Oranjewijk Ons Koninkrijk Zomer 2019 by Oranjewijk Leeuwarden

LUCHT KLEURT MEE MET ORANJEWIJK

BUURTJOURNAAL NR. 2

nr. 2019 2

INFORMATIE OVERZICHT ACTIVITEITEN BUURTHUIS ORANJEWIJK ACTIVITEITEN BUURTHUIS, Gysbert Japicxstraat 51. Behalve de keren dat het buurthuis gebruikt wordt voor bijeenkomsten van de Neo werkgroep, het wijkpanel, het wijkbestuur, de mensen van de moestuin, kinderactiviteiten, de vrijwilligersborrel en straks het wijkcafé, vinden er ook onderstaande, vaste activiteiten plaats. Beheerder van het buurthuis is Henk Krist: 06 - 26 218 914.

per maand door Sjoerdje Bourgonje, sjoerdje.bourgonje@planet.nl, 06 10914209 Dwarsfluit, op dinsdagmiddag, door Gera van der Meulen, gefluit.gera@gmail.com, 06 18845178 Cellolessen, eens in de 2 weken op middag e n avond, door Annette Scholten, lagestrijkers@gmail.com, 06 29518136

MAANDAG:

Schilderen en tekenen, op woensdagmiddag en woensdagavond, door Henk Krist, henkkri@gmail.com, 06 26218914 Trekzak, op woensdagavond, contactpersoon Trees Veenstra, hveenstra.4504@telfort.nl, 058 2665270/ 06 41426769

Cellolessen, op maandagmiddag (voor kinderen) en maandagavond door Annette Scholten, lagestrijkers@gmail.com, 06 29518136 Mindfulness, iedere 1e en 3e maandagavond, in de traditie van Thich Nath Hans, door Josephine Wernsen (jwernsen@xs4all.nl en Els Bultsma (elsbultsma64@kpnmail.nl), 0566 620486 en 058 2883664. Website: www.aandacht.net. Zangkoor, op maandagmiddag, twee keer per maand door Sjoerdje Bourgonje, sjoerdje.bourgonje@planet.nl, 06 10914209

DINSDAG: Zangkoor, op dinsdagmorgen, twee keer

WOENSDAG

DONDERDAGMIDDAG: Zanglessen, door Sofie Raateland, sraateland@planet.nl, 06 13068946

VRIJDAGAVOND: Zumba, 19.30 – 20.30 uur, door Sandra Nicolai, zumbaleeuwarden@gmail.com, 06-53458685

WIJKVERENIGING, WIJKPANEL EN ANDERE COMMISSIES Leden bestuur wijkvereniging (058 8430200): Mirjam Pruiksma, voorzitter, voorzitter@oranjewijk.nl Hylke Goudswaard, penningmeester, penningmeester@oranjewijk.nl Tino Renkema, lid Gerben Dijkstra, lid Leden wijkpanel (wijkpanel@oranjewijk.nl): Mirjam Pruiksma, Elsiet van der Ploeg, Christine Pietersen, Jochum Admiraal. En verder: Moestuin: oranjehof@oranjewijk.nl Kinderactiviteiten: kinderactiviteiten@oranjewijk.nl Neo werkgroep: neo@oranjewijk.nl Boomspiegelcommissie: inesmjonker@lijbrandt.nl Redactie wijkblad: redactie@oranjewijk.nl, zie verder colofon. Oud papier, coördinator Janny Kamp, janny@contagio.nl, 06 54636578

TWEE HANDIGE APPS: Twee handige apps: via de Nextdoor app kunt u een oproep doen als u de kat kwijt bent, of als u een paar liter erwtensoep te veel heeft gemaakt of als u hulp nodig heeft.

In de Oranjewijk gebruiken al zo’n 250 mensen deze app. De Omrin app is ook superhandig: u krijgt via de app een seintje als de bakken naar buiten moeten.

Petra Reen

Jitske Maaike

M 06 2147 7982

M 06 3985 4910

Willem Lodewijkstraat 53, 8933 BJ Leeuwarden

BUURTJOURNAAL NR. 2

VAN DE REDACTIE

Ondergetekende behoort tot de oudere generatie en dikwijls ben ik langs de gouden regen op de Emmakade gefietst en dacht aan het lied van Benny Neyman: ‘Gouden regen groeide voor je deur toen ik voorbij kwam.

De geur vergeet ik nooit mijn leven lang’. En toen zag ik het distelveld op de hoek Willem Lodewijkstraat/Emmastraat en klonk in mijn hoofd het liedje van Rob de Nijs: ‘En dan bleek dat steeds opnieuw een veld vol distels en zo werd ik langzaam en heel erg langzaam wijs’. En Conny van den Bosch speelde door mijn hoofd als ik het Emmaplein langs fietste: ‘Ik geef je een roosje mijn roosje.’ Er zit muziek in onze wijk, dat is wel duidelijk! Vandaar dat de redactie van het idee van Luuk

(bladzijde 16 en 17) van harte ondersteunt: we halen het Eurovisiesongfestival 2010 naar de Oranjewijk. En om te laten zien dat wij wel degelijk een feestje kunnen bouwen, gaan we in september los. Op 7 september zindert de wijk: open huis, garage sale, zomerfeest: het wordt hartstikke leuk! Mensen: geef je op, kom op het zomerfeest, verkoop je oude troep (waardevolle zaken mogen ook) en bezoek de huizen die wellicht al iets duurzamer zijn en waarvan de eigenaren staan te trappelen om jullie te ontvangen! Meer bijzonderheden zijn te vinden op bladzijde 37. De redactie kan het niet genoeg benadrukken: WELKOM. WELKOM, WELKOM!!! Janny Kamp.

INHOUD

2 VAN DE REDACTIE 3 VREEMDE VEHIKELS 5 DUURZAAM 1: JOKE EN ANDRIES VAN WEPEREN 10 ENERGIECAFÉ 13 DUURZAAM 2: LEENDERT RUNIA 14 RUSSEL 15 DE COLUMN VAN LUUK 16 NIEUW IN DE WIJK: YVONNE, MARCEL EN METTE 18 KOOKIMPRESSIES VAN JEENINGA 20 DOUWE IDEMA’S ILLUSTRATIE 21 DOCHTER & ZN 22 DE OORLOG 24 QUIZ 25 WRITER’S BLOCK 27 CULTURELE AVOND 28 NEO 29 SPEELTUINBEHEER 30 INVLOED: FEMKE MOLENAAR 32 VRAGEN AAN DE VRIJWILLIGER 34 HAPPENING 7 SEPTEMBER 36 SINNEN FAN MINNE 38 COLOFON 38 ANTWOORDEN VAN BLZ. 25 38 COLLAGE 40 BUURTAPPS EN OVERZICHT ACTIVITEITEN

BUURTJOURNAAL NR. 2

Coverfoto: Janny Kamp

GOUDEN REGEN, DISTELS EN FEEST Het kan niet anders of iedereen heeft diverse prachtige gouden regens in de wijk opgemerkt in de maand mei. Majesteitelijke bomen met stralende gele bloemen waar je als normaal mens vrolijk van wordt.

wij zijn

jouw tandarts

Bas Petit Hans Scholtanus Heert Zijlstra

Sixmastraat 66 8932 PA Leeuwarden

058 2552888 info@jouwtandarts.frl www.jouwtandarts.frl

! r a a h n e m e h r o o v t p i n k Ge www.haaridee. eu www.haaridees

hop.nl

www.facebook. com/haaridee De Haar ide

Oranje Nassaustraat 19 8933 BR Leeuwarden BUURTJOURNAAL NR. 2 tel. (058) 2135256

Vera, Sim

one, Deb

haaridee@gmail.com www.haaridee.eu

e crew

ora en A

nnelie

AUTO’S MET HUN BESTUURDERS MEER DAN 4 WIELEN

WONDERBAARLIJKE

WAGENS

Je staat met regelmaat verbaasd over de wonderbaarlijke wagens die je pad kruisen in de Oranjewijk. Bijzondere oldtimers, super simpele karretjes, best heel grote vehikels, typische gedateerde bakkies en schitterende nieuwe modellen. Je komt ze in de wijk allemaal tegen. Hierbij een indruk.

Samen met haar partner Johan bestuurt Lydia één van de meest indrukwekkende voertuigen in de wijk: een monumentale Dodge pick-up, de RAM 1500. Wat een vehikel, wat een bijzondere kleur! Op gas ook nog en met een gigantische laadbak. Lydia kan de extra treeplank bij het chauffeursportier erg goed gebruiken om zich soepeltjes achter het stuur te laten glijden.

RAM 1500

WAAR VIEL JE OP BIJ DIE AUTO?

We zijn benieuwd naar haar ervaringen en stellen haar 3 vragen. WANNEER WERD JE VERLIEFD OP DE RAM 1500?

Grappig dat je dat vraagt. Ja Johan kwam er vorig jaar mee aanzetten door gewoon tegen me te zeggen: ‘Hee Lydia, dat wordt onze nieuwe auto.’ Toen ik hem zag dacht ik gelijk, wauw wat groot. Zag me er nog niet meteen in rijden. Maar na een proefrit vanaf het industrieterrein naar hier in de Gysbert Japicxstraat merkte ik dat het wel gebeiteld zat. Hij rijdt lekker, is ook nog eens goed in te parkeren met een camera achter, kortom helemaal OK.

Meestal heb ik een voorkeur voor zwart bij een auto maar deze metallic kleur vond ik ook wel vet. Het rijdt allemaal heel lekker, is gemakkelijk bij te tanken met de tankdop aan de achterkant en die treeplank heb ik echt nodig. Trouwens dat dagelijks beklimmen van zo’n grote kar heeft ook wel iets. Na een tijdje raak je eraan gewend en merk je pas weer aan de reacties van mensen in de straat dat je in iets rijdt dat nogal opvalt, net als bij de steeds wisselende kleuren van mijn kapsel. HOE BELANGRIJK IS DEZE AUTO VOOR JE?

Nou ik blijf gewoon een vrouw en vind onze auto niet heeel belangrijk. Ben er wel trots op, dat zeker, maar uiteindelijk is het gewoon maar een vervoersmiddel dat me van A naar B brengt. Zo zie ik dat. Het is uiteindelijk maar blik.

BUURTJOURNAAL NR. 2

MEER DAN 4 WIELEN

Een eindje verderop in dezelfde straat loop je ook niet zomaar voorbij het WAAR VIEL JE OP BIJ DIE AUTO? volgende opvallende voertuig: de SAAB 90 van Rob en Rixt. (Voor de Je kunt autoâ&#x20AC;&#x2122;s enigszins vergelijken met mannen maar hij daar is een haar. duidelijkheid noemen we Rob even Rob.1 want verderop komt nog een En dan is het ook nog eens een hele mooie en stijlvolle auto. Je rijdt er zo Rob aan het woord). Meestal staat deze puntgave auto recht voor de uit- relaxed in dat het haast ondenkbaar is om in dit voertuig haast te hebben. gang geparkeerd van een garage waar op de deur een duidelijke sticker is Om die totale ontspanning nog eens te benadrukken hebben we voorin aangebracht met de tekst PARKING SAAB ONLY. Een hint zullen we op het dashboard en achterin op de hoedenplank het schildpaddenduo maar zeggen. ALFONSO en ALFREDO neergezet. Die wiegelen tijdens het rijden zachtjes met hun koppies. Prachtig toch? Daarbij zijn het ook nog eens We leggen Rob dezelfde symbolen van geluk. Ze geven aan dat als je geen haast heb je er toch ook 3 vragen voor. gewoon komt. WANNEER WERD

HOE BELANGRIJK IS DEZE AUTO VOOR JE?

JE VERLIEFD OP

Ze is echt fantastisch maar ik doe zelf niet haar complete verzorging. Ze is gewoon goed in onderhoud bij een garage. Het is echt niet ondenkbaar dat ik mijn hele leven in een of andere Saab blijf rijden, zo goed is onze relatie mij bevallen!

JULLIE SAAB 90?

Nou dat weet ik nog precies. We hadden een andere auto waar we op uitgekeken waren en toen liet Rixt me iets zien op Marktplaats dat insloeg als een bom. Zeg maar liefde op het 1ste gezicht, nu 5 jaar geleden.

