KIJK VERDER. BLIJF NIEUWSGIERIG.
NR 02 | APRIL 2016
E D R E T H C A MEN BIJ SCHERNSTER MO
JAM
Check 5 p o T de
E T S T O O R G T HE IEGTUIG VL LD! TER WERE
e k s t i Be er Viss VAN EEN
S E J T H C I L R O N O E V N E N O E J L L A I M STR
DROOMLTE 1 CARRIERE FORMU
Be & Wwijs j I N e t r an 2 to spor ffe t-k boe enni ken s
A S I L A H S
Ook jij kunt tijdens de Dutch Technology Week ervaren dat technologie alles om ons heen verbindt! Durf te dromen! Iedere uitvinding start daarmee. Raak geïnspireerd van alle techniek tijdens de Dutch Technology Week.
MAY 23-28 2016
YOUTECH IS FAN VAN DE DUTCH TECHNOLOGY WEEK Ga zelf aan de slag tijdens Night of the Nerds in het Klokgebouw Eindhoven op 24 mei of neem een kijkje in de keuken van diverse high tech bedrijven tijdens de High Tech Ontdekkingsroute in Brainport Regio Eindhoven, Drachten of Almelo op 28 mei.
DIT MAG JE NIET MISSEN! KIJK VOOR ALLE INFORMATIE OP: WWW.DUTCHTECHNOLOGYWEEK.COM DUTCHTECHNOLOGYWEEK | #DTW2016
Inhoudsopgave
In dit nummer...
6.
Web & app Vette nieuwe apps
9
YouTalk Jouw brief 10 in YouTech
Agenda Waar ga jij 34 naartoe?
10.
Shalisa knutselt muziek in elkaar
Coole Job De wereld rond op ‘n motorfiets!
22.
Top 5 De monsters van het transport
26. 24.
Quiz Wat weet jij van vervoer?
iewieler, Een stoomtrein, een dr een een vliegtuig, de fiets, en we raket... Dit keer schrijv enkele en Ge over TRANSPORT! n zonder vorm van transport ka willen techniek natuurlijk. We en vooral steeds sneller, relaxter ar B. Nu ook zuiniger van A na zelf rijden, moeten je ouders nog bben we maar over een tijdje he is rijden. auto’s die ons naar hu ruitgezakt Terwijl jij lekker onde je ouder een spelletje speelt en
30.
Testlab Need for Speed moet je hebben!
t dacht je een dutje doet. En wa perloop, van de razendsnelle Hy auto’s, zelfrijdende elektrische n bezorg-drones, schepe lfs op zonne-energie en ze fietsen hoverboards... Straks we in 30 we in de lucht en zijn k dit minuten in Parijs! Chec nt dit magazine helemaal, wa hnische keer staat ’t bomvol tec port. ns ontwikkelingen in ’t tra ar! Enneh... Gordel om? Lezen ma Blijf nieuwsgierig!
You Go Beitske Visser droomt van de F1
En verder... 4. 14. 15. 16. 18. 28. 30.
Goed nieuws Die wil ik Goeie vraag Top of flop Behind the scenes Try this at home Een dag uit het leven van… 31. Vraagje 3
ENERGIEK SCHOOLPLEIN Een ‘energiek schoolplein’ is gekozen als beste klimaattip van kinderen op de landelijke Kinderklimaattop in Dordrecht. De leerlingen van basisschool Het Panorama uit Arnhem overtuigden de jury met hun idee om met bewegen, rennen en schommelen op het schoolplein energie op te wekken. Ook willen ze regenwater opvangen en bomen of struiken planten. De volgende Kinderklimaattop vindt plaats in november dit jaar. Meer info: www.groenevoetstappen.nl
KLEDING VAN ALGEN
Ontwerper Tjeerd Veenhoven gaat de kledingindustrie een stuk duurzamer maken. Hij kreeg in februari de Global Change Award voor zijn techniek om textielvezels te produceren uit algen. Je weet wel, die groene slierten in zeeën en meren en soms ook in je aquarium. Daarvan kun je prima kleding maken. Tjeerd legt uit: “Kledingstoffen als polyester maak je van aardolie en dat is niet best voor het milieu. Algen groeien op zonlicht en CO2. Als je daar kleding van maakt, belast je het milieu veel minder.”
SCHOOLFOTO’S IN 3D
Schoolfotografie is een mooie traditie. Maar ook tradities gaan mee met hun tijd. Montessorischool Steigerland in Amsterdam zegt het tweedimensionale plaatje vaarwel en laat zijn 700 leerlingen vereeuwigen met een 3D-scanner. Het resultaat: een levensecht poppetje in verschillende formaten. En dat is nog niet alles. De leerlingen kunnen hun 3D-scan ook laten verwerken tot een avatar in bijvoorbeeld de voetbalgame FIFA.
4
HET KAN: ONZE ENERGIE HELEMAAL DUURZAAM
Nederland helemaal duurzaam in 2050? Jazeker, zeggen Amerikaanse onderzoekers. Volgens hen komt in 2050 tweederde van onze energie uit windmolens op zee en bijna een derde van weilanden vol zonnepanelen. De kleine beetjes energie die we dan nog missen, komt dan van zonnepanelen op daken en uit golfenergie-installaties in rivieren en de zee. Let op: dit kan alleen lukken als we het met z’n allen ook echt willen en doen. Maar we weten nu zeker dat het kan.
Goed nieuws
STEEDS MEER VROUWEN ZIJN TECHNIEKCOACH
Op steeds meer basisscholen werken techniekcoaches van TechniekTalent. En nog beter: steeds meer techniekcoaches zijn vrouw. Niet vreemd natuurlijk, want meisjes en vrouwen hebben net zoveel talent voor techniek als jongens en mannen. De techniekcoaches helpen bij het plannen maken voor goed techniekonderwijs, en ze helpen zoeken naar bedrijven waar kinderen iets kunnen leren. Nu is eenderde van de coaches een vrouw. Nog even en het is fifty fifty!
KRACHTIGSTE TELESCOOP IS BIJNA KLAAR
HEERLIJKE OESTERZWAMMEN UIT KOFFIEDIK
Siemen Cox en Mark Slegers van het bedrijf RotterZwam verzamelen het koffiedik van talloze koffiezaakjes in Rotterdam. Op deze zwarte prut kweken zij met groot succes prachtige oesterzwammen en die verkopen ze aan Rotterdamse restaurants en eetcafés. En zijn de voedingsstoffen in de koffiedrats op, dan gaat het spul in een biovergister die het omzet in brandstof. Recycling ten top! Voor thuisgebruik bieden Siemen en Mark de kleine Growkit.
De lanceerdatum van de James Webb telescoop werd vaak uitgesteld, maar de laatste tijd zit de bouw in een ongekende stroomversnelling. De afgelopen maanden installeerde NASA de achttien spiegelsegmenten voor de hoofdspiegel van de grootste, krachtigste en misschien wel belangrijkste ruimtetelescoop ooit. Een heel precies werkje. Een afwijking van meer dan 38 nanometer (één duizendste van de dikte van een haar!) zorgt al voor problemen. Maar het is gelukt. De lancering staat nu gepland in 2018.
SCHOLEN RECYCLEN E-WASTE
Vele tientallen basisscholen in heel Nederland deden in maart en april mee aan de E-waste race: een wedstrijd tussen scholen in een regio om zoveel mogelijk elektronisch afval bij mensen uit de buurt op te halen. Zo helpen zij mee met het recyclen van elektronisch afval. Hoeveel de race opleverde, was nog niet bekend toen we deze YouTech maakten. Kijk voor het laatste nieuws op www.ewasterace.nl
5
10 vragen aan...
