franciscanen.nl J A A R G A N G 11 | N O V E M B E R / D E C E M B E R 2 0 16 | N U M M E R 6
3 Franciscanen verlaten Delft 6 Broze broeders als voorbeeld Custodie Papua wordt provincie 8 DRUKBEZOCHTE AFSCHEIDSVIERING
GESPR EK M E T HUUB L AT TEN
BE ZO EK N ED ER L AN DSE D ELEGATI E
VOORAF
Navolging Onlangs werd mij gevraagd wat ik vond van De navolging van Christus van Thomas a Kempis; en of ik bereid was tot een gesprek daarover in de vorm van een interview. Spontaan reageerde ik positief. Hoewel? In mijn noviciaatsjaar in Weert werd er tijdens het ontbijt uit voorgelezen. Wat ik me ervan herinner is dat het allemaal wel erg vroom klonk, een beetje piëtistisch. Maar goed: de vraag - en het antwoord - was voor mij aanleiding nog eens in dat geschrift van één van de exponenten van de Moderne Devotie te duiken, een lekenbeweging in de veertiende en vijftiende eeuw, met Zwolle en Deventer als belangrijke centra. Foto’s: Foto omslag: pentekening van Piet de Boer (Leiden), 2010, uit particuliere collectie. Foto onder: zicht op Assisi. Franciscanen.nl is het tweemaandelijkse contactblad van de minderbroeders franciscanen in Nederland. Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het franciscaanse denken en doen. Oplage: 5500. Abonnement:
Al lezende schoten mij allerlei teksten van Franciscus door het hoofd; bijvoorbeeld over loslaten en teruggeven aan de Heer. Bij Thomas heet dat “onthecht raken en met Christus zijn”. Bij het lezen van het derde traktaat ‘Godvruchtige aansporing tot de Heilige Communie’ moest ik steeds denken aan wat Franciscus bij herhaling schrijft over de eucharistie. De meest opvallende gelijkenis trof ik aan in het zevende hoofdstuk van het eerste traktaat, over ‘Het verdragen van andermans gebreken’, dat begint met: “Wat een mens in zichzelf of in anderen niet kan verbeteren, moet hij geduldig verdragen, totdat God het anders beschikt.” En wat schrijft Franciscus in zijn brief aan een minister provinciaal: “Er mag nooit een broeder in de wereld zijn die gezondigd heeft zoveel hij maar kon zondigen en die, nadat hij jouw ogen heeft gezien, zonder jouw barmhartigheid moet weggaan, ofschoon hij barmhartigheid vraagt. En als hij geen barmhartigheid vraagt, vraag dan of hij barmhartigheid wil.” Zou Thomas a Kempis Franciscus’ geschriften gekend hebben? Ton Peters ofm
Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail: provincialaat@franciscanen.nl. Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op rekeningnummer 41.62.44.181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht. IBAN: NL52ABNA0416244181 Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Peter van Zoest (eindredacteur), Ariejan Kuin (redactiesecretaris), Hans-Peter Bartels ofm, Lars Frendel ofm, Maarten Lemmers ofm, Marijn van Zon. Ontwerp en drukwerk:
Barmhartig
WIJSHEIDSSPREUK 18
Artis. online en offline communicatie www.art-is.nl
Gelukkig de mens
Contact:
die zijn naaste in diens broosheid draagt,
Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13, 3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080, e-mail: redactie@franciscanen.nl, website: www.franciscanen.nl. ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658
zoals hij door hem gedragen wil worden, als hij in een soortgelijke situatie verkeert. Gelukkig de dienaar die al het goede aan de Heer God teruggeeft.
2
AC T U E E L
Provinciaal Rob Hoogenboom voert aan het slot van de afscheidsviering het woord.
Zo’n vierhonderd mensen woonden de afscheidsviering bij.
Franciscanen verlaten Delft Met de laatste drukbezochte ‘communiteitsviering’ nam de geloofsgemeenschap van de Franciscus- en Clarakerk in Delft op 2 oktober afscheid van de franciscanen. Al sedert de vijftiende eeuw waren er - met een onderbreking van ongeveer honderd jaar - minderbroeders aanwezig in deze stad. Vanaf 1910 vonden ze een plek aan de Raamstraat. Meer dan honderd jaar hebben ze daar samengeleefd en samengewerkt met de Delftenaren en met allen die zich verbonden voelden bij deze kerk. Aan die geschiedenis is nu een einde gekomen.