BUURTJOURNAAL NR. 2

Weer een heel ander verhaal krijgen we te horen bij het Dafje van Desi en Ed. Ze wonen nu 4 jaar aan de Emmakade en komen uit Amsterdam waar ze ook al in een Daf 46 reden. Maar dat voertuigje hield ermee op toen ze halverwege Friesland waren. Die haperde niet zo’n klein beetje maar het was in een klap over en uit. Afgelopen. Gelukkig vond Ed twee jaar later een Dafje te koop in dezelfde kleur als hun vorige. Deze keer een Daf 44 dus zegge en schrijve 40 jaar oud. We treffen Desi in de tuin bij hun huis en stellen haar de inmiddels bekende 3 vragen. WANNEER WERD JE VERLIEFD OP JULLIE DAF 44?

Ja gewoon toen we in Leeuwarden gingen wonen en Ed met mijn oude liefde aankwam. Het is echt mijn Friesland-auto, dit groene Dafje. WAAR VIEL JE OP BIJ DEZE AUTO?

Het ziet er allemaal zo eigenzinnig uit. Zo bottig. Zo nuffig. Ze drukt iets uit van ‘ik ben er ook, ik heb ook een eigen plekje’. Ik kreeg een keer voor mijn verjaardag een beeldje dat voor mij precies uitdrukt wat onze Daf vertegenwoordigt (zie foto). Dat is wat ik voel en ervaar als het over mijn Dafje gaat. Ja het is eigenlijk gewoon een leukie. HOE BELANGRIJK IS DEZE AUTO VOOR JE?

Nou ja, als ik zonder zou moeten is het niet anders. Maar ze neemt wel een duidelijke plaats in. We laten haar goed onderhouden en gunnen iedereen het plezier ervan. Laatst kwam er een stel bij ons aanbellen dat vroeg of ze ons Dafje heel misschien mochten gebruiken bij hun aanstaande bruiloft. Ja natuurlijk, alleen maar leuk. We zijn ook een tijdje lid van de Daf club geweest maar dat hebben we op een gegeven moment beëindigd. Dat werd ons wat te fanatiek. Maar voor de rest ben ik erg wijs met onze Daf.

BUURTJOURNAAL NR. 2

MEER DAN 4 WIELEN

Daarna belanden we van auto’s met een bouwjaar uit de vorige eeuw bij een bijzonder geavanceerd voertuig op een parkeerplek voor een van de woonschepen aan het Nieuwe Kanaal. De vriendelijke bestuurder Jef van deze flitsend gestroomlijnde Tesla model S staat ons welwillend te woord.

waar nodig, geeft heel alerte waarschuwingssignalen. Ze voedt mijn grote belangstelling voor zelfrijdende auto’s en ik zie het rondrijden in onze Tesla als een 1ste geslaagde stap in die richting. En bij al die kwaliteiten is ze ook nog eens milieuvriendelijk en spaarzaam. Daar val je dan toch op? HOE BELANGRIJK IS DEZE AUTO VOOR JE?

WANNEER WERD JE VERLIEFD OP JULLIE TESLA?

Nou verliefd? Verliefd is wel een groot woord. Het was meer een praktische kwestie. Ik rijd nogal een fors aantal kilometers per jaar, toch zeker wel 50.000 en keek uit naar een elektrisch voertuig met een flinke actieradius. De Tesla voldeed daaraan als een van de weinigen. Een rondje IJsselmeer kan ie goed aan. We hebben een eigen laadpaal naast ons schip en met een volle accu bij vertrek kom ik dagelijks voor om en nabij de 300 kilometers goed rond. En van mijn vrouw moet ik zeggen dat ik niet verliefd ben op de Tesla maar op haar. Dan hoor je het ook nog eens van een ander. WAAR VIEL JE OP BIJ DEZE AUTO?

Voor mijn werk en de kilometers die ik dagelijks moet maken heel belangrijk natuurlijk. Onze Tesla is nu 3 jaar oud maar technisch is ze nog steeds leidend bij dit type elektrische auto’s. Maar het is en blijft gewoon een voertuig, een snel en aangenaam vervoersmiddel.

Speciaal op de auto-pilot. Dat is een soort van heel intelligente cruise-control en daarmee krijgt de auto voor wel 80% de vrije hand. Dat kun je heel letterlijk nemen. Ze voegt zelfstandig in, stuurt en remt tijdig bij, corrigeert

We sluiten deze reeks af met een gesprekje met de eigenaar van een WANNEER WERD JE VERLIEFD OP DEZE AUTO? puntgave Volvo 1800 ES (die we om verwarring met Rob.1 te voor- Ik ben mijn hele leven al een Volvo-rijder geweest. Heb drie keer een komen voor het gemak Rob.2 noemen). De voetbalwedstrijd Nederland- Amazone gehad, een keer een Kattenrug, toen een rode 1800 Sport en Engeland staat op het punt te beginnen dus we gaan snel even onze 3 nu deze. Een type Volvo dat slechts 3 jaar in productie geweest is. Toen vragen stellen. deze aangeboden werd op eBay hoefde ik niet lang te aarzelen. Ik werd de

Dan een heel karakteristieke auto aan de Emmakade. In mijn onwetendheid waagde ik het om dit hoekige voertuig een Jeep te noemen maar Mirjam hielp me daar snel vanaf met een langgerekt NEEEEEE! We hadden hier natuurlijk te maken met een hoe kan het ook anders echte authentieke 100% Landrover Defender. Dat ziet en weet toch iedereen. Na deze blunder mijn 3 beproefde vragen nog maar eens proberen.

bepaald handig ingericht De rechter helft waar de bijrijder zit is stukken ruimer dan de linkerhelft voor de bestuurder. Gelukkig is zo ongeveer alles aan een Landrover demonteerbaar. Het is dus eigenlijk een rijdend bouwpakket. En op een gegeven moment zal hij zeldzaam worden want vorig jaar is de productie ervan gestopt. HOE BELANGRIJK IS DEZE

WANNEER WERD JE VERLIEFD OP DEZE LANDROVER?

AUTO VOOR JE?

Het is onze tweede. Eerst hadden we een echt heel oude groene die echt niet harder liep dan een kilometer of 60. Het bouwjaar lag nog voor mijn eigen geboortejaar. In 2013 kwamen we hetzelfde type Landrover tegen maar dat was er een uit 2001. Een rode stoere basic dieselauto waarin ik graag naar mijn werk in Drachten rijd.

Wel belangrijk om mee naar mijn werk te rijden. Laatst was hij naar de garage en dan doe ik er met het OV toch 1 ½ uur over terwijl dezelfde rit met onze Landrover me een half uurtje kost. Maar voor de rest is het toch een heel leuk luxe hebbedingetje.

WAAR VIEL JE OP BIJ DEZE AUTO?

Nou, op een heleboel dingen. Je zit er hoog en veilig in. Alle terreinen kun je berijden. Lekker off the road. Er mee kamperen, geen punt. Ook heel leuk is dat de soortgenoten op de weg elkaar altijd groeten. Dat gebeurt ongeveer wekelijks. Maar elke luxe ontbreekt natuurlijk. De stuurcabine is niet

derde eigenaar. De twee vorige hebben hem piekfijn onderhouden en ondertussen is hij zelfs zeer deskundig in Heerenveen gerestaureerd. Ik heb hem sinds vorig jaar zomer en vindt hem prachtig.

HOE BELANGRIJK IS DEZE AUTO

WAAR VIEL JE OP BIJ DEZE AUTO?

VOOR JE?

Deze Volvo is ongeveer 45 jaar oud en nog steeds uiterst betrouwbaar. Speciaal vind ik dat je onder de motorkap overal gemakkelijk bij kunt. De nogal Amerikaanse kleur vind ik ook geweldig. Dit type heeft geen choke maar een ingebouwde computer dat maakt hem extra bijzonder. In Nederland is men nogal Volvogek en daar geniet ik van mee bij mijn bezoekjes aan de Volvo-beurs. Maar ik ben niet fanatiek, ben meer van het type verzamelaar. Deze auto vind ik leuk omdat hij ook wat aan het uitsterven is.

Het moet niet zo zijn dat ik een autogek word. Deze laatste auto ben ik ingerold. Voor best een pittige prijs. Ik rijd er nu driekwart jaar in en hij bevalt me. Daarbij vindt iedereen hem ook nog eens leuk dus dat verhoogt het plezier dat ik er aan beleef nog eens extra. En daarnaast heb ik nog andere hobby’s zoals het verzamelen van oude foto’s die misschien nog wel belangrijker voor me zijn. Hein Kraij Met veel dank aan alle bestuurders

DUURZAAM HUIS KLEINER HUIS

Veel mensen denken na over mogelijkheden om minder energie te verbruiken. Er wordt advies ingewonnen, de voors en tegens worden tegen elkaar afgewogen, men wikt, men aarzelt en er is zomaar weer een jaar voorbij. Joke en Andries zitten anders in elkaar: zij vragen zich met kerst terloops af of ze nog een tijd in hun heerlijke huis willen blijven wonen, besluiten daarna dat -omdat het antwoord bevestigend is- het een goede zaak zou zijn om te verduurzamen en laten vanaf 4 maart het complete huis ondersteboven keren.

Snelle beslissers Reeds 25 jaar woont dit stel op de Emmakade en in die jaren is er her en der wel eens iets gedaan, waaronder het vervangen van de oude cv, door een nieuwe met een zonneboiler op het dak, aangevuld met PV-zonnepanelen, hier en daar dubbel glas aanbrengen en het restaureren van het prachtige plafond, maar echt isoleren was er nog niet van gekomen.

WORDING VAN EEN VLOER

VLOER Dat de vloer aangepakt moest worden was overduidelijk: de koude vanuit de 40 centimeter diepe kruipruimte was voelbaar en Andries was wel gecharmeerd van Tonzon: aluminium luchtzakken die onder de vloer geplakt worden. Aannemer Kimsma was minder enthousiast: volstorten met schuimbeton en vloerverwarming er op, dat moest het worden. De offerte werd gemaakt en toen kwam de hamvraag: wanneer kan de klus geklaard worden? Dat men momenteel in de bouw bepaald niet stil zit en dat geduld in deze een schone zaak is: Andries en Joke wisten dat natuurlijk ook, dus was het even schrikken toen ze hoorden dat er begin maart gestart kon worden. Bij Kimsma was er net een grote klus uitgesteld, dus dit was een win-win situatie. Beetje beton storten, da’s toch een fluitje van een cent? Nou nee, het is een indrukwekkende operatie. Natuurlijk moet eerst de oude vloer gesloopt worden en wordt er vervolgens plastic aangebracht om het beton binnenboord te houden. Dan wordt er veel, heel veel beton

BUURTJOURNAAL NR. 2

De oude vloer gesloopt

Het storten van het schuimbeton

gestort, op de foto is te zien dat de mannen er had. Daarop ging uiteindelijk de definitieve visgraatvloer op en de klus was geklaard. ruim tot de knieën in staan. Het schuimbeton droogt relatief snel, hetgeen niet gezegd kan worden van de volgende fase: DE GEVELS een kunststof isolatiedeken waarop de bui- Het zal niemand verbazen dat deze doortaszen van de vloerverwarming zijn gemonteerd. tende mensen het niet bij half werk lieten: dat Deze laag wordt weer gevolgd door een laagje ene kamertje boven mag wel wat groter, de zandcement; een cementsoort die een lange schuine muren daar kunnen wel wat isolatie droogtijd vraagt: een week per centimeter. In gebruiken, de plafonds met nog het oude stucdit geval betrof het zes centimeter…. werk op riet mogen wel aangepakt worden, de Ook was het de kunst om enerzijds het ‘ver- muren van de voor- en achtergevel gaan we ook val’ (een bekend verschijnsel voor iedere lekker inpakken en we gaan alles zó inrichten Oranjewijkbewoner die wel eens een knikker dat we per vertrek kunnen verwarmen. Oh ja, op de vloer heeft laten rollen) zo minimaal laten we die oude kast, die als scheidingswand mogelijk te maken en anderzijds de drempels tussen twee ruimtes dienst doet, ook maar eens niet te laten overlopen. Toen ook deze laatste vernieuwen. laag droog was, volgde het egaliseren, wat een Achteraf gezien is het misschien maar goed dat prachtig strakke, spiegelende vloer tot gevolg ze qua timing min of meer gedwongen waren

om snel ja te zeggen tegen al deze ingrepen: frustratie: heb je net het hele huis binnensteecht tijd om er tegenop te zien hadden ze fei- buiten gekeerd, moet je nu ook nog een nieuw telijk niet. gaatje boren en het oude gaatje dichtmaken. De isolatie aan de muren van voor- en achter- En dan ook nog een likje verf, het is absoluut gevel is grondig aangepakt: eerst alles gesloopt onoverkomelijk, snappen we. tot aan de stenen, daar een houten raamwerk op en dan de isolatieplaat met de gipsplaat ÚT FAN HÛS BIJ DE BUREN erop. Dat betekende zo’n 7 centimeter méér Het moge duidelijk zijn dat het niet gewenst het huis in. Dat is toch geen probleem met zo’n was dat Joke en Andries de bouwvakkers voor groot huis, zou je zeggen. Nou, Andries is er de voeten gingen lopen. Het was zelfs onmogeniet onverdeeld gelukkig mee: niet alle schil- lijk, wilden ze niet vast komen te zitten in het derijen hangen nu nog goed. Wij begrijpen die beton, verward raken in oude en nieuwe leidin-

