franciscanen.nl jaargang
3 5 6
8
|
m e i/jun i
2 013
|
nummer
3
Paus voor gewone mensen verbazing en bewondering
Franciscus en onderwijs Fioret ti College Veghel
Er voor elkaar willen zijn Gesprek met Henk van der Zee
vooraf
Een nieuwe ‘heer paus’ Voor mij is de verrassing van die 13de maart nog lang niet voorbij. Een nieuwe paus, kardinaal Bergoglio, die de naam ‘Franciscus’ heeft gekozen. Een naam die tot leven komt in wat we tot nu toe van hem hebben gehoord en gezien. Een dubbele verrassing.
Foto omslag: Beeld van Franciscus die de wind trotseert bij het klooster van San Damiano, even buiten Assisi. Franciscanen.nl is het tweemaan delijkse contactblad van de minder broeders franciscanen in Nederland. Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het franciscaanse denken en doen. Oplage: 6500. Abonnement:
Bij allerlei voorbeschouwingen over het pauselijk profiel was nogal eens de wens geuit dat het iemand zou zijn die de kerk zou kunnen vernieuwen. Toen ik dan de nieuwe naam van de paus hoorde, moest ik meteen denken aan één van de roepingsvisioenen van Franciscus. Hij is in de kapel van San Damiano - in de buurt van Assisi - aan het bidden. Dan hoort hij het kruis tot hem spreken: “Ga en herstel mijn huis.” Aanvankelijk letterlijk opgevat groeide deze opdracht uit tot een beweging die de kerk ook innerlijk wilde vernieuwen, tot op vandaag. Daarbij wil Franciscus die vernieuwing bewerken in gehoorzaamheid aan “de heer paus”. Het is dan ook heel goed te begrijpen wat Franciscus schrijft in het voorwoord van de voorlopige redactie van zijn leefregel: “Dit is de levenswijze die broeder Franciscus de heer paus gevraagd heeft toe te staan en te bekrachtigen.” En om die levenswijze te waarborgen lezen we in de definitieve regel: “Verder beveel ik de ministers op gehoorzaamheid om de heer paus een kardinaal van de heilige kerk van Rome te vragen, die de bestuurder, beschermheer en toezichthouder van deze broederschap moet zijn, opdat wij altijd onderdanig neerliggend aan de voeten van diezelfde heilige kerk, standvastig in het katholieke geloof de armoede, de nederigheid en het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus onderhouden, wat wij vast beloofd hebben.” Een nieuwe ‘heer paus’ als voorbeeld!
Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail:
Ton Peters ofm
provincialaat@franciscanen.nl. Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op rekeningnummer 41.62.44.181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht. IBAN: NL52ABNA0416244181 Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Peter van Zoest (eindredacteur),
Woorden van Franciscus
Joost van Heijst (redactiesecretaris), Lars Frendel ofm, Maarten Lemmers ofm, Ton van Oosterhout ofm. Ontwerp en drukwerk: ART= ontwerp- en reclameburo www.art-is.nl Contact: Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13, 3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080, e-mail: redactie@franciscanen.nl, website: www.franciscanen.nl. ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658
2
Wees geprezen, mijn Heer, door broeder wind en door de lucht, bewolkt of helder, en ieder jaargetijde, door wie Gij het leven van uw schepselen onderhoudt.
ac t u e e l
“Fratelli e sorelle, buona sera”, “Broeders en zusters, goedenavond.” Dat waren op 13 maart de eerste woorden die de nieuwe paus sprak op het Sint-Pietersplein. De provinciaal van de Nederlandse franciscanen, Jan van den Eijnden, keek verbaasd toe hoe een voor vrijwel iedereen onbekende Argentijnse kardinaal al op de tweede dag van het conclaaf tot paus was gekozen en de naam ‘Franciscus’ aannam. Daarna kwam bewon dering, zo noteert hij voor ‘Franciscanen.nl’.
Een paus voor gewone mensen Bewondering om de eenvoud van zijn optreden: de diepe buiging voor al die mensen om hun gebed en zegen in ontvangst te nemen. Hij gaf er blijk van gekozen te zijn ten dienste van “alle mensen van goede wil”. En dan het kleine gebaar dat hij alleen om de zegen te geven de stola omhing om die na de zegen meteen weer af te leggen: een paus die weet dat hij niet samenvalt met het ambt waarin hij gekozen is. Na het aftreden van paus Benedictus opnieuw een ‘ontmythologisering’ van het pausschap.
