Panorama Silesia nr 2/2013 by Panorama Silesia

silesia

panorama

NR 2 (32) / 2013 (marzec)

ukazuje się na terenie Śląska i Zagłębia

ISSN 2082-1417

MAGAZYN BEZPŁATNY

sę je, ndactajmy szan u f e n h rzys lok al enie anyc ajmy nia i wykoypracowych na ter r e i p Ws arzysze zęści w ansow stow ymania c dków fin o zatrz z nas śro śląskieg prze wództwa woje

dla ka Śląs

MarZenia o wyspach szczęśliwych

fot. Łukasz Respondek/Emil Kłosowski

Decyzję podjęli w listopadzie. Pięć miesięcy później byli już na miejscu. Z dwoma walizkami dobytku znaleźli wymarzony dom nad oceanem, wynajęli go taniej niż kawalerkę w Holandii i otworzyli pensjonat. Młoda polska emigracja to nie tylko angielski zmywak i niemiecka fabryka

w ó m o d i k r e t a Bohzerwonej cegły zc

www.panoramasilesia.pl

rnego Śląska. nice – symbol Gódegrengolady, ie m ka e an gl ce Familoki. leciwe,społecznych problemów: biedy, potencjał. Dziś są znakiem . ale mają też niebywały ludzkibotniczych różnych ro braku perspektyw kobiety z trzech swoich okolic zy tr to ą aj ni ad i Udow acowite, bohaterk dzielnic. silne, pr

Z drugiej strony „Oz Wielki i Potężny” poleca Przedstawiamy najlepiej sprzedające się płyty i książki w salonie Empik Silesia City Center. Liderami marcowych zestawień są „Myśliwiecka” Artura Andrusa oraz „Nowe oblicze Greya” E.L. James

Top 10 Literatura

materiały prasowe

Czy kiedykolwiek czytaliście „Czarnoksiężnika z krainy Oz” L. Franka Bauma? Jeśli jesteście ciekawi, co działo się przed wydarzeniami zawartymi w książce, musicie koniecznie udać się do sieci kin Cinema City na najnowszy film Sama Raimiego „Oz Wielki i Potężny”

rama o n a P kina Materiały prasowe

1. E. L. James – „Nowe oblicze Greya” 2. E.L. James – „Pięćdziesiąt twarzy Greya” 3. E.L. James – „Ciemniejsza strona Greya” 4. Marek Raczkowski – „Książka, którą napisałem, żeby mieć na dziwki i narkotyki” 5. Grażyna Jagielska – „Miłość z kamienia. Życie z korespondentem wojennym” 6. Martel Yann – „Życie Pi” 7. Katarzyna Grochola – „Houston, mamy problem” 8. Joanne K. Rowling – „Trafny wybór” 9. Mark Owen – „Niełatatwy dzień” 10. N. M. Kelby – „Białe trufle” materiały prasowe

Top 10 Muzyka 1. Artur Andrus – „Myśliwiecka” 2. Andrea Bocelli – “Passione” 3. Imany – „The Shape of the Broken Heart” 4. Donatan – „Równonoc” 5. Bednarek – “Jestem…” 6. Weekend – „Ona tańczy dla mnie” 7. Lana Del Rey – „Born to die” 8. Różni artyści – „Les Miserables” 9. Riverside – „Shrine of New Generation” 10. Justin Bieber – „Believe”

dla Śląska: Akcja filmu opowiada o latach młodości przyszłego Czarnoksiężnika Oz (w tej roli James Franco), który pracując jako drugorzędny magik cyrkowy w Kansas przypadkowo przenosi się do tajemniczej krainy Oz – świata pełnego barwnych postaci i niesamowitych

krajobrazów. Jednak gdy na swojej drodze spotyka trzy piękne i tajemnicze czarownice, sprawy zaczynają się mocno komplikować… „Oz Wielki i Potężny” jest dostępny w polskiej wersji językowej lub z napisami. Polecamy! AJ

Dziennikarze przegrali z Rzecznikami w dorocznych zawodach

reklama

marzec 2013 nr 2 (32)

www.panoramasilesia.pl Adrian Larisz

Wspierajmy lokalne fundacje, stowarzyszenia i wykorzystajmy szansę zatrzymania części wypracowanych przez nas środków finansowych na terenie województwa śląskiego!

Łukasz Zimnoch

rafał Jankowski

Na co dzień nagrywają, piszą i informują. 28 lutego zamknęli się w klatkach do sqasha, chwycili rakiety i całą uwagę skupili na niewielkiej gumowej piłeczce. W ostatni dzień lutego w Centrum Sportowym Bażantowo przegrali z Rzecznikami w squasha aż 5:1. Każdy z rzeczników i dziennikarzy rozegrał tylko jeden mecz, a o rezultacie rozgrywek zadecydował wynik całej drużyny. Honor dziennikarzy uratował jedynie Bartłomiej Wnuk; pozostali polegli w starciu z lepszymi technicznie i szybszymi rzecznikami, choć wszystkie mecze były bardzo zacięte. – Przeciwnik wykazał się wolą walki. Tylko cudem udało mi się go pokonać – mówił po meczu z Pio-

trem Kalsztynem z portalu MM Silesia, Jakub Jarząbek, rzecznik prasowy Urzędu Miasta w Katowicach. – Bardzo dobrze nam się grało. Przegrać z rzecznikiem Urzędu Miasta w Katowicach to nie wstyd – podsumował Piotr Kalsztyn. Na rewanż w klatkach do squasha dziennikarze nie mają szans, bo doroczne zawody co roku rozgrywane są w innej dyscyplinie. Squash spodobał się wszystkim, nawet debiutantom. – Po raz pierwszy miałam okazję zagrać w squasha. To był naprawdę wyczerpujący mecz. Ale pozwoliłam wygrać koledze Jackowi. My na Śląsku mamy gest – mówiła Wioleta Niziołek po przegranym

meczu z Jackiem Ławreckim. – Ten mecz to niesamowite przeżycie. Na kort wszedłem naładowany energią. Wyszedłem wyczerpany – mówił z kolei Jacek Ławrecki, rzecznik prasowy Fortum Power&Heat Polska. – Na strzelnicy dziennikarze odebrali baty, stąd ich pomysł, żeby w tym roku zagrać w squasha. Niestety i w tej dyscyplinie dziennikarze ponieśli klęskę. Bilans trzecich zawodów to: 2:1 dla rzeczników. Tak trzymać! – podsumował zawody Rafał Jankowski, rzecznik prasowy NSZZ Policjantów.

