Vlaamse Scriptiekrant verjaardagseditie 20 jaar by De Vlaamse Scriptieprijs

Sterke eindwerken van Vlaamse studenten in de kijker voor het grote publiek | JAARGANG 9 · verjaardagseditie 2021 SciMingo vzw · Léopoldstraat 6 · 1000 Brussel · T 02 463 59 20 · info@scriptieprijs.be www.scriptieprijs.be · www.scriptiebank.be F scriptieprijs T scimingo

Jurylid Annemie Peeters (Radio 1) ging in gesprek met winnares Annelien Coppieters: “Jij moest toen die prijs krijgen, dat voelde heel juist aan. Welke graad, diploma of job je hebt, maakt niet uit.” E4

Scriptieprijswinnaar Lars Bové is een van de onderzoeksjournalisten achter de Panama Papers.

“Tienduizenden documenten die je een na een moet doornemen. Het vergt veel, maar de genoegdoening achteraf is enorm.” E3

Sebastian Baes en Jan Denayer richtten een eigen bedrijf op, op basis van hun winnende thesis.

“Nu de gasprijzen stijgen, zien we dat Nederlanders investeren in meer isolatie en warmtepompen. In België beginnen we opnieuw met hout te verwarmen.” E6

Zowel Niels Verborgh als Jarne Pollie wonnen de Vlaamse Scriptieprijs met een voetbalthesis. “Grote veranderingen vragen geduld, zeker als die ingaan tegen de belangen van de gevestigde orde.” E7

Twintig jaar, 6658 nieuwe inzichten Twintig jaar Vlaamse Scriptieprijs, dat zijn twintig straffe scripties. Of dat zou je toch denken. In werkelijkheid ontvingen we intussen maar liefst 6658 sterke bachelor-en masterproeven, die óók allemaal onze aandacht verdienen*. Vaak schrijven studenten over ‘vergeten’ onderwerpen of zoeken ze oplossingen voor grote maatschappelijke kwesties. Wanneer studenten zich maandenlang verdiepen in een onderwerp, dan gaan ze per definitie voorbij aan de waan van de dag, het laatste straffe twitterbericht van enkele uren geleden. En dat verdient op zich al lof. Bewust plaatsen we bij de Vlaamse Scriptieprijs alle afstudeerrichtingen naast elkaar en op dezelfde hoogte. Omdat wij oprecht evenveel verwonderd zijn door, en bewondering voelen voor iedere inzending, van ingenieur tot kleuteronderwijzer. Want wat een inzending tot winnaar maakt, dat is niet altijd te vatten in strikte criteria of punten - tot eeuwige frustratie van juryleden. Echte kwaliteit drijft pas boven na verhitte discussies en enthousiaste pleidooien. Dat leverde intussen meerdere straffe winnaars op die, vaak vele jaren later, steentjes of zelfs stenen verleggen in onze maatschappij. In deze krant brengen we een ode aan (een paar van) deze winnaars en, niet te vergeten, aan de vele tientallen juryleden die de geschiedenis van de Vlaamse Scriptieprijs intussen rijk is. *Benieuwd naar deze werken? Ontdek ze op scriptiebank.be

De Vlaamse Scriptieprijs, dat is dankzij Eos, Klasse, mtech+ en de hogescholen ook vier waardevolle deelprijzen. “Het enthousiasme van de winnaars werkt aanstekelijk voor ons als juryleden.” E 10

& 11

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

20 JAAR VLAAMSE SCRIPTIEPRIJS 23

winnaars

(Tweemaal was er een ex-aequo en bij één editie trok een duoscriptie aan het langste eind)

waarvan

mannen en

vrouwen

ACHTERGROND

5 Ingenieurswetenschappen

Geschiedenis

1 Kunstwetenschappen

Pedagogische wetenschappen

INSTELLING

Rechten

Communicatie / Journalistiek

Taalkunde / Vertalen

Architectuur

Wijsbegeerte

PRIJZENGELD € 66.500 aan prijzengeld uitgereikt

10 UGENT

(zonder deelprijzen mee te rekenen)

5 KU LEUVEN 1 Hogeschool PXL

2 VUB

DEELPRIJZEN 18 edities Klasseprijs

1 HoGent

2 Howest 1 AP Hogeschool Antwerpen

1 Thomas More Hogeschool

13 edities Agoria /

(sinds 2003) goed voor 21 winnaars (8 mannen en 13 vrouwen)

mtech+prijs (sinds 2008) goed voor 14 winnaars

12 edities Eosprijs

5 edities Bachelorprijs

(sinds 2009) goed voor 14 winnaars (8 mannen en 6 vrouwen)

(12 mannen en 2 vrouwen)

(sinds 2016) goed voor 9 winnaars (2 mannen en 7 vrouwen)

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

ONDERZOEKSJOURNALIST LARS BOVÉ WAS DE EERSTE SCRIPTIEPRIJSWINNAAR OOIT

‘Wie niet waagt, niet wint’ maar de genoegdoening die je krijgt wanneer je zoiets naar buiten kunt brengen, is dan ook enorm. Uiteindelijk is dat wat me drijft: de mensen iets kunnen geven dat ze zonder jouw speurwerk niet geweten zouden hebben, ze inzichten verstrekken waar ze recht op hebben, maar die anders verborgen waren gebleven. Je wil iets wezenlijks vertellen. Ik neem de lezer ook graag mee in de zoektocht die ik heb ondernomen: “Zo is het gegaan”.

Onderzoeksjournalist Lars Bové won in 2002 de allereerste Vlaamse Scriptieprijs met een eindwerk over de maatschappelijke impact van Japanse samoeraifilms. Vandaag werkt hij voor de krant De Tijd en bijt hij zich graag vast in complexe internationale dossiers zoals Panama Papers en LuxLeaks. ‘De genoegdoening wanneer je zoiets groots naar buiten kunt brengen, is enorm.’ Op 21 december reikt hij de 20ste Scriptieprijs uit.

‘I

k herinner me niet precies hoe ik voor het eerst van de Scriptieprijs heb gehoord en wie of wat me ertoe heeft aangezet om mijn scriptie in te dienen’, vertelt Lars Bové. ‘Ik weet wel nog dat ik er veel werk in heb gestoken. Ik was volledig gefascineerd door mijn onderwerp: Japanse samoeraifilms en de invloed van zulke media op de cultuur en de samenleving. Ik was in Japan geweest, dus de interesse was heel persoonlijk begonnen. Tijdens het onderzoek ben ik, zoals zoveel studenten, van de ene universiteit naar de volgende bibliotheek getrokken om overal zoveel mogelijk informatie te verzamelen en voor veel te veel geld kopieën te maken. Vaak speelde mijn moeder voor chauffeur’, lacht hij. Het spitten, onderzoeken en schrijven beviel. En het resultaat sprong in het oog van de jury. Lars Bové, toen al onderzoeksjournalist in de dop, werd de allereerste laureaat van de Scriptieprijs.

‘Ik was volledig gefascineerd door mijn onderwerp: Japanse samoeraifilms en de invloed van zulke media op de cultuur en de samenleving’

Lars Bové bij de uitreiking Scriptieprijs 2002

‘De uitreiking van de Scriptieprijs herinner ik me wel nog scherp’, zegt hij. ‘Het meest bijzonder vond ik de aanwezigheid van Caroline Pauwels. Toen was ze nog geen rector aan de VUB, maar ze was wel de professor die me tijdens mijn studie Communicatiewetenschappen het meest begeesterd had. Dat uitgerekend zij zo zichtbaar blij voor me was, maakte het moment extra leuk.’

Lars Bové werkte mee aan meerdere grote onderzoeksprojecten, zoals de Pandora Papers

Alsof je er zelf bij was

Even liet de prijs Bové twijfelen. Zou hij dan toch niet beter voor een academische carrière gaan? Maar al snel besliste hij bij zijn oorspronkelijke plan te blijven. ‘Ik was communicatiewetenschappen gaan studeren omdat ik journalist wilde worden, en dus heb ik nog een extra jaar Journalistiek gevolgd.’ Ook tijdens die studie aan de Erasmushogeschool intrigeerden vooral de boeken van befaamde internationale onderzoeksjournalisten hem. ‘Zo herinner ik me heel specifiek een boek van Bob Woodward over wat er zich allemaal afspeelde binnen de regering-Bush. Ik kende hem natuurlijk al van al wat hij samen met Carl Bernstein over het Watergateschandaal naar buiten had gebracht. Maar in dit boek over Bush werd het me heel duidelijk dat hij allerlei bronnen had binnen de regering en allerlei diensten. Je merkte hoe hij bepaalde zaken jarenlang had gevolgd en er daardoor een heel ander licht op kon werpen dan andere journalisten. Van al die dingen die gebeurden wanneer de camera’s niet draaiden, maakte hij dan ook nog eens verhalen die lazen alsof je er zelf bij was. Dat was bijzonder inspirerend.’ Lars Bové voerde dat jaar zelf een heel concreet journalistiek onderzoek naar spionage in de Europese gebouwen in Brussel. Eenmaal afgestudeerd trok hij zijn stoute schoenen aan, en met zijn artikel onder de arm liep hij naar de redactie van Humo. ‘Nog diezelfde zomer heb ik stevig wat artikelen voor het blad kunnen schrijven. En op basis daarvan kon ik in de herfst bij De Tijd beginnen.’ Hij werd er gerechtsspecialist, en later onderzoeksjournalist en redacteur politiek en economie.

Kansen krijgen, kansen creëren

Wie niet waagt, niet wint. Het zou het levensmotto van Lars Bové kunnen zijn. En een les die hij al leerde als laureaat van de Scriptieprijs. ‘Als je veel tijd en moeite in iets stopt, moet je altijd je kans wagen. Niets zo erg als studenten die zichzelf vooraf al censureren door te denken dat hun werk de moeite niet loont. Na de Scriptieprijs

heb ik als journalist nog veel persprijzen gewonnen. Maar eerlijk: ik heb er evenveel niet gewonnen. Het is maar door elke keer opnieuw je kans te wagen, dat er geregeld iets uit de bus kan komen. Je moet in het leven wat geluk hebben, maar je moet vooral ook zelf kansen creëren.’

Toen ik bijvoorbeeld mijn boek over de staatsveiligheid schreef, was de ultieme uitdaging om zoveel mogelijk te weten te komen van een dienst die liefst zoveel mogelijk geheim houdt: waar liggen hun kantoren, wat hebben ze verzwegen voor het parlement? Ik vond het telkens zo leuk om zoiets uit te spitten, dat ik die momenten ook echt met de lezer wilde delen. Een dood spoor of de saaiere data laat je er dan natuurlijk uit.’

Schrijf iets wat ertoe doet

‘De Pandora Papers en Panama Papers zijn de grootste journalistieke samenwerkingen ooit’

Lars Bové geeft ook al een aantal jaar het keuzevak Gerechts- en onderzoeksjournalistiek aan de KU Leuven. ‘Ik probeer mijn studenten allerlei mee te geven dat hen kan wapenen in de journalistiek. Hoe verwerk je informatie? Hoe schrijf je duidelijk en vlot? Hoe herken je interessante onderzoekspistes?

