1. Het breken van het kuiltouw bij het uitspoelen van de visboelen. Situatie: Na het halen van de netten besloot de schipper de netten te spoelen. Bij een ruwe zee, windkracht 9 uit het zuidwesten werden de viskuilen terug uitgevierd, terwijl het kuiltouw vastgemaakt blijft aan de knevel (korvijnagels) in de zijde of aan de mast, dit om te voorkomen dat de korrestokken tijdens het spoelen zouden ronddraaien waardoor de visboel op de rug zou belanden. De kuiltouw is een dik touw (28-32 mm) met aan het uiteinde een stukje ketting die aan de schaats is bevestigd. Waar schuilt het gevaar? Bij heel heftig weer komt (de ketting) door het slingeren van het schip het kuiltouw onder druk te staan, waardoor die brak en in het gelaat van een bemanningslid terecht kwam, met zeer zware verwondingen tot gevolg. Preventiemaatregelen: Vissers moeten voor hun werk op het dek bijna overal aanwezig zijn. Daarom lopen ze ook altijd gevaar bij het losschieten van verschillende voorwerpen rondom en boven hen. Als het werk gedaan is op dek tracht dan zo snel mogelijk onder de bak of stormkappe te gaan staan waar het veilig is. Draag ook altijd uw beschermkledij waar nodig. Maak gebruik van geteste kettingen en sluitingen op de plaatsen waar nodig. Vernieuw deze regelmatig. Bij slijtage van het kuiltouw; vernieuw deze regelmatig en vervang regelmatig de ogen.
Dit is de plaats waar de ketting van het kuiltouw gebroken is. Bij dit ongeval werd de ketting vooraan aan de knevel vastgemaakt.
1
2. Het gekneld raken tussen de transportband. Situatie: Het sorteren en strippen van de visvangst gebeurt aan de transportband. Platvisachtigen (waaronder tong) komen soms klem te zitten tussen de zijkant van de transportband en de opvoerband. Waar schuilt het gevaar? Voorzichtigheid is geboden als men deze vissen wil uittrekken terwijl de band in beweging is, het gevaar om met de vingers gekneld te geraken is dan bijzonder groot. Preventiemaatregelen: Steeds de transportband stilleggen bij dergelijke handelingen. Dit kan gemakkelijk door de ‘stop’-knop in te drukken of door te trekken aan de ‘noodstop’-koord die over de ganse lengte van de transportband hangt. Regelmatig de opvoerband nazien ter preventie van overdreven slijtage.
Op deze plaatsen van de band kan er door slijtage speling ontstaan zodat er een vis kan klem geraken.
3. Een arbeidsongeval door het vallen van een steen vanop de opvoerband. Situatie: Viskuilen bevatten meestal niet alleen vis, maar ook grondvuilte (vb. stenen, wier, schelpen), deze komen door de waterdruk op de overvolle opvoerband terecht. Waar schuilt het gevaar? Als toevallig een steen vanop de opvoerband door het slingeren van het vaartuig op de voet terecht komt kan dit zware breuken of verwondingen veroorzaken. Preventiemaatregelen: Tracht altijd de stenen handmatig uit de visbakken te verwijderen zodat die niet op de opvoerband terecht geraken. 2

Ergere verwonding werd vermeden doordat het slachtoffer zijn beschermlaarzen droeg. Het is aangewezen om deze altijd te dragen tijdens de werkzaamheden op dek.
Wanneer de viskuils gelost zijn in de visbakken, wordt de vis en het grondvuilte door de druk van het water via de lift naar de lopende band gebracht onder de stormkappe. De pijl duidt aan waar de steen van de band viel en vervolgens terecht kwam op de voet van het slachtoffer.
4. Het aangeven van zware materialen vanop de kade aan een persoon aan boord. Situatie: Bij het zeeklaar maken van een vaartuig worden dikwijls zware dozen vis en reservematerialen manueel aan boord aangegeven. Waar schuilt het gevaar? Bij de minste onoplettendheid kunnen de zware materialen of goederen verkeerd worden aangenomen waardoor ernstige verwondingen kunnen worden opgelopen aan pezen en gewrichten.
Schenk steeds voldoende aandacht aan het hoogteverschil tussen de kade en het dek van het schip
3
Preventiemaatregelen: Iets aannemen aan boord van iemand die op de kade staat is altijd gevaarlijk omdat dit boven het hoofd (macht) gebeurt. Zware materialen kunnen beter in een vismandje gelegd worden om dan langs de kade met een touw te laten zakken. Steeds met twee personen het mandje aannemen indien het te zwaar is. Hele zware materialen kunnen gezakt worden aan boord met de vistalie (jumper). Vergeet dan niet een touw in te pikken zodat bij het opwinden de zwaarte niet teveel slingert, wat ook gevaarlijk is. Eventueel met de heftruck materialen zakken aan boord, doch altijd oppassen want een heftruck is geen kraan. De veiligheidskaart A132 werd naar aanleiding van een recent ongeval uitgebreid met een aanvullende kaart A132a. Deze kaart vind je terug op onze website.
