franciscanen.nl J A A R G A N G 10 | J U L I /A U G U S T U S 2 015
| NUMMER 4
3 ‘Hoop’ 6 Dragen en gedragen worden Generaal kapittel 8 ZOEKERS ONTMOETEN JONGE RELIGIEUZEN
GESPREK MET ROB VAN DEN BRINK
MINISTER GENERAAL NAAR NEDERLAND EN VLAANDEREN
VOORAF
Geen woorden maar daden Als je kan ‘praten als Brugman’ ben je vast goed ‘gebekt’, ben je goed van de tongriem gesneden, hoef je niet lang naar woorden te zoeken en spreek je veel en met overtuigingskracht. Meestal laten de toehoorders zich niet gemakkelijk overtuigen en heb je veel overredingskracht nodig. Maar wie was die Brugman?
Foto omslag en hieronder: Het woord verkondigen. Jongeren op ’KJD Festival’ 2014 (omslag) en tijdens Wereldjongerendagen Rio de Janeiro (foto’s: Ramon Mangold). Franciscanen.nl is het tweemaan delijkse contactblad van de minder broeders franciscanen in Nederland. Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het franciscaanse denken en doen. Oplage: 6500.
Jan Brugman (circa 1400-1473) was een minderbroeder franciscaan die als volksprediker stad en land afreisde om de mensen op te roepen een eenvoudig christelijk leven te leiden. In zijn vurige preken stond hij heel dicht bij de belevingswereld van gewone mensen. In een conflict tussen de gemeente Amsterdam en de franciscanen over een nieuw te bouwen klooster stond Brugman in de geest van de minderbroeders duidelijk aan de kant van het volk. Maar of zijn welsprekendheid altijd positief uitpakte, blijft nog een vraag. Komt daar misschien onze uitdrukking vandaan: “Ik kon wel praten als Brugman, maar …” En dan Franciscus. In het zeventiende hoofdstuk van zijn voorlopige regelredactie schrijft hij over de predikanten: “Geen enkele broeder mag preken in strijd met de gebruiken en bepalingen van de heilige kerk of zonder toestemming van zijn provinciaal. Maar alle broeders moeten door hun daden preken. In de liefde die God is smeek ik al mijn broeders, die preken, bidden of met hun handen werken, onder alle omstandigheden nederig te blijven, niet te roemen of zich te verheugen over zichzelf, of zich te verheffen op goede woorden en daden, ja, op ieder goed ding dat God soms in hen en door hen doet, zegt of bewerkt”. Ton Peters ofm
Abonnement: Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail: provincialaat@franciscanen.nl. Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op
FRANCISCUS DE VERKONDIGER
rekeningnummer 41.62.44.181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht. IBAN: NL52ABNA0416244181 Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Peter van Zoest (eindredacteur), Ariejan Kuin (redactiesecretaris), Lars Frendel ofm, Maarten Lemmers ofm. Ontwerp en drukwerk: Artis. online en offline communicatie www.art-is.nl Contact: Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13, 3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080, e-mail: redactie@franciscanen.nl, website: www.franciscanen.nl. ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658
2
Gods Woord dragen in je hart en zo worden: een levend evangelie in spreken en doen.
AC T U E E L
Groepsfoto deelnemers in de tuin van het Megense minderbroedersklooster.
‘Wake up - Zoekers ontmoeten jonge religieuzen’. Zo luidde het motto van een bijeenkomst op 20 juni in het Megense minderbroedersklooster voor jonge mannen en vrouwen die willen onderzoeken of het leven in een religieuze gemeenschap iets voor hen is. De organisatie was in handen van de Konferentie Nederlandse Religieuzen en de roepingencommissie van de Nederlandse franciscanen. “Met twintig ‘zoekers’ en 45 religieuzen kunnen we spreken van een geslaagd evenement”, blikt commissielid Fer van der Reijken terug. “Het is zeker voor herhaling vatbaar.”