‘Schuiven en knippe totdat het nummer k Met haar hit Million Lights veroverde Shalisa van der Laan (16) veel harten in Nederland en Europa tijdens het Junior (Eurovisie) Songfestival. Het was een bijzonder jaar voor de Havo 4-leerlinge uit Wognum. Wat brengt de toekomst? Tien swingende vragen…
04. Wie is je held?
01. Waarom is zingen zóóó leuk?
05. Wat vind je een mooie technische ontwikkeling?
Ik ben altijd bezig met muziek. Zelfs tijdens het tandenpoetsen speelt er muziek in mijn hoofd. Volgens mijn moeder maakte ik als baby al zingende geluidjes. Voor mij is muziek een heerlijke manier om gevoelens te uiten.
02. Hoe ontstaat jouw muziek?
Voor Million Lights was er eerst de tekst. Die schreef ik met mijn moeder. Daarna ging ik wat rommelen op de piano en vond ik allerlei stukjes muziek. Sommige kon ik gebruiken, andere niet. Toen ben ik gaan schuiven, knippen en plakken met die stukjes totdat het klopte. Couplet, refrein, couplet, refrein, bruggetje, refrein. Zo zitten veel songs in elkaar. Million Lights was het eerste nummer dat ik zelf heb gemaakt. Dat ik er zoveel succes mee heb, stimuleert me enorm om door te gaan met zelf muziek maken. Mijn nieuwe single komt dit jaar uit.
03. Je belangrijkste gereedschap?
Piano, pen en papier. Meer heb ik niet nodig om muziek te schrijven en te spelen. Ik leer mezelf gitaar spelen, maar dat is lastig. Moet ik nog flink oefenen.
6
Joss Stone. Die is helemaal zichzelf op het podium. Mijn vader nam me eens mee naar een jazzfestival en zei: dat moet je zien. Ik kende Joss nog niet en dacht: jazz, het zal wel. Maar o jee, toen ze begon te zingen. Die stem, die expressie, die vrijheid op het podium. Geweldig! Laatst speelde ik met een band een nummer van haar. Spannend, want er keken alleen maar muziekstudenten, muzikanten en muziekdocenten. Het ging gelukkig prima.
Voor het Junior Songfestival maakten we in Bulgarije een 360-graden video, in de stad Sofia en tijdens de repetitie in de arena. Dat werkt met enkele GoPro’s op een stok. Als je het filmpje afspeelt, kun je het alle kanten op scrollen. Heel tof. Je wilt niet weten hoeveel lol we hadden tijdens de opnamen. Je kunt het ook in 3d bekijken op je smartphone in een 3dhouder. Die heb je al voor een paar euro van karton. Vouw je zo in elkaar.
06. Ben je een gadgetfreak?
Meer een phone- en appfreak. Sinds kort gebruik ik een appje van het microfoon-merk Røde. Heel handig als ik even een vlogje wil maken. Dan sluit ik zo’n klein trui-microfoontje aan en hup, ik kan aan de slag.
07. De belangrijkste les afgelopen jaar?
Genieten! Dat klinkt cliché maar is gewoon waar. Natuurlijk ben ik soms zenuwachtig, maar dan probeer ik te denken: tjonge, wat is dit allemaal leuk en bijzonder. In de halve finale lukte dat niet, toen was ik echt zenuwachtig. Maar eenmaal in de finale vielen de zenuwen weg omdat ik al verder was dan ik dacht. Toen ging het vanzelf.
en klopt’
08. Je mooiste ervaring tot nu toe?
Het Songfestival in Bulgarije was een topweek. Onderdeel zijn van zo’n mooie grote show. Met veel interviews, ook in het Engels. Wie weet mag ik voor Nederland ooit meedoen aan het grote Songfestival. Dat zou gaaf zijn.
09. Wat doe je over tien jaar?
Spelen met een eigen band in grote zalen, hoop ik. Het publiek blij maken met een mooie show. Zoals Marco Borsato en Anouk, maar dan meer rhythm & blues en soul met een beetje pop. Ik zou zeggen: geef me de band van Joss Stone en ik begin morgen!
10. Een tip voor YouTechlezers die het Songfestival willen winnen?
Mijn tactiek is eenvoudig: doe enorm je best. Dan kun je jezelf nooit iets kwalijk nemen.
7
Je blijft niet zappen
als je lol kunt trappen Als het buiten leuk is, blijf je niet binnen. Daarom helpt Jantje Beton kinderen om hun eigen buurt weer leuk te maken. Want buitenspelen is essentieel voor de gezonde ontwikkeling van een kind. Help ook mee! Kijk op www.jantjebeton.nl.
Haal het kind naar buiten!
Web&app HYPERLAPSE Hij is er zowel van Instagram (iOS) als van Microsoft (Android) en haalt nóg meer uit je smartphonecamera. Met Hyperlapse maak je in een handomdraai de vetste time lapse-filmpjes. De app stabiliseert je beelden al tijdens het schieten, dus je kunt zelfs achter op de fiets handheld filmen! Versnellen kan tot 12 keer de originele afspeelsnelheid. Hyperlapse • App Store en Google Play • gratis
WEB&APP IS POWERED BY LENNART KERKVLIET FLIGHTTRACK 5 Realtime info over vrijwel elke vlucht in de hele wereld: met Flight Track weet je precies hoe laat jouw vlucht of die van je vrienden of familie vertrekt of landt. Vertraging? Via een pushnotificatie krijg je automatisch een update als er iets wijzigt. Zelf vliegen of vluchten volgen was nog nooit zo eenvoudig. FlightTrack 5 • App Store en Google Play • 4,99 euro / 4,10 euro
HEB IK WIND MEE?
TRANSPORT TYCOON Dé app voor als de trein stilstaat, je moet wachten op de bus of met je ouders in de file staat. Met Transport Tycoon verveel je je geen seconde: bouw je eigen transportimperium, laat zien hoe het wél moet en laat de kassa rinkelen. Groot rijbewijs of OV-chipkaart niet nodig! Transport Tycoon • App Store en Google Play • 6,99 euro / 5,99 euro
Niks erger dan met wind tegen naar school fietsen. Hebikwindmee.nl is in het leven geroepen voor iedereen die moet fietsen en zich afvraagt of je wind mee of wind tegen hebt. Het systeem berekent jouw route en vergelijkt ‘m met de actuele windrichting. Zo ga je altijd goed voorbereid op pad! www.hebikwindmee.nl
9
Youtalk
Hey YouTech,
Ik ben bij techniekles een breakdance van de kermis aan het bouwen. Het model is 80cm bij 60cm groot dus het is een flink ding. Ik ben januari begonnen aan de bouw van het middenstuk en alle lampjes zitten er al in. Ze doen het allemaal. Het zijn in totaal 12 lampjes en een propeller! Ik denk dat de breakdance over 3 maanden af is!
Hoi Youtech,
Ik heb van jullie een robot gekregen, daar ben ik erg blij mee. Het is wel erg moeilijk om alles precies goed in elkaar te zetten. We moeten
nog even de laatste draadjes met elkaar verbinden en dan moet “Charlie” tot leven komen. Heel erg bedankt!
Groetjes Judith Heuven
Groetjes, Milan Leppers
Goed bezig Milan! Hou je ons op de hoogte? We zijn heel benieuwd naar het eindresultaat.
Judith is de winnaar van de Meccanoid, deze kon je eerder winnen bij de Quiz. We zijn blij dat je zo fanatiek aan de slag bent gegaan Judith. Wat een enorme robot! Groetjes van YouTech aan jou en Charlie!
Mijn laatste YouTech...