Het vertrek uit Delft hangt samen met het toekomstgerichte beleid van de Nederlandse franciscanen, waarin een belangrijke rol is toebedeeld aan communiteiten in Amsterdam, Megen en te zijner tijd ’s-Hertogenbosch, van voornamelijk jongere broeders. Een en ander heeft tot gevolg dat de gemeenschap in Delft wordt opgeheven. Ben Bolmer gaat samen met Herman de Kruis leiding geven aan de communiteit van oudere en voor een deel zorgbehoeftige broeders in Wijchen. Piet Bots heeft zich aangesloten bij de communiteit in Amsterdam. Ed Metz is de gemeenschap in Nijmegen gaan versterken.
‘Pelgrims’ “Ik weet dat we pelgrims en vreemdelingen zijn op deze aarde, dat de wereld ons klooster is, en dat we de zoveelste zijn in een lange rij, maar toch doet het zeer dat we nu ook uit Delft weggaan”, zei één van de voorgangers, de Delftse communiteitsvicaris Herman de Kruis, in zijn preek. “Maar wat me erg goed heeft gedaan is dat de mensen hier tegen ons gezegd hebben: jullie kunnen wel weggaan, wij blijven, het gaat door.”
parochie in Nederland is waar de franciscanen zich uit terugtrekken. “Dat is heel jammer”, zo hield hij aan het slot van de viering de vierhonderd aanwezigen voor. “We hebben al op veel plaatsen mensen verdriet gedaan toen we daar weggingen. Jullie zijn de laatste die dat overkomt en dat is omdat jullie het belang van een goede communiteit een plek wisten te geven, en omdat we zo goed met jullie konden samenwerken. Daar hebben onze broeders een aandeel in. Het samenleven met elkaar in een communiteit leert ons om te gaan met onderlinge verschillen en ruimte te laten voor elkaar. Dat is een kwaliteit waarmee wij de kerk en deze parochie van harte dienen. Niet uit de hoogte met elkaar omgaan, maar als gelijke. Maar ook van jullie kant was er die inzet die zoveel mogelijk maakte. Parochie en communiteit hebben elkaar zo kansen gegeven. Daarvoor zeg ik jullie dank.” Als aandenken aan de franciscaanse aanwezigheid in Delft, boden de broeders de geloofsgemeenschap een verkleinde replica aan van het beeld ‘St. Francis and the birds’ van Frederick Franck. Maarten Lemmers ofm
Laatste parochie Provinciaal Rob Hoogenboom wees erop dat de geloofsgemeenschap in Delft de laatste
3
VERTELLING
“Och was ik maar bij moeder thuis gebleven; och, was ik maar nooit gardiaan geweest! …” Broeder Prolongato slaakte een diepe zucht. Al te lang had hij de last gedragen van een verantwoordelijkheid die zwaar op hem drukte.
Barmhartige ogen Sommigen van zijn medebroeders waren in de loop van de jaren zo broos geworden dat ze te pas en te onpas een beroep op hem deden. En over het gedrag van de overige broeders was Prolongato niet altijd te spreken. Waren ze maar betere christenen geweest, verzuchtte hij. Dan had ik tenminste geweten waar ik hen op kon aanspreken. Maar nee, ik sta er helemaal alleen voor. Zal ik Franciscus eens vragen of ik mij mag terugtrekken in één van de kluizenarijen van onze broederschap? Dan kan ik in de stilte op een afgelegen plek een heilig en verstorven leven gaan leiden. Dat is het waar ik zo naar verlang.
Refter minderbroedersklooster La Verna, Italië.
