InZicht
Uitgave van Talant jaargang 21 - nr 66
Lente 2022
Begeleider Hendrik: "Ik wist het gelijk, dit is iets voor mij"
"Help, ik word ouder!"
Jan in het midden
Voorwoord
Flexibiliteit en Veerkracht Corona heeft de afgelopen twee jaar een flinke stempel op de zorg gedrukt. Het was een zware tijd voor cliënten, verwanten en medewerkers. Wat is het dan fijn om te
Inhoud
3 Kort 4 Nieuws 5 Van de Centrale Cliënten Vertegenwoordigersraad
6 Hendrik Hoekstra: "Ik wist het gelijk: dit is iets voor mij"
zien dat er weer meer mogelijk is. Meer lucht, meer bewegingsruimte en meer vrijheid. Waarbij we natuurlijk alert blijven. Tijdens deze ongewone periode bleef de zorg gewoon doorgaan, iets wat veel flexibiliteit vraagt van ons allemaal. We hopen de piek wat betreft besmettingen te hebben bereikt. Maar we zijn er nog niet. Vanwege de omikronvariant is het ziekteverzuim onder medewerkers nog hoog. Dit weten we telkens op te vangen door samen de schouders eronder te zetten. Zo draaien zorgmedewerkers extra diensten en springt kantoorpersoneel met ervaring in de zorg bij. Gedurende de pandemie bleef de kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan. Talant is continu bezig met het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Medewerkers volgen (digitaal)
8 Jan in het midden 10 Vrienden helpen het leven leuker te maken
11 Virtuele tour locatie Stiens
scholingen en cursussen om hun kennis te verbreden, te verdiepen of op te frissen. Ook blijven zij hiermee op de hoogte van de ontwikkelingen en vernieuwingen binnen de zorg. Met het ‘Binnen Alliade’ cliëntenjournaal voorzagen wij cliënten wekelijks van duidelijke informatie over het coronavirus. U als verwant hebben wij zo goed mogelijk op de hoogte gehouden via de woon- of dagbestedingslocatie en onze digitale corona nieuwsbrief. De berichtgeving rondom het coronavirus blijft hopelijk afnemen. Toch kiezen wij ervoor om de digitale nieuwsbrief en het cliëntenjournaal te blijven maken. Verderop in dit magazine leest u daar meer over.
12 "Help, ik word ouder!" 14 In het zicht: Trienke (58) leert lezen en schrijven
Wij kunnen dit voorwoord niet anders afsluiten dan onze bewondering uit te spreken voor de flexibiliteit en veerkracht van cliënten, verwanten en medewerkers. Petje af. Directieteam Talant
14 Gerrit: De lente InZicht 15 Ander nieuws 16 Tweespraak: Klaas en Hieke
Oedo Zwart, Harco de Bruin, Cyril van Zuidam en Esther Mekel
2
Lente 2022
Foto voorpagina Jan de Haan zet graag de bloemetjes buiten. Hij woont en werkt bij Tuinderij Noordermeer in Burgum. Dit is een locatie van Talant. Het is zijn thûs. Lees meer over Jan op bladzijde 8 en 9.
KORT
Lekker lopen met Alliade bij LOOP Leeuwarden
Harco de Bruin directeur Talant De Wissel Harco de Bruin is sinds 1 mei 2021 directeur van Talant De Wissel in Beetsterzwaag. Daarmee volgde hij ongeveer een jaar geleden interim-directeur Marga Haveman op. Waar de nieuwbouw op De Wissel in het afgelopen jaar naar tevredenheid is afgerond, gaat het continue proces van het verbeteren van de kwaliteit van zorg en een fijn werkklimaat door. Hier zet Harco zich volop voor in.
Harco nam ruime leidinggevende werkervaring in de gezondheidszorg met zich mee. Zo was hij eerder interim directeur gehandicaptenzorg, programmamanager jeugdzorg en manager van een kennis en behandelcentrum. Voordat Harco op De Wissel begon, was hij regiomanager bij De Twentse zorgcentra. Een grote aanbieder van zorg- en dienstverlening aan mensen met een verstandelijke beperking in Twente. Harco: “Toen ik de vacature zag van directeur van De Wissel zag, was ik direct enthousiast. De functie van directeur maakt het voor mij mogelijk om bij te dragen aan het langdurig gezamenlijk opbouwen van een moderne zorgorganisatie waar alle mogelijkheden van deze tijd in besloten liggen.” “Het afgelopen jaar was een bijzondere kennismaking met De Wissel, de medewerkers, de bewoners en hun verwanten. Het kenmerk van deze sector is dat er met hart en ziel gewerkt Lekker bewegen doet een mens goed! Daarom doen veel medewerkers en cliënten van Alliade mee aan LOOP
wordt. De afgelopen maanden werd er heel veel extra werk verzet vanwege het grote aantal coronabesmettingen. Fijn om op een plek te werken waar ieders inzet ertoe doet. Samen doen en dingen verbeteren, dat is leuk. Met het aanbreken van het voorjaar hoop ik dat zaken weer gewoon gaan lopen en dat we weer beter in contact zijn met verwanten.”
Leeuwarden op 15 mei 2022.
doen mee aan LOOP Leeuwarden.
Film De Wissel
Jong en oud, de één gaat hardlopen,
Op Talant-locatie De Wissel in Beetsterzwaag staat fijn wonen en een zinvolle daginvul-
de ander wandelen, snel of
ling centraal. Om wonen, zorg, dagbesteding en omgeving nog beter op elkaar aan te
langzaam, in een rolstoel of duwend
laten sluiten, onderging het zorgterrein een flinke metamorfose. Na 10 jaar verbouwen
achter een rolstoel. Wij vinden het
is de herontwikkeling van De Wissel eind 2021 succesvol afgerond.
