franciscanen.nl JAARGANG
13
|
ME I/JUNI
2018
|
NUMMER
KIEZEN
3 Verhuizing provincialaat 5 Een plekje in mijn hart Kiezen 6 FR ANCISC AN EN GA AN UTR ECHT VER L ATEN
B E ZO E K A A N D E B R O ED E R SCHA P I N PA K I STA N
EEN LEVENSFASE BELICHT
3
VOORAF
AC T U E E L
Levenskeuze
Foto’s:
Bij het nemen van beslissingen, weeg je de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden tegenover elkaar af. Je overweegt wat het beste bij je past, bij je levenswijze, je idealen. Dan gaat het natuurlijk niet over eenvoudige dingen als zal ik deze keer zwarte of bruine schoenen kopen, wil ik kaas of vlees op mijn boterham, zal ik met de auto gaan of toch maar op de fiets of met het openbaar vervoer? In het laatste voorbeeldje gaat voor mij al iets meespelen van: is het wel raadzaam om met de auto te gaan, werk ik dan niet mee aan vervuiling van de lucht die wij inademen, is een stukje fietsen niet gezonder? “Goed voorbeeld doet goed volgen.” Misschien is dat wel het beste om voor ogen te houden als het gaat om het nemen van belangrijke beslissingen of het doen van keuzes in je leven: een goed voorbeeld navolgen.
Welke weg zal ik gaan? (foto Multiart/iStock). Foto rechtsonder: Beeld van Franciscus bij hotel Domus Pacis. Franciscanen.nl is het tweemaandelijkse contactblad van de minder broeders franciscanen in Nederland. Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het franciscaanse denken en doen. Oplage: 4750. Abonnement:
De voorlopige redactie van de Regel van de minderbroeders begint met: “Dit is de regel en de levenswijze van deze broeders: te leven in gehoorzaamheid, in kuisheid en zonder eigendom, en de leer en de voetstappen van onze Heer Jezus Christus te volgen die zegt: Als je onverdeeld goed wilt zijn, ga alles verkopen wat je hebt en geef het aan de armen en je zult een schat in de hemel hebben. Kom dan om Mij te volgen.” Zo is Franciscus navolger van Jezus Christus geworden, tot in alle facetten van zijn levenskeuze toe. Door die radicale keuze is Franciscus op zijn beurt het voorbeeld geworden voor mannen en vrouwen om zo’n zelfde keuze te doen. Onder hen broeder Bernardus, van wie Franciscus op zijn sterfbed zei: “De eerste broeder die de Heer mij gegeven heeft, is broeder Bernardus. Hij heeft als eerste de volmaaktheid van het evangelie op zich genomen.” Wie bepaalt jouw levenskeuze?
Klooster Deken Roesstraat 13 in Utrecht, tot najaar 2018 het provincialaat van de franciscanen.
Verhuizing provincialaat
Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail:
Ton Peters ofm
In het najaar van 2018 zullen de franciscanen Utrecht gaan verlaten. Daarmee verlaat ook het provincialaat van de Orde der Minderbroeders Franciscanen de Domstad. Een en ander is het gevolg van de aankoop van het klooster van de minderbroeders kapucijnen in ’s-Hertogenbosch. Vanaf het najaar zal daar voortaan het bestuurlijk centrum van de Nederlandse provincie gehuisvest zijn.
begin van de vorige eeuw (1901) door Deken Roes gevraagd het onderwijs te gaan verzorgen aan de net opgerichte parochiescholen. Toen de franciscanen eind jaren zestig van de vorige eeuw op zoek waren naar een meer centrale plaats in het land voor hun provincialaat – tot dan toe in Weert – kwam het klooster aan de Deken Roesstraat in het vizier en werd tot aankoop van het pand overgegaan.
Een huis met een kerk in een middelgrote stad, van waaruit activiteiten op het gebied van pastoraat en diaconaat zouden kunnen plaatsvinden. Dat was een langgekoesterde wens van een aantal jonge broeders. Met de aankoop van het kapucijnenklooster in ’s-Hertogenbosch gaat die wens na de zomer in vervulling. In de afgelopen nummers heeft u daarover al regelmatig kunnen lezen.
worden naar de nieuwe vestiging in ’s-Hertogenbosch. De communiteit die nu in het Utrechtse klooster woont, zal daarmee worden opgeheven. In februari zijn drie broeders verhuisd naar Alverna, in mei één naar Voorhout. Nu wonen er nog twee. Met hun vertrek in het najaar zullen de franciscanen definitief Utrecht hebben verlaten.
