Vlam voorjaar 2018 by Jong Groen

VLAM

halfjaarlijks magazine van Jong Groen Afgiftekantoor: Gent X V.U. Gert-Jan Abrams, Sergeant De Bruynestraat 78-82, 1070 Brussel

PB- PP

BELGIE(N) - BELGIQUE

EDITIE VOORAAR 2018

DOSSIER 1

KLIMAATREEKS DE LAATSTE GENERATIE Vlam schotelt u een eerste brok klimaatgeschiedenis en -wetenschap voor. Reis mee in tijd en ruimte op Gaia, ons blauw-groene ruimteschip.

INTERVIEW

DOSSIER 2

KOPZORGEN

DE DONUTECONOMIE

In het kader van ons jaarthema een interview met dr. Laura Wante, klinisch psychologe aan de UGent. Ze verricht onderzoek naar depressie bij (vroeg)adolescenten.

Het suikerige tussendoortje als symbool voor een duurzame en rechtvaardige economie. Vlam neemt de visie van de Britse econome Kate Raworth onder de loep.

EDITO

GROENLAND

Lieve lezer Wanneer we dit schrijven hebben we er net onze planningsdag op zitten: het afgelopen half jaar evalueren, stilstaan bij de plannen voor de komende maanden, maar ook bij de grenzen van ons eigen kunnen. Want ook dat is psychisch welzijn. De afgelopen maanden merkten we hoe het jaarthema leeft bij jullie en bij vele andere mensen. Op onze themadag kwamen heel wat interessante mensen spreken en samen met de werkgroep lanceerden we 'de kopzorgvriendelijke gemeente'. Een soort label zoals 'de fairtrade gemeente' maar dan voor psychisch welzijn. Ontdek hoe ook jij jouw gemeente of stad kopzorg-vriendelijk kan maken op de website van Jong Groen! Daarnaast komt ook de campagne er met rasse schreden aan. In al onze afdelingen zien we jongeren opstaan, verkiesbare plaatsen innemen en/of zich tegen de soms vastgeroeste lokale mentaliteit verzetten. “De toekomst is van ons!” in praktijk. En dat is niet altijd even gemakkelijk. “De aarde voelt je verzet wel,” zei Jan Mertens onlangs nog op onze nieuwe ledendag. Het is een boodschap die we zelf niet beter zouden kunnen omschrijven. Heb je nu een verkiesbare plaats op de lijst of niet, kan je je nu even minder engageren voor Jong Groen omdat je voor jezelf moet zorgen, of zie je soms het bos door de bomen niet meer: de aarde voelt je daad van verzet wel. En dat verzet zit in de kleine details: in de jonge vrouw die in stilte doorwerkt, in jongeren die niet langer aan de zijlijn willen staan en de stap zetten om lid te worden, in de gast die onvermoeibaar blijft mee protesteren voor een humaan asielbeleid, in x die op eigen grenzen stoot en hiervoor durft uit te komen. Het verzet zit in elk van jullie. In elke kleine steen die jullie verleggen. Ook de stemmen die ons de thema’s influisteren die hen bezighouden inspireren ons: het opiniestuk rond de farmasector of meer tolkuren voor dove personen, die kwamen er dankzij jullie input! De komende maanden worden gekke maanden, maar meer dan ooit zien we het zitten om samen met jullie onze plek te claimen. We vertrekken samen op zomerkamp naar Eeklo, kloppen bij FYEG (de Europese Jonge Groenen) op tafel om eindelijk werk te maken van een standpunt rond Palestina én we veroveren de verkiezingen. We zijn niet te stoppen: de toekomst is van ons!

De logica van een verkeerseconoom

VERKEERSDODEN: WAT ZEGT DE WETENSCHAP? Elk jaar zijn rage. Vorig jaar was de fidget spinner hip, in 2018 is verkeersveiligheid helemaal in. Er kan geen fietsdode meer vallen, of menigeen meent z’n mening te moeten meedelen. Het gaat van ‘elke dode is er één te veel’ over ‘mijn kind moet veilig naar school kunnen’ tot ‘zet een helm op, idioot’.

Simon Horsten - Meningen zijn echter los zand

en daarop is het naar verluidt lastig bouwen. Dus gaan we te rade bij de onwankelbare pilaren van de tempel onzer samenleving: de Wetenschap. Een vraaggesprek met professor Adelbrecht Wijnants-Vervaecke, verkeerseconoom.

Professor, wat is verkeersveiligheid precies? Adelbrecht Wijnants-Vervaecke: "In de vakliteratuur spreken wij eerder van het vvequilibrium, dat een grotere objectiviteit suggereert."

Professor, wat is het vv-equilibrium precies? AWV: "Het vv-equilibrium is het exacte theoretische punt waarop het aantal verkeersslachtoffers netjes in evenwicht is met de economische sterkte van een samenleving. Dat punt, mijn collega’s en ik noemen het N, berekenen we via de vergelijking N = R* x fW x fB x L."

OK dan. AWV: "R* staat voor het gemiddeld aantal verkeersdoden per jaar, met gewogen leeftijd van de slachtoffers. Aan een kindje gaat bijvoorbeeld minder economische meerwaarde verloren dan aan een actieve vijftiger als ikzelf. Factor W is de jaarlijkse welvaartscreatie, uitgedrukt in Bruto

Belinda en Stefanie Co-voorzitters Jong Groen

Binnenlands Product. Factor B is het aantal punten dat de BEL20 op 1 januari is gedaald of gestegen tegenover het jaar ervoor. En L is nog een cijfer dat we nodig hadden om de vergelijking te doen kloppen."

En, professor, wat is het equilibrium op dit moment?

vv-

AWV: "De economie trekt weer aan, wat uiteraard een goeie zaak is. Dat heeft een significante impact op N. Vorig jaar stond N gelijk aan 703, net iets meer dan het aantal effectieve verkeersdoden. Dat betekent dat we ei zo na in een ideale situatie zaten. Maar dit jaar staat N gelijk aan 814, de hoogste notering in twaalf jaar! Vergeeft u mij het uitroepteken, maar u begrijpt dat zo’n uitzonderlijk cijfer mijn wetenschapshart heel wat sneller doet kloppen."