Zo'n 150 medewerkers en cliënten
geweldig dat er zo veel mensen mee doen! Wees welkom om de deelnemers aan te moedigen op 15 mei in Leeuwarden. Ze zijn te herkennen aan het Alliade T-shirt!
Meer nieuws? Kijk ook eens op
Deze mijlpaal kon vanwege corona niet met een fysiek feest gevierd worden. Rondleidingen en bijeenkomsten lukten ook niet. Om toch te kunnen laten zien hoe er op deze prachtige locatie wordt gewoond, gewerkt en gerecreëerd, maakten we deze film. Kijkt u mee?
Meld je aan voor de Eigenmakke nieuwsbrief en blijf op de hoogte!
www.talant.nl
Ben jij net als wij fan van Eigenmakke? Deze prachtige handgemaakte
Facebook: /TalantOnline
producten verdienen wel wat extra aandacht. Het assortiment wisselt
Instagram: talant_alliade YouTube: TalantOnline
namelijk vaak. Via onze nieuwsbrief blijf je op de hoogte van het assortiment, onze diensten en al onze activiteiten. Aanmelden kan via: www.alliade.nl/over-alliade/eigenmakke/eigenmakke-nieuwsbrief
InZicht
3
NIEUWS
NLdoet was wederom een groot succes Op vrijdag 11 en zaterdag 12 maart vond de landelijke vrijwilligersactie NLdoet weer plaats. Dankzij deze vrijwilligers is er weer heel wat opgeknapt. Op de locaties zijn tuinen opgeknapt, muren geschilderd en leuke activiteiten georganiseerd. Locatie Passiflora Bij Passiflora was het een drukte van jewelste. Scholieren van ROC Friese Poort en het team van Praktijk Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) kwam langs. Ze hebben geholpen bij het reorganiseren van de zadenbibliotheek. Er is veel werk verzet: het verbeteren van de paden in onze belevings- en bijentuin die nu weer rolstoelvriendelijk zijn. Er is heel wat compost over de tuinen verspreid en er zijn verschillende eenjarige zaden. Voor het eetbare assortiment is een partijtje daslook verpot. Daarnaast werden geweldige rondleidingen verzorgd!
Cliëntjournaal Binnen Alliade Het cliëntjournaal Binnen Alliade is ontstaan aan het begin van de coronapandemie. Hiermee kon Alliade cliënten op begrijpelijke manier uitleg geven over het coronavirus en de maatregelen. Nu het virus meer naar de achtergrond verdwijnt, ontstaat er ruimte voor een andere invulling van het journaal. Iedere donderdagmiddag verschijnt een nieuw journaal op de website van Alliade en het Alliade YouTube kanaal. Daarin brengen we nieuws en actualiteiten vanuit de maatschappij, vanuit de organisatie én bieden we cliënten een platform om te vertellen over wat hen bezighoudt. Dit kunnen hobby’s, vieringen, vakanties of workshops zijn. Maar het kan ook gaan om werk en dagbesteding. In de Binnen Alliade uitzending van 24 februari wordt de kijker
4
Lente 2022
bijvoorbeeld rondgeleid door Dagbestedings-
Wil uw zoon, dochter of verwant met een (licht) verstandelijke
locatie Matu in Gorredijk. Scan de QR-code
beperking ook eens schitteren in een Binnen Alliade uitzending?
om de aflevering te bekijken.
Neem dan contact op met binnen@alliade.nl.
Van de CCVR
Hoezo isoleren? De veranderingen in het klimaat, maakt dat we allemaal
Cliëntvertegenwoordigersdeelraad geeft raad
aan het isoleren zijn geslagen. Het dak, de muren, de vloer.
Eén van de leukste dingen die me het afgelopen jaar is overkomen,
Met een beetje geluk krijgen we zelfs nog subsidie.
is om kennis te maken met de Centrale Cliënten Vertegenwoordigers Raad (CCVR) van Talant. Gewoon eens horen waar ze mee bezig
Mensen zijn niet geschikt om te isoleren. Poeh, dat hebben we
zijn. Van de weeromstuit ben ik bij de CCVR blijven hangen. Nu
de afgelopen twee jaar wel gemerkt. We hebben het verdriet en
alweer één jaar. En ja het kost tijd, maar tjonge wat krijg je er ook
eenzaamheid bij onze verwanten gezien, maar ook als familie
veel voor terug. Sowieso veel energie. En het mooiste is. ik hoef
van onze verwanten was het niet makkelijk. Het bleek een stuk
me niet slimmer of mooier voor te doen dan dat ik ben. Als ik iets
moeilijker om zorgen te delen. Dat terwijl er tegelijkertijd ook
niet weet, of iets niet begrijp, is er altijd wel iemand uit de CCVR
steeds zo veel lijkt te veranderen bij Talant.
die helpt. Soms al voor dat ik het vraag. We proberen elkaar een beetje in de gaten te houden. En dat geeft vertrouwen.