Pastorale taken
website: www.franciscanen.nl.
Nieuwe vestiging
ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658
Bij de nadere uitwerking van dit aankoopbesluit behoort ook dat het provincialaat te Utrecht, Deken Roesstraat 13, verplaatst gaat
In 1973 kochten de franciscanen het klooster in Utrecht van de zusters van O.L. Vrouw van Amersfoort, ook wel genoemd de ‘zusters van O.L. Vrouw ter Eem’. Deze zusters waren in het
provincialaat@franciscanen.nl. Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op IBAN NL52ABNA0416244181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht. Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Theo van de Kerkhof (eindredacteur), Hans-Peter Bartels ofm (redactie
FRANCISCUS’ LEVENSKEUZE: NAVOLGER VAN CHRISTUS
secretaris), Maarten Lemmers ofm, Marcel Paulissen ofm. Ontwerp en drukwerk: Artis. online en offline communicatie www.art-is.nl Contact: Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13, 3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080, e-mail: redactie@franciscanen.nl,
2
Eens sprak Franciscus zijn eerste zes broeders toe: Denk na over je roeping. Trek de wereld door en vermaan de mensen boete te doen en Gods geboden in acht te nemen, meer door je voorbeeld dan door mooie woorden. (naar Verhaal van de drie gezellen)
Zusters
Sommigen van de broeders van de communiteit die er gingen wonen hadden functies bij het provincialaat: secretaris, econoom, missieprocurator, archivaris enz. Anderen vervulden pastorale taken op scholen of verleenden assistentie in parochies in Utrecht en omgeving. Hieraan komt nu een einde. Het klooster gaat verkocht worden en de broeders die er dan nog zijn vertrekken naar andere communiteiten in het land. Maar vóór het zover is moet er nog heel wat gebeuren. Ton Peters ofm
3
VERTELLING
I N T E R N AT I O N A A L
“Zeg eens wat jij later wordt!” Kleine kinderen worden uitgenodigd te vertellen over hun toekomstfantasieën. “Ik word net als pappa. Mijn pappa is groot. Hij kan alles!”, zegt een klein meisje. “Nou ja, mijn pappa is zo sterk dat hij wel een gat in de deur kan slaan...” Even wordt het stil. Niet ieder kind wil net zo worden als pappa.
Keuzemogelijkheden? Beeld van Franciscus bij hotel Domus Pacis.
Een plekje in mijn hart Op uitnodiging van de broeders van de Custodie ‘St. John the Baptist’ bracht provinciaal Rob Hoogenboom van 13 tot 20 februari een bezoek aan Pakistan. Een korte reis, maar met veel indrukken en ontmoetingen. Hierbij enkele fragmenten uit zijn reisverslag.
Had je aan de jonge Franciscus gevraagd wat hij later wilde worden, wat had je dan te horen gekregen? Allereerst zou vader Pietro zich in het gesprek hebben gemengd: “Natuurlijk komt die jongen in het familiebedrijf werken!” Aanvankelijk had Franciscus zich zijn toekomst ook wel binnen die familietraditie gedacht. Zijn vader was een hele piet. Hij heette dan ook Pietro. Een paar jaar later treffen we Franciscus aan bij een andere Piet: op de trappen van de Sint Pieter in Rome. Die kerk was gebouwd om de nagedachtenis van de heilige Petrus in ere te houden. Er was veel bedrijvigheid bij de ingang. Op de trappen vóór het kerkportaal trof je twee werelden aan. Er waren bedelaars, die in lompen gekleed hun bedelnap omhoog hieven en smeekten om een gulle bijdrage van de rijke kerkgangers. Die waren heel anders gekleed: in fleurige kostuums met een geldbeurs aan hun gordel. Met een weids gebaar wierpen ze een paar piepkleine muntjes in de bedelnap. Franciscus bekeek het eens. Zelf had hij ook zo’n fraai kostuum aan. Hoe zou het voelen om in de schoenen te staan van zo’n bedelaar? Aan één van hen stelde hij voor: “Zullen we voor één dag met elkaar ruilen? Dan draag jij mijn kleren, en dan trek ik dat afgetrapte schoeisel en dat kloffie van jou aan.” De bedelaar stemde toe. Wat voor ervaring hebben die twee opgedaan? Wat de bedelaar betreft: wanneer je andere kleding draagt, word je ook anders bekeken. Wat Franciscus betreft? De kleren maken de man? Misschien wel een beetje. Maar het mannetje in die kleding neemt toch wel zichzelf mee, een leven lang. Franciscus heeft heel wat broeders gekregen. Min of meer gingen ze gekleed als hij: in een pij, een kap en een koord. Werd het ‘gelijke monniken, gelijke kappen?’ Er was onder hen een eenvoudige broeder die in alles op Franciscus wilde lijken. Hij hield Franciscus steeds in het oog. In zijn eigen gebaren paste hij zich aan bij wat hij Franciscus zag doen: hoesten, zuchten, de handen vouwen. Al gauw kreeg iedereen genoeg van dit imitatiegedrag. Franciscus spoorde deze ‘Jan de Eenvoudige’ aan: “Wees voortaan wat meer jezelf.” Honderden jaren later was er een broeder die bestudeerde wat Franciscus had gezegd en wat er over hem werd opgeschreven. Omdat hij nogal klein van gestalte was, werd hem verteld hoezeer hij op Franciscus was gaan lijken. Hij zei daarop: “Het gaat er alleen maar om hoeveel ik op mijzelf ben gaan lijken.” Maarten Lemmers ofm
4
Eucharistieviering in de openlucht.
