maart 2014
R
E SCHOON WAT
MAAK JE ZELF COOLE JO B SUPERPRECIES FILM KIJKEN MET
AL JE ZINTUIGEN
FREZEN
CINEMATES: PRETTIG
GESTOORD OP YOUTUBE
De Jonge Onderzoekers is een activiteitencentrum, waar activiteiten worden aangeboden op het gebied van techniek, wetenschap en creativiteit voor iedereen van 8 tot 18. De Jonge Onderzoekers heeft ateliers, gereedschappen en materialen waar kinderen in alle vrijheid hun technische kennis en vaardigheden en hun creativiteit kunnen ontwikkelen. De Jonge Onderzoekers heeft verschillende afdelingen, waar kinderen aan de slag kunnen, zoals metaal, elektronica, papier en textiel, hout, computers, Lego Mindstorms, klei en het lab. Daarnaast organiseren we leuke cursussen en workshops, zoals bijvoorbeeld een onweerdetector maken, verschillende druktechnieken op papier en Arduino. Daarnaast kun je bij ons terecht voor verjaardagsfeestjes, schoolreisjes en techniek activiteiten op scholen! We zijn te vinden in de Dirk Huizingastraat 13, 9713GL Groningen www.facebook.com/dejongeonderzoekers
DJOGroningen
www.djog.nl
advertenties
DÉ ATTRACTIE VAN HET MENSELIJK LICHAAM Het lichaam is de basis van alles, maar hoe werkt dit ingenieuze CORPUS eigenlijk? Maak in het 5D harttheater een duizelingwekkende reis als rood bloedlichaampje en ontdek in de hersenshow de spectaculaire werking van het menselijk brein.
Hoe reageren de darmen op een broodje kaas? Wat gebeurt er als je niest en waar op je tong proef je suiker of juist zout? Het antwoord op deze en duizenden andere vragen vind je tijdens de ontdekkingstocht voor jong én oud bij CORPUS ‘reis door de mens’. Reserveer op tijd!
Audio Tour
A44 afslag (8) Leiden
Willem Einthovenstraat 1 | 2342 BH Oegstgeest | T 071 75 10 200 | info@corpusexperience.nl | www.corpusexperience.nl
6
12
Behind the scenes // XD Experience Beleef, voel en onderga de film met de allernieuwste bioscooptechnieken in JT Kerkrade. Filmpje kijken 3.0!
4
Testlab Spiderman, Mario Kart, Kenau, Watch Dogs. Testlab checkt de nieuwste films en games.
Inhoudsopgave
Coole Job // Nauwkeurig tot op 0,003 MM Dick van der Lee maakt de mooiste dingen met een CNC-machine van bijna twee miljoen euro.
16
Goed Nieuws Een braille-printer, Kika-kaal, eco-school en meer goed nieuws.
26
Quiz Wat weet jij van slimmer voedsel?
6
Behind the scenes JT Kerkrade heeft de nieuwste bios-techniek. De films gaan door je heen!
28
18
YouGo Lotte Pronk smeedt de mooiste dingen van heet metaal.
YouTalk Vertel ons jouw briljante idee en wie weet sta jij op deze pagina. Alles mag, niks is te gek!
8
20
29
Top of Flop Neurocam, scheepslift, nep-zon of elektro-wiel. Wat is top en wat is flop?
10 vragen aan … Cinemates Kelvin en Peter uit Groningen veroveren Youtube.
Try this at home Experimenteren met YouTech. Je woonhuis als lab!
10
Een dag uit het leven van... Met 3d-printers bouwt studententeam Euregiorunners een marathon-car.
22
30
Web&App De nieuwste sensaties uit de digitale wereld.
11
Coole Job CNC-verspaner/process engineer Dick van der Lee heeft ‘het mooiste vak ter wereld’.
14 15
Yougi
Goeie vraag?! Heb je een vraag? De YouTechreporters zoeken het uit!
Agenda De vijf leukste evenementen volgens YouTech.
31
23
Colofon Antwoorden, service en contactinformatie.
24
Vraagje? Weet jij wat er op de foto staat?
Die wil ik! De vetste hebbedingen? YouTech zet ze op een rij.
Top 5 De meest extreme ‘extreme sports’. Harder, hoger, sneller en verder.
32
3
films
The Amazing Spider-Man 2 3D Spider-Man is back! In het vervolg op de spectaculaire kaskraker The Amazing Spider-Man gaat Peter Parker (Andrew Garfield) als Spider-Man opnieuw de strijd aan met allerhande tuig en geboefte. Zijn nieuwste vijand is de niets ontziende superschurk Electro, gespeeld door Jamie Foxx. Of dat goed afloopt, kun je vanaf eind april zien!
waardering:
Kenau Haarlem, december 1572. Het leger van ‘ijzeren hertog’ Alva drukt de Hollandse opstand met harde hand de kop. Weduwe Kenau Hasselaer (een rol van viervoudig Gouden Kalf-winnares Monic Hendrickx) besluit na het verlies van haar jongste dochter met een vrouwenleger de wapens op te pakken tegen het Spaanse leger. Heroïsch drama van eigen bodem. En nog goed voor je geschiedeniscijfers ook.
waardering:
Bad Neighbours Je woont met je pasgeboren baby lekker rustig in een buitenwijk. Todat er 50 wilde studenten naast je komen wonen… Teddy (Zac ‘High School Muscial’ Efron) organiseert het ene heftige feest na het andere, tot de brave buren er helemaal gek van worden. Komedie over een burenruzie die compleet uit de hand loopt. Honey, call the cops!
waardering:
4
Testlab
Mario Kart 8 Wie is er niet groot geworden met Mario en Luigi? Ook Mario Kart 8 is weer een racegame van de bovenste plank, vol met coole nieuwe features. Bijvoorbeeld de ‘anti-zwaargewicht tracks’, waarop je verticaal én ondersteboven kunt scheuren. Duizelingwekkende circuits en cool design: Mario Kart 8 is goed voor heel veel kilometers raceplezier. Voor de Wii U.
waardering:
Watch Dogs Terwijl het NSA-spionageschandaal groeit en groeit, komt Ubisoft met Watch Dogs. Je speelt als Aiden Pearce, een briljante hacker en voormalig misdadiger. Tijdens je zoektocht naar gerechtigheid hou je de mensen om je heen in de gaten en hack je hun gegevens. Je geeft jezelf toegang tot beveiligingscamera's, downloadt persoonlijke informatie om een doelwit te lokaliseren en nog veel meer. The real thing! Voor verschillende platforms.
waardering:
games
Plants vs. Zombies Garden Warfare Duik in de loopgraven met deze humoristische game bomvol actie. Knal zombies en planten naar het hiernamaals, solo of in multiplayermodus. Lachen. Schieten. Brullen. Maar geen game die je aandacht oneindig vasthoudt. Voor pc, Xbox 360 en Xbox One.
waardering: 5
Behind the scenes
t a a g e c n e i r In XD Expe n e e h e j r o de film do Een romantische love story in een XD Experience? Bij JT in Kerkrade moeten ze daar om lachen. Actie, avontuur en Fantasy. Terminator, Spider-Man en The Hobbit. Dat zijn de filmgenres die je moet zien in de modernste bioscoopzaal met de nieuwste snufjes. Kijken wordt beleven, met al je zintuigen! megahappening in bioscopenland. General manager Jolanda van der Luer van JT Kerkrade wordt weer helemaal blij als ze daaraan terugdenkt. Om te laten voelen wat de bioscoopbezoekers sindsdien kunnen beleven, toont ze een paar scènes uit Terminator.