4
Franciscus zal ongetwijfeld wel begrip hebben gehad voor het getob van deze gardiaan. Maar toch onthief hij hem niet van zijn functie. Integendeel, hij verlengde de ambtstermijn van deze man. “Echt heilig leven, broeder Prolongato, dat betekent dat je toestaat dat je broeders iedere keer weer opnieuw bij jou terecht kunnen, ook al hebben ze het nog zo bont gemaakt”, zo liet hij hem in een brief weten. “Wat ze in jouw ogen moeten kunnen lezen, dat is: een geest van barmhartigheid. Misschien zitten ze daar niet altijd op te wachten. Maar toch moet dat de uitstraling zijn van heel je wezen. Want gelukkig is de mens die zijn
naaste in diens broosheid draagt, zoals hij ook door hem gedragen zou willen worden op de dag dat hij zelf in zo’n situatie kwam te verkeren. En als het je wordt gegeven op die manier met je broeders om te gaan, bedenk dan dat je het aan God alleen te danken hebt dat je zelf op de been bent gebleven. Broeder Prolongato, dit zal voor jou de weg zijn naar het meer heilige leven dat je wilde beginnen.” Maarten Lemmers ofm
INGROEI
De afgelopen jaren is er in Nederland een groeiende belangstelling om in te treden bij de franciscanen. Vorig jaar legden vier nieuwe broeders hun tijdelijke geloften af. In september begonnen twee broeders aan hun noviciaat. Deze rubriek laat geïnteresseerden en nieuwe broeders aan het woord. Hoe beleven zij de ‘ingroei’ in de orde? Wat is hun toekomstperspectief? De zesde en laatste bijdrage komt van Emile Gerards. Hij legde vorig jaar juni zijn tijdelijke geloften af en woont in de communiteit van de franciscanen in Megen. Emile Gerards.
‘Er zijn voor jongeren’ De ingroei in de orde vindt concreet plaats tijdens vormingsweekenden en -dagen in Nederland en Duitsland. We ontmoeten dan broeders en zusters in vorming en verdiepen onze franciscaanse spiritualiteit. Binnenkort ga ik weer met een enkele Nederlander en een groepje Duitse broeders een zogenaamde ‘junioraatsreis’ maken naar Zwitserland. Zo heeft de vorming tot franciscaan ook zijn mooie kanten!
Theologiestudie Ik ben actief binnen het Franciscaans Jongerenwerk. We organiseren door het jaar dagen en weekenden in onze kloosters, of op andere locaties, en activiteiten voor tieners en jongeren. Zelf heb ik vanaf de eeuwwisseling veel gehad aan het Franciscaans Jongerenwerk. En nu mag ik er zelf zijn voor jongeren. Ik wil jonge mensen graag helpen bij het vinden van hun weg door het leven aan de hand van de franciscaanse spiritualiteit. De afgelopen twee jaar heb ik ook benut om mijn theologiestudie af te ronden. Nu deze klaar is hoop ik in de regio van ons klooster in Megen aan de slag te gaan als pastoraal werker.
Sterk geloof Wij hebben een mooie en veelkleurige communiteit in Megen waar ik graag deel van uitmaak. Het is bijzonder dat mannen van diverse leeftijden, achtergronden en karakters zo goed met elkaar de weg
vinden. We voelen ons allemaal geroepen tot dit leven met onze eigen ervaringen en talenten. Het vraagt wel om een sterk geloof om als franciscaan in het leven te staan. Ook moet je goed weten wat je wilt en vooral wat je kan. Daar ligt vaak je hart en “waar je hart ligt, ligt ook je schat”, zegt Jezus. In zijn voetsporen bidden we elke dag. We doen ons werk, studeren en hebben huishoudelijke taken in de communiteit. In dagelijkse en kleine dingen voel ik God onder ons aanwezig. Ook wanneer een broeder zich niet zo goed voelt of verdriet heeft, kan ik er voor die broeder zijn.
Ruimte Mijn toekomstperspectieven zijn vrolijk en goed! Dat komt mede door de broederschap die altijd is blijven geloven in een nieuwe toekomst en in jonge mensen! Ik zal mij voor het Franciscaans Jongerenwerk blijven inzetten en heb zicht op een baan als pastoraal werker voor de kerk. Het leven in het klooster vraagt ook veel tijd en aandacht; en mijn vrienden wil ik ook graag blijven zien. Dat kan allemaal bij de franciscanen. Er is veel ruimte! Emile Gerards ofm
5
DE BINNENKANT
Broze broeders Huub Latten is een vitale, fiere broeder. Als vicaris van de Weerter communiteit in zorgcentrum Hieronymus komt hij dagelijks in aanraking met broosheid én barmhartigheid; het thema van Franciscus’ Wijsheidsspreuk 18. “Op beide terreinen ben ik nog aan het leren”, zegt hij. Huub Latten ofm.