Kunst? Nee, vloerverwarming

De isolatie op de schuine wand

De laag zandcement wordt aangebracht

leen vinden ze dat het al prettiger voelt qua verwarmingscomfort, maar ook omdat ze in de flow van de rigoureuze aanpak gekozen hebben voor meer licht achter in het huis en in de keuken. In de kamer zijn ramen in het plafond aangebracht en de keuken is maar liefst twee solatubes rijker. Voor degenen die -net als iknooit verder zijn gekomen dan dakraampjes: een solatube is een buis waarin spiegels zijn aangebracht, zodat de lichtopbrengst optimaal is. Kortom: je mijmert eens wat over je huis, je

Geëgaliseerd en klaar voor de finishing touch

gen of geraakt worden door vallend sloophout. Maar om nou begin maart in een tentje te gaan zitten, zo’n niet geïsoleerd gevalletje….ze liepen er niet warm voor. De oplossing stond twee huizen verderop: Gerrit en Pien wonen zelf boven en verhuren de benedenverdieping. Vorig jaar bivakkeerde Anna Tilroe (de elf fonteinen) er en nu was de zaak warempel beschikbaar! Het mag mazzel heten en niets minder dan dat.

overweegt om te isoleren, je zegt ja tegen een offerte, je logeert ruim 11 weken bij de buren en je hebt een comfy en licht huis. En ergens, op enig moment in dit traject, zal de portemonnee wel getrokken zijn. Maar dan heb je ook wat! Janny Kamp.

TROEP EN COMFORT Zo’n ingreep is altijd een mooie aanleiding om eens stevig op te ruimen en er zijn maar liefst 7 auto’s vol naar kringloop en stort gegaan. Daarnaast zijn er 6 containers van 6 kuub afgevoerd, ook geen kattenpis! Op 22 mei zijn Joke en Andries weer in hun huis getrokken en ze zijn er blij mee. Niet al-

Zeven centimeter de kamer in

BUURTJOURNAAL NR. 2

BED AND BREAKFAST EMMAPLEIN

EMMAPLEIN 5, LEEUWARDEN - TEL. 06 50511954 WWW.EMMAPLEIN.EU

Wim Teeuw Foeke Sjoerdswei 26 • 8914 BH Leeuwarden telefoon: 06 53 976 549 website: www.cadenzacatering.nl • email: info@cadenzacatering.nl

BUURTJOURNAAL NR. 2

NEO EEN EN AL ENERGIE!

ENERGIECAFÉ Het buurthuis puilde 21 mei vrijwel uit zijn voegen: het energiecafé werd uitstekend bezocht. Het bestuur van de energiecoöperatie Nieuwe Energie Oranjewijk had dan ook een gevarieerd programma in de aanbieding, met meerdere sprekers. Keukentafelgesprekken mogen desnoods ook op de luie bank gevoerd worden, de essentie blijft hetzelfde: een deskundige kijkt naar je huis, naar je wensen en naar mogelijkheden om duurzamer te worden en daar volgt een op maat gemaakt rapport uit. De bekostiging van dit soort gesprekken is nog onderwerp van discussie, je gaat er nog meer van horen.

De aanwezigen werden bijgepraat over de samenwerking met de gemeente en andere partijen, er werd gesproken over keukentafelgesprekken en over zonnepanelen op de parkeergarage De Klanderij en mogelijk het parkeerterrein van Albert Heijn. En er werd gesproken over elektrische deelauto’s in de wijk.

De volgende werkgroepen zijn in het leven geroepen: Energietransitie: Siebe Schootstra, Ap Timmermans en Andries van Weeperen; Energiebesparing: Toon Veerman, Jos Alkema, Albert Jan Bangma, Evert Jan Hoen en Andries van Weeperen; Energieopwekking: Janny Zantinge, Siebe Schootstra en Jan van der Wal; Duurzame mobiliteit: Henk Douma en Siebe Schootstra; Communicatie: Jochum Admiraal, Hein Kray en Ed de Boer. De aanwezigen spraken hun waardering uit voor de inzet en de energie van het bestuur en de werkgroepleden: er gebeurt van alles, men

Over de zonnepanelen is het bestuur al stevig in bespreking en bij voldoende belangstelling kan de eerste elektrische auto over 3 maanden in de wijk staan. En rijden. Het bestuur bestaat uit de volgende mensen: Andries van Weperen, Henk Douma, Theo de Jager en Janny Zantinge. Er is nog een vacature, laat u vooral niet afremmen om deze in te vullen!

OPROEP

men De werkgroepen verwelko heel graag nieuwe leden!

OPROEP

Ook belangste te doen met lling om mee he elektrische a t delen van de uto?

Kijk op www.nieuweenergieoranjewijk.nl, mail naar info@nieuweenergieoranjewijk.nl of spreek iemand van bestuur of werkgroepen aan!!

OPRO EP W

il je me wa t N E e r we t e n o ve r O d o et ??

Janny Kamp

OPROEP ngstelling voor b je bela rek? p he nt afelges e e n ke u ke

BUURTJOURNAAL NR. 2

VAN HET GAS AF! LEENDERT RUNIA

DE OVERBUURMAN In het lentenummer hadden wij de euvele moed om een niet-Oranjewijkbewoonster aan het woord te laten (Bettie Spits met haar prachtige foto’s) en omdat de redactie daarop geen bedreigingen heeft ontvangen, geven we graag gehoor aan de tip van een authentieke Oranjewijkbewoonster en wagen we wederom de sprong over het kanaal. We komen uit bij Leendert Runia, wonend aan de Emmakade Noordzijde, met een riant uitzicht op onze speeltuin.

HYBRIDE WARMTEPOMP Op het moment dat Leendert probeert uit te leggen hoe zo’n pomp werkt, begint het -voor mij althans- moeizaam te worden. Hoe werkt zo’n pomp dan? De meelijwekkende blik aan de overkant van de tafel doet mij sterk denken aan de gezichtsuitdrukkingen van wiskunde- en natuurkundedocenten uit vroeger jaren: onbegrip over en weer, we spreken niet meer dezelfde taal…. Want zo’n pomp haalt de warmte uit de lucht, voor Leendert is het zo klaar als een klontje. Maar hoe haal je nou warmte uit lucht als het

Leendert is installateur en spreekt soms in een taal die ondergetekende blijkbaar zichtbaar glazig doet kijken, gezien zijn geduld met mij: “schrijf dat nou eerst maar even op, voordat ik verder ga.” Ik ben de man eeuwig dankbaar. Reden om deze tip door te spelen aan de redactie is dat Leendert veel gedaan heeft om zo energieneutraal mogelijk te leven. En daar is hij feitelijk 32 jaar geleden, toen hij zijn intrek nam in dit huis, al mee begonnen. Vloerverwarming, dat moest er in ieder geval in en zo geschiedde. Twintig jaar geleden is het dak geïsoleerd en sinds een jaar of twee is hij helemaal van het gas af.

BUURTJOURNAAL NR. 2

koud is? Tja, dan gaat het rendement naar beneden, da’s logisch, maar je houdt -uiteraard!genoeg warmte over. Tuurlijk, had ik kunnen weten. Zucht.

IDEALISME Het is niet zozeer idealisme wat de drijfveer voor Leendert was. Hij kon zo’n pomp tegen een bepaalde prijs inkopen en dat in combinatie met de subsidie maakte het de moeite

LEENDERT RUNIA

waard om dit experiment aan te gaan. En het bevalt, dat kan Leendert wel stellen. Koken deden ze altijd al elektrisch, in het begin op ‘zo’n antiek ding’ , tegenwoordig op inductie. Normaal waren ze goed voor zo’n 2000 kuub gas, nu gebruiken ze helemaal geen gas meer. Er is wel een bepaald omslagpunt waarop het wellicht iets gunstiger zou zijn om er dan toch wat gas bij te trekken, maar Leendert zweert nu bij 100% elektrisch.

vloer eruit, de ensuite deuren eruit, zeven warmtepomp neemt een hoop energie. Zo makkelijk is het dus niet om een ouder schouwen eruit, ornamenten eruit…tja, een huis energieneutraal te maken. Achteraf mensch moet toch érgens spijt van hebben. gezien had Leendert naar eigen zeggen er indertijd alles (muren etc) uit moeten halen PERMANENT DE en opnieuw op moeten bouwen, zodat je bij- VLOERVERWARMING voorbeeld spouwmuren kon bouwen. Maar Leendert noemt nog even dat de vloervergoed, de meeste Oranjewijkbewoners weten warming altijd op dezelfde temperatuur staat, ook dat ook al pak je de zaak niet zo gron- dat is de zuinigste wijze van verwarmen. En dig aan, je meer dan genoeg werk hebt aan je ook noodzakelijk, met zo’n warmtepomp dierbare huis en je de moed ook wel eens in gaat het verwarmen niet echt snel en zou je de schoenen zinkt bij de gedachte aan nog zo’n twee dagen nodig hebben om de zaak méér werk. weer comfortabel te hebben. Over de verbouwingen in het huis wil Leen- Oh ja, en natuurlijk hadden ze dertig jaar gedert nog wel kwijt dat hij indertijd wat al te leden al laag thermische verwarming boven. driest de cultuurbarbaar heeft uitgehangen: Dat spreekt vanzelf, toch? ooit zat er een letterzetterij in dit pand, met Tuurlijk, ik weet niet beter! Laag thermisch, een parketvloer en delen beton voor de ma- jawel, logisch, heeft iedereen toch? chines. De zaak is vakkundig gesloopt, de Janny Kamp.

Het inmiddels ook aangeschafte solarsysteem zorgt met 4 panelen op het dak voor het verwarmen van de 500 liter boiler: geen kleine jongen!

ENERGIENEUTRAAL? Zo’n zes jaar geleden zijn er maar liefst 18 zonnepanelen op het dak van 100 m2 geplaatst en je zou dus verwachten dat met al die ingrepen Leendert geen geld meer over hoeft te maken aan Liander. Helaas, zo’n € 80,00 per maand wordt toch nog betaald aan energie, want zo’n

BUURTJOURNAAL NR. 2

DE COLUMN VAN LUUK O WEE WIJ OOK EXIT?

EXIT-VIRUS DREIGT NU OOK ORANJEWIJK TE VERGIFTIGEN

Het kon eigenlijk niet uitblijven na alle ontwikkelingen van de afgelopen jaren in Engeland: een groep Oranjewijkers wil nu dat ook onze wijk vertrekt uit de Europese Unie. ‘En daar blijft het niet bij’, aldus een woordvoerder van de groep die zich OranjeWijkExiteers (afgekort ‘OWexiteers’) heeft genoemd. ‘We vinden dat alle overheden kritisch tegen het licht moeten worden gehouden. Wat smijt het op. En wat kost het wel niet allemaal?’

Uit de EU Dat we als wijk zo snel mogelijk uit de EU moeten staat voor de OWexiteers al lang als een paal boven het water van het Nieuwe Kanaal. De woordvoerder: ‘Die Europese Unie is leuk voor boeren en vissers. Die hebben we in de Oranjewijk helemaal niet. En ondertussen lopen wij allemaal tegen onze zin met een Europees paspoort rond. Ook wil Brussel binnenkort strenge controles op het gebruik van mogelijk te dunne vloeibare wasmiddelen. (WAARSCHUWING: dit is echt helemaal fakenieuws, red).