Begrijp ik het goed: dit jaar mogen er dus 814 doden vallen in het verkeer, om perfect in evenwicht te zijn met de economische stand van het land? AWV: "Juist. En elk jaar is het een ander cijfer. Dat is de schoonheid van het vvequilibrium. Mijn vurige wens is dat we ooit een jaar zullen hebben waarin N gelijkstaat aan een priemgetal. Of een cijfer uit de rij van Fibonacci. Dat zou een wetenschappelijk topjaar zijn voor mijn vakgebied."

ONG

CRITICAL MASS ANTWERPEN ZET FIETS IN DE KIJKER Ik ben Ellen, 15 jaar en een bewuste en ondernemende bezige bij. Van musical tot moestuin, van biomarkt tot tweedehandskledij. Groen, puur en actief: zo ben ik het liefste bezig. Ik denk graag in oplossingen en hou van straffe initiatieven.

Critical Mass Antwerpen is zo’n straf initiatief. Hun doel is om fietsers in ‘t Stad meer in de kijker te zetten door een massa fietsers bijeen te brengen.

E L L E N D E  O N G H E - In februari stond er een speciale valentijnseditie op het programma: een 8 km lange fietstocht door Antwerpen met daarna een warm drankje en een toffe babbel op het Theaterplein. Eerder deze maand sprak ik al met Jente Somers, medeorganisator van Critical Mass, en stelde hem enkele vragen.

Jente, 32 jaar, is bouwkundig tekenaar en houdt van koken, fotografie en fietsen. In 2014 besloot hij samen met enkele vrienden om Critical Mass Antwerpen nieuw leven in te blazen. Hij is verantwoordelijk voor het administratieve werk en de sociale media, maakt foto’s en grafische ontwerpen, en werkt thema’s en routes uit voor nieuwe edities. Critical Mass werd voor het eerst georganiseerd in San Francisco, ongeveer 30 jaar geleden. Al snel verspreidde het zich

Meer info, foto’s en evenementen via de facebookpagina

wereldwijd. Het basisconcept houdt in dat een groep enthousiaste fietsers op een vast tijdstip, op een vaste plaats samenkomt om de fietser in de kijker te zetten. In Antwerpen komt daar nog een extra aspect bij: het groeide uit tot een platform waar ideeën en initiatieven omtrent fietsers worden uitgewisseld. Jente noemt Critical Mass ‘de ideale manier om verontwaardiging te kunnen kanaliseren’. Vorig jaar vonden er drie dodelijke fietsongevallen plaats in Antwerpen. Ongeveer 2000 fietsers - een recordaantal - overspoelden als reactie daarop de stad. Tal van Antwerpse politici, onder meer Wouter Van Besien (Groen), Monica De Coninck (sp.a), Willem-Frederik Schiltz (Open Vld) en Nahima Lanjri (CD&V), reden toen mee om hun verontwaardiging te uiten. Toch probeert Critical Mass zich zo min mogelijk vast te pinnen op één welbepaalde

visie. Jente is daar heel duidelijk over: “Vaste standpunten en meningen laten we tijdens het fietsen achterwege. Natuurlijk wordt er wel gepraat over drukke banen of gevaarlijke kruispunten, maar juist de vrijblijvende en open geest achter onze organisatie maakt het zo fijn. Er rijden kinderen en dj’s mee, mensen verkleden zich of versieren hun fiets. We willen zo vooral laten zien dat het tof is om te fietsen. Het is de taak van de stad om daar een veilige en gezonde omgeving voor te creëren." Ten slotte roept Jente op om Bike Rides te blijven organiseren: “Ook al kunnen we ervoor zorgen dat bepaalde punten worden doorgevoerd in onze stad, toch moeten we blijven bijeenkomen. Zolang we op straat komen, blijft de fiets een aandachtspunt.” De liefde voor de fiets is alvast verspreid en Jentes enthousiasme werkt aanstekelijk. Volgende keer ben ik sowieso ook van de partij! Jullie ook?

DOSSIER I

KLIMAATREEKS DE LAATSTE GENERATIE REIS MEE IN TID EN RUIMTE OP GAIA, ONS GROENBLAUWE RUIMTESCHIP. WE HERKAUWDEN VOOR U EEN STEVIGE BROK KLIMAATWETENSCHAP.

Eerst en vooral wil ik jullie proficiat wensen: we draaiden met onze planeet recentelijk nogmaals een toer rond de zon. Ondanks het feit dat dit al wel eens de 5 miljardste keer kan geweest zijn voor de aarde, zijn voor ons enkel de paar laatste rondjes relevant en de moeite om in herinnering te brengen. Vlam schotelt u in 2018 een vierdelige reeks over klimaatwetenschap en klimaatgeschiedenis voor. M A A R T E N D E M A R S I N  De leidraad voor deze brok klimaatwetenschap en -geschiedenis is een boek uit 2009: ‘De laatste generatie’ van de Britse klimaatreporter Fred Pierce. In vier teksten worden zijn bevindingen op een rijtje gezet; hier volgt de eerste.

Het is zinvol om te beginnen met het stukje geschiedenis, al is het maar om jullie allemaal terug jong te laten voelen. Laten we bovendien naar onze aarde kijken als één complex en mysterieus systeem. Een klimatologisch systeem dat een eigen oeroude thermostaat heeft ontwikkeld, waarin leven kan gedijen en dit leven op zijn beurt een rol speelt in het behouden of aanpassen van het klimaat. Deze visie op de aarde als ‘één wezen’, deze ‘thermostaat’, werd in de jaren tachtig ‘Gaia’ genoemd door de Britse chemicus Lovelock.

EXTERNE FACTOREN Gaia ondergaat invloeden van buitenaf, zoals de straling van de zon en de zwaartekracht van naburige planeten. Ze blijkt een aantal evenwichtssituaties te hebben waartussen ze schakelt als reactie op deze externe moeiallen. Lange tijd was de aarde één grote sneeuwbal, maar de laatste 600 miljoen jaar hebben we het betrekkelijk warmer en bevond ze zich wisselend in geleidelijke en heel abrupte overgangsfases. De ijstijden bijvoorbeeld zorgden voor heel wat abrupte klimaatsveranderingen, met als drijvende kosmische kracht de invloed van de andere planeten op onze baan rond de zon. De zwaartekracht die ze op ons groen-blauwe ruimteschip uitoefenen zorgt voor een excentriciteit in onze baan rond de zon, met een periode van 100.000 jaar. Het is deze 4

cyclus die de temperaturen op aarde plots de diepte injaagt: de ijstijden startten en stopten op nauwelijks enkele eeuwen tijd. Zo eindigde de laatste ijstijd 16.000 jaar geleden, na 80.000 jaar van mammoeten, reuzenwolven, glyptodonten en stoere jager-verzamelaars die elkaar het hof maakten in sexy dierenvelletjes. De temperatuur lag wereldwijd vijf graden C° lager dan die van nu, maar in Afrika bedroeg dit verschil slechts drie graden en in het hoge noorden wel twintig graden.

