Cancer di mi prostaat

Page 1

CANCER DI MI PROSTAAT

Loke tur hende homber mester sa. Skirbi pa Romulo F. Fingal

1


Prologo Mi a keda masha asombra y boca habri di mira y tende cuanto pashentnan di Aruba, AZV ta manda Colombia via conseho di dokternan pa via cu no tin ekiponan adecuado pa trata cierto malesanan ariba Aruba. Mi ta gradici y aprecia e esfuersonan cu dokternan di Aruba cu ta tuma e decision hunto cu e staf di AZV, cu ta haciendo masha hopi bon esfuerso y trabou, pa regla e asuntonan den interior y exterior cu ta inclui hospital – transporte – hotel y gastonan considerabel cu AZV ta paga. Un gradicimento ta bay tambe na e Clinica Valle Del Lili na Cali – Colombia na e departamento di oficina international bou guia di Dr. Yesid Pineda y su asistentenan Carolina cu Diana. Tambe na e hefe di departamento di radiologia Dra. Claudia Amaya cu su staf y tecnologonan, y otro personal cu di un of otro forma tambe a asisti. Na mi Señora Femmie cu a compaña mi durante e tratamento cu a dura 10 siman na Cali – Colombia, y nos dos yiunan cu famia y amistades cu a apoya nos via e systema di comunicacion digital.

2


MI PROSTAAT CANCER Loke tur hende homber mester sa.

Den aña 2008 sinta den un sala di espera wardando mi turno na un bishita di dokter, pa mata tempo mi a pasa man pa un folder cu ta poni riba e mesa. Den e folder mi a lesa cu si hende homber ta bay mas cu 3 biaha pa nochi baño pa orina, miho e laga check su prostaat cerca su dokter di cas, loke mi a haci tambe. Pa ta mas sigur e dokter a manda mi na un urologo, cu a manda mi haci un echoscopie di prostaat den hospitaal, cu resultado mi mester a laga check e P.S.A. den mi sanger cu a resulta di ta 7 ( P.S.A. kiermeen Prostatic Specific Antigen). Di dokter mi a haya pildora di proscar pa bebe un mainta y un anochi, e pildora su funcion ta pa relaha e musculo den e prostaat pa e orina sali mas hopi ya e ora no tin nodi lanta 3 a 4 biaha pa nochi. Despues cu mi a bebe e pildernan pa 3 aña largo ( 2008 -2009 -2010 ) mi a fada pasobra ki ora mi sali for di Aruba mi tin cu bay cu nan sino mi no ta orina bon. Mi a puntra e urologo si por opera e prostaat. Na September 2011 mi a haci e operacion den hospitaal, e dokter a hinca un staaf den mi uretra te den mi prostaat y a saca carni for di e prostaat cu e aparato di laser (TURP ) aparato di laser

Aki mi a cuminsa orina mescos cu un olifanti. Pero mi P.S.A. a keda halto 7.9. Normal e P.S.A ta entre 0 ng/ml – 4 ng/ml, asina cu e P.S.A. cuminsa subi mas halto ta nifica cu algo ta bayendo malo. Un aña despues di e operacion di laser mi P.S.A. a subi na 14.3. Na augustus 2012 mi mester a haci un biopsia pasobra mi P.S.A. a bira 17. Durante e periodonan aki mi no tabata sinti nada, mi ta orina bon mi no ta sinti ningun dolor y mi bida tabata sigi normal, pero e P.S.A. si a keda halto.

3


Biopsia E biopsia ta wordo haci cu un hangua fini y hol. E dokter ta primi varios biaha via bo anus door di bo tripa te parti paden di e prostaat sacando asina muestranan chikito di e prostaat (mira e schets biopsia). Despues di un luna mi a haya tende cu e test a sali benigno dus e ta bon. E a単a siguiente na 2013 mi P.S.A. a bira 19, e mesun a単a aki 19 di maart mi mester a bolbe haci un segundo biopsia. E test aki a sali maligno dus a wordo constata cu tin celnan di cancer na e parti pafo di mi prostaat. Mi urologo a skirbi un receta pa mi bay busca un hangua special na botica cu ta costa afl.1020 cu yama zoladex. Den e hangua tin un hormoon staf chikito mas of menos 3 cm largo y 0,5 mm rondo y poco pildora di androcur. Mesun dia 18 april 2013 e urologo a hinca e hangua cu e zoladex hormoon bou di mi cuero banda rechts di mi lombrishi ( implanta) cu ta keda activo den bo curpa pa 3 luna largo. E zoladex hormoon ta manda se単alnan pa stop un klier cu yama pituitary gland di manda se単alnan den e celebro, cu na su turno ta stop e testiculonan di traha e hormoon masculino cu yama testosterone.