‘Hoop’ kernwoord op bijeenkomst over religieus leven Aanleiding voor de ontmoeting vormde het ‘Jaar van het Godgewijde Leven’ dat van 29 november 2014 tot en met 2 februari 2016 in de katholieke kerk wordt gevierd om de aandacht te vestigen op de betekenis van het religieuze leven. De ontmoeting begon om 14.00 uur met een eucharistieviering. Van 15.30 tot 16.30 was er een forum onder leiding van Thomas Kremer (Broeders van Sint Jan, Den Haag). Hiervoor uitgenodigd waren Monica Raassen (kanunnikessen, Maarssen), Bernardus Peeters (abt trappistenklooster Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven, Berkel-Enschot) en Jos Moons (jezuïeten, Amsterdam). De middag werd besloten met een barbecue.
beeld van een loep. “Kijk als het ware door een loep naar alle eenvoudige dingen uit het leven van alledag. Dan kan God oplichten, bijvoorbeeld in de wind door je haren als je naar je werk fietst. Probeer in kleine positieve ervaringen Gods aanwezigheid te beleven.” Zuster Monica Raassen belichtte het thema ‘profetisch leven’. Ze onder streepte het belang van ‘er te zijn’: “Heerlijk als je luistert en er voor iemand bent! Op zo’n moment ben je een doorgeefluikje van God.” Bernardus Peeters benadrukte de noodzaak van ‘hoop’: “Wij zijn zelf die hoop. Ieder van ons heeft met de doop een zaadje van hoop meegekregen. Dát we er zijn is hoopvol. Daarop moeten we verder bouwen.”
Gods aanwezigheid
Hoopvol
Tijdens het forum sprak Jos Moons over het begrip ‘evangelisch leven’. Hij gebruikte daarbij het
Een vraag van de kant van de deelnemers haakte in op dit laatste: “Hoe houden jullie zelf
de hoop vast?” Abt Bernardus vindt vooral ‘van binnenuit’ kracht om open te blijven staan naar God. Daar put hij hoop uit. Zuster Monica: “Ik kijk in de ogen van hoogbejaarde zusters als ze met overtuiging vertellen waarom ze nog steeds zusters zijn.” En ze voegde er aan toe: “Dat jullie en wij hier zijn is voor mij heel hoopvol. En het valt me op hoeveel radio- en tv programma’s er tegenwoordig zijn die met het geloof in God te maken hebben. Jos Moons gaf het advies om weerstand te bieden aan de verleiding om met negatieve dingen bezig te zijn. Hij besloot: “Voor mij is het diepste van de ziel vol hoop. Daar blijft het altijd borrelen.” Fer van der Reijken ofm
3
VERTELLING
God aan de man brengen? “Bekeren moeten we ze, allemaal”, riep broeder Promptuarius uit, “want anders blijven die mensen maar leven zonder God. Dan komt er echt niets van hen terecht. Ik maak me daar grote zorgen over. Ik wil naar hen toe.” Zijn metgezel, broeder Prudentius, was minder voortvarend van karakter. Maar ook hij vond dat het een goede zaak was om al die Moren het goede geloof bij te gaan brengen. “Ik wil wel met je meegaan”, zei hij, “binnenkort vaart er een schip uit. Misschien mogen we wel mee. Het schijnt dat die mensen aan de andere kant van de grote zee veronderstellen dat zij echt op de goede manier geloven in God. Alleen, ze noemen Hem anders.” Promptuarius was blij dat zijn metgezel hem niet alleen liet gaan. Maar broeder Prudentius bedacht: “Als we aan land gaan in die vreemde streek, zouden ze dan wel willen luisteren naar ons? Als ze dat niet willen, kan ‘t ons zomaar de kop kosten.” “Nou ja, ik waag het erop”, zei Promptuarius, “tenminste als Franciscus ons laat gaan. Zullen we ‘t hem maar meteen gaan vragen?” En zo kwam het dat Franciscus een antwoord moest geven ... Tja, als ze dat nou echt zo graag willen ... Misschien is het wel de Heer zelf die dat verlangen in hun hart heeft gelegd. Dan mag ik ze toch niet tegenhouden ... Maar niet iedere broeder is even geschikt om de overtocht te maken. Franciscus riep broeder Leo bij zich. “Schrijf maar eens op, Leo, want dit is belangrijk! Als je wordt uitgekozen voor dat grote werk, bedenk dan dat je bij die mensen gaat wonen om hen van dienst te zijn. Ga geen ruzie maken, ga niet discussiëren. Maar kijk waar je hen mee kunt helpen. Als ze je vragen waarom je dat allemaal doet, kun je vertellen over onze God en over Jezus en over zijn heilige woorden. Misschien mag je hen dan wel dopen. Dan worden ze goede christenen die leven uit de heilige Geest.”