‘Toen ik net geen tien jaar bezig was, heb ik de stap van Belgische naar internationale onderzoeksjournalistiek gezet. Ik had intussen al wat krediet opgebouwd met mijn onderzoeken, onder meer ook bij Alain Lallemand van Le Soir.’ Die was al langer betrokken bij het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), een netwerk van onderzoeksjournalisten uit meer dan 100 verschillende landen. ‘Toen het ICIJ het wereldwijde schandaal rond de OffShore Leaks naar buiten bracht, ben ik naar Lallemand toe gestapt. Dat dossier, over al die fraudeconstructies, sloot helemaal aan bij mijn interessesfeer. Ik wou er absoluut aan meedoen.’

‘Schrijf iets wat je zelf zou willen lezen en dat je later kan benutten om te tonen wat je kan’

Onthullen wat anders verborgen bleef

Het eerste grote, internationale project waaraan Bové meewerkte, was LuxLeaks, dat grootschalige belastingontwijking door meer dan 300 multinationals onthulde. Later volgden nog projecten zoals Pandora Papers en Panama Papers. ‘Het zijn de grootste journalistieke samenwerkingen ooit’, zegt Bové. ‘Dat soort informatie komt niet zomaar op je bureau terecht. Het gaat om ettelijke bibliotheken aan data waar je dan de interessante Belgische verhalen uit probeert te vissen. Na selectie hou je nog eens tienduizenden documenten over die je een na een moet doornemen. Het vergt veel,

Lars Bové bij Radio 1

Op het eind van het jaar moeten ze klaar zijn om in het vak te stappen.’ En voor hun hun scripties geeft de onderzoeksjournalist hen altijd één gouden raad: ‘Kies een onderwerp dat ertoe doet en waar je zelf in gelooft. Schrijf iets wat je zelf zou willen lezen en dat je later kan benutten om te tonen wat je kan.’ En uiteraard: dien het in voor de Scriptieprijs. Je weet maar nooit.

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

OUD-WINNARES ANNELIEN COPPIETERS IN GESPREK MET JURYLID ANNEMIE PEETERS

“Thuisgevoel is meer dan een leuke plek om te wonen” Annelien Coppieters kaapte in 2018 de Vlaamse Scriptieprijs weg met haar bachelorproef over thuisgevoel in de jeugdhulp. Ze gaf de jongeren zo zelf een stem, een belangrijk gegeven voor haar. Annelien kwam namelijk op haar 14e in de jeugdhulp terecht. “Een oververdiende overwinning”, vertelde Radio 1-presentatrice en juryvoorzitster Annemie Peeters bij de uitreiking. Wij brachten Annemie en Annelien drie jaar na de feiten opnieuw samen voor een terugblik. Annemie: “Na je overwinning besliste je om een treinreis van Rusland over Mongolië naar China te ondernemen. Hoe was dat? Mijn zoon vond het de reis van zijn leven.” Annelien: “Dat was het voor mijn partner en mij ook. Ik wou het prijzengeld nochtans sparen, maar mijn omgeving vond dat ik mezelf die reis mocht gunnen. Eens aangekomen in Mongolië stond ik versteld van al het moois. De mensen leven er volgens onze normen primitief, maar heel rijk in hun samenzijn. En de natuur, prachtig!

Annemie: “Je werkt bij SOS Kinderdorpen, wat doen zij precies? En wat houdt jouw job in? Annelien: “De ngo is lid van een internationale organisatie die focust op de rechten van kinderen en jongeren wereldwijd. Wanneer de ouderlijke zorg in het gedrang komt, proberen we families te versterken of als die zorg ontbreekt nemen we die -soms tijdelijk- over. In Wallonië is er een voorziening voor kinderen die niet op een veilige thuissituatie kunnen rekenen, en in Vlaanderen voor jonge vluchtelingen. En je hebt de Simbahuizen, dat is een hulpverleningsvorm tussen residentiële jeugdhulp en pleegzorg, en speciaal gericht op 0- tot 3-jarigen.”

‘Iedere jongere en hulpverlener is anders. In die eigenheid zit net kracht. Geef hen de kans om een idee te realiseren’ “Ik maak nu deel uit van het pedagogische team dat onze jeugdhulpprojecten ondersteunt en internationale samenwerking aangaat. Daarvoor werkte ik in het advocacyteam. Mijn laatste wapenfeit daar is een nieuwe Belgische wet die zegt dat broers en

saris van het Kinderrechtencommissariaat bezocht ik vrijwillig elke maand onaangekondigd een gesloten voorziening. Er werd mij gevraagd om met een sleutelbos door het gebouw te gaan. Ik blokkeerde op het feit dat ik degene moest zijn die de deur sloot. Dat wrong zo hard. Ik ben er nog niet, maar hou de mogelijkheid open. Al denk ik dat mijn stem nu duidelijker kan laten klinken.”

Annelien Coppieters maakte met haar prijzengeld een treinreis van Mongolië naar China

zussen het recht hebben om niet zomaar gescheiden te worden bij een echtscheiding of uithuisplaatsing.”

Annemie: “Dus je bent niet bezig met waar je scriptie echt over ging?” “Officieel niet, maar vorige week nog zat ik samen met een jeugdhulpverlener die input vroeg. Participatie van jongeren met een jeugdhulpervaring blijft de rode draad doorheen alles wat ik doe. De voorbije jaren kreeg ik trouwens de zotste vragen, van architecten tot studenten geschiedenis. De scriptie wordt nog heel levendig gehouden.”

Annemie: “Als een architect je belt, wat vraagt die dan?” “Architecten vroegen of ik wou kijken naar het voorontwerp van een nieuwe voorziening. Het is een misverstand dat heerst rond mijn scriptie: dat thuisgevoel enkel gaat om een leuke mooie plek om in te wonen.” “Ik had nooit verwacht hoeveel vragen en opportuniteiten mijn pad zouden kruisen, en tot op de dag van vandaag blijft er interesse in het onderwerp. Enkele mooie kansen, zoals het schrijven van een boek, heb ik laten liggen. Op dat moment lukte me dat niet omwille van tijdsgebrek en daar heb ik wel spijt van.”

Annemie: “Je kan dat nog altijd doen, uiteindelijk bouw je alsmaar meer expertise op. Is de coronasituatie niet rampzalig voor de jeugdhulp?” “Ja, maar het heeft ook iets moois. We bevroegen jongeren en ondanks dat het geen gemakkelijke omstandigheden waren, keerde de normaliteit in vele groepen terug. Ze waren samen thuis, er was ruimte om verbinding te maken en spelletjes te spelen. We hadden gehoopt dat er meer uit geleerd zou worden. Helaas bleek dat niet zo toen de sneltrein terug op gang kwam. Wat wel hoop geeft is hoe jeugdhulpverleners niet opgeven. Want die kleine dingen, zoals de allerjongsten een Sinterklaasgeschenk bezorgen, doen ertoe.”

Annemie: “Er hangt veel af van de mensen op het veld?” “Een groot deel van de impact van jeugd-

hulpverlening hangt af van de relatie tussen hulpverlener en de jongere. Voor die relatie is er geen universele handleiding. Elke jongere en hulpverlener is anders: in die eigenheid zit net kracht. Geef ze de kans om een idee te realiseren. Na de Scriptieprijs nodigden organisaties me bij hen uit. Deels vanuit protest, om te laten zien hoe het wél kan. En ik ben op fijne plekken geweest.”

Annemie: “Dus je scriptie is deels met open armen ontvangen, en deels als bedreigend ervaren?” “Klopt. De Vlaamse Scriptieprijs zorgde er mee voor dat het thema aan bod kwam in de sector. Het is een mooi compliment dat een scriptie rond thuisgevoel in de jeugdsector zo’n aha-moment oplevert, zeker voor de jongeren die me hielpen, maar hoe gek is dat in 2021? Dat er weerstand bestaat over het idee dat jongeren in de jeugdhulp zich thuis moeten kunnen voelen? Ik heb geen magische ontdekking gedaan. Voor mij gaat dat om een basisbehoefte.” “Soms vraag ik me af waar ik mee bezig ben omdat we vaak op dezelfde nagel moet blijven kloppen. De verhalen die ik vandaag hoor van jongeren vallen dikwijls samen met mijn ervaringen: heel confronterend. Zullen een aantal essentiële problemen ooit wel veranderen?”

Annemie: “Heb je tips voor de sector?” “Ga voorbij het idee dat thuisgevoel draait om eigen lakens kiezen en infrastructuurkwesties. Het draait om luisteren naar de jongeren en afstemmen op hun behoeften. Vraag hen wat belangrijk is. En laat je inspireren door je privéleven. Vorige week hoorde ik van een leefgroepbegeleider dat zij haar jongeren moet belonen met jetons waarmee ze speeltijd op de PlayStation kunnen verzamelen. Thuis mag haar zoontje zelf kiezen wanneer hij speelt, en praten ze erover als hij te veel voor de PlayStation zit. Dat wringt voor haar.”

Annemie: “Je studeerde orthopedagogie, zodat je mee in het veld kon staan. Waarom doe je dat niet?” “Het voelt nog te dichtbij voor mij. Ik zou te veel hartzeer hebben. Als maandcommis-

Annemie: “Je hebt nu zelf een zoontje en een (t)huis, iets wat je altijd hebt gemist. Ben je er obsessief mee bezig om hem goed te laten voelen?” “Het is best gek om plots een gezin te hebben. Meteen na de bevalling overmeesterde me zo’n angst. Gaat hij wel gelukkig worden? Maar je hebt dat niet in de hand, je kan enkel je best doen. Ik denk trouwens dat er geen baby is die zoveel foto’s van zichzelf heeft als Theo. Van mezelf heb ik er geen enkele dus op dat vlak compenseer ik wel.”

“Zelf in de jeugdhulp werken? Dat voelt nog te dichtbij voor mij. Ik wil niet degene zijn die de deur sluit.” “Het is dankzij de jeugdhulp dat ik erin geloofde om mijn moederrol op te nemen. Aan drie van de honderden hulpverleners die mij begeleidden stuurde ik een geboortekaartje. Dat zijn er niet veel, maar zij maakten echt het verschil. Zulke personen geloven in jongeren en geven hen echt de nodige kansen om te groeien tot een veerkrachtige volwassene.”

Annemie: “Hoe voelde het voor jou om te winnen?” “De Vlaamse Scriptieprijs winnen is een van de mooiere momenten van mijn leven. Ik was met verstomming geslagen toen ik hoorde dat ik de winnaar was. Ik dacht dat ik geen kans maakte omdat ik een bachelorproef, en dus geen masterproef, had geschreven. In mijn leven zullen twee bijzondere knuffels me altijd bijblijven: een van mijn begeleider en die van jou, Annemie.”

Annemie: “Ik was ook ontroerd. Jij moest die prijs krijgen. Dat voelde heel juist aan. Welke graad, diploma of job je hebt maakt niet uit. Iedereen heeft iets waardevols te zeggen.” “Sommige jongeren vroegen daarna om studieadvies. Niet dat ze per se moeten verder studeren, maar het is goed dat jongeren het als optie zien. En nu begint het toch terug te kriebelen om met mijn scriptiethema aan de slag te gaan (lacht).”