E motibo ta cu e mesun hormoon masculino testosterone ta yuda e cancer celnan crece mas. Door di esaki e zoladex hormoon ta forsa e testiculonan pa no traha e hormoon masculino cu e consecuencia cu e libido di hende homber (deseo di sex) ta baha. testiculo cu saco semen, urine blaas y prostaat

4


E pildernan di androcur ta yuda preveni e hormoon masculino testosterone di no yega na e prostaat. Uzando e pildernan aki, pa mi gran sorpresa mi a mira mi peso a baha cu 4 kilo den 2 luna di tempo. Di 65 pa 61 kilo. Ariba internet mi a lesa cu un di e ‘side-effects’ di e pildora androcur ta cu bo por haya un perdemento di peso instantaneo. Mi dokter a haya e caso aki un poco straño, pero esey a sosode cu mi. Asina cu mi prostaat cancer a wordo detecta, mi urologo a bisami cu e ta manda mi pa Cali Colombia pa radia cu radioterapia. Pero mi tin cu tuma dos tratamento di zoladex prome cu un intermedio di tres luna, pasobra tin un protocol entre hospitalnan cu ta consisti den 3 grado di prostaat cancer prome bo yega Colombia. Prome grado ta e comienso, di dos grado ta intermedio, di tres grado ta mas riesgo. Esnan cu ta entre dos y tres grado (locual ta encera edad halto tambe) tin cu haya dos zoladex implanta den nan barica prome cu bay Colombia. Di dos zoladex a wordo implanta den mi barica tres luna despues dia 4 di juli 2013. Tambe e pildernan di androcur a wordo cambia pa bicalutamide accord 50 mg pa tres siman. E mesun periode aki e urologo a haci un peticion na AZV na Rumbastraat, pa fix tur cos pa mandami Cali cu tur informacion na spaño. Tambe door cu mi a baha peso mi urologo a manda mi pa Dra. Natasha Jreige 12 juli 2013 pa haci un test di colon- y endoscopie. Y dia 31 di Juli e mesun luna un thorax test cerca Dr. Schwengle, cu resultado tur e testnan a sali bon. Cu otro palabra e bahamento di peso a ser causa door di e pildernan of door di e malesa cancer. Tur cos a keda cla cu AZV y tambe bo mester bay cu un acompañante. AZV ta paga pasashi, hospital, hotel y gastonan pa dia cu ta encera 20 dollar pa dia pa persona pa yuda cubri gasto pa cuminda y taxi. Dia 7 di augustus 2013 nos a bula di Aruba – Corsou – Bogota – Cali. Nos a yega Cali 1:30 a.m. dia 8 di augustus. Na vliegveld di Cali nos a wordo ricibi pa un meneer cu un borchi cu bo nomber ariba y a duna nos mesora un telefoncel marca Samsung di hospital cu tur e numbernan di telefon di e trahadornan di oficina internacional, nan ta Dr. Yesid Pineda, coordinador di oficina internacional, y e asistentenan Diana Villegas cu Carolina Avendaño. (Dr. Yesid – Carolina –Diana)

5


E taxi a hiba nos na hotel Toscana. Mi tabatin un cita pa 8:00 a.m. cu hospital pero e ora a wordo cambia pa 11:00 am. Mesun dia diahuebs 8 di augustus nos a huur un taxi 10:00 a.m. cu a hiba nos na Clinica Valle del Lili y a wordo acompa単a pa Carolina.

Hotel Toscana

Clinica Valle del Lili

11:00 am a hiba mi den un camber pa haci un bonescan. Drumi ariba un cama smal mi curpa ta bay ful den e machine (gamma camera) poco poco pa den y pafo esaki ta pa scan henter mi skeleto pa sondea si mi tin cancer metastase den mi wesonan (uitzaaiingen).

Riba e potret di bone scan bo ta mira mi eskeleto saca di banda patras y di padilanti y despues parti den 4 seccion apart. Bone scan

Diabierna 9 di augustus mi a haya e grato noticia cu mi no tin metastase (uitzaaiing) den mi wesonan. Pasobra si uitzaaiing di cancer a wordo constata bo mester bay Aruba bek pa un otro tipo di tratamento.