Franciscus met een bloemetje op bezoek bij de sultan. Aquarel van Gijs Frieling voor het project ‘De nieuwe kleren van Franciscus’ uit 2003 (foto: Herman van Ommen).
Franciscus dacht even aan zijn bezoek aan de sultan. Hij had heel goede gesprekken gehad met die voorname man. Hij was er zelf diep van onder de indruk geweest. En de sultan had ook volop belangstelling aan de dag gelegd voor wat de mensen in het kamp van de christenen bezielde. Jammer dat er in dat legerkamp zovelen waren die over de sultan en zijn mensen de baas wilden spelen. Nee, geen conflicten, geen woordenstrijd, maar met eerlijke bedoelingen die mensen van dienst zijn, daar kom je verder mee ... Maarten Lemmers ofm
4
GERECHTIGHEID
De werkgroep Gerechtigheid, Vrede en Eerbied voor de Schepping van de Nederlandse franciscanen verspreidt maandelijks onder broeders en verwante franciscaanse groeperingen een kaart met een brief over een thema dat verband houdt met genoemde aandachtsvelden. In mei was dat het besluit van de clarissen in Megen om te kiezen voor vegetarisme. Zuster Emmanuël Maas berichtte erover. Zuster Emmanuël bereidt de maaltijd in de keuken van het clarissenklooster in Megen.
Clarissen blij met keuze voor vegetarisme In 2011 hebben we als gemeenschap gezamenlijk de keuze gemaakt om volledig vegetarisch te gaan eten. Het eerste half jaar nog bij wijze van experiment, en na een positieve evaluatie besloten we ermee door te gaan. Die keuze kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Al eerder hadden we ervoor gekozen om maar enkele keren per week vlees te eten, en de andere keren vis, ei en vegetarische producten. We hadden dus al enige ervaring als zogenaamde ‘flexitariërs’.
Eerbied Die keuze hebben we in 2011 dus nog wat verder doorgevoerd. De redenen daarvoor laten zich niet moeilijk raden. De laatste jaren is er steeds meer bekend geworden over de grote impact van de grootschalige vleesproductie en -consumptie. De cijfers zijn schrikbarend. Om er even twee te noemen (uit 2011): afhankelijk van het soort vlees is voor 1 kilo vlees 3 tot 7 kilo veevoer nodig, verbouwd in en geïmporteerd uit derdewereldlanden. En wat te denken van het
waterverbruik voor de productie van vlees: voor bijvoorbeeld 1 kilo rundvlees is 15.500 liter (!) water nodig. In een wereld met steeds grotere waterschaarste haast niet te bevatten. Voor ons strookten die scheve verhoudingen niet langer met onze franciscaanse wijze van leven. We kiezen voor solidariteit met de armen, onder wie mensen in derdewereldlanden die de dupe zijn van onze te ver doorgevoerde vleesproductie en -consumptie. Ook willen we leven in eerbied voor onze zuster, moeder Aarde.
Creativiteit Op het gebied van voedsel proberen we trouwens op meerdere manieren verantwoord bezig te zijn. We kiezen bijvoorbeeld voor groenten van het seizoen en gebruiken geen gewassen uit verwarmde kassen. Waar mogelijk eten we geen geïmporteerd voedsel, maar voedsel van dichtbij huis. We hebben de rijkdom van een mooie en biologische moestuin, die door het jaar heen aardig wat vruchten voortbrengt.
Bij producten die onvermijdelijk ‘van ver’ komen, zoals bijvoorbeeld cacao, zwarte thee en koffie, kiezen we voor fairtrade. Voedselverspilling proberen we helemaal te vermijden! Restjes worden de volgende dag opgemaakt, vaak verwerkt tot nieuwe gerechten. Onze maaltijden zijn eenvoudig, maar verzorgd. In het kader van die eenvoud is er één uitzondering die we maken op onze keuze voor vegetarisch eten, namelijk wanneer we iets van vlees krijgen. Dan past het ons om dat in de franciscaanse geest eenvoudigweg dankbaar te aanvaarden. Het vegetarisch eten bevalt ons goed. Het nodigt uit tot meer creativiteit in de keuken en we hebben zo onderhand een aardige verzameling recepten waardoor we heel gezond en gevarieerd eten. Ook onze gasten die met ons meeleven en aan tafel mee-eten zijn positief. Een gedeelte van hen is zelf vegetarisch, en zij die dat niet zijn, zijn aangenaam verrast dat het “zonder biefstuk zo lekker kan zijn”! Emmanuël Maas osc
5
DE BINNENKANT
Wat bedoelt hij met dat laatste? “Ik heb nu tijd en ruimte om terug te keren naar mijn eigenlijke bron. Tijd ook om stil te staan bij een aantal momenten in mijn leven die voor mij een bijzondere betekenis hebben gehad en nog hebben.”
