De Vlaamse Scriptieprijs 2016 - tweede druk by De Vlaamse Scriptieprijs

je Win met ! ie t ip r c s

JAARGANG 4 - 2016

Een uitgave van Scriptie vzw om sterke eindwerken van Vlaamse studenten in de kijker te zetten

SHARE YOUR KNOWLEDGE

Scriptie vzw • Rozenweg 4b • 1731 Zellik • t 02 463 59 20 • info@scriptieprijs.be www.scriptieprijs.be • www.scriptieprijs2014-18.be • www.scriptiebank.be  facebook.com/scriptieprijs  twitter.com/scriptievzw

Gentse student bouwt

cello uit piepschuim ZOEKEN NAAR HYENAUITWERPSELEN IN ETHIOPIË Elien Schramme ontdekte zo de grootste clan hyena’s in Afrika

©Elize Naessens

Piepschuim heeft een toekomst als klankversterker voor akoestische instrumenten. Master instrumentenbouwer Tim Duerinck (Hogeschool Gent) bouwde er een prototype van een cello mee. “Piepschuim heeft een hogere geluidsafstralingscoëfficiënt dan gelijk welk ander materiaal dat voor de bouw van muziekinstrumenten wordt gebruikt”, zegt Duerinck. Uit zijn berekening blijkt dat piepschuim beter klank kan versterken dan klankhout van nieuwe en oudere violen.

IS D8 DE NIEUWE VERLEDEN TIJD VAN DENKEN? Vicky Hazen deed onderzoek naar sms- en chattaal

DIABETES? KNIP EEN VINGERNAGEL

Gentenaar Duerinck maakte dan ook een prototype van een cello met een klankkast uit piepschuim. “Die klinkt veelbelovend. De lage klanken zijn luider dan die van een gewone cello, maar de hoge niet. Het instrument is nog niet in evenwicht, maar een leek hoort geen verschil.” De 23-jarige masterstudent zegt evenwel dat het niet de bedoeling was om een instrument te maken met dezelfde klankkleur, maar een instrument dat net luider klinkt voor bijvoorbeeld solisten of buitenoptredens. Piepschuim heeft overigens nog voordelen: het is goedkoper dan hout en het bouwen van instrumenten kan sneller.

(BIJNA) AFGESTUDEERD? HAAL MEER UIT JE SCRIPTIE VIA DE VLAAMSE SCRIPTIEPRIJS! Maak kans op € 2.500 en/of persaandacht voor je werk

Met zijn scriptie sleepte Tim Duerinck een nominatie voor de Vlaamse Scriptieprijs, goed voor een geldprijs van 250 euro, in de wacht. Zijn werk kwam o.a. aan bod in het VRT Journaal, in De Standaard, De Morgen, De Tijd, Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws. Tim mocht ook aan tafel schuiven bij “Interne Keuken” op Radio 1. Beluister dat gesprek via bit.ly/TDradio1

Duerinck zocht in zijn bachelor al naar experimentele instrumenten. “In plaats van hout te beïnvloeden via schimmels om een hogere geluidsafstralingscoëfficiënt te bereiken, ben ik op zoek gegaan naar ander materiaal en via via bij piepschuim terechtgekomen. Door de veelbelovende akoestische eigenschappen van de materie moest ik er wel mee experimenteren.”

©Kevin Faingnaert

Wordt de detectie van suikerziekte binnenkort kinderspel?

‘Piepschuim blijkt klank beter te versterken dan klankhout’

Ontdek zijn scriptie via scriptiebank.be/isomocello en bekijk een video over zijn werk via bit.ly/timduerinck Promotor: Geerten Verberkmoes

Afvalwater zuiveren met membranen uit … plastic afval ‘Thuis keken ze raar op toen ik week na week plastic afval bij elkaar zocht.’ Ontdek de technologie waarmee Jan Fockedey zowel de Vlaamse Scriptieprijs als de Agoriaprijs 2015 won.

4-5

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT • Jaargang 4 • 2016

Bachelor- en masterproeven: haal ze uit de schuif! Stel het je even voor: je werkt je maandenlang uit de naad om een goed doordachte en interessante bachelor- of masterproef te schrijven. Je denkt na, onderzoekt, neemt enquêtes af, verwerkt gegevens, schrijft, verbetert en concludeert. Na al dat harde werk, met bloed zweet en tranen, is je huzarenstukje klaar. Een prachtig werk vind je zelf. En dan… belandt heel dat werk in de schuif, om er vervolgens nooit meer uit te komen. Jammer, niet? Niet alleen jammer voor jou, maar ook jammer voor bedrijven, middenveldorganisaties, overheid, burgers. Kortom: jammer voor iedereen die jouw vindingen zou kunnen gebruiken om onze wereld weer een beetje beter te maken. We hebben in Vlaanderen zoveel goede onderzoekers en zoveel excellent en nuttig onderzoek. Vlaanderen is top op vlak van wetenschap en innovatie, en daar mogen we best wat trotser op zijn! Het is tijd dat we de resultaten van ons onderzoek zo ruim mogelijk verspreiden, want onderzoek en ontwikkeling zijn niet alleen de basis voor economische groei en meer welvaart, maar ook voor meer welzijn. Je kan echter niet trots zijn op iets dat je onvoldoende kent.

Daarom moeten onze wetenschappers en onderzoekers tonen waar ze mee bezig zijn. Liefst op een heldere en aantrekkelijke manier. Goede en vooral duidelijke wetenschapscommunicatie is het middel bij uitstek om mensen mee te laten genieten van alle ontdekkingen, klein of groot. Het is trouwens ook de beste reclame voor STEM – science, technology, engineering en mathematics. We hebben nood aan meer jongeren in STEM-richtingen en willen jongeren daarvoor warm blijven maken. En wie kan er beter fungeren als rolmodel dan de wetenschappers zelf?

BUITENL AND STUDENTE ONTDEKT GROOTSTE CLAN HYENA’S IN AFRIKA

Hyena-uitwerpselen zetten biologe op vruchtbaar spoor

De Vlaamse Scriptieprijs neemt hier een belangrijke taak op: dankzij de Scriptieprijs staan veelbelovende onderzoekers en hun onderzoek in de spotlights. Dankzij deze wedstrijd krijgen jonge wetenschappers een stem, zodat zij nog meer als voorbeeld kunnen dienen. Zodat al die excellente bachelor- en masterproeven niet in de schuif belanden, maar in de etalage staan waar iedereen ze kan zien. Philippe Muyters Vlaams minister van Economie, Innovatie, Werk en Sport

BINNENL AND

Meer vrouwen in politiek maken nog geen evenwichtig bestuur Er duiken dan misschien wel steeds meer vrouwen op in de politiek, maar dat wil niet zeggen dat de gelijkheid er al bereikt is. Vrouwen zouden namelijk nog al te vaak terecht komen in zachte commissies, waardoor ze niet over alle thema’s kunnen meebeslissen. Dat zegt politicoloog Jonas De Smedt (UGent). Na de eerste verkiezing van het Vlaams Parlement in 1995 werd 19,3 % van de zitjes bemand door een vrouw. Vandaag is dat 44 %, een cijfer waarmee we wereldwijd bij een van de betere leerlingen van de klas horen. En toch is er nog ﬂ ink wat werk aan de winkel, zo blijkt.

‘Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in harde commissies, terwijl ze wel de plak zwaaien in zachte commissies’ Harde en zachte commissies

Het echte politieke werk vindt namelijk niet plaats tijdens de plenaire zittingen die worden uitgezonden op de televisie. Het zijn eerder de discussies binnen de thematische parlementaire commissies die de agenda bepalen. En dus is De Smedt daar eens gaan kijken naar de man-vrouwverdeling. Zijn onderzoek leerde hem dat vrouwen in zogenaamde harde commissies (mobiliteit, en fi nanciën) ondervertegenwoordigd zijn, terwijl ze wel de plak zwaaien in zachte commissies (onderwijs, gezondheid en cultuur). Gemiddeld zitten er 54,9 % vrouwen in de zachte commissies, tegenover maar 28,3 % in de harde.

Interesse in zachte commissies is groter

Van waar komt dat grote verschil? Zijn vrouwen niet geïnteresseerd in de harde commissies of krijgen ze hun voorkeurscommissie niet? Het eerste lijkt inderdaad een deel van de verklaring: 75 % van de vrouwen in het Vlaams Parlement geeft aan een commissie te kiezen op basis van hun persoonlijke interesse en opleiding. De overige 25 % kiest op basis van tactische redenen. De Smedt ondervond na het afnemen van een enquête dat 92 % van de vrouwen die een zachte commissie verkiezen, ook hun zitje krijgen. Voor de harde commissies ligt dat iets lager, op 86 %. Dat (kleine) verschil wordt door de vrouwelijke parlementsleden meer geweten aan ervaring dan aan geslacht. Verder speelden ook praktische bezwaren (zoals overlappende agenda’s) een rol wanneer een vrouw niet in de commissie van haar voorkeur kon zetelen.

Evenwicht belangrijk

De Smedt zegt niet dat de zachte commissies minder belangrijk zijn dan de harde, maar hij benadrukt dat een evenwicht tussen mannen en vrouwen overal wenselijk om ieders belangen te kunnen behartigen. Met een ondervertegenwoordiging van minstens 11 % in de harde commissies is er echter nog werk aan de winkel voor vrouwen.

