InZicht
Uitgave van Talant jaargang 17 - nr 61
Lente 2018
Schitteren tijdens Leeuwarden Fryslân 2018 40 jaar
Trefpuntvieringen in
Beetsterzwaag
Hilbert Bruining in het midden
Voorwoord
Meedoen Meedoen in de samenleving. Dat willen we allemaal. Een bijdrage leveren, groot of klein, versterkt het gevoel van eigenwaarde, het maakt dat je ertoe doet. Dat geldt zeker ook voor de cliënten van Talant. Dit is de reden dat participatie een belangrijke pijler is in de zorg voor mensen met een beperking. Een project waarin dat heel mooi tot uiting komt, is Leeuwarden Culturele Hoofdstad. Talenten treden op en schitteren als slagwerker, dichter, operazangeres of toneelspeler.
Inhoud
3 4 5 6
Kort Nieuws Van de Centrale Verwantenraad Schitteren tijdens Leeuwarden- Fryslân 2018 én daarna
6
Niet alleen op het podium, maar ook achter de schermen zijn cliënten actief. Ze helpen in de catering bij grote evenementen zoals de opening van Culturele Hoofdstad of ze hebben andere rollen als vrijwilliger bij festivals die op stapel staan. Anderen laten zich van hun kunstzinnige kant zien en hebben prachtige souvenirs gemaakt voor Leeuwarden 2018. Dit heeft geleid tot een goed gevulde webshop met producten die anders zijn dan de gangbare molens, klompen en de Oldehove op miniatuurformaat. Toch zijn er ook nog altijd cliënten die niet in staat zijn om zelf direct een
8 Hilbert Bruining in het midden 10 40 jaar Trefpuntvieringen in Beetsterzwaag
rol te spelen of om voorstellingen te bezoeken. Voor hen zijn er allemaal voorstellingen ontwikkeld op het gebied van muziek, toneel of zintuiglijke waarneming, zodat ook die cliënten mee kunnen doen en iets kunnen ervaren van het bruisende hart wat Friesland dit jaar is.
10
En als het aan ons ligt als directieteam houdt het niet op na 2018, maar is dit een stimulans tot meer creatieve en culturele activiteiten, zodat de cliënten mooie dingen kunnen beleven en het beste uit zichzelf kunnen halen. Directieteam Talant Auke Jelle Kingma, Joke van Leeuwen, Oedo Zwart en Bothilde Buma
12 P roject VeiligPlus op De Wissel 14 In het zicht: Tessa Meintema 14 Gerrit: Naar de kerk gaan 15 Ander nieuws 16 Tweespraak: Johan, Sonja en Douwe
Foto voorpagina Al zeventien jaar houdt Hilbert het weer nauwkeurig in de gaten. Lees over Hilbert in het midden, op pagina 8 en 9.
2
Lente 2018
KORT
Week van zorg en Welzijn
Burgemeester op bezoek bij Jaap Visser Jaap Visser vierde 24 januari zijn 75e verjaardag. Voor iemand met Downsyndroom is dit een uitzonderlijk hoge leeftijd. Dit was de reden voor burgemeester Gerben Gerbrandy om langs te gaan en hem persoonlijk te feliciteren. Dat de burgemeester langs kwam, vond Jaap geweldig. “Dat is moai.” Jaap woont in een woonlocatie van Talant in Surhuisterveen. Overdag gaat hij naar woonzorgcentrum ’t Suyderhuys voor dagbesteding.
In de Week van Zorg en Welzijn – 12 tot en met 17 maart - heeft
NLdoet was weer prachtig
Talant maar liefst vijf banenmarkten
Ook bij locaties van Talant staken vrijwilligers weer
gehouden. Iedereen was welkom om
enthousiast de handen uit de mouwen tijdens NLdoet.
kennis te komen maken met Talant. In het bijzonder de werkzoekenden: mensen met een zorgopleiding konden ter plekke solliciteren. Ondernemend Talant Hoewel bezoekers altijd welkom zijn
Vrijdag 9 en zaterdag 10 maart vond de landelijke vrijwilligersactie NLdoet weer plaats. Cliënten en locaties werden deze dagen volop geholpen bij het schilderen, het opknappen van de tuin of samen een dagje uitgaan. Dankzij de extra hulp is er weer veel moois gebeurd!
Videoreeks bedrijfsplan Talant
bij de locaties van Ondernemend Talant, was het in deze week ook extra
In een videoreeks laat Talant zien wat zij belangrijk vindt en waar zij voor staat.
aantrekkelijk om langs te gaan. Voor
De mooie praktijkvoorbeelden worden verteld uit het perspectief van de vier
iedere bezoeker lag er een leuk cadeau-
directeuren, een cliënt, een moeder, een medewerker en een hoofd.
tje klaar. De locaties van Ondernemend Talant bieden leuke cadeauartikelen, woonaccessoires, babykleren en
Door het vertellen en delen van de mooie initiatieven hopen de directeuren ook anderen te inspireren. Bekijk de videoreeks op het YouTubekanaal van TalantOnline.
souvenirs aan. Ook een brasserie, dierenpension en kwekerij maken deel uit van Ondernemend Talant. www.talant.nl/ondernemendtalant
Introductie nieuw beeldhorloge Meer nieuws?
Het Beeldhorloge is vernieuwd. Dankzij
Kijk ook eens op
nu nog meer mogelijkheden. Alle gebruikers hebben inmiddels een oproep
www.talant.nl
gekregen om hun horloge om te ruilen voor de nieuwe versie.
Facebook: /TalantOnline
Al een aantal jaren maakt een aantal cliënten van Talant gebruik van een beeldhorloge.
Twitter: @TalantOnline YouTube: TalantOnline
verbeterde technieken heeft het horloge
Dit horloge, met foto’s en pictogrammen die afgestemd zijn op de gebruiker, is een handig hulpmiddel om structuur aan de dag te geven. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Gerard Herder. Via 06 -52 03 49 38 of g.herder@talant.nl.