Meevieren De eerste avond in Pakistan ben ik getuige van de inzegening van het nieuwe gebouw van Dar-Ul-Sukun in Karachi, een huis van vrede en liefde, ooit gestart door de Nederlandse zuster Truus Lemmens. Achtergelaten kinderen met fysieke en verstandelijke handicaps worden hier opgenomen. Zij krijgen de kans om zich op allerlei manieren te ontwikkelen. Onderweg naar Lahore in de Punjab neemt broeder Bhurro me mee om met gelovigen samen te bidden en eucharistie te vieren. In Nagirabad vindt dat in de open lucht plaats met goede zang, begeleid door tabla’s (een soort trommels) en een harmonium. Alle vrouwen dragen kleurige sluiers. Ik kijk mijn ogen
uit en sta versteld van deze levende kerk met mensen van alle leeftijden. Een opwindend en overrompelend gebeuren!
Herinneringen In Lahore – dichtbij de grens met India – ontmoeten we 21 jonge mannen van rond de 17 jaar. Enkelen van hen hopen volgend jaar aan hun noviciaat te beginnen. In dit huis hebben de meeste broeders hun eerste vormingsjaren doorgebracht. In de verhalen gaat het vaak over herinneringen aan de Nederlandse broeders. Wat worden ze gewaardeerd en gemist! En groot is de bewondering voor hoe ze hier met helemaal niets begonnen en op een fiets en een kameel de woestijn in trokken.
Gerechtigheid? Terug in Karachi staat Walfred me op te wachten. Hij is de man van een gezondheidscentrum in de Sindwoestijn waar ze met name tbc bestrijden. Het aantal mensen met tbc is gegroeid, nu méér dan vijfhonderd. Vier jaar geleden heb ik zijn familie daar bezocht en hoorde toen hoe moslimburen hun buffels gestolen hadden, die ze toen alleen tegen betaling konden terugkrijgen. Nu heeft een nieuwe ramp de familie getroffen. Een neefje van 14 jaar is vermoord. “Er is hier alleen gerechtigheid voor wie geld heeft”, zegt Walfred. De laatste morgen bezoeken we Nadeem, pastor van een kerkje aan de haven. We proberen daar een boottochtje te organiseren, maar het havengebied is voor buitenlanders verboden. Dat staat onder strenge controle van het leger. Het is er de laatste tijd wel rustiger geworden, minder aanslagen van de Taliban. Het boottochtje gaat niet door, maar in plaats daarvan neemt medebroeder Younis ons mee naar zijn parochie en hij laat ons een schooltje zien in de sloppenwijk. Ongelofelijk hoe mensen daar op elkaar gestapeld wonen in een soort doolhof. De schoolruimte is een overdekte plek waar zo’n 52 kleine kinderen in verschillende groepjes les krijgen van vier geduldige onderwijzeressen. Als je dat ziet, neem je je voor om nooit meer te zeuren! In korte tijd heb ik veel gezien en meegemaakt in Pakistan. Terug in Utrecht tref ik op mijn kamer de kameel aan die ik bij mijn vorige bezoek cadeau kreeg. Hij herinnert me aan de broeders in Pakistan, aan de moeilijke omstandigheden waarin ze leven. Pakistan heeft een bijzonder plekje in mijn hart. Rob Hoogenboom ofm
5
BELEVING
Deze jaargang van Franciscanen.nl heeft ‘Je levensweg’ als overkoepelend thema. Dit derde nummer staat in het teken van ‘kiezen’. In het hart ervan belichten franciscaans georiënteerde mensen vanuit hun eigen insteek deze levensfase.