Elien Schramme op veldwerk in Mekelle ©Elien Schramme

Biologe Elien Schramme ontdekte, aan de hand van DNA-analyse van hyena-uitwerpselen, dat in en om een stad in Ethiopië de grootste clan van hyena’s in Afrika rondzwerft. Schramme, een master in de biologie (UAntwerpen), trok voor haar thesis naar Mekelle, een stad in Noord-Ethiopië, om de gevlekte hyena’s die er leven te bestuderen. Ze verzamelde er hyena-uitwerpselen die ze in labo’s in Antwerpen en Berlijn aan DNAonderzoek onderwierp. Zo kon ze achterhalen dat het om een populatie van zo’n 900 hyena’s gaat, waarvan alle dieren allicht tot één en dezelfde clan behoren. “Mogelijk zijn er twee clans, maar zelfs in dat geval zouden deze clans van ongeziene grootte zijn. De grootste groep die tot heden werd geobserveerd, was een clan van 95 hyena’s in Tanzania.”

Dieet van slachtafval

De groep hyena’s rond Mekelle is volgens Schramme in vele opzichten bijzonder. “In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken eten hyena’s niet alleen aas, maar jagen ze vaak in teamverband op eigen prooien. Ze leven in groepen of clans van vier tot 95 individuen. Het is dan ook opmerkelijk om zo’n grote groep rond een stad als Mekelle, waar er haast geen prooien te vinden zijn, aan te treffen. De hyena’s zijn er overgeschakeld van het jagen naar het eten van afval. De dieren verlaten ’s nachts hun schuilplaatsen om zich in de straten en op de vuilnisbelten te goed te doen aan slachtresten.”

Geen nieuwe clan

Dit artikel van de hand van Eva Kestemont verscheen op 11 januari 2016 op Knack.be. De scriptie van Jonas De Smedt haalde ook Metro. Ontdek de scriptie via scriptiebank.be/genderparlement Promotor: dr. Nicolas Bouteca

Dat nieuwe dieet lijkt een invloed te hebben op de doorgaans rigide sociale structuur van hyena’s, zo merkte de biologe op. “Binnen de clans heeft elk dier zijn eigen rang in de hiërarchie. Vrouwtjes en hun jongen komen op de eerste plaats, onder andere als het gaat over toegang tot voedsel. Mannetjes blijven niet in de clan waar ze geboren zijn, maar zoeken een nieuwe groep op wanneer ze volwassen worden. Dat helpt inteelt te voorkomen. Maar in tegenstelling tot elders in Afrika leven in Mekelle meer

mannelijke hyena’s dan vrouwtjes. Dat lijkt aan te tonen dat de mannetjes in Mekelle niet langer een nieuwe clan opzoeken eens ze volwassen zijn, wat ook de grootte van de groep kan helpen verklaren.”

“Door de groei van de wereldbevolking zullen steeds meer roofdieren in de buurt van steden moeten zien te overleven” Stad van mens én roofdier

De studie van Schramme toont aan dat hyena’s een sterk aanpassingsvermogen hebben, waardoor ze dicht bij mensen kunnen leven in een gebied waar er amper nog prooidieren zijn. Die aanpassing is zelfs zo succesvol dat de dieren er in grotere aantallen voorkomen dan in natuurlijke omstandigheden. Bovendien blijkt de lokale bevolking amper hinder te ondervinden van de dieren, wat volgens Schramme zeer belangrijk is met het oog op wildbehoud: “Doordat de wereldbevolking blijft groeien zullen wereldwijd steeds meer roofdieren in de nabijheid van steden moeten zien te overleven. Mijn studie toont aan dat samenleven met mensen niet per sé aanleiding hoeft te geven tot zogenaamde human-wildlife conflicten, en dat de dieren zelfs voordeel kunnen halen uit deze nieuwe omstandigheden.”

Dit artikel verscheen in Metro. Bekijk deze scriptie op scriptiebank.be/hyenas Promotor: prof. dr. Herwig Leirs

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT • Jaargang 4 • 2016

10 0 J A A R G R O O T E O O R L O G

Wekenlang kamperen in rijksarchief levert historica 1.000 euro op Hoe?

De historica kampeerde wekenlang in de gerechtelijke archieven van Mechelen om er vonnisboeken en rechtplegingsdossiers over diefstallen vòòr en tijdens de Eerste Wereldoorlog binnenstebuiten te keren. Ze legde zelf een databank aan met info over de daders, hun motieven en hun buit om zo de diefstallen statistisch te kunnen vergelijken.

©Kevin Faignaert

Conclusie?

“Voor de oorlog verschenen vooral ongehuwde mannen voor de rechter, vaak voor geld- of juwelendiefstallen. In oorlogstijd zie je veel dieven met een heel ander profiel: moeders en vaders, die geen juwelen stelen maar wel aardappelen of andere voedingswaren voor hun hongerige kroost. Stelen bleek in oorlogstijd vaak een overlevingsstrategie. De oorlog leidde dus heus niet tot een teloorgang van het normbesef en een losgeslagen bevolking, maar je merkt wel dat de normen en waarden verschoven. Zo werd diefstal (om te overleven) meer geaccepteerd in die oorlogscrisis.”

Een fragment uit een proces-verbaal van een aardappeldiefstal uit 1917

Julie Devlieghere won dankzij de Scriptieprijs 100 Jaar Groote Oorlog 1.000 euro met haar scriptie. Haar scriptie werd o.a. belicht in Metro, de Krant Van West-Vlaanderen, Flanders Today, deredactie.be en komt aan bod in het geschiedenisblad Eos Memo. Bekijk een video op bit.ly/juliedevlieghere en haar scriptie via scriptiebank.be/diefstalWOI Promotor: prof. dr. Antoon Vrints

Met haar studie naar diefstal tijdens de Eerste Wereldoorlog won historica Julie Devlieghere (UGent) de Scriptieprijs 100 Jaar Groote Oorlog, de zoektocht naar sterke WO I-scripties van Scriptie vzw en het Departement internationaal Vlaanderen. Haar onderzoek in 5 vragen.

Maak kans op € 1.000 en persaandacht voor je werk

Wat?

+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +

Julie Devlieghere bestudeerde de diefstallen net voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog in het gerechtelijk arrondissement Mechelen

2014-18 staat in teken van de herdenking van 100 jaar Wereldoorlog I, het eerste internationale conflict op wereldschaal. Miljoenen militairen en burgers lieten daarbij het leven. Het is van groot belang om de herinnering aan de Groote Oorlog levendig te houden en de bewustwording bij jongere generaties te stimuleren. Om die reden richten het Departement internationaal Vlaanderen en Scriptie vzw de Scriptieprijs 100 Jaar Groote Oorlog in. Met deze prijs willen we kwalitatieve scripties over Wereldoorlog I stimuleren én in kaart brengen.

Waarom?

België kampte tijdens de Eerste Wereldoorlog met een verdubbeling van het aantal (vervolgde) diefstallen. De hogere kringen zagen in die diefstallenplaag het bewijs dat de oorlog voor een moreel verval bij de Belgische bevolking zorgde. Devlieghere zocht uit of die claim terecht was.

Schrijf of schreef jij een bachelor- of masterproef over WO I? Deel dan je onderzoek door deel te nemen aan de wedstrijd. Je maakt kans op geldprijzen tot 1.000 euro en heel wat persaandacht voor je eindwerk.

Alle info op www.scriptieprijs2014-18.be

MEDIA

D8 is niet nieuwe verleden tijd van denken Sms- en chattaal zorgen niet voor de neergang van de schrijftaal of spelpraktijk van Vlaamse jongeren. Dat stelt taalkundige Vicky Hazen (UAntwerpen) na een onderzoek bij 404 Limburgse jongeren. Zij analyseerde zo’n 2.051 taken, toetsen en examens op schrijffouten. Daarbij maakte ze een onderscheid tussen de klassieke spelfouten zoals dt-fouten en afwijkingen die typisch zijn voor de populaire chattaal zoals het gebruik van afkortingen. Uit haar studie blijkt dat slechts 2,7 procent van de spelfouten mogelijk beïnvloed is door sociale media. Hazen: “De algemene resultaten van mijn studie tonen aan dat de invloed van sms- en chattaal op het spelgedrag minder sterk is dan ouders en leerkrachten vaak beweren.” Zo is die mythe meteen mooi ontkr8…

Politieke schandalen halen vaker de kranten De jongste jaren halen meer en meer politieke schandalen de Vlaamse kranten, zo blijkt uit de masterproef van Jimmy Driesen (KU Leuven). Driesen analyseerde alle politieke schandalen die tussen 2002 en 2012 in Vlaanderen de kwaliteitskrant ‘De Standaard’ en de populaire krant ‘Het Laatste Nieuws’ haalden. Driesen: “Vanaf 2008 is er een opvallende trendbreuk waar te nemen: vóór 2008 haalden er jaarlijks één tot twee schandalen de krant, na 2008 was dat aantal maar liefst verdubbeld.” Daarnaast merkte Driesen op dat kranten meer en meer op het privéleven van politieke figuren inzoomen. “Voor 2008 schopten slechts drie persoonlijke misstappen van politici het tot schandaal in de pers. Tussen 2008 en 2012 liep dat aantal op tot acht.” De tijd dat schandalen beperkt bleven tot sappige verhalen over bekende mediafiguren is dus duidelijk voorbij, stelt Driesen. Ook onze politici ontsnappen er niet langer aan. Meer zelfs, zij staan steeds vaker centraal bij ophefmakende onthullingen. “Daar waar politici vroeger onaantastbaar leken te zijn en buiten schot bleven in de pers, worden ook zij tegenwoordig betrokken in de jacht op een goed verhaal.”