Jeetje, de laatste YouTech voor mij… Bijna drie jaar heb ik voor YouTech gewerkt als ‘Mevrouw YouTech’. Misschien heb je me wel eens gezien op YouTube, of op een foto van onze verjaardag in januari. Ik wilde jullie even zeggen dat ik het ongelooflijk leuk heb gevonden, dat ik hoop dat jij YouTech net zo leuk vindt als ik en dat ik heel trots ben op YouTech én op jou. Enneh, blijf nieuwsgierig! :-) Lieve groetjes, Rianne Cuppen
10
Coole Job
Elektro-bike Storm Pulse gaat op wereldreis
In 80 dagen de wereld rond. Op een elektrische motorfiets die ze zelf ontwerpen en maken. Dat is de prachtig droom van het studententeam STORM Eindhoven. En die droom komt uit. Twee keer zelfs. Onder leiding van teammanager Texas van Leeuwenstein gaat het team op reis in 2016 én 2017. Waarom? Stomme vraag. “Omdat het heel gaaf is.”
Texas van Leeuwenstein en Wilco Pesselse zijn allebei student aan de TU Eindhoven. En allebei gek op motorrijden. Ze bedachten: we maken op de TU een extra coole elektro-bike die veel verder rijdt dan gewone elektro-motorfietsen. “En toen hoorden we van de 80 Day Race”, vertelt Texas. “Een wereldreis in 80 dagen voor voertuigen met een duurzame aandrijving, dus zonder brandstofmotor. Onze perfecte uitdaging. De 80 Day Race zou plaatsvinden in augustus 2016, maar werd verplaatst naar 2017. Geen nood, dan rijden we ‘m toch twee keer.”
Wereldkaart
In de werkplaats van STORM Eindhoven heerst gezellige wanorde. Zoemende computers, pruttelende koffiezetters, zwoegende techneuten. De bureaus liggen vol met 3d-tekeningen en opgedroogde theebuiltjes. Aan de muur een wereldkaart met de reis van land naar land. Teammanager Texas houdt overzicht tussen alle slimme techneuten die allemaal hun ding doen. “Weten waar iedereen mee bezig is, op de juiste momenten besluiten durven nemen. Ik kijk ook verder dan een week of een maand. Ik houd ons hele project in de gaten, tot en met onze laatste meters in 2017.” 11
24 jaar OPLEIDINGEN:
LEEFTIJD:
0
100 WOONPLAATS:
Master Automotive Technology
BEROEP:
Eindhoven
WERKT BIJ:
LEKKERSTE GERECHT:
Student en teammanager
HEKEL AAN:
STORM Eindhoven
FAVORIETE SPORTEN: Salades fruit Rijstten afel
Rijden in een file
SALARISINDICATIE:
Hardlopen
Texas van
BELANGRIJKSTE GEREEDSCHAP:
ZORGT VOOR:
Leeuwenstein Laptop met Photoshop, Word, mail en 3d-tekenprogramma
Een nieuwe e-bike die het elektrische motorrijden stevig op de kaart gaat zetten HOBBY'S:
VERVOERMIDDEL:
VAKANTIELAND:
BROERS/ZUSSEN?
Frankrijk en Duitsland Motorrijden op Kawasaki ZX6R
12
Twee broers
Toerfiets
De elektrische motorfietsen die je nu kunt kopen, rijden nauwelijks 150 kilometer. Ze zijn ontworpen voor in de stad en voor ritten tussen thuis en werk. De splinternieuwe Storm Pulse, die de studenten zelf ontwerpen en bouwen, haalt 380 kilometer. Texas legt uit: “We maken een comfortabele toerfiets voor lange afstanden. Met maar liefst 24 batterij-pakketten, 12 links en 12 rechts. Tijdens de wereldreis gebruiken we een extra batterijpakket. In plaats van opladen kunnen we alle pakketten dan in zeven minuten verwisselen. Zo rijden we per dag genoeg kilometers om de reis in 80 dagen te kunnen doen.”
Testen
Het prototype is af. STORM Eindhoven bouwt nu de tweede motor en die is af in juni. Dan nog een tijdje testen tot aan het startschot voor de wereldreis op 1 augustus 2016. Vanuit Nederland rijdt het team naar het oosten, naar Istanbul, Kazachstan en China. Dan de Stille Oceaan over, dwars door Amerika naar New York en over de Atlantische Oceaan terug naar het startpunt. Vooraf maakt het team afspraken met allerlei mensen, bedrijven, universiteiten en motorclubs in de landen die ze doorkruisen. Bij hen kunnen ze onderweg het batterijpakket opladen.
Late Night
“Mijn mooiste werkdag tot nu toe was 1 oktober 2015”, vertelt Texas. “Toen we ons prototype van de Storm Pulse presenteerden. Er waren veel journalisten en fotografen. Nog dezelfde avond zaten we live in RTL Late Night van Humberto Tan. Daar keken een miljoen mensen naar. Het is fantastisch dat ons
werk zoveel aandacht krijgt. Al die artikelen, foto’s en uitzendingen, daar worden we heel blij van. Hoe mooi zou het zijn als ons project uitgroeit tot een echt bedrijf. Met op de gevel in neonletters ‘Storm Pulse Motorcycles’. Dat we onze motorfietsen op straat tegenkomen. Dan kan ik zeggen: kijk, daar gaat weer een Storm Pulse, die hebben wij gemaakt.”
Jules Verne
“We zijn gestart in september 2014. En kijk eens wat we al hebben bereikt. Een prachtig team, onze eerste motor is af, de tweede is in de maak en we maken straks twee keer een bijzondere wereldreis. Geen gek resultaat in anderhalf jaar. Weet je, Jules Verne schreef in 1872 zijn beroemde boek ‘Reis om de wereld in 80 dagen’. Dat het kan, hebben allerlei pioniers al lang bewezen. Wij gaan bewijzen dat het ook duurzaam kan.”
Techspecs • Acht studenten wisselen elkaar af als bestuurder. Samen zitten ze in 80 dagen 26.000 kilometer op de motor. • Een compleet batterijpakket weegt 180 kilo. De Storm Pulse met batterijpakket weegt 400 kilo. • De Storm Pulse rijdt op lithium ion batterijen, dezelfde soort
batterijen als in een moderne laptop. • Het voorwiel heeft een ‘geknikte’ Hossack-ophanging, uitgevonden door de Schotse technicus Norman Hossack. • Door deze ophanging rijdt de Storm Pulse nog soepeler met minder trillingen in het stuur.
13
Die wil ik! YouTech heeft weer de allerleukste gadgets voor je geselecteerd. Natuurlijk gaan ze eerst even langs de YouTech-meetlat: we vroegen aan YouTech-reporter Pascal wat hij van deze gadgets vindt!
Dit is Pascal
Hyper Pearl Powerbank met Spiegel
Samsung Gear 360 Virtual reality is hot!
Silverlit Nano Spy Cam Helikopter
Argh! Je kent het wel. Zit je na
Amsterdam heeft een VR-
Je eigen spionagehelikopter! Deze
een lange dag in de trein, is je
bioscoop, er zijn VR-achtbanen
heli kan rustig stil blijven hangen
smartphone leeg. Op dat moment
en zowel op Facebook als op
en scherpe beelden schieten. Ook
is een powerbank erg handig:
YouTube kun je 360 graden-
bijzonder: je kunt de helikopter
een extra batterij waarmee je
filmpjes bekijken. Om zelf
opvouwen, in je controller stoppen
jouw smartphone kunt opladen.
zulke virtual reality filmpjes
en ‘m overal mee naartoe nemen.
En deze stijlvolle Hyper Pearl
te maken, heb je wel een
Zo kun je ‘m ook nog eens als
Powerbank heeft ook nog eens
360 graden-camera nodig:
‘gewone’ fotocamera gebruiken.
een grote en kleine spiegel én
bijvoorbeeld deze Samsung
James Bond: eat your heart out!
LED-ringlicht aan boord. Classy!