Partnerami imprezy byli centrum Sportowe Bażantowo i Fortum Power&heat Polska.

paweł Doś

adam szaja piotr Kalsztyn

W zaWodach udział Wzięli: Rzecznicy Pa weł Doś – Po li tech ni ka Ślą ska Ra fał Jan kow ski – NSZZ Po li cjan tów Ja kub Ja rzą bek – UM Ka to wi ce Ja cek Szy mik -Ko zacz ko – Uni wer sy tet Ślą ski Ja cek Ław rec ki – For tum Po wer and He at Pol ska Łu kasz Zim noch – Tau ron Dys try bu cja

dziennikarze Piotr Kalsz tyn – MM Si le sia Wio le ta Ni zio łek – Na sze Mia sto Adam Sza ja – TVS Krzysz tof Szen dzie lorz – Dzien nik Za chod ni Ro bert Wal czak – TVP Ka to wi ce Bar tło miej Wnuk – Pa no ra ma Si le sia

„Panoramę Silesia” znajdą Państwo w takich miejscach, jak:

Materiały prasowe

a m a r Panooleca p

„The Next Day” – David Bowie

Jak naprawdę wyglądało życie w PRL-u? Dowiemy się tego ze zbioru reportaży Małgorzaty Szejnert, który przenosi nas do polskiej rzeczywistości z końca lat 70. Nie znajdziemy tu przejaskrawionych, sztampowych historii, znanych z filmów Stanisława Barei. Poznamy za to prawdziwą, ludzką stronę systemu. Mały realizm w najlepszej postaci. aJ

Materiały prasowe

„My, właściciele Teksasu. Reportaże z PRL-u” – Małgorzata Szejnert

Największa niespodzianka ostatnich miesięcy w muzycznym świecie. Po 10 latach milczenia Bowie powraca z nagranym w całkowitej tajemnicy studyjnym albumem, 24. w jego karierze! Opublikowane do tej pory single nie pozostawiają złudzeń – mistrz jest w doskonałej formie. Wydawnictwo, którego nie można przegapić. aJ

altus, Katowice, ul. Uniwersytecka 13 Energomontaż-Południe, Katowice, ul. Mickiewicza 15 Biuro centrum Katowice, ul. Mickiewicza 29 Rektorat uniwersytetu Śląskiego, Katowice, ul. Bankowa 12 Rektorat uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice, ul. 1 Maja 5 cogitatur, Katowice, ul. Gliwicka 9a Jazz club hipnoza, Katowice, pl. Sejmu Śląskiego 2 MG centrum, Katowice, ul. Kolejowa 54 hotel arsenal Palace, Katowice/Chorzów, ul. Paderewskiego 35 centrum informacji Turystycznej, Katowice ul. Rynek 13 lorneta z Meduzą, Katowice, ul. Mariacka 5 Flow club, Katowice, ul. 3 Maja 23 Kato Bar, Katowice, ul. Mariacka 13 Tommed, Katowice, ul. Fredry 22 oko Miasta, Katowice, Rondo im. Gen. Jerzego Ziętka 1 Śląski urząd Wojewódzki, pl. Sejmu Śląskiego 1 Biuro ESK 2016, Katowice, pl. Sejmu Śląskiego 2 Quality hotel Katowice, ul. Szybowcowa 1A WSzMoiJo Gallus, Katowice, ul. Gallusa 12 Bawaria Motors, Katowice, al. Roździeńskiego 204 Teatr Śląski, Katowice, Rynek 10 Biblioteka Śląska, Katowice, pl. Rady Europy 1 lexus, Katowice, al. Roździeńskiego 208A autokopex, Katowice, al. Roździeńskiego 208 B.Fit, Katowice, ul. Dąbrówki 10 cyferblat, Katowice, ul. Damrota 6 centrum Sztuki Filmowej, Katowice, ul. Sokolska 66 Galeria Szyb Wilson, Katowice, ul. Oswobodzenia 1 Renault Pietrzak, Katowice, ul. Bocheńskiego 125 Pro-Moto, Katowice, ul. Rzepakowa 6 Regionalna izba Gospodarcza, Katowice, ul. Opolska 15 Fundusz Górnośląski, Katowice, ul. Sokolska 8 Filharmonia Śląska (Hala Gallus), Katowice, ul. Pszczyńska 6 Tauron PE, Katowice, ul. Lwowska 23

Empik, Silesia city center, Katowice, ul. Chorzowska 107 dentim clinic, Katowice, ul. Opolska 7 dębowe Tarasy, Dentim Clinic, Katowice, ul. Baildona 12 centrum Kultury Katowice, Katowice, pl. Sejmu Śląskiego 2 WSzoP, Katowice, ul. Bankowa 8 dobra Karma, Katowice, ul. Św. Jacka 1 urząd Miejski, Bytom, ul. Parkowa 2 auto-Boss, Chorzów, Drogowa Trasa Średnicowa 51 Marrakech, Czeladź, ul. Wojkowicka 13 opera Śląska, Bytom, ul. Moniuszki 21/23 Peugeot lubos, Bytom, ul. Strzelców Bytomskich 82C Renault Bamarko, Bytom, ul. Strzelców Bytomskich 51 centrum działalności Podwodnej „NurekBytom”, Bytom, ul. Chorzowska 28A Jazz club Fantom, Bytom, ul. Żeromskiego 27 Music Republic Museum, Bytom, pl. Jana III Sobieskiego 2 agora Bytom, pl. Kościuszki hala na Skarpie, Bytom, ul. Frycza Modrzewskiego 5a Teatr dzieci zagłębia, Będzin, ul. Teatralna 4 urząd Miejski, Będzin, ul. 11 Listopada 20 zamek, Będzin, ul. Zamkowa 1 centrum handlowe Pogoria, Dąbrowa Górnicza, ul. Jana III Sobieskiego 6 Nemo, Dąbrowa Górnicza, Aleja Róż 1 Galeria Secesja, Gliwice, ul. Grodowa 5A Siłownia dublet, Gliwice, ul. Warszawska 35 Squash Ball club, Gliwice, ul. Robotnicza 2 Biurowiec GzuT, Gliwice, ul. Kościuszki 1C autostrada a4, Punkt obsługi Klienta, Mysłowice, ul. Piaskowa 20 Śląski Klub Golfowy, Siemianowice Śląskie, ul. Sowia hotel Vacanza, Siemianowice Śląskie, ul. Olimpijska 4 Renault Pietrzak, Świętochłowice, ul. Bytomska 39 urząd Miasta, Piekary Śląskie, ul. Bytomska 84