Deze scriptie haalde Metro Meer weten? scriptiebank.be/smsenchattaal

Deze scriptie haalde Metro en De Morgen Meer weten? Bekijk de interactieve timeline op bit.ly/JDtimeline en de scriptie op scriptiebank.be/schandaalland

Promotor: prof. dr. Reinhild Vandekerckhove

Promotor: prof. dr. Baldwin Van Gorp

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT • Jaargang 4 • 2016

WETENSCHAP & TECHNOLOGIE

©Jesse Willems - UAntwerpen

Studenten ontwikkelen robotarm voor gebarentaal

Drie studenten van de Universiteit Antwerpen hebben een robotarm ontworpen die gehoorgestoorden kan helpen bij het communiceren. Voorlopig kan ASLAN, de robot, enkel cijfers en letters uitbeelden. Later wordt aan een robot gewerkt die hele woorden moet kunnen uitbeelden. “Onze robot wil de menselijke gebarentolk zeker niet overbodig maken”, benadrukken de studenten. Elektromechanicastudent Stijn Huys wilde technologie ontwikkelen waarmee hij mensen kon helpen. Hij hoorde dat cursussen Vlaamse gebarentaal altijd snel volzet zijn, waarop hij met medestudenten Guy Fierens en Jasper Slaets aan een robotarm begon te bouwen. Ze werden op weg gezet door Bram Vanderborght (VUB), een specialist in menselijke robotica.

“Door het gebrek aan doventolken besloten de ingenieurs een robotarm voor gebarentaal te ontwikkelen.” De robot is een mechanische arm vanaf de elleboog, met een plooiende handpalm en vinger(kootje)s. Die kan, aangestuurd door een pc, nauwkeurig alle cijfers en letters van de Vlaamse gebarentaal spellen. De robot “kan een aanvulling zijn” op de menselijke gebarentolk en “een extra service betekenen”, benadrukt het trio. “In

sommige situaties is het immers verre van vanzelfsprekend dat er een gebarentolk aanwezig is.” De ingenieurs proberen de robot daarom ook betaalbaar te maken, bijvoorbeeld voor gebruik in ontwikkelingslanden. Dat kan doordat de arm zodanig is ontworpen dat hij quasi volledig 3D geprint kan worden. Ook de software om hem te programmeren en bedienen wordt door de ingenieurs ‘open source’ gehouden. Dit jaar buigen Antwerpse en internationale studenten zich over een vervolgproject. “Een tweede arm en een gelaat –gelaatsuitdrukkingen zijn immers belangrijk in gebarentaal– zouden het project nog sterker kunnen maken. Op termijn willen we streven naar een robot met spraaktechnologie. Die zou prima gebruikt kunnen worden in een klas met een dove leerling”, aldus Stijn Huys.

De 3 ingenieurs sleepten met hun werk een nominatie voor zowel de Vlaamse Scriptieprijs, goed voor 250 euro, als de Agoriaprijs in de wacht. Hun scriptie kwam o.a. aan bod in het VRT Journaal, De Morgen, De Standaard en de Gazet van Antwerpen. Ontdek de scriptie via scriptiebank.be/robotarm en bekijk een videoportret via bit.ly/teamaslan Meer info op www.projectaslan.be Promotoren: Ir. Erwin Smet en Dr. Joost Van Dinther

DE GALERIJ VAN DE

ENS ONS LICHAAM, ONZE EvOLutIE

Water zuiveren Het dreigende watertekort en de groeiende plastic afvalberg. Ingenieur Jan Fockedey (KU Leuven) pakte in zijn masterproef beide problemen aan door membranen voor waterzuivering te vervaardigen uit… plastic afval.

In 2023 zal volgens de VN één op drie landen met watertekort kampen. In Californië (VS) en delen van Australië en Kenia is er vandaag al een tekort aan het ‘blauwe goud’. “Een oplossing schuilt in het zuiveren en hergebruiken van afvalwater”, stelt Fockedey. “We moeten bedrijven die veel water verbruiken stimuleren om hun afvalwater zelf te recycleren zodat ze geen grondwater meer moeten oppompen. Maar dat zal pas lukken als we hen goedkopere waterzuiveringstechnologieën kunnen aanbieden.”

“Om de plastic afvalberg weg te werken moeten we het afval recycleren en gebruiken als grondstof voor nieuwe toepassingen.” Koffiefilter

Een innovatieve, veelbelovende methode voor waterzuivering is membraanfiltratie, een technologie die veel minder chemicaliën en energie verbruikt dan klassieke waterzuivering. Fockedey: “Een membraan is een dunne plastic folie met kleine poriën. Je kan het vergelijken met een koffiefilter: de koffie loopt door de filtergaatjes, terwijl het gruis achterblijft omdat het groter is dan de gaatjes.” Bij een membaan zijn de poriën echter vele malen kleiner. Zo hebben de poriën in de membranen die Fockedey ontwikkelde een diameter kleiner dan 10 nanometer, meer dan duizend keer dunner dan een haartje. Dat maakt dat ze zelfs bacteriën en virussen uit afvalwater kunnen filteren. Waarom is die technologie dan nog niet doorgebroken? “De kostprijs van membranen is nog te hoog om de techniek op grote schaal toe te passen”, aldus Fockedey. De ingenieur ging daarom zelf op zoek naar een goedkopere oplossing en vond die in plastic afval.

30% goedkoper

Fockedey: “Plastic is, door z’n lange levensduur en lage kostprijs, overal. Maar

net die troeven zorgen voor problemen: de lange levensduur maakt dat plastic afval traag afbreekt, terwijl de lage kost recyclage ontmoedigt. Om de plastic afvalberg weg te werken moeten we het afval recycleren en gebruiken als grondstof voor nieuwe toepassingen.” De ingenieur voegde de daad bij het woord door er z’n membranen mee te ontwikkelen. “De eerste ontwerpen maakten

Scanner spoort WO Imunitie op in Westhoek Het is iets wat elke boer in de Westhoek wel eens overkomt: bij het omploegen van een veld komen granaten uit de Eerste Wereldoorlog –letterlijk- aan de oppervlakte. Soms loopt dat fout af: sinds het einde van WO I leidde dat tot meer dan 350 doden – de laatste viel in 2014 te betreuren- en vele gewonden. Bio-ingenieurs van de Universiteit Gent brengen daar mogelijk verandering in: met een geavanceerde EMI-sensor die ze met een quad in parallelle lijnen over velden in de vroegere frontzone trokken, slaagden ze erin om begraven metalen voorwerpen vanop het oppervlak op te sporen en te lokaliseren. Zo vonden ze tientallen stukken niet-ontplofte munitie: kisten gevuld met handgranaten tot chemische gasgranaten. Op een landbouwveld dat in het centrum van zware beschietingen lag, registreerden ze nog zo’n 420 stukken metaal per hectare. Onderzoekster Marthe Smetryns: “Vlak na WO I dacht men dat het bergen van de munitie slechts maanden zou duren, maar ons onderzoek bewijst dat bijna 100 jaar later de klus nog lang niet is geklaard.” Deze scriptie haalde Metro & Engineeringnet.be en leverde Marthe Smetryns een nominatie voor de Vlaamse Scriptieprijs, goed voor 250 euro, op. Meer weten? Bekijk de video op bit.ly/marthesmetryns en de scriptie op scriptiebank.be/WOImunitie Promotor: prof. dr. ir. Marc Van Meirvenne

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT • Jaargang 4 • 2016

W E T E N S CH A P & T E C H N O L O G I E

– ADVERTORIAL –

en met plastic afval “De membranen hebben poriën die duizend keer dunner zijn dan een menselijk haartje.” de huidige membranen, terwijl ze ruim 30% goedkoper zijn. Bovendien kunnen ze, door de grote overvloed aan plastic productieafval, op grote schaal worden geproduceerd. Of hoe membranen van uitgerekend plastic afval straks mogelijk kunnen bijdragen tot een oplossing voor zowel het watertekort als de plastic afvalberg…

Laureaat Jan Fockedey ©Gieljan Van Goethem

we uit huishoudelijk plastic afval, maar we merkten dat dit plastic vaak niet zuiver genoeg was doordat het bijvoorbeeld voedselresten bevatte. Plastic productieafval van fabrieken -denk aan potjes die afgekeurd worden omwille van productiefouten- is zuiverder en bleek dus beter geschikt.” De resultaten zijn veelbelovend: de membranen uit plastic afval zijn technisch evenwaardig aan

Onkruid bestrijden met heet water

Jan Fockedey sloeg een unieke dubbelslag: hij won met zijn scriptie zowel de Vlaamse Scriptieprijs (t.w.v. 2.500 euro) als de Agoriaprijs (t.w.v. 500 euro en een masterclass bij Vlerick Business School). Zijn werk werd belicht in Metro en in De Afspraak op VRT. Raadpleeg Jan Fockedeys scriptie via scriptiebank.be/membranen en bekijk een videoportret op bit.ly/janfockedey