De grootste XD zaal van Europa staat in Kerkrade. Een half jaartje geleden werd 'ie geopend met de wereldpremière van Gravity, de actiethriller met ‘astronauten’ Sandra Bullock en George Clooney. Een 6
We nemen plaats in een comfortabele D-Box stoel en kijken naar het 22 meter brede scherm. De lichten doven, de 3D-bril gaat op. Even is het muisstil en dan barst het los: fantastische en razendsnelle actie op toekomstige snelwegen, met motoren, ruimteschepen, robots en heel veel firepower. De haarscherpe beelden spatten werkelijk van het scherm af. Het geluid uit de Dolby Atmos installatie rolt over ons heen en onder ons door. Vrachtwagens voelen we in de buik, kogels fluiten langs de oren. En stil zitten is er niet bij, want de D-Box stoelen bewegen volop. De
ene projector projecteert beelden voor het linkeroog, de andere voor het rechteroog”, vertelt Jolanda. “HFR staat voor High Frame Rate: geen 24 maar 48 beelden per seconde. Vooral in snelle scènes geeft dat een mooier en soepeler beeld.”
motoren op het scherm hangen schuin in de bocht en wij hangen lekker mee. De vrachtwagen remt en knalt door een auto, onze stoel geeft de trillingen feilloos door. Allemachtig, dit is filmpje kijken 3.0! Na een kwartiertje floepen de lampen weer aan. Jolanda kijkt ons vragend aan maar weet allang wat we denken: dit was indrukwekkend. Wat is de techniek
achter deze belevenis? “Dolby Atmos, D-Box, 4k en HFR”, vertelt Jolanda. Dat moet ze uitleggen. Een film in 4k kwaliteit heeft per beeldje vier keer zoveel pixels als een gewone film. Dat zorgt voor een scherper beeld. “Wij projecteren hier met twee projectoren. De
techspecs • Een normale bioscoopzaal heeft een geluidsinstallatie van 7.000 Watt. In de XD zaal in Kerkrade is dat 94.000 Watt. Maar het geluid is niet harder, wel beter. • Voor een filmvertoning in de XD zaal is twaalf keer meer stroom nodig dan voor een doorsnee filmvertoning. • Een XD zaal bouwen is tien keer duurder dan een gewone bioscoopzaal. Toch kost een kaartje maar 1,50 extra. Voor een D-box stoel betaal je nog eens € 6,- extra.
De zaal is links en rechts, achter het scherm en aan het plafond volgehangen met 63 geluidsboxen met elk twee speakers. Die vormen het hart van de Dolby Atmos installatie. Elke box heeft zijn eigen versterker en kan dus, los van de andere boxen, zijn eigen geluid maken. Achter in de zaal hangen twee grote subwoofers, achter het scherm staan twaalf woofers. Voor de lage tonen. Soms zo laag dat je ze niet meer hoort maar alleen maar voelt trillen in je buik. Ondanks de enorme kracht van de installatie is het geluid in de XD zaal niet harder dan in een gewone zaal. Dolby Atmos gebruikt de power om het geluid te
‘plaatsen’. Waar je ook zit, overal is het geluid precies hetzelfde. Een hele prestatie in een zaal met bijna 500 stoelen. En dan de D-Box stoelen. Da’s toch een verhaal apart. Ze kunnen op en neer, heen en weer, maken golf- en schokbewegingen en kunnen trillen als het moet. “Voor de echte liefhebber”, lacht Jolanda. “Niet iedereen vindt zo’n stoel fijn, daarom hebben we ook maar twee rijen.” En wat nu? Hoe kunnen bioscopen de verwende bezoekers blijven verrassen in de toekomst? Jolanda weet het zeker: “Beeld en geluid blijven zich ontwikkelen voor nog meer beleving. Hoe precies kan ik niet voorspellen, maar in Hollywood werken ze voortdurend aan prachtige nieuwe dingen. Hier in Nederland volgen we dat op de voet. We doen alles om de mensen thuis van de bank te krijgen en hier te trakteren op een heerlijk avondje uit.”
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
7
Top of flop Nep-zon voor Rjukan » Het stadje Rjukan in Noorwegen wordt omringd door bergen. Daardoor komt er van september tot maart geen zonlicht. Maar geen nood, Rjukan maakt zelf kunstmatig zonneschijn met enorme spiegels op de bergwanden. In de winter vangen deze spiegels het licht op en sturen het naar beneden. Zo verschijnt op een plein in het centrum een lichtcirkel van honderden vierkante meters. TOP!
Energieke voetbal » De Soccket is een bijzondere voetbal die energie opwekt. Als je er mee voetbalt, slaat de bal energie op in een ingebouwde accu. Een kwartier spelen is al goed voor het urenlang laten branden van een lamp. Een kwart van de kinderen wereldwijd hebben thuis geen elektriciteit terwijl de meesten van hen wel voetballen, weten de bedenkers. De Soccket is daarom vooral bedoeld voor ontwikkelingslanden. TOP!
Neurocam filmt automatisch » Je kent dat wel: je ziet iets leuks, pakt je camera maar bent al te laat. De Neurocam lost dit probleem op. De Neurocam bestaat uit een sensor, een iPhone en een headset. Door hersengolven te meten weet de sensor wat jij boeiend vindt en activeert hij meteen de filmfunctie van de iPhone. Eén nadeel: je loopt wel voor gek met dit ding op je kop. FLOP!
Alvleesklier-apparaat » De kunstmatige alvleesklier is weer een stap dichterbij voor mensen met een bepaald soort diabetes (suikerziekte). Het is Nederlandse onderzoekers gelukt om het apparaat te verkleinen tot zakformaat. Daarnaast regelt het apparaatje automatisch de bloedsuiker, zodat mensen met diabetes niet meer insuline hoeven te spuiten. TOP!
Licht uit plastic fles » Braziliaan Alfredo Moser verlicht zijn huis overdag met plastic flessen. Hij vult ze met water en maakt ze vast op het dak. Het water in de flessen verstrooit het zonlicht en zo werken de flessen als lampen die echt licht geven. Moser voegt wat bleekmiddel toe, anders krijg je algen die het water troebel maken. Het idee is al opgepikt door de MyShelter Foundation die op de Filippijnen huizen bouwt voor armen. TOP!
8
Energiezuinige wasdroger » Miele onthult de eerste wasdroger op zonne-energie. Het apparaat gebruikt zonnewarmte voor het drogen van de kleding. Daardoor gebruikt deze droger slechts een-vijfde van de energie die een gewone wasdroger verbruikt. Dat is mooi, maar YouTech is niet onder de indruk en weet een methode die 100 procent milieuvriendelijk is: de was ophangen. FLOP!
Elektro-wiel op je fiets » Fikse tegenwind en een lastige heuvel. Naar school fietsen is soms geen pretje. De oplossing? The Copenhagen Wheel! In dit wiel zit een motor die energie opslaat als je remt of van een heuvel af fietst. En deze energie gebruikt 'ie als je een boost nodig hebt. Je kunt het wiel los kopen (ongeveer 600 euro) en op je fiets monteren. Er hoort een app bij met leuke mogelijkheden en info. TOP!
Draaiende scheepslift » Het Falkirk Wheel is een draaiende scheepslift bij Falkirk in Schotland. De lift verbindt twee kanalen en overbrugt een hoogte van 35 meter. Zo maakt dit apparaat elf sluizen overbodig en dat betekent veel tijdwinst voor de schepen. De lift zorgt voor evenwicht in de twee waterbakken en verbruikt daardoor weinig energie. Eén draaibeurt kost minder stroom dan een gewone wasdroger in een half uur. TOP!