KIEZEN
RALPH MEULENBROEKS (artiestennaam Ralph Rousseau) Natuurkundige, spreker, musicus (viola da gamba), universitair docent aan de Universiteit Utrecht.
Prachtige levensverhalen
Geroepen
Ondoorgrondelijk
“Al een tijdje loop ik met de vraag rond of het leven als franciscaan iets voor mij zou zijn. Nu kwam ik uw naam en telefoonnummer tegen op de website van de franciscanen. Ja, en nu bel ik u.” Zo begint nogal eens een eerste contact met iemand die ‘iets van een roeping’ ervaart. Mijn reactie is dan: “Wat fijn en mooi dat je geïnteresseerd bent in ons leven, onze orde.” Ik vraag dan wat nadere informatie: leeftijd, woonplaats, studie of werkkring. Dan maken we een afspraak voor een bezoek. Ademloos kan ik dan luisteren naar prachtige, soms ook ontroerende levensverhalen. Nogal eens komt ter sprake dat er zich één of meerdere breekpunten in hun leven hebben voorgedaan, waarop ze iets als een omslag hebben ervaren. Dit dan bijvoorbeeld naar aanleiding van een ervaring in Lourdes, waar ze geconfronteerd worden met ziekte en lijden in het leven, maar waar ze ook vreugde beleven, de vreugde van het samen pelgrimeren, van het er zijn voor elkaar. Of als vrijwilliger werkzaam in de diaconiewerkgroep van de parochie of bij de Voedselbank. Soms de ontmoeting met een dakloze. Werd Franciscus ook niet geroepen in de ontmoeting met de melaatse? Ik herken heel vaak elementen die in mijn eigen roepingsverhaal hebben gespeeld en nóg spelen.
Kiezen. Keuzes. Keuzevrijheid. Het zijn woorden die we vaak gebruiken en vaak lezen. Het is soms bijna alsof onze wil het enige is wat telt. Maar door de ongelooflijke hoeveelheid keuzemogelijkheden in de wereld is het heel, heel moeilijk om te weten wáár je diepste verlangens eigenlijk liggen. Denk even aan een vwo-leerling die wil gaan studeren. Ik meen dat het aantal universitaire studies in Nederland alleen al is toegenomen tot boven de vierhonderd. En door het bachelor-master systeem is ook het buitenland hierin zeer nadrukkelijk een mogelijkheid geworden. Nog meer keuzes!
Waarom heb ik voor Brazilië gekozen? Ik had veel motieven: missiegeest, ontwikkelingswerk doen, een zeker avonturisme, enz. Maar ik had zeker ook één negatieve motivatie: ik voelde niet zoveel voor parochiewerk of onderwijs, het grootste aanbod van werkzaamheden in de Nederlandse provincie van die tijd. Maar Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. Na de inburgeringsperiode daar kwam ik in een parochie en op een middelbare school terecht waar ik zeven verschillende vakken moest doceren. En wonder boven wonder, ik vond het heerlijk. Na vier jaar heb ik een jaar franciscaanse spiritualiteit gestudeerd en het resultaat daarvan was dat ik in de vorming van onze jonge broeders terecht kwam. Gedurende vijftien jaar heb ik in de verschillende afdelingen van de vorming gewerkt. Het was niet altijd eenvoudig, soms zat het zelfs wel tegen, maar ik heb er geen trauma’s aan overgehouden.
Bij de jongeren met wie ik in gesprek ga, is vaak weinig geloofskennis aanwezig. Zij worden vooral aangesproken door beelden, rituelen, devotiekapelletjes, processies of bedevaarten. Daar steek ik dan op in en ontdek dan een zeer authentieke godsbeleving. Natuurlijk komen ook twijfels ter sprake. Maar is het niet zo dat je juist door twijfels heen tot een keuze kunt komen? Ook dat is een facet van je contact, je ervaring met God. Gaandeweg in de gesprekken komen ook de religieuze geloften aan de orde. Dan gaat het vooral over het ongehuwde leven en de armoede. Vanuit eigen beleving mag ik dan inbrengen dat je, door je leven te delen met broeders, daar heel veel voor terugkrijgt.
