Anahtar kelimeler: “Kamusal Mekân Kavramının Alışveriş Merkezleri Üzerinden Değerlendirmesi”, Kamusal Mekân, Sözde Kamusal Mekânlar, Gordon Matta Clark, Kent Dokusu ile Bütünleşme, Sürdürülebilir Yürüyüş Alanları
Keywords: “Evolution of Public Space Notion Through Shopping Malls”, Public Space, Quasi-Public Space, Gordon Matta Clark, Integration with Urban Fabric, Continuous Walking Areas Public spaces are everyday life spaces where individuals are active in their social, political and religious activities. Social and cultural interactions are established in it spontaneously. In Antic Greek, agoras also make it available gathering and communication of citizens with each other.
Kamusal mekanlar bireylerin sosyal, siyasal ve dini aktivitelerinde etken oldukları, belleklerde yer tutan gündelik yaşam alanlarıdır. Sosyal ve kültürel etkileşim kendiliğinden ortaya çıkar. Geleneksel alışveriş mekânları da, (Agoralar, forumlar, meydanlar, çarşılar), alışveriş etkinliği sırasında kentlilerin iletişim kurmalarını sağlar.
Nowadays, the detached urban textured and self-contained security structured shopping malls cause spatial fragmentation in the city. They represent false publicity to subrogate public spaces. Individuals rather prefer artificial environments created in malls, public relations lose their spontaneity. Also malls offer limited access and cause alienation. Thus, urban encounters are becoming limited in urban spaces. They dispatch visitors to passively observate around. To evoke individuals’ sense of belonging, they create consumption and entertainment spaces that have references from city or themes. The needs of consumer society and popular culture constantly changing even malls become self-consuming places. With renewal, they cannot be memorized. They form an non-places, cannot be an alternative of the city.
Günümüzde alışveriş merkezlerinin kent dokusundan bağımsız, kendi içine dönük güvenlikli kurgusu, şehrin mekânsal olarak parçalanmasına sebep olur. Kamusal alanların yerini almak için sahte kamusallık sunarlar. Kent meydanlarında olan karşılaşmalar, bireylerin alışveriş merkezlerinde yaratılan yapay mekanlara yönelmeleri ile sınırlanır. Bu nedenle kamusal ilişki kendiliğindenliğini yitirmektedir. Güvenlik birimleri ile sınırlı erişim sunan alışveriş merkezleri toplumu birbirlerine yabancılaştırarak, arı ortamlar oluşturmaktadır. Ziyaretçileri, edilgen gözlem yapmaya sevk eder. Bireylerin aidiyet duygusunu kazanmak için, kente ya da popüler temalara referans vererek oluşturulan tüketim ve eğlence mekanlarını oluşturmaktadır. Tüketim toplumunun ihtiyaçlarının ve popüler kültürün sürekli değişmesiyle, kendisini de tüketen mekânlar haline gelmişlerdir. Sürekli yenilenmeleri sonucu bellekte de yer edinemezler. Yok-yerlerin bir örneğini oluştururlar: Kente alternatif olamazlar, taklitten öteye geçemezler. Kentsel alanlarda kamu yararından ziyade kar maksimizasyonu amacıyla yapılan bu merkezlerin sayısı artmaktadır. Bu yoğunlaşma İstanbul’da Beşiktaş ilçesi, MİA alanı olan Levent’te gözlemlenmektedir. Büyükdere Caddesi’nde plazalar ve alışveriş merkezleri art arda sıralanmaktadır. Kanyon Alışveriş Merkezi, ÖzdilekPark Alışveriş Merkezi ve Metrocity ile Levent ve Gültepe Mahalleleri arasında mekansal ve toplumsal farklılaşma üzerinden ayrıştırıcı etkiye sahiptir. Kentli için şehir hayatında sosyal ilişkilerde kendiliğindenliği
Kamusal Mekân - Avm İlişkisine Radikal Bir Müdahale
In urban, the number of shopping malls are increasing but they built not for public welfare but for maximizing the profit. This localization is observed in Levent (CBD of Istanbul) in Beşiktaş district. Plazas and malls (Kanyon, ÖzdilekPark, Metrocity) are lined up on Büyükdere Avenue, create spatial and social discriminant effect for Gültepe Neighbourhood and Levent. For citizens, it is crucial designing pedestrian roads which enables spontaneity, cruising and playful wanderings. For the study, Matta Clark’s installation art is examined. He criticized the temporality of the environment and materialistic rules. He created gaps in buildings, enabled spaces connect outside, created new viewpoints. He questioned their
50
A Radical Intervention to the Shopping Mall As Public Space