Sportvloer projecteren » In veel sportzalen lopen de lijnen van sporten kriskras door elkaar. Dat kan nog weleens voor verwarring zorgen. Het Duitse bedrijf ASB Systembau bedacht een oplossing: een sportvloer van glas waarbij je de lijnen met led-lampen op het veld projecteert. Mooi gevonden, maar het ombouwen van sporthallen lijkt ons duur en verspilt onnodig energie. EEN MOOIE FLOP.
Digitale monumenten » De Britse instelling CyArk heeft zich gespecialiseerd in het nauwkeurig scannen van wereldberoemde monumenten. Bijvoorbeeld Mount Rushmore in Amerika (zie foto). Mocht zo’n monument door (natuur)geweld ooit verloren gaan, dan is er in elk geval nog een digitale 3d-kopie. Bovendien kun je de digitale kopieën prima gebruiken bij het nauwkeurig herstellen van schade aan de monumenten. Prachtig werk. TOP!
9
Web&App
FLIPBOARD Een persoonlijk magazine op je smartphone! Je volgt het laatste nieuws, ontdekt verbazingwekkende dingen uit de hele wereld en houd contact met je vrienden in één app. Met Flipboard 2.0 kun je nu ook artikelen en items die je leuk vindt bewaren en verzamelen in je eigen magazines.
TWITTER 2.0
Twitter neemt de site, Tweetdeck en de apps voor iPhone en Android flink onder handen. In het opgepoetste design worden foto’s, video’s en conversaties direct in de tweets weergegeven en ook het profiel is vernieuwd. Andere mooie nieuwe feature: #Ontdekken. Hiermee krijg je snel een snel overzicht van wat populair én interessant voor jou is. twitter.com
GROOVEMAKER 2 Ben jij de nieuwe Armin van Buuren of DJ Tiësto? Met de Groovemaker app maak jij je hits gewoon zelf. Elektro, dance of hip hop: je mixt het waar je ook bent en wanneer je maar wilt met deze mobiele studio.
IF THIS THEN THAT IFTTT koppelt apps aan elkaar en maakt je online bestaan een stuk makkelijker dankzij ‘recepten’ die je apps aan het werk zetten: als dit gebeurt, dan volgt dat. Bijvoorbeeld: maak ik een nieuwe foto? Sla ‘m dan meteen op in Dropbox. Of: laat het me weten als het gaat regenen. Alles kan. Er zijn al meer dan 10.000 recepten!!
10
TENGAMI Deze bijzondere app scoorde al meerdere prijzen. En terecht. Tengami is een ‘atmospheric adventure game’, gesitueerd in een Japans pop-up book. In een adembenemend landschap los je puzzels op en ontdek je geheimen door het papier te vouwen en te swipen.
Coole Job OPLEIDINGEN:
LEEFTIJD:
Mbo machinaal verspanen CNC (niveau 2)
25 jaar
0
Mbo programmeur CNC (niveau 3)
100 WOONPLAATS:
Hbo bedrijfsmanagement MKB BEROEP:
Eindhoven
WERKT BIJ:
LEKKERSTE GERECHT:
CNC-verspaner / process engineer
HEKEL AAN:
Machinefabriek Gebr. Frencken B.V. in Eindhoven
FAVORIETE SPORTEN:
Stilzitten en niets doen
Sushi LIEVELINGSKLEUR:
Voetbal
Oranje
Fietsen
Mountainbiken
BELANGRIJKSTE GEREEDSCHAP:
MAAKT:
Computergestuurde freesmachine met robot Fijnmetalen producten voor onder meer hightech machines en luchtvaart
VERVOERSMIDDEL:
HOBBY'S:
Stijldansen
VAKANTIELAND:
"Ik ben presentator en MC bij de First LEGO League!"
Scouting
Klussen
Hardlopen Mountainbiken
AustraliĂŤ
First LEGO League
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
Coole Job
Nauwkeurig tot op 0,003 mm Hij deed vwo, maar koos voor het mbo. Inmiddels maakt Dick van der Lee de mooiste producten met een CNCmachine van bijna twee miljoen euro. “Ik ben nog elke dag blij dat ik de keuze heb durven maken.” De wenkbrauwen gingen op school wel even omhoog toen Dick aan het eind van 5 vwo zijn overstap naar het mbo bekendmaakte. “Je vergooit je toekomst, kreeg ik te horen”, zegt Dick. “Dat vond ik onzin. Je moet je hart volgen. En dat van mij ligt in de techniek. Ik ga fluitend naar mijn werk.”
Mbo-uitblinker Op het mbo volgde Dick een BBL-opleiding: 8 uur school gecombineerd met 32 uur werken bij Machinefabriek Gebroeders Frencken B.V.. In anderhalf jaar had hij niveau 2 en 3 op zak – normaal gesproken een traject van vier jaar. Zijn prestaties leverde hem de uitverkiezing tot mbo-uitblinker van het jaar op.
Robot Bij Frencken is Dick uitgegroeid tot cnc-frezer/process engineer. Hij programmeert de CNCmachine én bedenkt hoe het productieproces nog beter en efficiënter kan. “Ik stel de machine zo in dat hij ’s nachts volledig automatisch kan frezen. De robot zet de producten klaar, de machine doet de rest. De hele nacht door.”
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
Dick: “Het geeft een kick om zo’n machine te besturen. Het apparaat zit propvol met de nieuwste techniek en we kunnen vrijwel alles maken. Ik kan daarom ook niet begrijpen dat mensen nog zo’n verkeerd beeld hebben van techniek. Daar kan ik me best aan storen. Net zoals techniek niks voor meisjes zou zijn. Integendeel: meisjes hebben een fijnere motoriek en ze hebben een eigen kijk op techniek. Dat kan mooie dingen opleveren.”
Extreme precisie Onderdelen van chipmachines, MRI-scanners, elektronen-miscroscopen en vliegtuigen: de computergestuurde freesmachine maakt het allemaal. En met een precisie die je nergens anders tegenkomt. “We werken hier tot op 3, 4 micron (0,001 millimeter) nauwkeurig”, zegt Dick. “Dat is misschien wat abstract. Ik maak daarom vaak de vergelijking met een haar. Die is zo’n 30 micron dik.”
Stropdas De loopbaan van Dick gaat voorlopig door in de hoogste versnelling. Naast zijn werk rondde hij in de avonduren ook nog eens de hbo-opleiding Bedrijfsmanagement MKB af. Zien we Dick straks met een stropdas? “Ik kan nu alle kanten op, maar voorlopig ga ik nog niet op kantoor zitten. Ik moet het metaal kunnen voelen, ruiken en proeven. Frezen is zo’n mooi vak. Ik vind het nog veel te leuk om los te laten.”
Hoe word je CNC-frezer of process engineer?
Puzzel oplossen Het mooie aan zijn vak? “Het is de hele tijd een puzzel”, zegt Dick. “Ik krijg een blok metaal en een tekening. Hoe maak ik het product van een paar micron? En met welke gereedschappen? Mijn CNCmachine heeft er 409! Er zijn zoveel factoren die een rol spelen. Denk alleen al aan al die verschillende metaalsoorten met hun specifieke eigenschappen. Die puzzel moet je dus elke keer opnieuw zien op te lossen. Dit werk verveelt nooit.”
De tips van Dick: “Het begint met passie om ergens goed in te worden. En je moet er natuurlijk gevoel voor hebben. Je hoeft niet per se een echte technicus te zijn. Dat ben ik ook niet van nature. Een opleiding verspanen op mbo niveau 2 is een prima start. Bij voorkeur BBL, dan heb je meteen waardevolle praktijkervaring. Ben je goed, dan zit je nooit zonder leuk werk.”
13
Yougi
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
Goeie vraag?!