Wijkreferendum De wijkvereniging en het wijkpanel moeten daarom snel een wijkreferendum organiseren en ondertussen alvast een onderhandelaar naar Brussel sturen om de voorwaarden van een

OWexit te bespreken, zegt de club. ‘We wil- geen mens meer in of uit de wijk.’ ‘Ja’, zeggen de len in elk geval: de gulden terug en sigaretten rechtsen daartegenover: ‘We willen scherp in zonder gezondheidswaarschuwingen.’ Verder: de gaten blijven houden wat onze wijk binnengeen cent Oranjewijks belastinggeld meer naar loopt.’ Daar moet dus nog even binnen de wijk Grieken en Italianen. Ook willen we weer zelf over worden onderhandeld, maar daar komen afspraken maken met Trump en China over we natuurlijk wel uit, dus ondertussen gaan we handel. De benzineprijs moet omlaag. En an- wel alvast weg uit Europa. ders gaan we wel zonder akkoord uit de EU. Binnen veertien dagen en daar hoeven wij echt Ook uit Provinsje en Wetterskip geen avond over te dineren.’ Onduidelijkheid bestaat er nog over de toe- Ook van de Provinsje en het Wetterskip Fryskomstige grensovergangen Pieter Stuyvesant- lân wil de harde kern van OWexiteers snel weg, Eerste Kanaalsbrug en Achter de Hoven. afscheid nemen. De woordvoerder: ‘Elke vier Komt daar nu wel of geen paspoortcontrole? jaar moeten we stemmen voor statenleden en ‘Nee’, zeggen OWexiteers ter linkerzijde. ‘We wetterskipbestuurders. Dan horen we er tot de gaan voor vrije doorgang voor iedereen. Als volgende verkiezingen echt helemaal niks meer alle scholieren van het Comeniuscollege elke van en daarna moeten wij als burgers ineens dag vier keer gecontroleerd moeten worden weer wel ons ‘lud heare litte’ door weer te stemontstaan er lange files. Dan komt er straks men. Waarvoor? Dijkverhoging? We hebben

BUURTJOURNAAL NR. 2

O WEE WIJ OOK EXIT?

helemaal geen dijken in onze wijk. Angst voor ‘natte voeten’ is er ook niet, want de Oranjewijk is netjes boven Nieuw Amsterdams Peil gebouwd. Alleen in het Nieuwe Kanaal wonen ze beneden NAP, maar daar hebben ze allemaal heel bewust voor deze riskante manier van leven gekozen’. En wat de provinsje betreft: er is in onze wijk geen openbaar vervoer, geen natuur en geen landbouw. En we hebben ook geen belang bij dat ‘bruisend en toekomstbestendig platteland’ waar ze zoveel geld in steken. Dus ook hier gaat een onderhandelaar namens de Oranjewijk een stevig eisenpakket voor de beide OWexits (provinsje en wetterskip) op tafel gooien. Motto: opcenten worden nu onze eigen OWcenten!’

Gemeente mag blijven Oh ja, de OWexiteers hebben inmiddels wel unaniem besloten dat de relatie tussen onze wijk en de gemeente vooralsnog gewoon

blijft bestaan. ‘Huisvuil wordt goed opgehaald. Groen wordt netjes onderhouden. En ook over de straatverlichting en de riolen zijn we tevreden’, aldus de woordvoerder. ‘De OZBaanslag is elk jaar even slikken. Het is nog wel even afwachten hoe het met Buma en al die snelfietspaden komt, maar als ze gaan doen wat wij willen dan mogen ze blijven.’ We schaffen het koningshuis wel af en we kiezen straks een president uit onze eigen wijk en dat is een onbetaald erebaantje dus dat scheelt ook weer. O ja, we willen ook het songfestival 2020 hier organiseren. De Intertoys op De Centrale staat leeg en is de perfecte locatie en we hebben daar ook al een groot scherm hangen voor ‘may I have your votes please’.

Noot van de redactie: toen we met Luuk contact opnamen met de vraag welke illustratie bij zijn column zou passen was zijn antwoord helder en eenduidig: Ik zou voorstellen: een afbeelding van de geachte heer Trump, met wie wij, tot wederzijds voordeel, weer rechtstreeks handelsakkoorden zullen gaan sluiten, een bericht dat, naar ik aanneem, ook in de Verenigde Staten van Amerika met grote instemming zal worden ontvangen! Schrik niet: met de primeur hierover plaatst de Oranje Glossy respectabele collegae van de New York Times en de Washington Post in de schaduw want zij weten het nog niet en moeten voor dit nieuws dus te rade gaan bij ons wijkblad!

Luuk van Veen Met vriendelijke groeten, Luuk van der Veen

BUURTJOURNAAL NR. 2

NIEUW IN DE ORANJEWIJK GYSBERT JAPICXSTRAAT 62

NIEUWE ORANJEWIJKERS MARCEL EN YVONNE KREGEN MEER RUIMTE IN DE GYSBERT JAPICXSTRAAT Elke maand vertrekken mensen uit de Oranjewijk, maar er komen gelukkig ook weer nieuwe inwoners bij in onze wijk. Wie zijn deze nieuwe inwoners? En waarom kozen ze ervoor om naar onze prachtige wijk te verhuizen? Deze keer was de redactie op bezoek bij Yvonne van der Ven en Marcel Dijksman.

andere kant van het Nieuwe Kanaal, in de wijk Welgelegen. Dat huis aan de Saskiastraat was heel fijn en had ook nog eens een gigantische tuin, maar de leefruimte in huis werd wat te klein. “Dat vloog ons op een gegeven moment wat aan en toen gingen we nadenken over wat anders”, vertelt Yvonne. “Toen zette mijn beste vriendin haar huis te koop en dachten we, dit is misschien wel wat voor ons! Niet veel later hebben we het gekocht en dat bevalt heel goed. De vorige eigenaar komt natuurlijk nog geregeld langs en dat is voor haar en haar dochters ook heel leuk!”

Yvonne en Marcel hebben eerst twee weken geklust. Het huis zag er al mooi uit, met bijvoorbeeld een prachtig plafond in de woonkamer, maar op de bovenverdieping was wel wat werk nodig. Er zaten bijvoorbeeld nog schrootjes tegen het plafond. Die hebben ze verwijderd en vervolgens het plafond gestuukt. En verder hebben ze boven nieuwe vloeren gelegd en veel geschilderd. “Als je er eenmaal in zit, doe je dat niet zo snel meer”, vertelt Marcel. Ze kregen ook veel hulp van de vader van Marcel, die net even wat handiger is en meer verstand heeft NIEUW EN VERTROUWD HUIS van techniek. Hij heeft ook een mooie bank Yvonne (48) en Marcel (46) kregen begin fe- gemaakt in de woonkamer. bruari de sleutel van hun huis aan de Gysbert Japicxstraat 62. Na een paar weken klussen In het dagelijks leven is Yvonne psychiatrisch wonen ze sinds half februari met hun vierja- verpleegkundige bij een GGZ-instelling in rige dochtertje Mette in dit sfeervolle huis. Sneek. Ze werkt daar vooral met ouderen. Een huis dat ze al heel goed kenden, want de Marcel is eigenaar van Smakelijk, een maaltijvorige eigenaar is de beste vriendin van Yvonne. denwinkel in de Oude Oosterstraat. Net niet Zij woonde achttien jaar in dit huis en wilde in de wijk, maar wel mooi in de buurt. Hij is verhuizen. Yvonne en Marcel woonden aan de jaren geleden met dit bedrijf begonnen in een

BUURTJOURNAAL NR. 2

Omdat ze hemelsbreed maar een paar honderd meter zijn verhuisd, zijn sommige dingen ook hetzelfde gebleven. Dezelfde supermarkt, dezelfde afstand van de binnenstad. In het begin was het wel even opletten dat je vanuit het centrum niet per ongeluk naar het verkeerde huis reed. Dat is Marcel één keer overkomen.

pand aan de Wortelhaven, met een keuken op het industrieterrein. Na vijf jaar huren kon hij samen met zijn zus het pand op de huidige locatie, een oude bakkerij, kopen. Beneden heeft hij een grote keuken en een winkel en op de tweede verdieping is het atelier van zijn zus, die grafisch vormgever is. Zij geeft onder andere schildercursussen. Op de middelste verdieping is nog een algemene ruimte, voor vergaderingen, workshops e.d. Marcel stelt elke week een nieuw menu samen en bezorgt maaltijden bij bedrijven en particulieren. Ook heeft hij een cateringservice en samen met zijn zwager een worstenmakerij.

KINDVRIENDELIJK EN RUSTIG Wonen in de Oranjewijk bevalt ze heel goed. De wijk heeft een beetje een dorpse sfeer door de ligging tussen spoor en kanaal. De route naar het centrum langs de Emmakade met de boten en het uitzicht vanaf een van de bruggen vinden ze erg mooi. “We wonen ook in een heerlijk rustige straat en vinden het leuk dat de wijk zo gevarieerd is”, vertelt Yvonne. En ze kenden de wijk als kindvriendelijk. Ze hadden al gehoord over de optocht met Sint Maarten. Helaas hebben ze het paaseieren zoeken met hun dochter gemist, maar dat halen ze volgend jaar vast in!

Leeuwarden kenden ze dus al goed. Marcel is ook opgegroeid in Leeuwarden, terwijl Yvonne geboren is in Amsterdam. Zij kwam op haar eenentwintigste naar Leeuwarden en is sindsdien verknocht aan de stad. Leeuwarden is ook steeds leuker geworden, vinden ze allebei. Het is hipper, losser en stadser geworden, met steeds meer cultuur. Wat ze ook erg leuk vonden, was de Midnightwalk begin april. Erg leuk om te zien hoe er werd uitgepakt in de Oranjewijk, met muziek, slingers en barretjes in de Johan Willem Frisostraat. Hoewel ze met hun werk en dochter al een druk leven hebben, hebben ze gelukkig zo nu en dan ook nog tijd voor andere dingen. Zo is Marcel is volgens Yvonne een echte surfdude. Hij heeft in zijn bestelbus een dubbele bodem ingebouwd, zodat hij altijd makkelijk zeilen en dergelijke mee kan nemen. Als de wind hard genoeg waait, dan kan hij snel naar de Grote Wielen of Makkum om te windsurfen. Yvonne speelt graag piano en wil binnenkort beginnen met suppen. Dat zag ze tijdens een vakantie aan het Comomeer vorige zomer en wil ze nu ook graag eens proberen in Leeuwarden. Ze gaan ook graag naar concerten en festivals, bijvoorbeeld Welcome to the village. Of genieten van de zon in hun achtertuin. Yvonne, Marcel en Mette, welkom in de Oranjewijk! Piet Brouwer.

BUURTJOURNAAL NR. 2

JEENINGA’S KOOKIMPRESSIES ASPERGES EN PUREE

Nadat een buur/student bij mij aanbelde met de vraag of ik ook een aspergeschilmesje voor hem te leen had, heb ik het hele beeld dat ik had van studenten, op culinair gebied althans, bij moeten stellen.

Asperges tuurlijk, had hij gelijk, maar nu is het te laat, de winkel staat te koop of te huur. In winkelcentrum Bilgaard schijnt ook een v.d. Meulen te zitten, maar dat weet ik niet zeker. Laten we zuinig zijn op onze groenteboer, slager en bakker. Ze verdienen het!

DEPRESSIE WEES ZUINIG OP DE GROENTEBOER Niks geen bier zuipende, kotsende pizza eter, maar gewoon iemand die weet dat wanneer je lekker wilt eten, enige inspanning voor de hand ligt. Toen ik hem had uitgelegd dat ik de schiller weer terug moest hebben als hij klaar was ook omdat ik een half jaar had gezocht naar een aspergeschiller voor linkshandigen, vertrok hij, niet nadat hij mij had verzekerd dat ik de beste buurman was die hij ooit was tegen gekomen. Een recept voor asperges heb ik in een ver verleden al eens voor deze krant geschreven en als alles goed is gegaan is dat recept destijds keurig uitgeknipt en ingeplakt. Nee, het gaat mij nu om de groenteboer waar je de asperges koopt! Nog niet lang geleden had je de Primeur op de Voorstreek later Zaailand, van der Meulen in de Oosterstraat en nog wel een paar groentewinkels die kwaliteit verkochten. Natuurlijk is het onze eigen schuld dat al deze kwaliteitszaken zijn verdwenen! Martin v.d. Meulen, zei een keer, nadat hij mij bijna een half jaar niet had gezien op een rot toontje: ”nou tot volgend jaar dan maar”. Na-

Ik heb het nu even niet over de depressies van het KNMI, maar over de depressies die eenieder van ons weleens teistert in zijn of haar hoofd. Johannes van Dam, recensent, lekkerbek en verzamelaar, bestreed zijn depressies -volgens zijn omgeving zeer succesvol- met aardappelpuree! De speciale depressie recepten werden na het overlijden van Johannes onder de naam Troostpuree door Nijgh & van Ditmar uitgegeven. Als kind ging van Dam in hongerstaking toen zijn moeder uit louter bezuiniging van roomboter overstapte op margarine. Kom daar nu eens om, kinderen weten niet eens meer wat roomboter is.