5. Het vieren in vrije val van de bok (giek). Situatie: Bij het binnen zetten of uitvieren van de visboelen gebeurt het soms dat er met de winch verschillende manoeuvres tegelijk worden uitgevoerd. Tijdens het overboord zetten van de visboelen, terwijl de korrestok overboord aan het winden was werd de giek in vrije val lichtjes gevierd. Door een onoplettendheid is de giek in volle vaart op zijn borg (stopper) gevallen en door de zware slag is die gebroken. Waar schuilt het gevaar? Als het gebroken stuk van de stopper (= een zware kabel met een diameter van 32 à 36 mm) aan boord valt waar een bemanningslid staat kan dit ernstige verwondingen aanbrengen. Preventiemaatregelen: Draag altijd de beschermkledij. Probeer zoveel mogelijk het gebruik van de vrije val te vermijden; het blijft altijd gevaarlijk. Waarschuw de bemanning op dek zodat ze zich kunnen verwijderen uit de gevarenzone. Zie de stoppers en geteste sluitingen regelmatig na en vervang deze indien nodig. Na het verliezen van de controle bij het vieren in vrije val, brak de stopper op deze plaats af. De afgebroken stopper vloog met volle vervolgens kracht tegen de hand van het slachtoffer.
4
6. Het vernieuwen van de korrestok Situatie: Korrestokken (zowel aan bakboordzijde als aan stuurboordzijde) kunnen tijdens het vissen plooien. Men besloot om ter plaatse de gekromde buis te vervangen. Eenmaal de gekromde buis verwijderd is, werd de giek gevierd en de spranken (= soort hanepoot die de schaatsen en de korrestok verbind met de vislijn) dichtgewonden, zodat de schaatsen dan vaster en stil komen te staan tegen de zijde van het vaartuig. De nieuwe korrestok wordt dan tussen de 2 schaatsen gewonden om dan met de vistaliehaak (jumper), die via een blok vastgemaakt is, aan de bak naar de opening van de schaats te geleiden. Waar schuilt het gevaar? Door het slingeren van het vaartuig kunnen de schaatsen (korijzer) een plotse beweging maken. Een bemanningslid stond op dit moment uit veiligheidsoverweging op de zijde van het vaartuig en kwam klem komen te zitten tussen de spant van de zijde en de zware ketting van de sprank (hanepoot). Schaatsen draaien op grote wielen waardoor ze zich onverwacht kunnen verplaatsen als het vaartuig slingert of bij werkzaamheden zoals een buis steken.
Korijzer of schaats De plaats waar het slachtoffer zich bevond
Sprank of hanepoot
Korrestok
Preventiemaatregelen:  Indien het mogelijk is neem voldoende afstand bij dergelijke werkzaamheden.  Als het schip niet ver van een haven verwijderd is, vaar dan binnen om deze moeilijke werkzaamheden uit te voeren zodat deze veel vlotter en veiliger zullen kunnen uitgevoerd worden. 5
Leg de schaatsen met touwen extra vast zodat deze niet kunnen wegglijden bij een slingerend schip. Overloop regelmatig eens de medicijnkist zodat alle bemanningsleden de medicijnen herkennen die erin zitten (morfine). Vraag inlichtingen over hoe een injectie moet toegediend worden.
7. Het losmaken van een strop Situatie: Na reparatie van de netten bij het buitenwinden van de visboelen kan het voorkomen dat de strop nog om de staart van het net zit. Waar schuilt het gevaar? Bemanningsleden durven in zo’n situatie boven op het net gaan staan om de strop los te maken. Als dan het vaartuig begint te slingeren loopt men het gevaar tegen de zijde terecht te komen met zware kneuzingen of breuken tot gevolg of kan men overboord getrokken worden. Preventiemaatregelen: Als er bij hevige deining een strop moet verwijderd worden is het beter om het net aan de zijde vast te binden zodat hij niet kan over boord trekken en zodat het strop veilig zonder problemen kan verwijderd worden. Het blijft altijd gevaarlijk om op een net te springen binnenboord om af te stoppen. Bij slecht weer kan het net door een hevige slingering plots overboord trekken. In zulke omstandigheden kan men overboord getrokken worden. Oppassen is de boodschap.
Op deze plaats stond het slachtoffer de strop te verwijderen, toen het net plots overboord getrokken werd.
De verschansing waar slachtoffer tegen beland is.
het
6
8. Het binnenslaan van dreggen bij werkzaamheden aan de visboel. Situatie: Deze schelpenvisser is een vaartuig waarbij er aan de korrestok (aan weerszijden) 18 dreggen hangen (zie foto). Bij het wegzetten kunnen dreggen in elkaar haken. Waar schuilt het gevaar? Bij het losmaken van de in elkaar gehaakte dreggen kan men geklemd komen te zitten als de dreggen bij hevig slingeren binnenboord vallen Preventiemaatregelen: Steeds goed oppassen bij werk aan de dreggen. Nooit te hoog opwinden zodat deze zeker niet kunnen binnenboord slaan bij werkzaamheden zodat men niet klem kan komen te zitten. Let ook op de scherpe pinnen die op een dreg zitten waaraan je gevaarlijk gewond kan geraken. Draag zeker de beschermkledij tijdens de werkzaamheden en vergeet de veiligheidshelm niet.