JASMIJN
VRAAGT ZICH AF… Ik ga best vaak met mijn broer en moeder naar de bioscoop en dan het liefst naar een 3D film. Maar ik vroeg me af, hoe werkt dat nou eigenlijk?
YouTech reporter Sven zocht het uit!
WAT IS 3D EIGENLIJK?
Misschien is het handig om eerst te vertellen wat 3D nou eigenlijk is. 3D betekent drie-dimensionaal. Wat gewoon betekent dat je naast hoogte en breedte ook diepte ziet.
Als je bijvoorbeeld een stok voor je houdt, dan zie je die veel dichterbij dan een boom op de achtergrond. Doordat je ogen naast elkaar staan zien ze allebei net een iets ander plaatje waarna je hersenen de beelden kunnen vergelijken en tot de conclusie kunnen komen dat die stok van daarnet echt dichterbij is dan die boom. Je kunt dus 3D zien doordat je ene oog andere dingen ziet dan het andere.
Wil je meer lezen van YouTech reporter Sven, check dan zijn pagina op youtech.nl/reporter/ sven-de-kok
n Heb jij ook ee ! Goeie vraag? r Stuur 'm naa tech.nl redactie@you
Om een film in 3D te zien moet je dat dus voor elkaar zien te krijgen. Dat zou je kunnen doen door zo’n bril op te zetten met een blauwe en een rode “lens”, maar als je naar de bioscoop gaat krijg je gewoon een slechte zonnebril. Hoe kan dat nou?
EEN KWESTIE VAN LICHT Nu wordt het wel wat moeilijker. Licht beweegt zich voort in golven en die kunnen horizontaal, verticaal, diagonaal en alles wat daar tussenin ligt gaan. Bij de bioscoop maken ze daar gebruik van door simpelweg het ene glas het verticale licht te laten blokkeren en het andere glas het horizontale licht te laten blokkeren. Doordat ze ervoor zorgen dat het horizontale licht een andere afbeelding geeft dan het verticale licht krijg je een 3D afbeelding!
Nu weet je hopelijk hoe je op een beeldscherm, dat zo plat is als een dubbeltje, toch nog 3D kunt zien.
Met groetjes van Sven! 15
Goed nieuws
KANKER EERDER
OP DE RADAR WAAR EEN KLEIN LAND GROOT IN KAN ZIJN… Radboudumc in Nijmegen heeft een
BRAILLE-
speciale nanovloeistof ontwikkeld, die zeer kleine uitzaaiingen in lymfeklieren bij kankerpatiënten zichtbaar maakt. De vloeistof zorgt ervoor dat uitzaaiingen (al vanaf 2mm) oplichten op een scan. Artsen kunnen zo gerichter behandelen = minder operaties en betere genezingskansen!
PRINTER VAN
LEG O
MEN NEME EEN SLIMME SCHOLIER EN EEN FLINKE DOOS L E G O M I N D S TO R M S . T i j d j e samen opsluiten in de garage, en voilà: een brailleprinter van Lego! De 12-jarige Shubham Banerjee uit Californië flikte het. En ook nog voor een aanzienlijk lagere prijs dan een ‘gewone’ brailleprinter. Ook mooi: iedereen mag Shubhams idee gebruiken, hij biedt de code en het ontwerp gratis aan!
GOED GEDRAG?
ZE IL VA K A N TI E!
GOED GEDRAG MOET BELOOND WORDEN, VINDEN ZE OP OSG HUGO DE GROOT IN ROTTERDAM. Cijfers alleen tellen niet: het gaat ook om inzet en sociaal gedrag. Twee leerlingen, aangedragen door de mentoren, winnen een zeilvakantie in het Caribisch gebied. Zon. Zee. Zeilen. En: schoolboeken! Want de leerlingen moeten tijdens hun welverdiende trip wel blijven doorleren…
EXPEDITIE DOOR
JE EIGEN DENKBEELDEN
VOOR OORD ELEN . PESTE N. UIT- In de ‘confrontati econta iners’ van SLUIT ING. Wat schiet en we ermee Expeditie Vriend en Vijand leer je door op? De komende jaren gaan vijf omge- games en gesprekken meer over je eibouwde zeecontainers op tournee langs gen denkbeelden en houding. Durf jij de schoolpleinen om leerlingen sociale confrontatie aan? Check de tourdates veiligheid te laten ontdekken. op vriendenvijand.nl.
16
DON’T GROENE VLAG
VOOR ECO-
SC HO OL
STEED S MEER NEDER LANDSE SCHOL EN DOEN MEE AAN ECOSC HOOLS . Dit wereldwijde VN-programma draait om duurzaamheid in de lessen én in de bedrijf svoeri ng op school . Het Nordw in Colleg e (Buite npost, Sneek, Heerenveen en Leeuwarden) scoorde onlangs de eerste ‘groen e vlag’ – de hoogste ondersch eiding van EcoSc hools – in Friesland. Mag jouw school ook wel wat groener? Kijk dan op eco-schools.nl.
WORRY ,
BE (WHATS)
HAPPY SOCIALE MEDIA ZIJN NIET ALTIJD EVEN SOCIAAL. Een verkeerd begrepen bericht, een scheldpartijtje: een ruzie is zo begonnen. Met de les WhatsHappy (www.kennisnet.nl) kun je in de klas problemen met chatten bespreekbaar maken en afspraken maken over hoe je fatsoenlijk met elkaar omgaat. Dan wordt een gauw weer een .
KAAL VOOR
K IK A
PLANT EENS EEN BOOM
OP JE DAK EEN TUIN OP JE DAK? Als het aan de gemeente Leiden ligt, krijgen verschillende scholen binnenkort groene dakbedekking. Da’s niet alleen goed voor de biodiversiteit
en luchtk walite it in de stad, maar ook voor de isolatie. Ook huiseigenaren kunnen hun dak laten begroeien, met een vergoeding uit een duurzaamheids-
EEN KALE KOP VOOR HET GOEDE DOEL! Leerlingen en docenten van Haarlemse Nova College lieten zich vorige maand kaalscheren voor KiKa, dat geld inzamelt voor onderz oek naar kinder kanke r. Kappersstudenten namen de tondeuse maar wat graag ter hand om euro’s te verdienen voor KiKa. Ook iets voor bij jou op school? Kijk op kika.nl hoe je kunt helpen.
fonds. Goed bezig! 17
LEKKER KLEIEN
MET HEET METAAL
Vuur en metaal maken Lotte Pronk gelukkig. De 20-jarige studente uit Andelst is de jongste vrouwelijke gediplomeerde smid van Nederland. “Van een stuk metaal iets moois maken, vind ik geweldig. Heet metaal voelt als klei. Dat is echt heerlijk werken, voor mij het mooiste wat er is.” Het liefst gebruikt Lotte haar fantasie om mooie dingen te maken. Ze houdt van vormen uit de natuur en is nu bezig met een bronzen roos van een meter groot. “Het is lastig om zo’n tere vorm te maken uit ruw metaal. Lastig, dus leuk!”, vertelt ze. “Met brons werk je anders dan met ijzer. Om ijzer te kunnen smeden, moet het tussen de 1.000 en 1.300 graden zijn. Dat is best een ruim gebied. Brons is eerder op temperatuur maar wordt ook sneller te heet. Dan smelt het weg of breekt het af.” De bronzen roos doet Lotte denken aan het eiland Utoya in Noorwegen. In de zomer van 2011 vond daar een aanslag plaats waarbij veel jonge mensen stierven. Noorwegen vroeg aan smeden uit allerlei landen, waaronder Lotte, om rozen te maken die samen een passend monumenten vormen. Komende zomer wordt het onthuld.