MBP w Rudzie Śląskiej, ul. Dąbrowskiego 18 centrum informacji Miejskiej, Sosnowiec, pl. Stulecia agencja Rozwoju lokalnego, Sosnowiec, ul. Teatralna 9 Salon Berendowicz & Kublin, Sosnowiec, ul. Warneńczyka 2 urząd Miasta Sosnowiec, al. Zwycięstwa 20 EXPo SilESia, Sosnowiec, ul. Braci Mieroszewskich 124 Środula, Sosnowiec, ul. Zuzanny 24 urząd Miasta Radzionków ul. Męczenników Oświęcimia 42 centrum Kultury Karolinka Radzionków, pl. Jana Pawła II 2 Muzeum chleba, Radzionków, ul. Z. Nałkowskiej 5 zamek Tarnowice Stare, Tarnowskie Góry, ul. Pyskowicka 39 Muzeum Miejskie, Tychy, ul. Katowicka 9 Tyskie Browarium, Tychy, ul. Mikołowska 5 Mera, Tychy, ul. Przemysłowa 70 Kopalnia Guido, Zabrze, 3 Maja 93 Muzeum Górnictwa Węglowego, Zabrze, ul. 3 Maja 19 Panorama trafia także do najlepszych szkół średnich w regionie: lo Filomata, Gliwice, ul. Bojkowska 20A ii lo, Gliwice, ul. Wróblewskiego 9 Technikum nr 1, Gliwice, ul. Chorzowska 5 iii lo, Katowice, ul. Adama Mickiewicza 11 i Społeczne lo, Katowice, ul. Mikołowska 26 i lo, Katowice, ul. Sienkiewicza 74 centrum na Mariackiej, Katowice, ul. Mariacka 10 zespół Szkół Plastycznych, Katowice, ul. Ułańska 7A Śląskie Techniczne zakłady Naukowe, Katowice, ul. Sokolska 26 Technikum nr 1, Katowice, ul. Techników 7 Technikum nr 2, Katowice, ul. Raciborska 3 Katolickie lo, zabrze, ul. Tarnopolska 3 iii lo, zabrze, ul. Sienkiewicza 33 iV lo, Sosnowiec, pl. Zillingera 1 i lo, chorzów, ul.Dąbrowskiego 36 i lo, Bytom, ul. Strzelców Bytomskich 9 iV lo, Bytom, pl. Sikorskiego 1 Technikum nr 2, Bytom, ul. Powstańców Śląskich 10 Technikum nr 8, Radzionków, ul. Knosały 113 Kolejnej Panoramy szukajcie 13 maja 2013 r.

PANORAMA SILESIA adres redakcji: ul. Szpitalna 3, 41-250 Czeladź, redakcja@panoramasilesia.pl Redaktor naczelny: Bartłomiej Wnuk / b.wnuk@panoramasilesia.pl / zespół: Monika Pacukiewicz, Adrian Karpeta, Tomasz Adamiec, Łukasz Respondek / Fotoreporter: Adrian Larisz / Skład: emildesign / Wydawca: Panorama Silesia Sp. z o.o. / ul. Szpitalna 3/ 41-250 Czeladź / Prezes zarządu: Bartłomiej Wnuk / Reklama i Promocja: Agnieszka Janik reklama@panoramasilesia.pl, / tel. 668 355 071 / Kolportaż: Erwin Sławik / druk: Polskapresse Sp. z o.o. Oddział Poligrafia / ul. Baczyńskiego 25a, 41-203 Sosnowiec

marzec 2013 nr 2 (32)

Społeczeństwo

w ó m o d i k r e t a j h e n Bo o w r e z c

y ł g e c

Familoki. Leciwe, ceglane kamienice – symbol Górnego Śląska. Niegdyś jego przemysłowej tożsamości, zapracowanych rodzin, niemieckiej solidności. Teraz czekające na drugie życie patronackie osiedla są znakiem społecznych problemów: biedy, degrengolady, braku perspektyw. Ale mają też niebywały, ludzki potencjał, który – czy się to komuś podoba, czy nie – inne, bardziej renomowane miejsca, bije na głowę. Udowadniają to trzy kobiety z trzech różnych robotniczych dzielnic. Silne, pracowite, bohaterki swoich okolic

Łukasz respondek

wersy prosto Z lipin W przestronnym mieszkaniu w kamienicy przy ulicy Bukowego w świętochłowickich Lipinach jest czysto i schludnie. Są haftowane obrusy i dużo kwiatów. Mimo swoich 85 lat jego właścicielka, Krystyna Oczkowska, jak przystało na rodowitą Ślązaczkę, dba o swój dobytek. Tu wychowała siedmioro dzieci i opiekowała się chorym mężem. Tu powstają jej wiersze. Poetka opowiada w nich o rodzinie, swoich przeżyciach, o dobrych czasach w Lipinach. – Tu była górniczo-hutnicza Ameryka. Jak byłam dzieckiem do Żyda chodziłam po lukrecję za trzy fenigi, a porządku pilnował zaledwie jeden szupo – wspomina pani Krysia. I cytuje jeden ze swoich wierszy: – „Nasze babcie ładne były, ale szpilek nie zaznały. Spódniczki z falbankami do kostek nosiły. Fartuszek z koronkami na sobie związała, czapeczkę na głowę włożyła. Jaka ona piękna była. Swą śląskość na sobie nosiła”.

Oczkowska mówi o dawnej solidarności, głębszej niż obecnie wierze, sadzonych przez siebie drzewach. Wspomina też plony: żyto, wykopki, zielone warzywa.. O obecnym, niełatwym życiu w dzielnicy mówi niewiele. Dlaczego? – Jeżeli masz o kimś mówić coś dobrego, to zrób to, ale jeżeli chcesz powiedzieć coś złego, to lepiej milcz – tłumaczy. Ale o biedę, społeczne patologie i codzienne życie nie trzeba specjalnie pytać. – W Lipinach widać je na ulicy. Mimo to, ta okolica przez wielu jest jednak traktowana nie fair. Mieszka tu wielu „naszych” ludzi. Przyzwoitych i pracowitych – podkreśla. Pani Krystyna czeka na wydanie drugiego tomiku swojej poezji. Zapewnia, że złego słowa o Lipinach w nim nie znajdziemy.