6


Dialuna 12 di augustus Dra. Amaya cu ta hoofd di Radioterapia, a splica mi via un plan di tratamento kico mi tin y ki plan nan tin pa mi. Dra. Amaya Despues mi a bay laboratorium saca sanger pa check mi creatine si mi rionnan ta traha bon, pa por soporta un contrast radioactivo. Tambe mi a haya un receta pa busca 2 boter di laxante pa bebe un pa 7:00 p.m. y e otro 10:00 p.m. y no mag ni come ni bebe te pa su mayan despues di 1:or di merdia solamente likido sin gas. Pa haci mi tripanan bashi y limpi. Monica Diamars 13 di augustus mi a bay cerca Monica, e verpleegkundige cu a prepara un infuus den mi brasa. Den un rolstoel nan a hiba mi den di dos piso y a hinka un contraststof radioactivo den e infuus cu a drenta masha cayente den mi benanan y a vloei den henter mi curpa. Mi a glow in the dark. Door di e radioactivo mi no a mag pasa banda di mucha chikito ni seĂąora na estado, en todo caso un meter for di hende pa no contagianan cu radioactivo. Despues nan a hinka mi den un scan machine grandi cu a scan special rond den mi pelvis pa busca exactamente tres punta di coordinacion unda e prostaat ta, 45 minuut largo. Durante e scan nan a marca tres punta cu hangua y filtstift riba e pelvis y e dos bandanan di mi heup. Diasabra 17 augustus pa 5:10 p.m. den e camber di radioterapia dos tecnologo di radiologia a haci un scan di simulacion cu mi, pa mira si e tres puntonan di coordinacion cu nan a marca anterior ariba mi pelvis y mi bil ta cuadra exactamente ariba e prostaat, pa nan ‘stel in’ e radioterapie machine segun e coordinacionnan.

Tecnologonan Wilman cu Andres dilanti monitornan.

7


E camber su muraya ta mas of menos 95 cm diki locual parti paden cu e porta grandi ta fura cu chumbo 25 cm. Bo ta drumi keto ariba un cama cu tin un haltura variabel cu bo pianan den un molde (forma) y ta fit na un manera cu bo no por draai bo heup sino e rayonan por alcansa otro organo cu por haci daño.

Anto nan ta fiha cu laser luz precies ariba e tres puntonan, y bo no mag di bira bo curpa durante radiacion, si no e rayonan ta daña cualkier otro organo cu e haya den su caminda. Ora bo ta cla den un posicion corecto cu bo mannan cruza ariba bo pecho na bo garganta, e porta grandi ta wordo cera, bo cama ta bay halto y schuif bay bou di e machine cu e cabes den e machine. Nan ta start e coriente y e machine ta set su mes den diferente angulo, mandando asina e rayonan precies ariba e prostaat y e ta draai ful rond di bo curpa. Bo mes no ta sinti nada. Solamente bo ta mira un machine grandi ta draai rond di bo curpa, cambiando cada biaha di angulo te bou di bo curpa. E radiacion ta dura mas of menos 9 minuut.

Radiacion.

Pa mata e cancer celnan mi a haya en total 39 radioterapia. Di cual e prome 23 nan tin un base hancho den bo pelvis, cu ta encera e urineblaas- e prostaat- lymfatcelnan- y un parti di bo tripa den bo heup, y e ultimo 16 ‘boost’ radioterapianan ta concentra ariba e prostaat solamente. Pa siman bo ta haya 5 radioterapia.

8


Riba e scan foto banda links akiriba, saca di parti padilanti y e otro banda rechts saca di banda di e heup, bo ta mira un vierhoek. Den e vierhoek tin exactamente un veld marca cu liĂąa manera trapi trapi unda e prome 23 radioterapianan ta tuma luga, protegiendo asina e parti pafo di e trapinan pa e rayonan. Riba e foto banda rechts bo ta mira un pida rabo cu nos tur tin.

Riba e siguiente pagina bo ta mira e parti amplio di e veld di radiacion den 3 – dimension. Den tur e veld aki bo ta mira tur e rayonan di e 23 terapianan den hopi diferente angulo segun e machin ta draai rond di bo curpa. E color cora ta e doorsnede di bo barica cu bo pianan. E parti blanco cu ta lombra meymey ta e prostaat cu ta bou di radiacion tambe.

9


3 – dimension.

Den e scan foto banda links paden meymey banda abou ta e veld di e ultimo 16 ‘boost’ radiacionnan a bira mas chikito. Cada terapia e machin a draai den 7 diferente angulo rond di mi curpa, y tin cu bebe hopi awa pa fresca e cayente interno.

10


E foto banda rechts ta mustra e veld chikito cu ta wordo radia cu e ultimo 16 ‘boost’ radioterapianan den 3dimension. Aki por mira cu ta solamente e prostaat so ta wordo bombardia cu rayonan den diferente angulo. E prostaat ta esun cu ta lombra blanco meymey. Na comienso di e 16 terapianan mi a ripara tambe cu e diarea a cuminsa baha y mi a cuminsa come tur cos poco poco atrobe.