InZicht
3
NIEUWS
ant l a T j i b t i F
Overdag actief, ’s nachts lekker slapen Een goede nachtrust is niet vanzelfsprekend voor mensen met een verstandelijke beperking. Petra Poppe, meewerkend leidinggevende Nachtzorg bij Talant, merkte dat de bewoners
dagritme. “Het leven trok min of meer aan ze voorbij”, vertelt
van Talant-locaties De Wouden 1 en 3 in Drachten veel beter
Petra. “Vaak sliepen de bewoners overdag ook enkele momenten,
slapen. Locatiehoofd Imkje Hoekstra legt uit hoe dat komt.
waardoor ze ’s avonds de slaap niet konden vatten. Niet zelden
“Een gebalanceerd dagprogramma is de sleutel.”
had dit onrust en probleemgedrag tot gevolg.”
Imkje: “We werken sinds een tijdje met de behandelmethode
“Een paar voorbeelden van een betekenisvolle daginvulling?”
Triple-C, waarbij we zoveel mogelijk het gewone leven benaderen.
vervolgt Imkje. “Je kunt als begeleider een leeg koffiekopje
Dat houdt onder andere in dat we de bewoners een betekenisvolle
aannemen van de cliënt, maar als je hem stimuleert om
daginvulling geven. Het biedt ze een veilig, herkenbaar ritme
zelf het kopje neer te zetten, komt hij letterlijk in beweging.
en het maakt actief; de basis voor goed slapen.”
Sommige cliënten kunnen prima zelf hun wasgoed in de kast leggen of de vaatwasser leeghalen. Als je de balans vindt
Een heel verschil met een paar jaar geleden. Toen hadden de
tussen inspannende en ontspannende activiteiten valt een
bewoners van De Wouden 1 en 3 veel minder structuur in hun
cliënt overdag niet in slaap en is hij ’s avonds toe aan rust.”
Talant komt met antwoord op tekort MBO-V op arbeidsmarkt Talant heeft samen met het Friesland College een praktijkroute ontwikkeld om begeleiders om of bij te scholen tot verpleegkundige. De eerste groep van 25 medewerkers startte in februari van dit jaar. In totaal wil Talant de komende vier jaar honderd medewerkers omscholen. De zorg bij Talant wordt steeds complexer. “Daar moeten onze medewerkers ook bevoegd voor zijn,” vindt Talantdirecteur Bothilde Buma. “Denk bijvoorbeeld aan het geven van medische zorg zoals het toedienen van injecties.” De praktijkroute voor eigen medewerkers biedt uitkomst. Veel interesse Er is veel interesse voor de praktijkroute. “We kregen bij een eerste uitvraag onder de medewerkers ongelooflijk veel reacties. Veel meer dan we hadden verwacht.” De opleiding wordt ontwikkeld naar het voorbeeld van Meriant, net als Talant een dochterorganisatie van Alliade. “Wat bij Meriant opvalt, is dat medewerkers erg leergierig zijn en er energie van krijgen. Ook de cliënten vinden het leuk, en dat is ook niet onbelangrijk. Het is de enorme investering in personeel hierdoor dan ook meer dan waard.”
4
Lente 2018
Van de CCVR
Aandacht voor pesten Ook mensen met een verstandelijke beperking worden gepest. Niet iedereen durft er over te praten. Angst en schaamte zijn hiervoor de
Medezeggenschap bij Talant vernieuwd
voornaamste redenen. Iemand die gepest wordt, kan er lang last van
De structuur van medezeggenschap bij Talant is met ingang van 1 januari
hebben. Soms zelfs levenslang. Elroy
2018 vernieuwd. Talant krijgt behalve centrale raden ook gebiedsraden
Joustra en Stefan Caron van de Centrale
en lokale raden. De Centrale Verwantenraad heet nu Centrale Cliënten-
Cliëntenraad vinden dat heel erg.
vertegenwoordigersraad (CCVR). De naam van de Centrale Cliëntenraad
Daarom vroegen ze om een Weetkrant
is ongewijzigd.
over pesten en organiseerden ze een themabijeenkomst.
Alle raden voor cliënten rekenen op de begeleiding van een coach. De coaches zijn in maart aangesteld. Hun eerste opdracht is het inventariseren waar gebiedsraden en locatieraden kunnen starten. Zodra er een gebieds- of een locatieraad is gevormd, worden er samenwerkingsovereenkomsten tussen Talant en de raden getekend. Met het recht op Medezeggenschap kunnen cliënten, waar nodig met hulp van coaches en cliëntvertegenwoordigers, invloed uitoefenen op het beleid en de besluitvorming binnen Talant. Talant vindt dit belangrijk. Daarnaast is het via de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ) verplicht.