HET VERLOOP VAN DE GESCHIEDENIS Het klimaat lijkt echter op nog andere ritmes te dansen: de middeleeuwers beleefden een warme periode met een hoogtepunt rond de jaren 900, wanneer de Viking Leif Eriksson kolonies stichtte op Groenland en het Maya-

DOSSIER I

rijk het begaf na periodes van aanhoudende droogte. Vervolgens kwam er een koude periode vanaf de jaren 1300 tot het einde van de 17de eeuw. Dit noemen we ook wel eens de ‘kleine ijstijd ’. De werken van Pieter Breughel beelden, naast een aantal bizarre feestjes waar Jong Groen nog niet eens op zou komen, ook het dagelijkse leven af in een dichtgevroren Brabants dorpje: de beroemde schaatstaferelen. Het geeft ons een idee van hoe de winters toen waren. Het is ook in deze periode dat de kolonie van Leif Eriksson er niet meer in sloeg verder te overleven en de Inuit met hun kano’s naar Schotland vluchtten voor de te lage temperaturen in het Hoge Noorden. In Europa daalde de temperatuur met twee graden. Wetenschappers Dansgaard en Oeschger zagen hier een cyclus van 1500 jaar aan het werk. Deze wordt in gang gezet door een variatie in intensiteit van de zon. We noemen het ‘de zonnepuls’. Laten we nog verder terugbladeren in de geschiedenisboeken: Julius Caesar moet zijn expedities hebben uitgevoerd tijdens een eerdere kleine ijstijd, en nog eens 1500 jaar daarvoor beleefde de Egyptische beschaving een nieuwe opleving na een slechte periode van hitte, droogte en invasies vanuit Azië. Nog enkele momenten uit onze klimaatgeschiedenis verdienen een plek in ons collectief geheugen anno 2018. Zoals eerder gezegd, kwam de ijstijd met horten en stoten tot een einde, met snelle sprongen naar warmere temperaturen en plotse terugkeren naar ijs en sneeuw. Zo'n terugkeer gebeurde voor het laatst 12.800 jaar geleden, en we gaven het de naam van een arctische bloem: het Jonge Dryas. Het opvallendste aan het Jonge Dryas was de snelheid waarmee hij kwam en verdween: op min of meer één generatie moesten de mensen de vaardigheden van hun voorouders uit de ijstijd terug zien te verwerven, en dat zonder geschiedenisboeken, Vlam-artikels over klimaatverandering of oliebedrijven om de aarde terug voor hen op te warmen.

VERANDERENDE FAUNA EN FLORA Een andere abrupte klimaatverandering vond ongeveer 5500 jaar geleden plaats, waarschijnlijk te wijten aan de precessie van de aarde. (De aarde draait niet precies om haar as en ook deze afwijking varieert periodisch, zoals bij een tol.) De Sahara pronkte na afloop van de ijstijd met fauna en flora vergelijkbaar met die van het Amazonewoud. Het gebied genoot van moessonwinden die massaal vocht van de omringende oceanen lieten uitregenen boven het gebied, en het Tsjaadmeer had de grootte van West-Europa.

"LATEN WE BOVENDIEN NAAR ONZE AARDE KIJKEN ALS ÉÉN COMPLEX EN MYSTERIEUS SYSTEEM. EEN KLIMATOLOGISCH SYSTEEM DAT EEN EIGEN OEROUDE THERMOSTAAT HEEFT ONTWIKKELD, WAARIN LEVEN KAN GEDIJEN EN DIT LEVEN OP ZIJN BEURT EEN ROL SPEELT IN HET BEHOUDEN OF AANPASSEN VAN HET KLIMAAT." VERVOLG Benieuwd naar dat volgende deel? Nog even geduld. Binnenkort krijgt Vlam een online platform. De drie volgende delen van deze klimaatreeks 'De laatste generatie' zullen daarop verschijnen.

VLAM ONLINE Zelf zin om mee te werken aan dat online platform? Laat zeker van je horen via vlam@jonggroen.be

Toen de zon echter niet meer loodrecht boven de Sahara stond, reageerde Gaia gedurende 3000 jaar langzaam en dan abrupt op deze nieuwe situatie: op misschien wel een eeuw tijd liepen de rivieren leeg, de planten verdorden en het meer droogde uit tot de enkele vierkante kilometers die het vandaag is. In het Midden-Oosten vond een vergelijkbare klimaatverandering plaats: klimaatvluchtelingen verlieten hun nederzettingen en er werd een muur gebouwd aan de grens met ZuidMesopotamië om de vluchtelingen uit het Noorden tegen te houden. Trump en Netanyahu zouden trots geweest zijn. Het treft dat er in de Bijbelse verhalen sprake is van een Hof van Eden dat verdween voor de mens. Volgens Pearce zou dit wel eens rond deze tijd gesitueerd kunnen worden.

GAIA EEN DRIFTIGE DRONKENLAP Het klimaat heeft duidelijk eigen feedbacksystemen die nu eens situaties stabiel houden, maar ze dan weer drastisch veranderen zodra er een drempelwaarde is overschreden. Onderzoeker Richard Alley noemde het klimaat ‘een dronkenlap die snel driftig wordt’. En Fred Pearce vult aan “dat we deze dronkenlap momenteel een glaasje aan het inschenken zijn”. Tijd nu voor het heden. Laten we in het volgende deel onze dronkenlap onder de loep nemen, en meer bepaald het glaasje dat we hem inschenken.

NIEUWAARSRECEPTIE

IN BEELD

FOTOS SIEN VERSTRAETEN

THEMADAG KOPZORGEN

RECEPT

Geniet mee van twee activiteiten. Links de nieuwjaarsreceptie van zaterdag 3 februari in beeld. Gezelligheid troef met EcoloJ in het Brusselse Mundo-b! Rechts enkele sfeerbeelden van de themadag #kopzorgen op zaterdag 3 maart met interessante sprekers. Doet al dromen van toekomstige evenementen, niet!?