Lees de scriptie van Annelien: scriptiebank.be/thuisgevoel

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

“Geen prijs zonder jury” Op zoek gaan naar de sterkste en meest nieuwswaardige scripties van Vlaanderen vereist de nodige deskundigheid. Die opdracht vertrouwt SciMingo dan ook toe aan een keur aan experten uit de journalistiek, uitgeverswereld en academische sector. Een greep uit de indrukwekkende lijst van namen die de voorbije 20 jaar bij de prijs jureerden:

5 De Standaard met toenmalig hoofdredacteur Peter Vandermeersch in 2002 5 De Morgen – Yves Desmet in 2006 en Kirsten Bertrand in 2017 5 Het Nieuwsblad – Liesbeth Van Impe in 2015 5 Het Belang van Limburg – Indra Dewitte in 2012 & 2021

Zinzen & Van Cauwelaert

5 De Gazet van Antwerpen – Frederik De Swaef in 2021

Bij verkiezingen vormen Walter Zinzen & Rik Van Cauwelaert tegenwoordig een dynamisch analistenduo aan de zijde van Ivan De Vadder. Beiden namen ze ooit plaats aan de jurytafel van de Vlaamse Scriptieprijs, zij het niet bij dezelfde editie: Van Cauwelaert schoof reeds bij de tweede editie in 2003 aan, Zinzen pas in 2014.

Enkel De Tijd & Het Laatste Nieuws ontbreken in het lijstje, al hadden we al verschillende HLNjournalisten aan boord en niet van de minste. Neem bijvoorbeeld voormalig politiek commentator Luc Van der Kelen (jury 2003). Ook meerdere journalisten van De Tijd maakten hun opwachting in de Scriptieprijs-jury, zoals in 2016 met Ine Renson (nu bij De Standaard).

VRT-coryfeeën

Hoofdredacteurs magazine

Van Walter Zinzen is het maar een kleine sprong naar andere VRT-coryfeeën. Denk maar aan Martine Tanghe (2007), Phara de Aguirre (2010) en Linda De Win (2021). VTM-journalisten vallen iets moeilijker te overtuigen, al zette Faroek Özgunes in 2009 wel z’n tanden in de 177 inzendingen van dat jaar.

De Slimste Mens(en)

Studenten bijten zich voor hun eindwerk maandenlang stevig vast in een onderwerp. Hun thesissen zijn zo stevige onderzoeksdossiers die zich ook lenen tot uitgebreidere stukken in maanden weekbladen. Met dat argument overtuigden we in het verleden onder meer Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck (2016), voormalig Knack Weekendhoofdredactrice Tessa Vermeiren (2006) en (toenmalige) HUMO-redacteurs Wouter Van Driessche (2012) en Jörgen Oosterwaal (2013) om onze jury te versterken. Ook Gie Goris kweet zich in 2013 als MO*-hoofdredacteur van die taak.

Uitgevers

Een argument waarmee we dan weer uitgevers over de streep weten te trekken, is dat er elk jaar sterke eindwerken opduiken die het potentieel hebben om het tot een (populariserend) boek te schoppen. Zo namen heel wat mooie namen uit het boekenvak plaats aan onze jurytafel: Harold Polis (Meulenhoff Manteau, De Bezige Bij, Uitgeverij Polis), Rudy Vanschoonbeek (ex-Standaard Uitgeverij, nu Uitgeverij Vrijdag), André Van Halewyck (Kritak, Van Halewyck), Lies Poignie (ex-Lannoo, Academia Press), Maarten Vansteenbergen (Lannoo), … En of dat loonde! Bekijk het boekenoverzicht op pagina 9.

Academici

Om de slimste studenten op te sporen heb je de slimste mensen nodig. Dat bewijst de jurylijst van de Vlaamse Scriptieprijs. Met Xavier Taveirne (jury 2013), Annelies Rutten (jury 2013) en Linda De Win (jury 2021) telt die drie winnaars van de populaire tv-quiz. Ook Sam De Graeve (jury 2011), jarenlang eindredacteur van het quizprogramma bij Woestijnvis, maakte in het verleden deel uit van de jury. Met voormalig Marc Reynebeau (De Standaard) telde ons jurypanel in 2010 bovendien een journalist die jarenlang dienstdeed als jurylid bij #DSMTW.

Via een samenwerking met de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten bevolkte een schare aan notoire wetenschappers onze jury. In de sociale wetenschappen waren dat o.a. huidig UAntwerpen-rector Herman Van Goethem (2011) en filosoof & professor Ludo Abicht (2005). Uit de exacte wetenschappen hadden we de eer om onder meer emeritus professor Irina Veretennicoff (VUB), een autoriteit in de fysica en sterrenkunde-professor Christoffel Waelkens (KU Leuven) in onze jury te mogen verwelkomen.

Hoofdredacteurs krant

Quasi elk Vlaams dagblad vaardigde wel al eens hoofdredacteur af voor de jury van de Vlaamse Scriptieprijs:

Herman Van Goethem

EX-JURYLEDEN AAN HET WOORD Jörgen Oosterwaal (Hoofdredacteur De Morgen en Knack) – jurylid 2013 “In 2013 kreeg de Scriptieprijs de helft meer inschrijvingen te verwerken dan het jaar voordien, liefst zo’n 486 scripties. Op zich goed nieuws … behalve voor ons, de jury van de Vlaamse Scriptieprijs. Wij dreigden bedolven te geraken onder de eindwerken. Het was zo erg dat de organisatie achter dit prachtinitiatief in allerijl nog extra juryleden heeft moeten optrommelen om alles gelezen te krijgen.” “Wat ik me herinner zijn de avonden in het © Yorick Janssens knusse kantoor in Zellik, waar wij à volonté belegde broodjes kregen, koffie en wijn -Rosso di Montalcino, waar is de tijd van de wereldwinkelwijnen?- en leerden over de jeugd van tegenwoordig, althans het afstuderende – dus geprivilegieerde- gedeelte ervan. Het viel op hoe sterk studenten met de toekomst bezig waren. Er waren heel wat inzendingen uit alle mogelijke disciplines over milieu en duurzaamheid, terwijl er ook heel wat onderzoekspijlen werden gericht op thema’s als de vergrijzing. En de studenten deden dat allemaal met een ijver en een sérieux waar sommige politici - en ook sommige journalisten - nog iets van kunnen leren.”

Tom De Cock (Radiomaker) – jurylid 2017 “Tot mijn eigen verbazing werd ik in 2017 in het erudiete gezelschap van de jury opgenomen. Beleefd als ik was zei ik meteen ja, en voor ik het wist lag er een halve meter papier op mijn nachtkastje: een enorme stapel bloed, zweet en tranen van studenten uit alle disciplines. Ik kreeg slapeloze nachten, maar van de goeie soort. Van de chemische samenstelling van scheepsbrandstof tot monumentenzorg. Van kankeronderzoek tot jihadisme. Het nieuwsgierige, in letterlijk alles geïnteresseerde jongetje in me vond het een voorrecht om zich in te lezen in disciplines waarin ik meestal een leek was… Het deed zo’n deugd om de bijna tastbare inspanning van elke deelnemer te mogen proeven, afwegen en al dan niet belonen. En dan bij het uitreiken van de uiteindelijke prijs de makkers en medestudenten van de winnaar vanop het hoogste balkon horen kraaien, als bij een sportwedstrijd. Het bevrijdende gevoel dat nieuw vergaarde inzichten niet op een donkere plank of in een digitale afgrond eindigen, maar op een podium, in het volle daglicht, in de populaire pers en zelfs op de radio. Dat is de machtige verdienste van deze prijs.”

Peter Schoenaerts (Uitgeverij Boeklyn - Voormalig eindredacteur Humo) – jurylid 2019

“De juryvergaderingen van de scriptieprijs? Hoogoplopende discussies, argumenten voor en tegen, en scheldpartijen tussen journalisten en academici. Gelukkig kwam alles altijd weer goed. Met Jarne Pollie duidden mijn collega’s en ik in elk geval een verdiende winnaar aan. Z’n scriptie-onderzoek naar racisme in het Belgisch voetbal herinner ik mij als een echte eye-opener, waarin hij machtige actoren -(inter)nationale voetbalbonden- ter verantwoording riep en ook echte aanbevelingen deed om discriminatie te tackelen.”

Annemie Peeters (Radio 1) – jurylid 2018 “Ik vond het superfijn. Alle genomineerde scripties lezen, van begin tot eind. Dikwijls ook hérlezen. Onze vergaderingen. Zo ontzettend leerrijk. Maar het was goed dat ik toen een sabbatical had. Mijn hart zou metéén ‘ja’ zeggen tegen een volgende jury-opdracht, maar mijn hoofd weet wel beter (lacht).”

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

SEBASTIAN BAES EN JAN DENAYER RICHTTEN SAMEN MET HUN CO-PROMOTOR EEN EIGEN STUDIEBUREAU OP

“Aquathermie wordt vandaag nog te vaak vergeten, daar willen we iets aan doen”

Je huis verwarmen met water uit de rivier? Het kan, en het zou mee een antwoord bieden aan de klimaat- en de huidige gascrisis. Sebastian Baes en Jan Denayer berekenden in hun thesis het potentieel van rivieren voor aquathermie. Een aantal maanden na hun winst goten ze, samen met hun co-promotor, de modellen uit hun thesis in een businessmodel.

Van thesis tot start-up

In de maanden na de winst bleef ook hun eigen interesse in aquathermie alleen maar groeien. “Langzaamaan begon ons businessmodel te rijpen. In maart hebben we de knoop doorgehakt en in juli zijn we gestart als Extraqt. Ook onze co-promotor Stijn De Jonge is toen mee aan boord gestapt. Ons model uit onze thesis hebben we verder uitgewerkt en daarmee bieden we nu potentieelstudies aan. We onderzoeken dus of het haalbaar is om bijvoorbeeld een bedrijventerrein te verwarmen met water uit een rivier of meer, en werken daarna het concept verder uit.” Vandaag is hun werk meer dan ooit actueel. Door de klimaatcrisis en hoge gasprijzen is de vraag naar alternatieve verwarmingsbronnen groot. Toch gaat het voor aquathermie nog veel te traag, vindt Sebastian Baes. Hij vergelijkt het met de opkomst van de geothermie, een methode om warmte te onttrekken aan de bodem. “Aanvankelijk reageerde men toen ook afwachtend. Vaak installeerde men, naast een warmtepomp, ook een gasboiler als back-up, omdat mensen nog niet voldoende vertrouwen hadden in die nieuwe technologie. Tien jaar later beseffen mensen dat geothermie werkt en is die back-up niet meer nodig. Nu we op dezelfde manier warmte willen halen uit meren en rivieren, moeten we dat vertrouwen opnieuw zien te winnen. En dat proces willen we graag versnellen.”

