Yok Olmakta Olan Yeniköy / Disappearing Yeniköy - H. Kübra Baştuğ

Yok Olmakta Olan Yeniköy Disappearing Yeniköy

Hatice Kübra Baştuğ

AURA-İSTANBUL | GÜZ 2018

Anahtar Kelimeler: Kent ve Kırsal İlişkisi, İstanbul 3. Havalimanı Bölgesindeki Yeniköy’e Ait Güncel Belgelemeler, Çocuklarından Gözünden Yeniköy

İstanbul’un kuzeyinde bulunan Yeniköy, 3.havalimanından etkilenen Arnavutköy’e bağlı kırsal bir yerleşimdir. Yeniköy, 1924 yılında Yunanistan ile yapılan nüfus mübadalesi sonucunda gelen muhacirler tarafından kurulmuştur. Atatürk, köy halkını mübadale zamanında patriyot olarak getirmiştir. Patriyot Fransızca da bir deyim olup ‘vatansever’ anlamındadır. Son yıllara kadar, tarım ve hayvancılık ile geçimini sağlayan köyün nüfusu günümüze kadar çok değişmemiş ve dışardan göç almamıştır. Köyde rumlardan kalan yapılar korunamamış, harabe durumundadır. Köylüler için, ‘Tepeler’ olarak tanımladıkları köyün girişinde Karadenizi gören nokta önemli bir yere sahiptir.

Yeniköy’ün, 1970’ten 2017’ye kadar arazi örtüsünde farklılıklar bulunmaktadır. Köyün çevresinde, yoğun orman dokusu, bataklıklar, yapay göletler, verimli tarım arazileri yer almaktadır. Madenciliğin bitmesiyle, çukurlar göletlere dönüşmüş ve bölgede ağaçlandırma yapılmıştır. Ağaçlandırılan alanlarda hayvancılık faaliyetleri yapılmıştır. Bununla birlikte, deniz bazı yıllarda doldurulmuş, bazı yıllarda ise açılmıştır. Havalimanın yapılmaya başlanılmasıyla, ağaçlar kesilerek orman ve mera alanları yok olmuş, tarım ve hayvancılık yapılamaz hale gelmiştir.

Günümüzde; konumu 3.havalimanından dolayı yüzölçümü küçülen, uygulanmakta olan ve öngörülen projelerin kesişiminde kalan göçmen köyüdür. Havalimanının başlanılmasıyla, köy ve çevresinde değişiklikler köy halkı tarafından hissedilmektedir. Metro 2023 hedeflerinde Yeniköy’e de hat gelmektedir. Sermaye odaklı büyüme ve ekonomiyi canlı tutmak için öngörülen mega projeler kapsamında, bu bölgede yenişehir oluşturulacağı söz konusudur.

Köye sık sık gidilerek köylüler, özellikle çocuklar ile görüşülmüştür. Çocuklara, köyün mevcut durumu ve geleceğine dair 3 soru sorulmuştur. Yö-

Yeniköy’ün konumu Location of Yeniköy

neltilen sorular doğrultusunda çocukların gözünden Yeniköy, ekonomik, ekolojik, sosyal ve politik boyutlarda değerlendirilmiştir. Çocuklar çizdikleri resimler ve düşünceleri ile birçok şeyi anlatır. Hava kirliliği, ağaçların yok olması, havalimanının yapılması, gıda tüketimi çocukların değindiği baskın noktalardır. Bazı çocuklar ekonomik boyuttan, ailesiyle birlikte yaptıkları işlerden yazarken, bazı çocuklar çevresindeki değişimlere değinmiştir.

Kent-kır etkileşiminde, büyüyen İstanbul’un kırsal alan üzerindeki baskısı, köy organik dokusunu yok etmeye yöneliktir. Kırsal alanlar içerisinde bulunan köylerin; 6360 sayılı kanun kapsamında mahalleye dönüştürülmesiyle, metropoliten kentlerde köy kavramı yönetimsel ve sınırsal olarak kaldırılmasına rağmen sosyal bir değişiklik olmadığı söylenebilir.

Köyde yaşayan bir çocuğun çizdiği resimde, hafızasında fiziksel çevrenin kaldığı görülmektedir. Deniz dışında, herhangi bir doğal varlık bulunmamaktadır. Sınır kavramını, çizgileri ve açıklamalarıyla okuyabilmekteyiz.

Bölgede öngörülen projeler, arazi değerlerini etkilemiştir. Buna ek olarak satılık arazi ilanlarına bakıldığında, m² fiyatı en az 500 TL, en fazla 2500 TL’ye olan araziler olduğu görülmektedir.

Yok olmakta olan Yeniköy olarak adlandırılan bu çalışmada; sosyal ve ekolojik yaşam düşünülmeden alınan kararlar Yeniköy’ü kaldıracağı öngörülmektedir. Geleceğin yetişkinleri, bu durumu en iyi hafızalarında kaydedecek konumdadır. Köyde, yaşanan değişimin farkındadırlar. Gelecekte köylerinin ne olacağını yazarken kendi saf düşüncelerini, nasıl olması istedikleri paylaşmış ve düşüncelerini, neden-sonuç ilişkisine dayandırarak açıklamışlardır. Çocuklardan öğrenebileceğimiz ve öğretebileceğimiz bilgiler bulunmaktadır. Çocuklarla birlikte bilgi üretmek, paylaşmak, soru sormak ve bilgiyi uygulayabilmek/tasarlayabilmek toplumuzun iyileşmesinde önemli bir role sahip olmaldır.bilgiler bulunmaktadır. Çocuklarla birlikte bilgi üretmek, paylaşmak, soru sormak ve bilgiyi uygulayabilmek/tasarlayabilmek toplumuzun iyileşmesinde önemli bir role sahip olmaldır.