przetrwania, w którą zostały wyposażone. W pewnym momencie nawet sam Rick zaczyna odczuwać względem nich pewien rodzaj empatii. Ma także wiele wątpliwości. Co jakiś czas pojawia się u niego myśl, czy przypadkiem nie jest jednym z nich. By normalnie funkcjonować, musi co chwilę umniejszać wartości życia androida. Nieustannie myśleć o nich jako o maszynach bez uczuć ani świadomości. Inaczej jego zawód byłby jeszcze trudniejszy.
próbuje zdefiniować czym świadomość dokładnie jest. Trudność ta wynika z tego, że każdy z nas ma dostęp jedynie do własnych przeżyć. Treści tego doświadczenia nie jesteśmy w stanie w pełni przekazać innym. W 1974 roku filozof Thomas Nagel opublikował artykuł „Jak to jest być nietoperzem?”, w które rozważał świadomość jako subiektywny sposób postrzegania świata przez daną istotę. „Fakt, że jakiś organizm ma w ogóle świadome doznania, znaczy zasadniczo, że istnieje coś takiego, jak bycie tym organizmem. (…) Ów organizm ma jednak z istoty świadomej stany mentalne wtedy i tylko wtedy, gdy jest coś takiego, jak bycie tym organizmem – coś co jest jakby dla tego organizmu”. Jeśli przyjmiemy takie założenie, to każdy z androidów posiada coś jak bycie androidem, którego ludzie nigdy w pełni nie zrozumieją. Możemy dokonywać obserwacji ich stanów umysłowych (np. odczucia i świadomość bólu) i odnosić je do naszych doświadczeń lub odwoływać się do ich budowy (schemat układu nerwowego). Jeśli u ludzi jakimś stanom wewnętrznym towarzyszy określoną aktywność neurofizjologiczna mózgu, to być może struktura lub aktywność mózgu u androidów jest podobna. Stanowi to podstawę do przypisania im możliwości przeżywania analogicznych stanów. Jednak nawet wtedy, nie będziemy pewni, czy ta świadomość nie jest tylko pozorna. Niemniej jednak, badania nad sztuczną inteligencją być może pozwolą nam dokonać istotnych przełomów w badaniach dotyczących naszych umysłów. Sprowadza się to do pytania, czy nasze mózgi są tak skomplikowane, że potrzebujemy lepszych technologii i więcej czasu, żeby je zrozumieć, czy może tak złożone, że nie zrozumiemy ich nigdy?
Podsumowując, androidy nie mogą marzyć, pożądać, pragnąć mechanicznych owiec, ponieważ nie rozumieją tego, co one reprezentują - statusu społecznego, majętności, uznania innych. Przez swoich stwórców nigdy nie zostały wyposażone w aparat moralny ani w umiejętności społeczne. Ich inteligencja to mechanizm służący do rozwiązywania problemów, w szczególności walki o przetrwanie, szukanie pokarmu, schronienia, ucieczki. Oczywiście różnią się od zwierząt, są bardziej inteligentne, ale wciąż moim zdaniem brakuje im rozumienia pewnych pojęć abstrakcyjnych. Niemniej jednak, filozof Peter Singer twierdzi, że każda istota zdolna odczuwać ból lub cierpieć ma prawo do norm moralnych, a ograniczanie tego tylko do ludzi byłoby dyskryminacją. Jeśli już ktoś postanowił stworzyć inną istotę samoświadomą na swoje podobieństwo, musi wziąć za to odpowiedzialność. Na szczęście temat świadomej sztucznej inteligencji jest jeszcze daleki. Wszyscy wiemy, a przynajmniej zdaje nam się, że wiemy, czym jest świadomość. Doświadczasz jej nawet teraz, czytając ten artykuł. To stan, w którym jednostka zdaje sobie sprawę z procesów wewnętrznych jak zachodzących w środowisku zewnętrznym. Wielu filozofów i naukowców od dawna
„ZJAWISKO W CZYSTEJ POSTACI”, FENOMEN BARBARY HOFF 9
