Franciscanen.nl 14-2 maart/april 2019

franciscanen.nl J A A R G A N G 14 | M A A R T/A P R I L 2019

| NUMMER 2

MACHT EN ONMACHT

3 Provinciaal Kapittel 2019 5 Jubileumjaar in Pakistan Paus Innocentius III 6 DE PRAKTIJK TOETSEN AAN DE REGEL

N E E M VO O R B E E L D A A N FR A N CI SCU S E N D E SU LTA N

MACHT ONTMOET ONMACHT

VOORAF

Macht of recht

Illustratie omslag: Franciscus bij paus Innocentius III (illustratie: Philippus Philippus ofmcap) Franciscanen.nl is het tweemaan­de­lijkse contactblad van de minder­ broeders franciscanen in Nederland.

Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het ­franciscaanse denken en doen.

Oplage: 4750.

Abonnement: Gratis aan te vragen via

Het valt me op dat de rechterlijke macht nogal eens in het nieuws is, de laatste tijd.

Met de wetgevende en de uitvoerende macht vormt zij de zogenaamde ‘trias politica’, de drie machten van de staat. Die zijn niet voor eeuwig vastgelegd, maar passen zich aan naargelang de samenleving zich ontwikkelt. Een aanpassing overigens die steeds uit moet gaan van geldende waarden en normen. Vraag daarbij voor mij is wel: wie of wat staat bij die aanpassing centraal? Naar mijn idee zou dat de mens moeten zijn, uiteraard in zijn of haar concrete situatie. En juist dát mis ik vaak, wanneer de rechterlijke macht in het nieuws is. Het sterkst merk ik dat wanneer het gaat over het vreemdelingenrecht. Om wie gaat het dan uiteindelijk? Om de vluchtelingen, de vreemdelingen of om de letter van de wet?

Is er dan geen menselijke maat meer? Gaat het om politieke of landsbelangen? Wijkt de vreemdeling teveel af van het normale patroon?

Franciscus begon iets nieuws. Hij week duidelijk af van hetgeen ‘normaal’ was in zijn tijd, in zijn stad Assisi: weg van pracht en praal, van geweld en oorlog, weg van rijkdom of economische belangen. Een nieuwe levenswijze, gebaseerd op de navolging van Christus, een leven volgens het Evangelie. Als echte man van de Kerk wilde hij wel de goedkeuring van deze levenswijze, met enkele woorden op papier gezet. Hij ging met een paar broeders naar de paus. De kardinalen rond de paus vonden het maar niks, veel te veel afwijkend van het geijkte pad, en ze spraken een machtswoord: niet doen! De paus echter wilde recht doen aan het verlangen van Franciscus, zag in hem Gods Geest aan het werk en keurde zijn regel goed.

tel.: 073 6875615 en e-mail: provincialaat@franciscanen.nl.

Waar kiezen wij voor: macht of recht?

Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op

Ton Peters ofm

IBAN NL52ABNA0416244181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, ‘s-Hertogenbosch.

Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Theo van de Kerkhof (eindredacteur), Hans-Peter Bartels ofm (redactie­ secretaris), Maarten Lemmers ofm, Marcel Paulissen ofm.

Ontwerp en drukwerk: Artis. online en offline communicatie www.art-is.nl Contact: Franciscanen.nl, Van der Does de Willeboissingel 12, 5211CB ‘s-Hertogenbosch, tel.: 073 6875615, e-mail: redactie@franciscanen.nl, website: www.franciscanen.nl.

ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658

Jezus zei: “Jullie weten dat de leiders van de volken hun macht misbruiken.

Zo mag het bij jullie niet gaan.

Wie van jullie de belangrijkste wil zijn, zal de anderen moeten dienen.”

(Marcus 10, 42-43)

2

AC T U E E L

Van dinsdag 21 tot en met vrijdag 24 mei 2019 komt ons provinciaal kapittel bijeen in Huize Elisabeth bij de Franciscanessen van Denekamp. Om de drie jaar vindt zo’n kapittel­vergadering plaats. Om de zes jaar is er een keuzekapittel; dan worden de minister-provinciaal en de viceprovinciaal gekozen. Dit jaar is het zo’n keuzekapittel. De grondlijn van de vergadering zal zijn: het toetsen van de praktijk van het leven aan onze Regel.