„CwaJKa” prZyJaZna Dla mateK Życie w starszych zabudowaniach Chorzowa II rzadko bywa kolorowe. Ale to nie tylko awantury, hałas, policja. Są też m.in. młode mamy, które, gdy tylko pogoda pozwala, spacerują z wózkami po robotniczym osiedlu. Siadają na ław-

kach przy huśtawce i piaskownicy, i długo rozmawiają. Izabela Herma, matka jednej z nich pewnego dnia stwierdziła, że zasługują na więcej. I po kilku miesiącach starań uruchomiła w Centrum Inicjatyw Społecznych Klub Matki. – Nie mam nic przeciwko siedzeniu na świeżym powietrzu, ale przecież można spędzać czas nieco bardziej produktywnie – uśmiecha się pani Iza. W ciągu roku udało jej się zorganizować m.in. spotkania z psychologami, lekarzami, kosmetologami. Przygotowała mikołajki, wyjścia do kina i teatru, nawet karaoke. – Mamy dzielą się doświadczeniem, na ponad dwie godziny mogą trochę odpocząć od problemów. A nierzadko zdarza się, że mają ich sporo – przyznaje Herma. – Coraz więcej jest osiedli zamkniętych. Mieszkają tam ludzie wykształceni, bogatsi. Oni mają swój krąg, swój świat. My w ten sposób organizujemy sobie nasz, który wymaga wzajemnego wsparcia, towarzystwa i pomocy drugiej osoby – dodaje. Herma nie ukrywa, że na „Cwajce” żyje się ciężko. Ale do swoich rodzinnych

stron jest bardzo przywiązana. Jej zdaniem lepiej podjąć wyzwanie i próbować zmieniać rzeczywistość, niż uciekać przed nią w inne miejsce. – To trudna walka, bo np. o remont naszej ponad stuletniej kamienicy walczę od wielu lat. Ale warto – uważa.

prZyKŁaD iDZie Z niKisZowCa Nikiszowiec jest dwa kroki przed innymi robotniczymi osiedlami. Pomnik historii z największą falą patologii i społecznymi problemami bardziej niż teraz borykał się kilkadziesiąt lat temu. W zmianie tkanki społecznej „pomogła” m.in. zmiana systemu ogrzewania – kaflowe piece zastąpiono drogim centralnym. Teraz to miejsce do życia wybiera coraz więcej naukowców, muzyków, artystów. Personifikacją tych przemian jest Irma Kozina. Profesor historii sztuki z Uniwersytetu Śląskiego, autorka wielu książek o śląskiej architekturze i designie. Na „Nikisz” trafiła 25 lat temu. Zakochała się w zaprojektowanej przez Zillmanów architekturze. I z wzajemnością. – Drugiego takiego miejsca w Polsce nie ma – podkre-

śla z dumą. I tłumaczy, że podobne patronackie osiedla – ale mniej dopracowane i budowane za mniejsze pieniądze – są m.in. w Wielkiej Brytanii. – Jednak tutaj stworzono świat magiczny. Całe osiedle powstało za jednym rzutem, z ogromną starannością architektów. Jest spójne, funkcjonalne. Kształt podkowy, większe i mniejsze dziedzińce, kolorowe elewacje i grube mury tworzą wrażenie otoczenia iście bajkowego – twierdzi. Kozina zdecydowała, że Nikiszowiec to jej miejsce na Ziemi. Kupiła i wyremontowała tam mieszkanie. W miarę możliwości angażuje się w życie lokalnej społeczności, jest bodaj najlepszym ambasadorem dzielnicy. Chętnie mówi o jej historii, korzeniach. Barwnie opisuje tubylczą rzeczywistość: zakupy u rzeźnika, sympatyczną młodzież, troskę proboszcza o wiernych. Ale nie ucieka też od problemów. – Dachy wymagają remontów, a jakieś 25 procent mieszkań to pustostany – przyznaje. Jej zdaniem osiedle potrzebuje przede wszystkim gospodarskiego oka. – Trzeba o nie dbać, to taki nasz śląski Wawel – kończy.

marzec 2013 nr 2 (32)

www.panoramasilesia.pl Łukasz Respondek

izabela Herma uruchomiła na Cwajce Centrum inicjatyw społecznych Klub matki. – Coraz więcej jest osiedli zamkniętych. mieszkają tam ludzie wykształceni, bogatsi. oni mają swój krąg, swój świat. my w ten sposób organizujemy sobie nasz, który wymaga wzajemnego wsparcia, towarzystwa i pomocy drugiej osoby

marzec 2013 nr 2 (32)

w zmianie tkanki społecznej „pomogła” m.in. zmiana systemu ogrzewania – kaflowe piece zastąpiono drogim centralnym. teraz to miejsce do życia wybiera coraz więcej naukowców, muzyków, artystów. personifikacją tych przemian jest irma Kozina. profesor historii sztuki z Uniwersytetu Śląskiego, autorka wielu książek o śląskiej architekturze i designie. na „nikisz” trafiła 25 lat temu

o biedę, społeczne patologie i codzienne życie nie trzeba specjalnie pytać. – w lipinach widać je na ulicy. mimo to ta okolica przez wielu jest jednak traktowana nie fair. mieszka tu wielu „naszych” ludzi. przyzwoitych i pracowitych – mówi Krystyna oczkowska

Panorama regionu

SZPilki na budowie Kiedy pierwszy raz usiadła za kierownicą tej maszyny kilka osób uśmiechnęło się pod nosem. Pomieszanie pobłażania z niedowierzaniem. Bo w końcu jak często zdarza się, by 20-latka chciała zostać operatorem koparko-ładowarki? Angela Gancarek postanowiła, że tak będzie właśnie w jej przypadku. Egzamin zdała za pierwszym podejściem. Dzięki unijnemu projektowi „Mam zawód – mam pracę w regionie” ponad 14 tys. uczniów takich jak Angela ma szansę na zdobycie dodatkowych kwalifikacji i uprawnień, które pozwolą im zostać prawdziwymi Zawodowcami Archiwum