Oproep voor meer vrouwen in STEM-opleidingen, voor de Agoriaprijs en in de technologische sector! Agoria Vlaanderen riep enkele jaren geleden de Technologiebarometer in het leven om zo nauwgezet de nieuwe instroom in STEM-richtingen in het hoger onderwijs te monitoren. STEM is het, intussen alombekende, acroniem voor Science, Technology, Engeneering en Mathematics. Het gaat over bachelors technologie en ICT, industrieel ingenieurs, burgerlijk ingenieurs en masters informatica, profielen die voor onze sector van zeer groot belang zijn. Dankzij de stijgende aandacht voor STEM, ook door onze sector via het organiseren van leuke doe-activiteiten voor kinderen en jongeren, nam ook het aantal inschrijvingen toe. In het vorige academiejaar stegen we van 8.151 nieuwe inschrijvingen naar 8.545 dit academiejaar waarvan bijna 1.000 jonge vrouwen. Uiteraard zijn we blij met die resultaten, maar het is niet genoeg! Jaarlijks zijn er zo’n 9.000 nieuwe studenten nodig in de STEM-richtingen, dus we blijven met tekorten kampen. Bovendien tekenen we in de academische STEM-opleidingen een verlies op van 3 à 5%. Wilson De Pril, directeur-generaal Agoria Vlaanderen Daarom willen we jongens, maar zeker ook meisjes, aanmoedigen om te kiezen voor STEM en daarbij is een andere aanpak meer dan nodig! Samen met de hogescholen en universiteiten moeten we een actiever marketingbeleid voeren met een vrouwvriendelijker taalgebruik. Uit het Stem/Stemster-project van de UAntwerpen blijkt immers dat met een aantal eenvoudige communicatietechnieken STEM-boodschappen veel beter aanslaan bij meisjes. Vooral de academische STEM-opleidingen hebben nood aan een specifieke sensibiliseringscampagne waarbij de toekomstmogelijkheden van de opleidingen veel duidelijker zichtbaar worden gemaakt. Daarom hecht Agoria Vlaanderen ook zoveel belang aan het in contact brengen van jongeren met bedrijven via bezoeken, interdisciplinaire projecten, stages en op termijn ook duaal leren, zowel in het secundair als in het hoger onderwijs. Om diezelfde reden triggert Agoria jonge mensen ook om deel te nemen aan de Agoriaprijs, onze deelprijs voor technologische studies bij de Vlaamse Scriptieprijs. En dit jaar willen we een warme oproep doen aan vrouwen om zeker te participeren. Tot nu toe is er immers nog geen vrouwelijke winnaar geweest. Brengt de 9de editie daar verandering in? Van trendwatchers leren we dat jongeren veel meer door waarden gedreven worden en graag meewerken aan innovatieve projecten die een positieve invloed op de wereld hebben. En laat nu dat een belangrijke troef van de technologische sector zijn! Het zoeken naar innovatieve oplossingen voor maatschappelijke thema’s zoals energie, milieu, mobiliteit, gezondheidszorg, enz. is de core-business van onze bedrijven. Een uitdagende professionele loopbaan met een meerwaarde voor de samenleving behoort dus zeker tot de mogelijkheden!

www.agoria.be Agoria wil creatief technologisch onderzoek van afstudeerders promoten en organiseert daartoe jaarlijks de Agoriaprijs. Alle info op www.scriptieprijs.be/agoriaprijs

Promotor: prof. dr. ir. Bart Van der Bruggen

Urine is geld waard

IK DOE MEE In Vlaanderen is het sinds 2015 verboden om onkruid in het openbare domein met chemische herbiciden (zoals glyfosaat) te bestrijden. Bio-ingenieur Amelie De Keyser (UGent) bezorgt de groendiensten echter nieuwe munitie in de strijd tegen onkruid. Zij zette een techniek op punt om vier vaak voorkomende soorten onkruid klein te krijgen door het met water van 98° C te behandelen. Het bovengrondse plantenweefsel gaat zo opwarmen, uitdrogen en uiteindelijk ook afsterven. Klein krijgen mag je volgens De Keyser letterlijk nemen: “Deze techniek mikt erop om het onkruid onder controle te houden. Het onkruid via deze manier volledig vernietigen zou een té groot energieverbruik vergen.” Of hoe het gezegde “onkruid vergaat niet” nog maar eens wordt bekrachtigd… Deze scriptie haalde Metro & Engineeringnet.be Meer weten? scriptiebank.be/onkruidbestrijding Promotor: prof. dr. Benny De Cauwer

Wist je dat urine platina kan bevatten? Aan de Universiteit Gent onderzoeken bio-ingenieurs hoe dit edelmetaal, dat zo’n 32.000 euro per kilo waard is, uit urine te recycleren. Vooraleer je als volleerd huis-, tuin- en keukenwetenschapper jouw urine begint te ontleden in de hoop schatrijk te worden: niet iedereen heeft platina in zijn urine. Het metaal komt enkel voor in de urine van kankerpatiënten. Naast gebruik in de productie van glas, pacemakers, elektronica en juwelen, wordt platina namelijk ook aangewend bij chemotherapie. Bio-ingenieur Janis Baeten (UGent) deed veelbelovend onderzoek naar een methode om platina na een chemokuur uit de urine van kankerpatiënten te winnen. Zijn studie toont aan dat het technisch mogelijk is, maar verder onderzoek moet uitwijzen of het ook rendeert. Stroomt het geld zo straks in ziekenhuizen binnen? Deze scriptie haalde Metro & Engineeringnet.be Meer weten? scriptiebank.be/urine Promotor: prof. dr. Gijs Du Laing

Op het nieuwe platform Iedereen Wetenschapper bundelt Eos wetenschappelijk onderzoek waaraan ook jij kan meewerken. Steun het onderzoek dat jij belangrijk vindt en stap mee in de community van Citizen Science, individueel, in groep of met je school.

www.iedereenwetenschapper.be Zoek een project op jouw maat en doe mee!

wetenschap

iedereen wetenschapper burgers helpen onderzoekers

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT • Jaargang 4 • 2016

ONDERWIJS

Gedrag leerkrachten speelt rol in sociaal gedrag leerlingen Leerlingen die les krijgen van een leerkracht die veel complimenten geeft, zullen minder snel roddelen en elkaar buitensluiten. Dat blijkt uit de masterproef van schoolpsychologe Tessa Weyns (KU Leuven). De speelplaats van de lagere school is de plek bij uitstek waar vriendschappen ontstaan. Maar helaas vormt het ook het toneel van zogenoemde ‘relationele agressie’ tussen kinderen. Denk aan roddelen, medeleerlingen uitsluiten en negeren. “Dit gedrag komt helaas vaak voor in lagere scholen en neemt toe met de leeftijd”, zo stelt Weyns. “Studies wijzen bovendien op langdurig negatieve effecten voor slachtoffers zoals eenzaamheid en depressie.” In haar scriptie focuste Weyns op het belang van de leerkrachten. “Leerkrachten hebben een belangrijke voorbeeldfunctie, maar verrassend genoeg werd hun rol in de ontwikkeling van roddelen en buitensluiten bij kinderen tot heden amper onderzocht.”

Het gedrag van de leerkracht

In Weyns haar onderzoek werden 30 klassen, met in totaal 570 leerlingen, van het tweede tot en met het vierde leerjaar gevolgd. In het begin van het tweede leerjaar bekeek ze hoe de leerkrachten met de leerlingen omgingen. Geeft de leerkracht veel complimenten? Steekt hij of zij zijn duim op als kinderen iets goed doen? Of geeft de leerkracht leerlingen vooral negatieve opmerkingen en boze blikken en dreigt hij of zij met straffen? Verder bevroeg

zij leerlingen positief benaderen, krijgen die het signaal dat dit een goede manier is om anderen te behandelen. Door zich negatief te gedragen, geven ze leerlingen de indruk dat dit een gepaste manier is om met anderen om te gaan.” Een andere opmerkelijke bevinding is dat leerkrachten gemiddeld zeven tot acht keer meer negatieve opmerkingen dan complimenten geven aan hun leerlingen. Weyns: “De studie biedt goed en slecht nieuws. Het slechte nieuws is dat leerlingen gedurende de lagere school steeds meer roddelen en elkaar buitensluiten. Het goede nieuws is dat het gedrag van leerkrachten tegenover leerlingen deze toename kan bufferen. We kunnen dus concrete stappen zetten om relationele agressie bij kinderen te verminderen. Het is belangrijk dat leerkrachten zich meer bewust worden van de invloed die zij onbedoeld uitoefenen op de sociale relaties van kinderen.” ze de leerkrachten en leerlingen op vijf momenten tijdens die drie jaar over relationele agressie. Via statistische analyses bracht ze de evolutie van de relationele agressie en de rol van het leerkrachtgedrag in kaart.

Voorbeeldfunctie

De resultaten zijn opvallend. De mate waarin kinderen roddelen en elkaar buitensluiten nam ook bij de Vlaamse leerlingen toe naarmate ze ouder werden. Opmerkelijk is dat de manier waarop de leerkracht van het tweede leerjaar zich in de klas gedroeg een duidelijk effect had. Weyns: “We merkten dat als leerlingen in de klas zitten bij een leerkracht die hen veel prijst,

“Leerkrachten geven zeven tot acht keer meer negatieve opmerkingen dan complimenten aan hun leerlingen.” de ontwikkeling van relationele agressie vertraagt. Wanneer leerkrachten veel negatieve opmerkingen maken, worden kinderen sneller relationeel agressief. Een mogelijke verklaring is de voorbeeldfunctie van leerkrachten. Als

Tessa Weyns was genomineerd voor de Klasseprijs 2015. Dit artikel verscheen in Metro. Lees deze scriptie via scriptiebank.be/leerkrachtgedrag Promotoren prof dr. Karine Verschueren & prof. dr. Hilde Colpin

“Talenkennis bij allochtonen is gedeelde verantwoordelijkheid” Allochtone jongeren die het Frans en het Nederlands onvoldoende beheersen, worden te gemakkelijk met de vinger gewezen. Dat stelt master in de Taal- en Letterkunde Lauranne Harnie (VUB).

