KIJK VERDER. BLIJF NIEUWSGIERIG.
NR 05 | SEPTEMBER 2015
N EX T LEVEL: N E M GA
Weekend van de Wetenschap
Doe zelf een proefje
Win met de quiz
Interviews
s n o i s n e m i LEGO D
Ontdek
! K E D T N O e r a b t h c De onzi om je heen wereld
S T E E M S A C I N S IO I P HA
C S N E ” T E E J T “W EN FEES E
JOUW
L A V F A 200 KI LO
t k r e w r e v o z t word
15 0 2 iS lls ulo k d oW rl o Pa Sã
Kijk verder. Blijf nieuwsgierig.
Volg YouTech overal, wanneer jij wilt!
Check ons op Instagram: www.instagram.nl/youtechnl
Volg ons Facebook:
www.facebook.com/youtechnl
YouTech VIPS En neem iedere dag even een kijkje op de website www.youtech.nl
Iedere maand nemen we een kijkje achter de schermen bij bijzondere bedrijven! Wil jij erbij zijn? Een Very Important Person worden is heel gemakkelijk. Check www.youtech.nl/vips
Inhoudsopgave
In dit nummer...
4
Goed nieuws Daar word je vrolijk van
Die wil ik Gadgets
Agenda Trek er op uit 34
14
6.
10.
Ionica Smeets: Leve de wetenschap!
YouTalk Selfie met Tim Cook
15.
Coole job! Robird jaagt vogels weg
Goeie vraag?! Ontdek de onzichtbare wereld
11.
18.
Behind the Scenes Hier gaat jouw afval naartoe
28. Try this at home Doe een tof proefje
26. 9. Web&app De nieuwe Angry Birds is er!
Testlab LEGO Dimensions
En verder... 16. Top of flop 22. Top 5 30. Een dag uit het leven 32. YouGo 35. Colofon 36. Yougi
3
OUDE HUBBLE NOG PRIMA
BATAVIAWERF VIERT
van NASA blijft ons verbazen. Dit keer met een adembenemende foto
De Bataviawerf in Lelystad bestaat
van de Lagunenevel. In het midden de heldere ster Herschel 36 met
30 jaar. Dit scheepshistorische
eromheen prachtige donkere wolken en tornado’s van gas en stof. Nooit
centrum ontstond in 1985 toen
eerder werd van dit gebied in de ruimte zo’n mooie foto gemaakt met
scheepsbouwer Willem Vos begon
zoveel details. Met dank aan de infrarood-techniek die als het ware
aan de bouw van het VOC-schip
door het gas en stof heen fotografeert. Hubble zweeft al 25 jaar door de
Batavia. Hij wilde dit beroemde
ruimte en doet het duidelijk nog prima.
schip precies nabouwen en
De Hubble mag dan een oude telescoop zijn, de beroemde ruimtekijker
VERJAARDAG
dat is hem prachtig gelukt. Het bouwterrein aan de kust van het
SUPERMARKT VOOR AFGEDANKTE SPULLEN
Markermeer is uitgegroeid tot
Mooizooi in Haarlem is een grote supermarkt vol afgedankte spullen
oktober zijn basisscholen extra
van bedrijven. Kunstenaars, kinderen en andere creatieve mensen
welkom voor een feestelijk bezoek.
komen er heerlijk shoppen in een enorme voorraad bruikbare
Wacht niet te lang, want de werf
spullen en spulletjes. Voor 8,50 euro laad je een winkelmandje
verwacht grote drukte.
een centrum voor historische scheepsbouw. In de jubileummaand
helemaal vol. En neem je een winkelwagentje, dan reken je 23,50 euro af. Hoe vol hij ook is. Een prachtig en succesvol idee van Alice Taylor uit Engeland. “Ongelofelijk hoeveel bedrijven weggooien dat anderen nog prima kunnen gebruikten”, meldt ze trots.