tomasz adamiec

Ta drobna blondynka jest uczennicą klasy maturalnej technikum budowlanego w Kłobucku. Prywatnie interesuje się malarstwem, jej ulubione danie to lazania. Od czterech lat Angela uczy się także jeździć konno. Ale nawet jej bliscy nie sądzili, że zdecyduje się zamienić kasztanowy grzbiet klaczy o imieniu Błyskawica, na siodełko żółtej koparko-ładowarki marki JCB. Trzydzieści godzin zajęć teoretycznych. Potem przyszedł czas na praktykę. – Instruktorzy trochę na początku drwili, że jak dziewczyna, to pewnie nie zda egzaminu. Teorię zdałam na czwórkę, praktykę także pozytywnie – opowiada Angela Gancarek. I zdradza plany na przyszłość: – Myślę o budowie mostów, nigdy nie wiadomo, czy uprawnienia na ciężki sprzęt nie okażą się przydatne? Kurs operatora koparko-ładowarki z egzaminem państwowym to koszt rzędu 1,5 tys. złotych w zależności od organizatora. Dzięki projektowi „Mam zawód – mam pracę w regionie” wielu uczniów, których – być może – nie byłoby stać na taki wydatek mogło skorzystać z tej formy wsparcia – zauważa Maciej Biernac-

ki z zarządu powiatu kłobuckiego, jednego z 30 powiatów i miast na prawach powiatu, które biorą udział w projekcie.

Przykład Angeli Gancarek pokazuje, że powoli zaciera się granica pomiędzy zawodami uznawanymi za „męskie”, a ty-

mi uznawanymi za „kobiece”. To nie płeć, ale umiejętności, kompetencje, indywidualne predyspozycje, a także pasja powinny decydować o wykonywaniu danego zawodu. To nie wszystko, uczeń nie jest ograniczony do wyboru tylko jednej formy wsparcia. Oprócz szerokiej gamy kursów, m.in.: AutoCAD, ECDL, SEP, grafiki komputerowej, projektowania stron www, prawa jazdy kat. B i C, księgowości, operatora wózków widłowych, języków obcych czy carvingu, projekt ma też w swojej ofercie dodatkowe zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne pozwalające uzupełnić, bądź poszerzyć wiedzę, a także wizyty studyjne u pracodawców. Indywidualne podejście to jedna strona. – Za unijne pieniądze – kupowane są także pomoce dydaktyczne i wyposażenie szkolnych pracowni nauki zawodu. Przedsięwzięcie – war te ponad 72 miliony złotych – obliczone jest także na zmianę wizerunku szkolnictwa zawodowego – ma pomóc złamać stereotypy i pokazać, że konkretny zawód, to dobra przepustka do życiowego sukcesu – tłumaczy Mariusz Kleszczewski, Wicemarszałek Woj. Śląskiego.

JaK Po SzNuRKu Kompleksowa pomoc w nauce – do sierpnia 2014 roku – swoim zasięgiem obejmie łącznie ponad 14 tysięcy uczniów zasadniczych szkół zawodowych i techników z województwa śląskiego. W efekcie przeprowadzonej w bieżącym roku szkolnym rekrutacji do projektu pomoc trafi do co najmniej 6 100 uczniów, ale na tym nie koniec. Już wkrótce rusza dodatkowy nabór w powiatach: będzińskim i cieszyńskim oraz w mieście Częstochowa. Zainteresowanie jest spore, ale nic w tym dziwnego: statystycznie na każdego przeznaczono niespełna 3,5 tys. złotych. Z tych pieniędzy opłacamy grupowe i indywidualne wsparcie doradcze, certyfikowane kursy, praktyki i staże u pracodawców. Mówiąc w dużym skrócie: proces przygotowania do wejścia na rynek pomyślany jest tak, by od ogólnych porad dotyczących poruszania się po rynku pracy przejść do doradztwa indywidualnego, skrojonego na miarę, pod potrzeby konkretnego ucznia – mówi Barbara Szafir, Zastępca Dyrektora Wydziału Europejskiego Funduszu Społecznego w Urzędzie Marszałkowskim Woj. Śląskiego.

Tekst sponsorowany

Najlepsi studenci w szkole Górażdży! Studenci Politechniki Częstochowskiej oraz Śląskiej wezmą udział w największym programie edukacyjnym skierowanym do przyszłych inżynierów. Właśnie rozpoczął się nabór do II edycji, w który zaangażowanych jest blisko 300 najzdolniejszych studentów wydziałów budownictwa wszystkich polskich uczelni technicznych – Zbudowani doświadczeniem pierwszej edycji Uniwersytetu Betonu Grupy Górażdże zdecydowaliśmy się na kontynuację tego unikatowego projektu. Tym razem zaprosiliśmy do udziału w tym przedsięwzięciu również naszych partnerów biznesowych. Dzięki temu możemy jeszcze bardziej zbliżyć świat nauki do świata biznesu – mówi Andrzej Balcerek, Prezes Zarządu Górażdże Cement S.A. należącego do międzynarodowego koncernu HeidelbergCement, jednego z największych na świecie producentów cementu i materiałów budowlanych.

oGólnopolsKa rywaliZaCJa Podczas pierwszej edycji Uniwersytetu Betonu (marzec-maj 2012 r.) odbywały się sesje wyjazdowe, podczas których przyszli budowlańcy mieli moż-

liwość poznania najnowocześniejszych zakładów – cementowni, wytwórni betonu towarowego i kopalni kruszyw oraz tajników produkcji. Uczestniczyli też w dwóch konkursach badających znajomość właściwości i zastosowań cementu, betonu i kruszyw. Zwycięzcy otrzymali atrakcyjne nagrody. Najlepszą drużyną okazali się studenci Akademii Górniczo-Hutniczej. Dobrze wypadły też śląskie uczelnie: drugie miejsce zajęła reprezentacja Politechniki Częstochowskiej, a tuż za podium znaleźli się inżynierowie z Politechniki Śląskiej. – Powołanie Uniwersytetu Betonu było świetnym pomysłem. Na Uczelni poznajemy teorię, a podczas takich zorganizowanych wyjazdów poznajemy pewne procesy w praktyce. To bardzo cenne doświadczenie – mówiła Elżbieta Gembalczyk z Politechniki Śląskiej. marzec 2013 nr 2 (32)

Reklama

marzec 2013 nr 2 (32)

Raport

MarZenia o wyspach

szczęśliwych Decyzję podjęli w listopadzie. Pięć miesięcy później byli już na miejscu. Z dwoma walizkami dobytku znaleźli wymarzony dom nad oceanem (biały z czerwoną dachówką), wynajęli go taniej niż kawalerkę w Holandii i otworzyli pensjonat. – Już starożytni Rzymianie nazywali Wyspy Kanaryjskie mianem „szczęśliwych”. Marzenie o mieszkaniu na wyspie szczęśliwej jest pewnie bliskie każdemu. My po prostu pomogliśmy się mu spełnić – mówi Kuba Lutak, który tuż po studiach zamienił polskie CzechowiceDziedzice na holenderskie Hoorn, a od niemal roku mieszka ze swoją narzeczoną w Abades na Teneryfie