Franz Josef Kröger

Provinciaal Kapittel 2019 Bij een keuzekapittel is een generaal visitator aanwezig. Hij is door de minister-generaal benoemd als zijn vertegenwoordiger en is als zodanig ook de voorzitter van het kapittel. Tot zijn taken behoort ook het visiteren (bezoeken) van alle broeders voor een persoonlijk onderhoud. Voor het kapittel dit jaar is Franz Josef Kröger tot visitator benoemd. Hij is lid van de Duitse provincie van de Heilige Elisabeth, van welke provincie hij vice-provinciaal en provincie-econoom is. Inmiddels heeft hij zijn visitatieronde beëindigd.

Voorbereidende vergadering Ter voorbereiding van de kapittelvergadering in mei, kwam het kapittel reeds op 25 maart samen in Stadsklooster San Damiano te ’s-Hertogen­bosch. Er is een begin gemaakt met de terugblik op de afge­lopen bestuursperiode van drie jaar. Het ‘materiaal’ voor deze terugblik werd gevormd door de verslagen van het bestuur en de verschillende commissies en werk­groepen. Daarbij is de aandacht vooral uit-

gegaan naar de zogenaamde provincieprojecten, het ­project ’s-Hertogenbosch, de commu­nicatie en naar wat op het terrein van vorming en studie is verricht. Tijdens deze vergadering zijn de agenda­punten voor de vergadering in mei aangedragen, is de agendacommissie gekozen en werden er verdere concrete afspraken gemaakt rond dagorde, liturgie-vieringen enz.

Provincieprojecten Eén van de taken van het provinciaal kapittel is het beoordelen van het gevoerde beleid en het uitzetten van beleidslijnen. Dat geldt deze keer bijzonder de evaluatie van de provincieprojecten die op het kapittel van 2013 van start zijn gegaan. Daarbij komt de vraag aan de orde of we deze projecten al dan niet zullen ­continueren – en zo ja, hoe dan. Het betreft: Franciscaans Jongerenwerk. Een belangrijk project in onze provincie, met als centrale plaats: Megen. Ook is daar jaarlijks het Franciscaans Jongeren Treffen. Activiteiten vinden ook elders plaats, bijvoorbeeld in Amsterdam.

Tijdschrift voor Verkondiging. Inmiddels is dit

tijdschrift digitaal beschikbaar. Het is overigens een project dat mede gedragen wordt door de minderbroeders franciscanen in Vlaanderen.

Magazine ‘Franciscanen.nl’. Het is één van de communicatiemiddelen van onze provincie en zal dan ook op de kapittelvergadering besproken worden binnen het brede veld van de gehele communicatie.

Stadsklooster La Verna. Het is de nieuwe naam van het ‘Franciscaans centrum voor spirituele ontwikkeling’. Openheid naar de samenleving blijft een belangrijke pijler in het activiteitenaanbod.

Naar de toekomst De bespreking van andere beleidspunten – onder andere communiteitsvorming, ouderenzorg, studie en vorming, financiën, invulling van commissies en werkgroepen – zal steeds in het teken staan van gerichtheid op de toekomst. En dat geldt zeker ook voor de keuze van de provinciaal, de vice-provinciaal en de vier definitoren (bestuursleden).

Ton Peters ofm

3

G E T R O FFE N

Als klein kind hebben mijn Scandinavische ouders mij nooit laten dopen. In het eerste deel van mijn volwassen leven had ik weinig met geloof of kerk van doen. Toch, met de jaren werd ik me meer en meer ervan bewust dat ik in mijn seculiere leven iets miste. Ik werd zoekend naar invulling en diepgang. Aan het eind van de zeventiger jaren van de vorige eeuw was ik rijp voor verandering.

Een nieuwe weg In die tijd kwamen er veel vluchtelingen uit Latijns-Amerika naar Zweden. De junta’s in verschillende landen daar, waren vaak aanleiding genoeg om te vertrekken. Ik had nogal veel vrienden en kennissen tussen die nieuwe landgenoten en kon langzamerhand redelijk goed overweg met het Spaans. Zo kreeg ik ook contact met Diego, die later mijn beste vriend zou worden.

Zoals de meesten uit Zuid-Amerika was ook hij katholiek. Tijdens zijn eerste jaren in Stockholm kwam hij veel in de parochie van de wijk waar hij woonde. Zijn roeping om priester te worden werd gauw duidelijk en hij ging studeren in Zweden, Spanje en Frankrijk.

Uiteindelijk werd hij priester gewijd en werkte hij als pastor in verschillende Zweedse steden.