6
GERARD VAN BUUL OFM Was missionaris in Brazilië, betrokken bij de vorming van jonge broeders aldaar; woont thans in Megen.
HANS VAN BEMMEL OFM Roepingenbroeder van de minderbroeders franciscanen en bisschoppelijk gedelegeerde voor de religieuzen in het bisdom ’s-Hertogenbosch.
Het leven van Franciscus inspireert mij omdat hij op een bepaalde manier niet zijn eigen, kleine wil volgde maar heel nadrukkelijk de grote wil van een hogere macht. Dus niet: “Wat wil ik van God?”, maar: “Wat wil God van mij?” Dat is de letterlijke zin van een roeping: je wordt geroepen om iets te doen, om een bepaald pad te gaan. De keuze is dan: volg ik deze roeping of niet? Franciscus koos. Het onderwijs is een typisch voorbeeld van een vakgebied waartoe je ‘geroepen’ moet zijn. Dat gold zeker ook voor mezelf. Door een combinatie van een peesontsteking door teveel concerten, een hele nare ervaring met een impresario en een volstrekt toevallige ontmoeting met een conrector van een middelbare school, stond ik ineens voor de klas natuurkunde te geven. Geroepen. Alsof het universum had samengespannen om me daar te krijgen. Toen ik een paar jaar later gevraagd werd om mee te gaan werken aan de opleiding van nieuwe docenten, bracht dat me in de gelegenheid om met jonge mensen aan het werk te gaan en hen te helpen hun roeping te volgen. Het verhaal van Franciscus’ keuze gebruik ik daarbij meestal in overdrachtelijke, maar soms ook in letterlijke zin.
Tijdens een van mijn vakanties in Nederland werd ik gebeld met het verzoek om docent Heilige Schrift te worden aan de pas opgerichte theologische faculteit van de religieuzen in Belo Horizonte. Ik had er niet de geëigende specialisatie voor. Na veel vijven en zessen heb ik het aangenomen en heb me daar meer dan twintig jaar als een vis in het water gevoeld. Zowel van collega’s als van oud-studenten heb ik altijd bijzonder positieve reacties gehad. Van veel jonge medebroeders ben ik magister geweest terwijl ik anderen als leerling heb gehad. Ik kijk daar met voldoening en eveneens met wat heimwee op terug. Een oude wijsheid zegt: “Veel heb ik geleerd van mijn meesters, meer nog van mijn collega’s, maar het meeste wel van mijn leerlingen.” Dit heb ik echt kunnen ervaren. In zo’n jarenlange omgang met jonge mensen, en daar reken ik ook de bijna acht jaren in een vormingscommuniteit in Jeruzalem bij, is het moeilijk om echt oud te worden, dat is het fijne van dat werk, daar ben ik dan ook erg dankbaar voor.
7
NIEUWS & TIPS
Broeder Everardus.
Broeder Everardus’ 150ste geboortejaar
Kloostermensen
Broeder Everardus Witte, het heilig Bruurke van Megen, zou dit jaar 150 jaar zijn geworden. Op de exacte datum, woensdag 25 juli, gaan de communiteit van Megen, de (andere) Megenaren en alle andere vereerders en belangstellenden dit samen vieren. Ook u, lezer, bent van harte uitgenodigd. Het programma van de dag wordt in grote lijnen als volgt: 10.30 u. 12.00 u. 12.30 u. 13.15 u. 16.30 u.
Eucharistie, waarin Mgr. De Korte voorgaat, aansluitend koffie/thee Opening tentoonstelling met kunst geïnspireerd op broeder Everardus Lunch in de kloostertuin Keuze uit diverse activiteiten, o.a. rondleidingen, een meditatieve wandeling en een lezing Officieel einde in de Everarduskapel De gehele dag zullen de Everarduskapel, het museum en de genoemde tentoonstelling geopend zijn.
Mensen Overleden Op 28 februari overleed te Divinópolis (Brazilië) Francesco Prick, 99 jaar oud, 80 jaar minderbroeder en 73 jaar priester. Twee jaar na zijn priesterwijding in 1946 vertrok hij naar Brazilië, waar hij de eerste vijftien jaar in Rio Grande do Sul, in het zuiden van Brazilië, werkzaam was. Daarna was hij – in de staat Minas Gerais – werkzaam in het pastoraat, waarbij hij bijzondere aandacht had voor de persoonlijke noden van mensen.