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
TEKENEN In de opleiding tot smid zit ook hand- en technisch tekenen. Lotte legt uit: “Handtekenen is het schetsen van een ontwerp. Niet op een tablet of smartboard, gewoon met potlood op papier. Dat is belangrijk, want bij een klant moet je snel even een goede schets kunnen maken om hem te overtuigen.” Het technisch tekenen komt daarna. Lotte maakt dan een werktekening op ware grootte. Ze gebruikt die om
You Go
LUCHTHAMERS
de onderdelen die ze maakt te checken op grootte en vorm. De werktekening maakt ze op overtrekpapier en trekt ze over op een aluminium plaat. “Dat moet wel want een papieren tekening op je werkplek vliegt vroeg of laat in de fik”, lacht ze.
GEREEDSCHAP Aambeeld en vuurplaats staan centraal in de werkplaats. Lotte doet een schort om, bindt het haar in een elastiek en demonstreert: met speels gemak tovert ze een fraaie krul aan een roodgloeiende staaf. Aan de muur hangen allerlei hamers en tangen om mee te smeden, hakken, draaien, vasthouden. “Ook gleufjes en gaten maken we met gereedschap op het aambeeld. Gaten boren kan ook maar doen we niet vaak. Je boort het ijzer dan weg. Als je een opening smeedt, duw je het ijzer naar een andere plek. Dat is veel mooier om te doen.” Veel smeden maken hun gereedschap zelf. Dat wil Lotte ook graag. “Maar zó goed ben ik nog niet. Een echte smid is zuinig op zijn gereedschap. Ik word boos als ik iemand zie buigen met een smeedtang. Die is om vast te houden! Buigen doe je met ander gereedschap.”
In de werkplaats staan ook luchthamers. Indrukwekkende apparaten die automatisch hameren op het metaal, met een kracht van 50 of 55 kilo per klap. Vader Cees, ook smid, gebruikt de luchthamers nauwelijks, hij werkt het liefst helemaal met de hand. Lotte natuurlijk ook maar denkt er toch iets anders over: “Op mijn jonge leeftijd is het verstandig om extra voorzichtig te zijn met mijn lijf. Smeden is stevig werk. Door de luchthamers te gebruiken, kan ik m’n lichaam een beetje sparen.”
TECHNIEKDAGEN “Ik doe vaak mee aan Techniekdagen”, vertelt Lotte verder. “Dat is altijd hartstikke leuk. De hele dag mag ik m’n verhaal vertellen en mensen enthousiast maken. En natuurlijk mag dan iedereen een stukje metaal smeden in een kleine gasoven. Tijdens Techniekdagen merk ik dat de belangstelling groeit voor oude ambachten, zoals houtbewerken en smeden. Mensen van alle leeftijden vinden het fijn om met hun handen iets te maken. Ze zoeken uitdaging in iets anders, iets origineels. Smeden biedt ze dat volop!”
teamspecs Een goede smid kan alles maken: van hekwerken en grafmonumenten tot brievenbussen en zonnewijzers. IJzer wordt verhit tot ongeveer 1.200 graden om te kunnen bewerken. Als het is ‘afgekoeld’ tot 800 graden, gaat het opnieuw in het vuur. De opleiding tot smid volgde Lotte bij Mondra Opleidingen: www.mondra.nl Lotte doet nu MBO Werktuigbouwkunde op het Graafschap College in Doetinchem.
19
10 vragen aan
,,
Cinemates ,,
veroveren Youtube
Een jetpack-kikker, vliegend bankstel, dodelijke pannenkoeken. De prettig gestoorde YouTube-video�s van Kelvin Boerma (17) en Peter de Harder (20) zijn razend populair. Cinemates noemen ze zich. Afgelopen zomer verhuisden de twee Groningers naar Amsterdam, daar leven ze van hun filmwerk. YouTech zocht ze op.
01
Hoe begon het?
Op het Fivelcollege in Delfzijl kwamen we elkaar tegen, sindsdien werken we samen. We willen dingen maken die onmogelijk lijken. Een goeie film neemt je mee op reis, zoals de Marvel-films over Thor en Iron 20
Man. Vliegende helden, magische hamers, metro’s door de muren. Geweldig!
02
Wat is �Het nieuwe filmen�?
Op pad gaan en ontdekken, zonder regels en dure spullen. Met weinig geld word je creatief en dat
maakt filmen extra spannend. We hebben onszelf veel geleerd door het gewoon te doen of zoeken op internet. Soms vragen festivals en musea of we een lezing willen geven. Dat vonden we in het begin wel raar. We hadden zelf niet in de gaten dat we op een bijzondere manier bezig waren.
03
Waar haal je inspiratie?
Rechtstreeks uit de bioscoop. Vooral actiefilms en fantasy met bijzondere effecten. Die inspiratie is belangrijk voor ons, want bij het maken van een film zijn we altijd onzeker. Wat we zien in de bios, geeft ons ideeën over hoe we willen filmen.
04
Hoe ontstaan goede idee�n?
Nadenken op de bank werkt niet, ideeën komen uit het niets. Hier in Amsterdam moeten we zorgen voor genoeg ‘ademruimte’, genoeg rust. Want juist dan komen de beste ideeën. In Groningen bedachten we de leukste dingen letterlijk tijdens het koeien melken. Ons beste idee tot nu toe? De video over de Kate Upton-date. De sfeer en uitstraling vinden we heel geslaagd.
moet het hebben. En veel humor met een rare draai op het eind. Humor is belangrijk op YouTube, dat is een groot verschil met tv. We werken nooit voor tv-producenten, onze video’s zijn alleen geschikt voor internet. Kijk naar populaire BN’ers die op hun YouTube-kanaal geen kijkers trekken. Die snappen het verschil nog niet tussen tv en internet.
07 Filmen jullie ook voor bedrijven?
Voor Disney maakten we een Cinemates-video over The Lone Ranger. Voor ons een leuke klus en voor Disney een mooie manier om de film te promoten bij onze 100.000 volgers. Voor Sony schoten we een video met hun nieuwste camera, zo maakt Sony reclame. Verder gaan we niet met betaalde opdrachten. We blijven in alle vrijheid ons ding doen, dat is onze kracht. Doen we dat niet meer, dan haken onze kijkers af.
08
Waar film je mee?
Met een Canon 5D Mark II en een kleine Blackmagic. Handzaam spul met HD-kwaliteit. De nieuwste Blackmagic hebben we besteld, die filmt 4K-kwaliteit: 4096 bij 2160 pixels in elk filmbeeldje. Smullen!
05
Hoe maken jullie special effects? We gebruiken een green screen: een groene achterwand die we in de pc vervangen door alles wat je maar kunt verzinnen. Bijvoorbeeld, Kelvin op een dure boot met een tropische stad op de achtergrond. De boot is echt, daar mochten we even op. De stad is nep, die hebben we erin gemonteerd. Zo kun je allerlei trucs uithalen. Soms zie je nog wel dat het fake is, maar dat vinden we juist leuk. Dat past bij onze comedy-stijl.
06 Een Cinemates-video herken je meteen?
09
Gaat het filmen altijd vlot?
Soms filmen we twee uurtjes voor het green screen en zitten we dagen achter de pc. Maar andersom gebeurt ook. Het is flink doorwerken, want elke week publiceren we twee films. Een ‘Milky Monday-video’ voor de echte fans en de ‘Friday Film’: een coole comedy sketch voor een groter publiek.
10
Wat doen jullie in 2020?
Nog steeds films maken voor YouTube. Wel langere films en grotere projecten, we willen niet blijven hangen in het succes van nu. Ons eerste grotere project komt nog dit jaar. Wat het wordt? Geen idee. Houd ons in de gaten!
Zeker! Filmen is een dagje uit met vrienden, die sfeer 21
Die wil ik!