Diego volgde zo goed mogelijk mijn zoektocht naar een nieuwe levensweg. Ik was, tot mijn eigen verbazing, ook aan het ‘snuffelen’ aan kerken. In de lutherse parochies voelde ik me echter weinig thuis. Thomas Mertons boek over zijn zoekende weg had een grote indruk op me gemaakt. Een keer was Diego op bezoek in Stockholm en toen, op een late avond op een ondergronds metrostation, sprak hij enkele voor hem misschien maar toevallige woorden, die voor mij echter doorslaggevend zouden worden. “Waarom laat je je niet dopen in de katholieke kerk?” hoorde ik hem plotseling zeggen. Ik werd in mijn hart diep geraakt.

Dit werd het begin van mijn nieuwe weg. Na een tijdje gesprekken met een priester gehad te hebben, werd ik op een blauwe maandag gedoopt. Daarna bracht mijn nieuwe weg mij

4

verder: vormsel, intrede bij de franciscanen, noviciaat in Nederland, terug in Zweden, als broeder actief bij het vluchtelingenwerk van Caritas. Een nieuwe, voor mij verrassende, roeping groeide: priester worden. Studies volgden in Zweden en Rome en na de wijding werkte ik als pastor in Zweden, Noorwegen, Nederland en nu, sinds bijna twee jaar, in Ierland als lid van de internationale noviciaatscommuniteit.

Lars Frendel.

Lars Frendel ofm

Misschien was ik, hoe dan ook, uit mijzelf deze weg opgegaan. Ik zou het niet weten.

Maar die woorden van Diego, misschien door hem bij puur toeval uitgesproken daar op het metrostation Östermalmstorg, hebben mijn zoeken naar een nieuwe levensweg in gang gezet. Daar ben ik hem nog steeds zeer dankbaar voor.

Lars Frendel ofm

I N T E R N AT I O N A A L

Jubileumjaar in Pakistan Ook in Pakistan wordt het 800-jarig jubileum van de ontmoeting van Franciscus met sultan Al-Kamil (de perfecte) niet vergeten. De nationale commissie voor de interreligieuze dialoog en oecumene binnen de Pakistaanse bisschoppenconferentie heeft het initiatief genomen om dit bijzondere jaar te beginnen met een bijeenkomst in Lahore in het kader van de dialoog tussen islam en christendom.

interreligieuze dialoog en het verstaan van elkaar.”

Aan het begin van de bijeenkomst werd een schilderij onthuld, waarop de ontmoeting van Al-Kamil en Franciscus staat afgebeeld, tezamen met een vlucht duiven als symbool van hoop op vrede in het door conflicten geteisterde Pakistan.

Wees ambassadeurs Broeder Shahzad Khokher ofmcap informeerde de aanwezigen vervolgens over de historische achtergrond en het belang van de ontmoeting, en aartsbisschop Sebastian Shaw moedigde de aanwezigen aan: “Wees ambassadeurs van de vrede, vanuit de inspiratie die het voorbeeld van deze twee grote leiders ons geven kan. Ik bewonder de passie en de moed van Franciscus van Assisi, die - gedurende de oorlog - de wens uitsprak om een ontmoeting te hebben met de sultan. Deze gebeurtenis zou ons allen moeten aansporen om in vrede met elkaar te leven, in harmonie met allen die wij tegenkomen, geduldig en ons realiserend dat we allemaal bij elkaar horen.”

Dertig procent Broeder Francis Nadeem liet weten dat dit bijzondere jubileumjaar door heel Pakistan gevierd zal worden met verschillende activiteiten en bijeenkomsten, voor kinderen, jongeren en universiteitsstudenten, altijd met deelnemers uit de islamgemeenschap en uit de diverse christelijke groeperingen.

“We willen dertig procent van de moslims bereiken die vijandig staan tegenover het christendom. We willen hen tegemoet treden en hen ontmoeten met de hulp van moslims die sympathiek staan tegenover onze doelstelling, en we willen werken voor vrede en harmonie in Pakistan.”

De bijeenkomst vond plaats op 12 januari onder voorzitterschap van Sebastian Shaw ofm, aartsbisschop van Lahore en president van de bisschoppelijke dialoogcommissie. Ook broeder Francis Nadeem ofmcap, custos van de kapucijnen in Pakistan en secre­ taris van de commissie, was aanwezig, tezamen met vele erkende geleerden vanuit de islam, alsmede flink wat minderbroeders, priesters, zusters en andere geïnteresseerden uit het hele land.

