"Help, ik word ouder!" Mensen met een verstandelijke beperking worden steeds ouder. En dat is heel mooi! Bij Talant is inmiddels méér dan de helft van de cliënten 50 jaar of ouder. En dat aantal zal de komende jaren alleen maar toenemen. Alleen hoe kan dat? Wat betekent dit voor de zorg en begeleiding? En welke stappen neemt Talant? Op deze vragen geven regieverpleegkundige Wendy Oord en arts Maaike Boersma graag antwoord. Waarom worden mensen met een verstandelijke beperking
Wat doet Talant met deze veranderende zorgbehoefte?
steeds ouder?
Kennis over deze groeiende groep ouderen is er in Nederland
Binnen de gehandicaptenzorg is er een enorme toename van
nog weinig. En voor de gevolgen voor deze groep is alleen
ouder wordende cliënten. Ook bij Talant is méér dan de helft van
nog beperkt aandacht in een aantal theoretische onderzoeken.
de cliënten aan het verouderen. Dit komt aan de ene kant door
Bij Talant proberen we daar verandering in te brengen met
de verbeterde medische zorg van de afgelopen decennia.
praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek. Waarbij die praktische
Hierdoor is de levensverwachting toegenomen. Daarnaast zien we
invulling ervan hoog op de agenda staat. Maaike: “Het uitgangs-
dat er, net als bij de reguliere bevolking, sprake is van een kleine
punt is een goed en zinvol leven, waarbij omgeving, zorg en
geboortegolf na de Tweede Wereldoorlog tussen 1965 en 1970.
ondersteuning aansluiten bij de veranderende behoeften en mogelijkheden van de cliënt. Dit betekent concreet dat we tijdig
Maaike Boersma: “Mensen met een verstandelijke beperking
de ouderdomsverschijnselen willen leren herkennen, goede
krijgen meer en veel eerder problemen met hun gezondheid.
medische zorg leveren en de inrichting van de woonzorglocatie
Cliënten met een matige verstandelijke beperking hebben al
aanpassen om bijvoorbeeld vallen zoveel mogelijk te voorkomen.”
vanaf een leeftijd van 50 jaar een hogere kans op ouderdomsverschijnselen. Bij cliënten met het syndroom van Down en
Goed opletten!
cliënten met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking begint
Wendy Oord: “Het verouderingsproces begint bij ieder mens op
het verouderingsproces nog eerder, namelijk al rond de 40 jaar.”
een ander moment, het is daarom zinvol om bij elke cliënt alert te zijn op veroudering. Door vroeg te signaleren en te luisteren
Veelvoorkomende ouderdomsverschijnselen
naar de veranderde behoeften en wensen kunnen we de
De veroudering bij mensen met een verstandelijke beperking begint
begeleiding en zorg aanpassen. Hoe ernstiger de verstandelijke
dus eerder en gaat daarnaast ook sneller dan bij ‘reguliere’ ouderen.
beperking is, hoe lastiger de achteruitgang is vast te stellen.
Er ontstaat daardoor een andere zorgbehoefte, want chronische
Talant heeft daarom de Talant screening downsyndroom opgezet
klachten en ouderdomsziekten treden steeds meer op de voorgrond.
om de veroudering goed te kunnen volgen. Ook doet Talant samen met andere zorg- en onderwijsinstellingen onderzoek
Maaike: “Ouderdomsverschijnselen zijn bijvoorbeeld slechter horen
naar dementie bij mensen met zeer ernstige verstandelijke en
of slapen, een trager werkende schildklier en vitaminetekorten.
meervoudige beperkingen.”
Ook kunnen veranderingen ontstaan in het tijdsbesef, de oriëntatie in de ruimte, motoriek, persoonlijke verzorging, interesses, emoties,
‘Tel 20 jaar bij de leeftijd op’
spraak en slikken. Verder speelt dementie een grote rol: maar liefst
Niet alleen de onderzoekers, begeleiding en artsen spelen een rol bij
driekwart van de mensen met downsyndroom krijgt dementie.”
het opmerken van ouderdom. Ook als familie is het goed om op te letten welke veranderingen er spelen. Wendy: “Een richtlijn is dat je gemiddeld 20 jaar bij de kalenderleeftijd optelt. Dan kom je op de lichamelijke leeftijd. Dus iemand van 50 jaar is eigenlijk lichamelijk 70 jaar en dan weet je dat vergeetachtigheid kan optreden. En dan weet je ook dat je aan de bel moet trekken als die vergeetachtigheid erger is dan je zou verwachten.”
12
Lente 2022