VEGAN NOODLEBOWL Robbe van Petegem

INGREDIËNTEN VOOR 2 PERSONEN 1 grote rode ui / een halve bloemkool / 250 gr oesterzwammen / 2 teentjes look / 200 gr soba noedels / 3 lente-uitjes / verse koriander /(zwart) sesamzaad / arachide- of zonnebloemolie / zout voor de saus: 1 el bruine suiker / 5 el sojasaus / 4 el tahini / 1 el rijstwijn / 1 el sesamolie

AAN DE SLAG! 1. Pel de rode ui en snijd in dunne ringen. Bak de helft in een kleine koekenpan met wat olie en laat ze karameliseren met een beetje bruine suiker. 2. Breng een pot met 1,5 à 2l gezouten water aan de kook voor de noedels. 3. Snijd de bloemkool in kleine roosjes en stoom 4 à 5 minuten boven het kokend water van de noedels (een DIY-stomer is snel gemaakt met een vergiet en het deksel van de pot). Laat uitlekken en kook de noedels volgens de instructies op de verpakking. 4. Pel de look en scheur de oesterzwammen in stukjes. 5. Verhit de olie in een wokpan op een middelhoog vuur en doe hierin de rest van de rode ui en de oesterzwammen. Kruid met wat zout, pers er de look boven uit en roer goed om. Voeg de gestoomde bloemkool toe wanneer de oesterzwammen mals beginnen worden. Bak nog een tweetal minuten. 6. Meng de ingrediënten voor de saus in een kom of maatbeker en roer tot er een homogene mix ontstaat. 7. Snijd de lente-ui in fijne schijfjes en pluk wat korianderblaadjes. 8. Doe een portie noedels en de gebakken groenten op een bord, giet hier wat saus over en werk af met de gekarameliseerde ui, lente-ui, koriander en het sesamzaad.

INTERVIEW

KOPZORGEN Kopzorgen is het jaarthema van Jong Groen. Aandacht voor psychische problemen is immers van cruciaal belang, zo vindt ook dr. Laura Wante van de UGent.

C A R O L I N E R O B B E R E C H T S ď&#x161;ş Laura Wante studeerde in 2012 af als klinisch psychologe. Onmiddellijk daarna begon ze aan een doctoraat over depressie bij jongeren dat ze in november 2017 afrondde. Om voeling te houden met de praktijk ging ze ook aan de slag in het ambulant centrum voor kinderen en jongeren van de UGent.

Vanwaar jouw interesse voor depressie bij (vroeg)adolescenten? Als kind werd ik geconfronteerd met een depressieve persoon in mijn omgeving. Vanaf het begin van mijn studies was ik dus al geĂŻnteresseerd in depressie. Het is een ernstige en chronische aandoening. Ik wou via fundamenteel onderzoek bijdragen tot het ontwikkelen van betere preventie en behandelingen. De adolescentie is een gevoelige periode: wie dan door depressie geveld wordt heeft twee jaar nadien 20-60% kans op herval en vijf jaar nadien tot 70%.

Zijn jongeren in de 21ste eeuw vatbaarder voor depressie dan voorheen? Natuurlijk is er nu meer aandacht voor. Pakweg dertig jaar geleden dacht men dat depressie niet voorkwam bij kinderen en jongeren omdat ze cognitief nog niet voldoende ontwikkeld zouden zijn. Nu weten we dat ook zij depressief kunnen zijn en worden signalen sneller opgepikt. Anderzijds leven we nu in een meer prestatiegerichte maatschappij. Er ligt een enorme druk op jongeren: op school, thuis, maar ook door sociale media. Die laatste werken cyberpesten in de hand en confronteert hen vaak met onrealistische (schoonheids)idealen, wat de kans op depressie vergroot.

Levert jouw doctoraatsonderzoek een nieuwe kijk op depressie bij (vroeg)adolescenten? De laatste tien jaar stijgt het aantal onderzoeken bij jongeren systematisch, maar het blijft achterlopen op onderzoek naar depressie bij volwassenen. Mijn doctoraatsonderzoek focuste op cognitieve en emotionele aspecten van depressie. Ten eerste bleek dat depressieve jongeren op een andere manier informatie verwerken dan hun doorsnee leeftijdsgenoten: ze tonen opvallend meer aandacht voor negatieve informatie. Zo focussen ze meer op boze

"Depressie is een ernstige aandoening." 8

INTERVIEW

blikken en hebben ze moeite om hun aandacht naar een neutralere of positieve blik te verleggen. Ten tweede blijkt er bij hen een duidelijke samenhang met hoe ze omgaan met gevoelens: ze piekeren bijvoorbeeld meer dan gemiddeld of trekken zich terug uit sociale interactie.

In welk opzicht is de Rode Neuzen campagne belangrijk voor depressie? Het is van cruciaal belang. Psychische problemen krijgen al meer aandacht dan vroeger, maar het taboe blijft. Mensen denken dat ze abnormaal zijn als ze zich niet goed voelen of als ze een psycholoog of psychiater raadplegen. Ook jongeren, dat merk ik als ik er lezingen over geef in middelbare scholen. Rode Neuzen kan voor het bewustzijn zorgen dat schaamte niet nodig is, dat er oplossingen bestaan en dat je niet de enige bent met depressieve gevoelens. Uit onderzoek blijkt dat 50 tot 70% van de jongeren met ernstige mentale problemen niet de gepaste hulp krijgt. Het taboe doorbreken is dus broodnodig.

Waar kunnen ze terecht? In het beste geval in hun directe omgeving: bij ouders, familie, leerkrachten. Op school kunnen ook CLB-medewerkers een laagdrempelig aanspreekpunt zijn. Zij kunnen goede doorverwijzers zijn, net als de huisarts die vaak zicht heeft op snel beschikbare psychologen in de buurt. Daarnaast is er de telefoonlijn â&#x20AC;&#x2DC;Awelâ&#x20AC;&#x2122; waar jongeren terecht kunnen voor een gesprek of voor allerhande tips. Er bestaan ook interessante lokale projecten zoals het OverKop-huis in Gent. Daar kunnen jongeren met psychische problemen gewoon binnenwandelen voor ontspanning en snelle professionele hulp.