Brood
Rob van den Brink.
Dragen en gedragen worden Rob van den Brink (81) woont sinds een aantal jaren in DriebergenRijsenburg. Na zijn zeventigste deed hij een stapje terug. Hij nam wat afstand van het krampachtig en angstvallig “kerkgebeuren”, zoals hij dat noemt. Na een tijd van “op zijn tenen lopen” ervaart hij nu minder stress en heeft tijd voor dingen waar hij niet aan toe gekomen was. “Naar mijn gevoel is de cirkel rond”, zegt hij. 6
“Als jongetje van zes jaar - het was in de oorlogstijd - moest ik van mijn moeder brood en chocolademelk brengen naar militairen die ons huis hadden gevorderd en die in onze voortuin een mitrailleur hadden staan. Ik was klein van stuk en kon gemakkelijk langs de heg sluipen, want anders was dat te gevaarlijk. Toen ik tien jaar was, kwam ik om aan te sterken - in de kost bij een vriend van mijn vader in de Noord-Oostpolder. Met vriendjes ging ik dan aren lezen achter de dorsmachine. De tarwekorrels stuurde ik naar huis en daar werd dan brood van gebakken. Ik weet niet of het daar mee samenhangt, maar als twaalfjarige wilde ik bakker worden; een bakker kan iemand in leven houden! Op school zeiden ze: dat is mooi, maar dokter is nog mooier en priester-zijn is eigenlijk het beste. En dat laatste is het geworden. Als priester verkoop je geen stenen voor brood, maar kun je mensen brood voor de ziel geven, brood dat leven geeft. In het pastoraat kun je mensen helpen om hen bij hun eigen diepe mogelijkheden te brengen. Dat heb ik mijn hele leven geprobeerd. Na mijn arbeidzaam leven ben ik tastbaar brood blijven bieden, door te gaan koken voor mensen met een psychische handicap en toen ik daar mee moest stoppen ben ik mensen die dat zelf niet meer konden, gaan helpen bij het eten: brood dat hun vreugde gaf en waar ze naar verlangden.”
Ruimdenkender Rob volgde zijn weg naar het priesterschap binnen de orde. Waarom koos hij daarvoor? “Voor mij was franciscaan of ‘bruine pater’ de meest vrolijke variant om in die tijd in Nederland priester te worden”, antwoordt hij. “De franciscanen die ik in mijn jeugd ontmoette, vond ik, in tegenstelling tot de mij wat stijf lijkende wereldheren, ruimdenkender, opgewekter en menselijker.
Zij wisten op zijn tijd ook te genieten van de goede dingen van het leven. Daarbij hoopte ik in mijn latere priesterleven op een gemeenschap van medebroeders terug te kunnen vallen. Franciscus was voor mij - en is nog steeds - een heel menselijke en inspirerende persoon. De broederschap heeft mij ook veel mogelijkheden geboden.” Als voorbeelden daarvan noemt hij onder meer een pelgrimstocht naar Santiago de Compostela en een training ‘geestelijk begeleiding’ in Cincinnati (Verenigde Staten). Nog steeds wandelt hij vele kilometers. Ook in zijn vakanties maakt hij hele tochten. “Ik kom dan mezelf tegen. En wat ik in Cincinnati heb geleerd, ervaar ik daarbij heel sterk: als God mij de moeite waard vindt, dan mag ik mezelf ook de moeite waard vinden en kan ik anderen beter helpen.” Die training heeft ook zijn franciscaan-zijn en zijn franciscaanse spiritualiteit verdiept. Hij is er trots op franciscaan te zijn.