Contact, contact en nog eens contact, daar draait het om Gelukkig zijn er de afgelopen periode ook prachtige initiatieven
Welke raad heb jij voor de Cliëntenvertegenwoordigersdeelraad?
ontwikkeld. Vooral op het digitale gebied blijkt veel mogelijk. Al
De komende tijd willen we als CCVR Talant, maar zeker ook als
is het wel een hele puzzel om dat allemaal voor elkaar te krijgen.
locatie- of gebiedsraad het weer voor elkaar krijgen dat er
Maar dan heb je als familie van onze verwant ook wat. Gewoon
bijeenkomsten komen voor jullie, familie van onze verwanten.
vanuit thuis even contact met onze verwant, de begeleiders in
Heb je hiervoor tips? Laat het ons weten! Heb je het idee dat we
de groep. Wat je altijd al dacht: 'kon ik maar even om het hoekje
iets laten liggen, ergens te makkelijk aan voorbij gaan, laat het
kijken', het blijkt waarachtig steeds meer mogelijk in de praktijk.
ons vooral horen. O ja, en wil je een keer praten met iemand uit de CCVR. Vooral doen, kan ik je aanraden. En mocht je dan net als
Zorgen gaan niet vanzelf weg
ik blijven hangen, je bent van harte welkom.
Nee, zo werkt het jammer genoeg niet. Wat dan belangrijk is, is om met elkaar te blijven praten. In gesprek met andere familiele-
Ervaringen van een nieuw lid, Alex Kortendijk
den van onze verwanten horen hoe zij tegen de ontwikkelingen in
Mail: ccvr@talant.nl
de groep aankijken. Met elkaar nadenken over hoe het beter zou
Telefoon: 0513 643931
kunnen, want we gunnen het onze verwanten zo. Samen doen geeft energie Het klinkt zo logisch, maar wat is het ingewikkeld om dat voor elkaar te krijgen. Aan de ene kant hebben we behoefte om met elkaar als familie van verwanten in gesprek te gaan en onze ervaringen te delen, aan de andere kant zien we ertegen op. Weten we niet goed wat we kunnen verwachten, en lukt het niet. En dat is echt jammer.
Friesland
InZicht
5
"Ik wist het gelijk: dit is iets voor mij" Hendrik Hoekstra is 41. Hij werkte 23 jaar als onderhoudsschilder, maar deze zomer maakte hij een opmerkelijke carrière-switch: hij verruilde de verfkwast voor een baan als begeleider B bij Talant. Sinds augustus werkt Hendrik op de locatie Ieleane 16 in Stiens. Ieleane 16 is een woning voor negen cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag.
Hart voor de zorg had Hendrik al langer. “Ik ben ooit aan een
Theorie én praktijk
opleiding Sociaal Pedagogisch Werk begonnen en liep stage op
Hendrik zit nu midden in een zij-instroomtraject. Hij volgt de
een school voor speciaal onderwijs”, vertelt hij. “Door omstandig-
tweejarige opleiding Persoonlijk Begeleider B. “Een dag per
heden kon ik die opleiding niet afmaken. Zes jaar terug begon
week studeer ik en de rest van de week sta ik op de werkvloer”,
ik naast mijn baan als schilder met vrijwilligerswerk: elke week
legt hij uit. “Samen met mijn collega’s begeleid ik de bewoners.
sportte ik met mensen met een verstandelijke beperking. Deze
Ik help ze de dag opstarten en begeleid ze bij de dagbesteding.”
doelgroep spreekt mij aan; ze leven het leven met plezier en een
Door het gecombineerde leer-werktraject kan Hendrik de theorie
bepaalde luchtigheid.”
direct in de praktijk toepassen. “Erg leuk vind ik dat. Neem het onderwerp weerbaarheid. Bij de opleiding heb ik geleerd hoe
‘Dit is het’
je jezelf in stresssituaties kunt ontspannen, bijvoorbeeld met
Na 23 jaar schilderen bracht Hendriks werk hem geen uitdaging
ademhalingstechnieken. Heel leerzaam, ik heb dat al toegepast
meer. “Ik kende het kunstje wel en ging om me heen kijken. Het
tijdens het werk.”
liefst wilde ik mijn liefde voor de zorg nu echt een kans geven.”
6
Hendrik raakte in gesprek met een Alliade-medewerker, solliciteerde
Volwaardige collega
vervolgens op een vacature en mocht een dag meelopen op locatie
Ook al is Hendrik minder ervaren dan zijn collega’s, hij voelt zich
Ieleane 16. “Ik wist gelijk: dit is het voor mij. Natuurlijk keken de
echt onderdeel van het team. “Ze hebben me warm onthaald,
bewoners eerst even de kat uit de boom, maar we hadden al snel
als volwaardige collega. Ik heb natuurlijk nog niet alle kennis,
een leuke, natuurlijke interactie. Die avond kwam ik heel enthousiast
maar krijg positieve, leerzame feedback. En ik krijg zelf ook de
thuis. En Alliade was ook enthousiast, zo bleek. De meeloopdag
ruimte om feedback te geven.” Een uitdaging is nog wel om
was op een vrijdag, de dinsdag erop kreeg ik een baan bij Alliade
erachter te komen wat de bewoners wel en niet kunnen.
aangeboden en op woensdag nam ik ontslag als schilder.”
“Overschatting is voor de bewoners heel vervelend”, zegt
Lente 2022
"Een dag per week studeer ik en de rest van de week sta ik op de werkvloer"
Begeleider Hendrik Hoekstra
Hendrik. “We willen dus samen doen wat wél kan. Dat vereist
volwaardig leven, wij begeleiden ze daarbij. Vertrouwen staat
inzicht; je moet het aanvoelen of aflezen aan iemands lichaams-
op nummer één. Dat betekent: doen wat je zegt en zeggen wat
taal. Gelukkig helpen mijn collega’s me daarbij. Ze zijn niet bang
je doet. En bij jezelf blijven. Ik hoef hier geen toneelstukje te
om hun kennis te delen.”
spelen, dat hebben ze gelijk door. Ik merk dat ze me stapje voor stapje meer vertrouwen geven en dat is fijn.”