"50 tot 70% van de jongeren met ernstige mentale problemen krijgt niet de gepaste hulp" In het kader van Rode Neuzen reikt het Fond voor Wetenschappelijk Onderzoek subsidies uit. Voor 2017-2018 o.a. aan jouw team onder leiding van prof. dr. Caroline Braet. Waarover gaat jullie onderzoek? Wij doen onderzoek naar de rol van emotieregulatie in het mentale welzijn van kinderen en adolescenten. We gaan na op welke verschillende manieren ze omgaan met emoties. Dat is gekoppeld aan een

"Beleidsmakers moeten blijvend investeren in campagnes die psychische problemen bespreekbaar maken. Het taboe is nog niet doorbroken." preventieprogramma ('Boost Camp') waabij we leerlingen uit het eerste middelbaar veerkrachtiger proberen maken. De overgang van het lager naar het secundair onderwijs brengt immers veel stress met zich mee. In het begin van dit schooljaar hebben twee psychologen in een tiental klassen een Boost Camp gegeven. Een onderdompeling van twee dagen in de wereld van emoties: welke zijn er, hoe kan je ermee omgaan, hoe erover praten. Naast de theorie, was er veel aandacht voor het praktische: rollenspelen, brainstorm over wat je kan doen als je je slecht voelt, knutselen, ontspanningsoefeningen ... Vervolgens zijn er twee opvolgmomenten: de psychologen gaan opnieuw naar school en herhalen de belangrijkste zaken. Ook houden de jongeren doorheen het schooljaar vragenlijsten bij. Aan het einde van de rit zullen we de ervaringen en het emotioneel welzijn van deze jongeren vergelijken met een groep die deze tools niet aangereikt kreeg.

Is emotieregulatie dan vooral bedoeld om preventief in te zetten? Momenteel onderzoeken we emotieregulatie inderdaad preventief. We proberen jongeren te wapenen tegen psychische problemen en hun welzijn te verbeteren. Ondertussen heb ik al een nieuw project ingediend om een emotieregulatietraining in te zetten bij adolescenten die al zijn opgenomen voor depressieve problemen. In de zomer weet ik of er fondsen voor toegekend worden. Volgens mij kan de inzet van emotieregulatie zeer waardevol zijn naast de standaardbehandeling van jongeren met depressie.

Op welke manieren worden jongeren met depressie behandeld? Technieken als elektroconvulsie (ontladingen in de hersenen opgewekt door een elektrische stimulus) worden zoveel mogelijk vermeden bij depressieve jongeren. Hun behandeling bestaat voornamelijk uit psychotherapie. In principe is dit voldoende voor milde tot matige depressie. Bij ernstige depressie kan dit gecombineerd worden met medicatie. Die is vooral nuttig in de eerste acute fase om de emoties te temperen.

Kan het beleid zijn steentje bijdragen om depressies terug te dringen? Zeker! Veel mensen vallen uit door depressie en het is de belangrijkste oorzaak voor zelfdoding. Maatregelen om dat tegen te gaan zijn essentieel. Beleidsmakers moeten blijvend investeren in campagnes die psychische problemen bespreekbaar maken. In de tweede plaats moeten we veel meer inzetten op vroegdetectie. Mensen moeten weten wat de signalen van depressie zijn. Daarbij hoort extra aandacht voor risicogroepen zoals kinderen wiens ouders een psychische aandoening hebben. Maar ook kinderen uit kansarme gezinnen zijn psychisch kwetsbaarder. Daarnaast moet de hulpverlening veel toegankelijker worden. Er is heel wat hulp beschikbaar, maar nu weten mensen vaak niet bij wie of bij welke instantie ze terecht kunnen. Ten slotte is investering in wetenschappelijk onderzoek een fundamenteel mechanisme. Op die manier kunnen we nog beter in kaart brengen welke behandelingen effectief zijn. En er is steeds de kans om betere behandelingen te ontdekken.

GEVAT

VALSE VRIJHEID

“Dit was de laatste keer”, hoor ik een vrouw geagiteerd tegen een andere treinreiziger zeggen terwijl we aankomen in Brussel-Zuid. Nog voor de deuren opengaan hebben de twee elkaar al gevonden in hun klaagzang, en overtreffen ze elkaar met de meest jammerlijke gevolgen die de vertraging van de trein voor hen in petto heeft.

A N N E L I E S M O L L E T  Ik doe alsof ik het allemaal niet gehoord heb, maar moet me toch inhouden om niet even te polsen of ze dan nog nooit met de auto in de file hebben gestaan, en welke gevolgen dat dan heeft teweeggebracht.

Even voorbij Brussel-Zuid beslis ik om me op andere gedachten te laten brengen met een streepje muziek op YouTube. Helaas moet ik daarvoor eerst getuige zijn van een 10 seconden durend reclameblok dat niet valt over te slaan. Ik zie een mooi, jong koppel dat sensuele blikken uitwisselt terwijl ze in hun blitse auto een verlaten stad doorkruisen en terechtkomen op een eindeloze weg richting vrijheid. Er schort iets aan het plaatje. De sensuele blikken, de stad die verlaten is, en bovenal de achterliggende gedachte dat je vrijheid kan kopen met een auto. Alles is een contradictio

in terminis.

"De valse vrijheid die autogebruikers nu wordt aangepraat, maakt dan plaats voor echte vrijheid." Hoe vrij ben je als je jaarlijks honderden euro’s betaalt aan verzekeringen, tankbeurten, onderhoud en parking? Als je dagelijks ten prooi valt aan oververzadigde wegen? Als je net zoals je voor-en achterligger rondjes aan het rijden bent op zoek naar die ene gratis parkeerplaats? Als je nee moet zeggen tegen een goed glas wijn omdat je straks nog moet rijden? Als je niet kan genieten van het uitzicht zonder een ongeval te vermijden? Als je je eigen gezondheid en die van toekomstige generaties op het spel zet?

Spontaan moet ik denken aan de actie van het collectief Bruxsel’air tijdens het autosalon in januari. Panelen met autoreclames werden overplakt met grote stickers waarop ‘LA VOITURE TUE’ te lezen stond. Stiekem hoop ik dat dit soort boodschappen ooit de huidige, leugenachtige reclames zullen vervangen. De valse vrijheid die autogebruikers nu wordt aangepraat, maakt dan plaats voor echte vrijheid. Je bent vrij om de auto te nemen (op eigen risico), maar je bent even goed vrij om op zoek te gaan naar alternatieven. Zoals de trein bijvoorbeeld.

Wil je graag zelf je mening kwijt? Neem contact op met vlam@jonggroen.be. Binnenkort kan dit via een online platform van Jong Groen.