Ontmoetingscafé en lunchbijeenkomsten
Verzameling Bij zijn verhuizing van Utrecht naar Weert heeft Frans Leers ofm (92) zijn verzameling bidprentjes (ruim 88.000!), verdeeld over meer dan 100 fichebakjes onlangs overgedragen aan het Katholiek Documentatie Centrum (KDC), verbonden aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Het KDC was erg blij met deze collectie te meer daar het grootste gedeelte van de verzameling bestaat uit bidprentjes van ‘geestelijken’: zusters, broeders, fraters, paters en priesters.
Pater Leers bij het het lezen van het overdrachtscontract.
8
Iedere woensdagochtend van 10.00 tot 12.00 uur organiseert de Franciscaanse Beweging (FB) een ontmoetingscafé, voornamelijk bedoeld om verschillende bevolkingsgroepen met elkaar in contact te brengen. Nieuwe Nederlanders kunnen zo oefenen in de Nederlandse taal en iedereen die in is voor een gezellig praatje en kopje koffie is welkom. Verder is er op iedere eerste woensdag van de maand een lunchbijeenkomst (van 12.15 tot 13.00 uur). Onder het genot van een zelf meegebrachte lunch gaan deelnemers in gesprek over een actueel thema (zie website of Facebookpagina FB). Lunchen met diepgang dus. Locatie voor beide activiteiten: Franciscushuis, Van der Does de Willeboissingel 11, ’s-Hertogenbosch. Kosten: vrijwillige bijdrage. Informatie: info@franciscaansebeweging.nl of 073-6131340.
‘Aarde’ van kunstenares Antje Veldstra, herkenningsteken van de Franciscaanse Kenniskring in oprichting.
Franciscaanse kenniskring gaat maatschappelijke vraagstukken te lijf Met de verminderde aanwezigheid van religieuzen in onze samenleving en het afnemend aantal minderbroeders in het bijzonder, dreigt ook de invloed en het belang van de franciscaanse spiritualiteit op de achtergrond te geraken. Toch is juist de franciscaanse levensvisie bij uitstek geschikt om een aantal grote maatschappelijke problemen van onze tijd het hoofd te bieden. Vanuit die gedachte heeft het Franciscaans Studiecentrum, verbonden de School of Catholic Theology van Tilburg University, besloten tot de oprichting van een franciscaanse kenniskring, een zogenaamd Forum Franciscanum. Richtte het Franciscaans Studiecentrum zich tot voor kort vooral op de academische wereld, de kenniskring daarentegen wil de blik verbreden en komen tot een praktische toepassing en kennisbenutting van de franciscaanse traditie. De grote problemen waarvoor deze traditie van betekenis kan zijn, zijn ondergebracht onder vier noemers: leiderschap, duurzaamheid, zorg en armoede. De franciscaanse kenniskring zal vooral dialogisch te werk gaan en het gesprek zoeken met professionals uit de diverse maatschappelijke sectoren, onder andere door driemaal per jaar een expertmeeting te organiseren. Daarbij zullen experts uit wetenschap en samenleving bijeenkomen en in gesprek gaan over franciscaanse spiritualiteit en geschiedenis in relatie tot de grote maatschappelijke vraagstukken van dit moment. De lancering van de kenniskring vindt plaats tijdens een congres over leiderschap op 30 en 31 augustus aanstaande. Een bijkomende doelstelling van de kenniskring is het voorzien in een franciscaanse ‘Nachwuchs’: het doorgeven van franciscaanse kennis en deskundigheden aan een nieuwe generatie franciscanologen.
“Religieus leven is niet wat je doet, maar wie je bent.” Het zijn de woorden van religieuzen zelf. Ze drukken uit waar het in deze bundel Kloostermensen om gaat. Wie ben je? En hoe word je geroepen door je naaste en door God? Als je dat weet, besef je ook beter wat je moet doen in het leven. Meer dan twintig broeders en zusters van verschillende ordes en congregaties – onder wie de minderbroeders franciscanen Rob Hoogenboom en Jan ter Maat – vertellen in dit boek wie ze zijn en wat ze doen. Dat levert een gevarieerd en rijk geheel aan verhalen op. Van abten en abdissen, van provinciaals en priorinnen, maar ook van veel nieuwkomers in het religieuze leven. Ze vertellen openhartig over hun eigen zoektocht maar reiken ook handvatten aan voor het leven van ieder mens. Daarmee is dit boek van en over kloostermensen een boek voor iedereen die anders wil leven. Leo Fijen en Thomas Quartier osb, Kloostermensen. Interviews met de generatie van nu | Jong en oud, actief en contemplatief, abten en abdissen, novicen en postulanten | over hun idealen en hun dagelijks leven, Adveniat, Berne Media, Halewijn, 2018, 207 blz., € 18,95.