Gear 360! Deze camera maakt
Pascal: Typisch iets wat ik niet zou gebruiken. Wel leuk natuurlijk voor de mensen die dit wel doen, en met deze powerbank altijd een spiegel bij de hand hebben.
superscherpe opnames in een resolutie van 3840x1920 pixels.
Pascal: Virtual Reality lijkt echt de toekomst te worden: je ziet het overal. Waar kan ik deze Gear ook alweer kopen?
Pascal: Dit is slim gecombineerd! Erg praktisch, en je slaat twee vliegen in één klap.
Pizzeria Pronto Stovetop Pizza Oven Elke pizzaliefhebber weet het: de pizza thuis smaakt altijd minder lekker dan die van de pizzeria.
Sensorwake
14
Hoe heter de oven, hoe beter de pizza. Check dan de Pizzeria Pronto
Ook zo’n hekel aan wakker worden? Vanaf nu hoef je niet meer
Stovetop Pizza Oven! Die heeft
overeind te schieten van het geluid van je wekker. Maak kennis
op je fornuis binnen no-time een
met de Sensorwake: dit apparaat maakt je wakker met geur! Je
temperatuur van 315 graden. Zet je
stopt er een geurcapsule in (bijvoorbeeld zee, chocola of toast)
‘m in de oven, dan is je pizza al klaar
die 30 dagen meegaat. Je dag begon nog nooit zo goed!
na zes minuten. Buon appetito!
Pascal: Lijkt me lachen! Kan die toastmachine ook weer bij mijn bed vandaan.
Pascal: In zes minuten al? Dat scheelt nogal wat tijd. Tijd voor de volgende pizza!
Goeie vraag?!
Wat moet je écht weten over de
Monster Jam trucks? In 2014 werd voor de laatste keer de Monster Jam in Nederland georganiseerd. En nu is het weer zover! Het evenement met heel veel scheurende monsters komt op zaterdag 2 juli naar de Kuip in Rotterdam. Ga jij op 2 juli naar Monster Jam in De Kuip in Rotterdam? Dan kun je je hiermee even goed voorbereiden! Een monstertruck band is 1,68 meter hoog. Net zo hoog als een paard! Zo’n enorme auto weegt minimaal 4.500 kilo. Dat zijn bijna 5 auto’s bij elkaar. De stoel van de monstertruck zit niet aan de linkerkant zoals in gewone auto’s, maar in het midden. Ook zitten er twee sturen in een monstertruck. Het duurt 40 uur (een hele werkweek dus!) om de body van de monstertruck te schilderen. Een monstertruck rijdt op methanol. Tijdens het evenement Monster Jam ligt er 4.500 ton ‘dirt’ in de arena. Dat is dus 4.500.000 kilo! En dat is weer vergelijkbaar met negen enorme Airbus vliegtuigen.
Wat wilde jij altijd al weten van een monstertruck? Stuur je vraag naar prijsvraag@youtech.nl en maak kans op 2 x 2 Kaarten!
+ Check MonsterJam .nl voor meer informatie. 15
Top of flop
Wereldreis kwestie van minuten Van Londen naar New York vliegen in 11 minuten? De Antipode maakt het mogelijk. Tenminste, dat denkt de Canadese techneut Charles Bombardier. Hij bedacht dit conceptvliegtuig met raketaandrijving.
De Antipode biedt plaats voor tien passagiers en die gaan een astronomisch bedrag betalen voor hun tickets. Maar dan vlieg je ook met 20.000 kilometer per uur over de oceaan. Het toestel zou vloeibare zuurstof of raketbrandstof kunnen gebruiken en haalt daarmee met gemak tien keer de snelheid van het geluid, denkt Bombardier. Maar hij ziet ook problemen: de geluidsexplosie die het toestel veroorzaakt en de enorme hitte die opbouwt in de neus en de vleugels. Een prototype is daarom nog ver weg. Maar in zijn hoofd ziet Bombardier het al gebeuren: naar de andere kant van de aarde en nauwelijks tijd voor een kop koffie. Top!
MacBook selfiestick -------------------------------
Energiek voetbalveld ------------------------------------Pavegen ken je misschien van de energie opwekkende stoeptegels. Nu gaat het Britse bedrijf een flinke stap verder. Samen met Shell bedacht het een voetbalveld dat de bewegingen van de voetballers omzet in elektriciteit. In de stad Lagos in Nigeria hebben ze nu zo’n veld aangelegd en het blijkt prima te werken. Daar gebruiken ze de energie van de spelers (samen met zonneenergie) voor de veldverlichting, zodat er ook ’s avonds gevoetbald kan worden. Top! 16
Vind je selfie-makers suf? Of juist helemaal hip? Check this out: de MacBook selfiestick is voor mensen met een absoluut gebrek aan schaamte. En als je dit cadeau krijgt van je vrienden, heb je geen vijanden meer nodig. Bovendien sta je natuurlijk volledig voor aap als je zo op straat je selfies maakt. Maar ach, mensen die dit gebruiken, hebben daar waarschijnlijk maling aan. Ons oordeel is duidelijk: een schaamteloze flop!
YouTech Topper
Natuurfotografie next level --------------------------------------------
Kreunend tennisracket --------------------------------------------
Sommige proftennissers gillen of kreunen bij elke slag. Soms zó erg, dat het lachwekkend wordt. De Japanse techknutselaar Seiya Koboyashi dacht een stap verder en bouwde het Grunting Racket. Telkens als je hard met het racket zwiept, hoor je een kreunende gil. Grappig, en het bespaart je de energie van het kreunen. Maar of dit een verkoop-topper wordt? YouTech vindt dit een leuke flop.
Ooit een leeuw vol in z’n bek gekeken? Fotograaf Chris McLennan wel. Tenminste, via zijn mobiele camera. Chris bedacht een klein maar superstevig karretje, de Car-L. Met afstandsbediening en een onverwoestbare cabine voor zijn dure camera. Op YouTube is te zien hoe Car-L het middagdutje verstoort van een groep leeuwinnen en vervolgens een serie onnavolgbare foto’s van ze maakt. Natuurfotografie 2.0. Top!
Credits Chris McLennan
Digi-tamboerijn -------------------------------------------------------------------------------Wie noemt daar de tamboerijn een suf instrument? Heb je de Zoom ARQ al gezien? DJ’s en producers opgelet, de muziekstudio zal nooit meer hetzelfde zijn. Synthesizer, MIDI-controller, drumcomputer en looper kunnen in de prullenbak. De Zoom ARQ combineert al deze muziekmachines én verrijkt die met de mogelijkheid om muziek letterlijk met je lichaam te besturen. Een ingebouwde led-show maakt de hele beleving compleet. En dat voor 600 dollar. Vind je dit top of flop? Stem op onze site: www.youtech.nl/magazine
Hoogste hangbrug van glas ----------------------------
De brug over een kloof in het Zhangjiajie National Park (China) wordt een uitdaging voor mensen met hoogtevrees: 430 meter lang, 6 meter breed en 300 meter boven de kloof. De hangende constructie bestaat uit stalen kabels, betonnen balken en grote drielaags glasplaten met versterkend kunststof tussen de lagen. Het hele ding weegt dik twee miljoen kilo. Wie maakt een selfie op dit wonder van bouwtechniek? Stuur ‘m naar YouTech! Helemaal top.