CULTUUR

BLACK PANTHER Superheldenfilm met politieke allures

T E S S A D E P A U W  In tijden van #Oscarssowhite en #metoo staan thema’s als ras en geslacht meer dan ooit in de schijnwerpers. Het is dan ook vanzelfsprekend dat deze onderwerpen zich vertalen in boeken, series en films. Enter ‘Black Panther’, de nieuwe superheldenfilm van Marvel met voor het eerst een hoofdzakelijk zwarte cast.

‘Black Panther’ speelt zich af in de fictieve staat Wakanda in West-Afrika. Doordat het land rijk is aan het fictieve metaal vibranium onderscheidt het zich van alle andere landen door zijn hoogtechnologische nijverheid. Wakanda wil zijn rijkdom echter verborgen houden voor de rest van de wereld om zo zijn eigen welvaart veilig te stellen. Met Black Panther krijgt de wereld niet zijn eerste zwarte superheld te zien op het grote scherm. Het is wel de eerste keer dat hij de hoofdrol in een film krijgt en dat deze film zo’n breed publiek bereikt. Naast een sterk politiek statement om meer zwarte personages in (superhelden)films te introduceren, zet de film ook sterke vrouwelijke personages

neer. Toegegeven, de twee hoofdrollen zijn voor mannen gereserveerd, maar het zijn de vrouwen die de show stelen. Het eliteleger van Wakanda bestaat volledig uit vrouwen en de beste moppen zijn ook aan hen toebedeeld. Black Panther (Chadwick Boseman) is daarnaast ook het perfecte voorbeeld van een moderne superheld. In plaats van een arrogante vechtersbaas, heeft hij aandacht en respect voor het verleden van zijn land en zijn inwoners. Het volledige plaatje dus.

"Een politiek statement om meer zwarte personages in films te introduceren, maar ook sterke vrouwelijke personages." Dit soort films krijgen vooral mediaaandacht door het aan de kaak stellen van de rassenproblematiek en lopen dus het gevaar dat ze voor de rest niet veel te bieden hebben. Daardoor riskeerde Black

Panther de geschiedenis in te gaan als ‘die ene superheldenfilm met een grotendeels zwarte cast’. Gelukkig wist regisseur Ryan Coogler deze val te omzeilen. Zijn film heeft een boeiend verhaal met sterk uitgedachte personages en een steengoede cast met namen als Michael B. Jordan en Lupita Nyong’o. Maakt dit van deze film een absoluut meesterwerk? Nee, maar wel een zeer leuke film. 'Black Panther' slaagt erin om zijn publiek te laten nadenken over ras en identiteit. Daarnaast verwijst de film naar moeilijke passages in de geschiedenis van Afrika, zoals de kolonisatie en slavernij. Bovendien is hij gemaakt met veel respect voor de diversiteit van de Afrikaanse cultuur en voor feminisme. Is daarmee de hele problematiek rond zwarte personages in films opgelost? Er zijn critici die er terecht op wijzen dat deze film het zoveelste beeld schept van een continent dat met vele problemen worstelt. Hopelijk betekent ‘Black Panther’ wel een stap in de goede richting.

DOSSIER II

DE DONUTECONOMIE De economie van de 21ste eeuw is een donut. Dat is de uitdagende stelling van de Britse econome Kate Raworth. Het suikerige tussendoortje is voor haar het symbool van een duurzame en rechtvaardige samenleving. Om die boodschap te verkondigen schreef ze een boek: 'Doughnut Economics: Seven Ways to Think Like a 21st-Century Economist'. Dat boek presenteerde ze al over de hele wereld: van het Wereld Economisch Forum in Zwitserland, tot in het uitverkochte kunstencentrum CAMPO in Gent. Vlamreporter Pieter zat bij die laatste lezing van denktank Oikos op de eerste rij en laat ons graag kennis maken met de donuteconomie volgens Kate Raworth.

P I E T E R V A N D E R S C H O O T - Kate Raworth is in veel werelden thuis. Ze geeft les in Oxford, werkte met vrouwelijke ondernemers in Zanzibar, schreef mee aan de Ontwikkelingsdoelen van de VN, werkte bij Oxfam en is moeder van een tweeling.

EEN NIEUW RECEPT VOOR EEN GLOBALE ECONOMIE In Gent maakte Raworth vooral naam als chefkok met een nieuw recept voor de toekomst. Gewapend met onuitputtelijk enthousiasme

en een slideshow van inspirerende beelden en citaten presenteerde ze het economische model voor de 21ste eeuw: de donut. Die donut bestaat uit twee cirkels. De binnenste cirkel is het sociale fundament, alles wat je nodig hebt om een menswaardig leven te leiden. De buitenste cirkel is het ecologische plafond van de aarde: 9 grenzen die we niet kunnen overschrijden zonder onze leefomgeving in gevaar te brengen. De zone tussen die twee grenzen is de donut, het veilige en rechtvaardige gebied waar

DOSSIER II

iedereen voorziet in zijn behoeften zonder de natuur uit te putten. De hele mensheid in die donut krijgen is dé uitdaging van onze generatie. Want ondanks alle rijkdom is de wereld nog steeds ongelijk, terwijl moeder natuur elke dag zieker wordt. De donut is het vertrekpunt voor een reis langs prikkelende gedachten, messcherpe analyses en inspirerende voorbeelden. Maar de donut roept ook vragen op. Met die vragen als leidraad gidst Vlam je door de complexe wereld van de donuteconomie.

wat elke economiestudent te horen krijgt: de economie is een taart die almaar groeit, waardoor armoede vanzelf zal verdwijnen. Herverdeling is niet nodig, want zelfs de kruimels van de taart zijn genoeg om een mens te voeden. Maar de taart deugt niet. De theorie had geen verband met de realiteit. In Gent stond Raworth uitgebreid stil bij de toxische ingrediënten van de 20ste-eeuwse economie. We sommen er enkele van op:

kent de prijs van alles.' Hij is het rolmodel van neoliberale economen, de superheld van de wereldeconomie. Maar hij is een fabel. Mensen zijn niet enkel egoïstisch, maar ook sociaal. Ze zijn niet zuiver berekenend, maar ook emotioneel. Waarom zou een mens anders vrijwilligerswerk doen of miljoenen euro’s inzamelen voor acties zoals Music for Life?