Locatieraad
Locatieraad
Locatieraad
TOTAAL
±200 Locatieraden
Elroy en Stefan bedachten samen met de
Gebiedsraden voor cliënten en gebiedsraden voor cliëntenvertegenwoordigers
Gebiedsraden voor cliënten en gebiedsraden voor cliëntenvertegenwoordigers
redactie de onderwerpen voor de Weet-
Gebiedsraden voor cliënten en gebiedsraden voor cliëntenvertegenwoordigers
TOTAAL
±20
krant. Ook Talants gz-psycholoog Mary-Eliz
Gebiedsraden voor cliënten en gebiedsraden voor cliëntenvertegenwoordigers
de Witt dacht mee. ”Regelmatig praat ik met cliënten over hoe je met elkaar omgaat en over pesten,” vertelt Mary-Eliz. “Aandacht voor pesten is erg belangrijk.”In de Weetkrant staat duidelijk uitgelegd wat
Centrale cliëntenraad en een Centrale Cliëntenvertegenwoordigersraad
pesten is en wat iemand kan doen als hij/ zij te maken krijgt met pesten. Tijdens de themabijeenkomst gingen cliënten hierover met elkaar in gesprek. Bekijk en lees de
Friesland
Weetkrant op www.talant.clienten.nl
InZicht
5
Schitteren tijdens Leeuwarden-Fryslân 2018 én daarna Culturele Hoofdstad Leeuwarden-Fryslân 2018 (LF2018) is een feest voor iedereen. Toch is meedoen voor mensen met een beperking niet altijd zo vanzelfsprekend. Daarom kwam Corrie van Hilten voor deze groep op. En met succes. Als projectleidster bij Talant zorgt zij sinds 2015 voor mooie verbindingen die het meedoen wél mogelijk maken. Talant heeft de afgelopen jaren geoefend voor het Culturele Hoofdstad-jaar, is klaar voor 2018 en nog belangrijker; maakt plannen voor daarna. Corrie van Hilten voelt zich gesterkt door Talant-directeur Auke Jelle
Talenten laten zien en ontdekken
Kingma. Naast goede zorg erkent ook hij dat de extra’s, waaronder
Kayleigh is ontdekt tijdens het project ANDERS! van Cityproms.
de samenwerking met cultuur, zorgt voor ontwikkeling bij cliënten
Dit is een muziektheaterproductie in Friesland voor mensen met
en mooie contacten met de samenleving. Ook de financiële steun
en zonder beperking. Ronald zijn talent viel op tijdens de talenten-
door de Stichting ‘Vrienden van Talant’, zoals het vergoeden van
dagen die Talant in 2017 samen met Special Arts organiseerde.
extra begeleidingsuren en vervoerskosten helpen om meedoen
Tijdens deze dagen konden mensen met een beperking tijdens
tot een succes te maken. Maar de energie die vrijkomt na een
workshops hun talenten laten zien en ontdekken. Er waren workshops
succesvol optreden; de trots bij cliënten en hun familie, de angsten
theater, muziek, visagie, dans, poëzie, filmen, fotografie en schrijven.
die overwonnen worden, het durven schitteren, juist die positieve
Voor alle deelnemers vormden deze dagen een enorme boost voor
ervaringen zijn de belangrijkste drive om steeds weer op zoek te
hun zelfvertrouwen. Jurjen was ook één van de deelnemers. Trots
gaan naar nieuwe kansen.
vertelt hij dat hij heeft gedanst. “Normaal durf ik dat niet, maar nu heb ik het wel gedaan. Iedereen neemt je hier zoals je bent en dan
Uitlaatklep
durf ik meer.”
Er zijn de afgelopen jaren al veel nieuwe talenten ontdekt die in
6
2018 én daarna volop zullen stralen. Een mooi voorbeeld hiervan
Eigen voorstelling over Mata Hari
is Ronald Varwijk. Hij bleek een ongekend talent te hebben voor
In 2018, het jaar dat Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad is
dichten en poëzie. “Door te dichten kan ik alles van mij afschrijven,”
van Europa, gaat meedoen al vele malen makkelijker dan drie jaar
vertelt Ronald. In slechts vijftien minuten schrijft hij een gedicht
geleden. In totaal doen aan meer dan tien grote projecten van
waarmee hij anderen raakt en ontroert. Hij vindt het heel belangrijk
LF2018 mensen met een beperking mee. Dit doen ze als artiest,
dat de mogelijkheden en talenten van mensen met een beperking
bezoeker of vrijwilliger. Ook worden er op verschillende
gezien worden. Dit benadrukt hij dan ook vaak in zijn gedichten.
dagbestedingslocaties souvenirs gemaakt die verkocht worden in
Ook Kayleigh Kuijpers viel op. “Ik heb autisme, pdd nos en een licht
de officiële webshop van LF2018. Het zijn allemaal eigengemaakte
verstandelijke beperking. Zingen is één van mijn passies,” vertelt
en unieke producten. Binnenkort start voor deze webshop ook nog
ze. Kayleigh zingt opera. Ook voor haar is haar talent een belang-
de productie van tassen die gemaakt worden van oude vlaggen en
rijke uitlaatklep. “Het helpt me, als ik boos ben, om even alles te
vaandels van LF2018. En ongetwijfeld komen er in de loop van het
vergeten.”
jaar nieuwe producten bij.
Lente 2018
"Zingen helpt me om even alles te vergeten" Kayleigh Kuijpers tijdens het project ANDERS! van Cityproms. Foto door Bob de Boer.
Voorstelling op locatie
mee te maken krijgt, maar die voor mensen met een beperking
Voor mensen met een ernstige meervoudige beperking blijft het
vaak een grote uitdaging vormen. Deze voorstelling gaat woensdag
lastig om naar een evenement te gaan. Speciaal voor die groep
15 juni in première. Het is een bijzondere productie van Talant in
hebben professionele kunstenaars drie unieke voorstellingen
nauwe samenwerking met Special Arts en Stichting Artertainment.
ontwikkeld. Twee hiervan zijn speciaal voor mensen die zowel
Het script is van de toneelschrijver en regisseur Don Duyns.
doof als blind zijn. Er is veel aandacht voor zintuiglijke prikkeling. Ook worden er al drie jaar erg aansprekende klassieke minicon-
Het zindert en dat moet blijven
certen georganiseerd in samenwerking met CityProms Embrace
Ook wanneer na 2018 de financiële steun van de Stichting Vrienden
Nederland. Professionele musici weten met hun enthousiasme en
van Talant misschien wegvalt, heeft Talant er vertrouwen in dat
muziek de dagelijkse sleur te doorbreken en bezorgen hiermee
mensen met een beperking blijven meedoen. Directeur Auke Jelle
cliënten een bijzondere dag.