Een meer als warmtebron

Voorlopig heeft Extraqt nog maar weinig concurrentie, er zijn momenteel weinig bedrijven actief in de aquathermie. Jan Denayer: “Die beperkte concurrentie speelt in België voorlopig eerder in ons nadeel, omdat mensen nog wat terughoudend zijn, in de Verenigde Staten speelde dat net in ons voordeel.” Niet toevallig dus dat hun eerste grote project er één in de VS is. “Daar durven ze veel sneller de sprong te maken en te investeren. We werken momenteel aan een concept voor een tiental kantoorgebouwen rond een meer, waarbij we het meer als warmtebron willen gebruiken.”

“Het transfe zorg Vier keer wist de auteur van een sportscriptie de trofee bij de Vlaamse Scriptieprijs in de lucht te steken. Niet toevallig gingen die werken over wielrennen of voetbal, de populairste sporten in ons land. Wij zochten de auteurs van de twee winnende voetbalscripties op voor een ééntweetje: Niels Verborgh won in 2017, Jarne Pollie in 2019. Beide scripties verzoenden een liefde voor het voetbal met een kritische kijk op de structuren erachter.

“M

oeten we nu écht het warme water uitvinden?” was de titel van hun inzending aan de Vlaamse Scriptieprijs 2020. Deelnemen deden ze onder het motto: “try and fail, but never fail to try.” Van falen bleek geen sprake. De jury was enthousiast. “Mochten alle technische studies zo helder zouden zijn, dan zou er veel meer onderzoek opgepikt worden door beleidsmakers.” Dat bleken profetische woorden. Sebastian en Jan wonnen niet alleen de hoofdprijs, de gouden hersenen én 2500 euro, hun werk werd inderdaad opgepikt: de VRT berichtte over hun studie en ook op de kabinetten van ministers Zuhal Demir en Hilde Crevits luisterde men geboeid en enthousiast.

VOET

“Belgen zijn in vergelijking toch een stuk conservatiever en dat is soms een struikelblok... Nu de gasprijzen stijgen, zien we bijvoorbeeld dat Nederlanders investeren in meer isolatie en warmtepompen. In België beginnen we opnieuw met hout te verwarmen.”

Jarne en Niels: in jullie winnende thesis stond koning voetbal centraal. Was dat uit liefde voor de sport? Jarne: “Ja, voetbal is echt een passie. Ik ben al sinds de derde kleuterklas aangesloten bij een voetbalploeg. Ik kom uit een voetbalgezin: ook mijn vader en broer hebben altijd gevoetbald. Door daar zoveel tijd in te investeren, word je vanzelf al wat expert in het spelletje en dat maakte dat ik voor mijn scriptie besloot om voetbal als onderwerp te nemen.”

Toch begint ook hier de bal te rollen voor Extraqt. Ook in Leuven werken ze intussen aan een project en verschillende particulieren willen graag mee op de kar springen. Sebastian ziet een duidelijke toekomst voor aquathermie: “Als het gaat over hernieuwbare energie en verwarming, wordt aquathermie vandaag nog vaak vergeten. Daar willen we iets aan doen. Want om onze huidige gasvraag te vervangen, zullen we alle hernieuwbare bronnen samen moeten inzetten.”

Niels: “Dat is heel herkenbaar (lacht). Ik heb zelf ook van mijn vijfde tot m’n achttiende gevoetbald en gaf jarenlang training aan jeugdvoetballers. Bovendien deed ik eerst een studie sportmanagement voor ik rechten ging studeren. Bij mijn thesis wilde ik vooral schrijven over iets dat mij sterk interesseerde.”

Duw in de rug

Hoe ze terugblikken op hun deelname aan de Vlaamse Scriptieprijs? “Dat het de moeite waard was, absoluut! In het begin was er wel wat twijfel. Gaan we dat wel doen, gaat dat wel iets opleveren? En kijk nu. Vandaag hebben we een eigen bedrijf opgericht op basis van onze thesis, die prijs was het duwtje in de rug dat we daarvoor nodig hadden. Vorig jaar vertelde ik al dat de Scriptieprijs deuren opende voor ons. Toen was er zelfs nog geen sprake van Extraqt.” Jan beaamt: “Door de prijs moesten we ons een stuk minder zorgen maken over de interesse in aquathermie, we wisten dat we iets in handen hadden. En daarnaast is het vandaag natuurlijk ook leuk om aan te halen in een meeting. Niet om op te scheppen natuurlijk, maar als ze horen dat je met je werk al in de prijzen bent gevallen... Daar is men altijd wel van onder van de indruk.” En wat hebben ze met het prijzengeld gedaan? “Ik denk dat we dat vooral in ons bedrijf hebben geïnvesteerd. Helaas geen exotische reis naar een ver eiland. Al was dat zeker ook leuk geweest (lacht).”

Meer info over Extraqt www.extraqt.be Lees de scriptie: scriptieprijs.be/rivierwarmte

Die liefde voor het voetbal maakte jullie duidelijk niet blind voor hete hangijzers in de sport. Allebei schreven jullie een kritisch werk waarbij ook grote machtsstructuren niet buiten schot bleven. Niels, jij bekeek het voetbal vanuit een juridische invalshoek. Niels: “Klopt. Voetbal is eigenlijk een zeer atypische sector, met veel eigen bepalingen. Denk bijvoorbeeld aan het transfersysteem. Daarbij betaalt een club een som om een voetballer, in se een werknemer, over te nemen. Dat zie je in geen enkele andere sector. Het voetbal heeft als het ware een eigen rechtsorde. Ik wou uitzoeken wat daarvan overblijft eens je dat aan een juridische toets onderwerpt. Concreet onderzocht ik in mijn thesis of de regels van de Wereldvoetbalbond FIFA verenigbaar zijn met het Europees recht. “

Wat viel daarbij op? “Meerdere bepalingen van het FIFAreglement zitten op z’n zachtst gezegd in een grijze zone. In sommige gevallen is er zelf een duidelijke schending van het Europees recht. Er zijn heel wat concrete problemen: denk maar aan de torenhoge transfersommen, die het vrij verkeer van werknemers belemmeren. Of aan de laakbare constructies rond minderjarige voetballers, die nog geen arbeidsovereenkomst mogen aangaan. Clubs sluiten vaak contracten af met de ouders om de spelertjes toch aan zich te binden.”

Dat is inderdaad opvallend. Is daar een verklaring voor? “Veel heeft te maken met feit dat voetballers niet alleen een sportieve, maar ook een financiële waarde hebben. De transfermarkt zorgt ervoor dat clubs boven hun stand gaan leven, wat aanleiding kan geven tot uitwassen. Transfers zijn risicovolle transacties. Want wat is de marktwaarde van een speler? Dat blijft in belangrijke mate een arbitrair gegeven, wat de deur openzet voor witwassen en fraude. De voetbalsector prijkt zelfs op de lijst van fraudegevoelige sectoren van de Europese Commissie. Met reden: vandaag loopt er bijvoorbeeld een onderzoek naar Italiaanse clubs. Zij zouden bewust de waarde van spelers verkeerd hebben getaxeerd, ten voordele van hun boekhouding. Maar ook in België liep het in het verleden al vaker fout, zoals de zaak Propere Handen (een onderzoek naar witwaspraktijken bij makelaars en eersteklasseclubs, nvdr) bewijst.”

Jarne, jij schreef als journalistiekstudent je scriptie over racismebestrijding in het voetbal. Jarne: “Mijn bachelorproef ging over racistische spreekkoren in de eerste klasse van het Belgische voetbal. Daarbij onderzocht ik hoe de nationale en internationale voetbalbonden, de voetbalclubs en de scheidsrechters optreden tegen racisme.”

De sleutel tot verandering ligt volgens jou bij de clubs? “Klopt, want zij staan het dichtst bij hun supporters. Zij moeten hen aanspreken op racistische uitlatingen, duidelijk maken dat dit niet past bij de waarden van de club en dat er geen plaats voor is binnen hun community. Wanneer deze sensibilisering van een hogere instantie komt, blijkt dat toch een stuk minder effectief. Maar sensibilisering alleen is niet voldoende. Ook bestraffing is nodig wanneer supporters over de schreef gaan. Denk aan geldboetes en stadionverboden, maar ook aan alternatieve straffen. Zo legde KV Kortrijk een supporter een werkstraf op en liet hem meedraaien in een vluchtelingencentrum, wat zo’n dader tot inkeer kan helpen komen.”

Met jullie scriptie hoopten jullie het debat aan te wakkeren en zaken te helpen veranderen. Hebben jullie het gevoel dat

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

VOET VOORUIT MET OUD-WINNAARS NIELS VERBORGH EN JARNE POLLIE

sfersysteem in het voetbal rgt voor uitwassen”

allers finanzorgt even, n.

Want ? Dat r geassen fs op an de ndaag naar aarde d, ten ook in fout, nderars en

De voetbalbonden voerden ook een actieplan in tegen racisme en discriminatie, met onder meer de aanstelling van een inclusiemanager. En in de lagere reeksen kwam er een meldpunt voor discriminatie. Zo moet een scheidsrechter een racistisch incident voortaan altijd vermelden in zijn verslag. Maar ook spelers of toeschouwers kunnen hier bij het meldpunt melding van maken, waarna dit verder wordt uitgespit. Het is één van de oplossingen die ik naar voren schoof in mijn thesis, nadat één van mijn interviewees, voormalig profvoetballer Paul Beloy, dit had aangekaart. Ook op het vlak van sensibilisering gebeurde er wel wat. Zo had je recent ‘FC United’, een aangrijpende docureeks over racisme in het voetbal. En onder impuls van Black Lives Matter gingen heel wat voetballers, zoals Lukaku, voor de wedstrijd knielen. Een krachtig signaal tegen racisme, dat onder meer in Hongarije helaas werd ontsierd door boegeroep en fluitconcerten van de thuisfans. Het toont aan dat er toch nog een lange weg af te leggen is, al is er in België duidelijk vooruitgang geboekt.”

dent n het

cistian het k hoe lbonhters

j hun en op n dat ub en comg van toch

ende. orters tes en atieve orter ien in dader

depen l dat

die enkel met sport bezig zijn, waardoor wij nogal vaak worden gecontacteerd.”

er iets is veranderd sinds jullie thesis? Jarne: “Ja, die indruk heb ik wel. In België zijn er de voorbije twee jaar weinig racistische incidenten geweest. En wanneer die er wel waren, kregen supporters zware straffen opgelegd, zoals een stadionverbod. De Belgische voetbalbond ging bovendien een samenwerking aan met Kazerne Dossin (centrum over de Holocaust en mensenrechten, nvdr). Clubs kunnen discriminerende fans naar daar sturen om hen een vorming te laten volgen.

Niels: “Jarne, wat mij al lang verbaast, is dat clubs worden gestraft voor het wangedrag van hun fans, terwijl de club er in se weinig aan kan doen. Zou het niet beter zijn om de werkelijke daders te identificeren en te bestraffen?” Jarne: “Daar ben ik het mee eens. De laatste jaren wordt ook meer dé echte schuldigen gezocht en bestraft. Wel denk ik dat het bestraffen van de clubs geholpen heeft om hen aan te sporen om zelf actief op zoek te gaan naar daders binnen hun supportersgroepen. Het identificeren van daders verloopt nu ook vlotter, doordat er meer camera’s staan in stadions en er ook match delegates in de tribunes zitten tijdens de wedstrijd die wangedrag kunnen opmerken en signaleren.” Niels: “Dat zijn goede evoluties. Wat het internationale transfersysteem betreft, zie ik weinig verandering. Er zijn wel mensen met goede initiatieven, maar de weerstand bij een belangrijk deel van de sector is nog te groot. Grote veranderingen vragen nu eenmaal geduld, zeker als die ingaan tegen de belangen van de gevestigde orde.”