De auteurs Thomas Quartier en Leo Fijen.
9
DIERBAAR
In de tijd dat ik landelijk assistent was voor de franciscaanse derde orde (OFS) in
AC T I V I T E I T E N
LA VERNA STADSKLOOSTER AMSTERDAM
CLARISSEN MEGEN
INSPIRATIEDAG: SPIRITUALITEIT MEE-MAKEN
JONGEREN-MEDITATIEDAGEN, 18 - 36 JAAR
Denemarken en in Nederland kwam ik met een groep van de OFS wel eens in Assisi. Ik zocht toen een klein origineel taukruisje. Op weg van de basilica San Francesco naar de Piazza del comune in Assisi liep ik aan de linkerkant van de straat voorbij aan de werkplaats van een oudere heer die taukruisjes maakte.
De inspiratiedag is bedoeld om aan de hand van teksten zin en diepgang in je leven te wekken en te vinden. Je leert je eigen spiritualiteit verwoorden en geeft deze zodoende een stevig draagvlak. Begeleider is Jacqueline Hermans. DATUM zaterdag 9 juni 2018, TIJD 9.00-17.00 uur PRIJS € 60,-.
Ik vroeg hem om een klein kruisje. Hij zei: “Dat wil ik wel doen. Dit is het laatste. Ik houd er mee op. Ik ben er te oud voor.” Dat trof me. Het laatste voor mij. Het is me altijd nog dierbaar.
Huub Hodzelmans ofm
OPEN DAG STADSKLOOSTER LA VERNA
Tijdens de Open Dag geeft Stadsklooster La Verna de gelegenheid om te proeven van de sfeer en om kennis te maken met activiteiten waaraan je komend najaar kunt deelnemen. Meerdere cursusleiders geven een workshop, waaraan je kunt meedoen. Vanaf begin september is het dagprogramma te zien op www.laverna.nl. DATUM zaterdag 15 september 2018, TIJD 14.00-17.00 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden. MEEBIDDEN MET DE BROEDERS
Als je zo nu en dan of geregeld wilt meebidden met de broeders van de communiteit, dan ben je van harte welkom. Elke gebedsperiode duurt ongeveer 25 minuten. Als er een eucharistieviering is, duurt het iets langer. Graag uiterlijk 5 minuten vóór het begin bij de voordeur aanbellen. OCHTENDGEBED maandag t/m vrijdag om 7.30 uur. Op dinsdagochtend is er een eucharistieviering. AVONDGEBED maandag t/m zaterdag om 17.45 uur. Op donderdag is er een eucharistieviering.
En jij… waar ben je? Wat wil je? Wat zoek je? Wie ben je? Waar ga je naartoe? Kom je iemand tegen onderweg, en hoe? Deze situaties en vragen ga je onder begeleiding samen met andere jongeren bespreken en onderzoeken. Daarna laat je jouw vragen en antwoorden bezinken in een meditatie – in gesprek met God in het diepste van jouw hart. Dit kan je uitdrukken in bijvoorbeeld een dans, een wandeling, een tekening, een schilderij, een gedicht of in een andere creatieve vorm. MIDWEEK ‘Vruchtbaar’ DATA 30 juli-2 augustus PRIJS € 115,-. WEEKEND ‘Voluit leven’ DATA 26-28 oktober PRIJS € 76,50. WEEKEND ‘Dankbaar leven’ DATA 2-4 november 2018 PRIJS € 76,50. Inschrijfgeld € 15,-. Aanmelden: zuster Paula Suwartini osc, e-mail: zrpaula.suwartini@gmail.com.
INFORMATIE EN OPGAVE
Klooster Sint Josephsberg Clarastraat 2, 5366 AK Megen, telefoon: 0412-462314, website: www.clarissen.nl/megen.html.
INFORMATIE EN OPGAVE
Fer van der Reijken ofm, Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530, e-mail: info@laverna.nl, website: www.laverna.nl.