Uitdaging Verbazing en bewondering bleven elkaar afwisselen in de daaropvolgende dagen. Hoe hij gewoon zijn hotelrekening ging betalen. Hoe hij op zondagmorgen als een pastoor na de mis de kerkgangers begroette. En zoals hij voorging: zo eenvoudig mogelijk. Een paus die wil laten zien dat de gelovigen in de
kerk op de eerste plaats komen; de armen en rechtelozen in het bijzonder. En dit niet alleen zeggen, maar ook in symbolische daden laten zien. Kortom: een paus voor gewone mensen. Dat past helemaal bij het programma dat zijn gekozen naam inhoudt. We kunnen hem dankbaar zijn voor de gratis PR die hij alle minderbroeders, clarissen en andere volgelingen van Franciscus biedt. Maar, en dat is de andere kant, deze PR is tegelijk een uitdaging voor ons, franciscaanse mensen. Een uitdaging om het programma dat de naam van Franciscus inhoudt ook zelf waar te maken.
Nieuw leven Volgens mij heeft de paus deze naam om twee redenen gekozen. Om de armen centraal te stellen in het leven van alle gelovigen, en om duidelijk te maken dat de kerk vernieuwing nodig heeft, herstel. Kijken wij naar Franciscus van Assisi, dan zien we dat hij nieuw leven in
de kerk heeft gebracht door zo te leven dat hij Christus aan de gelovigen heeft teruggegeven. Franciscus heeft voorgeleefd dat je met en van Christus in alle eenvoud kunt leven. Vanuit deze eenvoud treedt deze nieuwe paus op. Al het andere lijkt hij als poespas te beschouwen. Hij mijdt die niet, maar maakt er gebruik van voor zover dat nodig is. Een paus is nooit helemaal gewoon en moet dat ook niet willen zijn. Wat niet opvalt kan ook geen navolging vinden. Wat ik wel wat lastig vind, is dat voor mij de naam Franciscus zo onlosmakelijk verbonden is met ‘onze’ Franciscus. Ik moet er aan wennen dat ik nu moet uitleggen of ik paus Franciscus bedoel of Franciscus van Assisi. Maar ja, we zeggen het altijd zelf: Franciscus is niet ons bezit. Die is van alle mensen van goede wil. Een mens van goede wil heeft die naam geleend. Dat mag dus. Laten we er vooral blij mee zijn. Jan van den Eijnden ofm
3
i n t e r n at i o n a a l
Beeld van de bijeenkomst in Greccio.
Sinds 2001 wordt er iedere drie jaar voor Europese provincies van de Franciscanen een conferentie gehouden over ‘Evangelisch leven en nieuwe vormen van evangeliseren’. Van 4 tot en met 8 maart vond de vierde conferentie plaats in Greccio, Italië, de plaats waar Franciscus de kerststal introduceerde. De Nederlandse provincie was vertegenwoordigd door Roland Putman en Joy Sebastian. Ze doen verslag.
Evangelisch leven Getroffen heeft ons vooral het betoog van minister generaal José Rodríguez Carballo. We zijn als orde in een culturele, sociale en religieuze wereld terecht gekomen, waarin leven vanuit het geloof iets marginaals is geworden. We moeten dan ook gehoor geven aan de oproep om het evangelie te volgen en om het enthousiasme van de evangelisatie te herontdekken. Evangeliseren is verbonden met een levend getuigenis, zoals Franciscus zelf een levend evangelie werd. In franciscaans perspectief betekent dit dat we leven zonder eigendom, altijd onderweg zijn, naar de ander moeten uitgaan met compassie en dat alles in de hedendaagse samenleving Vragen die de minister generaal daarbij stelde waren: Wat wordt van een communiteit gevraagd om nieuwe vormen van evangelisering te kunnen bevorderen? Hoe gaan nieuwe vormen van evangeliseren hand in hand met de pastorale zorg voor roepingen?