Kuba i michalina zachęc ają do tego, aby przeżyć urlop po swojemu, a nie z wymyślonym przez kog zgodnie oś programem wyciecze k Bartłomiej wnuk

Za granicą przebywa 1,5 mln Polaków. W ciągu pięciu lat wyjedzie kolejne pół miliona. Ponad 300 słonecznych dni w roku, góry, ocean, wiecznie kwitnące kwiaty, owocujące drzewa. Nie zawsze, a prawdę mówiąc – niezwykle rzadko – czeka ich na obczyźnie taka perspektywa.

prZystaneK Hoorn – Na pomysł wpadliśmy w listopadzie 2011, przylecieliśmy na Teneryfę w kwietniu 2012. Wcześniej mieszkaliśmy w Holandii – kraju słynącym z rozbudowanej biurokracji więc, zamknięcie tamtejszych spraw i formalności zajęło nam kilka miesięcy. Postawiliśmy wszystko na jedną kartę, sprzedaliśmy cały nasz dobytek – od samochodu po filiżanki i spakowani w dwie walizki polecieliśmy w nieznane (nigdy wcześniej nie byliśmy na Wyspach Kanaryjskich) – opowiada o początku swojej przygody Jakub Lutak, absolwent socjologii na Uniwersytecie Śląskim (2010). Wcześniej, w Holandii, losy emigrantów potoczyły się bardziej standardowo. W deszczowym i chłodnym Ho-

Młodzi wierzą w obczyznę Z najnowszego spisu powszechnego wynika, że za granicą przez ponad rok przebywa 1,5 mln. Polaków. Demografowie oceniają, że te osoby nigdy już nie wrócą do kraju na stałe. Tylko w ubiegłym roku wyjechało ok. 100 tys., a ocenia się, że w najbliższych pięciu latach dołączy do nich kolejne 500-800 tys. naszych rodaków. Z badań wynika, że aż 64 proc. młodych Polaków uważa, że tylko praca i życie zagranicą stwarzają dla nich jakąkolwiek szansę na przyszłość. Jaka to przyszłość? Najczęściej w zawodach wymagających konkretnych kwalifikacji, ale niekoniecznie wyższego wykształcenia

orn Kuba był kierowcą wózka widłowego. Dzisiaj, poza prowadzeniem pensjonatu, również pracuje na etacie na miejscowym lotnisku (najwięcej pracy na Teneryfie jest w turystyce). – Pracujemy oboje, bo interes się dopiero rozkręca. Co do noclegów to konkurencja jest duża, więc działamy wieloaspektowo – tłumaczy.

wyspa Dla wsZystKiCH Aktualnie, najważniejszy jest jednak pensjonat. Biały z czerwoną dachówką w uroczej miejscowości Abades z zapierającymi dech widokami na wulkaniczne góry i bezkres morza. Idealny. Wynajęty. Pierwszymi gośćmi byli rodzina i przyjaciele. Z czasem, drogą pantoflową, wieść o nim docierała coraz dalej i dalej. – W nazwie projektu jest Isla4all – wyspa dla wszystkich, bo szczerze wierzymy, że w miejscu tak różnorodnym i ciekawym jak Teneryfa, każdy znajdzie to, co lubi najbardziej – mówi Michalina Sakowska, narzeczona Kuby, absolwentka iberystyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kuba i Michalina mają w swoim domu trzy pokoje dla gości, miejsca starczy dla sześciu osób. – Naszym celem jest stworzenie domowej alternatywy dla masowej, bezosobowej, zunifikowanej turystyki, gdzie tak naprawdę turysta to chodzący portfel, z którego trzeba wycisnąć jak najwięcej, jak najszybciej. Nam chodzi o stworzenie Wakacyjnego Domu,

gdzie jedzie się trochę jak do rzadko widywanej cioci, gdzie podczas pobytu wtapia się kompletnie w życie autentycznej, hiszpańskiej miejscowości, gdzie rano kupuje się miejscowe bułki i owoce w sklepiku u pani znanej z imienia lub idzie się na śniadanie do kawiarni. Nie tylko gospodarzom, ale i samemu Abades daleko od zunifikowanej turystyki. Na plaży nie zobaczycie turystów upakowanych na leżakach jeden przy drugim jak sardynki w puszce, nie ma też egzotycznego chiringuito (plażowego baru) serwującego drinki, ale za to można zobaczyć kraby, kolorowe ryby, algi i naturalne jaskinie, a woda jest czyściutka, przezroczysta. Tutaj dalej dla ochrony przed wiatrem kopie się tradycyjne grajdołki, dodatkowo zabezpieczane murkiem z wulkanicznych skał (jest ich wokół pod dostatkiem).

polonia ZinteGrowana – Myślę, że z naszym podejściem do wakacji wpisujemy się gdzieś w spektrum ruchu slow, zachęcamy też

do tego żeby swój wolny czas – urlop, przeżyć po swojemu, a nie zgodnie z wymyślonym przez kogoś programem wycieczek, u nas nie ma ograniczających godzin check inu, check outu, wydawania posiłków i dostępu do Internetu czy prania za dodatkową opłatą. Jest ludzkie podejście do ludzi i luz – blues czyli prawdziwe wakacje – zachwala Kuba. O cenach nie chce mówić (w stosunku do tych, które obowiązują na Kanarach są bardzo konkurencyjne), mimo że nie obawia się napływu konkurencji z Polski. – Jest nas ogółem na Kanarach kilka tysięcy i myślę, że tych którzy zdecydowali się tu zamieszkać mogłoby być znacznie więcej gdyby nie spora odległość pomiędzy wyspami a Polską. Kanaryjska polonia jest specyficzna. Nie unika autochtonów, chętnie się integruje. Na kanarach mieszka też kilka polskich sław (swój dom ma tam m.in. Kazik Staszewski) i działa kilka prężnie funkcjonujących rodzinnych firm. Kuba i Michalina nie utrzymują z nimi kontaktu. – Raz czy dwa wpadliśmy do polskiej knajpki w Las Galletas i Los Cristianos na pierogi nad brzegiem morza.

