B
ij het zien van de nationale vlag moet menigeen een traantje wegpinken. Van de Europese tegenhanger – een cirkel van gouden sterren op een blauwe ondergrond – raken slechts weinigen van de kook. Eurocommis sarissen wellicht uitgezonderd. Met een warm gevoel van trots kijken veel Nederlanders naar de nationale driekleur als die bijvoorbeeld wordt gehesen bij de uitreiking van medailles op de Olympische Spelen. ‘Dat hebben wij achter onze dijken toch maar mooi weer geflikt’, lijkt de onderliggende gedachte. Ook in andere Europese landen maakt de eigen vlag emoties los. Duitsers sneuvelen liefst met de vlag in de hand voor ‘das Vaterland’; Fransen krijgen vochtige ogen bij de aanblik van hun tricolore en Britten plakken heel onderkoeld hun Union Jack op alles wat los en vast zit: van koffiemokken tot lichtgevende condooms. Voor één vlag lopen in Europa maar weinigen warm: die van het eigen Europa. Hoe komt dat toch? Ik kan maar één reden bedenken: de diepe kloof tussen het Europese erfgoed en de nieuwe bestuurlijke supranationale structuren. Als ik weer eens in Egypte ben, voel ik me altijd de hoogbeschaafde Europese Effendi, drager van een trotse oude cultuur met digitale televisie en combi natiewasdrogers. Terug in Nederland is ‘Europa’ plots gereduceerd tot een bestuursapparaat in Brussel en Straatsburg. Dat komt volgens mij door het ontbreken van enerzijds een herkenbaar Europees gezicht en anderzijds een gevoelsmatige band met de mensen die aan het Europese roer staan. Hoe dan ook: landelijke politici staan dichter bij de burger, dan welke prominente Euro pese bestuurder ook. Die kom je in het dagelijks leven ook nooit tegen, je kent vaak hun persoonlijke verhaal niet en in interviews gaat het alleen maar over hun missie en visie.
‘Europa moet persoonlijker worden’ Geheel onbegrijpelijk is het verschil in sentiment voor de nationale of Europese vlag dus ook weer niet. Wie niet voldoende duidelijk wordt gemaakt wat de ware economische, maar ook culturele, achtergrond van de Europese vlag is, trekt zich het liefst terug op eigen nationaal terrein; ja, soms zelfs in de eigen etnische groep. Dan heeft ‘Europa” plots niets meer met tradities en een gemeenschappelijk lot van doen; dan blijft er een lege bestuurlijke huls over. Juist in het zich afzet ten daartegen zien we een kracht ontstaan die de Europese cultuur sterker versnippert dan ooit en ‘lokaal’ maakt. Rembrandt is dan in de eerste plaats ‘van ons’ Hollanders en niet van hen; Erasmus is een Nederlander en geen Europees humanist. ‘Europa’ zou juist het gedachtegoed van Beethoven beter en duidelijker moe ten uitdragen: Alle Menschen werden Brüder’. Dat is een typisch Europees ideaal dat individuen en volkeren kan samenbinden, een ‘vlag’ waar we ons allemaal onder willen scharen. Wil ‘Europa’ ooit, zoals de Amerikanen zeggen, de hearts and minds van alle Europeanen winnen, dan moet ze eerst en vooral duidelijk maken dat ze een rechtstreeks uitvloeisel en de vrucht is van onze gezamenlijke geschiedenis. En helaas is juist geschiedenis al langere tijd op middelbare scholen een keuzevak, dat niemand die op een goede carrière mikt op zijn lijst zet. Europa moet dus persoonlijker worden, zodat de gewone burger op straat een emotio nele band gaat voelen met de Europese symbolen en de vlag!
Tulpia / jaargang 05 / nr 18 33
TULPIACOLUMN
EMOTIONELE BAND
BÉLA VAK / politicoloog
in Turkije sinds midden jaren ‘90. Allemaal bewijzen dat Turkije onder de AK-partij een ‘moralistische’ en ‘islamitische’ buitenlandse politiek voert, zo betoogt Soner Çagaptay van het Washington Institute for Near East Policy. Ahmet Davutoğlu, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, stelt met nadruk dat Turkije het Westen de rug niet toekeert. Samenwerking met de Verenigde Staten en lid worden van de EU zijn strategische pijlers van het buitenlandse beleid. Maar Turkije is meer assertief geworden en de belangen lopen niet altijd parallel. Davutoğlu is de architect van de heroriëntatie van het beleid dat hij samenvat met ‘geen problemen met de buren’. Daar komen opvallende initiatieven uit voort. Zoals de toenadering tot Armenië. Het aanhalen van de economische en diplomatieke banden met buurlanden als Syrië, Irak en Iran. Goed voor gasleveranties en voor de Turkse ondernemers. Tegen de zin van de generaals steunde premier Erdoğan in 2004 het Annan-plan voor een hereniging van Cyprus. En hij blijft er bij de nationalisten op Noord-Cyprus op aandringen dat onderhandelingen moeten doorgaan. Er is vooruitgang in de relatie ‘no war, no peace’ met aartsvijand Griekenland. Tijdens zijn bezoek aan Athene ondertekende Erdoğan in mei niet alleen 22 akkoorden, maar ook een symbolische wapenstilstand in het stadion waar de eerste Olympische Spelen werden gehouden. En vorige week sloten Rusland en Turkije diverse energie- en handelsakkoorden, onderdeel van een groeiende relatie die door president Medvedev werd omschreven als ‘een volwaardig strategisch partnerschap’. Het activisme van de Turkse diplomatie wordt verwelkomd door de Europese Unie, zoals blijkt uit de voortgangsrapportage die elk najaar wordt gepubliceerd. Goed nabuurschap is immers een van de pijlers van het EU-beleid. Het oplossen van de problemen met de buren gaat niet zonder problemen, zoals blijkt uit de moeizame toenadering tot Armenië. Vaak is het net als in de Osmaanse Mehter mars: twee stappen vooruit en een achteruit. Maar één ding staat vast: Turkije is niet is niet langer tevreden met de historische rol als brug tussen Oost en West. Vanaf nu wil het de spil zijn in de regio.