Draaiorgel met 2.000 balletjes ---------------------------------------
Bijzonder nieuws voor Nederlandse binnensteden: de Zweedse kunstenaar en muzikant Martin Molin presenteert het draaiorgel next level: een ingewikkeld houten instrument dat je aandrijft met een vliegwiel. Tweeduizend stalen balletjes brengen dit muzikale wonder tot leven en trakteren voorbijgangers op een prachtig en prima klinkend schouwspel. Zoek op YouTube op ‘Martin Molin’ en verbaas je over Martins knutseltalent. Vind je dit top of flop? Stem op onze site: www.youtech.nl/ magazine 17
Behind the scenes
WATERSTOF-RACETE KLEINE KART TOT CIR Stoere motorsport en schone techniek gaan prima samen. Waterstof-raceteam Forze van de Technische Universiteit Delft bewijst dat al tien jaar. Hun racewagen Forze VI is zelfs de aller-snelste waterstofauto ooit op het beroemde Duitse circuit NĂźrburgring. En in 2016 gaat het team de wereld verrassen met de snelste waterstofracer tot nu toe: de Forze VII. 18
Het team van 70 studenten doet alles zelf. Van energieopwekking tot aandrijving, van vering tot aerodynamica. In de drukke werkplaats geeft teammanager Rick Everaert een rondleiding. Hij legt uit: “De kern van de waterstofmotor is de brandstofcel: twee kanalen met ertussen een membraam. Een soort zeef die de waterstofatomen opsplitst. Verderop in de cel komen die atoom-deeltjes weer bij elkaar. Zo ontstaat elektrische energie voor
EAM FORZE: VAN RCUITMONSTER de achterwielaandrijving. Elk achterwiel heeft z’n eigen elektromotor. Via sensoren sturen die precies genoeg kracht om bochten perfect te kunnen nemen.” Het maken van die elektrische energie is een chemisch proces. In de motor ontbranden geen brandstoffen, zoals in een gewone motor. Veel veiliger! En die tank dan, met al dat waterstof onder enorme druk? Kan dat niet ontploffen? “Allerlei zware tests hebben allang bewezen dat zo’n tank helemaal veilig is”, verzekert Rick.
Kart
De verschillen zijn groot tussen de Forze I uit 2008 en de Forze VI uit 2015. De Forze I was een soort kart. Een klein maar dapper wagentje met een waterstofmotortje van 8
kilowatt. Evenveel als vier stofzuigers. De Forze VI die nu in de werkplaats staat, heeft 100 kilowatt. Zo’n 135 pk, evenveel als een flinke gezinsauto. “Maar let op, dat is het gewone vermogen”, vertelt Rick. “Onze Forze VI heeft supercondensatoren. Een soort elektrische turbo’s die de motorkracht een boost geven. Zo kunnen we tijdens een race heel even 190 kilowatt (260 pk) uit het motortje persen. Handig bij inhalen.”
Stroomlijn
De Forze VII wordt nog indrukwekkender, met een superlichte stroomlijn-carrosserie. Die heeft weinig luchtweerstand en drukt de wagen stevig tegen het asfalt. Zo flitst de racer op volle snelheid door de 19
bochten. Ondertussen blijft het team werken aan gewichtbesparing. Elk grammetje is winst. De Forze VII wordt ’s werelds eerste waterstofracer die het internationaal opneemt tegen alleen maar benzineracers. Dat gebeurt tijdens de Supercar Challenge op de Gamma Racing Day, op 6 en 7 augustus 2016. Rick kijkt vooruit: “Onze kansen? Geen idee. Maar we kunnen onze aandrijving heel precies aanpassen aan elk soort circuit. Wie weet zoemt onze wagen naar een verrassing!”
Geen batterijen
Waterstof tanken kost ongeveer even veel als benzine tanken. En je kunt er ook net zo ver mee rijden. Het opladen van een elektrische auto is een stuk goedkoper, maar je rijdt minder ver en de kracht van de batterijen neemt langzaam af. Een waterstofmotor slijt nauwelijks, er zitten geen bewegende delen in. En hij weegt minder omdat een batterijpakket niet nodig is. Volgens Rick kunnen elektrische auto’s en waterstofauto’s prima naast elkaar bestaan. Zoals benzine, diesel en LPG. “Elektrisch rijden is perfect voor ritten tussen werk en thuis. Voor langere ritten neem je beter een waterstofauto.”
in Duitsland, dus er is hoop. En Hyundai verkoopt sinds kort de IX35 Hydrogen, een echte waterstofgezinsauto. In Nederland rijden er zeven rond.” Rick droomt weer even weg: “Vóór 2025 komt er een Formule 1-team met een waterstofracer. Daar geloof ik echt in, het zou prachtig zijn. En reken er maar op dat Delftse oud-studenten daarbij betrokken zullen zijn.”
Techspecs • De Forze VII krijgt 400 sensoren die voortdurend alles in de wagen in de gaten houden. • Alle sensorgegevens verwerkt het team in zelf geschreven software, om elk onderdeeltje steeds beter te maken. • Het tanken van waterstofgas gebeurt onder grote druk: 350 bar. Dat is 150 keer de druk in een autoband. • Uit de uitlaat van een waterstofmotor
Twee stations
Toch rijden in Nederland nauwelijks waterstofauto’s. Rick: “Nederland heeft twee waterstof-tankstations, in Rhoon bij Rotterdam en in Helmond. Dat moeten er veel meer worden, maar die stations bouwen is erg duur. Veel duurder dan laadstations voor elektrische auto’s. Shell bouwt de komende vijf jaar 400 waterstof-tankstations
20
komen water en waterdamp van ongeveer 80 graden. Volledig milieuvriendelijk.
Kijk verder. Blijf nieuwsgierig.
Volg YouTech overal, wanneer jij wilt!
Check ons op Instagram: www.instagram.nl/youtechnl
Volg ons Facebook:
www.facebook.com/youtechnl
YouTech VIPS En neem iedere dag even een kijkje op de website
www.youtech.nl
Iedere maand nemen we een kijkje achter de schermen bij bijzondere bedrijven! Wil jij erbij zijn? Een Very Important Person worden is heel gemakkelijk. Check www.youtech.nl/vips
A G E S M R E T R O P S N TRA , t o o dan kun je , n ij f r a a n klein m aait het r d 5 p o Houd je va T eze e slaan. In d m o r e t e b e zetten d W ! e m lu o en v n te land, le e d id om massa m rt te transpo s t o o een rij. r p g r o e je r all o o tv in de luch ter zee en
R EU R E N I A CONT Wat: MSC Zoe en zusterschepen Waar: ter zee Web: www.msc.com
S
Het allergrootste containerschip ter wereld is niet één schip: er varen er straks zo’n 20 van rond in dienst van reder MSC! Ga er maar even voor zitten. De Oscarcontainerschepen van MSC zijn 397 meter lang, 59 meter breed en kunnen 19.224 (!) zeecontainers van 6,1 meter vervoeren. Zet je al die containers achter elkaar, dan moet je ruim 117 km lopen van de eerste tot de laatste. Een crew van 35 man is genoeg om het gevaarte veilig van haven naar haven te brengen. TECH FACT: De motor is groter dan een villa (h 15,5 x b 11 x d 25 meter).
22
r G t s t o o r g groter,
Wat: Airbus A380-800F Waar: In de lucht Web: www.airbus.com Wie bouwt de grootste? Het lijkt erop dat Airbus de wedloop met Boeing definitief heeft gewonnen: de Airbus A380-800F kan op zijn twee verdiepingen maximaal 853 reizigers kwijt. Daarmee is het toestel het allergrootste passagiersvliegtuig ter wereld. Prijskaartje: zo’n 300 miljoen euro. Daarvoor heb je een toestel dat niet alleen veel groter is dan een Boeing 747: de Airbus is ook nog 50 procent stiller en heeft een hogere luchtdruk in de cabine. Zo kom je minder vermoeid aan na een lange vlucht. TECH FACT: De TU Delft ontwikkelde het in de Airbus veelgebruikte lichte vezel/metaallaminaat Glare.