marzec 2013 nr 2 (32)

www.panoramasilesia.pl sla4all.com zdjęcia: www.i

na plaży nie zobacz ycie w puszce, nie ma też turystów upakowanych na leżakach jeden przy drugim jak eg sardynki można zobaczyć kra zotycznego chiringuito (plażowego ba ru) serwującego dr by, kolorowe ryby, inki, ale za to algi i naturalne jaskin przezroczysta ie, a woda jest czyś ciutka,

owanej turystyki daleko od zunifik es ad ab u em m arzom, ale i sa nie tylko gospod

w nazwie projektu jest isla4all – wyspa dla wszystkich, bo Kuba i michalina wierzą, że w miejscu tak różnorodnym i ciekawym jak teneryfa, każdy znajdzie to, co lubi najbardziej

Kuba i michali na mają

w swo im dom u trzy p okoje d la gośc i, miejs ca star czy dla sześciu osób

MaRzySz o życiu Na TENERyFiE. Recepta Kuby jest prosta: • Sprzedaj wszystko,v co masz. • Spakuj się w maks. dwie walizki. • Kup bilet.

dardowo. w się bardziej stan yły cz to po ów nt ra landii, losy emig zka widłowego wcześniej, w Ho był kierowcą wó ba Ku n or Ho i chłodnym

marzec 2013 nr 2 (32)

• Wsiądź do samolotu. • Wysiądź z samolotu. • Powitaj przygodę z otwartymi ramionami

deszczowym

Losy Kuby i Michaliny można śledzić na stronie

www.isla4all.com

Panorama zdrowia Adrian Larisz

Tajemnice Wśród wielu chorób często najbardziej dokuczliwe są te dotyczące wzroku – w tym AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej, które wbrew przekonaniom dotyka coraz młodsze osoby. Na ciężką postać AMD co roku zapada w Polsce 20 tys. osób. O schorzeniu, które najczęściej pozbawia wzroku osoby po 65. roku życia opowiada dr Halina Wykrota z Centrum Mikrochirurgii Oka Optomed tomasz adamiec

Choroba rozwija się powoli, a pierwsze objawy łatwo przegapić. Początkowo to nieznaczne trudności w widzeniu, z czasem utrudnienia w czytaniu, pisaniu czy oglądaniu telewizji. Później następuje zniekształcenie widzenia linii prostych, problemy z widzeniem środka obrazu i trudności w rozróżnianiu kolorów. – Przyczyny powstawania AMD wciąż nie są znane, choć podejrzewa się tło genetyczne – wyjaśnia dr n. med. Halina Wykrota z Centrum Mikrochirurgii Oka Optomed – Zwiększone występowanie tego schorzenia obserwujemy zwłaszcza wśród osób powyżej 75. roku życia – dodaje dr Wykrota.

żółtej plamki

oKo w oKo Z amD

nie DaJ się ZasKoCZyć

Czym jest AMD? To zwyrodnienie punktu na siatkówce oka, które może przyjąć formę suchą lub wysiękową (mokrą). AMD suche rozwija się wolniej, można je leczyć odpowiednimi lekami, a także poprzez zmianę diety. Poważniejsze jest AMD wysiękowe – pogorszenie wzroku następuje szybciej, obraz jest zniekształcony, a przed oczami pojawiają się ciemne plamy. – Warto pamiętać, że wysiękowa forma AMD zdarza się u coraz młodszych pacjentów – podkreśla dr Wykrota – W centrum Mikrochirurgii Oka Optomed obserwujemy przypadki AMD już u osób po 50. roku życia – dodaje.

Choć AMD nie można zapobiec, warto podjąć działania zwiększające skuteczność leczenia już tworzącego się schorzenia. Najprostszym sposobem są regularne wizyty u okulisty, a najpopularniejszym badaniem test Amslera. – To proste badanie – potwierdza dr Wykrota – Wystarczy narysować na kartce w kratkę punkt i patrzeć na niego z odległości ok. 40 cm. Jeśli linie kratek zbliżają się do siebie, oddalają lub zmieniają kształt, trzeba zgłosić się do okulisty. Należy również pamiętać, by przynajmniej raz w roku przebadać się u specjalisty. Zwłaszcza po ukończeniu 50. roku życia – podkreśla specjalistka.

Dr n. med. Halina wykrota – specjalista okulista, przez wiele lat pracowała w szpitalu okulistycznym w Katowicach przy ul. Ceglanej. pionierka leczenia amD metodą terapii Fotodynamicznej oraz z zastosowaniem iniekcji preparatów anty-VeGF. autorka licznych publikacji dotyczących leczenia zwyrodnienia plamki żółtej. obecnie zajmuje się diagnostyką i leczeniem schorzeń siatkówki w Centrum mikrochirurgii oka optomed.

Wrażliwy punkt nąć fragmenty tkanek ze stawu. Najpoważniejszą kontuzją jest zerwanie więzadła krzyżowego przedniego. W tym przypadku potrzebna jest jego rekonstrukcja. Uszkodzone więzadło zastępuje się włóknami pobranymi z uda chorego. Powrót do sprawności jest możliwy po – mniej więcej – sześciu miesiącach niezakłóconej rehabilitacji. – Interwencja chirurgiczna przy zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego jest niezbędna – tłumaczy dr Kałwak. Bez tego więzadła wzrasta ryzyko dalszych kontuzji, bo kolano jest mniej stabilne i narażone na uszkodzenia łękotki i chrząstki. Nieleczone kolano ulegnie zniszczeniu po 10-15 latach od urazu.

Porażający ból, wyraźny trzask, niestabilny staw kolanowy, do tego krwiak i obrzęk. Ten nieprzyjemny zestaw zna – niestety – niejeden amator białego szaleństwa. Po miesiącach spędzonych przed komputerem w biurze prawda o naszym przygotowaniu kondycyjnym wychodzi na jaw. I – jak pokazują szpitalne statystyki – to kolano, a nie pięta powinno nosić imię mitycznego herosa i bohatera wojny trojańskiej. O czym powinniśmy pamiętać planując zimowy wypad na narty? Radzą specjaliści z NZOZ „Puls-Med” w Rybniku

tomasz adamiec

Stawy kolanowe poddawane są na stoku szczególnie dużym obciążeniom. Jeśli dochodzi do urazu, najczęściej są to uszkodzenia więzadeł. Staw kolanowy wyposażony jest w jedenaście rodzajów więzadeł.