WIN EEN

REIS REIS WIN EEN

MET JE MET JE

SCRIPTIE! SCRIPTIE! ALLE INFO OP Alle info op www.scriptieprijs.be/klasseprijs WWW.SCRIPTIEPRIJS.BE/KLASSEPRIJS

“Een goede talenkennis opent deuren en is dus cruciaal voor allochtone jongeren om een plek te verwerven in de samenleving. Maar een taal leren vergt motivatie en de juiste attitude om er een inspanning voor te leveren”, stelt Harnie. Zij sprak voor haar masterproef in Vlaamse en Brusselse GO!-scholen met 90 allochtone leerlingen uit de tweede graad secundair onderwijs om zo zicht te krijgen op hun motivatie om het Frans en Nederlands te leren.

Kwestie van aanvaarding

Als allochtonen de Belgische landstalen niet kennen, dan ligt dat alleen aan zichzelf. Dat is wat vele autochtonen onterecht denken, stelt Harnie. “Mijn studie toont aan dat de realiteit veel complexer is: naast die eigen verantwoordelijkheid, spelen ook factoren als aanvaarding, racisme en de relatie met de leraar een grote rol. Zo zal een allochtoon die zich aanvaard voelt door zijn autochtone medemens sterker gemotiveerd zijn om zich in diens taal uit te drukken”, merkte Harnie op uit gesprekken met de jongeren. “Wanneer racisme de kop op steekt, smelt die motivatie vaak als sneeuw voor de zon.” Maar ook de leraar speelt een belangrijke rol in het leren van een taal. “Sommige jongeren vertelden me dat ze het Nederlands geen mooie taal vinden, maar doordat de leraar de lessen superleuk maakt, waren ze wel gemotiveerd om de taal te leren.” Hoe de leraar voor de klas staat heeft ook niet alleen een invloed op de taalmotivatie. Harnie: “Als leerlingen het gevoel hebben dat hun leraren gedemotiveerd voor de klas staan, haalt dat ook hun algemene leermotivatie naar beneden.”

Gedeelde verantwoordelijkheid

Maar ook hoe leerlingen zelf tegenover het Frans of het Nederlands als taal en vak staan beïnvloedt natuurlijk hun motivatie en attitude. “Je merkt wel dat de meeste tieners het belang van Nederlands en Frans beseffen. De Nederlandse taal lijkt hen absoluut noodzakelijk om iets te bereiken in België, al beschouwen ze het Frans, door het internationale karakter van die taal, nuttiger dan het Nederlands. Leraren moeten het belang van de beide talen dus actief blijven illustreren”, adviseert Harnie. De onderzoekster pleit er verder ook voor om het spreken van een vreemde taal op de speelplaats toe te laten. “In Brusselse scholen kan dit al, maar in de Vlaamse scholen is dat helaas vaak verboden.” Nochtans blijkt die taalvrijheid een positief effect blijkt te hebben op het welbevinden van de leerlingen op school en zo ook op hun taalmotivatie. “Door de complexiteit van de motivatieproblematiek van allochtone jongeren te negeren, wordt nodeloos veel talent verspild”, besluit Harnie. Zij hoopt met haar werk mensen, en leerkrachten in het bijzonder, te sensibiliseren. “Een goede talenkennis bij allochtonen is immers een gedeelde verantwoordelijkheid.”

Lauranne Harnie won met haar scriptie de Klasseprijs voor de beste onderwijsscriptie, goed voor een reischeque van 500 euro en aandacht voor haar werk in Klassemagazine. Dit artikel verscheen in Metro. Ontdek haar scriptie via scriptiebank.be/talenkennis Promotor: prof. dr. Piet Van de Craen

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT • Jaargang 4 • 2016

G E ZO N D H E I D

Diabetes? Knip een vingernagel! NIEUWE TECHNIEK KAN SUIKERZIEKTE DETECTEREN VIA VINGERNAGELS Wordt de diagnose van diabetes binnenkort kinderspel? Aan de UGent stellen artsen en apothekers een methode op punt om suikerziekte op te sporen via vingernagelfragmenten. Diabetes opsporen gebeurt momenteel via de analyse van een bloedstaal in een laboratorium. “In ontwikkelingslanden, waar de ziekte de laatste jaren sterk in opmars is, is die methode moeilijk”, stelt master in de Farmaceutische wetenschappen Thijs Van de Vyver. “Er zijn te weinig laboratoria, terwijl bloedstalen slechts beperkt houdbaar zijn.” In zijn scriptie onder leiding van professor Joris Delanghe werd een nieuwe test ontwikkeld waarmee diabetes op basis van vingernagels en infraroodspectroscopie ter plaatste kan worden opgespoord. Alle benodigdheden passen in een gewone auto.

Glycatie

“Het sleutelwoord bij suikerziekte is glycatie”, verklaart Van de Vyver. “Dat is een natuurlijk proces waarbij suikermoleculen zich gaan binden aan eiwitten, wat schade veroorzaakt en op lange termijn voor de gekende problemen zorgt zoals een diabetische voet of blindheid. De huidige testen kijken naar het optreden van glycatie in het bloed, maar het proces doet zich ook voor bij de keratine-eiwitten die in onze vingernagels

zitten.” Dus maakte Van de Vyver werk van een test die de glycatie in vingernagels meet. “Om een vingernagel te knippen is, in tegenstelling tot het afnemen van bloed, geen getraind medisch personeel nodig. Maar om praktisch inzetbaar te zijn in ontwikkelingslanden moesten we ook zoeken naar een goedkope techniek om de glycatie aan te tonen.” Daarvoor wendde Van de Vyver zich tot infraroodspectroscopie.

“Bloed afnemen moet door een dokter of verpleegkundige gebeuren. Een vingernagel knippen kan iedereen.” 406 proefpersonen

Van de Vyver vroeg aan 109 diabetici en 297 gezonde personen om hun vingernagels te knippen. Die stukjes vermaalde hij tot poeder voor analyse met een infraroodspectrofotometer, een toestel dat door het opnemen van een infraroodspectrum de glycatie van eiwitten in het nagelpoeder kan meten. Zo merkte

Van de Vyver dat de glycatiegraad bij de diabetici veel hoger lag dan bij de controlegroep. De techniek blijkt dus zeer geschikt om een onderscheid te maken tussen diabetici en niet-diabetici. Van de Vyver: “Ook nadat het vingernagelpoeder één maand op kamertemperatuur werd bewaard, bleek de techniek nog steeds accuraat. Dat is ondenkbaar bij bloedstalen.”

Dromen van een luciferdoosje

Van de Vyver testte de techniek enkel in een laboratorium, maar is ervan overtuigd dat de test ook buiten het lab werkt. Om dat na te gaan worden momenteel experimenten in Congo uitgevoerd. “De ultieme stap is de ontwikkeling van een infraroodspectrofotometer ter grootte van een luciferdoosje die rechtstreeks op de vinger komt en de diagnose -zonder de nagel te moeten knippen en vermalen- kan stellen“, besluit Van de Vyver.

Apothekers kampen met geneesmiddelentekorten

Stel je voor dat je dringend medicatie nodig hebt. Je gaat met een voorschrift naar de apotheker, maar daar is het geneesmiddel uitgeput. Het klinkt surreëel, maar dit overkomt dagelijks meerdere patiënten. “Het kan hierbij gaan om een geneesmiddel tegen kanker, maar ook medicijnen tegen depressie, hoge bloeddruk of diabetes”, stelt master in de farmacie Eline Moors. “Het probleem bestaat al langer, maar nam de laatste jaren sterk toe. Apothekers trekken aan de alarmbel omdat het zo niet verder kan.”

Uit de studie van Moors blijkt dat meer dan de helft van de apothekers 1 à 5 uur per week spendeert aan het oplossen van tekorten. “Ze contacteren groothandels en collega’s om het geneesmiddel of een generieke variant vast te krijgen, gaan na of ze het in het buitenland kunnen bestellen en of ze het eventueel zelf magistraal kunnen bereiden.” Helaas kunnen niet alle tekorten opgelost worden. Bijna 80% van de 268 ondervraagde apothekers heeft ervaring met een tekort waarbij er geen goede of evenwaardige oplossing kon gevonden worden. Patiënten moesten hun therapie uitstellen of volledig stoppen met soms ernstige gevolgen. “Sinds 2005 werden er meer dan 20 parlementaire vragen gesteld over het probleem en toch lijkt de situatie alleen maar erger te worden. Het is hoog tijd dat de bevoegde instanties structurele veranderingen doorvoeren in het belang van de volksgezondheid”, besluit Moors.