Laat ons even teruggaan in de tijd, naar jullie overwinning bij de Vlaamse Scriptieprijs. Hoe hebben jullie het winnen van de prijs beleefd? Jarne: “Dat was een hele zotte en leuke

Jarne: “Voor ons journalisten is het ook wel dankbaar om een expert te kennen die iets complex zeer helder kan toelichten. Dan kloppen we daar graag opnieuw bij aan als we duiding willen.” Niels: “Dat merk ik (lacht). Al kunnen we niet ingaan op alle vragen van de pers. Wij staan bijvoorbeeld ook sportclubs bij, waarbij het in die dossiers niet mogelijk is om zonder instemming van een cliënt te antwoorden op persvragen. Ik ben daar altijd heel transparant over naar journalisten – ik geef aan waar ik wel en waar ik niet over kan praten.” Jarne Pollie (2019) en Niels Verborgh (2017) bij hun overwinning bij de Vlaamse Scriptieprijs

avond, waarover ik helaas niet alle details kan prijsgeven (lacht). Wat ik me nog herinner is dat een journalist van De Morgen mij opbelde toen ik op weg was naar de uitreiking. Op het einde van het gesprek feliciteerde hij me met m’n overwinning. Toen hij merkte dat ik compleet uit de lucht viel, daagde het hem dat ik zelf nog niet op de hoogte was. Hij diepte dan plots een excuus op -dat hij het persbericht over de genomineerden verkeerd had gelezenwaardoor ik niet meer wist wat ik nu moest geloven. Ik werd er alleen maar zenuwachtiger door (lacht). Toen ik later die dag op het podium uiteindelijk toch tot winnaar werd uitgeroepen, kon ik van blijdschap én stress geen woord meer uitbrengen aan de microfoon van presentatrice Roos Van Acker. Daags nadien stond mijn telefoon roodgloeiend door de vele felicitaties van familie en vrienden, maar ook heel wat journalisten belden me op. Zelfs vandaag, twee jaar na datum, word ik soms nog op de Scriptieprijs aangesproken.” Niels: “Ook dat is voor mij zeer herkenbaar (lacht). Wat mij vooral opviel: mijn scriptie was op het moment dat ik de prijs won al meer dan een half jaar oud. Het is niet dat het werk door die wedstrijd te winnen veranderde – het was in dat half jaar niet beter geworden of zo. Maar opeens kreeg mijn scriptie impact. Mijn overwinning werd opgepikt door Het Journaal en ik werd onder meer geïnterviewd door Sporza, waardoor mijn thesis plots belangrijker werd. Het deed me het belang van wetenschapscommunicatie inzien. De wedstrijd zorgde echt voor een hefboomeffect.”

Heb je het gevoel dat de overwinning jou hielp bij de start van je carrière? Niels: “Ja, voor mij kwam de wedstrijd op een zeer goed moment. De overwinning heeft veel deuren voor mij geopend. Zonder de Scriptieprijs had ik nooit de kans gekregen om op zo’n korte termijn met sportrecht bezig te zijn als job – het hielp me om als sportjurist aangeworven te worden. De prijs zorgde voor een stevige duw in de rug en maakte dat ik kansen kreeg die ik anders niet zou krijgen.” Jarne: “Dat geldt ook voor mij. Ik was op het moment van mijn overwinning al zeker van een job bij Sporza, maar de prijs gaf mij wel meer aanzien toen ik bij VRT op de sportredactie binnenwandelde. Het maakte dat ik niet gezien werd als de zoveelste jonge gast, als iemand die maar een paar maanden

zou meedraaien. Zo herinner ik me dat ik op m’n eerste dag door Olivier De Wilde, een Sporza-redacteur die m’n thesis dankzij de Scriptieprijs had gelezen, werd aangesproken op mijn overwinning. Hij stelde me ook voor aan de collega’s: “Jarne hier heeft de Scriptieprijs gewonnen – we hebben er een goeie binnengehaald” (lacht). Los daarvan gaf de Scriptieprijs me veel zelfvertrouwen, waardoor ik mij als beginneling toch meteen durfde te profileren op de redactie.

Het is inderdaad niet bij die paar maanden gebleven, Jarne. Zo werk jij vandaag nog steeds bij Sporza. Jarne: “Ja – ik ben er nog steeds op freelancebasis aan de slag. Daarnaast ben ik momenteel een studie ‘Toegepaste gezondheidswetenschappen’ aan het afronden. Omdat media niet de makkelijkste sector is, wilde ik altijd al een tweede diploma behalen. Noem het gerust een veiligheidsnet. Maar intussen heb ik wel beseft dat ik vol voor de sportjournalistiek wil gaan. Na het behalen van mijn dat diploma in januari, ga ik ook bij andere media, zoals Focus WTV, freelancen.

En jij, Niels? Niels: “Ik werk intussen vier jaar als advocaat bij ALTIUS. Binnen dit advocatenkantoor was er altijd al een sportdepartement, maar sinds de laatste twee jaar bundelen we onze kennis en expertise met het fiscaal advocatenkantoor Tiberghien in het netwerk ‘ATFIELD’. Dat kan je zien als een soort van juridisch sportloket voor alle actoren in de sector, waarbij we zowel sporters, als sportclubs adviseren.”

Het valt ons op dat jij steeds vaker opduikt in de pers om duiding te geven bij juridische kwesties in het voetbal. Zo wist De Tijd jou te vinden toen ze naar aanleiding van Messi’s transfer naar PSG meer wilden weten over de Financial Fairplay in het voetbal. Of hing Het Laatste Nieuws aan de lijn om te horen welke eventuele juridische sancties de 3x3 Lions riskeren na hun mogelijke fraude om zich te kwalificeren voor de Olympische Spelen. Niels: “Ja, journalisten weten mij sinds de Scriptieprijs inderdaad vlot te vinden. Ik moet wel bekennen dat er weinig experten zijn met die specialisatie, wat uiteraard helpt (lacht). In ons kantoor zijn we met zo’n zestal juristen

Laatste vraag: welk onderwerp zouden jullie tackelen, mochten jullie vandaag opnieuw een scriptie schrijven? Jarne: “Ik denk dat ik vandaag onderzoek zou doen naar de opflakkering van supportersincidenten. Want hoewel racisme in onze competitie minder vaak opduikt, lijken hooliganisme, opstootjes en ander wangedrag terug van weggeweest. (Daags voor het interview gooide een Beerschot-supporter een vuurpijl in het vak van Antwerp-supporters en bestormden in Luik fans van Standard het veld, nvdr). Sowieso zou ik opnieuw over voetbal schrijven. Dat is echt een passie, maar ik heb wel steeds interesse in wat er zoal fout loopt en hoe we de sport kunnen verbeteren om er als liefhebber nog meer van te genieten.” Niels: “Ik krijg van studenten van de VUB en van VIVES Hogeschool, waar ik gastlessen geef, wel vaker de vraag naar mogelijke thesisonderwerpen. Ik antwoord daar steeds hetzelfde op. Zoek iets dat jou zelf sterk interesseert. Hou 1 à 2 maanden intensief de pers in de gaten: zo kom je actuele onderwerpen op het spoor. Denk dan na over hoe je die op een nieuwe manier, frisse manier kan benaderen. Zelf zou ik mijn onderzoekspijlen bijvoorbeeld richten op de Super League, de poging van Europa’s grootste clubs om, achter de rug van de Europese voetbalbond, hun eigen winstgevende competitie te starten. Dat plan ging opnieuw de koelkast in, na het grote supportersprotest bij de aankondiging, maar je kan er gif op innemen dat we hier het laatste nog niet van hebben gehoord. Je ziet, ik kom als sportjurist vaak bij sportonderwerpen terecht (lacht). Maar er zijn natuurlijk veel onderwerpen die een veel grotere maatschappelijke relevantie kennen. Voetbal is uiteindelijk maar een bijzaak of voor veel mensen zelf een non-issue. De relativiteit van de sport, daar ben ik me wel bewust van, ook al hebben we net een uur bijna onafgebroken over voetbal gepraat (lacht).”

Lees meer over de scriptie van Niels Verborgh: scriptiebank.be/transfersysteemvoetbal Lees meer over de scriptie van Jarne Pollie: scriptiebank.be/scriptieracisme

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

GISELLE NATH, WINNARES 2011, AAN HET WOORD

“De Scriptieprijs is een fantastische manier om je onderzoek naar buiten te brengen” In 2011 won de Giselle Nath de Vlaamse Scriptieprijs met haar scriptie over de hongersnood tijdens de Eerste Wereldoorlog. Tien jaar en een doctoraat later zat Giselle, intussen journalist bij De Standaard, aan de jurytafel bij de 2021-editie van de Vlaamse Scriptieprijs. We blikken met haar terug op haar overwinning in 2011. Giselle, nam je destijds op eigen initiatief deel aan de Vlaamse Scriptieprijs of zette je promotor je hiertoe aan? De scriptieprijs was een item in een nieuwsbrief van de universiteit, met een warme aansporing aan alle studenten om mee te doen. Die reminder kort voor de deadline was wat mij betreft wel effectief. Ik had mijn scriptie in de eerste examenperiode ingediend en wou eerst, net als vele jaargenoten, eventjes niets meer te maken hebben met dat eindwerk. Wat me aantrok in de wedstrijd was het belang dat gehecht wordt aan het journalistieke: je moet op een beknopte en vlotte wijze aantonen dat je scriptie actueel en nieuwswaardig is. Ook was ik benieuwd of mijn scriptie buiten de faculteit Letteren en Wijsbegeerte iets kon losmaken.