BUURTJOURNAAL NR. 2

RECEPT AARDAPPELPUREE Neem een lekkere, bloemige aardappel en kook ze, om de smaak te behouden, het liefst in de schil met niet te veel water echt gaar. Normaal kook je ze in twintig minuten gaar, wat langer als het grote zijn. Trek de schillen van de aardappelen als ze nog heet zijn. Na het schillen komt de pureeknijper, een soort grote knoflookpers, waarmee je in een handbeweging een mooie fijne puree hebt. Voeg nu wat hete melk toe, niet te veel, voor je het weet heb je aardappelpap. Wees dus spaarzaam met de melk. Om de puree nog romiger te maken kun je 1 deel melk met1 deel room gebruiken. Nog een flinke klont roomboter en twee eieren met een garde er doorkloppen en je hebt de lekkerste puree!

Peter Jeeninga

BUURTJOURNAAL NR. 2

NIEUW IN DE WIJK DOCHTER & ZN

Pijn Toen ik zoveel decennia geleden, tegen mijn zin in tóch naar het ziekenhuis moest om van het eerste kind te bevallen, kreeg ik te maken met zuster Tang. Zij heette niet echt zo, maar veel scheelde het niet en de bijnaam was goed gekozen. Vond ik. Want toen ik de bevalling toch een enigszins pijnlijke aangelegenheid begon te vinden en ik zei dat ik ermee ging stoppen, draaide zuster Tang zich richting deur en zei dat ze dan om 17.00 uur wel terug zou komen, dat we dan verder zouden gaan. Het was net lunchtijd… Ik kon de vrouw wel kelen, maar ze bereikte wel het beoogde effect: een kwartiertje later glibberde het mormeltje de wereld in en zat moeders ver voor 17.00 uur aan de beschuit met muisjes.

VERLOSKUNDE Het zal niemand ontgaan zijn: de verloskundepraktijk Dochter & Zn heeft zich op het Emmaplein gevestigd en sindsdien zien wij menig zwangere die kant op waggelen. En omdat wij, zoals het een redactie betaamt, een onbeschaamd nieuwsgierig trekje hebben, hebben we ons tussen de dikke buiken gewaagd en hadden wij een gesprek met Carla, de verloskundige die in 1994 als eenpitter begon en nu samen met zes vrouwen deze praktijk vormt. Voor Carla was dit beroep niet iets waar ze al haar hele jeugd van droomde, feitelijk kwam er geen enkele gedachte aan baby’s bij haar naar boven toen ze voor de lerarenopleiding koos. Huishoudkunde en gezondheidskunde, jawel, daar kon je de toekomst mee aan. Pas nadat Carla deze opleiding bijna heeft voltooid, valt het kwartje: Carla leest een interview met een

verloskundige en ze is onmiddellijk vastbesloten om datzelfde beroep te gaan uitoefenen. In die tijd waren er drie opleidingen in Nederland, in Amsterdam, Rotterdam en Heerlen. En er waren meer vrouwen (tja, het was natuurlijk wel bij uitstek een vak voor vrouwen) met deze ambitie, dus Carla kon niet aan de bak, ze kwam op de wachtlijst te staan en werd pas in het derde wachtjaar toegelaten. Samen met 450 andere gegadigden stond ze te trappelen, waarvan er 100 in aanmerking kwamen voor een gesprek. En daarvan mochten dan 18 liefhebbers deze zo geliefde opleiding gaan volgen. En allemaal geslaagd natuurlijk, anders was het een soort van heiligschen-

BUURTJOURNAAL NR. 2

nis. Tegenwoordig is dat wel anders, inmiddels is er ook een opleiding in Groningen, daar starten jaarlijks ongeveer 50 studenten, waarvan een best wel groot deel halverwege afvalt.

ORANJEWIJK Met het diploma op zak kan Carla haar vlieguren gaan maken en zij neemt de praktijk van Gé Feenstra over, die haar praktijk had op Emmakade 122. Gé had haar praktijk aan huis, dus Carla moest op zoek naar een andere ruimte en zij belandde in pakhuis Petersburg aan de Oostersingel. Ook heeft ze nog enige tijd gebruik gemaakt van de onderwoning Emmakade 78, maar verreweg de meeste tijd zat Carla met haar gestaag groeiende praktijk in de Huizumer Poort. Toen het daar niet zo goed meer beviel (wat natuurlijk rampzalig genoemd mag worden in deze tak van sport) bleek de Oranjewijk niets aan aantrekkelijkheid te hebben ingeboet. Nadat zij in de zomer

van 2017 op het Emmaplein naar het open huis van nummertje 1 was geweest, was ze verkocht. Een sfeervol huis in een prachtige wijk en volop parkeermogelijkheden: wat kon er mooier? Nou, er was -op zijn zachtst gezegd- wel enig onderhoud nodig en Carla geeft dan ook ruiterlijk toe dat ze de zaak wel érg positief had ingeschat, er was sprake van een roze, ik mag wel zeggen knalroze bril. Maar de klus is geklaard en het is een mooie, sfeervolle en gastvrije praktijk geworden.

METEN IS WETEN, MAAR MAAKT ONZEKER Voor Carla is het van groot belang dat een verloskundige zich bij de leest houdt en dat betekent het begeleiden van ‘normale’ zwangerschappen en bevallingen. In het geval van complicaties en medische indicaties, komt de gynaecoloog in beeld.

De uitdaging om twijfelende of angstige vrouwen meer zelfvertrouwen te bieden, is zeker een van de mooie kanten van het vak. Ook de nabijheid, het intieme is een aspect dat het vak bijzonder maakt: je bent toch degene die heel dicht bij de jonge ouders is op een fantastisch en belangrijk moment. We komen nog even terug op de opmerking van zuster Tang: het lijkt mij van groot belang dat een verloskundige de juiste toon weet te treffen en los van dat barende vrouwen niet altijd de redelijkheid zelve zijn, zijn er natuurlijk ook grote verschillen in karakter. Carla beaamt dit, het is inderdaad heel belangrijk om aan te kunnen sluiten, om te weten wat de barende nodig heeft. Daarbij speelt de vader uiteraard ook een grote rol en Carla is best enthousiast over de hedendaagse vaders: ze doen het goed. En in het geval papa het toch niet helemaal goed aanpakt: Carla coacht hem rechtstreeks de ondersteunende rol in!

In vergelijking met midden jaren 90 is het vak sterk gemedicaliseerd en gericht op beheersbaarheid. Het is niet zo dat men voorheen ‘maar wat deed’, maar Carla is ervan overtuigd dat al het meten en weten van tegenwoordig menig zwangere juist onzekerder maakt. De suggestie van maakbaarheid wordt gevoed door alle lijsten die afgevinkt moeten worden, alle tests die gedaan worden en alle echo’s die gemaakt worden. Natuurlijk is het van groot belang dat er sprake is van goede zorg, maar het maakt volgens Carla ook dat vrouwen het MOOI WERK minder vanzelfsprekend vinden dat ze op eigen Voordat Carla in Friesland neerstreek, werkte kracht een kind op aarde kunnen zetten. De ze in Amsterdam, waar ze soms te maken had slogan van de praktijk ‘Je hebt het in je’ staat met stringente tegenstellingen. In de ochtend voor vrouwenpower: vrouwen kúnnen het! in Amsterdam-West een vrouw helpen die op Overigens werd er al met deze slogan gewerkt een matras op de grond haar kind ter wereld vóórdat de orgaandonatie deze zelfde slogan brengt en dan in de middag in Badhoevedorp ging gebruiken, dat mag wel even opgemerkt een beschuit met muisjes eten, met een serworden. vetje waarop de naam van de baby gedrukt op Zo is Carla er voorstander van dat vrouwen het schoteltje. eerst afwachten hoe de bevalling verloopt, in plaats van onmiddellijk de ruggenprik te wil- Even was Carla bang dat het wat dat betreft len. Bij voorbaat de ruggenprik gebruiken, in Leeuwarden saaier zou zijn, maar niets was Carla denkt niet dat dat een goede zaak is. minder waar, volop reuring in de praktijk!

Natuurlijk is er veel veranderd gedurende de afgelopen decennia. De thuisbevallingen zijn afgenomen, bevalling in bad wordt steeds populairder en baarkrukken zijn volslagen ingeburgerd. Met de borstvoeding gaat het goed,

de meeste vrouwen beginnen daar in ieder geval aan. Waarbij Carla aantekent dat de Nederlandse vrouw over borstvoeding zegt ‘ik ga het proberen’, terwijl het voor een vrouw met bijvoorbeeld Afrikaanse roots borstvoeding volslagen vanzelfsprekend is: ‘natuurlijk ga ik zelf voeden’. Verloskunde? Gewoon een kwestie van (mee) lijden en (mee) leiden, eigenlijk een makkie… Janny Kamp.

BUURTJOURNAAL NR. 2

DE OORLOG FAMILIE DE KADT

DRAMA OP DE WILLEM LODEWIJKSTRAAT 45 Hieronder treft u het vierde artikel aan in de reeks van Joodse mensen die tijdens de tweede wereldoorlog verdwenen uit de Oranjewijk.

De heer Ir. George Stephan de Kadt was laborant bij de Coöperatieve Condensfabriek Friesland, zijn echtgenote Mr. Bertha David Polak, een dochter van de bekende limoHet gezin De Kadt met de vier oudste nadefabrikant C.P. Polak, was juriste. Toen kinderen de druk van de Duitse bezetters steeds groter werd, nam het echtpaar het zware besluit door gasverstikking een eind aan het leven te maken. genwoordiger van de Condens op de Filipijnen. Daarbij voerde het vier kinderen mee in de Vandaar ging hij voor het behartigen van de dood, de dochterjes Paulina Esther, twaalf belangen van zijn onderneming naar Amerika. jaar oud, Esther Ribka, tien jaar, Hanna Ruth, zeven jaar en een zoontje Abraham Briefverkeer met dit land was nog mogelijk Michael, vier jaar oud. Een vijfde kind, een zolang de Verenigde Staten niet bij de oorlog baby van negen maanden, David Jan, over- betrokken waren. Zo bereikte de heer Bouwes leefde de ramp – het was door de ouders in zijn op een gegeven moment in New York een verzoek van de boekhouder van de Condens, de wiegje voor een geopend raam gezet. heer G. Epema om te trachten voor de famiDat er nog een bijzonder dramatische lie Kadt een visum te krijgen voor Cuba. Voor kant aan deze tragedie zat vertelde de heer zo’n visum werd door de corrupte Cubanen A.A.Bouwes, de oud directeur van de Con- (veel) geld gevraagd, maar dankzij de in Calidensfabriek. “Wanneer het gewild had” aldus fornië wonende ouders van mevrouw De Kadt de heer Bouwes “had het hele gezin kunnen leverde dat geen onoverkomelijke bezwaren vluchten.” De heer Bouwes bevond zich tijdens op. de inval van de Duisters in ons land, als verte-

BUURTJOURNAAL NR. 2

SEIN VOOR VERTREK Op de negentiende juli 1942 moet het echtpaar De Kadt van de Condens of van de illegaliteit het sein hebben gekregen zich gereed te maken voor vertrek. Het zou de volgende avond met de kinderen worden gehaald voor de ongetwijfeld riskante en ook onzeker reis naar het verre Spanje. De heer en mevrouw De Kadt, die in tegenstelling tot veel van hun Joodse medeburgers terdege beseften welk lot de Joden in Duitse handen te wachten stond, moeten als een berg tegen deze gevaarlijke onderneming hebben opgezien. Zo kwamen zij tot het noodlottige besluit van hun zelfdoding. Voor een Joodse collega van de heer De Kadt, eveneens werkzaam op het laboratorium van de Condens, lukte een poging tot veiligstellen wel; het gezin van de heer Arnold van Kreveld kon in Friesland onderduiken en kwam ongeschonden door de oorlog. Het dienstmeisje van de familie De Kadt ontfermde zich na het drama in de Willem Lodewijkstraat over de in leven gebleven baby. Zij heeft het kind opgevoed tot het naar zijn grootouders in Californië kon gaan. Daar is de jonge David Jan de Kadt, toen hij nog maar zestien was, eveneens op een tragische wijze om het leven gekomen. Hij zat in een auto, toen die op een niet bewaakte overweg gegrepen werd door een trein. Bron: ’t Kleine Krantsje

QUIZ HOE GOED KEN JIJ DE ORANJEWIJK?

GESCHIEDENISQUIZ

ORANJEWIJK Deze keer geen quiz met statistische feitjes over de Oranjewijk, maar een duik in de geschiedenis van een aantal personen naar wie straten in onze wijk vernoemd zijn.