Geloofwaardigheid In zijn inleiding schetste de generale overste van de jezuïeten, Adolfo Nicolas, de situatie van de kerk in Europa als problematisch. De geloofwaardigheid van de kerk staat op het spel en er is een wijdverbreide religieuze onwetendheid. Religieuze taal lijkt wel iets uit het museum. We leven daarnaast in een multireligieuze wereld. Zen, meditatie, yoga en oosterse filosofie sluiten meer aan bij het moderne levensgevoel en bieden mensen meer dan de kerk kan bieden. Wel ziet hij dat groepen jongeren groeien, wanneer er aandacht is voor het hart, het verstand
4
en de relatie met God. Hij constateert ook dat in Japan en de Verenigde Staten waar groepen vrijwilligers in contact komen met mensen die gebukt gaan onder allerlei problemen, het bewustzijn en de openheid groeit voor religie. Van pastores, begeleiders, religieuzen wordt verwacht dat ze met de jongeren oplopen en niet vooruit lopen. De jongeren willen hun ervaringen kunnen delen met iemand die naast hen staat, zo blijkt.
Uitwisseling Na de inleidingen volgden presentaties van een aantal kleine commu niteiten. Daarin stond het gebedsleven als zichtbare levensbron centraal, naast de eenvoud en de keuze om in de marge van de samenleving te werken en te leven. Gesprekken in taalgroepen wisselden deze presentaties af. Bij de rapportages van de taalgroepen, bleek hoezeer men er aan hecht dat bij de initiële vorming broeders in aanraking komen met een evangelisch leefmodel. Daarnaast is het belangrijk voor nieuwe modellen van evangelisch leven dat jonge broeders meer Europees dan nationaal gericht zijn. Het bevorderen van contacten onder jongere broeders, het verplicht leren van een ordestaal zijn daarbij belangrijke stappen. Verder waren de deelnemers unaniem van mening dat communiteiten die de nieuwe modellen hanteren in hun eigen levensonderhoud moeten voorzien. Roland Putman ofm Joy Sebastian ofm
i n s p i r at i e
Franciscus en onderwijs Ontvangenis van de Heilige Moeder Gods’ gesticht. In de goede traditie van hun naamgever, richtten de ‘Franciscanessen van Veghel’, zoals ze kortweg werden genoemd, zich vooral op de zwakkeren in de samenleving. Ook volgden zij Franciscus’ uitgangspunt dat de ontwikkeling van het individu en diens persoonlijke gaven en talenten van grote betekenis zijn. De zusters werden de grondleggers van veel zorg- en onderwijsinstellingen in Veghel en omgeving. Om de scholen te voorzien van goede leer krachten werd al in 1872 een kweekschool opgericht. Later volgden afdelingen voor voortgezet onderwijs.
Praktisch en persoonlijk
Leerlingen in actie tijdens de jaarlijkse sponsorloop voor een goed doel in de Derde Wereld, waarmee ze hun maatschappelijke dienstbaarheid tonen.
De meeste leerlingen van het Firoretti College in Veghel zullen zich niet realiseren dat hun onderwijsinstelling een inspiratiebron vindt in Franciscus. Toch wortelt deze school voor mavo, vmbo en praktijkonderwijs wel degelijk levensbeschouwelijk in opvattingen van de heilige uit Assisi. Clemens Geenen, directielid van het college, staat stil bij de franciscaanse gedrevenheid die het onderwijs gestalte geeft. Het college is in 1996 bij een fusie van Veghelse scholen vernoemd naar het boekwerk de ‘Fioretti’, Italiaans voor ‘bloempjes’. Het bevat de beroemdste verhalen over het leven van Franciscus die een eeuw na zijn dood door een anoniem gebleven broeder werden opgetekend. Eén van de fusiepartners was het toenmalige Franciscus College. Ook de gefuseerde school herkende zich in het gedachtegoed van Franciscus dat het college inspireerde. Bovendien was de naam een
mooie metafoor voor de verschillende scholen die samen een nieuwe onderwijsinstelling vormden. Eén boeket dat zijn kleur en schoonheid ontleent aan de diversiteit van bloemen waaruit het is samengesteld.