Kingma: “Het zindert en dat moet blijven. Ik vind het heel belangrijk dat er iets blijvends ontstaat in de samenwerking met cultuur en
Eigen theaterproductie over het verhaal van Mata Hari
bijvoorbeeld de lokale toneelverenigingen. Dat er kansen blijven in
Talant heeft in 2018 ook haar eigen voorstelling. Het is een voorstel-
de toekomst en dat we binnen Talant een leerplek maken die helpt
ling over het leven van Mata Hari. Het verhaal gaat over schoonheid,
bij deze ontwikkeling.” Hier zet hij zich graag voor in. Alle nieuwe
liefde, kracht, doorzettingsvermogen, vooroordelen, uitsluiting en
contacten zijn het startpunt voor nieuwe kansen, die door Talant
onrecht. Universele thema’s waar ieder mens in zijn of haar leven
met beide handen aangepakt worden.
InZicht
7
Hilbert in het
midden
Over niets wordt zoveel gepraat als over het weer. Ook Hilbert Bruining raakt er niet over uitgesproken. Vol enthousiasme neemt hij je mee in zijn belevingen rondom alles wat met het weer te maken heeft. Door handige, technische snufjes heeft Hilbert à la minute inzicht in de gegevens van zijn eigen weerstation en deze deelt hij graag met iedereen met een luisterend oor. Bijvoorbeeld zijn twee huisgenoten Albert en Siebren, ze wonen samen in Drachten met begeleiding van Talant.
Nimbus niet alleen merk bezemsteel Leuk bedacht, maar de Nimbus is natuurlijk meer dan een merk bezemsteel uit de Harry Potter serie. Samen met Hilbert bekijken we prachtige foto’s van Nimbus wolken, maar
Troch waar en wien
ook de Cirrus, Cumulus en Stratos.
Deze zin prijkt op Hilbert zijn visitekaartje. En zo is het maar net. Deze hobby beoefen je op
OANT MOARN
Gerrit, Piet, Marjon, Helga of Peter?
alle momenten van de dag, bij
Wie is de favoriete weerman of vrouw van Hilbert?
alle weersomstandigheden. En
Zonder twijfel Piet Paulusma. Maar Hilbert is van
eerlijk is eerlijk: hoe extremer,
mening dat zijn eigen weersvoorspellingen toch
des te leuker, want dat
vaak net iets beter uitpakken. Oké Piet: mocht je
betekent dat er weer een
nog versterking zoeken van jouw team, dan weet
record is gebroken!
je dat je gerust bij Hilbert mag aankloppen!
Donders! Van welk seizoen gaat Hilbert zijn hart iets sneller kloppen? De zomer of misschien de winter? Het seizoen maakt Hilbert niet zoveel uit, maar een knetterende onweersbui, dat vindt hij prachtig. Laat het maar lekker donderen en flitsen. Hilbert en Albert
8
Lente 2018
Super bal! Hilbert en zijn huisgenoten mag je wakker maken voor de super gehaktballen van Slagerij Vos. Knoeperts zijn het. Hilbert werkt bij deze slager en de ballen liggen vandaag heerlijk te pruttelen in de pan. Goed voer na een dag hard werken.
Aan de slag Hilbert is geen langslaper. Al vroeg gaat hij aan de slag in zijn Jumbotenue. Achterop zijn rug staat: Ik help u graag! Hij zorgt ervoor dat de groente- en fruit afdeling van de supermarkt er tiptop bijligt. Dit doet hij al bijna twaalf jaar! Ook geeft hij graag wat advies. Over eizoensgroentes bijvoorbeeld. Tja, uiteindelijk is alles met het weer verbonden‌
Leve de techniek Al zeventien jaar houdt Hilbert het weer nauwkeurig in de gaten. Tegenwoordig doet hij dit met behulp van een handige app: Netatmo. Binnen een mum van tijd heb je inzicht in onder andere de temperatuur, windsnelheid en hoeveelheid neerslag. Een samenvatting van deze gegevens deelt Hilbert dagelijks via zijn Whatsappgroepen en Facebookaccount.
Heit en mem
InZicht
9
40 jaar Trefpuntvieringen in Beetsterzwaag Zondag 11 maart werd in ’t Trefpunt in Beetsterzwaag een bijzonder jubileum gevierd. Precies veertig jaar geleden vond hier de allereerste Trefpuntviering plaats voor cliënten van Talant, toen nog Borneroord. Ds. Libbe Oost leidde de dienst. Sinds 2009 wordt de Trefpuntviering georganiseerd door ds. Annemarie Klomp. Samen blikken ze terug op een memorabele tijd. “Alsof ik nooit ben weggeweest”, zegt Libbe over de feestelijke viering op 11 maart. Annemarie vroeg hem, net als veertig jaar geleden, de dienst te leiden. “Ik hoefde er niet lang over na te denken. Natuurlijk zei ik volmondig ja! Het is mooi om bij zo’n gelegenheid stil te staan, want wat hebben we wat beleefd in al die jaren. Bijzondere, vrolijke en liefdevolle gebeurtenissen, maar ook eenzaamheid, verlies en verdriet kwamen voorbij. Op dat soort momenten is het fijn dat je iets voor een ander mag betekenen. Mensen met een verstandelijke beperking gaan anders met hun emoties om. Het was soms moeilijk om daar doorheen te prikken. Toch kon ik er altijd voor ze zijn. Niet alleen als predikant op zondag,
Ds. Annemarie Klomp en Ds. Libbe Oost.
mijn rol was vele malen groter.” den en verzorgers ook vragen over morele kwesties. Hoe je helpt in
10
Hulp bij levensvragen
de laatste levensfase bijvoorbeeld of hoe je iemand steunt bij intens
“Ons ambt is veelzijdig”, gaat Annemarie verder. “Als geestelijk
verdriet.” Libbe: “Mensen met een verstandelijke beperking hebben
verzorger heb je dagelijks te maken met vragen en gevoelens van
een andere kijk op de wereld. Ze kunnen heftig reageren op dingen.
cliënten die gaan over verlies, afscheid en alleen zijn, maar ook over
Veel cliënten kunnen niet praten, maar hebben zeer zeker gevoelens
bijvoorbeeld seksualiteit. Daarnaast hebben begeleiders, familiele-
en hun eigen manieren om iets duidelijk te maken.”