1. W elke taal spraken koning Willem III en zijn echtgenote Emma met elkaar? a. Nederlands b. Duits c. Frans

4. In welke stad werd de Friese dichter Gysbert Japicx (1603-1666) geboren? a. Sneek b. Bolsward c. Leeuwarden

2. Hoeveel ‘erfbare tronen’ in Europa worden bezet door nazaten van Johan Willem Friso, stadhouder van Friesland (1707-1711)? a. 8 van de 10 b. 9 van de 10 c. Alle 10

5. Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg was van 1584 tot 1620 stadhouder van Friesland. Welk gebouw werd in zijn opdracht gebouwd? a. Universiteit van Franeker b. De Kanselarij c. Stadhouderlijk Hof

3. Welk museum in Leeuwarden heeft een groot deel van zijn collectie te danken aan Maria Louise van Hessen-Kassel, echtgenote van Johan Willem Friso en regentes van o.a. Friesland (1711-1731) a. Princessehof b. Fries Museum c. Natuurmuseum Fryslân

BUURTJOURNAAL NR. 2

Onze therapeuten: Ynse de Boer Ynse de Boer Fysiotherapeut Fysiotherapeut Manueel therapeut

Manueel therapeut

Eke Siebinga Fysiotherapeut Eke Siebinga nek/schouder/hoofdpijn

Fysiotherapeut

Sinds juli 2012 zijn wij als praktijk werkzaam binnen het medisch centrum Buitenhove. Deze stap bracht ons meer ruimte, een grote en goed uitgeruste oefenzaal en meerdere zorgdisciplines onder een dak. Het Het Fysiofrisoteam bestaat uit zes fysiotherapeuten en één oefentherapeute, ieder met een eigen Fysiofrisoteam bestaat uit acht fysiotherapeuten en één oefentherapeute, iederspecialisme. met een Hiermee wij deHiermee voor U optimale zorg verlenen. benaderingswijze is individueel gericht, met eigenproberen specialisme. proberen wijtede voor U Onze optimale zorg te verlenen. Onze benadepersoonlijke aandacht en professionele begeleiding. Binnenaandacht onze praktijk bestaan er ookbegeleiding. mogelijkheden om te ringswijze is individueel gericht, met persoonlijke en professionele oefenen in klein groepsverband. Binnen onze praktijk bestaan er ook mogelijkheden om te oefenen in klein groepsverband.

Martine de Jong nek/schouder/hoofdpijn Oefentherapeut Cesar

Martine de Jong Dick de Roest Oefentherapeut Cesar Fysiotherapeut Ita de Roest-Luth Dick de Roest Fysiotherapeut Fysiotherapeut Bekkenfysiotherapeut

Fysiotherapie voor ouderen

Sina Keuning Fysiotherapeut, Haptonomie, Ita de Roest-Luth Psychosomatische Fysiotherapeut Fysiotherapie

Bekkenklachten en

Lianna Touwen Bekkenbodemfysiotherapie Fysiotherapeut

Sinavan Keuning Janine der Plas Fysiotherapeut, Fysiotherapeut Haptonomie, Psychosomatische

Wietske Siemensma-v.d. Ploeg fysiotherapie. Kinderfysiotherapeut

Praktijk FYSIOFRISO J.H. Knoopstraat 6-e, 8933 GS Leeuwarden tel.: (058) 213 59 56 , info@fysiofriso.nl www.fysiofriso.nl

Wijkzorgcentrum Greunshiem Tjotterstraat 16, 8937 AS Leeuwarden Wijkzorgcentrum Het Nieuwe Hoek Hoeksterpad 16, 8911 JW Leeuwarden

Leoni Bouma Fysiotherapeut Kinderfysiotherapeut

Afzender: Writer’s Block Betreft: Writer’s Block Jam 2019 Afzender: Writer’s Block Betreft: Writer’s Block Jam 2019 Beste buren, Beste buren, Van 11 t/m 14 juli 2019 organiseren wij Writer’s wij Block en rondom Parkeergarage Klanderij Van 11 t/m 14 vanuit juli 2019 organiseren vanuit in Writer’s Block in en rondom Parkeergarage De De Klanderij te te Leeuwarden een zogeheten ‘jam’.ongeveer Een event waarbij 40 (inter)nationale kunstenaars de Leeuwarden een zogeheten ‘jam’. Een event waarbij 40 ongeveer (inter)nationale kunstenaars de parkeergarage zullen veranderen in een kunstobject met landelijke uitstraling. Middels deze brief willen parkeergarage zullen veranderen een van kunstobject met landelijke uitstraling. brief willen we u in voorzien praktische informatie rondom het event, zodat u weet Middels wat er staat deze te gebeuren. we u voorzien van praktische informatie rondom het event, zodat u weet wat er staat te gebeuren. Writer's Block Jam is een project waar mural art en street art in al zijn vormen en verschijningen centraal staat. Het is de grootste gratis viering van openbare kunst van het noorden. Kunst buiten de musea, buiten de galeries, buiten ateliers. De straat als canvas expositieruimte. Writer's Block presenteert Writer's Block Jam is een project waar mural art de en street art in al zijn en vormen en verschijningen centraal street art die verwondert, inspireert, kleur geeft, maar vooral zelfbewustzijn stimuleert. Het project biedt staat. Het is de grootste gratis viering van openbare kunst van het noorden. Kunst buiten de musea, een platform aan een bruisende jonge (street) art-scene, waarbij we zowel lokaal als internationaal talent laten zien een breder publiek en de zoeken tussen de stad en de kunstenaars. buiten de galeries, buiten de ateliers. De aan straat als canvas ensamenwerking expositieruimte. Writer's Block presenteert street art die verwondert, inspireert, geeft, vooral kleur maar zelfbewustzijn stimuleert. Het project biedt Writer's Block is echter meer dan een presentatie van street art. Het wil een sociale beweging zijn, waarbij de stad na afloop mooier is dan hij was. Visueel, maar zeker ook sociaal. Met internationaal een focus op een platform aan een bruisende jonge (street) art-scene, waarbij we zowel lokaal als vergroten van leefbaarheid, talentontwikkeling en social design streven we naar een project wat kan talent laten zien aan een breder publiek en katalysator de samenwerking de stad de kunstenaars. dienen als een van de aanpakzoeken van een tussen verscheidenheid aanen culturele en sociale vraagstukken in het gebied waar we werken. Denk hierbij aan vraagstukken als community building, leefbaarheid, openbaar kunstbeleid, cultureel duurzame ontwikkeling en talentontwikkeling. Writer's Block is echter meer dan een presentatie van street art. Het wil een sociale beweging zijn, De organisatie van het uit een klein team van freelancers uit Friesland en tijdens waarbij de stad na afloop mooier hij festival was.bestaat is dan Visueel, maar zeker ook sociaal. Met eenhet focus op event zal dit aangevuld worden met een kleine productie-crew en een twintigtal vrijwilligers. Er wordt vergroten van leefbaarheid, talentontwikkeling en social design streven we naar een project wat kan samengewerkt met zoveel mogelijk lokale partners op het gebied van productie, programma, workshops, Er komt een zeer publiek op het event af, waarbij het goed is om te vermelden dienen als een katalysator materialen van deetc. aanpak vandivers een verscheidenheid aan culturele en dat sociale de parkeergarage gedurende het event gesloten is en het publiek alleen onder begeleiding (m.b.v. street vraagstukken in het gebied waar we werken. Denk hierbij aan vraagstukken als community building, art tours gidsen) en in kleine groepen de parkeergarage kan betreden. Zo’n 40 kunstenaars reizen van over de hele wereld voorduurzame het event af naar Leeuwarden, daarnaast bieden we een breed gerelateerd leefbaarheid, openbaar kunstbeleid, cultureel ontwikkeling en talentontwikkeling. programma aan op andere locaties in de stad. is een kansuit dat een u wat gaat merken vanvan het festival. Om dat te minimaliseren werken samen met De organisatie van het festivalErbestaat klein team freelancers uit Friesland enwetijdens het onder andere de gemeente Leeuwarden. Daar steken we veel tijd en energie in, want we vinden het event zal dit aangevuld wordenbelangrijk met een kleine productie-crew en een twintigtal vrijwilligers. Er wordt om ‘een goede buur’ te zijn. Zo zullen er geen optredens zijn tijdens het event, zal de muziek alleen ‘achtergrond-muziek’ zijn op (dushet weinig decibels),van werken we met elektrische hoogwerkersworkshops, en zal er samengewerkt met zoveel mogelijk lokale partners gebied productie, programma, in de avonduren niet meer gewerkt worden aan de kunstwerken. We zijn daarnaast actief bezig met het materialen etc. Er komt een zeer divers publiek op het event af, waarbij het goed is om te vermelden dat de parkeergarage gedurende het event gesloten is en het publiek alleen onder begeleiding (m.b.v. street art tours gidsen) en in kleine groepen de parkeergarage kan betreden. Zo’n 40 kunstenaars reizen van over de hele wereld voor het event af naar Leeuwarden, daarnaast bieden we een breed gerelateerd programma aan op andere locaties in de stad. Er is een kans dat u wat gaat merken van het festival. Om dat te minimaliseren werken we samen met onder andere de gemeente Leeuwarden. Daar steken we veel tijd en energie in, want we vinden het belangrijk om ‘een goede buur’ te zijn. Zo zullen er geen optredens zijn tijdens het event, zal de muziek alleen ‘achtergrond-muziek’ zijn (dus weinig decibels), werken we met elektrische hoogwerkers en zal er in de avonduren niet meer gewerkt worden aan de kunstwerken. We zijn daarnaast actief bezig met het zo duurzaam mogelijk organiseren en opbouwen van het event door bewust bezig te zijn met vragen als ‘hoe verduurzamen we ons energieverbruik?’ of ‘hoe verwerken en reduceren we ons afval?’ We vinden het erg belangrijk dat we met u in gesprek blijven, hopen dat u begrip heeft voor de situatie en hopen vooral dat we u mogen ontvangen als bezoeker van dit bijzondere evenement. Wilt u meer informatie over het programma en de activiteiten? Op onze website zal binnenkort meer informatie te vinden zijn: www.writersblockmurals.nl Voor vragen of opmerkingen kunt u altijd contact opnemen met de organisatie via info@writersblockmurals.nl Heel veel dank namens het hele team van Writer’s Block, Peter Reen Organisatie / Directie

BUURTJOURNAAL NR. 2

CULTURELE AVOND LUSTRUMFEEST

GEWELDIG PROGRAMMA Schilder-muzikant (en niet te vergeten beheerder van ons buurthuis) Henk Krist kwam onlangs op het lumineuze idee om een lustrumfeest te organiseren voor heel de Oranjewijk. Het motto: Cultuur en frituur voor al uw lust en vuur. Nou en dat was me een indrukwekkende line- ne lezing over fietspaden en wc-papier, jazeker. up van muzikanten en prikkelende gasten uit - Het cello duo Ottoline van der Kreek en onze eigenste wijk! Volle zaal, volledige aan- Eke Hornstra. dacht, boordevol programma. - Eeltsje Hettinga, dichter fan Fryslân. - Sina Keuning, pianiste en jazz zangeres. PROGRAMMA - Film met de onuitspreekbare titel KoyaanisWie en wat kregen we te zien en te qatsi of was het toch Powaqqatsi? We zullen horen? het nooit weten maar de beelden en de muziek - Anita Terpstra, auteur van thrillers en vormden een mooie achtergrond bij het frischrijfster van het succesvolle Het Huis Vol. tuur voor al uw lust en vuur gedeelte van het Een geschiedenis van het naoorlogse grote programma na de pauze. gezin. - Ir. Yede van der Kooij, research en project- Bekijk zelf de uit de losse pols geschoten foto’s manager bij Waterschap Fryslân met een klei- om een indruk te krijgen van de sfeer en de

meeslepende optredens. Op mij persoonlijk maakten de gedichten van Eeltsje Hettinga de meeste indruk. In het meeste werk wat hij bracht lag een heftige politieke lading voor het opscheppen. En hij gaf zijn dichtregels een zeggingskracht mee die mij deed denken aan de opnames van de legendarische dichter uit Wales Dylan Thomas. En dat gewoon bij ons in de Oranjewijk, het is toch nauwelijks te geloven! Hein Kraij

P.S.: Henk Krist, de gangmaker van deze unieke culturele avonden vraagt ons nadrukkelijk om de volgende oproep te doen:

NIEUWE WIJKTALENTEN GEZOCHT VOOR DE 3DE CULTURELE AVOND! Je kunt je opgeven bij Henk: 06 26218914. Ook als je twijfelt of jouw bijdrage gewenst is: bel Henk, dan kunnen jullie het er samen over hebben.