Symbool van hoop “De twee grote leiders, Franciscus en Al-Kamil, spraken zich beiden uit voor vrede en verdraagzaamheid in een omgeving van oorlog en conflicten gedurende de kruistochten”, zo memo­ reerde broeder Francis Nadeem. “Zij gingen ons voor in de

Maulana Mohammed Asim Makhdoem, een bekend islamgeleerde, zei: “Wij willen samen de missie van de sultan en de heilige Franciscus verder brengen. Het is aan ons om diegenen tegemoet te treden die haat prediken en vooroordelen in stand houden tussen de verschillende religies. We moeten, speciaal dit jaar, serieus bezig zijn om andere mensen te overtuigen zich aan te sluiten bij deze beweging ter bevordering van de interreligieuze dialoog, vrede en sociale harmonie, juist nu we het 800-jarig jubileum vieren van deze historische ontmoeting.”

De bijeenkomst eindigde met een speciaal gebed voor de vrede, meegebeden door iedereen die aanwezig was bij deze bijeenkomst.

Jan Bouwens ofm

5

ONTMOETING

Deze jaargang van Franciscanen.nl heeft ‘ontmoeting’ als overkoepelend thema. Dit tweede nummer staat in het teken van de ontmoeting van Franciscus met paus Innocentius III. Bonaventura van Bagnoregio heeft het opgeschreven, Maarten Lemmers vertelt het na en Jan van den Eijnden beschouwt de tekst nader.

MACHT EN ONMACHT Kijk daar! Daar loopt hij: de heer paus. Franciscus is naar Rome gekomen, want hij wil hem te spreken krijgen. Zou dit het goede ogen­blik zijn? Voorzichtig komt hij naar voren. De paus loopt heen en weer, in gedachten verzonken. “Mag ik even...?” “Weg daar!

Hoe durf je?”, briest de paus, “mij hier komen storen! Daar is de deur!” “Nou, dan ga ik maar weer”, zegt Franciscus en hij maakt een diepe buiging.

Het wordt avond. Het wordt nacht. Tijd om te dromen. Ook voor de paus. Die ziet zichzelf lopen in de vrije natuur. Hé, wat is dat? Er schiet een plantje op. Vlak voor zijn voeten. Een palmboompje. Het groeit snel. Het wordt een grote mooie boom. De paus schrikt wakker. Die droom.... Wat heeft die te betekenen? Wacht eens! Die arme donder die ik de deur heb gewezen... Zou die ermee te maken hebben? Hij roept zijn assistenten: “Vlug! Spoor die man op. Nu!” Het treft. Franciscus is nog in de buurt. In allerijl wordt hij bij de paus gebracht. Zo krijgt hij toch nog de kans te vertellen wat hij van plan is: “Ik schreef een levensregel. Wilt u die goedkeuren?”

De paus heeft mensenkennis. Hij is onder de indruk: wat is die man verinnerlijkt, en zo onbevangen, zo eenvoudig, helemaal gericht op wat God wil. Zo vastberaden ook. En wat een geestdrift! Tja, zeg daar maar eens nee tegen. Maar toch... Moet ik daar helemaal alleen over beslissen?

De kardinalen zien er niets in: nieuwlichterij, gevaarlijk, en bovendien ook veel te hoog gegrepen. Wat zou de eerbiedwaardige kardinaal Johannes ervan vinden? Nou, die blijkt enthousiast. “Mannen broeders”, zegt hij tegen de paus en de andere kardinalen, “is dit godsonmogelijk? Is het evangelie van Jezus dan een onhaalbare zaak? Dat meen je toch niet?”

De paus buigt zich naar Franciscus: “Blijf maar leven in gebed. Door jou wil ik te horen krijgen wat ons te doen staat. Weten we eenmaal wat Jezus Christus wil, dan zal ik met een gerust hart mijn zegen geven aan wat je verlangt.”

Maarten Lemmers ofm

6

Paus Franciscus met de huidige minister generaal Michael Perry ofm.

ZONDER GODDELIJKE KUNSTGREPEN Het verhaal over de ontmoeting van Franciscus met paus Innocentius III wordt in de loop van de tijd almaar mooier. De nuchtere weergave van ‘de feiten’ door Celano wordt later - bijvoorbeeld in de Grote Levensbeschrijving van Bonaventura - verfraaid met dromen van Franciscus en van de paus, als moest die op bovennatuurlijke wijze overgehaald worden om de levenswijze van Franciscus goed te keuren. Blijkbaar kan niet duidelijk genoeg verkondigd worden dat Franciscus’ levenswijze van goddelijke oorsprong is. De paus moest dus wel door de knieën voor Franciscus: de machtige vernedert zich voor de heilige.