Huub werd in 1932 geboren in Kerkrade, tegenover het Bleijerheidse minderbroedersklooster. Hier verbleven jonge broeders na hun priesterwijding voor hun priesterstage. Huub was er misdienaar. Omdat moeder verstelwerk deed, kwamen ook veel broeders over de vloer. “Eigenlijk ben ik vanzelfsprekend ingetreden; ik heb zo veel sympathieke broeders ontmoet.” Hij ging in 1945 naar het Bernardinuscollege in Heerlen. In 1951 trad hij in bij de minderbroeders en hij werd in 1958 in Weert priester gewijd. Via Sittard en Venray werd hij in 1977 benoemd tot pastoor van de Pastoor van Arsparochie in Delft.
Opgeslokt Vanaf 1986 was de Antonius van Paduaparochie aan de Heerlense Beerdalsweg zijn woon- en werkplek als pastoor. Daar kwam het onderwerp barmhartigheid voor het eerst sterk aan de orde. De communiteit had een diaconale missie; elke broeder werkte in het ‘Slaaphuis’, een daklozenopvang, in het ‘Open huis’ voor eenzamen, of bij Vluchtelingenwerk. Er waren ook altijd vluchtelingen als huisgenoot. “Elf jaar lang probeerde ik, zowel in de communiteit als in de parochie, die diaconale taak te onderstrepen”, blikt Huub terug. “Ik vond dat het belangrijkste item. Aan het slot van de eucharistie, bij de wegzending, wees ik er vaak op dat het nu pas begon: dat wat we samen gevierd hadden nog gedaan moest worden; broeder en zuster zijn van elkaar, niet in woorden maar daden. En vooral hulp bieden aan hen die het op eigen kracht (nog) niet redden. Zelf had ik echter al jaren het gevoel dat ik als parochiepriester te veel werd opgeslokt door catechese en liturgie.” In 1997 werd hij vijfenzestig. Hij kon zijn taak overdragen aan collega en medebroeder Mattie Jeukens. Maar wat te doen in zijn emeritaat?
Ommezwaai Voormalig minderbroedersklooster in Weert, uitgebouwd tot zorgcentrum Hieronymus, waar een communiteit van de franciscanen is.
6
Huub koos er voor niet ergens in een parochie te assisteren. Dan zou de nadruk immers
als voorbeeld weer op de liturgie liggen. Hij zocht een communiteit zonder parochie, waar diaconie werkelijk primair voor hem zou zijn. Dat werd de gemeenschap in de Amsterdamse Jodenbreestraat. Symbolisch werd deze ‘ommezwaai’ bij de afscheidsviering in Heerlen uitgedrukt, doordat hij aan het einde van de eucharistie de liturgische gebedsmantel aflegde, en opnieuw gekleed werd in de pij. Nu had hij alle tijd voor vrijwilligerswerk in de hulpverlening: bij ‘De Regenboog’ (opvang van drugsverslaafden) en ‘Markant’ (vervanging van overbelaste mantelzorgers). Hij bleef in Amsterdam tot de vraag kwam: “Wat zou je er voor voelen om dat wat je de laatste jaren voor ‘de stad’ deed, voortaan voor medebroeders in Weert te doen?” “Tja, je kunt geen ‘nee’ zeggen”, aldus Huub.
Oude dag Huub staat de broeders - toen totaal zo’n dertig, nu vijf - van de Weerter communiteit bij in het dragen van hun kwalen van de oude dag. Hij gaat mee naar het ziekenhuis, de tandarts of opticien en doet hun boodschappen. “Ik heb ervaren dat bij die zieke broeders mooie mensen zijn, die hun lot zonder klagen aanvaarden.” Hier wordt Wijsheidsspreuk 18 heel concreet. Maar wanneer hij medebroeders helpt, is dat als vanzelfsprekend; hij heeft niet constant de woorden van Franciscus voor ogen. En soms was een medebroeder géén voorbeeld, maar gewoon knap lastig. “Misschien had ik die spreuk dan wel in gedachten: help nou maar, jij wilt later ook geholpen worden.”