Top 5 S u p e rb u s Wat: JNP6250G Superliner Waar: Te land Web: www.young-man.cn Wat doe je als het verkeer in je steden compleet vastloopt en de fijnstofmeters volledig in het rood staan? Je ontwikkelt een superbus met plek voor 300 passagiers. Ja, lees het nog maar eens. Het staat er echt: de JNP6250G Superliner kan tien volle klaslokalen van A naar B brengen. Je moet wel naar China als je een ritje wilt maken in dit fenomeen. De 25 meter lange bus rijdt onder meer in Beijing en Hangzhou, wereldsteden die steeds verder uit hun voegen barsten. TECH FACT: Door de accordeon-delen gaat de Superliner net zo scherp door de bocht als een reguliere bus.
de n e g e i l V rbundel spie
Tik op YouTube eens ‘Mi-26’ en ‘Chinook’ in en je ziet hoe de grootste helikopter ter wereld doodleuk zijn collega-transportheli – toch ook bepaald geen kleintje – de lucht in hijst. Welkom aan boord van de Popeye van de lucht: deze vliegende spierbundel wordt zowel militair als civiel (o.a.
Vlam in de pijp Bedacht in Australië voor vervoer in afgelegen regio’s zonder spoorlijn in de buurt. Road Train-chauffeurs kunnen tot zeven aanhangwagens aan hun vrachtwagen koppelen, zolang de lengte niet meer is dan 53,5 meter en het gewicht de 135 ton niet overschrijdt. Even draaien of achteruitrijden is niet mogelijk met deze
Wat: Mil Mi-26 Waar:in de lucht Web: www.russianhelicopters.aero brandweer en ambulance) ingezet en kan 20 ton tillen. Dat is het gewicht van ruim twintig Citroëns Cactus! Verdere specs: 40 meter lang, 8 meter breed en een leeggewicht van 28.200 kilo. TECH FACT: De turbinemotoren leveren in totaal 22.800 pk.
Wat: road train Waar: Te land Web: www.australianroadtrains.com.au vrachtwagencombi’s, maar daar zij ze ook niet voor gemaakt: kilometers vreten op eindeloze wegen, dat is wat Road Trains doen. Stedelijke gebieden zijn verboden terrein! TECH FACT: De mijnbouw gebruikt road trains van wel 100 meter.
23
Quiz
Wat weet jij van
transpor Van paard en wagen tot hyperloop: door de eeuwen heen heeft ons vervoer letterlijk en figuurlijk nooit stilgestaan. Wat weet jij van transport? Doe de quiz en win de boeken de maan-zaak en het maan-mysterie!
1.
Wat was de meest gebruikte brandstof in een stoomtrein? a. diesel b. steenkool c. zonne-energie Hoe heet het beroemde tijdreisapparaat van professor Barabas uit Suske en Wiske? 1. de Teletijdmachine 2. het Zwarte Gat 3. de Time Traveller
4.
Je vindt de antwoorden op de eerste negen vragen op pagina 35. Met vraag 10 kun je het toffe boek ‘de maan-zaak’ en het vervolg ‘het maan-mysterie’ winnen. Vul je antwoorden voor 16 mei in op www.youtech.nl/ magazine. Als je wint, krijg je automatisch bericht.
Welke innovatie maakte fietsen eind 19e eeuw een stuk aangenamer? 1. hulpmotor 2. rubberbanden 3. handvatverwarming
2. 5.
Welke multiondernemer wil commerciële ruimtevluchten aanbieden? a. Boyan Slat b. Wim van der Leegte c. Richard Branson
3.
De Nederlandse koopvaardij beheerste met hun schepen de wereldhandel in de Gouden Eeuw. Onder welke naam? 1. VOC 2. De Bataven 3. De Vliegende Hollanders
6.
Wat wordt gezien als de eerste echte auto in massaproductie? a. T-Ford b. Citroën 2CV c. Porsche 911
Winnen!
De maan-zaak en het maan-mysterie zijn 2 superspannende, leuke maar leerzame boeken, geschreven door Stuart Gibbs. Het verhaal speelt zich 2041 en mensen kunnen wonen op de maan. ‘Cool!’, zeg je? Vergeet het! O maan is het oer- en oersaai. Je kan niet naar buiten, het eten is vies en de zijn het grootste drama ever. Dan gebeurt er iets dat het leven van de 12-j hoofdpersoon Dashiell helemaal op z’n kop zet. Wat? Dat moet je zelf maa 24
rt?
7.
Wat was er opmerkelijk aan het Concordepassagiersvliegtuig (19692003)? a. het was het eerste vliegtuig met wifi b. het toestel vloog op zonneenergie c. het vloog tweemaal de snelheid van het geluid en deed daardoor minder dan drie uur over de vlucht Londen-New York
9.
De ICE en TGV zijn de snelste treinen van Europa. Hoe hard kunnen ze rijden? a. 180 km/u b. 240 km/u c. 320 km/u
8.
Wat wil Amazon gaan doen met drones? a. reclame maken b. pakketjes bezorgen c. magazijnwerk
10.
Elon Musk van Tesla werkt aan een supersnel transportsysteem met de naam Hyperloop. Hoe werkt het?
a. met een luchtdrukbuis (vergelijkbaar met buizenpost) b. met magneten c. met een lier die de capsule van A naar B slingert
ook af in Op de e wc’s jarige ar lezen. 25
Eddie the Eagle Net in de bioscoop: Eddie the Eagle. Het bijzondere en echt gebeurde verhaal over de Britse skispringer Michael “Eddie” Edwards (gespeeld door Taron Egerton). Eddie heeft weinig talent, maar is onwaarschijnlijk moedig en blijft in zichzelf geloven. Met de hulp van zijn dwarse coach (een rol van Hugh Jackman) neemt Eddie het op tegen de wereldtop. Hij verovert de harten van sportfans tijdens de Olympische Winterspelen van 1988. Heerlijke film.
Waardering:
Angry Birds Het kon niet uitblijven: van Angry Birds komt binnenkort een film. En natuurlijk speelt die op een prachtig eiland vol blije vogels die niet kunnen vliegen. Er zijn een paar rare snuiters: de drukke Red (Jason Sudeikis) met een slecht humeur, de supersnelle Chuck (Josh Gad) en de opvliegende Bomb (Danny McBride) met een heel kort lontje. Als de groene varkens komen, zijn het juist deze buitenbeentjes die uitvogelen wat de varkens van plan zijn.
UP
Waardering:
De klassieker Up is toegevoegd aan Netflix. Deze animatiefilm over vriendschap, liefde en avontuur is wat YouTech betreft één van de leukste Pixar-films. De bekende beelden van het oude huisje dat met ballonnen wegzweeft, heb je vast wel ooit gezien. In Up gaat de oude meneer Fredricksen op avontuur met padvinder Russell. Er blijkt een heel bijzonder verhaal achter meneer Fredricksen te schuilen. Pak de tissues erbij, want Up laat niemand onberoerd.
Waardering: 26
Testlab
Need for speed Need for Speed is een reeks games waarin je racet met verschillende auto’s op verschillende circuits. Het bestaat al sinds 1995 en de nieuwste versie verscheen een paar weken geleden. “Een stroeve versnellingsbak”, lezen we in sommige comments. Okay, het is niet de beste game ter wereld. Maar de nieuwste versie combineert het beste uit vorige delen. Zoals klassieke ‘van zero naar hero’-verhalen en kasten vol spullen om je auto te tweaken. Een degelijke klassieker.
Waardering:
Need for Speed voor de PC verscheen op 17 maart 2016.