Nuchter Het verhaal in de Eerste Levensbeschrijving van Celano is, zoals gezegd, nuchter, zakelijk. De paus droomt niet maar stelt een onderzoek in en geeft zijn goedkeuring. Daar worden niet eens zoveel woorden aan besteed. Meer dan over Franciscus en de paus gaat het hier over Franciscus en bisschop Guido van Assisi, die toevallig ook in Rome is, en over bisschop Johannes van Sint-Paulus, een invloedrijk man binnen de pauselijke curie. De suggestie wordt gewekt dat Franciscus dankbaar gebruik maakt van de aanwezigheid van beide mannen. Bisschop Guido is vooral enthousiast en bisschop Johannes stelt zo zijn kritische vragen.

Maar beiden zullen goede voorsprekers kunnen zijn bij de paus en daar zou Franciscus wel eens baat bij kunnen hebben.

Spel Franciscus speelt een slim spel: hij weet dat hij straks voor een grote paus zal verschijnen, en hij kan maar beter een paar mensen aan zijn zijde hebben die beter tegen de paus opgewassen zijn dan hij, de kleine, nog zo goed als onbekende arme man uit Assisi.

Een spel spelen. Dat klinkt manipulatief. Maar als je te dealen hebt met iemand die veel machtiger is dan jij en van wie je afhankelijk bent voor wat je wil, dan is het niet verkeerd om er goed over na te denken wat jij kunt doen om die ander gunstig te stemmen en te overtuigen. Het getuigt van wijsheid als je niet alleen maar vertrouwt op je eigen begeesterd-zijn en enthousiasme. Machthebbers zijn daar niet snel van onder de indruk. Franciscus weet dat hij tegenover de paus onmachtig is, klein, zoals op sommige afbeeldingen van dit verhaal ook letterlijk te zien is. Hij kent zijn plaats en laat zijn zaak vol vertrouwen over aan wie dichter bij de paus staan dan hijzelf. En het heeft gewerkt. Franciscus wint het spel. Misschien is dit toch te competitief gezegd. Alsof de paus met Franciscus in gevecht was. Die indruk wekt het verhaal helemaal niet. Hij stelt een onderzoek in en dat overtuigt hem.

Zegen Zonder goddelijke kunstgrepen vinden Franciscus en de paus elkaar. Franciscus erkent de grootheid en de macht van de paus en neemt genoegen met zijn eigen kleinheid. Hij laat zich helpen door wie de paus veel nader zijn dan hijzelf. De paus, vast en zeker bijgepraat door beide bisschoppen, neemt de moeite om wat Franciscus hem vraagt goed te onderzoeken en gebruikt zijn macht om aan het voornemen van deze kleine arme man zijn zegen te geven. Al met al een bijzondere ontmoeting, waarin de Voorzienigheid zijn werk doet en zich laat helpen door hoe de kleine Franciscus de machtige Innocentius voor zich probeert te winnen.

Jan van den Eijnden ofm

7

NIEUWS & TIPS

Franciscus ontmoet de Sultan Vredesmissie in oorlogstijd Op 23 februari werd de Nederlandse vertaling van het boek van de Amerikaanse onderzoeks­ journalist Paul Moses gepresenteerd. De Nederlandse titel luidt ‘Franciscus ontmoet de Sultan - vredesmissie in oorlogstijd’. De vertaling is van de hand van zr. Rebecca Braun osc. In een recensie schrijft islamoloog en jezuiët Jan Peters: “Moses stijl van schrijven laat je niet los en dwingt je om door te lezen. Daarnaast is hij uiterst zorgvuldig in het gebruik van zijn bronnen. Het is een verrassend boek. Het beschrijft het leven en werk van Franciscus vanuit zijn aanwezigheid in Egypte bij de vijfde kruistocht en zijn, apositieve en intense, ontmoeting met sultan al-Kamil, de heerser over Egypte.“ Het boek telt 256 pagina’s en is te verkrijgen in de Megense kloosters, via de Franciscaanse Beweging in ’s-Hertogenbosch of BerneMedia. ISBN 97 890 8972 3253. Kostprijs € 24,90.

Franciscaanse Voettochten Nieuwe websites zusters clarissen De zusters clarissen in Nederland hebben hun website www.clarissen.nl vernieuwd. Deze vernieuwde website geeft informatie over de federatie (de samenwerking tussen de gemeenschappen in Megen en Nijmegen/’s-Hertogenbosch).