Aanvaarden “Ik heb altijd geroepen dat ik niet ouder hoefde te worden dan zeventig”, zegt Huub. Er zat een diepe angst om oud te worden, met alle mankementen van dien. “Als je zeventig bent, heb je toch een voltooid leven? Wat kun je daarna nog verwachten? Er komt volgens de psalmist alleen nog maar kommer en kwel.” Huub bracht die angst al eens in
Voormalig minderbroedersklooster in Weert.
op de communiteitsdagen. Claris Ria van Dinther, de begeleidster, vroeg toen: “Heb je wel eens gewoond met oude mensen?” “Nee, toen nog niet.” Nu is hij de zeventig al bijna vijftien jaar gepasseerd en woont hij al twaalf jaar in het verzorgingshuis met een zestigtal oude, zwakke, zieke mensen. Het zijn broze mensen, kwetsbaar. Ze aanvaarden hun lot zonder paniek of angst en slecht nieuws zonder lastig te worden. “Het is zoals Franciscus het wilde: Christus is broos geworden; hij heeft onze gebrokenheid op zich genomen. Dat zouden wij ook moeten doen”, vindt Huub. Broosheid aanvaarden hoort bij de franciscaanse geest. In het Latijn is dat ‘fragilitas’; weten dat je fragiel bent. “Dat is gemakkelijk gezegd! Onze opvoeding is heel ergens anders op gericht: in het begin ben je afhankelijk, maar je moet zo snel mogelijk zelfstandig worden. Dan is ‘inleveren’ gewoon niet leuk.”
Vertrouwen Wanneer Huub medebroeders helpt in hun broosheid, helpen ze hem aanvaarden dat ouder worden inleveren betekent. Maar het blijft een moeilijk punt. Dat loslaten, daar is hij nog steeds bang voor. Hij zag en ziet veel
vrolijke franciscanen om zich heen, misschien wel juist in hun broosheid. “Dat moet ik nog leren. Ik beschouw ze als een voorbeeld.” Naast broosheid ziet Huub ook veel barmhartigheid om zich heen. “Bijvoorbeeld een mevrouw die elke zondagmiddag een bijna blinde bewoonster komt opzoeken. Ze is geen familie, maar ze houdt het thuis niet uit, wetende dat deze mevrouw alleen op haar kamer zit. Ze gaan samen naar buiten of een kopje koffie drinken.” Ook bij Huub komen er langzaam wat mankementen. “Maar als ik om mij heen kijk, zie ik andere, veel ergere dingen.” Veel mensen geloven niet dat hij inmiddels vierentachtig is en nog steeds zo vitaal. Dat is ook een nadeel: “Jij kunt dat nog wel”, zeggen ze dan. Maar hij moet zichzelf niet voorbij lopen. Huub kan zich een aantal gestorven medebroeders voor de geest halen in wie hij bewondert hoe ze met hun ziekte en pijn zijn omgegaan. “Voorbeeldig! Zal ik dat ook zo in overgave kunnen aanvaarden en mijn goede humeur erbij bewaren? De Heer spare mij daarvoor, blijf ik dan toch denken. We zullen afwachten, in hoop en angst. Kome wat komt, in vertrouwen de toekomst tegemoet.” Hans-Peter Bartels ofm
7
I N T E R N AT I O N A A L
Custodie Papua wordt provincie Provinciaal Rob Hoogenboom bracht van 2 tot 19 oktober samen met Piet Bots een bezoek aan de custodie ‘Franciscus Heraut van de vrede’ op Papua, Indonesië. Het is bijna tachtig jaar geleden dat daar de eerste Nederlandse franciscanen aankwamen. Een honderdtal van hen volgde. Nu zijn er nog vijf franciscanen, afkomstig uit Nederland. Ze maken deel uit van een custodie van zestig plechtig geprofeste broeders, zevenentwintig broeders die hun tijdelijk professie hebben gedaan, en twee novicen. De custodie wordt omgevormd tot een zelfstandige provincie wordt. Piet Bots is door de minister generaal in Rome gevraagd om die overgang voor te bereiden.
Rob Hoogenboom (links) en Piet Bots bij de plek waar de medebroeders in de Baliemvallei begonnen zijn.