gedragen voel, kan ik anderen verdragen en soms ook ver-dragen, verder dragen. Het is dragen en gedragen worden. Zo heb ik ook meer leren vertrouwen op mijn gevoel.” Rob vertelt dat hij eens tijdens een voettocht in Griekenland verdwaald was en in de bergen moest overnachten. Een herder ontdekte hem, bracht hem bij een waterbron en wees hem de juiste weg naar huis. Hij had hem - als een engel - uit een benarde situatie gered. Iets dergelijks overkwam hem ook tijdens een bezoek aan vrienden in Oostenrijk. Op een gegeven moment viel hij in huis en raakte bewusteloos. De vrouw des huizes zag de ernst van de situatie in en zorgde voor transport per ambulance en helikopter naar een hersenkliniek in Innsbruck. Dat was zijn tweede reddende engel.
Dankbaar Rob heeft de leeftijd van de sterken bereikt. Hoe ervaart hij dat? “Ik kan minder, ik doe minder, ik hoef minder, ik ben minder; meer minder-broeder dus! Ik heb leren accepteren wie ik ben, de keuzes die ik gemaakt heb, wat ik heb gedaan en ook wat ik niet heb gedaan. Het is goed zo. Ik ben ook dankbaar voor wat ik ontvangen heb en elke dag nog ontvang: de zon, dieren, bloemen, lopen, vreugde, vrijheid, genieten, vertrouwen. De tekst op het herinneringsprentje van mijn priesterwijding is nog steeds actueel: ‘Noch hij die plant betekent iets, noch hij die begiet, maar alleen God, die de wasdom geeft’ (1 Kor. 3,7).” Ton Peters ofm
“Ik ben dankbaar voor wat ik ontvangen heb en elke dag nog ontvang.”
Pelgrimsstaf Als hij zichzelf zou moeten typeren, dan is dat in het beeld van de pelgrim met een pelgrimsstaf. “Een pelgrim heeft zo ongeveer alles wat ik zo graag zou willen zijn, maar wat ik vaak ervaar als mijn zwakke kant en waarin ik nog hoop te groeien. Een pelgrim is op weg. Hij is flexibel en roest niet vast. Hij improviseert en weet te genieten. Een pelgrim weet dat dit leven voorbijgaat. Hij relativeert. Een pelgrim laat de dingen gebeuren. Hij ervaart zichzelf in Gods hand. De pelgrimsstaf heeft hij nodig om zijn evenwicht te bewaren. Zo ben ik op zoek naar evenwicht in mijn leven. Evenwicht tussen werken en bezinnen, tijd voor jezelf en de ander. Evenwicht tussen hoofd, hart en handen. De pelgrimsstaf is om op te steunen en herinnert mij er aan, dat ik anderen nodig heb. Die staf wijst mij ook naar boven, naar omhoog. Ik hoef het niet alleen te doen. Ik ben in Zijn Hand. Zijn Hand zal mij vast blijven houden.” Van wandelen heeft Rob veel opgestoken. “Wandelen leert me mijn grenzen kennen en brengt me dichter bij mijn gevoelens, bij de bron van mijn leven. Dat beleef ik ook sterk in ontmoetingen met mensen, zomaar onderweg. Ik ervaar dan: pas als ik mij
7
I N T E R N AT I O N A A L
Michael Perry (rechts op het grote scherm) en vice minister generaal Julio César Bunader (links) tijdens de slotbijeenkomst van het generaal kapittel.
Minister generaal bezoekt Nederland en Vlaanderen De 61-jarige Amerikaan Michael Perry is op 21 mei in Assisi tijdens het generaal kapittel van de franciscanen met grote meerderheid gekozen tot minister generaal. Hij kreeg 109 van de 126 stemmen. Dat berichtte provinciaal Rob Hoogenboom van de minderbroeders in Nederland en Vlaanderen, die aan het kapittel deelnam. Hij hield het thuisfront via het weblog ‘Franciscanen’ (franciscanen.wordpress.com) dagelijks op de hoogte van wat er gebeurde. Op 6 juni, de slotdag van het kapittel, liet hij weten dat de minister generaal in oktober dit jaar een bezoek brengt aan Nederland en Vlaanderen. Michael Perry volgde twee jaar geleden José Rodríguez Carballo op als minister generaal. Carballo was benoemd tot secretaris van de Vaticaanse Congregatie voor de Instituten van Godgewijd Leven en Gemeenschappen van Apostolisch Leven, kortweg ‘Congregatie voor de Religieuzen’. Dat maakte de keuze voor een opvolger als minister generaal noodzakelijk. Perry had eerder binnen de orde de functie van vicaris-generaal. Daarvoor was hij minister provinciaal van een Amerikaanse provincie. Eerder was hij betrokken bij de vorming van broeders, zette zich op internationaal vlak in voor gerechtigheid, vrede en eerbied voor de schepping en werkte tien jaar in de missie in Congo.