De federatie-site verwijst door naar de websites van de afzonderlijke gemeenschappen, want die hebben nu elk een eigen nieuwe website. Informatie en nieuws over de Megense clarissen en hun klooster Sint-Josephsberg is te vinden op www.clarissenmegen.nl. Voor de clarissen van ‘De Bron’ (woonachtig in Nijmegen en in stadsklooster San Damiano te ’s-Hertogenbosch) raadplege men www.clarissendebron.nl. Alle drie de websites zijn voorzien van mooie foto’s die een inkijkje geven in het hedendaagse clarissenleven in Nederland. Zowel de nieuwe als de hernieuwde website zijn een bezoekje waard.

Ook dit jaar staat weer een aantal interessante voettochten ­geprogrammeerd in binnen- en buitenland. Hier een kort overzicht: 6 APRIL Loop, fiets of ga per bus van Franciscaans Maastricht naar Franciscaans Heilig Paterke van Hasselt.

6 T/M 12 MEI Tocht door de Morvan naar de Basilica van het Licht te Vezelay.

2 T/M 16 JULI Lopen van Stroncone naar Assisi, door het groene hart van Italië waar de meeste voetstappen van Franciscus te vinden zijn. Een uitdaging voor de primitief ingestelde wandelaar; 9 wandeldagen.

19 T/M 29 AUGUSTUS Lopen van Bologna naar Florence; een ruige en prachtige tocht met 7 wandeldagen.

Informatie: jmpp.jeukens@planet.nl of www.franciscaansevoettochten.nl

8

Europees duurzaamheidsproject in Megens minderbroedersklooster In de kerk van de communiteit in Megen liep in de maanden februari en maart de testfase van het project DEMI MORE (Demonstration of Energy efficiency by Measurement and Innovation gives MORE; Demonstratie van energieefficiëntie door meting en innovatie geeft MEER). Dit project, geleid door Kempens Landschap en de provincie NoordBrabant en in samenwerking met onder andere de KNR (Konferentie Nederlandse Religieuzen) en de Nederlandse francis­canen, richt zich op energie-efficiëntie in onroerend (historisch) erfgoed in Noord-Brabant en Vlaanderen.

Er zijn zes demonstratie­projecten, waaronder dus ons klooster. De helft van de kosten wordt gedragen door Interreg Nederland-Vlaanderen. Dat is de subsidie­verstrekker van de Europese Unie voor projec­ten van de grens­regio Vlaanderen-Nederland, waarin vijf Vlaamse en drie Nederlandse provincies samen­werken.

Doelstelling van het DEMI MORE-project is het bevorderen van de energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energie in monu­menten in Vlaanderen en Nederland. Ook wordt een specifieke BREEAM-norm (Building Research Establishment Environ­mental Assessment Method; Bouw Onderzoeksorganisatie Milieu­ beoordelings­ methode) voor monumenten ontwikkeld. Een BREEAM-norm is een internationale duurzaamheidsstandaard.

Geprezen o Heer Op 5 oktober van het vorig jaar is de liedbundel Geprezen o Heer; 32 nieuwe liederen, geïnspireerd op het Zonnelied, gepresenteerd in de kerk van Stadsklooster San Damiano te ’s-Hertogenbosch.

Ook was toen het bij de bundel p­assende koorboek – met mee­r­­­stemmige zettingen – beschikbaar. De partituren waren toen nog niet gereed. Inmiddels zijn deze verschenen: 116 bladzijden. Kostprijs: € 29,50.

De uitgaven zijn te bestellen via www.franciscaansegezangen.nl

Concreet voor Megen betekent dit dat er gekeken wordt wat er met het zonlicht (en vooral de warmte hiervan) kan gebeuren dat op het leien­dak valt (Project Q-Roof). Vanwege de monumentenstatus van het gebouw, zijn gewone zonnepanelen namelijk niet toegestaan.

Voor de kloosterkerk wordt bekeken hoe de koudeval tegen gegaan kan worden (Project HumiTemp). Anders gezegd: normaal gesproken stijgt warme lucht op, waardoor de bovenste helft (en dus de verkeerde) helft van de kerk verwarmd wordt. Met geluidsgolven wordt geprobeerd de lucht vast te zetten, zodat de warme lucht beneden blijft hangen.

Het bedrijf Innovation Handling onderzoekt deze technieken.

In de net afgeronde testfase werd enkel nog de koudeval vanaf de ramen en de luchtstromen in de kerk gemeten. Omdat dit project gebeurt met nieuw uitgevonden tech­nieken is het verboden de apparatuur te foto­gra­feren. Op de foto is daarom slechts de stellage van de meetapparatuur te zien.