STEEDS MEER VAKWEDSTRIJDEN
Ook in het nieuwe schooljaar zijn er weer vakwedstrijden voor mbostudenten. Op meer dan 50 mbo-scholen in Nederland, dat zijn er meer dan ooit! Minister Jet Bussemaker maakte dat bekend tijdens de World Skills in Sao Paolo (Brazilië), de wereldkampioenschappen voor mbo-studenten. De minister wil nog meer jongeren enthousiast maken voor de vele boeiende vakopleidingen in ons land. Ze mag van de regering daar ook extra geld aan besteden. “Goed vakmanschap verdient een podium”, zei de minister in Brazilië.
4
Lees verder op blz . 32
Goed nieuws HOTEL DRAAIT OP EIGEN ENERGIE Hoe mooi is dat: een hotel dat al zijn energie zelf opwekt. De 80-jarige Ben Bronsema van de TU Delft bedacht hiervoor een slim en milieuvriendelijk systeem dat gebruik maakt van windkracht, zonlicht en water. Het eerste hotel van de wereld dat zo gaat werken, melden de bedenkers trots. Het komt in de Amsterdamse wijk IJburg en krijgt 155 kamers. Draait het echt helemaal op zelf opgewekte energie? Nou, bijna helemaal. Want voor het terras en de skylounge is nog een beetje gewone energie nodig.
KERMIS ZONDER BALLONNEN Kermis in je stad! Altijd leuk. Zeker als die wordt geopend met een ballonnenwedstrijd. Al die kleuren in de lucht. Prachtig! En je kunt nog iets winnen ook. Hoewel, al die ballonnen zorgen ook voor problemen. Vooral
ZING JE GEZOND IN DE FILE Het is je ongetwijfeld overkomen afgelopen zomer: file op weg naar je vakantiebestemming. Vervelend. Maar jezelf ergeren helpt niks en is ongezond. Onderzoekers van de Amerikaanse universiteiten Harvard en Yale komen met een verrassend advies: zingen! Draai de
voor dieren die neergekomen ballonnen opeten en er ziek van worden. Daarom kiezen steeds meer Nederlandse gemeenten voor een kermis-opening zonder ballonnen. Zo maakt een jarenlange traditie plaats voor gezond verstand.
volumeknop van de autoradio open en zing uit volle borst mee. Je lichaam maakt dan bijzondere stoffen aan, zoals endorfine, oxytocine en cortisol. Die zorgen voor een blij gevoel, verminderen stress en versterken zelfs je immuunsysteem, waardoor je minder snel ziek wordt. Kortom: zing jezelf gezond in de file.
SUPERVONDST IN GRINDHOOP
Enzo Smink (10) uit Wekerom vond in 2012 een fossiel in grindhopen bij Oosterbeek: enkele delen van een kaak met een grote hoektand en nog drie knipkiezen. Hij bracht ze naar zijn oma en dacht er pas drie jaar later weer aan, toen hij ze gebruikte voor een spreekbeurt. Zijn moeder maakte foto’s, stuurde ze naar specialisten wat bleek: Enzo deed drie jaar geleden een supervondst. De onderkaak was van een grottenleeuw. Het grootste roofdier uit de tijd van de mammoeten. Vorige maand bracht Enzo de fossielen naar het Oertijdmuseum in Boxtel waar iedereen ze kan bewonderen.
5
10 vragen aan...
Mijn hersens zijn m'n laboratoriu Blogs, columns, YouTube, tv, lezingen. Ionica Smeets (35) grijpt alle kansen om iedereen uit te leggen hoe leuk wetenschap is. Tien exacte vragen aan deze beroemde wiskundige en wetenschapsjournalist...
01. Wat doe je de hele dag?
Dat wisselt nogal. Soms geef ik heel veel lezingen, soms werk ik in een televisiestudio en soms zit ik dagen thuis te typen voor stukken in de krant. En ik ben elke week één dag op de universiteit, daar onderzoek ik hoe je moeilijke dingen het beste kunt uitleggen.
02. Blogs, columns, YouTube, tv. Wat is het leukst?
Om alles te kunnen doen! Dan bereik ik de meeste mensen. Natuurlijk is tv speciaal. Ik ken geen andere manier om zoveel mensen te bereiken. Maar wat is dat hard werken, zeg. Je denkt: even een filmpje maken van drie minuten. Echt niet. We filmen bijna een volle dag en het monteren kost nog een dag.