FRANCISCAANS JONGERENWERK 12-30 JAAR JONGERENPROGRAMMA OP LOCATIE
Jongeren(groepen) kunnen deelnemen aan speciale jongerenweekenden in Megen en aan het aanbod van La Verna in Amsterdam. Maar het kan ook omgekeerd: het is ook mogelijk dat een van de broeders van het Franciscaans jongerenwerk naar een bijeenkomst van een jongerengroep toekomt ergens in het land. In onderling overleg kunnen we een programma opstellen. Om ideeën op te doen kun je kijken op onze website onder de knop ‘Wat bieden wij’. Het is verstandig om tijdig contact op te nemen. Een tip voor degenen die in deze maanden aan de slag gaan met de jaarplanning van het volgende jaar.
SPEEL JE WEL EENS MET DE GEDACHTE OM FRANCISCAAN TE WORDEN? Neem contact op met
roepingenbroeder Hans van Bemmel ofm, roepingenwerving@hotmail.com.
VOOR MEER ACTIVITEITEN IN FRANCISCAANS NEDERLAND: WWW.FRANCISCAANSEWEG.NL
JONGEREN TREFFEN
Het Franciscaans Jongeren Treffen, een weekend met en voor jongeren, vindt plaats van 28-30 september 2018 in Megen.
INFORMATIE EN OPGAVE
Theo van Adrichem ofm, Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen, tel: 0412 465779 / 465770, e-mail: FJW@franciscanen.nl, website: www.franciscaansjongerenwerk.nl.
10
11
FR A N C I S C A A N S J O N G E R E N W E R K
Hoopvol Ik en christelijke kloosters? Dat is pas sinds kort een logische combinatie. Een jaar geleden wist ik (23 jaar oud) niet dat een kloosterbezoek voor mij nuttig kon zijn. Nu schrijf ik dit stukje voor een blad van de franciscanen. En in het kader van mijn opleiding journalistiek deed ik onderzoek naar de relatie tussen jongvolwassenen en kloosters.
Als journalist kom ik op tal van boeiende plekken. Zo belandde ik vorige zomer in het dominicanenklooster in Huissen, voor een artikel in De Gelderlander. Uit interesse dompelde ik me tijdens een retraite onder in het kloosterleven. Veel meer dan verwacht, werd ik geraakt door het kloosterritme, de muziek, de mensen en zoveel meer. Na afloop besloot ik het christendom en religies in het algemeen verder te bestuderen. Ik koos, in het kader van mijn opleiding aan de School voor Journalistiek in Utrecht, voor de minor filosofie, religie en spiritualiteit en deed vervolgens onderzoek naar de relatie tussen jongvolwassenen en kloosters. Zodoende ontmoette ik onder andere Hanneke ter Maat, betrokken bij het jongerenwerk van de franciscanen. De jongvolwassenen verschillen volgens haar in geloofsovertuigingen, maar delen vaak hetzelfde motief om aan franciscaanse activiteiten mee te doen. Hun houding is: “Wat we doen met religieuze en spirituele kennis en de verschillende activiteiten, dat vinden we zelf wel uit.” Moderne jongvolwassenen informeren zich goed over allerlei zaken en nemen dan een besluit dat bij hen past: op individuele basis, vertelde Hanneke. “Jongeren putten uit vele en verschillende religieuze repertoires (…) en combineren deze tot hun eigen vorm van religie”, constateert ook Monique van Dijk-Groeneboer. In haar handboek over jongeren en religie schrijft ze over een hang naar nieuwe vormen van spiritualiteit en hedendaagse vormen van pelgrimage. Nederland seculariseert wellicht, maar jongeren lijken meer dan ooit bereid om zich te laten inspireren door talrijke religieuze en spirituele bronnen uit binnen- en buitenland. Dat biedt hoop voor kloosters die zich afvragen of en hoe ze de moderne jeugd moeten benaderen, een vraagstuk waar veel kloosters mee worstelen, zo blijkt uit mijn onderzoek. Hoopvol is ook het feit dat veel jonge respondenten die mijn enquêtes invulden, aangaven een kloosterbezoek aantrekkelijk te vinden: zo’n tachtig procent. Verrassend vaak werden ‘rust’ en ‘stilte’ genoemd als motivatie om naar een klooster te gaan. Er wacht een mooie uitdaging voor kloosters om, zover zij dit nog niet doen, de (online) communicatie en programma’s op deze jonge doelgroep af te stemmen. Dankzij Hanneke weet ik dat de franciscanen, onder meer met het Jongeren Treffen, hier goed mee bezig zijn. Dat inspireert. Mijn onderzoek is inmiddels afgerond, maar mijn zoektocht naar zingeving allerminst. Ik hoop snel een keer langs te komen bij de franciscanen. Jesse Reith