Adr1ft De virtual reality-game Adr1ft is iets aparts. Geen zombies, vuurwapens en racewagens, maar prachtige ruimtebeelden en rustige muziek. Heel rustige muziek. Ruimtelijk ronddobberen is misschien wel de beste omschrijving. Natuurlijk zit er wel wat stress in deze vr-game. Maar de meeste indruk maken de schitterende beelden in het ruimtestation en de ongelofelijke vergezichten in het heelal. Alles gezien vanuit je eigen ruimtehelm. Adembenemend.
Waardering:
Adr1ft verscheen op 28 maart voor pc en komt later dit jaar voor PlayStation 4 en Xbox One. Het spel is speciaal voor virtual reality gemaakt.
Planet coaster Verzin, bouw, deel en beleef de beste achtbanen ter wereld. Niets minder dan dit belooft de nieuwe simgame Planet Coaster van Frontier Developments. Een levendige en kleurrijke wereld waarin je je eigen themaparken eindeloos kunt bouwen, uitbreiden en aanpassen. Een ‘connected global village’ waarin de bouwers hun creativiteit met elkaar delen. Gewoon een mooie game voor digitale bouwers van alle leeftijden.
Waardering:
Planet Coaster verscheen vorige maand voor de pc. Mogelijk komen er later versies voor andere platforms. 27
x e l A n a v s Ti p
D E R O LLE N D E R E K A M N E S T FI E
Hoor je iets rammelen? Los het meteen op! Voor je het weet rammelt je hele fiets. 28
Try this at home Alex Uittenbosch doorkruist heel Amsterdam om fietsen te repareren. In zijn elektrische bakfiets heeft ‘Alex de Rollende Fietsenmaker’ alles paraat: gereedschap, banden, kettingen, spaken, moertjes, boutjes en alle soorten batterijen en verlichting. “Elke klus start ik met een testritje. Alleen al door te voelen, weet ik vaak al waar iets niet deugt”, vertelt hij. YouTech ging mee op pad en noteerde tal van tips …
Koop een goede fiets en koop ‘m op de groei. Een goedkope fiets van matige kwaliteit kost je later veel meer geld.
Je schoolspullen vervoeren doe je het best in twee stevige en afneembare fietstassen, links en rechts van je pakkendrager. Maar of dat hip is?
Zoek op internet hoe je iets zelf kunt repareren. YouTube staat bomvol met leuke en leerzame filmpjes. ’t Is echt niet moeilijk. Hup aan de slag!
Op een fietsframe zit gebakken lak. Prachtig! Je fiets verven moet je dus nooit doen, daar wordt ie niet mooier van.
Een ketting smeer je met motorolie, dat werkt gewoon het beste.
Als je echt de blits wilt maken, dan koop je zo’n originele Amerikaanse koerierstas. Alles wat met fietskoeriers te maken heeft, is tegenwoordig ubercool in Amerika, dus ook hier.
Wat denk je van ledlampen die wel 200 meter ver schijnen? Oplaadbaar via usb. Dan ben je echt het mannetje.
Je kunt je schooltas ook meenemen op een voordrager en vastzetten met een stevige spin. Of gewoon in zo’n bak voor op je fiets.
Koop de fiets die je wilt, niet de fiets die anderen mooi vinden.
Hoe maak je van je fiets een hippe fiets? Jeetje, waar zal ik beginnen? Wat denk je van gekleurde banden en handvatten in allerlei coole kleuren? En een stoere bel natuurlijk. Ik houd wel van die grote dingdong-bellen, die heb je in allerlei kleuren en designs.
Alex tot slot: “Van ingewikkelde reparaties aan elektrische fietsen tot het eenvoudig rammelvrij maken van een oude omafiets. Alles vind ik leuk aan fietsen repareren. Maar ik ben pas echt gelukkig als de eigenaar weer opstapt en roept: Wow!”
29
Een dag uit het leven van...
Monster Jam-driver Frank leeft in zijn droom eville (Michigan) is Monster JamFrank Krmel uit het Amerikaanse Ros emde show te zien in De Kuip in driver. Op 2 juli is deze wereldbero mee in de werkplaats in Amerika ... Rotterdam! YouTech liep een dagje
Hey, ik ben Frank. Mijn ‘auto van de zaak’ is Cleatus, één van de enorme Monster Jam trucks. Op 2 juli te zien in Rotterdam.
Hier zie je in het frame het motorblok, met de kracht van acht gewone auto’s: 1.500 pk, 8 cilinders, 9 liter.
In deze hal doen we ons onderhoud. Er staan nu wel 30 trucks. Voor en na een show wordt elke truck gecontroleerd.
Hier hangen we een motorblok in een frame. De hele truck weegt straks 5.000 kilo.
Het frame is van oersterke metalen buizen. Dat moet ook wel, want zo’n truck krijgt heel wat te verduren.
De grote zware wielen monteren we samen. We gebruiken speciaal elektrisch gereedschap om ze aan de truck te bevestigen.
Maar de carrosserie is ook ons visitekaartje, met prachtige kleuren en afbeeldingen.
De show zit vol backflips en sprongen. Dus ja, de carrosserie van glasvezel moeten we vaak repareren.
30
De show begint weer, in een stadion vol fans. Ik heb het mooiste beroep van de wereld!
Vraagje
DIkke ba nd en , Dikke prijz en Op de pagina hiernaast zie je wat zich allemaal afspeelt in de Monster Jam-garage. Heb jij goed opgelet? Bewijs het maar!
1. 2. 3.
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Heb jij goed opgelet?
Zie jij wat er op de foto’s staat? Surf naar www.youtech.nl/magazine, vul de antwoorden in en win een echte YouTech goodiebag.
31
You Go
Beitske wil overal de snelste zijn In Nederland kan Beitske Visser gewoon over straat. Maar op circuits overal ter wereld moet de 21-jarige Friezin veel handtekeningen uitdelen. Beitske is een toptalent in de internationale racerij. Tussen de races door droomt ze met YouTech even weg over de Formule 1. Toen ze drie was, racete vader Klaas Visser in toerwagens. Beitske ging mee, zag een babykart en begon te zeuren. Het mocht niet, ze was nog te klein. Twee jaar later reed ze haar eerste races in zo’n kleine kart met een top van 50 kilometer per uur. Na een half jaar vond ze ‘m al te langzaam en stapte over op een minikart, die kon 80. “Dat racertje woog nog geen 90 kilo, met mij erin! Karten is ontzettend leuk en leerzaam. Alle topcoureurs zijn er jong mee begonnen. Je rijdt veel spannende races. Inhalen, remmen, gaten dichtrijden, snel reageren. Met karten leer je het allemaal. Sturen is een verhaal apart. Een kartstuurtje reageert zó snel, dat de kleinste beweging al te veel kan zijn. Daarom stuur je in een kart ook met je lichaam en met speciale remtechnieken.”
550 pk
Beitske rijdt in de klasse Formule Renault 3.5 voor het Spaanse team AVF, een klasse net onder de Formule 1. 32
Haar wagen weegt nauwelijks 700 kilo, met 550 pk en een top van 310 kilometer per uur. Van 0 naar 100 kan in 2,3 seconden. De wagen lijkt erg op een F1-racer. Maar die zijn nog krachtiger. “Een F1-wagen is per ronde enkele seconden sneller”, legt Beitske uit. “Die trekt ook sneller op, maar mijn wagen is weer wat sneller in de bochten. De verschillen zijn dus best klein. Ik train elke dag om nog beter te worden, zodat ik ooit de stap naar F1 kan maken. Zoals Carlos Sainz, Will Stevens en Roberto Mehri. Bekende F1-coureurs die een jaar geleden nog in mijn klasse reden.”