Beleid Het generaal kapittel werd van 10 mei tot 7 juni gehouden in het Italiaanse plaatsje Santa
8
Maria degli Angeli (Assisi). Hoofdthema was het uitzetten van beleid voor de komende zes jaar. Naast de minister generaal werd ook een nieuw generaal bestuur gekozen. “Het met broeders uit de hele wereld bijeenzijn is een fantastische ervaring”, zo blikt Rob Hoogenboom terug in zijn laatste bericht op het weblog. “Je bent elkaar tot steun en bemoediging. Het geeft een inzicht in wie we zijn en wat we doen. Daar mogen we ook trots op zijn.”
Vrucht De 126 deelnemers aan het kapittel, provin ciaals en ‘custoden’ uit de hele wereld, werden het eens over een slotdocument. Rob Hoogen boom is blij dat daarin een duidelijk plan is opgenomen om de financiële problemen aan te pakken waarin het generaal bestuur van de orde verzeild is geraakt. Eind vorig jaar werd
bekend dat door wanbeheer en gebrek aan controle grote verliezen zijn geleden. In de marge van het kapittel zijn ook nieuwe initiatieven ontstaan, bijvoorbeeld op het vlak van de vorming van nieuwe broeders. Het plan werd geopperd om te onderzoeken of hiervoor in Europa een betere structuur kan komen. Er wordt gedacht aan een noviciaat voor meerdere provincies met Engels als voertaal. “Begin november komen daarvoor de provinciaals van Duitsland, Frankrijk, Ierland, Litouwen, Malta en Nederland in München bij elkaar”, aldus Rob Hoogenboom. “Ik beschouw het als een vrucht van dit kapittel.” Peter van Zoest
DIERBAAR
Twee mannen op weg naar het Land van Belofte. Ze trekken als broers samen op. Tot de dag dat hun wegen uit elkaar gaan. De ene studeert judaïca en zal als docent zijn toekomst vinden in de Verenigde Staten. De ander wordt franciscaan. Het tegeltje dat de een aan de ander geeft vertelt van de twee mannen die het land van Kanaän moesten verspieden. De reusachtig grote druiventrossen die ze meebrengen stellen het goede leven voor dat het Land van Belofte te bieden heeft. Het tegeltje hangt bij mij aan de wand. Want ik ben een van die twee broers.
Guus Wijnhoven ofm
9
NIEUWS
Franciscaanse Beweging
De Franciscaanse Beweging in Nederland is een vereniging van mensen die geraakt zijn door het evangelisch ideaal van Franciscus en Clara van Assisi. Als beweging van leken en religieuzen die willen inspireren en ontmoeten, zoeken naar verdieping en verbondenheid, en een eenvoudige levenswijze nastreven, is zij halverwege de jaren negentig ontstaan uit de Franciscaanse Samenwerking. Deze had zich tot tot doel gesteld franciscaanse gemeenschappen te ondersteunen bij het beleven en uitdragen van de spiritualiteit van Franciscus en Clara. Het boek De Franciscaanse Beweging doet verslag van de geschiedenis van de beweging. Krijn Pansters en Jan Sloot, De Franciscaanse Beweging. Vijftig jaar in het spoor van Franciscus en Clara van Assisi, Valkhof Pers, Nijmegen 2015, 148 blz., € 14,50.
Mensen
Emile Gerards (33) heeft op 27 juni in de kapel van de Amsterdamse communiteit aan de Derkinderenstraat in de handen van provinciaal Rob Hoogenboom de tijdelijke geloften afgelegd. Op 30 november vorig jaar werd hij in de kloosterkerk van de franciscanen in Megen ingekleed. Omdat hij al eens eerder is ingetreden, hoefde hij geen nieuw noviciaat te doorlopen. Emile Gerards maakt deel uit van de communiteit in Amsterdam.