Lucratieve handel

De tekorten ontstaan doordat er al eens iets fout loopt tijdens de productie waardoor geneesmiddelen niet voldoen aan de hoge kwaliteitseisen. Die productieloten worden dan afgekeurd waardoor het geneesmiddel tijdelijk niet beschikbaar is. Moors: “Daarnaast zorgt ook de wetgeving rond de geneesmiddelprijzen voor problemen. Elke Europese lidstaat bepaalt autonoom haar geneesmiddelprijzen waardoor er prijsverschillen zijn. Door het vrij verkeer van goederen in Europa ontstaat zo een lucratieve handel. Geneesmiddelen van goedkopere landen, zoals België, worden ergens in de distributieketen doorverkocht aan duurdere landen in plaats van in eigen land over de toonbank te gaan.” Bovendien trekken steeds meer farmaceutische firma’s uit België weg naar landen waar meer winst te rapen valt waardoor bepaalde geneesmiddelen definitief van de onze markt verdwijnen. In juni 2015 stelde minister van Volksgezondheid Maggie De Block dat er gemiddeld 42 geneesmiddelen per maand ontbreken. Een zware onderschatting van de realiteit volgens Moors. “Sinds 2014 heeft het Federaal

Uren zoeken naar oplossingen

Elk jaar kost het duizenden laatstejaars bloed, zweet en tranen om hun bachelor- of masterproef te schrijven. Vaak verdwijnen die werken in een stoffige kast om nooit meer gelezen te worden. De Vlaamse Scriptieprijs wil sterke scripties van dat droevige lot redden. Want elk goed onderzoek verdient een breder publiek!

Ontdek zijn scriptie op scriptiebank.be/diabetesdetectie

B I N N E N L A N D //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

“Haal geslacht en woonplaats van de identiteitskaart”

Ons Burgerlijk Wetboek stamt uit de tijd van Napoleon, die het in 1804 liet optekenen. Meer dan 200 jaar later prijken nog steeds de noties geslacht en woonplaats op de identiteitskaart. “Die begrippen zijn sindsdien enorm veranderd. Hoog tijd om ze uit het wetboek te schrappen”, zo pleit Alexandra Vanvooren, master in de rechten (UGent).

et recht wijst ons bij de geboorte bepaalde kenmerken toe, zoals een naam, geslacht en woonplaats. Al Scriptie vzw gaat via de die elementen bepalen onze juridische Vlaamse Scriptieprijs jaarlijks op identiteit en die identiteit bepaalt dan zoek naar boeiende scripties die weer welke rechten en plichten op ons in Vlaanderen zijn geschreven. van toepassing zullen zijn. Maar het Daar hebben we, samen met onze belang van het ‘geslacht’ is vandaag achpartners EOS (deelprijs voor terhaald, zo argumenteert Vanvooren. exacte wetenschappen), Agoria JA A R G A NG 3 - 2 0 1 5 / www.scriptieprijs.be VU: Scriptie vzw - Rozenweg 4b - 1731 Zellik ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// (deelprijs voor technologische "Als we het onderscheid wetenschappen) en Klasse (deeltussen man en vrouw willen prijs voor onderwijs) mooie prijwegwerken, waarom schrappen zen voor veil: geldsommen van we het begrip ‘geslacht’ dan €250 tot €2.500, een reischeque, niet uit ons recht?" een iPad, een masterclass aan de vermaarde Vlerick Business “Vroeger werd er een belangrijk rond die instelling constructies, maar School, ... onderscheid gemaakt tussen maner dus is een veel eenvoudigere oplosnen en vrouwen. Toen ons wetboek in sing mogelijk: de notie “geslacht” uit het Maar wat belangrijker is: we 1804 werd opgetekend was dat logisch, wetboek halen en zo een genderneutraal promoten deendeelnemende scripomdat Er schort heel wat aan de reanimatievaardigheden van Vlaamse zwembadvijverredders. Dat bewijst de vrouwen veel minder rechten recht creëren.” ties bij deLeuven). media enUit uitgevers. In blijkt dat hadden dan mannen. Vandaag streven scriptie van Gilles Schouppe, master in de Bewegingswetenschappen (KU de studie jonge, 2014 verschenen zo komt ‘n 100omdat artikelsveel redders we in na onze samenleving naar genderpas afgestudeerde redders beter reanimeren dan oude, meer ervaren redders. Dat SPEEL JE SCRIPTIEGeen UIT voordeur ! over scripties in de Vlaamse pers. gelijkheid, waarbij we geen onderscheid meer nodig de opleiding niet meer oefenen op reanimatie. DOE MEE AAN DE In deze Scriptiekrant vind je een meer willen maken tussen mannen Ook de woonplaats speelt al lang VLAAMSE SCRIPTIEPRIJS kleine selectie van scripties die en vrouwen: waarom halen we het geniet meer dezelfde rol als in 1804 stelt het voorbije jaar de pers haalden. slacht dan niet gewoon uit het Burgelijk “De woonplaats wordt beMaak kans op €2.500Vanvooren. en/of (De overige artikels vind je op Wetboek (BW)?” Op persaandacht die manier zou het voor jepaald werkmet als doel een plaats te hebben issuu.com/vlaamsescriptieprijs). BW volgens Vanvooren ook veel beter waar het recht je kan terugvinden. Ten Lees meer op pagina tijde 12 van Napoleon werkte dat. De situkunnen inspelen op de huidige gendeAan jou de keuze: belandt revoluties. “Transgenders, meemoeders, atie was toen heel eenvoudig: mensen jouw scriptie straks in de kast homoseksuele koppels die kinderen woonden met het hele gezin samen op of in de krant? Alle info over de adopteren… het zijn allemaal nieuwe één adres, hadden daar al hun bezittinVlaamse Scriptieprijs 2015 vind realiteiten waar het recht op moet reagen en beoefenden er ook vaak hun proje op pagina 12. geren en anticiperen..” Doordat het BW fessionele belangen. Maar vandaag zien nog steeds vanuit die binaire opdeling we dat mensen veel mobieler zijn en Veel leesplezier! man/vrouw vertrekt, kan het geen pasdat hun belangen meer verspreid zijn. send antwoord bieden op die evoluties Mensen zijn tegenwoordig vaak sneller Arnaud Zonderman, meent Vanvooren. “Wanneer de wetgeonline terug te vinden dan op een fysiek Coördinator Scriptie vzw ver vandaag op die evoluties reageert, adres.” Om die reden pleit Vanvooren vertrekt die van stap 2: hij raakt niet aan ervoor om dat fysieke adres te vervangen die man/vrouw-instelling. We bouwen door een vindbaarheid in de cloud. ‘We

Share your knowledge

Niet alle redders kunnen drenkeling reanimeren

SEKS, TABAK EN ALCOHOL IN DE GEVANGENIS Ook gedetineerden hebben recht op "immorele" activiteiten

hebben heus geen voordeur meer nodig om iemand terug te vinden. We kunnen mensen vindbaar maken via een online account achter een login. Daar zit de toekomst voor het recht.” Het is een erg gedurfd en vooruitstrevend pleidooi, dat beseft Vanvooren. Maar dat vormt voor haar geen struikelblok: “Zoals het recht niet mag achterlopen op de maatschappij, mag het ook niet twijfelen om voor te zijn op de geesten.” } Alexandra Vanvooren sleepte met haar scriptie de Vlaamse Scriptieprijs 2014 en de bijhorende 2.500 euro in de wacht. } Haar werk werd o.a. belicht in De Standaard, Metro, De Juristenkrant en op Radio 1. } Raadpleeg Alexandra Vanvoorens scriptie op scriptiebank.be/burgerwetboek en bekijk een filmpje over haar werk op bit.ly/alexandravanvooren Promotor: prof. dr. Gerd Verschelden

Seks, alcohol en tabak in de gevangenis D

e studie peilde naar de reanimatievaardigheden bij 616 Vlaamse Hoger Redders (zwembad- en vijverredders). Daaruit bleek dat de gemiddelde redder bij de reanimatie van een drenkeling slechts 66,5% scoort op reanimatieproeven. Jonge, pas afgestudeerde en onervaren redders scoren daarbij beter dan professionele Hoger