Rijstijl
Ze vertelt verder: “Racen is snelheid en spanning. Heerlijk! Maar ik geniet ook van de techniek. Twee technici houden alles bij. Mijn snelheid, hoe ik rem en gas geef, hoe ik stuur, de vering. Na elke race vul ik vragenlijsten in over hoe de wagen voelt en reageert. De technici vergelijken dat met alle andere gegevens en werken zo aan een perfecte afstelling. Die is voor iedere coureur anders, want ieder heeft een andere rijstijl. Ik heb wel eens gereden in de wagen van mijn teamgenoot. Dezelfde wagen, andere afstelling. Het werkte voor geen meter. De afstelling is nooit klaar, het kan altijd beter. Bovendien vraagt elk circuit en elk soort weer om een andere afstelling.”
Beroemde circuits
Beitske geniet enorm van beroemde circuits met heerlijke bochten: Monaco, Silverstone, Spa, Nürburgring. Haar favoriet is Barcelona. Een lastige baan met snelle en langzame stukken, en met grof
asfalt waardoor de banden sneller slijten. “Op zo’n technisch circuit kan een nette rijder als ik prima uit de voeten. Mijn mooiste race reed ik in het Spaanse Jerez. Daar startte ik als twaalfde en finishte als vijfde. En in 2012 won ik een ADAC-race in Zandvoort. Dat was extra bijzonder omdat ik een dag eerder tegen een muur was gereden.”
Snelste
Tot nu toe reed Beitske 65 officiële races en daarvan won ze er vier. Vijf keer haalde ze een plek bij de eerste drie. Eén keer reed ze de snelste ronde en één keer mocht ze starten vanaf pole position (beste plek vooraan) omdat ze de snelste trainingstijd reed. Vindt ze zichzelf een voorbeeld voor vrouwelijke coureurs? “Ik race niet om de snelste vrouw te zijn, ik wil gewoon sneller zijn dan de rest.” En met een lach: “En dat zijn toevallig allemaal mannen.”
TechSpecs • De Renault van Beitske gebruikt twee liter brandstof per rondje van vijf tot zes kilometer. • Het stuur is een technisch wondertje met knoppen en hendels voor koppeling, schakelen, achtervleugel, launchecontrol en regenlicht. • Lauchecontrol helpt Beitske bij een perfecte start met weinig wielspin en het juiste toerental. • Het regenlicht achterop de wagen moet aan op een natte baan. Dan zien de coureurs elkaar beter in het opspattende water.
33
Agenda
21-22
Apr
Nederland innoveert
vanaf
7 mei
Op Landgoed Tenaxx in Wedde kun je op zoek naar twintig dinosaurussen. Tijdens je speurtocht krijg je op je smartphone allerlei informatie over de dino’s die je op dat moment spot. Tot 7 mei kun je in de tuin op zoek naar dinosauruseieren en leren schieten met pijl en boog.
13-15 De Onderzeebootloods in Rotterdam barst weer helemaal uit zijn voegen met de meest technische innovaties van het land tijdens techniekfestival
Nederland innoveert. Bekijk toffe projecten van bedrijven of ga zelf aan de slag in de workshops. Binnen de acht werelden van techniek kun je zelf van alles doen en beleven.
Meer weten? Ga naar YouTech.nl
25-29
MEI
Campus Party Techliefhebbers opgelet: Campus Party, het grootste techfestival ter wereld komt voor de eerste keer naar Nederland. Studenten, techfans, innovators en geeks werken vijf dagen lang, 24 uur per dag samen in workshops, challenges en hackathons aan toekomstgerichte uitdagingen voor grote organisaties. Ze overnachten in een speciaal ingerichte hal met vijfduizend tenten.
28
MEI
34
Opening Dinopark
MEI
DIT #1
DIT is het festival de toekomst. Verspreid over verschillende locaties op Strijp-S in Eindhoven zie je spannende exposities, filmvertoningen, muziek, laboratoria, hackathons, workshops en nog heel veel meer. DIT moet je niet missen!
DInsdag zondag
Columbus Earth Theater Lekker naar de film, maar dan nĂŠt even anders. Columbus Earth Theater biedt je een onvergetelijke filmervaring, zoals nergens ter wereld vertoond. Reis mee met Columbus, kijk omlaag naar de aarde en je blik op de wereld zal nooit meer hetzelfde zijn...
High Tech ontdekkingsroute Wil jij ervaren hoe leuk het is om met de techniek van de toekomst te werken? Kom en beleef de wereld van High Tech en neem een kijkje in de keuken van de technologie tijdens de Dutch Technology Week! Een beleving voor jong en oud! Dit mag je niet missen! De High Tech Ontdekkingsroute vindt plaats in Brainport Regio Eindhoven, Drachten en Almelo.
OPLOSSINGEN
OPROEP! Jouw school in YouTech Magazine?
DE VOLGENDE EDITIE
Laat het ons weten als jouw school goed bezig is. Doen jullie iets bijzonders? Heb je een held in de klas? Of organiseer je een leuke actie of tof event voor een goed doel, het milieu of de maatschappij? Ga dan naar youtech.nl/ magazine en klik op Youtalk. Hier kan jij je verhaal vertellen!
Oplossingen
YouTech Magazine verschijnt weer:
VANAF 14 JUNI 2016
1. b
6. a
2. b
7. c
3. a
8. b
4. a
9. c
5. c
Ontvang je YouTech Magazine nog niet? Meld
je dan aan op youtech.nl/ magazine. Wij sturen je dan zes keer per jaar dit coole blad naar je huis. Helemaal gratis!
Het antwoord op vraag 10 vind je hier niet.
Dit zijn de antwoorden op de eerste 9 vragen van De quiz. Met vraag 10 kun je het toffe boek ‘de maan-zaak’ en het vervolg ‘het maanmysterie’ winnen. Vul je antwoorden voor 30-5 in op www.youtech.nl/magazine. Als je wint, krijg je automatisch bericht.
COLOFON YouTech Magazine is een twee maandelijkse uitgave van: TechniekTalent.nu Wipmolenlaan 1 3447 GJ Woerden tel: 0348-744212 info@youtech.nl TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische bedrijfstakken in Nederland, die als gezamenlijke missie hebben geformuleerd: “Meer instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek”. Ontdek jouw wereld op youtech.nl!
Directeur: Chris van Bokkum Bladmanager: Rianne Cuppen Redactie: Peter de Koning, Michiel van Ruitenbeek, Barbara Vos, Erwin Suvaal, Rick Thijssen en Eveline Gillot Coördinatie: Simon van Herpen Art director: Leroy Witman Fotografie: 123rf, Peter de Koning, DigiDaan, Albert Jolen, The Ocean Cleanup, Roy Beusker en William Rutten. Coverbeeld: Marc Deurlo Marketing & Productie: Rianne Cuppen Sales: Sandra kers s.kers@zpress.nl | tel. 078-6397070 YouTech Magazine komt tot stand i.s.m. ZPRESS Young.
Service & Informatie
Afmelden voor YouTech Magazine? Stuur een e-mail naar afmelden@youtech.nl. Laat ons ook weten wat de reden van afmelding is, die informatie helpt ons het magazine nog beter te maken! Vragen over abonnementen, nabestellingen en verspreiden? Stuur een e-mail naar info@youtech.nl. Vragen over de inhoud van het blad kunnen verzonden worden aan redactie@youtech.nl. Adreswijzigingen: Geef je adres uiterlijk drie weken voor verschijning van het volgende nummer door aan info@youtech.nl. Over YouTech: Beleef de werelden van techniek in het YouTech magazine of op www.youtech.nl. YouTech is voor 10- tot 15 jarigen en heeft als doel; zoveel mogelijk jongeren inspireren en informeren over techniek in de breedste zin van het woord. Het magazine is en blijft gratis. Iedere twee maanden boordevol toffe interviews, weetjes, prijsvragen en meer. Wij sturen eveneens iedere week het YouTech weekoverzicht per mail. Zo blijf je helemaal up-to-date. 35