1. O BS ESS I E M E T E E N M A R K T I N

Het is tijd voor een ander model, zo vond Raworth. En dus verving ze de oude taart door de groene donut met volgende ingrediënten:

EVENWICHT

WAT IS ER MIS MET HET OUDE RECEPT? Raworth is bekend als donuteconoom, maar begon haar carrière als een 20ste-eeuwse 'taartenbakker'. Aan de universiteit leerde ze

Hoe werkt de economie? Volgens klassieke economen is ze een mechanisme waar geld stroomt tussen huishoudens (met arbeid en koopkracht), en bedrijven (met kapitaal en koopwaren). In die volmaakte markt is alles met elkaar in evenwicht en spelen banken een kleine rol. Al wat fout loopt is de schuld van een bemoeizuchtige staat. Een simpel plaatje, maar de realiteit is anders. De financiële crisis van 2008 maakte duidelijk dat ook markten falen. Banken zijn zo groot dat ze het systeem in gevaar brachten. De staat bleek niet zozeer de boeman, maar de redder in nood. Cruciale hoofdrolspelers blijven bovendien onderbelicht. De natuur, 'commons' en onbetaalde zorg bewijzen immers dat de economie om meer draait dan eindeloos geldbejag. 2. O BS ESS I E M E T G RO E I

Groei is de heilige graal van het hedendaagse kapitalisme, de oplossing van al onze problemen. Ongelijkheid? No worries! De rijkdom van de 1% rijksten sijpelt vanzelf door naar de 99% minder rijken. Milieuvervuiling? Relax! Groene groei saneert onze gronden en wast de rivieren schoon. Psychisch onbehagen? Get a life! Schaf je een credit card aan en koop jezelf gelukkig! De beloften van de groei-economie zijn groot, maar de resultaten beperkt. Ongelijkheid neemt jaar na jaar toe. Honger bedreigt grote delen van de mensheid. Stijgende zeespiegels drijven miljoenen mensen op de vlucht. En bijenpopulaties vallen in bosjes uit de lucht. De obsessie met groei zorgt er inderdaad voor dat de taart groeit. Tot ze als een soufflé in elkaar zakt en het gros van de wereldbevolking achterblijft met droge kruimels. 3. O B S E SS I E M E T D E R AT I O N E L E, ECONOMISCHE MAN

Het mensbeeld van de economie is dat van de rationele, economische man. Raworth beschrijft hem als 'een man die alleen staat, met geld in zijn hand, een ego in zijn hart, een rekenmachine in zijn hoofd en de natuur aan zijn voeten. Hij haat werk, houdt van luxe en

WAT ZIN DE INGREDIËNTEN VAN DE DONUT?

1. E E N A N D E R M E N S B E E L D

De sociale en dynamische mens neemt de plaats in van de rationele, economische man. Enkel door de veelzijdigheid en de complexiteit van mensen te omarmen kan je immers een bodem leggen voor een levensvatbare economie. 2. E E N A N D E R E ECO N OM I E

De economie is geen onfeilbare geldmachine. Het is een complex en instabiel systeem dat constant reageert op miljoenen prikkels. De economie is niet enkel de efficiëntie van de markt, maar ook de onbetaalde zorg van het huishouden, de grenzeloze creativiteit van de 'commons' en de rijkdom van moeder natuur. 3. E E N A N D E R D O E L

Groei is het eerste geloofsartikel van de economie van de 20ste eeuw. Raworth roept ons op om de kerk van eindeloze groei te verlaten en agnostisch te worden. Het doel is niet langer om eindeloos te groeien, het doel is om als mensen te bloeien in harmonie met de wereld rondom ons.

HOE VERKOPEN WE DE DONUT? Gelukkig voor het Gentse publiek is Raworth niet enkel een belezen econome, maar ook een bevlogen spreekster. 'Doughnut economics' is een festival van krachtige beelden en slimme metaforen, dat des te opwindender is door de passie waarmee ze haar boodschap verkondigt op het podium. Die beeldrijke presentatie is een inspiratie voor elke activist. Goede ideeën hebben is één ding. Je moet ze ook aan de man kunnen brengen.

WAT IS DE DONUT WAARD? Is Raworth 'de nieuwe Keynes' zoals de Britse krant The Guardian schreef? Of is de donut vooral 'much ado about nothing'? De ideeën die Raworth verkondigt zijn niet nieuw, maar het bindmiddel waarmee ze die met elkaar versmelt is dat wel. Het resultaat is een donut. Volgens Raworth zelf: "The only doughnut we should actually eat." Wij kunnen dat alleen maar beamen.

DOSSIER II MINIWOORDENBOEK

AFDELING IN DE KIKER

MINIWOORDENBOEK VOOR DE TOEKOMST Al aan het watertanden bij die donuteconomie? Perfect! Een nieuwe economie heeft ook nieuwe woorden nodig. Met dit mini-woordenboek stoomt Vlam je helemaal klaar voor de toekomst.

Commons 'Commons' zijn vormen van bezit die toegankelijk zijn voor alle leden van een gemeenschap. Ze komen voor in alle vormen: van landbouwgronden tot een online encyclopedie als Wikipedia. Ze kunnen lokaal zijn (zoals een waterput) of de hele wereld omvatten (zoals de atmosfeer). 'Commons' zijn per definitie geen eigendom van de staat of van bedrijven.

Groene groei ('green growth') Groene groei is het idee dat ook een economie die groeit duurzaam kan zijn. De meest radicale voorstanders denken zelfs dat de economie vanzelf groener wordt (door technologische vooruitgang). Raworth vindt dat groei niet het doel mag zijn. Welvaart is ook mogelijk in een economie zonder groei.

Redistributieve economie In een redistributieve economie is rijkdom eerlijk verdeeld. Dit kan door rechtvaardige belastingen te heffen, en door de economie democratischer te maken. Een voorbeeld hiervan zijn werknemers die (mede)eigenaar zijn van de bedrijven waar ze werken. Ook land, geld, kennis en technologie kan je op een andere manier organiseren (bijvoorbeeld met behulp van 'commons').

Regeneratieve economie Een economie die ervoor zorgt dat materialen en grondstoffen opnieuw worden gebruikt is een regeneratieve economie. Zo kan je koffiedik gebruiken om champignons te kweken zodat je geen kunstmest meer nodig hebt. Een ander voorbeeld is het bedrijf Umicore dat edele metalen uit afgedankte GSM's en smartphones haalt om opnieuw te gebruiken.