03. Je lievelingsgetal is 1729; leg uit.
Het heeft te maken met de geniale wiskundige Ramanujan uit India. Die stierf in 1920. Hij was zó slim, dat mensen soms dachten dat hij gek was. De Engelse wetenschapper Godfrey Hardy geloofde in hem en bezocht hem in het ziekenhuis. Op een dag vertelde hij: ik zat vandaag in taxi nummer 1729. Waarop Ramanujan uitriep: Hee, dat is het kleinste getal dat je op twee manieren als de som van twee derde machten kunt schrijven.
04. Snap jij het nog?
Ik wel! Het bewijst dat die geniale man de schoonheid van getallen zag en dat graag met anderen deelde. Dat spreekt me erg aan. Wist je trouwens dat 1729 ook in The Simpsons zit? Let er maar eens op, het duikt regelmatig op. In de groep tekstschrijvers voor deze serie zitten twee wiskundigen die daarop kicken.
05. Wat wil je hebben wat niet bestaat?
Reizen zonder tijd. Even hup naar dat gave wiskundemuseum in New York. Of op een koude dag even met de kinderen op en neer naar Hawaï. Hoe cool is dat.
06. Ben je een gadgetfreak?
Voor de Volkskrant schreef ik een tijd de rubriek ‘Gadgetvrouw’. Over leuke spullen, zoals dure timelapse-camera’s en van dat hippe kinetische zand. Heel gaaf. Het leukst vond ik de 2d-bril voor 3d-films. Ik word misselijk van 3d-films, maar met de 2d-bril kan ik toch met vrienden naar de bios. Voor mijn kinderen kocht ik ooit een pyjama met qr-codes. Die moest ik scannen en dan kwam er een voorleesverhaaltje. Waardeloos. Ik pak liever zelf een mooi voorleesboek.
6
n um 07. Mooiste technische ontwikkeling?
Onderzoekers in Amerika hebben camerasoftware gemaakt waarmee je heel kleine bewegingen zichtbaar maakt. Bijvoorbeeld de beweginkjes in je gezicht door je bloedsomloop, of de kleine bewegingen van een huis tijdens een storm. Google op ‘eulerian video magnification’. Heel tof. Een soort microscoop voor bewegingen.
08. Je beste gereedschap?
Mijn hoofd! Mijn hersens zijn mijn laboratorium.
09. Wat doe je over tien jaar? Jeetje, dat weet ik niet. Vroeger dacht ik: ooit wil ik hoogleraar worden. Maar dat ben ik nu al. Ik blijf in elk geval praten over wetenschap, dat verveelt nooit. Ik hoop nog heel lang mensen te kunnen boeien met de schoonheid van wetenschap. Ik ben niet voor niets Ambassadeur van het Weekend van de Wetenschap op 3 en 4 oktober. Benieuwd naar mijn verhaal? Kom op 3 oktober naar de Junior Wiskunde Olympiade in Amsterdam.
10. Een advies voor YouTech-lezers?
Grijp alle kansen! Zoek op YouTube naar boeiende kanalen, zoals Numberphile. Er zijn ook leuke zomerkampen over exacte vakken. Heel tof, echt waar. En troost jezelf als je wiskunde moeilijk vindt. Want het is ook vaak best moeilijk. Ook voor mensen met talent. Maar vergeet nooit hoe mooi het kan zijn. Zoek puzzels die je aanspreken of kies een bijlesleraar die het keigoed kan uitleggen. En kijk op Kahn Academy op YouTube voor mooie filmpjes. Iets wat leuk is, mag best moeilijk zijn. Elke topsporter weet dat.