Slimme snorkel Goed, je lijkt misschien wat op de schurk Bane uit The Dark Knight Rises als je dit masker opdoet. Maar voortaan kun je wel mooi ‘panic free’ snorkelen. Met de Easybreath adem je gewoon vrij door neus en mond, net als op het land. En een ingenieus mechanisme sluit de luchtinlaat direct af zodra er water in komt. Het Great Barrier Reef wacht op je! tribord.com
Hipster Segway De Segway kennen we allemaal. Briljant idee, maar wil je er ook op gezien worden? De Spaanse designstudio Bel & Bel verbouwde de tweewielige people mover met de originele onderdelen van oerscooter Vespa. Je evenwicht houden wordt er niet makkelijker door. Maar je scheurt voor 3.000 euro wel rond op een eersteklas eyecatcher! belybel.com
Mini quadrocopter ’s Wereld kleinste drone past in de palm van je hand: de Nano Quad van Revell meet 45 bij 45 mm en heeft een vlieggewicht van 11,5 gram. Laad ‘m drie kwartier op via USB en je hebt een minuut of vijf vliegplezier. De vraag is alleen of je deze piepkleine quadrocopter ooit nog terugvindt als hij even buiten bereik van je controller is…. revell-control.de
Maak je eigen golf ‘Elektrobetriebene Hightec-Surfer’. Mooi Duits voor een elektrisch aangedreven surfboard. Je maakt je eigen golf met dit hebbeding. De propeller van de Waterwolf MPX-3 stuur je aan via een draaiknop of Bluetooth-sensor. We hopen wel dat je je watersportvakantie nog kunt betalen na aanschaf van deze elektrosurfer: vanaf 6.990 euro. waterwolf.de
Gevonden voorwerpen Voor de YouTech-lezer die altijd alles kwijtraakt. Koop een Tile. Plak ‘m op je laptop, stop ‘m in je portemonnee, doe ‘m aan je sleutelbos en de pret begint. Met de bijbehorende app kun je je spullen altijd en overal traceren. Is je Tile buiten bereik (plusminus 15-50 meter)? Dan kunnen andere gebruikers eventueel ook de locatie van je Tile oppikken en doorgeven. thetileapp.com
Eco Marathon-car uit een 3d-printer
Een dag uit het leven van...
r de vijfde Hogeschool Zuyd in Heerlen doet voo Studententeam Euregiorunners van landen. on met dik 200 teams uit tientallen keer mee aan de Shell Eco Marath n tegen zo van vorig jaar nog verder verbetere o aut de wil m tea ert exp gse bur Het Lim printers! laag mogelijke kosten. Hoe? Met 3d-car. Shell Eco Marathon Dit wordt ‘m! Onze llen. ce ne gebeurt met zon De accu’s opladen
We maken ‘m helemaal met 3d-printers. In onze werkplaats staan er wel tien, met verschillende ‘nozzles’ voor grove en fijne details.
De techniek en alle onderdele n ontwerpen we zelf. Voor de vorm en ontw erpdetails kr ijgen we hulp van de Design Academ y Eindhoven.
Dit wordt het stuur, met schoollogo en ledverlichting in allerlei kleuren.
De nieuwste printer komt binnen. Snel uitpakken en aan de slag.
Met de watersnijder maken we een metalen frame dat de rol op z’n plek houdt.
Even de onderdelen aan elkaar lassen en we kunnen verder. Probleem! De grote rollen kunststof printmateriaal zijn te zwaar voor onze printers . Maar daar weten we iets op.
Ons doel is een hoge score én leren omgaan met deadlines, teamwork ontwikkelen en werken met nieuwe materialen, apparaten en technieken.
Dashboard, stuur en spiegels zitten 3d-geprint in de auto. Voor andere onderdelen printen we schaalmodellen om mallen van te maken.
Omgerekend naar benzine reden we vorig jaar 1 op 701. Ook design, samenwerking en productieproces tellen mee in de beoordeling. De auto rijdt 25 kilometer per uur. De wedstrijd duurt 10 ronden van 1,6 kilometer. Een jury meet het verbruik.
o straks door Zo stuurt onze aut maal kijken! Volg alle Rotterdam. Kom om/euregiorunners ons op facebook.c e. thon.hszuyd.nl/hom en shell-eco-mara
23
Harder. Hoger. Sneller. Verder. Hoog tijd voor actie na al dat binnenzitten in de donkere maanden! Met deze activiteiten ben je de ‘winterblues’ zo kwijt..
WAT: 040 Bmx Park WAAR: Eindhoven WEB: 040bmxpark.nl WAT: indoor skydive WAAR: Roosendaal WEB: indoorskydive.com Overall? Check! Schoenen? Check? Helm, veiligheidsbril en oordopjes? Check! Je bent klaar voor je indoor luchtdoop. In de windtunnel zweef je alsof je een echte vrije val maakt – maar zonder de angst voor een parachute die weigert open te gaan. En: met een aanzienlijk vriendelijker prijskaartje dan een sprong uit een echt vliegtuig. De adrenaline is er niet minder om. TECH FACT: De lucht komt van twaalf turbines en heeft een maximum snelheid van 275 km per uur.
24
Barspin. Bunny Hop. 360. Tail Whip. Wall Tap. Frontflip. De vette tricks vliegen je om de oren in 040 BMX Park. Na een grondige verbouwing en uitbreiding is het indoor bmx-park in Eindhoven nu meer dan 1.200 vierkante meter groot. Helm op en gaan! Heb je geen eigen bmx of step? No sweat, die kun je ter plekke huren. TECH FACT: In de productie van de ramps zijn meer dan 100.000 schroeven gebruikt
Top 5
WAT: SEC survivals WAAR: Almere WEB: sec-survivals.nl
WAT: klimbos gooi eemland WAAR: Lage Vuursche WEB: klimbosgooieemland.nl Last van hoogtevrees? Dan kun je beter even stoppen met lezen. Dit klimbos is het hoogste en langste klimbos van Nederland. Maximale hoogte: 22,5 meter! Andere smaakmakers: 125 bruggen en 750 meter tokkelbaan. Het bos telt zeven routes. Maar de echte bikkels gaan natuurlijk voor de zwarte en beleven hun moment of glory op dik twintig meter boven de grond. TECH FACT: Door een speciale klimgordel kun je veilig klimmen.
Schuilt er ook een Bear ‘Ultimate Survival’ Grylls in jou? Survival heeft alles in zich om je grenzen te verleggen. De strijd tegen de elementen. Tegen de ruige natuur. En natuurlijk tegen jezelf! Varen. Klimmen. Kruipen. Springen. Rennen. Boogschieten. Overleven: niet voor watjes, maar vooral ook fun. TECH FACT: Bear Grylls leidde het eerste Britse team dat de Atlantische Oceaan overstak in een opblaasboot.
WAT: Bikepark Winterberg WAAR: Winterberg, Dui WEB: bikepark-winterberg.de In ons vlakke landje kun je lang zoeken naar een echte downhillbaan. In Winterberg ligt het Walhalla voor elke cross- en mtbfanaat. Tien tracks, van oefenciruit tot een extreme downhill, zijn goed voor kilometers scheurplezier. Als Winterberg geen optie is: in Malmedy (Ardennen) ligt het grootste bikepark van de Benelux, Ferme Libert. Een mooie tussenstop op weg naar vakantie in het zuiden?? TECH FACT: Een speciale lift brengt jou en je bike naar de top van de berg.
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
25
Quiz
Wat weet jij van...
slimmer voedsel?
De wereldbevolking blijft groeien en groeien. Volgens de VN zal er straks 70% meer voedsel nodig zijn. Tegelijkertijd moet onze CO2uitstoot drastisch omlaag. Hoog tijd om ons voedsel zo duurzaam mogelijk te produceren. Weet jij daar genoeg van om een van de vijf EASYBREATH SNORKELS te winnen?