Voldoening Het geeft Hendrik voldoening als hij een bewoner kan helpen
Kans
zijn grenzen te verleggen. Dat is vaak een kwestie van veel
Dat Alliade hem na één meeloopdag al een baan aanbood, zegt
geduld, kalmte en rust, merkt hij. “Eén van de bewoners is bang
iets over de organisatie als werkgever, vindt Hendrik. “Het voelde
voor harde geluiden en stuiterende ballen. Ik dacht: laten we
als een tweede kans, nadat ik eerder mijn SPW-opleiding moest
toch iets proberen. In de gymzaal benaderde ik hem heel rustig
afbreken. Ik heb deze kans met beide handen aangegrepen.”
met een bal. Ik draaide de basket helemaal naar beneden en deed voor hoe hij de bal kon gooien en opvangen. Toen durfde
“Alliade biedt bovendien veel mogelijkheden om jezelf te
hij het zelf ook. De andere bewoners begonnen te klappen en
ontwikkelen. Onder andere in dit traject, maar er is veel meer
bij hem zag ik een grijns van oor tot oor. Daarna hebben we
mogelijk. Mijn ideaal is om ooit als muziektherapeut te werken
zelfs nog even gevoetbald. Zoiets maakt mij enorm blij, want op
met deze doelgroep. Muziek is mijn hobby en het lijkt me heel
die manier heeft ook deze bewoner een fijn dagprogramma.”
leuk om mijn werk met mijn passie te combineren.” Op de vraag of Hendrik blij is dat hij deze move heeft gemaakt,
Vertrouwen geven
antwoordt hij volmondig ‘ja’. “Het is de juiste beslissing
Hendrik heeft in zijn werk een duidelijk doel voor ogen: de
geweest. Overweeg je de stap? Probeer het gewoon!”
bewoners helpen het beste uit zichzelf te halen. “Zij leiden een
InZicht
7
8
Lente 2022
Jan midden
Bezige bij
IN HET
Jan is niet alleen een bezige bij. Hij zet zich ook in voor kleine diertjes. Heel graag maakt hij insectenhuisjes. Dit doet hij samen met een aantal andere cliënten en begeleiders van de Tuinderij. De één zaagt, de ander lijmt en de handigste klussers spijkeren het gaaswerk op
Jan zet
graag de bloemetjes buiten!
de huisjes. Het team heeft samen een flinke voorraad gemaakt. Klaar voor de verkoop, want er is veel animo voor de handgemaakte insectenhotelletjes.
Gezelligheid Een fijn moment van de dag is ’s ochtends koffiedrinken met het team. Tijdens het koffiedrinken maakt Jan een praatje met Hans en Jannie. Zodra het weer het toelaat zit hij graag met de hele groep op hun grote terras waar de viooltjes in de potten de boel prachtig opfleuren. Jan kan daar heerlijk van genieten.
Zomerkoninkjes Oei. Jan vindt het best lastig om te vertellen wat hij heel lekker vindt. Nog even nadenken… Ja, aardbeien! Jan is gek op fruit en aardbeien vindt hij het allerlekkerst. Het leuke is dat Jan zelf ook aardbeien kweekt. Bij Tuinderij Noordermeer is een groot veld waar
Jan is blij. Jan woont en werkt bij Tuinderij Noordermeer in Burgum. Dit is een locatie van Talant. Het is zijn thûs. Hier voelt hij zich thuis. Het liefst is hij de hele dag lekker buiten bezig. Vegen, schuren,
straks de zomerkoninkjes kunnen worden geplukt. Jan is nu al enthousiast.
Feestje Ook al is Jan een rustig type, hij houdt wel van een feestje. Hij kan
bloemen zaaien en op de skelter rijden.
zich enorm verheugen op speciale
Jan is volop in beweging. Zijn grootste
dagen. Bijvoorbeeld de activiteiten
vriend is de gele Kärcher hogedrukspuit. Groene aanslag maakt geen kans wanneer Jan in de buurt is. Jan zorgt ervoor dat
rondom NLdoet. Verschillende vrijwilligers komen op die dag helpen bij het uitvoeren van een aantal klussen. De heit van Jan doet ook mee. Ze gaan samen een picknicktafel schuren en schilderen.
buiten alles perfect schoon is. Klaar
De grootste klus is het aanleggen van
voor het voorjaar!
een dierenweide. Zodra de weide klaar is krijgen ze geitjes. Dat is pas feest!
InZicht
9
Vrienden helpen het leven leuker te maken De Stichting Vrienden van Talant vervult ‘wensen’ voor mensen met een beperking. Het gaat om extra’s die het leven beter en leuker maken en die niet vergoed worden uit de reguliere middelen. Elk jaar organiseert De Vrienden van Talant bijvoorbeeld een speciale voorstelling in Heerenveen en in juni is er jaarlijks een mooie vaarweek. Daarnaast geven ze vaak langere tijd financiële steun aan grote projecten. Beter en leuker De stichting Vrienden van Talant is in 2005 ontstaan uit verschillende kleinere vriendenstichtingen. Het doel van de Vrienden is om te helpen het leven van cliënten van Talant beter en leuker te maken. Leuker door het financieren van activiteiten op het gebied van ontspanning. Verbeteren door in te zetten op projecten die gericht zijn op betere leefomstandigheden. Of (hulp) middelen die bijdragen aan een zelfstandiger leven en meer levenskwaliteit. De stichting is onafhankelijk van Talant en bepaalt zelf welke aanvragen en projecten zij wil ondersteunen. Er is altijd nauw overleg met Talant over wat nodig is. Wat de Vrienden doen, is dan ook altijd aanvullend op wat er al aan bestaande ondersteuning en activiteiten is.