7
GA BACKSTAGE BIJ DE KETCHUPFABRIEK of bij één van de andere 200 locaties Bekijk het programma op » hetweekendvandewetenschap.nl
Web&app 1PASSWORD
WEB&APP IS POWERED BY LENNART KERKVLIET PIXELMATOR Photoshop moet oppassen. Pixelmator heeft talloze mogelijkheden, is simpel in gebruik én ook beschikbaar op je iPhone. Effecten toevoegen, knippen, brushen, kleuren bijstellen: alle gereedschappen zijn aanwezig om je foto’s vet te pimpen. En het eindresultaat deel je in twee tellen met je vrienden. Pixelmator • App Store • 4,99 euro
ANGRY BIRDS 2 Ben je net afgekickt van Angry Birds, komt er een nieuwe versie! Afgaand op de downloadcijfers gaat Angry Birds 2 zijn voorganger in populariteit ruim voorbij: in de eerste week was de game al goed voor 20 miljoen downloads. Schiet de vogels uit je katapult, raak alle varkentjes en verover level voor level. Angry birds 2 • App Store & Play Store • Gratis
Word je ook stapelgek van al die passwords voor sites en apps die je gebruikt? 1Password maakt je online bestaan een stuk eenvoudiger: je bedenkt één uniek ‘master’ password voor al je accounts en 1Password doet de rest: met één klik kun je veilig Powered by Want inloggen op alle gekoppelde accounts. Handig of wat? 1Password • App Store & Play Store • Gratis
OFFICE LENS Voortaan heb je altijd je eigen miniscanner altijd op zak. Office Lens is een superhandige app om foto’s van je (school)aantekeningen en andere documenten te digitaliseren en te bewerken. Je scans kun je ook doorzoeken op trefwoorden. Klaar met bewerken? Dan kun je je afbeelding eenvoudig omzetten naar PDF, Word of Powerpoint! Office Lens • App Store & Play Store • Gratis
WEBVERSIE WHATSAPP Wie kan er nog zonder WhatsApp? De berichtenapp heeft al 600 miljoen gebruikers en dat aantal groeit nog elke dag. Nu is er ook een webversie van WhatsApp, zodat je ook lekker kunt chatten vanaf je laptop, desktop of tablet. Whatsapp Web synchroniseert met de app op je smartphone: je hoeft alleen maar een QR-code te scannen. web.whatsapp.com
9
Youtalk
Hey YouTech! Mijn naam is Tom de Ruiter, ik ben een 14 jarige iOS ontwikkelaar. Ik maak sinds mijn elfde apps voor o.a. de iPhone, iPad en iPod Touch en sinds kort ook voor de Apple Watch. Ik heb verschillende apps gemaakt, van spelletjes tot productivity apps. Vorig jaar heb ik voor het eerst meegedaan aan een Apple-wedstrijd genaamd de ‘WWDC Scholarships’. Dit is een wedstrijd voor studenten om een app te maken over zichzelf; over wie je bent, wat je doet, wat je later wilt gaat doen etc.. Als Apple alle ingestuurde apps heeft bekeken, kiezen ze de 350 beste uit. Mocht je uit zijn gekozen, dan heb je een ticket gewonnen voor de WWDC; De World Wide Development Conference van Apple. Dit is een conferentie in hartje San Francisco die wordt georganiseerd door Apple voor app-ontwikkelaars op hun platformen (iOS, Mac OS X, watchOS). Hier kondigen ze de nieuwe versies aan voor hun systemen, en praten ze de hele week over hoe je de nieuwe functies van hun nieuwe versies in je app kan inbouwen.
Vorig jaar heb ik dus zo’n ticket gewonnen (t.w.v. $1600), maar had helaas niet genoeg geld om de reis naar San Francisco te betalen voor mij en mijn vader. Het verblijf en de reis moet je namelijk zelf betalen. Dit jaar heb ik weer meegedaan, en heb ik ook sponsors gevonden, waaronder YouTech :). De sponsoring hield in dat ik een dagboek moest bijhouden van wat ik allemaal deed in San Francisco. Dit dagboek is te lezen op YouTech.nl. Mede door de WWDC heb ik veel mensen ontmoet, zoals hoog Apple personeel; Tim Cook (CEO Apple), Craig Federighi (Vice President Software Engineering), en veel dingen geleerd waardoor ik ook kon begonnen aan een Apple Watch app voor mijn meest succesvolle app, KeyTouch. Deze app, met ondertussen al rond de 50.000 gebruikers, laat je je Mac ontgrendelen, vergrendelen en je wachtwoord invoeren met de vingerafdrukscanner in je iPhone, en nu ook om je pols, met de Apple Watch. Dit wou ik jullie nog even laten weten!