Franciscanessen In 1844 werd in het Brabantse Veghel onder aanvoering en inspiratie van deken Bernardinus Johannes van Miert de kloostercongregatie van de ‘Zusters Franciscanessen der Onbevlekte
Het ‘Franciscus College’ heeft jarenlang in het hart van Veghel ‘vastgeplakt’ gezeten aan het franciscanessenklooster. Het huidige Fioretti College staat al zo’n dertig jaar op eigen benen aan de rand van Veghel, maar nog steeds is de oorspronkelijke inspiratie van Franciscus die door het werk van de zusters in de oude dorpskern werd belichaamd, voelbaar aanwezig. De franciscaanse bevlogenheid komt tot uiting in de twee kernbegrippen die centraal staan in de werkwijze van de school: praktisch en persoonlijk. ‘Praktisch’ staat voor weten wat je kan en wat je ermee kunt. ‘Persoonlijk’ staat voor onderwijs op basis van relatie en gelijkwaardigheid. Dit aspect is afgestemd op de individuele mogelijkheden van de leerling. Het brengt ons terug bij Franciscus van Assisi die leerde dat de ontwikkeling van je persoonlijke talenten belangrijk is, maar die tegelijk grote waarde hechtte aan het behoren tot een groep gelijkgezinde broeders die in elkaars noden en behoeften konden voorzien. Wanneer we vanuit dit gedachtegoed dagelijks bezig mogen zijn om kinderen zich individueel te laten ontwikkelen, teneinde daarmee dienstbaar te kunnen zijn aan elkaar en de samenleving, dan mogen we ook in de 21ste eeuw met recht de naam ‘Fioretti’ blijven dragen. Clemens Geenen
5
de binnenkant
Henk van der Zee werkte 35 jaar als pastor. Eerst in de Bommelerwaard, daarna in Oost-Groningen en vervolgens in Drenthe. Inmiddels 75 doet hij het nu wat rustiger aan in zijn woonplaats Groningen. Welke opvallende omwentelingen heeft hij in zijn leven als pastor en franciscaan meegemaakt?
Er voor elkaar willen zijn In 1968, vlak na het Tweede Vaticaans Concilie, werd Henk priester gewijd. “In die tijd leefden we in de verwachting dat geloven weer leuk zou worden”, zo blikt hij terug. “Achteraf bezien vind ik het jammer dat er van het enthousiasme van na het Concilie niet zoveel is overgebleven. Maar ik heb steeds voor mezelf geprobeerd er in kleine kringen iets van te maken.”
Meer pastor geworden Met medebroeders was hij werkzaam in het rivierengebied ten noorden van ’s-Hertogenbosch. “Het waren geweldige jaren”, herinnert Henk zich, “en we voelden ons geweldig geïnspireerd door de Bossche
6
bisschop Jan Bluyssen. In die periode werden we gevraagd om onze opleiding ‘op te waarderen’ door een aanvullende studie van enkele jaren theologie in Tilburg. In het studiepakket zat vooral veel praktische training. Ik moet zeggen dat ik toen eigenlijk wel een bedeesde jongen was, dus hoopte ik in die cursus wat bij te leren waar ik mijn voordeel mee zou kunnen doen.” Hij vertelt: “We zaten in een groep van zeven mensen en speelden in een rollenspel een pastoraal gesprek na. Op een zeker moment zei de gespreksleider: ‘Ik haal nu de tafel weg.’ Dat gebeurde. Maar dat het zo’n gevolgen zou hebben, had ik niet verwacht. Ik voelde me ineens naakt en bekeken van
top tot teen. Ik had niets om me achter te verschuilen. Ik ontdekte vervolgens wat ik kan én wat ik niet kan en dus ook niet moet doen. En ik leerde me te uiten. De gevolgen waren geweldig. Ik herinner me, dat ik eens bij een ouder echtpaar op huisbezoek was. De man vertrouwde mij toe dat hij ging sterven, maar dat zijn vrouw dat niet wist. Na afloop liet de vrouw me uit en zei dat haar man niet lang meer te leven had, maar dat hij dat zelf nog niet wist. Normaal zou ik weggegaan zijn, maar op dat moment sloot ik de deur aan de binnenkant en ging terug om met de twee ouderen over het levenseinde van de man te praten en over de betekenis daarvan voor beiden. Het werd een bijzonder gesprek, dat ik vroeger nooit gedurfd zou hebben.” Henk legt uit dat hij geleerd had om door te vragen en om bestaansvragen op te roepen en desnoods zonder antwoord te laten. Voortaan ging hij makkelijker met parochianen om en voelde dat hij door de opleiding meer pastor geworden was. “Ik durfde voortaan gesprekken samen te vatten en de kern te benoemen.” Lachend zegt Henk: “Maar preken zonder tekst durf ik nog steeds niet.”