Hoe heb je het event ervaren? De sfeer op de uitreiking was erg uitgelaten. Voor de scriptieprijs waren er denk ik zo’n 260 inzendingen, dan werd er een longlist bekendgemaakt met tien namen, dan een shortlist met de laatste vijf… Scriptie vzw (de oude naam van SciMingo vzw, nvdr) had de spanning dus behoorlijk opgedreven. Ik had nooit verwacht dat ik de hoofdprijs zou wegkapen, want ik had heel sterke concurrenten: een seksuologe, iemand die aan kankeronderzoek deed, iemand die een nieuwe techniek had uitgewerkt om minivliegtuigjes te laten vliegen… Ik stond dus behoorlijk verrast op het podium en mocht onvoorbereid de immer gevatte vragen van presentator Sven Speybrouck beantwoorden. Ik betwijfel of mijn antwoorden even gevat waren. © Alexander Meeus

Wat heeft het winnen van de Vlaamse Scriptieprijs voor jou betekend? Ik vond het hoopgevend dat een scriptie uit de sociale wetenschappen waardering kreeg in een multidisciplinaire wedstrijd. Een paar dagen later mocht ik ook tien minuten live op Radio 1 gaan om er vragen over m’n onderzoek te beantwoorden: dat houdt je wel scherp. Tot op zekere hoogte was de Scriptieprijs ook een opstapje naar mijn eerste job. Voor de eeuwherdenking van ’14-’18 kregen lokale besturen, erfgoedcellen, toeristische diensten en musea subsidies om diverse aspecten van dat tijdperk te belichten. Ook het Vlaams Vredesinstituut wilde er aandacht a a n besteden , en daardoor kon ik aan het boek “14-18 van dichtbij. Inspiratiegids voor lokale projecten over de Grote

Oorlog” werken. Dankzij de wedstrijd kwam mijn thesis trouwens op de radar van Geert Cortebeeck, toen uitgever bij Manteau. Hij bood me de kans om mijn thesis te herwerken tot het boek “Brood willen we hebben!” dat in 2013 verscheen. De Scriptieprijs is dus echt een fantastische manier om je onderzoek naar buiten te brengen. Hoe vond je het om als jurylid bij deze editie nu eens zelf op zoek te gaan naar de winnaar van de Scriptieprijs? Een geweldige en spannende ervaring, vooral vanwege de interdisciplinariteit van de prijs. Een aanbeveling ook voor iedereen die sakkert op de ‘jeugd van tegenwoordig’. Als maatschappij mogen we er trots op zijn dat er op onze universiteiten en hogescholen zoveel aandacht gaat naar onderzoek met maatschappelijke meerwaarde, en dat vertaalt zich dan ook in de samenvattingen.

Lees meer over de scriptie van Giselle Nath: scriptiebank.be/voedselbedelingWOI

FREDERIK BACKELANDT, WINNAAR VSP 2004, AAN HET WOORD

“De Scriptieprijs was mijn lanceerplatform in de sportjournalistiek” In 2004 zegevierde Frederik Backelandt met z’n scriptie “Ons rijke Vlaamse wielerleven en het wielerflamingantisme: ‘Sportwereld’ als gangmaker van identiteit in het interbellum”, waarin hij zich als een leeuw vastbeet in het leven en werk van Karel Van Wijnendaele (pseudoniem voor Karel Steyaert, 1882-1961), de bijna mythische verslaggever van de volkse Vlaamse krant “Sportwereld”. De jury omschreef Frederiks scriptie als “een fresco dat een beeld geeft van Vlaanderen, minitieus geborsteld”.

e wielermicrobe is Backelandt nooit kwijtgeraakt. Na zijn studies werkte hij een tijdlang als wielerjournalist bij Het Nieuwsblad en intussen is hij hoofdredacteur van Grinta!, hét magazine voor de actieve fietser. Daarnaast schrijft hij als freelancer ook geregeld bijdragen voor onder meer Sport/Voetbalmagazine en Pr ocycling. Wij spraken met Frederik. Niet over Vlaanderens mooiste, stalen rossen of carbon frames, maar wel over zijn deelname aan en overwinning in de Vlaamse Scriptieprijs. Frederik, nam je destijds op eigen initiatief deel aan de Vlaamse Scriptieprijs of werd je hiertoe aangespoord door je promotor? Dat kan ik me niet concreet meer herinne-

ren. Ik heb sowieso zelf het initiatief genomen maar mogelijk had mijn promotor me gaandeweg mijn scriptietraject al eens attent gemaakt op het bestaan van ‘de Vlaamse Scriptieprijs’. Waarom zette je de stap om deel te nemen? Ik ben nogal competitief ingesteld maar dat betekent nog niet automatisch dat ik aan alles zomaar deelneem. Als ik iets in handen heb waarvan ik ben overtuigd dat het enerzijds niet uit de toon zal vallen en anderzijds dat het potentieel heeft, dan ga ik ervoor. Het thema van mijn scriptie behoorde niet meteen tot de klassieke scriptieonderwerpen. Ik zorgde voor een verrassende mix van content en methodiek. Omdat het ‘anders’ was én omdat de scriptie zelf een positieve evaluatie kreeg, geloofde ik vooraf stellig dat mijn inzending een kans maakte. Hoe heb je het event, de prijsuitreiking, ervaren? Ik was uitgenodigd op de proclamatie maar wist verder niets concreet. Tijdens de ceremonie werd mijn naam maar niet genoemd en dus kreeg ik stilaan het vermoeden hoog te hebben gescoord. En dat bleek finaal ook. Het is bijzonder hartverwarmend wanneer jouw bloed, zweet en tranen wordt beloond. Ik mocht dan wel al mijn diploma op zak hebben, met deze extra erkenning was ik uiteraard meer dan opgezet. Ik kreeg aandacht van mensen (zetelend in de jury) die verbonden waren aan media en uitgeverijen en werd geïnterviewd door Friedl’ Lesage.

Presentatrice Friedl Lesage in gesprek met Frederik Backelandt - Scriptieprijs 2004

Plots was ik ‘iemand’. Zo ervoer ik het althans. Na de proclamatie, op de receptie, volgde dan het ‘netwerken’. Daar is mijn leven na de studie begonnen. Wat heeft het winnen van de Vlaamse Scriptieprijs voor jouw carrière betekend? Het winnen van de Vlaamse Scriptieprijs was mijn lanceerplatform in de (sport)journalistiek, de wereld waarin ik altijd al wilde belanden. En bovendien ontsproot uit het winnen van de Vlaamse Scriptieprijs mijn eerste boekpublicatie: ‘Koarle!’ in 2006. Ik kreeg vrijwel onmiddellijk de kans van ‘Het Nieuwsblad’ om drie jaar lang voluit mee

te draaien op de wielerredactie waar ik ‘de stiel’ heb geleerd. Daarna ben ik beland in de magazinewereld en sinds 2009 ben ik hoofdredacteur van het fietsmagazine Grinta!. De Vlaamse Scriptieprijs staat duidelijk vermeld op mijn CV. Ik vind het nog steeds een mooi visitekaartje.

Lees meer over de scriptie van Frederik Backelandt: scriptiebank.be/vlaamsewielerleven

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

DEZE WINNAARS VAN DE VLAAMSE SCRIPTIEPRIJZEN MAAKTEN DE STAP VAN THESIS NAAR BOEK.

De scherpste pennen van de Scriptieprijs Brood willen we hebben!

Giselle Nath Manteau – 9789022328156 - 2013 In 2011 gaat de Vlaamse Scriptieprijs en de bijhorende 2.500 euro naar Giselle Nath. In haar scriptie “Voedselschaarste en voedselbedeling, tactieken en strategieën. Twee episodes uit bezet België tijdens de Eerste Wereldoorlog” vertelt de historica over de extreme honger tijdens de bezetting. Twee jaar na haar winst verschijnt het boek “Brood willen we hebben! Honger, sociale politiek en protest tijdens de Eerste Wereldoorlog in België”, gebaseerd op haar winnende scriptie. Sloopte de eerste grootscheepse humanitaire actie de muren tussen het publieke en het private, tussen mannen en vrouwen? Of versterkte de liefdadigheidspolitiek de bestaande ongelijkheid? Wat betekende dit voor de sociale politiek en de interne Belgische machtsverhoudingen? Een verhaal over ruzies tussen diplomaten, industriëlen en Amerikaanse filantropen, en de invloed daarvan op het dagelijkse leven in moeilijke tijden.

Aandacht, aandacht

Evelien Jonckheere Universitaire Pers Leuven – 9789462701007 – 2017 In 2007 sleept kunstwetenschapper Evelien Jonckheere (UGent) de Scriptieprijs in de wacht met haar scriptie ‘Gentse Variététheaters van 1880 tot 1914’. Daarin toont ze onder meer dat het Gentse variététheater in die periode qua spektakelgehalte zeker niet moest onderdoen voor onze hedendaagse zapcultuur, waarbij de passie voor het reële én voor de schijn elkaar op een paradoxale manier in evenwicht lijken te houden. Jonckheere herwerkte haar scriptie tot het boek “Kijklust en sensatiezucht”, in 2009 uitgegeven door Meulenhoff Manteau en in 2017 werd dit boek heruitgebracht onder de titel “Aandacht, aandacht. Aandacht en verstrooiing in het Gentse Grand Théâtre, Café-concert en Variététheater, 1880-1914”

Overhaald

Thibaut Duthois, Robbe Pessemier, Nikolaas Mergan & An De Moor Lannoo – 9789401474078 – 2021 Drie studenten secundair onderwijs, Thibaut Duthois, Nikolaas Mergan & Robbe Pessemier, zochten in de bibliotheek van Gent naar boeiende lectuur voor anderstalige en laagtaalvaardige leerlingen. Wat ze vonden bleek allesbehalve geschikt voor de intelligente jongeren die ze net ontmoet hadden: niets meer dan boekjes ‘over draken, prinsessen en sprekende dieren’. Ze stroopten de mouwen op en voor hun bachelorproef stelden ze zelf een verhalenbundel samen op maat van deze jongeren en strikten hiervoor enkele klinkende namen zoals Herman Brusselmans en Fikry El Azzouzi. Met succes: een unanieme jury kroont hen tot de winnaars van de Klasseprijs 2019, de deelprijs van de Vlaamse Scriptieprijs voor onderwijsgerelateerde scripties en niet veel later verschijnt “Overhaald. Gedichten en verhalen in klare taal” bij uitgeverij Lannoo.

De vliegende neger en de kleine koningin Jan Boesman Atlas Contact – 9789020411959 - 2010

De fiets van Lautrec

Jan Boesman Atlas Contact – 9789045023793 – 2013 In 2006 riep de jury unaniem de scriptie ‘Race. Waarom is wielrennen wit?’ van journalistiekstudent Jan Boesman (Lessius Hogeschool), uit tot winnaar. In die winnende scriptie staat Jan Boesman stil bij het feit dat de wereld van het wielrennen klein is: wit, Westers en autochtoon om precies te zijn. De scriptie lag mee aan de grondslag van “De vliegende neger en de kleine koningin.” Jan Boesman legde daarna de pen niet neer en in 2013 verschijnt ook “De fiets van Lautrec”, een boek over de eerste dopingaffaire uit de geschiedenis, met in de hoofdrol de Franse kunstenaar en wielerliefhebber Henri de Toulouse-Lautrec.

De tuin van Tito

Met steun van het Fonds Pascal Decroos Korneel De Rynck EPO – 9789491297069 – 2011 Met zijn scriptie over de “Ostidentität en de nostalgie naar de DDR in het huidige Oost-Duitsland” won Korneel De Rynck de Vlaamse Scriptieprijs in 2008. Die overwinning sterkte niet alleen zijn geloof in eigen kunnen als schrijver, het wekte ook de aandacht van uitgeverij EPO. Daarop verscheen het eveneens bekroonde “De tuin van Tito. Een reis langs de spoorlijn Belgrado-Sarajevo”. Vandaag begeeft de auteur zich op nieuw terrein: dat van de licht filosofische dierenverhalen voor kinderen van 8 tot 108 jaar.