Groeten Tom
Wat heb JIJ met techniek?
Doet jouw school coole dingen met techniek? Heb je net een zelfgebouwde raket gelanceerd? Is jouw gepimpte fiets de allervetste uit de hele buurt? Heb je een briljant idee om energie te besparen? Vertel het ons en wie weet sta jij in de volgende editie op deze pagina! Niks is te gek. Foto’s, ideeën, filmpjes, korte verhalen: als het maar met techniek te maken heeft. Stuur je bijdrage naar www.youtech.nl/magazine
10
Coole Job
Robird klapwiekt als een echte valk Een raar tafereel: Nico Nijenhuis in een weiland met een valk in zijn hand. Het dier geeft geen kik, totdat Nico hem weggooit. Plots slaat de roofvogel met zijn vleugels en vliegt omhoog. Even verderop staat piloot Ramon met een controller. Wat hier gebeurt? Een testvlucht van techbedrijf Clear Flight Solutions!
Deze valk is geen echte vogel, maar een drone. De zogenaamde Robird. Een indrukwekkend stukje techniek en vormgeving, gemaakt door de specialisten van Clear Flight Solutions in Enschede. Ze maken twee soorten Robirds: een valk en een arend. En ze lijken net echt. Dat moet ook, want deze mechanische roofvogels jagen andere vogels weg die voor overlast zorgen. Bijvoorbeeld bij boeren op akkers en in boomgaarden, bij bedrijven die afval verwerken en bij vliegvelden. Bij het landen en opstijgen kunnen vliegtuigen flink last hebben van groepen vogels. Robirds verjagen de vogels naar andere plekken.
Roeien
Vogels verjagen met een namaak-roofvogel is een logisch idee. Maar ook een moeilijk idee, weet Nico Nijenhuis. Hij is de baas van Clear Flight Solutions. De Chief Executive Officer, de CEO. “Kijk eens goed naar de vleugelbewegingen van een vogel. Die zijn razendsnel en enorm ingewikkeld, met tientallen spiertjes en botjes die samen een roeiende beweging maken. Boots dat maar eens na met techniek. Bovendien zijn de vleugels van een valk heel licht, ongeveer 25 gram. Na heel veel denken en knutselen weegt onze beste vleugel nu 55 gram.�
11
28 jaar OPLEIDINGEN:
LEEFTIJD:
100
0 WOONPLAATS: Technische Natuurkunde aan de Universiteit Twente
BEROEP:
WERKT BIJ:
Apeldoorn
LEKKERSTE GERECHT:
Ondernemer, Chief Executive Officer (CEO)
HEKEL AAN:
Clear Flight Solutions in Enschede
FAVORIETE SPORTEN:
Boerenkool Salades en fruit met worst
Huishoudtaken en zeurende mensen
LIEVELINGSKLEUR: Groen
Skûtsjesilen, stijldansen en hardlopen
BELANGRIJKSTE GEREEDSCHAP:
NICO ZORGT VOOR:
Nijenhuis 3d-printers, draadsnijder en pc’s Terugdringen vogeloverlast in luchtvaart, landbouw en bij afvalbedrijven HOBBY'S:
VAKANTIELAND:
BROERS/ZUSSEN?
Zeilen, sleutelen aan auto’s
12
VERVOERMIDDEL:
Eén oudere broer en één jongere broer
Zweden
Robotarm
Nico en zijn collega’s zijn dus op de goede weg, maar willen nog beter. “Onze vogels zijn als een moderne robotarm. Die kan indrukwekkend veel, maar een echte arm is nog altijd beter.” De vleugelbewegingen van de Robird zijn nu zó goed, dat de vogeldrone moeiteloos in het rond vliegt bij afvalbedrijven en boeren. Bij vliegvelden is dat lastiger. Vliegen met een drone bij vliegtuigen moet voldoen aan allerlei regels. “Hopelijk gaan we binnenkort bij een vliegveld aan de slag”, vertelt Nico.