Op 11 juni overleed te Weert EDDY VAN DAAL. Hij was 93 jaar oud en 67 jaar franciscaan. In 1956 vertrok hij naar de missie van het toenmalige Nieuw-Guinea, thans Papua. Hij was daar op vele terreinen werkzaam voor de broederschap. In 1984 keerde hij terug naar Nederland, eerst naar Venlo en in 2003 naar Weert. Daar was hij druk doende met het maken van rozenkransen, tot het echt niet meer ging en hij alleen de rozenkrans nog kon bidden. Op 22 juni overleed te Leiden IDS VIGILIUS RIJPER. Hij was 89 jaar oud, 67 jaar minderbroeder en 61 jaar priester. In 1951 vertrok hij naar Indonesië. Hij was er lector aan de Technische Hogeschool te Bandung, werkte in parochies en gaf retraites. Vanaf 2001 woonde hij te Warmond.
Nieuwe start clarissenklooster in Noorwegen De clarissen in Larvik in Noorwegen hebben al sinds de start van het klooster in 1995 contacten met de Nederlandse franciscanen. De broeders waren nauw betrokken bij de oprichting van het eerste clarissenklooster in dat land. Het aantal zusters schommelde sterk in de loop der tijd. Begin dit jaar waren er nog twee zusters. In april kwamen drie Indiase zusters de gelederen versterken en op 13 juni arriveerden nog eens vier zusters uit India. Een dag later werd deze ‘nieuwe start’ van het klooster groots gevierd met een plechtige eucharistieviering, waarin bisschop Bernt Eidsvig van Oslo voorging, en aansluitend een groot feest. Onder de aanwezigen bevond zich Lars Frendel van de Amsterdamse minderbroederscommuniteit, die de Nederlandse provincie vertegenwoordigde. De zeven Indiase zusters met één van de twee clarissen die al in het klooster in Larvik woonden.
10
AC T I V I T E I T E N
LA VERNA
FRANCISCAANS JONGERENWERK
STOUTENBURG
Open Dag
Franciscaans Jongerentreffen
Koken met de seizoenen
Gelegenheid om te proeven van de sfeer in La Verna en van de activiteiten in het najaar. Verschillende cursusleiders presenteren hun aanbod in de vorm van een workshop. Meer informatie over de open dag is vanaf begin september te vinden op de website van La Verna. datum 19 september tijd 14.00-17.00 uur prijs gratis
Van 9 tot 11 oktober wordt het zestiende Franciscaans Jongerentreffen gehouden. Een weekend speciaal voor jongeren die samenkomen in de franciscaanse geest, in en rond de kloosters van de minderbroeders en clarissen in Megen. Thema dit jaar is: ‘Harts-Tocht’. Wie of wat raakt jou zozeer, dat je er helemaal voor gaat? Een weekend met vieringen, workshops, gelegenheid voor ontmoetingen en op zaterdagavond een verhalenverteller. locatie minderbroedersklooster, Megen data 9-11 oktober prijs € 40,- (na 15 september € 50,-)
Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking. data 20 augustus tijd 15.00-20.00 uur prijs € 18,-
Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling
Haal jij eruit wat er in je zit?
Heb je het gevoel dat er niet uitkomt wat er in je zit? Leer in twee bijeenkomsten jouw sterke kanten kennen en ontwikkel op basis daarvan een stijl waarmee je gemakkelijker je opleiding, studie of beroep kunt aanpakken. data 29 september, 13 oktober tijd 19.30-21.30 uur prijs € 20,Amsterdam Anders Stiltewandeling
Deze loopmeditatie in de omgeving van La Verna geeft een ander gewaar-zijn dan het normale doelgerichte voortbewegen in de stad. Je bent meer open en verbonden. Hopelijk leidt dit tot een verrijkende ervaring voor je dagelijkse bestaan. datum 3 oktober tijd 10.00-12.30 uur prijs € 10,Informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530 e-mail: info@laverna.nl website: www.laverna.nl
Franciscaans Milieuproject
18-30 jaar
Meeleefdagen
Jongeren zijn van harte welkom om een weekend of midweek mee te leven in het minderbroedersklooster in Megen. Je kunt alleen komen of met een groep. Een prima gelegenheid om even rust te vinden of om jezelf en elkaar op een andere manier te leren kennen. Er zijn enkele broeders beschikbaar om één of meer programmaonderdelen te verzorgen, wanneer dat gewenst is. Neem tijdig contact op want de gastenagenda loopt snel vol. Tip: plan nu al iets voor het nieuwe seizoen.