10
Van dagjes uit tot aanschaf van materialen
Donateurs gezocht
In de afgelopen jaren hebben de Vrienden het mogelijk
De Vrienden betalen al deze vormen van hulp en ondersteuning
gemaakt dat er voor cliënten van Talant een wintercircus werd
uit de opbrengst van een klein vermogen dat is opgebouwd uit
georganiseerd, vaarweken konden plaatsvinden en uitjes in
legaten, giften, donaties en soms een erfenis. Om ook voor de
allerlei vormen mogelijk werden. Cliënten zijn ook ondersteund
lange termijn ondersteuning te blijven bieden, zijn nieuwe
om te kunnen helpen als vrijwilliger bij festivals. De Vrienden
donaties en schenkingen ontzettend belangrijk. “We hopen door
dragen bij aan alles wat het leven beter en aangenamer kan
naamsbekendheid en publiciteit, dat mensen ook aan ons
maken. Naast de vele activiteiten helpen de Vrienden ook bij de
denken als een mogelijk ‘goed doel’ waaraan je kunt schenken”,
aanschaf van spel- en speeltoestellen en fietsen. Ook is er een
zegt Kees van Anken. “We beheren de middelen zorgvuldig en
fonds, speciaal voor kinderen die bij Talant wonen. Dit geld is
wegen bij elke aanvraag af of we dit als Vrienden moeten
voor persoonlijke uitgaven die niet uit eigen zak betaald kunnen
oppakken, of het past bij onze doelstelling of dat er mogelijk
worden. “Soms zijn we de kers op de taart, soms een impuls
ook andere fondsen zijn die ingezet kunnen worden.” De
voor een langdurig traject, maar altijd gaan we voor het plezier
komende jaren gaan De Vrienden in goed overleg met de
en het gevoel dat onze bijdrage er toe doet en dat het van
afdelingen van Talant meer steun bieden aan projecten gericht
waarde is voor de cliënten van Talant”, aldus Kees van Anken,
op participatie. “Omdat gewoon meedoen en je gewaardeerd
voorzitter van de stichting.
voelen zo ontzettend belangrijk is.” stelt Kees van Anken. Verder
Lente 2022
Virtuele tour locatie Stiens Ieleane 12 en Ieleane 14 zijn twee woningen in Stiens waar cliënten wonen die naast een verstandelijke beperking, een beperking hebben aan het zicht en het gehoor.
hoopt het bestuur van De Vrienden dat de gewone activiteiten na twee coronajaren weer opgepakt kunnen worden en dat ze weer theatervoorstellingen en vakantieweken kunnen organiseren. Maar ook toen dat niet kon, hebben De Vrienden niet stilgezeten!
Sinds kort is er een virtuele tour beschikbaar van deze woningen. Op deze manier kunnen familieleden en wettelijk vertegenwoordigers van de cliënt een duidelijke indruk krijgen van de locatie. Bent u benieuwd hoe de woningen zijn ingericht voor het verlenen van specialistische zorg aan deze kwetsbare doelgroep? Scan de QR code en neem een virtueel kijkje.
Tijdens de virtuele rondleiding van Ieleane 12 en 14 komt u langs een prachtig ervaringsverhaal van Charlotte. De zus van Charlotte Word ook vriend
woont op deze locatie voor mensen met een
U kunt Vriend van Talant worden door een eenmalige
verstandelijke beperking en een beperking aan
bijdrage of een jaarlijkse bijdrage.
het zicht en gehoor in Stiens. Scan de QR code en
Meer informatie vindt u op www.talant.nl/vrienden.
luister direct naar het verhaal van Charlotte.
InZicht
11
"Help, ik word ouder!" Mensen met een verstandelijke beperking worden steeds ouder. En dat is heel mooi! Bij Talant is inmiddels méér dan de helft van de cliënten 50 jaar of ouder. En dat aantal zal de komende jaren alleen maar toenemen. Alleen hoe kan dat? Wat betekent dit voor de zorg en begeleiding? En welke stappen neemt Talant? Op deze vragen geven regieverpleegkundige Wendy Oord en arts Maaike Boersma graag antwoord. Waarom worden mensen met een verstandelijke beperking
Wat doet Talant met deze veranderende zorgbehoefte?
steeds ouder?
Kennis over deze groeiende groep ouderen is er in Nederland
Binnen de gehandicaptenzorg is er een enorme toename van
nog weinig. En voor de gevolgen voor deze groep is alleen
ouder wordende cliënten. Ook bij Talant is méér dan de helft van
nog beperkt aandacht in een aantal theoretische onderzoeken.
de cliënten aan het verouderen. Dit komt aan de ene kant door
Bij Talant proberen we daar verandering in te brengen met
de verbeterde medische zorg van de afgelopen decennia.
praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek. Waarbij die praktische
Hierdoor is de levensverwachting toegenomen. Daarnaast zien we
invulling ervan hoog op de agenda staat. Maaike: “Het uitgangs-
dat er, net als bij de reguliere bevolking, sprake is van een kleine
punt is een goed en zinvol leven, waarbij omgeving, zorg en
geboortegolf na de Tweede Wereldoorlog tussen 1965 en 1970.
ondersteuning aansluiten bij de veranderende behoeften en mogelijkheden van de cliënt. Dit betekent concreet dat we tijdig
Maaike Boersma: “Mensen met een verstandelijke beperking
de ouderdomsverschijnselen willen leren herkennen, goede
krijgen meer en veel eerder problemen met hun gezondheid.