De Nederlandse broeders zijn nog actief. Floor Hoogenboom (84) heeft in de voorbije jaren het archief op orde gebracht. Frans Lieshout (81) liet ons kennismaken met de Papua’s in zijn geliefde Baliemvallei in het bergland. In Sentani kregen we een inkijk in het weeshuis, internaten en de scholen waar Nico Dister (77) gangmaker is. Ook Jan Sjerps (76) woont daar. Bert Hagendoorn (74), in Timika, zeer betrokken in hulpverlening aan mensen met hiv en aids, liet voelen hoe complex en ontwrichtend het buitmaken van bodemschatten van de aarde (koper en goud) voor de plaatselijke bevolking is. Daarnaast waren er bezoeken aan het door Jan van der Horst gestichte ziekenhuis in Abepura, en aan de rijke vlindercollectie van de vorig jaar gestorven Henk van Mastrigt, die een goede plek gekregen heeft aan de Paradijsvogel Universiteit aldaar.
Asmat Een bijzonder gebeuren was een cultureel festival in Agats en de opening van het nieuwe museum van de Asmat-cultuur in die plaats. Een feestelijke happening met dans, zang en producten van de Asmat, die bekend staan om hun houtsnijwerk. We konden iets ervaren van de waarden en het mysterie van het leven van het Asmat-volk. De kerk staat, met name door de inzet van de franciscaanse bisschop Aloysius Murwito van Agats, dicht bij deze locale bevolking, die te maken heeft met een grote instroom van mensen uit andere delen van Indonesië. Het festival draagt bij aan het behoud van de eigen Asmat-identiteit. Rob Hoogenboom en Piet Bots bij het verlaten van de kathedraal van Agats.
8
Rob Hoogenboom ofm
DIERBAAR
De leegte is mij dierbaar. De weidse ruimte, de adembenemende stilte, de inhoudsvolle leegte. Dit lijstje is leeg, mooi en leeg. Maar het heeft ooit iets moois, iemand die voor mij belangrijk is, omlijst. De foto is weg, maar de inhoud ervan is nog in mij, de herinnering. De lege lijst is voor mij nog vol en is een symbool van een inhoudsvolle leegte. En die leegte, lege ruimte, is mij dierbaar. Leegte zonder eenzaamheid is bevrijdend. Weinig is vaak genoeg. Weinig schept ruimte, leegte. Deze lijst is leeg en toch vol van mijn leven. En is mij dus dierbaar.
Lars Frendel ofm
9
NIEUWS
Franciscaans Milieuproject Stoutenburg luidt noodklok Het Franciscaans Milieuproject in Stoutenburg luidt de noodklok. Op 6 oktober kreeg de leefgemeenschap van het ‘milieuklooster’ in een rechterlijke uitspraak te horen tot 1 januari 2017 de tijd te hebben om het gebouw te verlaten dat wordt gehuurd van het Utrechts Landschap. De bewoners hadden een zaak aangespannen bij de kantonrechter in Utrecht tegen de verhuurder. In hun ogen had die te zware eisen gesteld in een nieuw huurcontract dat per 1 januari 2016 zou ingaan. “Zo werd er bijna een verdubbeling van de huur gevraagd en bleef het groot onderhoud van de installaties in het gebouw voor rekening van de huurder”, laten ze weten in een persbericht. Naar de mening van het Franciscaans Milieuproject zou dat een te grote financiële belasting vormen. Heet hangijzer was de vraag of het gebouw dat van het Utrechts Landschap wordt gehuurd, woonruimte is of bedrijfsruimte. De rechter komt tot de conclusie dat dit laatste het geval is omdat de ruimtes van het kasteel mede gebruikt worden voor zowel commerciële (verhuur) als ideële activiteiten, waartoe onder meer retraiteweken en
‘Kasteel’ Stoutenburg.
kookworkshops worden gerekend waarvoor deelnemers een vergoeding betalen. Het Utrechts Landschap heeft vorig jaar p er 1 januari 2016 de huur opgezegd en ontruiming van het pand geëist. De rechter heeft nu de periode voor ontruiming verlengd tot 1 januari 2017. Het Franciscaans Milieuproject huurt vanaf 1991 in de gemeente Leusden bij Amersfoort het ‘kasteel’ Stoutenburg. Het project biedt onderdak aan een oecumenische gemeenschap die er leeft in verbondenheid met de natuur. ‘Stoutenburg’ staat daarom ook wel bekend als ‘milieuklooster’. De acht vaste bewoners leven in een kloosterlijk ritme, zorgen voor eigen inkomsten en bieden belangstellenden de gelegenheid om deel te nemen aan de leefwijze van de communiteit door middel van werkweken en bezinnende activiteiten. Een deel van het gebouw wordt ook ter beschikking gesteld aan conferentiegroepen. De bewoners en het bestuur van het Franciscaans Milieuproject beraden zich momenteel op de nieuwe situatie (zie pagina hiernaast).