COLOF ON De Vlaamse Scriptiekrant is een uitgave van Scriptie vzw. Scriptie heeft als missie wetenschap, techniek en innovatie dichter bij het grote publiek te brengen en het werk van jong onderzoekstalent meer bekendheid te geven. TEKSTEN: Arnaud Zonderman – Deelnemende studenten VORMGEVING: Anne Van Hootegem VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Arnaud Zonderman

meer opvan pagina Wie naar de gevangenis moet, wordt beroofd van zijn vrijheid,Lees maar niet zijn2 rechten. In haar masterproef ging juriste Mirte Smets (KU Leuven) na of gedetineerden in Belgische gevangenissen recht –kunnen- hebben op alcohol, tabak, seks en ongezonde voeding. Redders die elke dag aan het zwembad is een jaarlijkse bijscholing voor redstaan. Redders die hun reanimatieders verplicht. Maar van de redders vaardigheden regelmatig oefenen bewordt enkel een “actieve houding” schade die gedetineerden wordt ingeboet. “Rond tabak is er reeds Opening in alcoholverbod halen ook een betere score. gevraagd op elk onderdeel van de tijdens én na hun detentie een goede regeling uitgewerkt: roken Gedetineerden met een partner hebbijscholing. De vaardigheden worden oplopen te beperken, om zo in individuele cellen en in de buitenben het recht om die één keer per maand niet meer getest. Ook de omkadering hun kansen op re-integratie "Ruim 1 op 5 redders oefent lucht is toegestaan. Ook wat ongezonde gedurende twee uur in een privé-kamer tijdens de bijscholing kan beter: zo in de samenleving niet te na de opleiding niet meer op voeding betreft hebben gedetineerden te ontvangen om te vrijen. Voor wie geen blijkt het nodige materiaal niet altijd hypothekeren”, zo verklaart reanimatie, waardoor ze de reeds de keuze om dit aan te kopen via partner heeft, stelt Smets dat het bezoek aanwezig te zijn en vinden bijscholin- Smets. In het licht van dat vaardigheden verliezen" de kantinelijst.” Toch ijvert Smets om van een prostituee mogelijk moet zijn, gen vaak plaats in lawaaierige zwemba- beginsel moeten immorele gedetineerden ook één keer per week mits strenge voorwaarden. den wat de kwaliteit van de vormingen of ongezonde legale actiMaar daar knelt het schoentje: ruim hun eigen maaltijd te laten bereiden. Ze ondermijnt. 71% van de redders geeft aan na de formuleert in haar studie suggesties om viteiten, die in de buiten"Eén alcoholconsumptie bij het opleiding niet meer op de reanimatie MEER dus VERDWALEN het recht op alcohol, tabak en ongezonwereldNOOIT zijn toegestaan, middagmaal is haalbaar" geoefend te hebben, terwijl eerder onIN DE METRO de voeding in de Basiswet op te nemen. ook voor gedetineerden derzoek reeds aantoonde dat de reani} De scriptie van Gilles Schouppe werd in de gevangenis dankzijmogelijk de scriptie“Zo vankomen gedetineerden die een sek- “We hebben er als samenleving belang matievaardigheden er al na twee webelicht in het VTM-Nieuws & het VRT- zijn. “Maar uiteraard bij te streven naar een beter psycholozijnStockx er sueel misdrijf pleegden niet in aanmerThomas ken zonder oefenen op achteruitgaan. Journaal en beperkt haalde ookde De Morgen, gisch welzijn van onze gedetineerden, in eenHet gevangenis, waar veiligheid priking en moeten er heel wat regels inzake en gevangenisstraf Na één jaar kan dat al herleid zijn tot vanLaatste Demaar Standaard Online,grenzen aan die normalisering. Lees meer op pagina 7 zonder dat daarbij de veiligheid op spel meert, ” hygiene en veiligheid worden gevolgd.” vrijheid komenNieuws, en gaan, het beginnersniveau. deredactie.be en De Ochtend Smets (Radio 1). wordt gezet", zo concludeert Smets. ging na in welke mate gedetiDe vele voorwaarden doen Smets besefde levensomstandigheden in de gevanneerden in onze Belgische gevangenisfen dat het voor het gevangenisbestuur genis moeten zo veel mogelijk overeende scriptie van Gilles op Bijscholing is te vrijblijvend sen recht hebben op vier immorele of moeilijk wordt om deze praktijk te restemmen met }deOntdek levensomstandigheVeel heeft te maken met den de bijschoongezonde activiteiten: het bezoek van gelen. De juriste ziet wel een opening in onze vrije scriptiebank.be/redders samenleving. Dat is de } Dit artikel verscheen in Metro. Promotor: dr. Peter Iserbyt ling: volgens de VLAREM II-wetgeving prostituees, alchohol- en tabakgebruik in het huidige alcoholverbod dat in de kern van het normaliseringsbeginsel dat en het eten van ongezonde voeding. gevangenissen heerst. Volgens Smets is in de Belgische Basiswet van het gevan} Ontdek de scriptie van Mirte Smets op Ze bekeek ook steeds wat haalbaar is in één alcoholconsumptie bij het middaggeniswezen is opgenomen. “Het doel scriptiebank.be/normaliseringsbeginsel functie van de veiligheid. maal haalbaar, zonder dat aan veiligheid van dit beginsel is om de psychologische Promotor: prof.dr. Frank Verbruggen

MAARTEN VANGRAMBEREN (SPORZA) OVER ZIJN SCRIPTIE

Scriptie vzw Rozenweg 4b – 1731 Zellik T 02 463 59 20 info@scriptieprijs.be www.scriptieprijs.be www.scriptieprijs2014-18.be www.scriptiebank.be  facebook.com/scriptieprijs  twitter.com/scriptievzw

“Ik heb mijn scriptie nooit meer herlezen. Ergens heb ik daar schrik voor.”

Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten een centraal meldpunt waar firma’s tekorten moeten melden. Daaruit blijkt dat er gemiddeld meer dan 200 geneesmiddelen per maand ontbreken.”

Ook in jouw scriptie zit er nieuws!

 twitter.com/scriptievzw  facebook.com/scriptieprijs www.scriptiebank.be www.scriptieprijs2014-18.be www.scriptieprijs.be info@scriptieprijs.be T 02 463 59 20 Rozenweg 4b – 1731 Zellik Scriptie vzw

Arnaud Zonderman VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: VORMGEVING: Anne Van Hootegem Deelnemende studenten TEKSTEN: Arnaud Zonderman –

d e V l a a m s e S c r i pti e Kr a nt - J A A R G A NG 3 - 2 0 1 5 d e V l a a m s e S c r i pti e Kr a nt - J A A R G A NG 3 - 2 0 1 5

maal haalbaar, zonder dat aan veiligheid

GRUWELBEELDEN één alcoholconsumptie bij het middagUIT WOI gevangenissen heerst. Volgens Smets is Ook 100 jaar geledenin haalden het huidige alcoholverbod dat in de gruwelfoto’s de krant gelen. De juriste ziet wel een opening

moeilijk wordt om deze praktijk te refen dat het voor het gevangenisbestuur De vele voorwaarden doen Smets besef besefhygiene en veiligheid worden gevolgd.” king en moeten er heel wat regels inzake misdrijf pleegden niet in aanmerLees meer op paginasueel 5 “Zo komen gedetineerden die een sek-

Promotor: prof.dr. Frank Verbruggen scriptiebank.be/normaliseringsbeginsel } Ontdek de scriptie van Mirte Smets op } Dit artikel verscheen in Metro.

Lees meer op pagina 5

Lees meer op pagina 11

SSUMB TRV ©

Liefst 75% van de Vlaamse apothekers geeft aan dagelijks geneesmiddelen tekort te hebben waardoor ze patiënten onvoldoende kunnen helpen. Dat blijkt uit de masterproef van Eline Moors (UAntwerpen).

ED I TOR I AAL

Thijs van de Vyver won de Eos-prijs 2015. Hij kreeg een iPad en zag een artikel over zijn werk in Eos Magazine verschijnen. Zijn werk werd verder ook belicht in Metro, De Standaard, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad Knack en op het VTM Nieuws.

Lees meer op pagina 11

schrik voor.” Ergens heb ik daar nooit meer herlezen. “Ik heb mijn scriptie

gruwelfoto’s de krant Ook 100 jaar geleden haalden middagmaal is haalbaar" UIT WOI "Eén alcoholconsumptie bij het GRUWELBEELDEN

mits strenge voorwaarden. van een prostituee mogelijk moet zijn, partner heeft, stelt Smets dat het bezoek te ontvangen om te vrijen. Voor wie geen gedurende twee uur in een privé-kamer ben het recht om die één keer per maand Gedetineerden met een partner heb-

(SPORZA) OVER ZIJN SCRIPTIE MAARTEN VANGRAMBEREN

wordt gezet", zo concludeert Smets. zonder dat daarbij de veiligheid op spel gisch welzijn van onze gedetineerden, bij te streven naar een beter psycholo“We hebben er als samenleving belang de voeding in de Basiswet op te nemen. het recht op alcohol, tabak en ongezonformuleert in haar studie suggesties om hun eigen maaltijd te laten bereiden. Ze gedetineerden ook één keer per week de kantinelijst.” Toch ijvert Smets om reeds de keuze om dit aan te kopen via voeding betreft hebben gedetineerden lucht is toegestaan. Ook wat ongezonde in individuele cellen en in de buiteneen goede regeling uitgewerkt: roken wordt ingeboet. “Rond tabak is er reeds

DOELGERICHT ADVERTEREN geven. derzoekstalent meer bekendheid te te brengen en het werk van jong oninnovatie dichter bij het grote publiek als missie wetenschap, techniek en gave van Scriptie vzw. Scriptie heeft De Vlaamse Scriptiekrant is een uit-

COLOF ON

daarbij beter dan professionele Hoger deerde en onervaren redders scoren reanimatieproeven. Jonge, pas afgestueen drenkeling slechts 66,5% scoort op middelde redder bij de reanimatie van vijverredders). Daaruit bleek dat de geVlaamse Hoger Redders (zwembad- en matievaardigheden bij 616 e studie peilde naar de reani-