Lente 2018
"We zingen nog steeds die goede oude liedjes" zelfs onze eigen kerkliederen op welbekende melodietjes. In maart 1978 zijn we begonnen met de eerste Trefpuntviering. Ik kan me die dag nog goed heugen. Het was ook wel een beetje spannend: hoe zou iedereen reageren? Om dichtbij de belevingswereld van de bezoekers te blijven, De kracht van geloof
hielden we de dienst zo eenvoudig mogelijk. Ik gebruikte een
Annemarie: “De één uit zich emotioneel en uitbundig en de ander
diaprojector om beelden te tonen en het kwam in de jaren daarop
ervaart lichamelijk ongemak of stress. Soms kan het jaren duren,
regelmatig voor dat ik verkleed in de dienst kwam. De sfeer was
voordat een cliënt zijn of haar gedachten of frustraties met ons deelt.
altijd laagdrempelig en gemoedelijk. Elke dienst kwamen er
Toch kun je veel doen om mensen met een verstandelijke beperking
nieuwe bezoekers bij, iedereen was enthousiast!”
te ondersteunen in hun geestelijk welzijn. Het geloof kan daarbij een belangrijke rol spelen. Je kunt iemand troosten met woorden uit de
Door de jaren heen
Bijbel, maar ook door een hand vast te houden of zachte muziek te
“De vieringen zijn een begrip geworden voor cliënten van Talant”,
spelen. Vaak is het genoeg om er gewoon voor iemand te zijn; hem
glimlacht Annemarie. “Inhoudelijk is er in de afgelopen veertig jaar
of haar het gevoel te geven dat je steun kunt geven. Zelfs mensen
maar weinig veranderd. We zingen nog steeds die goede oude
met een ernstige handicap kun je kracht, troost en vreugde bieden,
liedjes. We bidden met elkaar en praten over dagelijkse gebeurte-
door ze iets te laten zien, horen, ruiken, voelen of proeven. Zintuiglijke
nissen. De diaprojector hebben we verruild voor een beamer.
beleving noemen we dat. Begrip voor hun wereld, daar gaat het om.”
Voorafgaand aan een viering weet ik nooit hoe de dienst zal verlopen, ondanks de vaste structuur van het programma. Het is
Van kerk naar Trefpunt
elke keer weer een verrassing: sommige cliënten komen spontaan
“Vertrouwen geven en een fijne, veilige omgeving bieden is
knuffelen, anderen pakken hun moment en laten de microfoon niet
belangrijk voor deze mensen”, vult Libbe aan. “Toen ik hier in
meer los. En als er een orkest meespeelt, staan er minstens vier
de zeventiger jaren als dominee binnenliep, was dat een nieuw
dirigenten in de zaal. Een paar jaar geleden is er zelfs een cliënt
richtpunt in de zorg. Alles moest beter. ‘Normalisering’ was het
officieel bevestigd als diaken. Elke dienst is op z’n eigen manier
uitgangspunt: mensen met een verstandelijke handicap moesten
uniek en bijzonder.” Libbe besluit: “Bijzonder is het zeker. Ik had
een alledaags leven kunnen leiden, net als ieder ander. Dat zette
dit voor geen goud willen missen.”
mij aan het denken, want geloofsbeleving voor deze groep was er toen nauwelijks. Dat wilde ik veranderen. Ik verplaatste de kerkvieringen naar ‘t Trefpunt: een vertrouwde plek dichtbij huis, met volop ruimte voor ontmoeting. Een plek waar deze groep op z’n eigen manier kon zingen, praten en bidden. Er waren geen middelen voorhanden om de kerkdienst in te vullen. Dat was nog best wel een uitdaging, moet ik eerlijk bekennen.” Eerste viering “We verzamelden allerlei spullen om de ontmoetingsruimte tot kerk in te richten. Een timmerman met gouden handen schoot ons te hulp en de vrouwenvereniging verrichtte heel wat handenarbeid om attributen te maken voor in de dienst. We schreven
InZicht
11
Project VeiligPlus op De Wissel
'Je moet er altijd voor elkaar zijn' Werken met vaste teams, veel structuur en rust uitstralen. Hiermee is het risico op agressie door cliënten te beperken. Voorkomen kun je het nooit helemaal. Gaat het een keer mis, dan moet je er voor elkaar zijn. Op het moment zelf om een collega te helpen, maar ook na afloop om te praten zodat een collega, die iets naars heeft meegemaakt, even stoom kan afblazen. Het project VeiligPlus helpt daarbij.