‘Eén van ons’ Eenmaal in het Drentse Klazienaveen brak een drukke tijd aan. Het was een betrokken parochie met een grote kerk. “Een prettige omgeving om te werken”, aldus Henk. “En intussen zat ik ook in het bestuur van de orde in Nederland. Dat betekende veel op en neer reizen naar de Randstad. In die periode werd er darmkanker bij me geconstateerd. Ik werd geopereerd en verbleef drie maanden bij mijn zus in Groningen. Dat was heel prettig, want als nabehandeling kreeg ik een jaar lang een chemokuur. Aanvankelijk vijf dagen achter elkaar, waar ik hondsberoerd van was, en daarna wekelijks. Ik besefte dat ik niet meer kon doen wat ik deed en gewend was te doen.” Aanvankelijk vreesde hij dat het afgelopen zou zijn met hem, maar gaandeweg besefte hij dat er ook nog een leven na de kanker was. “Ik ben toen echt gaan beseffen: ‘Wat je hebt, heb je gekregen.’ Dat is echt franciscaans. Het maakt dat je niet meer
bang bent voor de toekomst. Je realiseert je: ‘Als dit ’t is, dan is ’t dit’.” Hij vond dat het tijd geworden was om dingen te gaan doen die hij altijd al wilde doen: zo schoor hij onder andere zijn haren af en kleedde zich voortaan in zwarte broek en zwarte trui. Klazienaveen in Drenthe moest hij vanwege zijn ziekte in 1999 verlaten. Henk ging parttime werken als geestelijk verzorger in een verzorgingshuis. Toen mensen hoorden dat hij ziek was, kreeg hij de opmerking: “Nou ben je één van ons.” Via een kennis kon hij een flat betrekken in de stad Groningen. En hij maakte kennis met
een domineesechtpaar, waarvan de man pastor-directeur was van de ‘Open Hof’, een oecumenisch diaconaal-pastoraal centrum met een dagopvang voor dak- en thuislozen, druggebruikers, heroïneprostituees en alcoholverslaafden in de stad. Nu werkt hij één dag per week in het centrum waar honderd vrijwilligers een luisterend oor bieden bij een kop koffie of thee en een broodje. Henk vindt dit echt pastoraal werk.
vraag: wat kun je voor elkaar betekenen? Dat is het meest wezenlijke element van geloven. Dat zie ik ook in de keuzes die Jezus maakt in zijn tijd.” Henk vertelt dat hij liturgie ook belangrijk vindt en dat hij altijd graag op dat vlak actief is geweest, maar dat vieren uiteindelijk een vormgeving is van: er voor elkaar willen zijn. Ton van Oosterhout ofm
Diaconie Voor Henk is diaconie het belangrijkste binnen het pastorale werk. “Het gaat om de
Henk van der Zee bij de ‘Open Hof’ in Groningen.
7
overweging
Wind Een zonovergoten land. Je voelt je er heerlijk. Want het is er altijd mooi weer. Leefde Franciscus in zo’n land? We stellen het ons wel eens zo voor. Franciscus zingt immers met “mijnheer broeder Zon” de lof van God. Ja, in dat Umbrische land kon dat allemaal. Daar word je vanzelf een blije mens. Maar hoe houdt zo’n blijmoedige mens het vol bij tegenwind? Franciscus vroeg eens aan broeder Leo: “Blij zijn, helemaal zoals het eigenlijk zou moeten, helemaal perfect ... Leo, denk je dat zoiets mogelijk is? Wanneer ben je eigenlijk een mens die de ware vreugde in zijn hart draagt?” “Stel je eens voor, broeder Leo, dat ik op een avond moeizaam tegen een ijskoude briesende wind in voortstrompel. De ijspegels hangen aan de zoom van mijn pij. Ze slaan tot bloedens toe tegen mijn benen aan. Stel je eens voor, broeder Leo, dat ik eindelijk aankom bij de kloosterpoort van Portiuncula. Broeder portier
8
doet open. Zodra hij mij ziet, begint hij meteen te schreeuwen: ‘Jij, idioot, hoe waag je het om zo laat nog aan de deur te komen? Scheer je weg!’ Stel je voor, Leo, dat broeder portier echt wel ziet wie ik ben, en desondanks toch voor mij de deur gesloten houdt. Als ik dan niet boos op hem word en mijn geduld bewaar, nou dan ben ik een heel eind gevorderd op de weg naar de ware vreugde.”