IN DE

ling: volgens de VLAREM II-wetgeving Veel heeft te maken met de bijscho-

Bijscholing is te vrijblijvend

Opening in alcoholverbod

Promotor: dr. Peter Iserbyt scriptiebank.be/redders } Ontdek de scriptie van Gilles op

gedetineerden in Belgische gevangenissen recht –kunnen- hebben op alcohol, tabak, seks en ongezonde voeding. het beginnersniveau. deredactie.bemoet, en De wordt Ochtendberoofd (Radio 1).van zijn vrijheid, maar niet van zijn rechten. In haar masterproef ging juriste Mirte Smets (KU Leuven) na of Wie naar de gevangenis Na één jaar kan dat al herleid zijn tot Laatste Nieuws, De Standaard Online, Lees meer op pagina 7 ken zonder oefenen op achteruitgaan. Journaal en haalde ook De Morgen, Het Thomas Stockx matievaardigheden er al na twee webelicht in het VTM-Nieuws & het VRTdankzij de scriptie van derzoek reeds aantoonde dat de reani} De scriptie van Gilles Schouppe werd geoefend te hebben, terwijl eerder onIN DE METRO opleiding niet meer op de reanimatie NOOIT MEER VERDWALEN door een vindbaarheid in de cloud. ‘We Promotor: prof. dr. Gerd Verschelden 71% van de redders geeft aan na de ondermijnt. ervoor om dat fysieke adres te vervangen bit.ly/alexandravanvooren Maar daar knelt het schoentje: ruim den wat de kwaliteit van de vormingen adres.” Om die reden pleit Vanvooren bekijk een filmpje over haar werk op gen vaak plaats in lawaaierige zwembaonline terug te vinden dan op een fysiek op scriptiebank.be/burgerwetboek en vaardigheden verliezen" aanwezig te zijn en vinden bijscholinMensen zijn tegenwoordig vaak sneller } Raadpleeg Alexandra Vanvoorens scriptie reanimatie, waardoor ze de blijkt het nodige materiaal niet altijd dat hun belangen meer verspreid zijn. na de opleiding niet meer op tijdens de bijscholing kan beter: zo we dat mensen veel mobieler zijn en op Radio 1. "Ruim 1 op 5 redders oefent niet meer getest. Ook de omkadering fessionele belangen. Maar vandaag zien De Standaard, Metro, De Juristenkrant en bijscholing. De vaardigheden worden gen en beoefenden er ook vaak hun pro} Haar werk werd o.a. belicht in halen ook een betere score. gevraagd op elk onderdeel van de één adres, hadden daar al hun bezittinvaardigheden regelmatig oefenen bewordt enkel een “actieve houding” woonden met het hele gezin samen op de bijhorende 2.500 euro in de wacht. staan. Redders die hun reanimatieders verplicht. Maar van de redders atie was toen heel eenvoudig: mensen scriptie de Vlaamse Scriptieprijs 2014 en Redders die elke dag aan het zwembad is een jaarlijkse bijscholing voor redtijde van Napoleon werkte dat. De situ} Alexandra Vanvooren sleepte met haar waar het recht je kan terugvinden. Ten met als doel een plaats te hebben voor te zijn op de geesten.” Lees meer op paginapaald 2 Vanvooren. “De woonplaats wordt beschappij, mag het ook niet twijfelen om recht op "immorele" activiteiten niet meer dezelfde rol als in 1804 stelt recht niet mag achterlopen op de maatOok gedetineerden hebben Ook de woonplaats speelt al lang voor haar geen struikelblok: “Zoals het IN DE GEVANGENIS Geen voordeur meer nodig dat beseft Vanvooren. Maar dat vormt SEKS, TABAK EN ALCOHOL gedurfd en vooruitstrevend pleidooi, toekomst voor het recht.” Het is een erg wetboek halen en zo een genderneutraal account achter een login. Daar zit de sing mogelijk: de notie “geslacht” uit het mensen vindbaar maken via een online er dus is een veel eenvoudigere oplosom iemand terug te vinden. We kunnen rond die instelling constructies, maar hebben heus geen voordeur meer nodig

Seks, alcohol en tabak in de gevangenis

SCRIPTIEKRANT

OF OP

SCRIPTIEBANK.BE? Lees meer op pagina 12

de opleiding niet meer oefenen op reanimatie. pas afgestudeerde redders beter reanimeren dan oude, meer ervaren redders. Dat komt omdat veel redders na scriptie van Gilles Schouppe, master in de Bewegingswetenschappen (KU Leuven). Uit de studie blijkt dat jonge, Er schort heel wat aan de reanimatievaardigheden van Vlaamse zwembad- en vijverredders. Dat bewijst de

persaandacht voor je werk Maak kans op €2.500 en/of VLAAMSE SCRIPTIEPRIJS DOE MEE AAN DE SPEEL JE SCRIPTIE UIT !

drenkeling reanimeren Niet alle redders kunnenvan de identiteitskaart”

Hoog tijd om ze uit het wetboek te schrappen”, zo pleit Alexandra Vanvooren, master in de rechten (UGent). nog steeds de noties geslacht en woonplaats op de identiteitskaart. “Die begrippen zijn sindsdien enorm veranderd. Ons Burgerlijk Wetboek stamt uit de tijd van Napoleon, die het in 1804 liet optekenen. Meer dan 200 jaar later prijken

“Haal geslacht en woonplaats

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

JA A R G A NG 3 - 2 0 1 5 / www.scriptieprijs.be

Eline Moors kreeg een nominatie voor de Vlaamse Scriptieprijs, goed voor 250 euro, voor haar werk. Dit artikel verscheen in Metro. Haar werk kreeg verder aandacht bij ATV en in Het Nieuwsblad. Raadpleeg haar scriptie via bit.ly/geneesmiddelentekorten en bekijk een videoportret op bit.ly/elinemoors Promotor: prof. dr. Ingrid De Meester

VU: Scriptie vzw - Rozenweg 4b - 1731 Zellik

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Share your knowledge

Contacteer SOAPBOXER BVBA www.soapboxer.be info@soapboxer.be 0473/49.84.69

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT • Jaargang 4 • 2016

Doe mee aan de Vlaamse Scriptieprijs ! Bijna afgestudeerd en je bachelor/masterproef afgewerkt? Laat jij het resultaat van dat harde werk ook liever niet in de kast liggen? Stuur je scriptie samen met een vlot leesbaar artikel (max. 1.000 woorden) in via www.scriptieprijs.be en maak kans op geldprijzen tot €2.500 en heel wat persaandacht. Maakte je een eindwerk rond pedagogie, educatie, innovatie & technologie, of exacte wetenschappen, ding dan ook mee naar de Klasseprijs, de Agoriaprijs en de EOS-prijs. Je maakt kans op een reischeque, een gloednieuwe iPad en de mooie geldsom van €500. Agoria stopt zelfs een opleiding aan de vermaarde Vlerick Business School in de prijzenpot!  Je ingestuurde scriptie komt bovendien in de online Vlaamse Scriptiebank terecht, een visitekaartje voor je beginnende carrière ! Dankzij z’n mediapartners zorgt de Scriptieprijs ervoor dat jouw werk mogelijk ook de pers haalt. 

Win 2.500 euro met je scriptie!

Maak ook kans op de AGORIA-, de EOS- of de KLASSE-prijs

De Vlaamse Scriptiebank is een gratis online kennisbank die ruim 3.500 scripties bevat. Dagelijks maken zo’n 500 mensen dankbaar gebruik van de Scriptiebank voor research. Neem zelf een kijkje op www.scriptiebank.be en bezorg er ook jouw scriptie een tweede leven !

Waarom deelnemen aan de Vlaamse Scriptieprijs?

Doe de test:

Mijn harde werk verdient best een artikel in de krant V JA / V NEE Ik ben wel te vinden voor geldprijzen van €250 tot €2.500 of een nieuwe iPad, een reischeque en een prestigieuze opleiding aan Vlerick V JA / V NEE Potentiële werkgevers kunnen, wanneer ze me googelen, beter op mijn scriptie op scriptiebank.be dan op m’n facebook-pagina terechtkomen V JA / V NEE “Winnaar / genomineerde van de Vlaamse Scriptieprijs” zou wel mooi staan op m’n LinkedIn-pagina V JA / V NEE Minstens eenmaal “Ja” geantwoord? Dan is de Vlaamse Scriptieprijs iets voor jou !

Hoe deelnemen aan de Vlaamse Scriptieprijs? Schrijf een kort journalistiek artikel (max. 1.000 woorden; ca. één A4) over je scriptie en upload dit vòòr 3 oktober 2016 samen met je eindwerk op www.scriptieprijs.be

De uitreiking Een prijs zonder uitreiking is als een scriptie zonder bronvermelding. De Vlaamse Scriptieprijs en de deelprijzen worden elk jaar op een prestigieus event uitgereikt. Vorig jaar was het prachtige AMUZ in Antwerpen het toneel voor de uitreiking. Dit jaar vindt de uitreiking plaats op dinsdag 20 december in het Brusselse Stadhuis, dit in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel. Stuur dus je scriptie in en save the date! Volg de Vlaamse Scriptieprijs op  facebook.com/scriptieprijs en  twitter @scriptievzw

Nood aan een afleiding? COLOFON

Vertrek op taalreis!

••• De Vlaamse Scriptiekrant is een uitgave van Scriptie vzw. Scriptie heeft als missie wetenschap, techniek en innovatie dichter bij het grote publiek te brengen en het werk van jong onderzoekstalent meer bekendheid te geven. TEKSTEN:

Arnaud Zonderman en deelnemende studenten Anne Van Hootegem · grase.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Arnaud Zonderman · Rozenweg 4b · 1731 Zellik VORMGEVING:

De Vlaamse Scriptieprijs wordt ondersteund binnen het Actieplan Wetenschapsinformatie, een initiatief van de Vlaamse Overheid.

CONTACTEER ONS

Antwerpen Wolstraat 29

t 03 206 22 65