Cu otro palabra nan ta mata tur e cancercelnan ful rond di e prostaat prome despues esnan riba e prostaat.

Ta asina cu despues di 3 pa 4 siman di radiacion tin chens pa cuminsa haya diarea. E ora nan ta consehabo pa tuma un dieta pa resolve e problema. E dieta ta contene lo siguiente: bebe hopi awa, te , juice di appel, juice di apricot, consomé, come aros blanco, galiña herbi, pan blanco, toast, pisca, banana berde herbi, buscuchi soda, batata herbi, bacoba, calmeki. Loke bo no mag di come ta: pan bruin, roggebrood, muesli, bolo, speculaas, pindakaas, chuculati, worst, keshi, ham, lechi, productonan di lechi, cosnan hasa den azeta, nasigoring, bamigoring, pizza, ciboyo, knoflook, bloemkool, broccoli, ningun berdura ni fruta fresco, sopi vet, ningun sorto di carni, pasta, alcohol, ni noten. E miho cos cu un colega Arubiano cu tabata aki a conseha mi ta, corta 3 guyaba grandi y batie nan den un osterizer cu awa, sefta y saka e pipitanan y bebe, ta stop diarea mesora. Tambe mi a experimenta bebe calmeki durante diarea cu a yuda mi masha hopi mes.

11


E motibo ta cu e radiacion ta keinta hopi di e productonan aki den bo tripa cu ta forma gas y ta hincha den bo tripa cu ta dunabo diarea. Te hasta bo orina y ora bo bay af ta sali cayente for di bo curpa. Pesey bo tin cu bebe hopi awa pa fria bo blaas mescos cu un radiator di auto, pasobra e rayonan ta manda hopi cayente den bo curpa. Despues di radiacion bo tin cu pone cos frieu ariba bo barica (ijs) y hunte cu un crema special di after sun cooling di aloe balm di Aruba. Un cos un poco fastioso cu mi a experencia ta, cu durante bo tin e hormoon di zoladex den bo barica e ta mantene bo hormoon masculino testosterone abou pasobra e testosterone ta yuda aumenta bo cancer celnan, y esaki ta baha bo libido un poco ( deseo di sex ), y un di e tecnologonan a bisami cu probablemente e ta stroba e transportacion di e nutricion y vitaminanan pa bo musculonan varonil un poco tambe, cu bo por perde peso. De bes en cuando e doktor tin cu check e prostaat (toucheren) via e anus pasobra e prostaat ta keda net tras di e anus, y si e ta duro e no ta bon.

Dia 5 di augustus 2013 mi a batisa mi buki titula “ Historia di Faro na Westpunt”, dos dia despues 7 di augustus nos mester a bula pa Cali Colombia pa tratamento di mi prostaat cancer. Durante mi tratamento den Clinica Valle Del Lili mi tabata combersa cu pashentnan di Aruba y Colombia. Den e combersacionnan mi a saca afo cu tanto bal pashentnan di Aruba y Colombia no sa casi nada di loke ta sosodiendo cu nan, y nan ta carese di informacion. Door di esaki mi kier skirbi y conta mi experencia durante mi malesa. Pasobra mi a bin compronde cu prostaat cancer ta un “silent killer” pa hende homber. Na principio bo no ta sinti net nada, y kisas despues cu bo sinti algo ta laat caba. E unico forma pa haya sa cu bo tin cancer di prostaat na tempo ta door di un test di e PSA den bo sanger locual mester ta un midi entre 0 ng/ml – 4 ng/ml, si e cifra ta mas halto cu 4 ta tempo pa bo cuminsa control’e via bo dokter. Pesey tur hende homber di 45 aña bay ariba ta bon pa cuminsa check bo PSA. Pasobra mi a mira basta homber cu tin uitzaaiingen (metastases) caba. Mi conseho ta, lo ta bon si por bin cu un sistema cu cada aña avisa hende hombernan pa check prostaat, esaki ta spaar A.Z.V. hopi placa. Nos tur tin cu muri un dia, pero e morto semper ta yega na momento cu nos no kier e. Y por ultimo mi kier gradici e bon trato cu mi a haya di henter e personal di Clinica Valle Del Lili, y na A.Z.V. pa su trabou incansabel. Mi ta spera cu e informacion aki por yuda AZV y Kankerfonds consientisa hende hombernan.

Romulo F. Fingal

12


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.