weer-lieve-heertje? In het zonnelied nodigt Franciscus broeder wind uit om God te loven. Ook als de lucht dicht trekt en de wolken donker worden, wil Franciscus God loven: “Wees geprezen, mijn Heer, door broeder wind en door de lucht, bewolkt of helder, en ieder jaargetijde, door wie Gij het leven van uw schepselen onderhoudt.” Maarten Lemmers ofm
Bij weer en tegenweer je een mens van God weten ... God is toch immers niet een mooi-
dierbaar
Op mijn zitkamer in Valkenburg hangt een tekening, die me zeer dierbaar is, met het volgende onderschrift: “Zo stelde Oom Guus v.d. Linde de slotmaaltijd voor op 16 september 1982. Mevrouw Adri van Koten neemt afscheid van de groep ‘Jonas’.” Een zeer levendige en vrolijke tekening, vol dynamiek: een kampvuur. En dat ‘kampvuur’ roept bij mij telkens in herinnering een zeer bewogen, creatieve en woelige periode in het leven van onze provincie waaraan ik mocht deelnemen: de Jut/Jonas groep in Utrecht. Het was 1967. Die groep bestond uit een achttal jonge franciscanen. Wij vonden: het moest anders; we zochten naar
nieuwe levensvormen. Het was een zeer spannende, inspannende, maar vooral boeiende tijd, met zeer intensieve en diepgaande ontmoetings bijeenkomsten met veel gasten rondom de bijbel en actuele thema’s met allerlei werk- en verwerkingsvormen. Mevrouw Adri van Koten wordt in het onderschrift van de tekening vermeld. Zij heeft van de eerste dag af tot 16 september 1982 voor het huishouden gezorgd. Als ik aan Adri denk, raak ik ontroerd. In grote dankbaarheid en diepe genegenheid noem ik haar naam en denk ik aan haar: een gouden vrouw!
Huub Bremen ofm
9
n i eu w s
Mensen Op 22 februari overleed te Warmond Jan Koot. Hij was 86 jaar oud, 63 jaar franciscaan en 56 jaar priester. In 1957 vertrok hij naar de missie in Nederlands Nieuw-Guinea, het huidige Papua. Van 1983 tot 1990 gaf hij leiding aan de broederschap aldaar. In 1995 keerde hij terug naar Nederland en ging wonen in Leiden, waar hij pastorale assistentie verleende. Te Weert overleed op 29 april Loek Hasenack, 78 jaar oud. Na een studie aan de Hogere Landbouwschool trad hij in 1961 in bij de franciscanen. In 1966 vertrok hij naar de missie in Pakistan. Vijftien jaar werkte hij daar aan grote landbouwprojecten. Ook was hij betrokken bij de opleiding van jonge franciscanen. Zijn aandacht bleef steeds uitgaan naar de armen en kanslozen. In 1992 werd bij hem de diagnose Parkinson vastgesteld. In 1999 keerde hij naar Nederland terug en ging hij wonen in Nijmegen en daarna in Weert.
Hoge Vaticaanse post voor minister generaal
José Rodríguez Carballo ofm.
Paus Franciscus heeft op 6 april José Rodríguez Carballo (59), minister generaal van de minderbroeders franciscanen, benoemd tot secretaris van de Vaticaanse Congregatie voor de Instituten van Godgewijd Leven en van de Gemeenschappen van Apostolisch Leven, kortweg‘Congregatie voor de Religieuzen’. In de functie van secretaris is hij na de prefect, de Braziliaanse kardinaal João Bráz de Aviz, de ‘tweede man’ van deze congregatie.