medische zorg leveren en de inrichting van de woonzorglocatie
Cliënten met een matige verstandelijke beperking hebben al
aanpassen om bijvoorbeeld vallen zoveel mogelijk te voorkomen.”
vanaf een leeftijd van 50 jaar een hogere kans op ouderdomsverschijnselen. Bij cliënten met het syndroom van Down en
Goed opletten!
cliënten met een (zeer) ernstige verstandelijke beperking begint
Wendy Oord: “Het verouderingsproces begint bij ieder mens op
het verouderingsproces nog eerder, namelijk al rond de 40 jaar.”
een ander moment, het is daarom zinvol om bij elke cliënt alert te zijn op veroudering. Door vroeg te signaleren en te luisteren
Veelvoorkomende ouderdomsverschijnselen
naar de veranderde behoeften en wensen kunnen we de
De veroudering bij mensen met een verstandelijke beperking begint
begeleiding en zorg aanpassen. Hoe ernstiger de verstandelijke
dus eerder en gaat daarnaast ook sneller dan bij ‘reguliere’ ouderen.
beperking is, hoe lastiger de achteruitgang is vast te stellen.
Er ontstaat daardoor een andere zorgbehoefte, want chronische
Talant heeft daarom de Talant screening downsyndroom opgezet
klachten en ouderdomsziekten treden steeds meer op de voorgrond.
om de veroudering goed te kunnen volgen. Ook doet Talant samen met andere zorg- en onderwijsinstellingen onderzoek
Maaike: “Ouderdomsverschijnselen zijn bijvoorbeeld slechter horen
naar dementie bij mensen met zeer ernstige verstandelijke en
of slapen, een trager werkende schildklier en vitaminetekorten.
meervoudige beperkingen.”
Ook kunnen veranderingen ontstaan in het tijdsbesef, de oriëntatie in de ruimte, motoriek, persoonlijke verzorging, interesses, emoties,
‘Tel 20 jaar bij de leeftijd op’
spraak en slikken. Verder speelt dementie een grote rol: maar liefst
Niet alleen de onderzoekers, begeleiding en artsen spelen een rol bij
driekwart van de mensen met downsyndroom krijgt dementie.”
het opmerken van ouderdom. Ook als familie is het goed om op te letten welke veranderingen er spelen. Wendy: “Een richtlijn is dat je gemiddeld 20 jaar bij de kalenderleeftijd optelt. Dan kom je op de lichamelijke leeftijd. Dus iemand van 50 jaar is eigenlijk lichamelijk 70 jaar en dan weet je dat vergeetachtigheid kan optreden. En dan weet je ook dat je aan de bel moet trekken als die vergeetachtigheid erger is dan je zou verwachten.”
12
Lente 2022
"Een richtlijn is dat je gemiddeld 20 jaar bij de kalenderleeftijd
optelt"
Medische zorg in de vertrouwde omgeving
zoals de lichamelijke achteruitgang, psychische veroudering en
Wendy: “Sinds kort zetten we regieverpleegkundigen in bij Talant,
balansproblemen een rol. Een logisch gevolg is dat er meer risico
waarvan ik er één ben. Als regieverpleegkundige ondersteun ik alle
op vallen ontstaat.
cliënten en begeleiders van verschillende locaties van Talant. Ik zorg voor een goede verbinding met huisartsen, het ziekenhuis en de
Maaike: “Niet elke valpartij is te voorkomen, maar we doen er
(interne) behandelaren. Zo komt er aandacht voor het totaalbeeld
alles aan om medewerkers te ondersteunen bij het opsporen
van de cliënt. Dit totaalbeeld zorgt voor de juiste begeleiding én
van valrisico’s. En bij het kiezen van passende vervolgacties. Het
medische zorg. Het kan bovendien onnodige situaties voorkomen,
behandelteam en de gedragskundigen helpen hierbij. Daarnaast
zoals opnames in het ziekenhuis. Ook ben ik als regieverpleeg-
zijn er tegenwoordig gelukkig op het gebied van vallen allerlei
kundige op de hoogte van geschikte hulpmiddelen, zodat iemand
hulpmiddelen in te zetten. Zoals een heupairbag, antislipvloeren
daarmee bijvoorbeeld langer thuis kan blijven wonen.”
en een sta-opstoel. En soms helpt zoiets simpels als een opgeruimd huis en goede verlichting al een heleboel.”
Deze medische zorg in de vertrouwde omgeving brengt rust. Wendy: "Soms is het bezoek aan de huisarts eng, geeft de wachtkamer
Samen doen wat wél kan
extra prikkels of is het vervoer lastig. Door verpleegkundige onder-
Door goed te blijven overleggen met elkaar als team, familie en
steuning in de eigen omgeving hoeft een cliënt misschien niet naar
cliënten doen we wat wél kan. Samen zien we op die manier wat
de huisarts en wordt een handeling zoals oren uitspuiten prettiger.
er nodig is en gebruiken we elkaars kennis. Want soms is het
Daarnaast zijn de begeleiders minder tijd kwijt aan het bezoeken van
behouden van wat iemand heeft voldoende, maar komen daar
de huisarts, omdat het door de eigen verpleegkundige opgelost is.
kleine aanpassingen op. Zoals een middagdutje, een korter durende
Omdat ik het aanspreekpunt ben voor behandelaren en (huis)artsen
dagbesteding en een antislipvloer.
weten zij ook goed wat er speelt en ervaren minder werkdruk. Want kleine medische handelingen, zoals het ontstoppen van een
Maaike: “Het feit blijft dat de kans op ziekenhuisopnames en
katheder of een oorcontrole gebeurt dan al op de locatie zelf.”
overlijden groter wordt en de complexiteit van de zorg zal toenemen. Maar met het praktijkonderzoek voor vroegsignalering, de inzet
Vallen voorkomen
van de regieverpleegkundigen en aanpassingen in de woningen
Een verstandelijke beperking op zichzelf is al een risicofactor voor
kunnen we goede zorg blijven bieden aan deze
vallen. Bij veroudering spelen daarnaast de algemene kenmerken
groeiende ouder wordende doelgroep.”