Informatie en opgave: Theo van Adrichem ofm Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen tel.: 0412 465779 / 465770 e-mail: fjwmegen@hetnet.nl website: www.franciscanen.nl > samen op weg
Informatiemiddag
Als je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom, kom dan naar onze informatiemiddag. Je krijgt dan informatie over het project en een rondleiding door huis, en moestuin. datum 30 augustus Tuinweek
De moestuin van Stoutenburg voorziet de bewoners, hun gasten en de bezoekers van het conferentiecentrum het hele jaar door van heerlijke, biologische groenten en kruiden. Maak kennis met onze manier van leven en leef mee met het dagritme van de communiteit, waarbij we dagelijks zo’n zes uur in de tuin werken. data 31 augustus-4 september prijs € 100,-
Informatie en opgave: Guy Dilweg ofm Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg tel.: 033 4945500 e-mail: post@stoutenburg.nl website: www.stoutenburg.nl
Voor meer activiteiten in franciscaans N ederland: www.franciscaanseweg.nl
11
FR A N C I S C A A N S J O N G E R E N W E R K
Ik ben Joris Verdonck, 18 jaar en student Pedagogische Wetenschappen aan de Universiteit Gent. Al een aantal jaren ben ik één van de geloofsanimatoren van de Pluswerking in Heuvelland (België). Na mijn vormsel zette ik mijn eerste stappen in de jongerenwerking en ondertussen geef ik leiding aan jongeren. Dit vanuit de ervaring en overtuiging dat geloof jongeren een enorme houvast kan bieden in een maatschappij waar imago en het idee van het ‘nooit-genoeg’ overheersen.
Geluk in kleine dingen Onze pluswerking wil voor jongeren ook via de spiritualiteit van Franciscus een bepaalde richtingaanwijzer zijn. Zelf ben ik ook lid van Youfra, de franciscaanse lekenorde voor jongeren. Met onze oudste groep trokken we vier dagen naar het Nederlandse Megen, waar we mochten meeleven met de minderbroeders franciscanen. Het thema ‘Jij bent iemand’ liet onze jongeren dieper nadenken over zichzelf, over elkaar en over hun relatie met God. Dit werd aangekaart in de meest verschillende vormen. Vertrouwensspelletjes lieten hen inzien dat ze elkaar nodig hebben om bepaalde doelen te bereiken, een namiddagwandeling was dan weer ideaal om in kleine groepjes samen op weg te gaan en elkaar te vertellen waarin en op welke manier ze wel of niet geloven. Ook een film over racisme en een gesprek over de vraag of God een gezicht heeft en waarin God te herkennen is, kwamen onder meer aan bod. De combinatie van een groep die heel sterk aan elkaar hing en de prachtige locatie met de enorme gastvrijheid en hartelijkheid van de minderbroeders was meer dan een voltreffer. Zowel het ochtend-,
middag- als avondgebed deden we mee met de broeders en ook was er een inspirerend gesprek met gardiaan Theo. Naarmate de dagen vorderden, raakten de jongeren gewend aan de manier van bidden en teruggeven aan God wat ze doorheen de dagen mochten beleven. Stilaan werden de stiltemomenten in het gebed voor hen een echte meerwaarde, door tijd te maken om eens na te denken en te bidden. Ik hoop dat onze jongeren de fantastische ervaringen die ze opdeden in Megen nog lang mogen bijblijven en een plaats mogen geven in de zoektocht naar wie ze zelf (willen) zijn en worden. Ik denk dat ik voor heel de groep spreek als ik zeg dat de hartelijkheid van de broeders aanvoelde alsof we thuiskwamen en het grootste geluk vonden in de kleine, eenvoudige dingen die ons pad kruisten doorheen ons verblijf. Ik wil de broeders via deze weg bedanken voor de manier waarop zij gezicht gaven aan een vierdaagse die voor onze jongeren ongetwijfeld een mijlpaal zal zijn geweest op hun geloofsweg. Vrede en alle goeds! Joris Verdonck