Verkenners
Het vliegen met de Robird voor boeren en tuinders begint al vroeg in het voorjaar. Nico legt uit: “Bijvoorbeeld, kersenbomen hebben vaak last van zwermen spreeuwen. Soms wel 10.000. Zo’n zwerm is er nooit ineens. Vroeg in het voorjaar zoeken enkele spreeuwen goede eetplekken voor de hele zwerm. Als we die ‘verkenners’ verjagen met de Robird, dan blijft
de hele zwerm weg en zijn de kersen veilig. Ik weet nog dat we de Robird gingen testen bij een zwerm van 500 meeuwen, bij een afvalbedrijf. De meeuwen sloegen meteen op de vlucht. Dat was een prachtig moment. Toen wisten we zeker: het werkt!”
Camera’s
Wat brengt de toekomst? Nico: “Nog lichter, nog beter, nog ingewikkelder. Met kleinere en betere boordcomputertjes. En waarom geen kleine camera’s in de ogen van de Robird? Dan kun je een zwerm vogels filmen terwijl je gewoon meevliegt. Kijk eens goed naar de prachtige bewegingen van een grote zwerm spreeuwen. Razend knap en ze raken elkaar nooit. Hoe doen ze dat? Met een filmende Robird vlieg je mee.” Nico denkt nog verder vooruit, aan Robirds die helemaal kun eigen gang gaan. Die in de lucht zelf hun route bepalen en eigen beslissingen nemen, zonder besturing vanaf de grond. “Mooie toekomstmuziek. De techniek blijft zich ontwikkelen.”
Techspecs • Robird-vleugels zijn van nylon glasvezel: een soort piepschuim, maar dan oersterk en heel buigbaar. • Veel onderdeeltjes komen uit een SLS 3d-printer: poederlaagjes van 1/10 millimeter met een laser aan elkaar gesmolten. • Ook aluminium en carbon (licht en
sterk) zijn belangrijke bouwmaterialen. • Vooral de boordcomputertjes ontwikkelen zich razendsnel: steeds kleiner en krachtiger. • Een Robird vliegt met een sterke en lichte Lipo-accu. Die vind je vaak in radiografisch bestuurbare modellen.
13
Die wil ik!
Powered by:
Hoofdredacteur Rutger Houweling van WANT.nl en reporter Benedicta selecteren weer vier toffe gadgets. Check ‘m out!
Superplug Rutger: De iPhone, iPad of Android-smartphone beschikken helaas niet over de vernuftige magnetische stekkers van de MacBook. Daarom is deze plug meer dan welkom. Met de Znaps-plug is magnetisch opladen en synchroniseren namelijk binnen handbereik.
Benedicta Rutger
Benedicta: Ontzettend handig. We kennen natuurlijk allemaal het probleem dat je haast struikelt over je iPhone-kabeltje, maar dat is met deze Zsnaps direct opgelost. Prijs: ongeveer 10 euro
4D-bank Rutger: 3D vind ik alweer overrated. 4D? Yes! Deze vier ‘voeten’ schieten je bank tot wel tien centimeter de lucht in. Te gek! Dat zorgt pas voor een coole 4D-ervaring tijdens het kijken van een film. In september op Kickstarter! Benedicta: Supervet! Er zijn in Nederland al niet heel veel 4D-bioscopen. Ontzettend gaaf om dan zo’n bank in huis te hebben, ook al is hij aan de dure kant. Prijs: ongeveer 1.000 euro 14
Check deze en allerlei andere coole gadgets op YouTech.nl!