Jack Meester van ’t Kookpunt en Petra Boersma zijn werkzaam bij dagbestedingslocaties op De Wissel. Zij zijn de ‘aanjagers’ van VeiligPlus. Petra en Jack werken al lang bij Talant en hebben zelf het nodige meegemaakt. Spugen, slaan, bijten en soms een kopstoot, het komt geregeld voor. Evenals blauwe plekken. “Het hoort niet bij je werk, maar het is inherent aan onze doelgroep dat dit soms gebeurt’’, vertelt Petra. Jack liep vier jaar geleden een trauma op na een escalatie met een cliënt. Hij heeft daar nog steeds last van. “Ik zorg er altijd voor dat ik de hele ruimte kan overzien. Ik wil weten wat er gebeurt.’’ Vaste teams Zowel Jack als Petra zijn positief over de stappen die Talant zet om de veiligheid van medewerkers te vergroten. “Dat doen we goed.’’ Het belangrijkste is volgens hen dat er zoveel mogelijk met vaste teams wordt gewerkt. “Dat geeft de cliënten duidelijkheid en zorgt voor minder onrust. Bij te veel wisselingen van personeel gaat het vaker mis.’’ Er zijn dan ook minder flexwerkers op De Wissel dan voorheen. Ook is het volgens Jack erg belangrijk dat medewerkers hun angst durven te bespreken met elkaar. “Wanneer iemand bang is voor een bepaalde cliënt, dan moet je de begeleiding zo organiseren dat deze medewerker niet met die cliënt hoeft te werken en ook niet hoeft bij te springen wanneer een situatie escaleert. Het is belangrijk dat je dit van elkaar weet en dat je dit dus ook zelf aangeeft.’’
12
Lente 2018
Duidelijk zijn
slaan ze, om even later bij je te komen en hun hoofd op je schouder
Op ’t Kookpunt maken cliënten en begeleiders appeltaarten,
te leggen. Een manier om ‘sorry’ te zeggen.’’ Die kwetsbaarheid is
hapjes en bereiden maaltijden voor. Het betekent ook dat ze wel
volgens Petra en Jack een van de zaken die het werk zo geweldig
met messen werken. Er zijn daarom heel duidelijke afspraken.
maakt en de betrokkenheid van medewerkers zo groot. Om dat
“Er zijn situaties waarin het voorkomt dat er teveel risico’s zijn,
goede gevoel bij medewerkers te behouden, is het tegelijk zo
waardoor een cliënt niet in een keuken kan werken. Dit is dan
belangrijk om blijvend in veiligheid en een veilig gevoel te
heel jammer, maar nodig om veiligheid te kunnen bieden.’’
investeren.
Door met vaste teams te werken, lukt het volgens Petra ook steeds beter om cliënten goed te leren kennen. “Je leert cliënten ‘lezen’. Je ziet, voelt en weet waardoor de cliënt onrustig wordt. Als je de cliënt goed kent, kun je hem even apart nemen op het juiste moment en voorkomen dat de situatie uit de hand loopt.’’ Rust uitstralen In dit werk moet je je ‘mannetje’ staan, maar dat betekent volgens Jack en Petra niet dat medewerkers groot en sterk moeten zijn. “Het belangrijkste is dat je rust uitstraalt en niet bang bent. Cliënten voelen het als je angstig bent en kunnen daarop reageren’’, vertelt Petra. Het is ook beter dat - wanneer het spannend wordt - één iemand erin slaagt een cliënt weer rustig te krijgen in plaats van dat je met drie collega’s de cliënt in bedwang moet houden. “Stel je voor hoe dat
In dialoog over veiligheid op je werk
voelt wanneer drie man bovenop je springt en je beetpakt. Dan worden cliënten niet rustiger. Maar soms kan het niet anders’’, aldus Jack. Alle collega’s zijn uitgerust met een portofoon waarmee ze direct hulp kunnen inschakelen als het een keer misgaat. Dat werkt goed. Collega’s zijn nooit alleen als het er op aan komt. Dat geeft een veilig gevoel. Stoom afblazen Minstens zo belangrijk is het gesprek met een collega, wanneer er iets is voorgevallen. “Het maakt niet uit hoe laat het is, je kunt altijd een hoofd of collega bellen voor een gesprek. Je moet na een incident niet zomaar de nacht of het weekeinde ingaan, maar direct met een collega kunnen praten om even stoom af te kunnen blazen.’’ Er is veel aandacht voor goede nazorg en door VeiligPlus is dat volgens
Het directieteam van Talant heeft in 2017 besloten om een
Petra en Jack nog verder verbeterd. ,,Iedereen is zich nu nog
pilotproject te starten met als doel om agressie en (on)veiligheid
bewuster van de noodzaak van goede communicatie met
beter bespreekbaar te maken, om samen te kunnen werken aan
elkaar. Collega’s waarderen dat zeer. Je moet je verhaal ergens
het veiliger maken van het werk. Hierbij is gekozen voor de
kwijt kunnen.’’ De ernst van een incident bepaalt iemand zelf,
VeiligPlus-aanpak, een initiatief van Stichting Arbeidsmarkt
stelt Jack. “Wat ik niet erg vind, vindt een ander misschien wel
Gehandicaptenzorg (StAG), een samenwerkingsverband van
erg. Je moet iemand met zijn of haar gevoel altijd serieus
werkgevers en werknemers in de gehandicaptenzorg.
nemen. Alleen zo kun je voorkomen dat mensen beschadigd
De aanpak is ontwikkeld met inhoudelijke ondersteuning van
raken door het werk en onnodig thuis komen te zitten.’’
Stichting IZZ. De pilot is gestart in november 2017, binnen de regio Midden I, en duurt tot en met mei 2018. Op de locatie
Kwetsbaarheid
De Wissel in Beetsterzwaag doen zes teams mee. In juni volgt
Vaak is het onmacht bij cliënten, weet Jack. “Ze zijn zich er
de evaluatie. Aan de hand van de resultaten wordt bepaald of
meestal van bewust dat ze iets doen wat niet kan. Soms
deze aanpak ook verder binnen Talant wordt ingevoerd. Meer
proberen ze het ook weer goed te maken. Het ene moment
weten over VeiligPlus: www.veiligplusaanpak.nl.