1.
Insecten zijn bezig met een opmars als alternatief voor ‘gewoon’ vlees. Wat is een belangrijk voordeel van het eten van sprinkhanen en andere insecten? a. Insectenvlees is gezonder én lekkerder b. De CO2-uitstoot per kilo geproduceerd vlees is veel lager c. Het is minder zielig
3.
omJe kunt thuis ook zelf slimmer T gaan met voedsel. Wat helpt NIE om de uitstoot te verminderen?
2.
a. Koken mét in plaats van zonder deksel op de pan b. Koken op gas in plaats van op elektriciteit c. Koken terwijl je een kookprogramma kijkt op televisie
4.
De uitstoot van broeikasgas voor de productie van een gemiddelde warme maaltijd is ongeveer net zoveel als… a. Een volle mand was laten drogen in de wasdroger b. 20 km rijden met een zuinige auto c. Een ritje naar school op de brommer
In Bordeaux inspecteren sommige wijnboeren hun wijnstokken op een opmerkelijke manier. Hoe? a. Met afgerichte varkens b. Met drones c. Met satellietbeelde n
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
5.
lt De milieubelasting door veetee heeft vooral te maken met de effi vee van ciëntie van de omzetting ig voer: dus hoeveel kilo voer er nod n. is om een kilo vlees te producere toot? Welk dier geeft de meeste uits
6.
a. Koe b. Kip c. Varken
7.
Waarom is het eiwitrijke zeewie r duurzamer te kweken dan landgewa ssen? a. Het groeit in de zee, er is dus gee n zoet water of kas voor nodig b. Het is veel lichter dan gewone groente en dus te transporteren met minder uits toot c. Het blijft langer goed omdat er veel zout in zit
Wat is genetische modificatie? a. Alleen maar gewassen kweken die in de mode zijn gst b. De genen van gewassen veranderen, bijvoorbeeld om de opbren te verbeteren, plagen te bestrijden en de kwaliteit te verhogen t c. Gewassen zo dicht mogelijk bij de consument kweken, om uitstoo van CO2 door transport te verminderen
8. 9.
Voor hoeveel procent van de wereldwijde CO2-uitstoot is landbouw en voedselproductie verantwoordelijk? a. Nog geen 1% b. Ongeveer 10% c. Ruim 18%
Wat is een van de ‘bijwerkingen’ van bio-industrie? a. De dieren krijgen vaak antibiotica, waardoor vleeseters ongevoelig voor antibiotica kunnen worden. Infecties met resistente bacteriën zijn dan moeilijker te behandelen. b. Boeren moeten steeds harder werken met zo veel dieren c. Vleeseters krijgen net als de dieren last van angst voor kleine ruimtes (claustrofobie)
10.
Steeds meer kassen zijn voorzien van een zonnecollector. Wat is dat? a. Een apparaat dat zonlicht omzet in warmte, bijvoorbeeld om de kas te verwarmen b. Een medewerker die collecteert voor investeringen in zonne-energie c. Een dak dat volledig bestaat uit zonnecellen
31. Met vraag tien Je vindt de antwoorden op de eerste negen vragen op pagina naar mei kun je een mooie prijs winnen. Mail je antwoord voor 15 inzendingen prijsvraag@youtech.nl (o.v.v. ‘Prijsvraag Quiz’). Onder de goede atisch bericht. autom verloten we 5x een Easybreath snorkel! Winnaars krijgen 27
YouTalk Wij waren op bezoek bij Ruben. Ruben is 16 en maakt van alles en nog wat met zijn handen. Het begon met een stokzwaard toen hij klein was. Dit werd later een kruisboog totdat hij er een auto van maakte. Tegenwoordig kan Ruben met elektriciteit werken en maakt of repareert hij dingen die van pas kunnen komen. Waarom? Hij wil de gebruikerswereld zo makkelijk mogelijk maken. Maar het moet er natuurlijk ook stoer uitzien. We vroegen aan Ruben of hij één van zijn ideeën kon uitleggen: DE BOXGITAAR! "Ik heb eigenlijk altijd al dingen gemaakt. De ideeën komen vanuit het niets. Meestal als ik iets zie liggen, of als er iets gerepareerd moet worden. Ik heb het mezelf aangeleerd en dit breidde zich steeds verder uit. Deze boxgitaar heb ik bij m’n opa en oma gemaakt. Ik maak daar trouwens bijna alles omdat mijn opa een enorme gereedschapskist heeft waar ik mee aan de slag kan met hout en elektriciteit."
Vervolgens heb ik de omtrek uitgezaagd en de schroeven er in geboord. De bedrading van de box heb ik vast gesoldeerd en vervolgens een gat in de achterkant geboord zodat de kabel daar doorheen kan. Vrij simpel dus, maar het ziet er wel stoer uit." "Voor iemand die niet handig is met zijn handen, snap ik dat het moeilijk is om zo iets te maken. Maar als je net zoals ik het leuk vindt om te knutselen met van alles en nog wat, dan snap je op een gegeven moment wat je aan het doen bent. En dan gaat het eigenlijk vanzelf. Ik ga volgend jaar elektrotechniek studeren, dan hoop ik nog veel gavere dingen te maken." Zelf een boxgitaar maken? Dan heb je dit nodig: Een gitaar en een box. En extra: een aansluiting om hem voedingen te geven en een mobiel aan te sluiten. Het gereedschap dat je nodig hebt: Een boor, een figuurzaag, vijlen, een soldeerbout, schroeven en een schroevendraaier.
"Ik kreeg daar ook het idee voor deze boxen. Ik vond de gitaar en oude boxen op zolder en ineens bedacht ik me dat het best wel geweldig zou zijn om deze samen te voegen. En toen ben ik eigenlijk aan de slag gegaan. Ik heb de omtrek van de boxen, en de plekken waar de schroeven moesten komen, getekend op de gitaar.
WAT HEB JIJ MET TECHNIEK? Doet jouw school coole dingen met techniek? Heb je net een zelfgebouwde raket gelanceerd? Is jouw gepimpte fiets de allervetste uit de hele buurt? Heb je een briljant idee om energie te besparen? Vertel het ons en wie weet sta jij in de volgende editie op deze pagina! Niks is te gek. Foto’s, ideeën, filmpjes, korte verhalen: als het maar met techniek te maken heeft. Stuur je bijdrage naar redactie@youtech.nl
ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
10% KORTING OP EEN SPECTACULAIR
KINDERFEEST! Raketten lanceren, slijm maken, rook kringen schieten en nog veel meer! Reken maar dat onze gekke wetenschappers voor een dag zorgen om nooit te vergeten. Ga naar nederland.madscience.org en reserveer je feestje! Deze korting is geldig tot 31-12-2014 en kan niet worden gebruikt i.c.m. andere acties.
KORTINGSCODE: YOUTECH2014
Try this at home
Try this at home is powered by:
maak je eigen waterzuiveringsinstallatie Een flinke regenbui spoelt de straten schoon en voert allerlei vuil af naar het riool. Het water zakt door de grond weg en komt daar ook allerlei lagen vuil tegen.Toch komt er altijd weer schoon water uit de kraan. WAT GEBEURT ER MET HET WATER OP WEG NAAR DE KRAAN?
DIT HEB JE NODIG: Waterglazen of potjes, emmer, aarde, gras, bladeren, takjes, plastic flessen, zand en grind, trechters, zeven, koffiefilters.
DIT MOET JE DOEN: Maak een emmer met vies water. Gebruik bijvoorbeeld aarde, gras en blaadjes. Wat zie je? Blijft het vuil drijven, ligt het op de bodem of heeft het zich in het water verspreid?