9

DIERBAAR

Ondanks de containerramp van januari jl. blijft Schiermonnikoog een paradijs. Het eiland is overweldigend. Je wordt er stil van. Als je God kwijt bent‌ Ga naar Schier. Je vindt Hem natuurlijk nooit.

Maar je ervaart Hem in de stilte van de duinen en het oneindig brede strand, in de vogels en de planten, in de wind en in de vuurtoren die schepen de weg wijst, in de vele gasten en al die mensen die de behoefte voelen om te consuminderen. Al deze dingen geven je bijna genoeg om van te leven. Daarom kom ik zo graag op Schier.

Henk van der Zee ofm

10

AC T I V I T E I T E N

LA VERNA STADSKLOOSTER AMSTERDAM

FRANCISCAANS JONGERENWERK

HOE KAN GOEDE VRIJDAG EEN GÓEDE VRIJDAG ZIJN?

THE PASSION IN DORDRECHT

Elke mens wordt tijdens het leven met lijden geconfronteerd en volgt daarin een heel persoonlijke weg. Lijden kan verschillend van oorsprong zijn, maar het kan een aardverschuiving teweegbrengen en een tijdelijke of levenslange invloed op je leven hebben. In de lezing en het nagesprek staan we stil bij een heel specifieke geloofsvraag: hoe kun je als gelovige mens omgaan met het lijden dat op je weg komt? DATUM woensdag 17 april. TIJD 20.00 uur - 22.00 uur. PRIJS € 10,-.

The Passion, de muzikale paasvertelling op Witte Donderdag (18 april), is dit jaar in Dordrecht. Het FJW doet ook dit jaar weer mee. Meer info op de website van het FJW.

ROUWEN, HOE DOE JE DAT?

Rouwen is het proces om je verdriet hanteerbaar te maken en het verdriet te verweven in je leven. Dit proces verloopt traag én vraagt veel geduld.

Elk rouwproces is uniek, toch is het goed je ervaring met anderen te delen, zonder met elkaar in discussie te treden. Deze dag biedt je de gelegenheid om samen met anderen stil te staan bij jouw rouwproces.

DATUM zaterdag 4 mei. TIJD 9.00 uur - 16.30 uur. PRIJS € 60,-.

OP KIPPENPOTEN OP WEG MET FRANCISCUS

Wil jij de inspiratie van Franciscus een (groter) plekje in je leven geven?

Dat kan! Je maakt kennis met zes domeinen waarop Franciscus jou kan inspireren. Bijvoorbeeld: ‘zorgen voor de schepping’ en ‘leven in eenvoud, vol vreugde’. Je kiest één doel. Je krijgt een boekje, waarin je jouw ‘kippenpootpad’ uitzet op weg naar je doel. Zo wordt je doel praktisch haalbaar en leuk. Op de tweede bijeenkomst delen we ervaringen en krijg je nieuwe tips. Zowel voor kennismakers met de franciscaanse spiritualiteit als voor ervaren wandelaars op de franciscaanse weg. DATA zaterdag 25 mei en 15 juni. TIJD 13.30 uur - 16.30 uur. PRIJS € 45,-.

WEEKEND ‘OP ADEM KOMEN’

Speciaal voor jongeren is er eind april een weekend waarin je mee kunt leven met de broeders in Megen, op het ritme van de gebedstijden en de maaltijden. Verder geen programma! Een weekend waarin je jezelf de tijd gunt om op adem te komen en contact te maken met je ziel. En wie weet, heb je een verrassende ontmoeting of een mooi gesprek tussendoor.

PLAATS Franciscanenklooster, Megen. DATA 26-28 april. PRIJS € 65,-.

JONGERENREIS ASSISI

Deze zomer organiseert het Franciscaans Jongeren Werk een jongerenreis naar Assisi. We verblijven in Assisi zelf en gaan in de voetsporen van Franciscus en Clara. Momenten van bezinning, viering, ontspanning en eigen tijd wisselen elkaar af. We reizen met een busje met een overnachting in een klooster onderweg. Begeleiders: broeders Theo van Adrichem en Fer van der Reijken DATA 4-13 juli. PRIJS € 500,INTERNATIONALE TAIZÉONTMOETING

Deze zomer organiseren de Duitse franciscanen die op de Hülfensberg wonen een Taizé-ontmoeting waarvoor ze ook Nederlandse jongeren uitnodigen. We verblijven in zelf meegebrachte tenten op de Hülfens­ berg en leven in een ritme van Taizé. We reizen in een busje. Begeleider: broeder Hans-Peter Bartels DATA 7-11 augustus. PRIJS €80,-

INFORMATIE EN OPGAVE

INFORMATIE EN OPGAVE

Website: www.stadskloosterlaverna.nl.