The Lego Architect Rutger: Een briljant boek voor als je over een gigantische Lego-voorraad beschikt. The Lego Architect staat vol met bekende architectonische kunstwerken en toont hoe jij deze na kunt bouwen. Het boek brengt jouw Lego-skills dus naar een hoger niveau. Benedicta: Nu weet ik eindelijk wat ik moet doen met m’n rondslingerende Legosteentjes. Handig boek! Prijs: 24 euro
Albert Clock Rutger: Applaus voor een aantal Franse guys: ze hebben een klok ontworpen waarvoor je eerst de tijd moet uitrekenen voordat je weet hoe laat het is. De klok transformeert je dan ook tot rekenwonder. Prijs: ongeveer 140 euro
Benedicta: Oeh, dit is een leuke manier om je brein ‘up to date’ te houden. Al lijkt het me na een tijdje vervelend om steeds uit te moeten rekenen hoe laat het is, vooral als je haast hebt. Leuk hebbedingetje, maar voor 140 euro zou ik hem toch overslaan.
Goeie vraag?!
Bestaat er een onzichtbare wereld? Kleine kinderen hebben wel eens een onzichtbaar vriendje. In onze fantasie bouwen we luchtkastelen, onzichtbaar voor andere mensen. Maar er bestaat wel degelijk een wereld om ons heen die we niet kunnen zien. Een wereld vol microscopisch kleine beestjes en dingen die wij als mens met het blote oog niet kunnen waarnemen.
Met behulp van moderne technieken en uitvindingen krijgen we toch een kijkje in deze onzichtbare wereld. Er leven ongeveer 32 miljoen bacteriën op je huid. Er leven zelfs meer organismen op jou dan dat er mensen op aarde zijn! De meeste zijn onschuldig en zelfs goed voor je. Maar toch... Bedenk je maar eens dat deze blauwe beestjes op jouw wimpers rondlopen.
Elke keer als jij inademt, komt er materie uit de ruimte in je longen. We zien het niet, maar er zitten microdiamantjes en edelstenen van planeten en geëxplodeerde supernova’s in de lucht om ons heen… En niet alleen dat, maar ook huidschilfers, stukjes van insecten en dierenharen!
Wat we ook niet zien, maar wat er wel is, zijn bijvoorbeeld de half miljoen kleine borsteltjes op de voeten van een gekko. Die borsteltjes vertakken zich aan het uiteinde in gespleten uitlopers met een kussentje erop. Zo kan hij tegen een glasplaat omhoog lopen.
En zo zijn er in de natuur en om ons heen in het dagelijkse leven allerlei dingen die wij niet waarnemen. Ben jij nieuwsgierig geworden? In de film Mysteries of the Unseen World in Omniversum leer je daar meer over. Vanaf 3 oktober 2015. Omniversum Pres. Kennedylaaan 5 2517 JK Den Haag www.omniversum.nl
15
Top of flop
Wegen van plastic uit de oceanen Een tijdje geleden vertelde Boyan Slat in YouTech over de Ocean Cleanup: zijn methode om de oceanen te bevrijden van plastic troep. Het Nederlandse bouwbedrijf VolkerWessels denkt met hem mee en wil het plastic gebruiken voor wegenbouw.
Met het PlasticRoad Project werkt VolkerWessels aan een methode voor het bouwen van wegen met als grondstof goedkoop plastic afval uit de oceanen. Dat blijkt prima te kunnen, en het is goedkoper dan wegen maken van het dure asfalt of cement. In Rotterdam wil de Nederlandse wegenbouwer de eerste test gaan doen met deze nieuwe methode. Helemaal top!
Loud Bicycle Horn ------------------------
Rolstoel beklimt trappen ---------------------
Trappen zijn een grote hindernis voor mensen in een rolstoel. Maar dat gaat veranderen, beweren studenten van de Technische Hogeschool in Z端rich (Zwitserland). Zij bedachten de Scalveo: een slimme elektrische rolstoel die ingebouwde rupsbanden kan uitklappen om een trap te beklimmen. Dat lukt prima, maar het tempo ligt nog erg laag. Dus hebben de studenten nog flink wat te sleutelen aan deze toekomstige top. 16
Met je fietsbel waarschuw je andere fietsers. Maar autobestuurders horen je bel nauwelijks. Vind je dat een probleem? Dan bouw je de Loud Bicycle Horn op je fiets. Deze waterdichte toeter produceert 125 decibel, meer dan genoeg om elke auto te waarschuwen. Maar ook meer dan genoeg om elke fietser en voetganger de stuipen op het lijf je jagen. Het ding kost 95 dollar en voor dat geld koop je 18 mensvriendelijke fietsbellen. Een flop, dus.