WEDSTRIJD: Neem allemaal een potje vies water uit dezelfde emmer. Wie maakt het schoonste water?
HOE KRIJG JE HET WATER WEER SCHOON? Kun je de vieze deeltjes met een lepel uit het water vissen? Of maak je een filter om alle deeltjes eruit te halen? Bedenk zelf je eigen waterzuiveringsinstallatie.
ZO WERKT HET! Regen- en afvalwater worden in een rioolzuiveringsinstallatie gereinigd. Dit gebeurt in meerdere stappen, waarbij verschillende methodes gebruikt worden. Om de grove delen uit het water te verwijderen worden een soort harken gebruikt. Kleinere deeltjes worden door filters vastgehouden. De allerkleinste deeltjes, die je met het blote oog niet eens kunt zien, worden door actieve koolstof gebonden. Na al deze stappen is het vuile water weer schoon en bruikbaar.
WAAR ZIE JE DIT IN HUIS? de pasta na het In de keuken bij jou thuis maak je ook gebruik van filters. Zo wordt filterzakje, terwijl koken in een zeef opgevangen. En de koffiedrab blijft achter in het de koffie in de pot loopt. 29
Agenda dit keer Zoals altijd selecteert YouTech ook il en de vijf leukste events in maart, apr zijn. mei die ook nog eens erg leerzaam
Wasted Matter
Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam youtech.nl/wasted-matter
Foto: Lotte S teke len bu
Online youtech.nl/geocraft
De voorjaarsvakantie is het startsein van een door GeoFort ontwikkelde Minecraft game: GeoCraft. Bij deze wedstrijd kun je online vanuit huis meedoen. Je kunt je op Geocraft.nl aanmelden en krijgt daarna een ‘plot’ toegewezen waar je mag bouwen. Het doel van de wedstrijd is om een zo mooi en uitdagend mogelijke hindernisbaan te maken. De prijsuitreiking is 18 april op het GeoFort in Herwijnen.
tot
april
rg .
Design Column #7 ‘Wasted Matter’ is een overzicht van ontwerpen die op andere manieren gebruik maken van onze grondstoffen. Van alle energie op deze aarde verspillen we op dit moment zo’n 98%. Tijd om daar iets aan te doen! Wasted Matter laat je interessante alternatieven op het gebied van verbruik en verspilling van energie zien, zoals een slipper gemaakt van oude sneakers en de Phonebloks.
geocraft
tot mei
18
11 Dutch Technology Week eindhoven youtech.nl/techweek
Shell Eco marathon en Shell Energy Lab Ahoy, Rotterdam youtech.nl/shelleco
18-24 mei
Dit jaar wordt alweer voor de derde keer de Dutch technology Week (DTW) georganiseerd. Je kunt in deze week samen met professionals, scholieren, studenten en technologieliefhebbers ervaren hoe leuk en spannend het is om mee te werken aan uitvindingen die de wereld veranderen.
Amsterdam 15-18 mei
Zin in een onvergetelijke dag waar je ook nog iets van leert?! Beleef dan de Shell Eco-marathon en Shell Energy Lab in Rotterdam. Welke student rijdt meer dan 2800 km op 1 liter benzine? En wie bouwt de beste auto voor de toekomst? Daarnaast zijn er veel interactieve attracties en activiteiten voor jong en oud in het Shell Energy Lab. Een plek waar energie het middelpunt is en waar je de wereld van morgen kan beleven.
verwen jezelf! Check youtech.nl/vips en ga volledig verzorgd naar een van de bovenstaande of andere events!
Maker Festival Amsterdam youtech.nl/makerfestival
30 mei t/M 1 juni
Het event waar ambachtslieden aan elkaar en jou laten zien welke oplossingen zij hebben bedacht voor de wereld waarin we nu leven. Er zijn vier hoofdthema’s: techniek, food, art & fashion. Het festival heeft een hoog ‘zelf doen en maak’-gehalte; er zijn workshops, demonstraties, proeverijen, werkende installaties en spannende projecten om aan deel te nemen.
OPLOSSINGEN
OPROEP! DE VOLGENDE EDITIE
JOUW SCHOOL IN YOUTECH MAGAZINE? Laat het ons weten als jouw school goed bezig is. Doen jullie iets bijzonders? Heb je een held in de klas? Of organiseer je een leuke actie of event voor een goed doel, het milieu of de maatschappij? Stuur dan een mail naar redactie@youtech.nl. Wie weet staat jouw school de volgende keer in ons blad.
YouTech Magazine nr. 4 verschijnt weer:
VANAF 19 JUNI 2014 ONTVANG JE YOUTECH MAGAZINE NOG NIET? Meld je dan aan op youtech.nl/magazine. Wij sturen je dan vier keer per jaar dit coole blad naar je huis. Helemaal gratis!
Wat weet jij van...
techniek?
DE TECHNIEKQUIZ: 1 = b, 2 = b, 3 = c, 4 = b, 5 = a, 6 = a, 7 = b, 8 = c, 9 = a Het antwoord op vraag 10 vind je hier niet. Wil jij kans maken op een van die vijf vette Easy Breaths? Mail dan je antwoord (a, b of c) vóór 15 mei samen met je naw-gegevens naar prijsvraag@youtech.nl. De winnaars krijgen na 15 mei automatisch bericht.
COLOFON YouTech Magazine is een kwartaaluitgave van: TechniekTalent.nu Wipmolenlaan 1 3447 GJ Woerden tel: 0172 – 236600 info@youtech.nl TechniekTalent. nu is een samenwerkingsverband van acht technische bedrijfstakken in Nederland, die als gezamenlijke missie hebben geformuleerd: “Meer instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek”. Ontdek jouw wereld op youtech.nl!
Directeur: Chris van Bokkum Bladmanager: Rianne Cuppen Redactie: Peter de Koning, Michiel van Ruitenbeek, Barbara Vos, Erwin Suvaal, Rick Thijssen Fotografie: Buitensport Nederland, Tore Meek, Marisa Allegra Williams, Murad Asli/ MRD Photography, Cinemates, JT Kerkrade, Euregiorunners Hogeschool Zuyd, Miele, Peter de Koning Marketing & Productie: Rianne Cuppen Art Direction: Jeroen Kroes (Us Media) Vormgeving: Lucie Puybonnieux, Jeroen Kroes (Us Media) Drukwerk: Schotanus & Jens Verzending: TechniekTalent.nu
SERVICE & INFORMATIE Afmelden voor YouTech Magazine? Stuur een e-mail naar afmelden@youtech.nl. Laat ons ook weten wat de reden van afmelding is, die informatie helpt ons het magazine nog beter te maken! Vragen over abonnementen, nabestellingen en verspreiden? Stuur een e-mail naar info@youtech.nl. Vragen over de inhoud van het blad kunnen verzonden worden aan redactie@youtech.nl. Adreswijzigingen: Geef je adres uiterlijk drie weken voor verschijning van het volgende nummer door aan info@youtech.nl. Over YouTech: Beleef de werelden van techniek op youtech.nl. Op ons platform kun je van alle beleven. Gamen, filmpjes bekijken, leuke weetjes lezen, meedoen aan vette acties, prijsvragen en nog veel meer. Om je op de hoogte te houden, sturen wij je iedere week het ‘YouTech Weekoverzicht’, boordevol actuele weetjes!
31
VRAAGJE WEET JIJ WAT DIT IS? Surf dan naar youtech.nl/magazine Vul je het juiste antwoord in, dan mag je deze foto downloaden. Gebruik ‘m vervolgens als wallpaper of plaats ‘m op je Facebook.