InZicht
13
In het Zicht Column
Gerrit Naar de kerk gaan Als ik bij mijn vrienden in Drachten ben, gaan we wel eens naar de kerk. Deze kerk is op de Klokhuislaan in Drachten. Dit is een dienst waar de mensen mogen dansen en zingen. De dienst wordt begeleid door een gospelband. De tekst van de liederen kun je lezen van het scherm. Kerk in Burgum Toen ik nog in Burgum woonde, zat ik op Godsdienstles. Deze les werd gegeven door Jaap Cuperus. Hij deed dit
Tessa Meintema: "Je kunt echt wat voor de cliënten betekenen!"
samen met zijn vrouw Tiny. We zongen liedjes en lazen
Tessa Meintema
een Bijbeltekst. Ook konden we een kleurplaat maken. Ook was er eens voor ons een grote dienst in de kerk. Wij hebben toen samen met Jaap en Tiny deze dienst in elkaar gezet. We mochten ook zeggen voor wie we
WIE
wilden bidden. Ik wilde bidden voor alle gemartelde
Sinds 2016 werk ik als vrijwilliger op de Velden 3 in Drachten en dat doe
mensen en onderdrukten.
ik nog steeds met veel plezier. Vanuit mijn opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening moest ik vrijwilligerswerk gaan doen. In eerste instantie zou
Kerk in Kissesmee Florida
dit voor een half jaar zijn, maar ik vond het zó leuk dat ik ben gebleven.
Ook ben ik, toen ik in 2012 in Florida was, met Menno naar een kerk in Kissesmee geweest. Dit was een
WAT
hele mooie kerk. Net zoals in Wild West films. Ik kan
Samen met de cliënten doe ik verschillende activiteiten. Wanneer het
me niet meer zo veel van deze dienst herinneren,
mooi weer is gaan we vaak wandelen. Bij slecht weer gaan we knutselen,
maar ik vond het wel leuk. Ik voelde me toen zo
wat lekkers bakken of we doen een spelletje.
aangesloten bij de Amerikanen in deze kerk, dat ik er verdrietig van werd. Ik voelde me thuis in Florida.
WAAROM Als vrijwilliger kan ik de cliënten veel en extra aandacht geven. Ik heb
Aangepaste diensten
het gevoel dat ik werkelijk wat voor ze kan betekenen. Je krijgt zoveel
Ik vind kerkdiensten wel leuk. Ook de aangepaste
terug van de cliënten. Met een lach op mijn gezicht vertrek ik naar
diensten, omdat de dienst heel duidelijk wordt gemaakt. Geen preek, maar een soort toneelstuk waar
huis wanneer mijn vrijwilligersdag erop zit.
met voorwerpen de dienst duidelijk wordt gemaakt. Voor iedereen die nog twijfelt: "Ik beveel het anderen echt aan om
Op de Vrijheidshof was soms ook wel een kerkdienst.
vrijwilligerswerk te gaan doen bij Talant. Je kunt echt wat voor de
Daar kwam ook een mevrouw. Ze stak eerst een kaars
cliënten betekenen!"
aan. Daarna vertelde ze waar de dienst over ging. Wij mochten ook meedoen. Ik vind het juist goed dat deze
Kort voordat deze Inzicht werd gedrukt liet Tessa ons weten dat ze een betaalde baan heeft gekregen bij Talant. Wij wensen Tessa veel plezier!
diensten er zijn en we mee mogen doen met de dienst. Door te spelen, zingen en bidden en muziek maken. Jammer dat dit niet meer op de Vrijheidshof plaatsvindt. De diensten bij het Trefpunt in Beetsterzwaag zijn heel vroeg. Omdat ik wel
Wilt u iemand in het zicht brengen die veel voor een cliënt van
eens een rustdag wil hebben, kan ik deze niet meemaken.
Talant doet, bijvoorbeeld een familielid of een vrijwilliger? Stuur een mailtje naar communicatie@talant.nl.
14
Lente 2018
Gerrit Miedema krijgt ondersteuning van Talant
ANDER NIEUWS
Souvenirs Talant in webshop LF2018 Talant start met de verkoop van
Talant komt met eigen Culturele Hoofdstadlied
‘Eigenmakke’ souvenirs in de officiële
Acteurs van Talant en Wil spelen in theatervoorstelling over Mata Hari Artiesten met een verstandelijke beperking werken samen met professionele theatermakers aan een voorstelling over Mata
webshop van Leeuwarden Fryslân 2018
Speciaal voor Leeuwarden Fryslân 2018
Hari. De première is op 15 juni in De Lawei.
(LF2018). De handgemaakte souvenirs
doken cliënten van Talant de studio in om
De tweede voorstelling is op 20 juni in
zijn een mooi en uniek aandenken aan
hun eigen lied voor LF2018 op te nemen.
het Posthuistheater in Heerenveen. De
LF2018 en/of bijzonder cadeautje voor
Het nummer heet ‘Wij maken er een
kaartverkoop gaat binnenkort van start.
mensen die van Fryslân houden.
feestje van!’. En dat is precies wat ze
De verkoop van de producten is mogelijk dankzij de prettige samenwerking tussen
willen: meedoen en genieten van Leeuwarden Fryslân 2018.
Dankzij de voorstelling Mata Hari kunnen cliënten van Talant en Wil hun droom waarmaken: optreden als artiest voor groot
Talant en Strikwerda & Smit Promotions.
Het lied is donderdag 29 maart tijdens
publiek. Gedurende drie maanden werken de
Dit Friese bedrijf doet de merchandise van
een promotour langs locaties van Talant
artiesten iedere maandag aan hun talent en
LF2018 en regelt de webshop. “Wij zijn
bekend gemaakt. De zangers zijn mensen
bereiden ze zich voor op de voorstelling. Ze
onder de indruk van de mooie producten
met en zonder beperking. Talants slagwerk-
worden hierin begeleid door theatermakers
van Talant”, vertellen Anne-Wies Smit en
groep Syncoop zorgt voor de muzikale
van stichting Artertainment en Special Arts.