BUURTJOURNAAL NR. 2

NEO HONDERDSTE LID

SLAGROOMTAART Kort na het druk bezochte energiecafé van 21 mei jl. heeft Energiecoöperatie NEO het honderdste lid uit de Oranjewijk mogen verwelkomen. Dit werd beloond: op de foto ontvangt de familie Loonstra de feestelijke taart uit handen van Hein Kraij van NEO. Energiecoöperatie Nieuwe Energie Oranjewijk is opgericht voor het ontwikkelen van duurzame energieprojecten in de wijk. Met het toetreden van het honderdste lid is een mijlpaal bereikt: met honderd leden kan NEO als volwaardig gesprekspartner het klimaatbeleid voor de wijk samen met de gemeente Leeuwarden ontwikkelen. De gemeente heeft dat al gehonoreerd door de Oranjewijk als ‘Sleutelwijk’ te benoemen. Als

een van de eerste stadswijken zullen plannen ontwikkeld worden voor een klimaatneutrale toekomst. Daarbij hoort het kijken naar alternatieven voor aardgas, maar ook naar nieuwe ontwikkelingen, zoals warmte uit oppervlaktewater of rioolwater. NEO is inmiddels samen met de gemeente aan de slag gegaan, ondersteund door adviesbureau Royal Haskoning DHV. Tegelijk zijn ook de eerste projecten van NEO van start gegaan. Zo kunnen geïnteresseerde leden van de coöperatie zich al inschrijven voor een energieadvies voor de eigen woning en deelname aan een elektrische deelauto voor de buurt. Binnenkort worden stappen gezet voor de collectieve inkoop van zonnepanelen voor de wijk.

Energiecoöperatie NEO wil voor de Oranjewijk een klimaatneutrale toekomst, maar dan wel haalbaar en betaalbaar. Buurtbewoners die mee willen doen in de werkgroepen en ook lid willen worden kunnen zich aanmelden via de website nieuweenergieoranjewijk.nl. Bestuur NEO.

EIGENLIJK ALLEEN VOOR DE LEDEN!! Onlangs ontvingen de leden van de energiecöperatie onderstaand schrijven. Voor de niet-leden misschien toch ook leuk om te zien wat ze missen... Lid worden gaat makkelijk via onderstaande website en kost slechts € 2,50 per jaar. Beste leden van Nieuweenergieoranjewijk, De Werkgroep Energiebesparing van onze coöperatie is op zoek naar leden die kennis en ervaring hebben met besparingsmaatregelen (tochtstrippen, beter afstellen van cv-apparaten en waterzijde afregelen, isolatiemaatregelen in de vloer, op het dak of van de wanden, dubbel glas, elektrisch koken, led-verlichting en ga zo maar door) en die deze kennis willen delen met buurtgenoten die nog op zoek zijn naar oplossingen voor hun huis. We stellen ons voor dat mensen met besparingservaring aan andere buurtbewoners laten zien welke maatregelen zij in hun eigen huis hebben genomen en wat voor ervaringen ze hiermee hebben. Dit zal gebeuren op een nader te bepalen Ervaring met Besparing-zaterdag in de periode september-oktober van dit jaar. Dus behoor jij tot de groep die al ervaring heeft opgedaan met één of meer besparingsmaatregelen en wil je je buurtgenoten daarover helpen informeren, geef je dan even op bij mij als coöperatie-secretaris. Vermeld dan ook svp even over welke maatregelen het in jouw geval gaat. En dit alles onder het motto: Samen zijn we Sterk! De leden van de werkgroep zullen dan daarna contact met je opnemen om een en ander verder te organiseren. In afwachting van jullie bericht, met vriendelijke groet, Toon Veerman, bestuurslid NEO en voorzitter van de werkgroep Energiebesparing Henk Douma, secretaris NEO https://nieuweenergieoranjewijk.nl/

De redactie sluit hierbij aan door alvast twee artikelen te plaatsen van wijkbewoners die hun huis al een méér dan aardige push hebben gegeven richting duurzaamheid, op bladzijde 10 en 14.

BUURTJOURNAAL NR. 2

SPEELTUINBEHEER DE GAANDE EN KOMENDE MAN

VICTOR VERTREKT. ‘je doet gewoon iets voor de buurt’.

Victor kende het fenomeen speeltuin niet. In Doetinchem waar hij opgroeide waren volop natuurlijke speelplekken. Toen hij zelf kinderen kreeg en nog aan de Willemskade lag miste de buurt een speelveldje en dat was een reden om aan de Emmakade aan te leggen. Gelijk ook een stuk rustiger. Het was in de tijd dat de volledige renovatie van de speeltuin net was afgerond.

OOGJE IN HET ZEIL Victor heeft ca 6, 7 jaar de functie van speeltuinbeheerder uitgeoefend. Wat doe je allemaal als beheerder? Je maakt het schoonmaakrooster voor de ca. 15 vrijwilligers die regelmatig de speeltuin schoonhouden. Je hebt contact met de gemeente die het onderhoud heeft en eigenaar is van de speeltoestellen. En vooral: je voelt je verantwoordelijk en werpt regelmatig een blik op het terrein en bent ook alert op wie – en wanneer ze de speeltuin bezoeken. Van hangjongere is inmiddels all nauwelijks meer sprake.

BELANGRIJKE FUNCTIE

apparaten zijn inmiddels ingewisseld voor de waterspeelplaats.

REMON KOMT Toen Victor het na vele jaren welletjes vond en er iemand anders werd gezocht was daar Remon Smallenbroek. Bij Remon, die nog nooit vrijwilligerswerk had gedaan en al diverse keren was gepolst door het bestuur om deze belangrijke functie van beheerder op zich te nemen, ontsproten gevoelens van verantwoordelijkheid nemen en bijdragen aan de wijk enzovoort. Omdat zijn zoon Silvijn naast thuis en school veel op het speelterrein is te vinden heeft Remon ja gezegd.

Victor ziet het trapveldje als een super belangrijk onderdeel van de speeltuin. Er wordt AANSPREEKPUNT ENZO heel veel getrapt, door alle leeftijden, ook van Zijn eerste vraag was natuurlijk: wat doet een buiten de wijk. Jammer dat de ouderen in de beheerder zoal? Het antwoord: je bent het wijk geen gebruik maakten van de twee fit- aanspreekpunt.Het moge duidelijk zijn, er nesstoestellen. Hoe leuk was dat geweest! De wordt veel creativiteit verwacht van een be-

BUURTJOURNAAL NR. 2

heerder. Van Viktor kreeg hij gelukkig meer praktische informatie en nu weet Remon wat hem te doen staat: - de boel schoonhouden of beter gezegd de vrijwilligers die de boel moeten schoonhouden inroosteren - de contactgegevens actueel houden - nieuwe vrijwilligers zien te vinden en ja ook - het aanspreekpunt zijn van de gemeente, over het onderhoud en de financiën en niet te vergeten - dat de kraan voor de waterspeelplaats in het voorjaar wordt open gedraaid (en zodra het weer omslaat de omgekeerde handeling).

IN DE ZANDBAK Wist u dat als kinderen in de zandbak heel, heel diep graven met hun schepje er sprake kan zijn van instorting van de wanden? (aldus de gemeente) Het is de eerste belangrijke taak voor het ‘aanspreekpunt’: om een betonvloer onder de zandlaag aan te brengen.. En wat ziet de nieuwe beheerder in zijn dromen? Een bordje ‘ we houden het hier graag rookvrij’. Dat zou tegelijkertijd eventuele hangjongeren weerhouden hier te gaan hangen.

Voor het goede doel: Daarnaast werkt Remon heel graag mee aan de uitvoering van het plan een drinkwaterpunt te installeren bij de speelplaats (actie voor alle kinderen uit de landen waar het water niet overvloedig vloeit).

NEO zou ook voor de speelplaats fantastische energiemaatregelen kunnen verzinnen. Denk bijv. aan het terugbrengen van de fitness toestellen voor ouderen die dan hun energie kunnen laten omzetten in ….. ??? Alle tips kunt u bij Remon kwijt. Hij is te bereiken via: speeltuin@oranjewijk.nl

OPROEP VRIJWILLIGERS gevraagd die mee willen helpen de geweldige speelplaats mooi te houden ook voor de nieuwe generatie.

BUURTJOURNAAL NR. 2

POLITIEK IN DE WIJK FEMKE MOLENAAR

INVLOED VIA DE GEMEENTERAAD Tot voor twee jaar bestond mijn leven uit veel facetten die in de titel van dit stukje genoemd zijn, maar politiek was daar niet een van. Politiek was voor mij een vrij abstract woord. Bij ‘Politici’ dacht ik aan de mensen in Den Haag. Ik was wel altijd bezig met verandering. Met dingen beter proberen te maken dan ze waren. Met problemen oplossen of met iets voor elkaar krijgen dat volgens anderen niet zou kunnen. Twee jaar geleden ontdekte ik dat dit dus een belangrijk onderdeel van politiek is en dat je dat heel dichtbij kunt doen; in je eigen Gemeente als raadslid. Ik leerde dat er in Leeuwarden 39 raadsleden zijn en daar ben ik sinds de verkiezingen in 2017 er een van.

volgt vaak de vraag of het ook anders kan. Kan de Gemeente daar ook iets aan doen?

Iedere partij verdeelt onder haar raadsleden de 35 Leeuwarder dorpen en de Leeuwarden stadswijken. Dus ieder raadslid heeft een aantal dorpen en wijken in zijn of haar portefeuille. En de Oranjewijk zit in de mijne. In deze wijk -net als in de meeste andere wijken en dorpen- zijn regelmatig plannen of initiatieven. Deze zijn niet altijd voor iedereen even zichtbaar. In het proces voelen inwoners zich vaak overvallen of niet gehoord. Het eigen gelijk speelt een rol, maar soms ook het botsen van het eigen belang met het algemeen belang.

Jazeker, is dan het antwoord, maar dat gaat niet vanzelf. Als je als inwoner wilt dat er ook in jouw straat een blauwe zone komt, dan moet je aan de slag. En dan wordt het vaak ingewikkeld, want hoe pak je dat aan? Kan iemand anders dat niet regelen? En waar begin je?

REGELS

BLAUWE ZONE In onze wijk speelt momenteel de vraag of de blauwe zone -die halverwege de wijk eindigt- niet zou moeten worden verlengd. Een deel van de inwoners in de straten vanaf het Emmaplein tot aan de Albert Heijn baalt ervan dat auto’s overdag in hun straten worden geparkeerd door mensen die op hun vouwfietsje uit de achterbak naar hun werk vertrekken. Of dat ‘hun’ parkeerplekken worden ingenomen door studenten en andere bewoners die in het betaalde deel van de wijk wonen en hier hun auto stallen. Voor sommige bewoners aan de Willem Lodewijkstraat zijn de campers een doorn in het oog. Kortom, er is ergernis en in die gevallen

BUURTJOURNAAL NR. 2

Ik heb als inwoonster -die dus niets met politiek had- dat gevoel aan den lijve ervaren toen ik in onze wijk een stukje braak liggend terrein wilde omvormen tot buurtmoestuin. Een taai traject dat bijna twee jaar duurde, veel tijd kostte en dat je regelmatig tot moedeloosheid bracht als je weer tegen gemeentelijke regeltjes aanliep die het zo lastig maakte... de Gemeentelijke Wijkmanager. In onze wijk is dat Evelyn Polhuijs en zij heeft ondermeer als taak om de interne communicatie met de gemeente goed te laten verlopen (meer hierover vind je als je het handboek gebiedsgericht werken googelt).

Door dit project moestuin, maar zeker sinds ik raadslid ben, valt mij op dat heel veel zaken eigenlijk best helder geregeld zijn. Als je maar weet waar je moet aankloppen! Klop je op de juiste deur, dan kom je verder. Voor inwoners is er enerzijds het algemene telefoonnummer (14058) wat je kan bellen om bij de juiste deur VOLHOUDEN te komen. Daarnaast is er in iedere wijk een Natuurlijk blijft altijd de communicatie en bewijkpanel en in ieder dorp een dorpsbelangen. schikbare tijd lastig. Panelleden zijn ook gewoZij zijn voor de gemeente het eerste aanspreek- ne inwoners die dit naast hun gewone baan of punt als het gaat om gemeentelijke activiteiten daginvulling doen. Ze zullen dus kunnen helen plannen. Bewoners die als leden zitting heb- pen met de juiste deur, maar de stappen die noben in het wijkpanel hebben korte lijnen met dig zijn lukken alleen als bewoners zich actief

inzetten. Het is dus niet zo dat u aangeeft wat u wilt en de wijkpanelleden dan de boel regelen. Terug naar de uitbreiding van de blauwe zone. Er zijn inmiddels een aantal bewoners geweest die aangeven dat zij graag uitbreiding van de blauwe zone zouden willen. Mocht dat ook voor u gelden, dan kunt u contact opnemen met het wijkpanel (contactgegevens staan in deze Oranjekroniek, maar kun je ook vinden via www.oranjewijk.nl/wijkpanel). Inmiddels zijn de wijkpanelleden al in actie en hebben zij zich hard gemaakt voor het houden van een informatie avond. Waarschijnlijk heeft deze als u dit stuk leest al plaatsgevonden. Ook zijn zij op de hoogte van de benodigde vervolgstappen die moeten worden genomen om tot verandering te komen. De belangrijkste is dat er een zogenaamd draagvlakonderzoek gaat plaatsvinden om te achterhalen of de meerderheid deze verandering wil!