Bouwen voor de natie

Hannes Pieters Academia Press – 9789038218991 - 2012 2009 is het jaar van Hannes Pieters, student architectuur aan de UGent. Dat jaar ontving hij de Scriptieprijs voor zijn eindwerk over de Koninklijke Bibliotheek van België. In 2012 gaf Academia Press een herwerking van de scriptie uit als boek “Bouwen voor de natie. De Albertina op de Brusselse Kunstberg als monumentaal totaalproject”. Vanuit dit iconisch gebouw beheert de nationale bibliotheek de verzameling van alle publicaties met een Belgische link. Op basis van uitvoerig archiefwerk gekoppeld aan gesprekken met ontwerpers, biedt het boek van Hannes Pieters een diepgravende analyse van de ontstaans- en bouwgeschiedenis van dit markante architectuurcomplex.

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

DE BACHELORPRIJS BEKROONT CONCRETE EN TOEPASBARE BACHELORPROEVEN

Van gezelschapsspel tot patiëntenformulier De jongste van alle deelprijzen, de Bachelorprijs, bekroont al sinds 2016 straffe inzendingen uit de hogescholen. Deze bachelorinzendingen maakten al kans op de Vlaamse Scriptieprijs, toch was er wel degelijk nood aan een extra prijs. Want een bachelorproef is allesbehalve ‘het kleine broertje van de masterproef’, maar blinkt net uit in creativiteit, diversiteit en toepasbaarheid in het werkveld.

Bachelorprijslaureaat Elias Callewaert: “Door die prijs besefte ik pas hoe herkenbaar en belangrijk het onderwerp van mijn scriptie voor veel mensen is. Achter mijn rug is mijn bachelorproef een eigen leven beginnen te leiden. Niet alleen dichte vrienden waarvan ik het in eerste instantie niet had gedacht, maar ook volkomen vreemden schreven me allerlei fantastische en deugddoende getuigenissen en berichten. Er waren zelfs leerlingen die boekbesprekingen schreven over mijn eindwerk.”

Journalistenjury

eze Bachelorprijs is een initiatief van de hogescholen zelf, die vonden dat er bij de beoordelingscriteria van de Vlaamse Scriptieprijs te weinig oog was voor het praktijkgerichte karakter van een professionele bachelorproef. Het zijn dan ook de hogescholen zelf die juryleden afvaardigen. Hoewel het vele leeswerk niet te onderschatten is, is het enthousiasme bij de jury ieder jaar groot om in de inzendingen te duiken en er de sterkste eindwerken uit te vissen. Maar dat enthousiasme leidt ook tot gepassioneerde discussies. Over de jurycriteria, bijvoorbeeld. Afscheidnemend jurylid Rik Hostyn was er van bij het begin bij: “Ieder jaar is er een moment waarop we alles opnieuw in vraag willen stellen, de beoordelingscriteria zijn nochtans goed gedefinieerd.”

Elias Callewaert won de Bachelorprijs 2020 “Nu pas besef ik hoe herkenbaar en belangrijk het onderwerp van mijn scriptie is” © Kevin Faignaert

Dat is niet verwonderlijk, want in tegenstelling tot een masterproef, bestaat er geen algemene consensus over hoe zo’n bachelorproef er moet uitzien. De ene hogeschool eist van studenten een klassiek eindwerk met een doorwrochte literatuurstudie en diepgaand onderzoek, de andere hogeschool ziet het veel praktijkgerichter. Ook een gezelschapsspel, een stoelontwerp of een patiëntenformulier kan een bachelorproef zijn en dat maakt het de juryleden vaak knap lastig om alle eindwerken te vergelijken.

Boekbesprekingen

In 2020 vonden de jureringen en de uitreiking voor de eerste keer online plaats. Het resultaat was een opvallende, maar atypische winnaar: een dramatherapeut die langs de straten wandelde, connectie probeerde te maken met de mensen thuis en hen verleidde tot een korte interactie via een rollenspel. Zo probeerde hij de eenzaamheid te bestrijden in bizarre tijden van lockdowns en andere strenge maatregelen. Hij schreef er een meeslepende bachelorproef over.

Een andere uitdaging voor de Bachelorprijsjury is de neutraliteit. Alle juryleden zijn verbonden aan een hogeschool, maar dat mag niet tot uiting komen in de beoordeling. Ze zijn op dat vlak uiterst voorzichtig en bijten op hun tong wanneer ‘hun’ studenten besproken worden. Maar zo neutraal als ze zijn tijdens de jurering, zo groot is de trots achteraf als iemand uit hun hogeschool de selectie haalt. Om de neutraliteit verder te garanderen, wordt de keuze van de winnaar uitbesteed aan een journalistenjury. De voorbije jaren nam onder meer De Standaard-journalist Guy Tegenbos deze taak op zich.

Meer info en deelnemen: scriptieprijs.be/bachelorprijs

TECHNOLOGISCHE SCRIPTIES MAKEN KANS OP MTECH+PRIJS, DE OPVOLGER VAN DE AGORIAPRIJS

“Het enthousiasme van de winnaars is aanstekelijk”

Innovatie en technologie zijn alomtegenwoordig, toch zijn heel wat mensen amper op de hoogte van de nieuwe, vaak spectaculaire evoluties in deze sector. En dat is jammer, want de nood aan technologische profielen blijft hoog. Tijd voor verandering: “Sommige hardnekkige clichés mogen wel eens doorbroken worden.”

inds 2008 maken scripties rond technologie en innovatie kans op een extra deelprijs.

Het gloednieuwe loopbaanfonds mtech+ reikte in 2021 voor het eerst deze prijs uit en namen daarmee de fakkel over van technologiefederatie Agoria. Een mooi moment dus om even terug te blikken. Dat doen we samen met Mieke Vermeiren (Agoria) en Goedele Hufkens (oud-Agoria, huidig mtech+), twee drijvende krachten achter deze deelprijs. Ook professor Marc Van Overmeire vertelt graag over zijn jarenlange ervaring als jurylid en -voorzitter.

Ieder jaar tientallen technische scripties beoordelen, dat lijkt mij geen evidente opdracht. Marc Van Overmeire: “Alle juryleden doen dat met veel plezier en overgave, daar ben

ik van overtuigd. Het geeft hun ook de mogelijkheid om kennis te maken met onderwerpen die ver buiten hun vakgebied liggen. Het beste bewijs is dat de meeste al jarenlang lid zijn.”

Welke winnaars bleven jullie het meeste bij? Mieke Vermeiren: “Ik denk dat ik voor alle winnaars graag mijn hoed afdoe. Nadia Wiesé en Davy Didden, bijvoorbeeld, ontwikkelden een systeem met slimme batterijen om het elektriciteitsnet te Mieke Vermeiren (Agoria) met laureate Hannah Pinson in 2018 ontlasten. Het viel ons op dat ze heel goed op elkaar ingespeeld waren ze zó enthousiast en blij. Dat werkt waren, ze wisten duidelijk van wanten met aanstekelijk en bemoedigend voor ons als de vragen van de professionele jury. Dat was juryleden.” in 2020, het jaar van de virtuele uitreiking.” Ook Hannah Pinson, de winnares uit 2018, Marc Van Overmeire: “Dat jaar waren we wist de jury te raken. Zij studeerde tegelijdoor COVID inderdaad verplicht om alles kertijd fysica en computerwetenschappen online te doen. Toen we hen meedeelden en onderzocht in haar scriptie hoe mensedat ze de Agoriaprijs gewonnen hadden, lijke neuronen met elkaar communiceren, konden ze het eerst niet geloven. Daarna om zo meer inzicht te krijgen in artificiële

intelligentie. Mieke: “Ze blies iedereen van zijn sokken met haar inzending. Een sterke winnares én bovendien voor het eerst een vrouw. En dat laatste is opmerkelijk, na tien edities. De genderverdeling bij ingenieurs begint nu pas te kantelen.” Sommige hardnekkige clichés over de sector mogen wel eens doorbroken worden, vindt ook mede-organisator Goedele Hufkens. “Ik denk bijvoorbeeld ook aan iemand als Frederik Leys. Hij won de Agoriaprijs 2011 met de KULibrie, een drone geïnspireerd door de bewegingen van de rosse kolibrie. Daarnaast nam hij deel aan Expeditie Robinson, deed aan © Kevin Faignaert paraclimbing op hoog niveau én werkte verder aan zijn drone tijdens zijn doctoraat. Een opmerkelijke winnaar, die allesbehalve voldoet aan het clichébeeld van de saaie ingenieur.”

Meer info en deelnemen: scriptieprijs.be/mtechplusprijs

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

DE KLASSEPRIJS BEKROONT STRAFFE ONDERWIJSSCRIPTIES

DE EOSPRIJS BEKROONT STERKE EXACT-WETENSCHAPPELIJKE INZENDINGEN

“Er beweegt iets in

Het wapen van de

het onderwijs”

wetenschapper Naast nationaal en internationaal toponderzoek, brengt Eos Magazine ook veelbelovende scripties van studenten onder de aandacht. Ieder jaar reikt de redactie daarom de Eosprijs uit aan de strafste exact-wetenschappelijke inzending van de Vlaamse Scriptieprijs. “We verbazen ons ieder jaar over de grote hoeveelheid boeiend en origineel scriptie-onderzoek.”

E Nele Beerens (rechts) reikt samen met presentatrice Roos Van Acker de Klasseprijs 2019 uit aan de auteurs van ‘Overhaald’ ©Kevin Faignaert

Het is intussen vaste prik op de redactie van onderwijsmagazine Klasse. Al sinds 2013 verdiepen de collega’s zich daar in de maanden november en december in tientallen straffe onderwijsscripties. Want een winnaar van de Klasseprijs kiezen, het is geen eenvoudige opdracht. Juryvoorzitter en eindredacteur Nele Beerens blikt terug. Waarom vinden jullie het belangrijk om deze prijs uit te reiken? “Leraren mogen trots zijn op de belangrijke maatschappelijke rol die ze vervullen. Ze verdienen daarvoor ook waardering van de samenleving maar voelen die niet altijd. Mensen verwachten veel van leraren, maar weten niet altijd wat er beweegt in onderwijs. Via de Klasseprijs willen we daar verandering in brengen.”