De bewonersgroep (2015).
‘Franciscus Helpt!’ online In november 2015 startten de minderbroeders franciscanen in Nederland een actie om fondsen te werven voor franciscaanse projecten in verschillende derde wereldlanden. De actie heeft als motto: ‘Franciscus Helpt! - franciscanen voor mensen in nood!’. De Nederlandse franciscanen werken hierin nauw samen met een internationale hulp- en ontwikkelingsorganisatie van franciscanen die over een grote expertise beschikt om franciscaanse projecten wereldwijd te ondersteunen. De actie maakt gebruik van direct mail. Mensen worden op deze manier persoonlijk benaderd om financiële steun te verlenen. Op de website www.franciscanen.nl is vanaf medio oktober onder het menu ‘Vrede en alle goeds’ een speciaal onderdeel gewijd aan Franciscus Helpt!. Het is ook rechtstreeks bereikbaar via www.franciscushelpt.nl.
10
AC T I V I T E I T E N
LA VERNA
FRANCISCAANS JONGERENWERK
STOUTENBURG
Frederick Franck De kunst mens te zijn
Weekend over evangelische raden
Frederick Franck, de maker van het bekende beeld ‘St. Francis and the birds’, hield zich als schilder, beeldhouwer en auteur zijn leven lang bezig met de vraag: ‘Wat betekent het om mens te zijn?’ Hij werkte als tandarts samen met Albert Schweitzer in Afrika en vond inspiratie in het zenboeddhisme en bij paus Johannes XXIII. We kijken naar een korte documentaire over hem. datum 8 december tijd 20.00-22.00 uur prijs € 10,-
Leidraad voor religieus gemeenschapsleven zijn de evangelische raden: armoede, gehoorzaamheid en zuiverheid. Ze zijn bedoeld om je uit de greep te houden van het streven naar bezit, macht en geweld. We gaan de uitdaging aan om die raden verder te verkennen. Wat betekenen ze voor ons eigen leven? locatie minderbroederklooster Megen data 17-19 februari prijs € 65,-
Guy Dilweg ofm, initiatiefnemer van het milieuproject: “Gelet op de laatste ontwikkelingen (zie het nieuws hiernaast) is de toekomst van Stoutenburg en daarmee ons activiteiten-aanbod wel erg ongewis geworden. Kijk voor het laatste nieuws op onze website: www.stoutenburg.nl. De uitspraak van de rechter houdt in dat het bij ons om bedrijfsruimte gaat en niet om woonruimte. Een bedrijfshuur kunnen we echter niet op brengen. Dat zou onze kloosterlijke en op de natuur betrokken levensstijl geweld aandoen. Er worden nu andere mogelijkheden gezocht om het project voort te zetten. Zou dat toch in Stoutenburg kunnen? Een groepje mensen wil zich daar sterk voor maken en gaat onderzoeken of we het gebouw kunnen verwerven, in erfpacht bijvoorbeeld. Anderen onderzoeken de mogelijkheid van een alternatieve huisvesting. Mocht het niet lukken om als gemeenschap onder dak te komen, dan willen we ons bezinnen op nieuwe vormen van wonen en werken om daarin de waarden van het Franciscaans Milieuproject, gemeenschap, spiritualiteit en natuur verbondenheid, op een andere wijze voor te leven en door te geven. Zo heeft de uitspraak van de rechter heel wat losgemaakt. Niet alleen aan verdriet en teleurstelling, maar ook aan energie om nieuwe wegen te verkennen. Het is voor ons de kunst om uit deze negatieve ontwikkeling iets moois te laten opbloeien.”
Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling
12-30 jaar
Uit de agenda van 2017 Basiscursus enneagram
Het enneagram beschrijft negen persoonlijkheidstypen, gebaseerd op allerlei mechanismen van waaruit mensen denken, voelen en handelen. Het gaat hierbij niet zozeer om uiterlijk gedrag, maar om innerlijke motivatie. De cursus is bedoeld om zicht te krijgen op het type waarin je het meeste van jezelf herkent. Naast behandeling van het enneagram gaan we met elkaar in gesprek over ieders ervaringen, omdat daarin de verschillende types het beste te herkennen zijn. data 18 februari, 4 maart tijd 10.00-16.30 uur prijs 90,-
Informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530 e-mail: info@laverna.nl website: www.laverna.nl
Franciscaans Milieuproject
30 juli-8 augustus: jongerenreis naar Assisi. 14-18 augustus: zomerweek in Megen rond het Zonnelied van Franciscus. Kom met je eigen groep naar Megen of Amsterdam
Voor scholieren, studenten, parochieen gemeentegroepen bieden we een ‘programma op maat’ aan. Er is een ‘menukaart’, waarop een aantal mogelijke ingrediënten staan voor de invulling van zo’n programma. Je kunt die opvragen. Word vriend!
Meld je aan voor de digitale nieuwsbrief van het Franciscaans Jongerenwerk die drie keer per jaar verschijnt: fjwmegen@hetnet.nl.
Informatie en opgave: Theo van Adrichem ofm Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen tel.: 0412 465779 / 465770 e-mail: fjwmegen@hetnet.nl website: www.franciscanen.nl > samen op weg
Informatie: Guy Dilweg ofm Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg tel.: 033 4945500 e-mail: post@stoutenburg.nl website: www.stoutenburg.nl
Voor meer activiteiten in franciscaans Nederland: www.franciscaanseweg.nl
11
FR A N C I S C A A N S J O N G E R E N W E R K
Eind mei hebben wij onze wereld mogen vergroten in het klooster van Megen. Samen met vijf jongeren (bewoners van Bartiméus in Zeist) en Bernard (onze dominee) was ik (Yeshe, gedragsdeskundige) drie dagen te gast op deze prachtige plek. Bartiméus is een instelling voor onderwijs, zorg en dienstverlening aan mensen die slechtziend of blind zijn. Voor ons én de broeders in Megen was het een nieuwe ervaring. Woorden schieten tekort om deze prachtige ervaring te beschrijven.
Onze wereld vergroot in het klooster Allereerst zijn wij zeer welkom ontvangen door de broeders. Zij hebben zich zeer opengesteld voor ons als groep. Zowel letterlijk door het in álles samen mogen doen en leven met de broeders, zoals samen koken, mediteren, eten, praten, discussiëren en het samen de diensten ‘beleven’. Maar daarnaast ook in de figuurlijke zin. Geen vraag was te veel en geen onderwerp onbespreekbaar. Wij zijn als groep bijzonder geraakt door de broeders en hun manier van leven, maar de jongeren hebben op hun beurt de broeders zeer geraakt. Er was een klik tussen beiden die voor iedereen merkbaar en voelbaar was.
Afgelopen week keken we als groep terug op ons bezoek. De jongeren noemden verschillende dingen waardoor ze geraakt zijn en die ze nooit zullen vergeten. Ze noemden de fijne omgeving, zoals de stilte, het gebed en de rust. Maar vooral ook de broeders en de sfeer. De warmte, het gevoel welkom te zijn, de gastvrijheid, het gebed, de positiviteit, de openheid, de kracht die de broeders halen uit hun geloof, de oprechtheid en de aandacht die de broeders hadden voor ons. Eén van de jongeren had het gevoel meer in contact te zijn gekomen met haar kern. Al met al prachtige ervaringen. Ook het ‘meeleefmodel’ werd genoemd als heel bijzonder en waardevol.
Ik heb enorm genoten van deze dagen, zowel als ‘toeschouwer’ van de verbintenis tussen de jongeren en de broeders, en als deelnemer of gast van dit prachtige klooster. Het voelt als een voorrecht dit te hebben mogen beleven samen met deze groep. Deze ervaring neem ik voor altijd met mij mee en ik hoop van harte dat dit een jaarlijkse traditie mag worden binnen Bartiméus waaraan ik heel graag nog een keer als begeleider deel zou willen nemen! De voornemens zijn er in ieder geval. Hartelijk dank voor alles, Amanda, Henrike, Naw, Patrick, Ids, Bernard & Yeshe