Johannes Strikwerda enthousiast. “Het
ondersteuning. In samenwerking met
past perfect bij ons aanbod van duurzame
producers Smoet en Smoel werd de clip
Houd de krant, de website van Talant en
producten.” Ontdek de producten op
opgenomen. Bekijk en beluister de clip
social media in de gaten voor de start van
shop.fryslan.nl
op het Youtubekanaal van Talant.
de kaartverkoop.
Ben of ken jij onze nieuwe collega? We zijn altijd op zoek naar begeleiders voor in de weekenden en avonden. En natuurlijk voor in de vakantieperiodes. Ideaal als bijbaan als je een zorgopleiding hebt! Maar wat doet een begeleider precies? Als begeleider verzorg, begeleid en ondersteun je onze cliënten in hun dagelijks leven. Dat doe je natuurlijk niet alleen, maar in een team. Samen zorgen jullie dat je cliënt kan genieten en een goed leven heeft. Dit betekent voor iedereen wat anders, dus het werk is ook elke keer anders. Dat maakt het wel zo leuk! Talant heeft heel veel locaties door heel Friesland. 'De kans is dus groot dat jij (of iemand die je kent) als nieuwe collega gewoon om de hoek kan werken. Meer weten? Kijk op talant.nl/begeleider
Zorg jij voor onze cliënten? Dan zorgt Talant voor jouw (vakantie)geld! Talant zoekt naar kanjers van begeleiders voor in vakantieperiodes en weekenden.
Solliciteer via
www.talant.nl/begeleider
Colofon InZicht is het blad voor familie van cliënten van Talant. InZicht verschijnt vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 5000 exemplaren. Het wordt ook toegestuurd aan relaties en locaties van Talant. Talant biedt zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. Redactie Hilde Koopmans, Marketing & Communicatie Zorggroep Alliade, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, e-mail communicatie@talant.nl Teksten Hilde Koopmans, Gerard Akkerman, Esther van Opzeeland, Wilma Douma, Robert de Ruijter Foto’s De Feanster krant, Bob de Boer, Team Horsthuis, Hoge Noorden Columns Gerrit Miedema Ontwerp De Bey communicatie & vormgeving bv Druk Drukkerij van der Eems Social Media Twitter @TalantOnline, Facebook /TalantOnline YouTube Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie Adreswijziging? Stuur uw oude en nieuwe adres naar communicatie@talant.nl.
Talant maakt deel uit van Zorggroep Alliade.
InZicht
15
Douwe, Johan en Sonja zingen en swingen bij hun KH2018 lied.
3spraak
In deze rubriek vertellen mensen over hun band. Mail voor aanmeldingen naar communicatie@talant.nl
"Kom maar op. We hebben er zin in!" Henk van der Tuil krijgt ondersteuning van Talant. Hij had het idee om voor KH2018 een lied te maken. En dat gebeurde! De titel is: ‘Wij maken er een feestje van!’. Sonja is de dirigent, Douwe is muzikaal leider en Johan is één van de koorleden. Deze drie dromen van succes.
Ik was nog nooit in een studio geweest.” DOUWE: “Dat was bij ons ook zo.” SONJA: “Iedereen deed heel enthousiast mee. Was echt prachtig om te zien.” JOHAN: “Ik had ook nooit gedacht dat het zo leuk zou zijn.” DOUWE: “We hebben vorig jaar ongeveer 8 optredens gehad. Dat
JOHAN: “Ons koor is ontstaan na de voorstelling over Sneeuwwitje
is voor de slagwerkers natuurlijk hartstikke mooi. Ik geniet ervan.
en de 7. Het koor bestaat uit mensen met en zonder beperking.”
Elke keer weer. Het is intensief, maar ook erg leuk. Je krijgt er
SONJA: “We oefenen elke woensdagavond. Toen kwam het idee
zoveel voor terug.”
van het lied. Iedereen had gelijk zoiets van ‘dat gaan we doen!’.
SONJA: “Samen optreden gaat hartstikke goed. Voor mij is het
En toen kwamen jullie eigenlijk ook, toch Douwe.”
nieuw. Ik ben niet gewend om te dirigeren of wat dan ook.”
DOUWE: “Ja inderdaad. Ik heb het eerst even laten borrelen, maar
DOUWE: “Het gaat hartstikke goed. Het is ook mooi dat we dit met
de slagwerkgroep was direct heel enthousiast.“
zijn tweeën doen.”
SONJA: “Al snel hebben we met elkaar een tekst gemaakt. Daar
SONJA: “Nou… dat vind ik ook wel fijn. Dat heb ik ook wel nodig.
hadden we Douwe ook echt voor nodig. Want hij is muzikaler dan
Vind het soms best eng.”
wij. Dat is wel heel erg leuk hé, die samenwerking.”
DOUWE: “Je doet het goed hoor Sonja.”
DOUWE: “Ja, zeker!”
JOHAN: “We hopen dat we boekingen krijgen en mogen optreden.”
JOHAN: “Dat vind ik ook. Heel leuk.”
DOUWE: “Ik hoop ook dat mensen een beeld krijgen van wie we zijn
DOUWE: “We hebben ons eerste liveoptreden inmiddels al gehad
en wat we kunnen. Dat we het beste van onszelf kunnen laten zien.”
in Leeuwarden. Dat liep eigenlijk best wel goed.”
SONJA: ”Het mooie aan dit koor is ook dat we laten zien dat we
SONJA: “Ik vond dat wel spannend hoor, moet ik zeggen. In de stad
allemaal iets aan elkaar kunnen hebben. Of je nu wel of geen
optreden.”
beperking hebt. Met zang en muziek kom je heel mooi bij elkaar.”
JOHAN: Er kwamen allemaal mensen kijken. Dat vond ik echt super.”
DOUWE: “Het verbroedert hé.”
SONJA: “De opnamen in de studio vond ik ook heel spannend.
JOHAN: “Ja, dus kom maar op. Wij hebben er zin in!”
InZicht Lente 2018