Website: www.franciscaansjongerenwerk.nl.

CLARISSEN MEGEN

STADSKLOOSTER SAN DAMIANO

CHRISTELIJKE MEDITATIE

BEZINNINGSDAG

Leven in de ruimte van God-Liefde? Hoe doe je dat? Welke richting wijst het kompas in jouw leven. Dat ontdekken moet je zelf doen. Maar je bent daarin niet alleen. In dit meditatieweekend ga je samen met anderen de stilte in.

Om Gods Woord, Gods Stem en Gods Wil te beluisteren. Begeleiding: zuster Paula Suwartini osc. Het thema van dit juli-weekend is ‘Het hart van het kompas’. DATA 5-7 juli. PRIJS €197,75.

In de veertigdagentijd organiseert Stadklooster San Damiano in ’s-Hertogenbosch een bezinningsdag. Door meditatie en creatieve werkvormen sta je stil bij de kruiswegstaties om zo te verkennen wat deze ons vandaag de dag te zeggen hebben. In de middag neem je deel aan het middaggebed in het Stadsklooster. DATUM zaterdag 6 april. TIJD 10.30-15.30 uur. PRIJS € 20,- (zelf lunchpakket meebrengen).

INFORMATIE EN OPGAVE

INFORMATIE EN OPGAVE

Website: www.clarissenmegen.nl.

Website: www.clarissendebron.nl (aanmelden aub vóór zaterdag 30 maart).

SPEEL JE WEL EENS MET DE GEDACHTE OM FRANCISCAAN TE WORDEN?

Neem contact op met roepingenbroeder Hans van Bemmel ofm, roepingenwerving@hotmail.com.

VOOR MEER ACTIVITEITEN IN FRANCISCAANS N ­ EDERLAND: WWW.FRANCISCAANSEWEG.NL

11

FR A N C I S C A A N S J O N G E R E N W E R K

Op retraite in Megen Eind november 2018 verbleef Michel Chaccour (29 jaar, geboren in Libanon) voor een retraite in het minderbroedersklooster in Megen. Twee maanden vooraf had hij zich aangemeld voor dit jongerenweekend en ernaar uitgekeken. Het werd zeker geen teleurstelling: “Een van mijn beste ervaringen van de afgelopen tijd.”

Ik was al eerder naar retraites en spirituele bijeenkomsten geweest. De laatste betrof de Wereld Jongeren Dagen in Polen in 2016. Mijn verblijf bij de franciscanen in Megen was echter anders, in velerlei opzichten.

Allereerst had ik de gelegenheid om drie dagen bij de broeders te verblijven, en we sloten elke dag af met een dagsluiting.

Ik was onder de indruk van de mensen die ik daar ontmoette, van hun spirit en warme, behulpzame houding ten opzichte van elkaar en van de gasten.

Ik had een persoonlijk gesprek met broeder Theo, waarin ik sommige aspecten van mijn leven besprak, mijn zorgen alsmede mijn plannen voor de toekomst. Hij gaf me verschillende suggesties om verder mee te nemen.

Het klooster heeft een grote bibliotheek met boeken over verschillende onderwerpen, met name theologie, spiritualiteit en franciscaanse studies. Gretige lezer als ik ben, nam ik de gelegenheid te baat om rond te snuffelen. Daarbij stootte ik op een meditatieboek van een franciscaanse broeder. Ik heb er gedeelten uit gelezen en ik ben erover blijven denken en mediteren in de dagen erna. Je geloof kan er steviger door worden wanneer je dergelijke boeken leest. De boodschap is steeds dezelfde: ‘God zoekt altijd naar ons. We moeten alleen vertrouwen in zijn wil en niet bang zijn voor de toekomst.’

Naast lezen, heb ik ook gewandeld door het stadje Megen. Een mooie en rustige plaats met prachtige vergezichten en mooie natuur. De paar mensen die je ontmoet in de straten zijn erg vriendelijk en gastvrij.

Wie wilde kon op zaterdagavond naar de zusters clarissen gaan om deel te nemen aan de vigilieviering.

Ik zou een retraite of minstens een verblijf in dit klooster willen aanbevelen aan eenieder die even weg wil uit de drukte en de zorgen van het dagelijkse leven. De totale ervaring is het waard en zal je zeker helpen om te ontspannen, een stap terug te doen en grondig na te denken over je leven. Je zult zeker genieten van je tijd daar.

Michel Chaccour