Ik kan u al wel vast verklappen dat bij de ver- Met zonnige groet, volgstappen uw inzet en betrokkenheid vereist Femke Molenaar is. Dus meld u zich vooral aan bij een wijkpanellid als u van mening bent dat deze (of an- Raadslid PAL GroenLinks dere zaken) in onze mooie Oranjewijk zouden 06-29 19 76 51 moeten veranderen! Femke.molenaar@leeuwarden.nl

W W W. B W H O N T W E R P E R S . N L EMMAKADE 74A

❧ D E M A K E R S VA N

VRIJWILLIGERS IN DE WIJK VRIJWILLIGER BIJ BUISMANS EINEKOAI

CORRIE VAN HILTEN Het begon in 1998. Corrie was toen een beetje overspannen en bedacht dat het goed zou zijn om meer in de natuur bezig te zijn. Net op dat moment zag ze een oproepje van Landschapsbeheer Friesland staan in de huis-aan-huis. Die stichting zocht vrijwilligers voor het onderhoud van Buismans Einekoai in Gytsjerk, eigendom van It Fryske Gea. “Dit is echt iets voor mij’, dacht Corrie. Er was een ploegje van nog drie vrouwen en een stuk of vier, vijf mannen.

KOOIRECHT

ENIGE VROUW Sindsdien besteedt ze een dag per week aan de Buismans Einekoai en nog een aantal andere eendenkooien in de regio, onder andere in Ryptsjerk, Lytse Geast en Suwâld. Ondertussen is zij alweer jaren de enige vrouw van de ploeg. Mannen zijn vooral van het bouwen, het timmeren en zagen, volgens Corrie. Maar er moet ook een hoop onderhoud gebeuren. De sloten en paden moeten schoongehouden worden, omgevallen bomen moeten worden opgeruimd, er moet gesnoeid en gekapt worden, et cetera. En dan blijkt dat onderhoud niet echt wat is voor de meeste mannen. De groepsdruk zorgt er op de een of andere manier voor dat mannen soms best willen helpen met het onderhoud, maar zodra de kans zich voordoet toch liever gaan klussen aan het kooikershuisje of andere constructies op het terrein.

Eenden broeden er trouwens niet meer, want er is geen eendenkooiker meer. De kooiker is nodig om de tamme eenden bij de eendenkooi te houden door ze elke dag te voeren. Met de tamme eenden lokt hij vervolgens wilde eenden, die hij vangt in de vangpijpen van de een ht. In een straal van pak ‘m beet anderhalve kilometer om de eendenkooi mogen geen verstorende activiteiten plaatsvinden. Als iemand wil bouwen, is het kooirecht een reden om succesvol bezwaar te maken. Maar dan moet de eendenkooi wel aan bepaalde eisen voldoen, bijvoorbeeld dat een vangpijp klaar is voor gebruik en dat de kooiplas op diepte is. “Maar ik vind het geen probleem om lekker in mijn eentje bezig te zijn, dus ik laat ze maar.” Je bent er het hele jaar bezig, behalve tussen 15 maart en 15 juni, als het broedseizoen is. Dat is eigenlijk de mooiste periode van het jaar, maar het is natuurlijk ook een natuurgebied.

BUURTJOURNAAL NR. 2

Het is bij sommige kooien trouwens lastig om er te komen. Vaak moet je een heel stuk door het land lopen of zelfs een bootje gebruiken. In het kooikershuisje staat meestal het gereedschap en bij sommige eendenkooien is een vogelkijkhut gebouwd, die de vrijwilligers ook kunnen gebruiken om koffie te drinken of te lunchen.

ONAARDIGE HOORNAARS Bij de Buismans Einekoai is trouwens nog iets bijzonders gebeurd. In het kooikershuisje zit een nestkast, waar vorig jaar een hoornaar in zat. Een van de vrijwilligers dacht dat die hoornaar het nestkastje kapot zou maken en bedacht dat een extra versteviging wel handig zou zijn. De hoornaars waren daar uiteraard niet blij mee, vlogen het nestkastje uit en stort-

ten zich op Corrie, die net op dat moment langsliep. Ze werd door een of meer hoornaars talloze malen gestoken in haar hoofd. Er moest een dokter aan te pas komen, die haar diverse injecties heeft gegeven, waarna ze naar huis werd gebracht. Ze hield er twee weken veel last van, onder andere erge hoofdpijn.

Einekoai heeft elk jaar een open dag. Dit is altijd op de eerste zondag van oktober, van 13.00-17.00 uur. Je hoeft je niet op te geven en kunt gewoon langskomen aan de Kooiweg in Gytsjerk.

Wat is een eendenkooi?

Ondanks dit incident wil Corrie het nog lang blijven doen. “Het is zo leuk, het verveelt nooit!” En, leuk om te melden, de Buismans

Van oudsher was Buismans Einekoai een commercieel bedrijf, net als alle andere eendenkooien. Kooikergezinnen waren leveranciers van wild. De oudste vermelding van eendenkooien in Nederland dateert uit 1453. Buismans Einekoai is ruim drie eeuwen oud. Veel eendenkooien hebben vier zogenoemde vangpijpen, op elke hoek één. Dit grote exemplaar van het Friese type heeft er vijf, allemaal nog in oorspronkelijke staat. De kooiplas is omgeven door rietschermen, waarachter de kooiker zich vroeger ongezien kon bewegen. Hij lokte met behulp van zijn tamme staleenden de wilde eenden in de vangpijpen. Aan het eind van de vangpijp ving hij ze in een vangbak en gingen de eenden letterlijk ‘de pijp uit’. Piet Brouwer

BUURTJOURNAAL NR. 2

NIEUWS GARAGESALE, DUURZAAM WONEN EN ZOMERFEEST

Ervaring met energiebesparing

13.00 – 16.00 uur

We stellen ons voor dat mensen met besparingservaring aan andere buurtbewoners laten zien welke maatregelen zij in hun eigen huis hebben genomen en wat voor ervaringen ze hiermee hebben. Zo zijn we op zoek naar leden die kennis en ervaring hebben met besparingsmaatregelen (tochtstrippen, beter afstellen van cv-apparaten en waterzijde afregelen, isolatiemaatregelen in de vloer, op het dak of van de wanden, dubbel glas, elektrisch koken, led-verlichting en ga zo maar door) en die deze kennis op zaterdag 7 september willen delen met buurtgenoten die nog op zoek zijn naar oplossingen voor hun huis. We hebben al een paar leuke aanmeldingen binnen! Mocht je ook tot de groep behoren die al ervaring heeft opgedaan met één of meer besparingsmaatregelen en wil je je buurtgenoten daarover informeren, geef je dan op bij de coöperatie-secretaris Henk Douma, info@nieuweenergieoranjewijk.nl. Vermeld dan ook svp even over welke maatregelen het in jouw geval gaat, een van de leden van de werkgroep zal dan contact met je opnemen.

ZOMERFEEST

16.00 – 20.00 uur Gezellige afsluiting van de dag in de speeltuin om met je buurtgenoten onder het genot van een hapje en drankje elkaar te ontmoeten. Je nieuwe aankopen te laten zien of nogmaals te discusieren over de energie besparende maatregelen die je kan gaan ondernemen. En de kinderen? Die vermaken zich prima!

BUURTJOURNAAL NR. 2

NIEUWS GARAGESALE, DUURZAAM WONEN EN ZOMERFEEST

ORANJEWIJK: VOOR DUURZAME GEZELLIGHEID! Bestaat dat, duurzame gezelligheid? Jazeker! En als je dat wilt meemaken zet dan een kruis in je agenda op zaterdag

7 september 2019

van 13.00 – 20.00 uur

De Wijkvereniging en NEO organiseren op die zaterdag de volgende activiteiten: Wil je meehelpen om een van deze activiteiten te organiseren? Meld je aan: voorzitter@oranjewijk.nl

Garagesale

13.00 – 16.00 uur Heb je nog spullen over van Koningsdag? Je kast net opgeruimd? Uitgekeken op dat leuke tafeltje van oma?

Mirjam Pruiksma

Verkoop je spullen voor een klein prijsje aan je buurtgenoten. Hergebruik, hoe duurzaam wil je het hebben….

ALLEN VAN HARTE ! M O K L E W BUURTJOURNAAL NR. 2

UT DE BOCHT

REDACTIE Janny Kamp Hein Kraij Piet Brouwer

KOPIJ Kopij inleveren vóór 5 september 2019 Mail naar: redactie@oranjewijk.nl

CONTACTPERSOON Hein Kraij tel. 058 2164845 of 06 2255 8276

VASTE COLUMNS Gerco van Beek Luuk van der Veen Peter Jeeninga Minne Velstra Douwe Idema

GASTSCHRIJVERS Jannie Soepboer Femke Molenaar Mirjam Pruiksma Henk Douma Writer’s Block

GRAFISCHE VORMGEVING Alle Schilstra & Minne Velstra

OPMAAK en vormgeving Gilbert Terpstra

FOTOGRAFIE Leny Sneek Redactie

De tiid wie krekt te krap, de ferwûne wike leit no op ‘e side en wit net mear wat boppe en wat ûnder is. Woansdei kremennearret want hat har moarn ferstûke. It elfke op ‘e efterbank hat brutsen wjukken. Ridder Parzival reanimeert, en ropt de heare oan tiisdei is dan al ferstoarn, foardat de slûge lapepop de kâns hân hat om moarndei te bedobjen. In wûnderbaarlik selskip fan tiid een fantasij, krûpt troch it needluk en in brutsen rút, it kardinale punt mei pauwefjerren in gebrekkig gehoor, dûmny giet foar, Grutte Pier Gerlofs Donia is as earste der út. De moarne ropt in jier, it stjoerd gol in heale dei en wol deroer gjin rinte barre wergroepearje meager soadsje huphup opop nei tinkeldei! Theo takelt de wike wer oerein, Oedipus fynt plak neist de sjauffeur as se wer op wei gean binne se sawat kompleet, allinne minsken misse.

OPLAGE 1000 stuks

BEZORGING Familie Luca

PRINT Copy Service Leeuwarden

JAARGANG 19 Zomer 2019

De antwoorden van blz. 27. 1 c; 2 c; 3 a; 4 b; 5 a.

WWW.ORANJEWIJK.NL

BUURTJOURNAAL NR. 2

S I N N E N FA N M I N N E

COLOFON

Garage Emmakade

Uw Auto‘Crew’ Erik Hoeksma | Afke Hoeksma Ulbe de Boer | Bram Kroes Karst van der Meer

Wij zijn verhuisd!

AutoCrew, kwaliteitsonderhoud bij u om de hoek! Wij zijn per 1 oktober 2017 verhuisd naar de Drachtsterweg 8 (tussen de BP pomp en Hokatex). Na 53 jaar hebben wij met pijn in ´t hart het pand op de Emmakade verlaten, maar ons nieuwe pand geeft ons alle mogelijkheden om u als klant, nu en in de toekomst van dienst te zijn. Ons ervaren team nodigt u graag uit voor een bezoek aan ons bedrijf.

Wij bieden een uitgebreid pakket voor uw auto. Of het nu gaat om onderhoud of de aanschaf van een occasion, bij Garage Emmakade bent u aan het goede adres. Ook kunnen wij hier het onderhoud van uw camper verzorgen! Uiteraard kunt u ook bij ons terecht voor de aanschaf van een nieuwe personen- of bedrijfsauto.

Graag tot ziens bij Garage Emmakade!

AutoCrew A Bosch Automotive Workshop Brand

Garage Emmakade Drachtsterweg 8, 8934 BV Leeuwarden | T 058 - 212 82 13 hoeksma@garageemmakade.nl | www.garage-emmakade.nl

9,3

Keukenhof in de Oranjewijk