InZicht
13
In het Zicht
Trienke (58) leert lezen en schrijven
Column Gerrit
De lente InZicht
Trienke is creatief, goed op de hoogte van actualiteiten en liefhebber van
Voor de InZicht ga ik een column schrijven
cultuur. Ze woont zelfstandig in een appartement aan de Ringweg in Drachten.
over de lente. Nu ik dit schrijf zitten we
Vanwege haar autisme en licht verstandelijke beperking krijgt ze ondersteuning
nog in de winter, maar voordat ik het
van Talant. Al heel lang had Trienke een droom: leren lezen en schrijven. Vijf jaar
weet is het alweer lente. Dan kunnen
geleden ging die droom in vervulling, toen zij begeleider Christa ontmoette.
we weer lekker veel buiten doen!
Christa kwam in actie
Genieten van de natuur
Trienke: “Christa leerde mij het alfabet. Ook zette zij een vacature uit voor een vrijwilliger
Ik heb zin in het voorjaar. Dan kunnen
om mij één uur per week te helpen met leren lezen en schrijven.” Jonette zag de vacature
we weer genieten van het lenteweer,
en reageerde direct. Jonette: “Ik doe al genoeg vrijwilligerswerk, kijk nooit naar vacatures en
de natuur en de vogels.
toch kwam deze onder mijn aandacht. Alsof het zo moest zijn! Bij onze kennismaking was er meteen een klik.”
Activiteiten in de lente
Leren lezen en schrijven
Als het lente is, ga ik meestal
Jonette: “Ik was verrast dat Trienke het alfabet al kende. Daardoor pakt ze het schrijven snel op.
ook weer naar de kermis. Het
Ze spreekt het woord een paar keer hardop uit, om goed te horen welke letters het zijn. Als ze
kermisseizoen begint met Pasen
bij het schrijven een foutje maakt, zeg ik niet wat de fout is. Ik benoem wat er staat en wat
en duurt tot en met de herfst.
het moet zijn. Dan ontdekt ze de fout zelf en past ze het aan. Het lezen is wat moeilijker, maar
Ik teken ook de attracties van
dat gaat steeds beter.” Trienke vult aan: “Op internet doen we kernlezen. Elke kern bestaat uit
de kermis.
kolommen met woorden die steeds terugkomen. Ik ben nu bij kern vier en dat gaat heel vlot.” Feestdagen in het voorjaar
Dankbaar en trots
Mijn favoriete feestdag in de
Of Trienke trots is? Zeker! Ze benadrukt dat ze het zonder Jonette en Christa niet had gekund: “Ik heb mensen nodig die mij begrijpen, die mij de ruimte geven en waar ik mijn verhaal kwijt kan.”
lente is Pasen. Niet alleen omdat dan veel weer begint, zoals de
Mogen groeien en bloeien
kermis. Maar ook omdat het een
Christa: “Jonette en ik zijn geduldig en nemen de tijd. Wij zeggen niet dat iets te hoog gegrepen is,
christelijk feest is. Daarnaast ben
maar gaan graag de uitdaging aan. Hierdoor begon Trienke zich veilig te voelen. Ze werd niet meer
ik gek op paaseitjes en paashazen
boos op zichzelf en leerde dat je mag leren door vallen en opstaan. Om fouten kunnen we hartelijk
van chocolade.
lachen met elkaar. Vanuit die gelijkwaardigheid durft Trienke zichzelf te laten zien en horen.” Mijn favoriete seizoen
Fijne vriendschap Jonette: “In het begin kwam ik wekelijks een uur bij Trienke thuis. Na een paar maanden gingen we verder bij mij thuis, omdat ik een computer heb. Sindsdien komt Trienke wekelijks van 19.00 tot 21.30 uur langs. We oefenen een uur en daarna gaat Trienke muziek luisteren, spelletjes doen of filmpjes kijken.” Trienke vult aan: “Daarnaast doen we veel leuke dingen samen. Naar het terras, fietsen of een patatje halen. We zijn echt vriendinnen.” Het is duidelijk: de dames kunnen letterlijk én figuurlijk lezen en schrijven met elkaar.
Zodra de lente begint, is het ook zomaar weer zomer. Ik ben echt een zomermens. Ik mag graag in de korte broek lopen. ’s Winters doe ik dat zelfs weleens. De zomer is mijn favoriete seizoen. Maar het moet niet te heet zijn, want dan kun je niets meer doen.
Wilt u iemand in het zicht brengen die veel voor een cliënt van Talant doet, bijvoorbeeld een familielid of een vrijwilliger? Stuur een mailtje naar communicatie@talant.nl.
14
Lente 2022
Gerrit Miedema krijgt ondersteuning van Talant.