Narciarz może naciągnąć, naderwać lub zerwać każde z nich, jednak najczęściej uszkodzeniu ulegają więzadło krzyżowe przednie i poboczne piszczelowe. – Najczęściej do urazów dochodzi na skutek upadku na stoku, ale też bardziej banalnie – pod wpływem intensyw-

KieDy ZaCZąć reHaBilitaCJę?

nego wysiłku, do którego zmuszamy się w miejsce siedzącego trybu życia. Początkujący narciarze są kilkakrotnie bardziej narażeni na kontuzje niż doświadczeni – mówi lekarz specjalista rehabilitacji medycznej – Dariusz Kałwak z NZOZ „Puls-Med” w Rybniku.

pierwsZa pomoC Kiedy już dojdzie do kontuzji, trzeba niezwłocznie odciążyć i unieruchomić staw. Stosujemy zimny okład w miejscu urazu (np. worek z lodem) i tak zaopatrzeni jedziemy do lekarza. Jeśli mamy szczęście – trafimy na ostry dyżur ortopedyczny.

Po prześwietleniu kolana i badaniu USG można ocenić rozmiar i rodzaj kontuzji. Samo naciągnięcie więzadła wymaga – przede wszystkim – odciążenia stawu. Po pewnym czasie powinien on wrócić do zdrowia. Niektóre naderwania regenerują się same. Czasem niezbędna jest artroskopia, by usu-

– To zależy od rodzaju i wielkości uszkodzenia – tłumaczy dr Kałwak. – Zanim podejmiemy decyzję o dalszym leczeniu lub o rehabilitacji, najpierw konieczne jest postawienie właściwej diagnozy – zaznacza. Samo usprawnianie po urazie opar te jest na indywidualnie dobranych ćwiczeniach oraz zabiegach fizykalnych mających wspomóc regenerację uszkodzonych struktur i działać przeciwbólowo. marzec 2013 nr 2 (32)

Panorama motoryzacji

O yeti...,

ale skoda!

Skoda

nie bez wpływu na zadowolenie z użytkowania sUV-a skody ma też cena. Za najtańszą wersję z napędem na cztery koła i silnikiem tsi o mocy 160 Km trzeba zapłacić niecałe 90 tys. zł. reklama

Jeżeli ktoś nie chce epatować pseudoterenówką na parkingu w śródmieściu, a potrzebuje auta, którym dojedzie do domku w górach, to skoda yeti jest dla niego stworzona. Samochód jest funkcjonalny, bezpieczny, wygodny i nawet nie próbuje sprawiać wrażenia, ze poradzi sobie w naprawdę trudnym terenie mariusz orłów

Wysokie, jak na SUV-a przystało, zawieszenie, pokona każdy miejski uskok, których czasem więcej niż w terenie. Środek tez jest „wysoki” – to znaczy dobrze się zeń wysiada i wsiada, a same fotele „odciążą” kręgosłup poprzez elektrycznie regulowane części lędźwiowe. Osobną sprawą jest to, jak yeti „walczy” z zimą. W fotelach ma zainstalowane trzystopniowe podgrzewanie. Bardzo wydajny nawiew na szybę przednią. Dwustrefową klimatyzację. Najprzyjemniejsze dla tych, którzy nie lubią tego momentu, kiedy wsiadamy do zimnego samochodu. W naszym yeti możemy po przebudzeniu lub po pracy podejść do okna (wystarczy, że oddalone jest od samochodu nie dalej niż 60 metrów) i załączyć ogrzewanie postojowe. Podróżowanie yeti umila także panoramiczne okno dachowe z matą, która sama zasunie się po zakończonej jeździe czy bardzo czytelny i „wszystkowiedzący” ekran systemu nawigacji. Nie bez wpływu na zadowolenie z użytkowania SUVa Skody ma też cena. Za najtańszą wersję z napędem na cztery koła i silnikiem TSI o mocy 160 KM trzeba zapłacić niecałe 90 tys. zł. Yeti z silnikiem diesla i w najwyższej wersji wyposażenia to wydatek rzędu 110 tys. zł marzec 2013 nr 2 (32)

panoramasilesia.pl Od lutego także w wersji na smartfony i tablety!

Reklama

OFERTA OFERT OFER TA D DYDAKTYCZNA YDAKT KTYYCZNA Kierunki Kierunki st studiów udiów Analityka Gospodarcza Gospodarcza Analityka Dziennikarstwo i Komunikacja Komunikacja Społecz na Dziennikarstwo Społeczna Ekonomia Ekonomia Finanse i RRachunkowość achunkowość Finanse FFinanse inanse i Zarządzanie Zarządzanie w Oc hronie Zdrowia Zdrowia Ochronie Go spodarka i Zarządzanie Zarządzanie Publiczne Publiczne Gospodarka Go spodarka PPrzestrzenna rzestrzenna Gospodarka Go spodarka TTurystyczna urystyczna Gospodarka Inf ormatyka Informatyka Inf romatyka i EEkonometria konometria Infromatyka Int ernational Bu siness International Business Logistyka Logistyka Logistyka (i nżynierska) Logistyka (inżynierska) spodarcze M iędzynarodowe Stosunki Stosunki Go Międzynarodowe Gospodarcze ZZarządzanie arządzanie

DNI O OTWARTE T W A R TE 9-10 kwietnia 20133 kw iet ni a 201

St Studia udia pr prowadzone owadzone w ję językach zykach obcych obcych

European Bu siness and FFinance inance European Business Int ernational Bu siness International Business Quantitative As set and RRisk isk Management Management Quantitative Asset Studia Studia III stopnia stopnia (doktoranckie) (doktoranckie) Studia Studia podyplomowe podyplomowe Śląska Handlowa Śląska Międzynarodowa Międzynarodowa SSzkoła zkoła Handlo wa Śląska Obcych Śląska SSzkoła zkoła Języków Języków Obc ych Ekonomicznych Ekonomicznych .uniwersytet-dzieciecy.pl www.uniwersytet-dzieciecy.pl Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uni wersytet D ziecięcy | www Akademia Młod ego Ekonomisty Ekonomisty | www Akademia Młodego www.gimversity.pl .gimversity.pl Uniwersytet Uniwersytet EEkonomiczny konomiczny TTrzeciego rzeciego Wieku Wieku

c je y t s e I w T n N i C e now

A CINiB

www.ue.katowice.pl 12

marzec 2013 nr 2 (32)