De korrestok is met 18 dreggen aan bakboord bevestigd. De laatste twee dreggen (zwarte pijl) zaten in elkaar. Tijdens het uiteen halen kreeg een bemanningslid door een slingering één van de dreggen tegen zich. Hij bevond zich tussen de onderbrug en de visboel. De rode pijl toont de bakboord-korrestok. De groene pijl toont de vele dreggen (18) bevestigd aan de korrestok. De zwarte pijl toont de plaats waar het slachtoffer zich bevond tijdens het ongeval (op dek tussen de brug en de korrestok).
7
9. Wat na een ernstig arbeidsongeval? Het is van groot belang dat de reder en/of schipper zo snel mogelijk de aangifte van een arbeidsongeval doet en z.s.m. het medisch attest overmaakt aan het E.S.S.K. Morbee, dit om de uitbetalingen door het F.A.O. vlot te laten verlopen. Nadat het onderzoek van een ernstig arbeidsongeval werd afgerond , wordt er door Previs en Provikmo een omstandig verslag opgemaakt. Deze wordt opgestuurd naar de reder. Het is de bedoeling dat de reder de veiligheidsvoorwaarden aandachtig bespreekt met de schipper en de bemanning en luik B invult. Daarna wordt gevraagd om dit verslag terug te sturen naar de F.O.D. dienst Toezicht van het Welzijn op het Werk. Alle inlichtingen hieromtrent staan netjes vermeld in het verslag. Men kan zich met zijn papieren ook melden bij Previs.
10.
Gelaatsschermen
De gelaatschermen dat kunnen gebruikt worden als bijkomend persoonlijk beschermingsmiddel bij het schoonmaken van het vaartuig met detergenten (vb. roestwater) of andere gevaarlijke producten) kunnen nog steeds afgehaald worden. We verzoeken reders van de hieronder vermelde vaartuigen om deze te komen afhalen in de kantoren van Previs: B.518, N.57, N.350, O.2, O.13, O.82, O.156, O.187, O.231, O.554, Z.56, Z.60, Z.84, Z.201, Z.431, Z.525, Z.575, Z.738
11. Defibrillator / A.E.D.-opleiding Drie vaartuigen N.350, O.156, Z.60 hebben nog geen defibrillator aan boord. Gelieve ons te contacteren. Een aantal reders hebben zelf gevraagd om opnieuw een opleiding te volgen over reanimatie en het gebruik van de defibrillator. Previs kan dit alleen maar aanmoedigen. Iedereen die behoefte heeft om de opleiding nogmaals te volgen, neem contact op met Previs. Bij de jaarlijkse keuring van het vaartuig wordt gekeken naar de geldigheid van de patches die bij het A.E.D.-toestel zitten. Als blijkt dat ze vervallen zijn, worden ze onmiddellijk door Previs vervangen. Sinds kort hangt er in de hal van het VVC te Zeebrugge ook een defibrillator (zie foto). Deze plaats is dag en nacht toegankelijk en iedereen kan hiervan gebruik maken. Ook in Oostende komt binnenkort een A.E.D.-toestel op de Hendrik Baelskaai, de exacte locatie wordt nog gecommuniceerd.
8
12. Controle van het M.O.B.-alarmsysteem De zeevaartinspectie meldt ons dat er bij iedere jaarlijkse keuring een nazicht zal gebeuren van het M.O.B.-systeem. De ontvanger en alle zendertjes zullen gecontroleerd worden op de goede werking en de leefbaarheid van de batterijen.
13. Enquête Previs Op de website van Previs staat een enquête over de persoonlijke beschermingsmiddelen zoals helm en reddingsvest. Deze enquête is volledig anoniem. Uw mening is voor ons belangrijk en kan bijdragen aan het zoeken/vinden van eventuele alternatieven.
14. Belangrijke mededeling m.b.t. de accu van de AED aan boord (*) Het is uiterst belangrijk dat u begrijpt wat de indicatoren (apparaat en accu) op uw AED toestel aan boord van uw vissersvaartuig betekenen.
9
Controleer de acculading op regelmatige basis op volgende wijze:
Met een bijna lege accu kan het apparaat onverwacht uitschakelen! Verwittig Previs onmiddellijk als de accu bijna leeg is.
(*) Schrijven van Physio control wordt u toegestuurd en staat online te lezen op de website van Previs
10
“Wij dragen onze reddingsvest. Doen jullie dat ook? De reddingsvest is de beste vriend van … de visser!
Veilige groeten, Ronny Lagast Preventie-coördinator
Deze nieuwsbrief kwam tot stand in samenwerking met:
REDERSCENTRALE Previs; Wandelaarkaai 4 (pakhuis 71); B-8400 Oostende Tel.nr.: 059/509555. Faxnr.:059/509525. e-mail: previs@zeevissersfonds
11