ANDER NIEUWS Kennis delen voor betere zorg Bij wie moet ik zijn voor wat? Het Kennislandschap Gehandicaptensector geeft antwoord op deze vraag. Het is dé centrale plek die laat zien waar je in Nederland welke kennis vindt. Onze afdeling Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) is er onlangs in opgenomen. Het Kennislandschap is opgezet en wordt beheerd door Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en Vilans. Het is gemaakt voor zorgprofessionals, naasten van mensen met een verstandelijke beperking, beleidsmakers en andere betrokkenen in de gehandicaptensector. In het Kennislandschap Gehandicaptensector zie je wie wat kan betekenen, voor welke doelgroep en op welke manier. Als je op een organisatie klikt waarover je meer wilt weten, kom je op de website met actuele informatie en kennisproducten. We zijn blij dat onze afdeling PWO opgenomen is in het kennislandschap, want de resultaten van de PWO-onderzoeken moeten ten goede komen aan cliënten, naasten en zorgmedewerkers. Niet alleen binnen Alliade, maar ook daarbuiten. Door nieuwe kennis die we ontwikkelen breed te delen, dragen we bij aan betere zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.
Lente in onze Eigenmakke winkels Het is voorjaar! De tijd bij uitstek voor het
Welk vogeltje wil nou niet verblijven in dit
aanvullen van ons Eigenmakke assortiment
stijlvolle, handgemaakte huisje? Het team
met producten met een lenteaccent.
van pottenbakkerij De Kei in Drachten heeft dit meesterwerkje gemaakt. Het is niet alleen een aantrekkelijke mini villa voor onze gevederde vriendjes, maar ook een echte blikvanger voor in jouw tuin. Of op het balkon natuurlijk! Het vogelhuisje is ambachtelijk gemaakt van klei. En wat vind je van onze fashionista Moekie? Ze lijkt een beetje op een paashaas, maar ze is ons lieve knuffelkonijn. Natuurlijk weer helemaal van deze tijd, want ze is uitgerust in de nieuwe modekleuren olijf en roest en is aaibaarder dan ooit. Natuurlijk zijn onze producten helemaal zelfgemaakt door onze teams van de dagbestedingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Meer weten over Eigenmakke? Ga naar www.eigenmakke.nl. Hier vind je ook een overzicht met onze winkels en de online Eigenmakke shop.
Verwantennieuwsbrief De afgelopen periode bent u op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen rondom het coronavirus via de digitale corona nieuwsbrief. Wij vinden het belangrijk om alle verwanten van cliënten en bewoners periodiek te informeren over nieuws en ontwikkelingen. Wij breiden deze nieuwsbrief steeds meer uit met nieuws over activiteiten en relevante informatie. Het informeren doen we bij voorkeur per online nieuwsbrief, zodat u snel geïnformeerd bent. Heeft u zich nog niet aangemeld voor onze online nieuwsbrief voor verwanten? Scan dan de onderstaande QR code.
Colofon InZicht is het blad voor familie van cliënten van Talant. Talant biedt zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. Redactie Marketing & Communicatie Zorggroep Alliade, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, e-mail communicatie@alliade.nl Teksten Wilma Douma, Nynke de Jong, Ria Omniczynski, Jelke de Boer, Nynke Brouwer en Letterhuis Fotografie De Bey, Fotostudio Say Wad, Erikjan Koopmans, Letterhuis Ontwerp De Bey communicatie & vormgeving bv Druk Drukkerij van der Eems Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie Adreswijziging? Stuur uw oude en nieuwe adres naar communicatie@alliade.nl.
Talant maakt deel uit van Zorggroep Alliade.
InZicht
15
2spraak
In deze rubriek vertellen mensen over hun band. Mail voor aanmeldingen naar communicatie@alliade.nl
Hieke en Klaas
"We vonden elkaar direct aardig" Klaas Aalberts (62) en Hieke Hofman (64) zijn al 42 jaar bevriend. Ze wonen allebei in het prachtige Kening State in Franeker. Ze zien elkaar elke dag in het steunpunt en drinken op woensdag, vrijdag en zondag koffie bij elkaar. HIEKE: “Ik ken Klaas al 42 jaar! We hebben elkaar op het werk
HIEKE: “Ja, want die neemt de tijd en gaat zo lekker ver!”
leren kennen.”
KLAAS: “We kijken graag samen tv.
KLAAS: “Ja, bij Westergo in Franeker. Dat bestaat nu niet meer.”
HIEKE: “Ja! Peperbollen kijken we vaak. En we kijken ook graag
HIEKE: “Het was eigenlijk liefde op het eerste gezicht. We
naar films. Rudy het racevarken is grappig. En laatst hebben we
vonden elkaar direct aardig.”
Heidi gezien. Heidi woont in de bergen midden in de natuur.
KLAAS: “En dat vind ik nog steeds. Ik kan altijd met Hieke
Klaas weet ook veel van de natuur. Vooral van bloemen.”
lachen. Hieke maakt de meeste grappen.”
KLAAS: “Doordeweeks ga ik naar dagbestedingslocatie Zorg-
HIEKE (LACHEND): “Ik ben heel grappig. En ik vind alles leuk
kwekerij onder de Wadden in Oosterbierum en werk ik met
aan Klaas. Hij is heel sterk. Hij scheurt zo een telefoonboek
planten en bloemen.”
doormidden. Knap hè?!”
HIEKE: “Klaas weet er heel veel van. Klaas doet ook graag
KLAAS: “Dat vind ik leuk om te doen.”
spelletjes.”
HIEKE: “Ik ben dol op paarden. Vooral op Friese paarden. Ik had
KLAAS: “Rummikub, domino en dammen.”
ook eigen paarden. Ik vind wandelen en fietsen met de duo-fiets
HIEKE: “Ik doe geen spelletjes. Ik kan dat niet. Misschien kun je
ook leuk. Dan fiets ik het liefst naar de paarden. Maar niet met
me dat leren Klaas.”
Klaas hoor.”
KLAAS (LACHEND): “Dan moet je wel tegen je verlies kunnen!”
KLAAS: “Nee, je gaat met begeleider Pieter.”
InZicht Lente 2022