JONG GROEN

BRUSSEL M A A R T E N D E M A R S I N  Na een lange periode van radiostilte bliezen Eva Lauwers en Bart D’Hondt iets meer dan tien jaar geleden Jong Groen Brussel nieuw leven in. Hun eerste activiteit? Een debat over de toekomst van Brussel in de Markten.

Begin dit jaar hadden we met het huidige bestuur per toeval hetzelfde idee. We kozen de Brusselse instituties met de opdeling in 19 gemeenten als een van onze twee jaarthema’s. Heel wat gekke constructies leiden tot kafkaiaanse situaties. In een van de meest etnisch diverse steden ter wereld, lijkt de hele organisatie gebaseerd op een machtsevenwicht tussen Vlamingen en Walen. Honderdduizenden Brusselaars voelen zich niet thuis in één van deze twee hokjes en zijn geremd om deel te nemen aan het stedelijke leven. Bovendien zorgen de gemeentegrenzen voor een onvoorstelbare soep aan administratie en verhinderen elke broodnodige reorganisatie van de hoofdstad. Daarnaast besloten we te werken rond daklozen in Brussel. Het huidige sociale huisvestings- en immigratiebeleid kan en wil niet volgen. Bovendien jagen bestaande daklozenorganisaties eerder cijfers na dan mensen bij te staan. Onze afdeling zoekt waar het schoentje knelt en wat we er als gemeenschap aan kunnen doen. In de hoofdstad komt ook het grote diversiteitsvraagstuk bij elke activiteit naar boven: welke taal zullen we spreken? Werken we samen met EcoloJ? Met de jonge groenen op Europees niveau (FYEG)? Bovendien stellen we ons openlijk de vraag of het niet zinvol is om de grens tussen Jong Groen Brussel en EcoloJ Bruxelles wat verder uit te gommen.

Lees meer! 'Doughnut Economics' is in het Nederlands vertaald als 'Donuteconomie: In zeven stappen naar een economie voor de 21ste eeuw' bij uitgeverij Nieuw Amsterdam

Met heel wat enthousiaste nieuwe en oude leden proberen we het Brussel van morgen uit te denken. In een stad waar alles ingewikkeld is, proberen we politiek en ecologie dicht bij de hele Brusselse jeugd te brengen.

Prijs: € 24,99 Vertaler: Rob Hartmans ISBN 9789046823187

AGENDA

Zomerkamp met open parlement Zet je schrap voor de zomervijfdaagse (of enkel het weekend) van Jong Groen!

AGENDA DINSDAG 27 MAART Lancering '#kopzorgvriendelijke Gemeente'

ZATERDAG 14 APRIL Kickoff Campagne 2018

W E T R E K K E N D I T A A R N A A R E E K L O VA N W O E N S D A G 27  U N I T. E . M . Z O N D A G 1  U L I .

ZATERDAG 5 MEI

O N S O P E N PA R L E M E N T R O N D ' D E

Themadag 'Politieke vernieuwing'

V R I  H E I D VA N G R E N Z E N ' Z A L D A A R P L A AT S V I N D E N . http://www.jonggroen.be/ agenda/zomerweek-editie-2018open-parlement

Jong Groen is een politieke jongeren-organisatie die jongeren de kans geeft mee te bouwen aan een betere wereld. Een wereld met aandacht voor de problemen van alle mensen en het milieu. Jong Groen wil zoveel mogelijk jongeren bij groene politiek betrekken. Dit doen we door een fris en gevarieerd activiteitenaanbod. We bouwen mee verder aan het groen-progressieve gedachtegoed en verspreiden het. Standpunten, activiteiten en meer info over Jong Groen op w w w.jonggroen.be.

Volg ons op twitter (@jonggroen), facebook, en snapchat of lees meer via #jonggroenleest

DOE MEE Je kan ook lid worden van Jong Groen. Zo ontvang je niet alleen gratis dit tijdschrift, maar blijf je via de ledennieuwsbrief ook op de hoogte van alle activiteiten. Lid worden van Jong Groen kost je helemaal niets en doe je heel eenvoudig op w w w.jonggroen.be/ikdoemee

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Kim Alloo, Rembert Debergh, Stefanie De Bock, Ellen De Jonghe, Tessa De Pauw, Maarten Demarsin, Raf D’haese, Aimen Horch, Simon Horsten, Marnix Int Panis, Tine Merlevede, Annelies Mollet, Belinda Torres Leclercq, Pieter Van der Schoot, Robbe Van Petegem Eindredactie: Caroline Robberechts Vormgeving: MadebyHanna.com

Heb je interesse om de redactie te vervoegen? Mail dan vliegensvlug naar caroline@jonggroen.be.

G RO E N E SMO E L

In de groene smoel tonen we telkens een ander gezicht van Jong Groen.

Marnix Ik ben 21 jaar, afkomstig uit Retie en studeer geschiedenis in Gent. Sinds enige tijd voel ik de drang om mij op een positieve manier te engageren. Dat doe ik voor een deel al bij de scouts, een jeugdbeweging die niet toevallig dicht bij de natuur staat. Drie jaar geleden schreef ik een artikel over het voortbestaan van de trompetkraanvogel: een mooie Amerikaanse trekvogel die met uitsterven bedreigd is. Ik gebruikte hem als mascotte, als symbool, om de bredere problematiek van de krimpende biodiversiteit op onze planeet aan de kaarten. Dit tekstje werd opgepikt door de lokale Rotaryclub, een organisatie waar mijn linkse hart aanvankelijk (en eigenlijk nog steeds) weinig voeling mee had. Zij organiseerden een schrijf- en welsprekendheidswedstrijd voor jongeren van verschillende scholen en vonden mijn opstel niet misstaan binnen hun competitie. Ik won. En ik had het geweten. De hoofdprijs was niets minder dan een reis naar Taiwan: een land gebukt onder enorme ecologische en sociale problemen (de ironie ten top, gezien de inhoud van mijn opstel). Koolcentrales schieten er als paddenstoelen uit de grond, plastic zakjes tollen er over de straten. Dat sterkte mijn belangstelling voor themaâ&#x20AC;&#x2122;s als klimaat en leefbaarheid. Daarom wil ik mij nu ook engageren bij Jong Groen. Ik geloof in een duurzame samenleving, waarin iedereen zijn stem kan laten horen. Dat kan het beste binnen een meer directe democratie. Op die manier houden we onze politici bij de les en vergroten we de belangstelling voor en het geloof in de politiek. Ik wil alvast binnen Jong Groen het goede voorbeeld geven!