‘De juryleden van Klasse zijn redacteurs. Mensen die dag in dag uit met onze prachtige Nederlandse taal bezig zijn’ “Ook zijn de ingezonden scripties stuk voor stuk relevant wetenschappelijk onderzoek en dat willen we zo veel mogelijk tot op de klasvloer krijgen. Daardoor groeien leerkrachten als professional en dat komt de onderwijskwaliteit ten goede. ”

Wat is voor jullie als jury belangrijk bij een inzending, waar letten jullie op? “Inzendingen voor de Klasseprijs zijn zeer divers. Ze variëren van een lespakket dat meteen inzetbaar is tot verkennend wetenschappelijk onderzoek. Het onderwerp kan ook wat breder gaan, denk maar aan scripties over het gebruik van sociale media of over het belang van beweging bij jongeren. Toegegeven, dat brede spectrum maakt het voor de jury soms wel moeilijk om alles te vergelijken, maar het maakt het ook des te boeiender.” “We willen in elk geval dat de student niet alleen een probleem analyseert, maar ook

perspectief biedt: wat nu? Hij of zij moet kritische vragen stellen én inspirerende antwoorden zoeken. We willen een conclusie lezen die herkenbaar is voor leraren en de blik van de leerkrachten verruimt, hen doet nadenken, iets nieuws laat proberen …”

Welke winnaar of winnaars blijven jou het meeste bij en waarom? “Ze dateren ‘van voor mijn tijd’, maar ik ontdekte dat enkele oud-deelnemers intussen gevestigde namen zijn in hun vakgebied: Ihsane Chioua Lekli, laureaat in 2007, maakte intussen carrière bij de VRT en is nu woordvoerder van Brussels Airlines. Bram Spruyt won in 2006 en is vandaag een vooraanstaand socioloog aan de VUB, die we hier trouwens al meerdere keren contacteerden als expert.” “Persoonlijk blijf ik het meest gecharmeerd door de winnaars van 2019. Het kleurrijke trio met Robbe Pessemier, Thibaut Duthois en Nikolaas Mergan won toen met het literatuurhandboek ‘Overhaald’ dat ze ontwikkelden om leesgoesting in OKAN en bso aan te wakkeren. Het enthousiasme, de professionaliteit en de ambitie van die gasten was zo mooi om te zien! Sinds hun winst blijven ze terecht hard scoren met hun publicatie en workshops. Daar gaan we nog van horen.”

xacte wetenschappen zijn meer dan ooit relevant. Dat vindt ook Eosredacteur Kim Verhaeghe: “Wetenschap beïnvloedt alle aspecten van ons leven en helpt ons grote uitdagingen het hoofd te bieden, zoals klimaatverandering, mobiliteit, veiligheid, voedselzekerheid en vergrijzing. En zonder wetenschappers geen wetenschap. Daarom willen we via de Eosprijs ontluikend talent een stimulans geven om verder te gaan in de wetenschap.”

‘Via de Eosprijs willen we ontluikend talent stimuleren om verder te gaan in de wetenschap’ Kim Verhaeghe, redacteur Eos

Ieder jaar wagen tientallen deelnemers hun kans en een keuze maken is niet eenvoudig, aldus de juryvoorzitter. “Elk jaar opnieuw zijn we verbaasd over de grote hoeveelheid boeiend en origineel scriptie-onderzoek. Het is bij de selectie daardoor elk jaar een kwestie van kill your darlings.”

Toekomstgericht

In 2020 viel Babette Lamote in de prijzen, zij ontwikkelde een methode om bio-brandstof te maken uit landbouwafval. Een onderzoek dat de jury niet alleen prees als “toekomstgericht en duurzaam”, ook het heldere begeleidende artikel dat ze schreef kon op veel bijval rekenen. Als trouwe lezer was het voor Babette Lamote een eer om haar naam te zien verschijnen in Eos Magazine. Ze vindt het zelf belangrijk om over haar onderzoek te communiceren: “Wetenschapscommunicatie zou hét wapen moeten zijn van elke wetenschapper en deelnemen aan de Eosprijs was voor mij een unieke kans om daarop te oefenen.” En dat is belangrijk, want complexe wetenschap vertalen naar een journalistiek artikel is geen eenvoudige klus. Hoe doe je dat? “Daarvoor vraag je jezelf als wetenschapper best eerst af waarom de lezer op de hoogte moet zijn van jouw onderzoek,” stelt Kim Verhaeghe. “Als je wil communiceren naar het brede publiek, denk dan altijd goed na over de relevantie van je scriptie. Wat betekent je onderzoek voor het fundamenteel onderzoek, de wetenschap of de maatschappij? Benadruk dat duidelijk en liefst zo snel mogelijk in je artikel.” Om af te sluiten, vroegen we hem nog wat voor hem een sterke inzending is voor de Eosprijs. “Wij beoordelen vooral of het ingezonden werk relevant is, maar ook creativiteit is voor ons belangrijk. Daarnaast gaan we ook na wat de eigen inbreng is van de student in het onderzoek.”

Meer info en deelnemen: scriptieprijs.be/eosprijs

Wat bleef jou bij? “Vorig jaar, in 2020, ging de uitreiking door corona online door. Het was een heel ontwapenend moment toen we laureaat Lien De Saegher met een smoes belden en ze oprecht uit de lucht viel toen ik onthulde dat zij wel degelijk de winnaar was.”

Hebben jullie een ‘geheime’ tip voor wie wenst deel te nemen in de toekomst? “De juryleden van Klasse zijn redacteurs. Mensen die dag in dag uit met onze prachtige Nederlandse taal bezig zijn. Laat je scriptie dus zeker nalezen op tik- en spellingfouten. Het ligt gevoelig (lacht).”

Meer info en deelnemen: scriptieprijs.be/klasseprijs

DE VLAAMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 9 · verjaardagseditie 2021

De Vlaamse Scriptieprijs:

hoe het ooit begon… Ides Debruyne stond mee aan de wieg van de Vlaamse Scriptieprijs, nu twintig jaar geleden. Het project was oorspronkelijk een initiatief van het Fonds Pascal Decroos, een fonds dat journalisten ondersteunt die dieper willen graven naar belangrijke verhalen, los van de waan van de dag. Vandaag is hij nog altijd betrokken bij de organisatie van de prijs, nu als voorzitter van de raad van bestuur. We ontmoeten hem voor een terugblik.

ournalistiek en wetenschap, het is geen evident huwelijk. “Dat was ons ook bij het Fonds Pascal Decroos al opgevallen. Je moet weten; twintig jaar geleden was de link zelfs bijna onbestaande. En dat is jammer. Er gaat bijzonder veel geld naar wetenschappelijk onderzoek en als je dat wil behouden, dan moet je ook werken aan een draagvlak bij het brede publiek. Veel van onze huidige problemen vragen bovendien geen ideologisch, maar een wetenschappelijk antwoord, denk bijvoorbeeld aan de klimaatverandering.” “Om dat op te vangen, wilden we op zoek gaan naar frisse, sterke pennen. Veel journalisten zijn historici of hebben talen gestudeerd. Maar waarom zou iemand uit bijvoorbeeld de geneeskunde geen straffe journalist kunnen zijn?”

Samoeraifilms

Het idee voor de Vlaamse Scriptieprijs vond Ides Debruyne over de grens, bij het Nederlandse dagblad Het Parool. “Ook zij wilden hun journalisten breder rekruteren. Zij organiseerden toen De Nationale

Scriptieprijs, voor alle afstudeerrichtingen. We vonden dat bij het fonds een fantastisch idee.” De eerste editie was meteen een schot in de roos. “Lars Bové was toen een van de winnaars, met een scriptie over Samoeraifi lms. Vandaag is hij een van de strafste onderzoeksjournalisten in ons land. En toch, iedere keer als ik hem zie, denk ik nog altijd aan die scriptie (lacht). Als ik nieuwe mensen ontmoet, vraag ik trouwens nog altijd naar de titel van hun scriptie. Dat vertelt toch iets over die persoon.” Vele jaren later ontmoette Ides Debruyne toevallig de oprichter van de (intussen ter ziele gegane) Nederlandse versie op een conferentie in San Francisco. “Ik vertelde hem dat we zijn project als inspiratie gebruikt hadden voor de Vlaamse Scriptieprijs. Hij reageerde enthousiast, hij was tevreden dat zijn initiatief nog altijd verder leefde in ons land.”

De start van SciMingo

In 2005 verlaat de Vlaamse Scriptieprijs het Fonds Pascal Decroos. Dat jaar wordt Scriptie vzw opgericht, het huidige SciMingo: een onafhankelijke organisatie voor wetenschapscommunicatie. “Ik wil hier graag drie namen vermelden: die van Paul Decroos, Joris Pollet en Kurt Vandenberghe. Ik ben hen nog altijd bijzonder dankbaar dat ze zo enthousiast zijn meegestapt in dat verhaal. En ook zonder de ondersteuning van toenmalig minister Fientje Moerman, haar toenmalige kabinetsmedewerker Koen Verlaeckt (nu secretaris-generaal van de VLIR) en

Ides Debruyne, stichter van de Vlaamse Scriptieprijs en manager Journalismfund.eu (voorheen Fonds Pascal Decroos) © VRT - Amber Naeye

Liliane Moeremans van het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie zou het ons nooit gelukt zijn.” In de jaren die erop volgde, groeide de Vlaamse Scriptieprijs, met vallen opstaan, langzaam uit tot een begrip. De winnaars stapten lang niet allemaal in de journalistiek, maar de ingezonden bachelor- en masterproeven blijken wel een bron van inspiratie voor journalisten. En ook dat is belangrijk, want vaak gaat het over onderzoek waar vele maanden aan gewerkt is en dat anders in stilte zou verdwijnen. “Van bij het begin rijpte bovendien het idee om alle ingezonden scripties te verzamelen in een Vlaamse Scriptiebank, toegankelijk voor het brede publiek. Mét bibliografie, om zo nieuw onderzoek te stimuleren. Twintig

Een nieuwe editie, een nieuwe campagne: de Vlaamse Scriptieprijs doorheen de jaren

jaar geleden was dat nog heel ambitieus, want je moet weten: aanvankelijk werden scripties nog gewoon op papier ingestuurd. Ook het internet was toen nog niet wat het vandaag is.”

Fan van de wetenschap

Ides Debruyne blijft ook nu nog een grote fan van de wetenschap. “Ziektes die niet zo lang geleden nog niet te genezen waren, zijn dat nu wel. Ik heb dat aan den lijve mogen ondervinden en ik ben daar nog altijd zeer dankbaar voor. Bizar toch dat we daar zelden iets van horen? Mijn partner is wetenschapster/ondernemer. Ik heb ontzettend veel respect voor de lange weg die zo’n onderzoek aflegt… journalisten kunnen veel leren van de wetenschappelijke methode.”

OPROEP Ben je of ken je iemand die binnenkort afstudeert? Ook dit academiejaar gaat SciMingo op zoek naar de strafste scripties en bekroont ze met 2.500 euro en heel wat persaandacht. Met waardevolle deelprijzen van Eos Wetenschap, mtech+ en Klasse Magazine. Professionele bachelors maken bovendien kans op de Bachelorprijs. Alle info scriptieprijs.be/wedstrijd

DE VLAAMSE SCRIPTIEBANK

deVlaamse

ScriptieBank Ben je journalist, student of gewoon nieuwsgierig naar sterk onderzoek? (Bijna) alle inzendingen voor de Vlaamse Scriptieprijs kan je integraal raadplegen via scriptiebank.be.

COLOFON De Scriptiekrant is een uitgave van SciMingo vzw. SciMingo heeft als missie wetenschap, techniek en innovatie dichter bij het grote publiek te brengen en het werk van jong onderzoekstalent meer bekendheid te geven. TEKSTEN:

Elke De Winter, Arnaud Zonderman, Ines Minten, Lieselotte Cowie | VORMGEVING: www.grase.be Arnaud Zonderman · Leopoldstraat 6 · 1000 Brussel De Vlaamse Scriptieprijs wordt ondersteund binnen het Actieplan Wetenschapsinformatie, een initiatief van de Vlaamse Overheid. VERANTWOORDELIJKE UITGEVER :