Het is de eerste belangrijke benoeming van paus Franciscus. De religieuzencongregatie is een bestuursorgaan van de Romeinse Curie, die de paus bijstaat in het vervullen van zijn taken als hoofd van de wereldwijde Rooms-Katholieke Kerk. De minister generaal is tevens benoemd tot titulair-aartsbisschop van Belcastro. Hij is vanaf 2003 de 119de minister generaal van de minderbroeders franciscanen. In 2009 werd hij voor een tweede termijn van zes jaar in deze functie gekozen. José Rodríguez Carballo volgt als secretaris van de congregatie Joseph William Tobin op, die 18 oktober 2012 werd benoemd tot aartsbisschop van Indianapolis in de Verenigde Staten. De benoeming van Carballo had tot gevolg dat binnen twee maanden het generaal definitorium (algemeen bestuur van de orde) en de presidenten en vice-presidenten van de verschillende conferenties (grotere bestuurlijke overlegorganen) een nieuwe minister generaal moesten kiezen. De verkiezingsdatum is 22 mei. Kort tevoren ging deze editie van Franciscanen.nl ter perse. Op de site www.franciscanen.nl is bekendgemaakt wie de nieuwe minister generaal is.
Nationale bedevaart Martelaren van Gorcum Op 6 juli wordt de jaarlijkse Nationale bedevaart naar Brielle gehouden. Hier zijn op 9 juli 1572 de negentien ‘Martelaren van Gorcum’ door ophanging in het toenmalige ‘Den Briel’ om het leven gebracht. Onder hen bevonden zich elf minderbroeders. Ze zijn de patroonheiligen van de Nederlandse franciscanen. Het thema van de bedevaart is dit jaar: ‘Geroepen - Geloven - Gezonden’. De pelgrimage begint om 11.00 uur met een eucharistieviering in de Bedevaartskerk H.H. Marte laren van Gorcum. Hoofdcelebrant is de Rotterdamse bisschop Hans van den Hende. ‘s Middags is er rozenkransgebed en wordt de kruisweg gebeden in de naast de kerk gelegen ommegang rond ‘Martelveld’, de plek waar de martelaren het leven lieten. De bedevaart wordt afgesloten met plechtige vespers in de kerk, waarna een sacramentsprocessie op het Martelveld wordt gehouden en de pelgrimszegen gegeven. Monument op het Martelveld.
10
ac t i v i t e i t e n
La Verna
Franciscaans Jongerenwerk
Stoutenburg
Meditatie en welzijn
Wjd@home.nl
Kruidentuindagen
Je krijgt verschillende meditatievormen aangereikt. Daarmee kun je ontdekken wat bij jou past, waar jij mee kunt werken, zodat je meditatie kunt integreren in je bestaan. We motiveren elkaar door samen te mediteren en allerlei ontdekkingen te doen. Data 7 en 14 juni Tijd 10.00-16.00 uur Prijs € 50,-
Voor de jongeren die niet naar de Wereld jongerendagen in Rio gaan wordt er mede door het Franciscaans Jongerenwerk een thuisblijversprogramma georganiseerd in het Stanislascollege in Delft. Beleef het grootste jongerenevenement ter wereld real time vanuit Nederland! Meer info en aanmelding: www.jongkatholiek.nl/wjd. Data 25-28 juli Prijs € 125,-
Tijdens de kruidentuindagen vertelt Marion Gieben over de kracht en het gebruik van kruiden. We oogsten kruiden voor de thee en de lunch die we samen bereiden. ‘s Middags werken we in de kruidentuin. Data 15 of 16 juni Tijd 10.00-16.00 uur Prijs € 35,-
Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling
18-30 jaar
Open dag
Vézelay 2013: Sta op! En loop!
Gelegenheid om te proeven van cursussen die dit najaar te volgen zijn. Diverse cursusleiders presenteren hun aanbod in de vorm van een workshop. Op de website staat vanaf begin september het programma. Datum 14 september Tijd 14.00-17.00 uur Prijs gratis
Vierde internationale franciscaanse jongerenpelgrimage in Bourgondië. Vanuit Duitsland reizen we met de groep naar Frankrijk. Daarna vijf dagen twintig kilometer per dag wandelen naar Vézelay in Frankrijk en vervolgens drie dagen van ontmoeting, uitwisseling, vieringen en feest met andere franciscaanse jongeren. Data 5-13 augustus Prijs € 350,-
Meditatie, ademhaling voor de ziel
Franciscaans Milieuproject
Vijf avonden voor wie ontdekken wil wat meditatie is, met aandacht voor lichaamshouding, ademhaling en bewustzijn. Ook geschikt voor wie al bekend is met meditatie. Data 25 september, 9 en 23 oktober, 6 en 20 november Tijd 20.00-21.30 uur Prijs € 55,-
Franciscaans Jongerentreffen
Informatie en opgave: Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530 e-mail: info@laverna.nl website: www.laverna.nl
Informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen tel.: 0412 465770 / 465780 e-mail: fjwmegen@hetnet.nl website: www.franciscanen.nl > jongeren
Voor de veertiende keer vindt het Franciscaans Jongerentreffen plaats. Thema: ‘Ik geloof het wel’. Ontmoeting, workshops, theater en vieringen met andere zoekende-gelovige jongeren. Data 11-13 oktober Prijs € 50,-
Informatiemiddag
Als je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom, kom dan naar onze informatiemiddag. Je krijgt dan informatie over het project en een rondleiding door huis, moestuin en bos. Datum 30 juni Tijd 14.00-16.00 uur Prijs gratis (gift wordt op prijs gesteld) Koken met de seizoenen
Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg. Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. Data 10 juli Tijd 15.00-20.00 uur Prijs € 15,-
Informatie en opgave: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg tel.: 033 4945500 e-mail: post@stoutenburg.nl website: www.stoutenburg.nl
Voor meer activiteiten in franciscaans N ederland: www.franciscaanseweg.nl
11
Fr a n c i s c a a n s J o n g e r e n w e r k
Hee, ik ben Mikkie, vijftien jaar en ga naar het vierde gymnasium. Ik woon in Amsterdam-Noord, Molenwijk, dus redelijk dicht bij La Verna, het Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling. Via mijn vader Mark ben ik in contact gekomen met de Franciscaanse Beweging. Ik ben met hem een weekend naar het clarissenklooster in Megen geweest. Ik vond het wel interessant, want het was zo anders dan ik gewend was.
Een leuke ervaring Ik vond de clarissen in Megen heel aardig en gastvrij. Het was echt een aparte maar leuke ervaring. Ik heb ook twee keer in de franciscaanse communiteit in Amsterdam het ochtendgebed bijgewoond. Ook dat was leuk om mee te maken, ondanks dat het zo vroeg was. Ik heb daarna nog een vriend meegenomen van wie ik wist dat hij ook geïnteresseerd is in het christelijk geloof. Ook hij vond het een mooie ervaring. Op school kreeg ik op een gegeven moment een opdracht een videoportret te maken met als thema ‘Onvrijheid’. Vrijwel meteen dacht ik aan de La Verna communiteit, omdat ik het zo bijzonder vond dat mensen met zo weinig bezittingen konden leven, en dat zoiets misschien ook wel een beetje beperkend is. Ik heb via mijn vader contact gezocht met broeder Theo van Adrichem. Mijn vriendin Puck
en ik hebben hem geïnterviewd en ik vond het hartstikke leuk en interessant om te doen. We werden erg gastvrij ontvangen door Theo, die thee voor ons gezet had en ministroopwafeltjes klaar had gelegd. Het videoportret was goed gelukt. Theo vertelde enthousiast over zijn leven in de communiteit. Het was heel anders dan ‘normaal’. Ik vond het fascinerend te horen dat Theo en zijn mede-franciscanen op deze wijze konden leven. Het filmpje staat op YouTube, en heeft als titel: Franciscaan Theo van Adrichem. Mijn docente heeft me er uiteindelijk een acht voor gegeven. Ik vond het al met al echt een leuke ervaring, en zal zeker geïnteresseerd blijven, ook omdat mijn vader het ook altijd naar zijn zin heeft in de franciscaanse omgeving. Mikkie Spiering