YouTech Topper
Nepstad Mcity -------------------
De Amerikaanse staat Michigan heeft sinds kort een nieuwe stad: Mcity. Een heel vreemde stad, want er woont geen mens. Ook al staat het terrein van 130.000 vierkante meter vol met huizen, stoplichten, wegen en verkeersborden. In Mcity gaan autofabrikanten hun experimentele zelfrijdende auto’s testen. En dat is in deze nepstad natuurlijk een stuk veiliger dan op gewone wegen. Die veiligheid mag wat kosten: 10 miljoen dollar. Een dure top.
Safety Truck -----------------
Elektronische pil ------------------
Wie achter een vrachtwagen rijdt, ziet maar een klein stukje van de weg. Dat maakt inhalen gevaarlijk op tweebaans wegen. Samsung bedacht als oplossing de Safety Truck: een vrachtwagen met een camera voorop en een groot beeldscherm achterop. De camera projecteert beelden van de weg op het scherm en zo kijk je als het ware dwars door de truck heen. En zie je dus precies of je kunt inhalen. Geniaal eenvoudig. Top!
Stoere baby-draagzak -----------------------------
Een moderne vader is stoer en hip. Maar hoe stoer blijft je uitstraling als je met de baby in een draagzak op pad gaat? Daar gaat je imago als badass-daddy. De oplossing: de Tactical Baby Carrier. Deze draagzak van oersterk nylon heeft een ingebouwd zonnescherm, voldoet aan alle veiligheidsnormen en zorgt ervoor dat vader en kind eruitzien als een SWAT-team. YouTech trekt hierbij de wenkbrauwen op, ook bij het prijskaartje van 190 dollar. Een lollige flop.
De IntelliCap van het Nederlandse bedrijf Medimetrics is een pil. Maar geen gewone. Deze slimme pil bevat naast medicijnen ook piepkleine sensoren en elektronica. Die regelen hoe de pil zich gedraagt in het lichaam én ze meten allerlei omstandigheden in het lichaam. Die gegevens worden doorgegeven aan een computer en daarmee kan de dokter vooruit. Top!
Grootste modelspoorbaan ----------------------
Bruce Zaccagnino verdiende miljoenen met het ontwikkelen van software. En hij is een groot liefhebber van modeltreinen. Wat doe je dan met je geld? Juist, je bouwt ’s werelds grootste modelspoorbaan: 15 kilometer spoor, 90 treinen, 400 tunnels, 3.000 gebouwtjes en alles bij elkaar genoeg timmerhout voor 42 huizen. Bruce bouwde het helemaal zelf in nog geen vijf jaar. Maar hij werkte wel 18 uur per dag: 30.000 uur totaal! Een indrukwekkende top. 17
Behind the scenes
AFVALCENTRALE IS E HIGHTECH SORTEERWat gebeurt er met een zak plastic afval? En hoeveel kun je hergebruiken? YouTech ging kijken bij afval- en grondstoffenbedrijf Suez in Rotterdam. Ben jij ook benieuwd? Kom dan op bezoek tijdens het Weekend van de Wetenschap op 3 en 4 oktober! 18
De vuilniswagen haalt onze zak met plastic afval op. Is de wagen vol, dan rijdt die naar een regionaal overslagstation. Daar komt afval van verschillende gemeenten bij elkaar voor de eerste controle: zitten er foute zakken tussen het plastic afval? Dan pikken de Suez-specialisten die eruit. En ook te grote stukken plastic, zoals tuinstoelen en groot speelgoed, halen ze weg. Onze afvalzak is in orde. Hij mag in een containerwagen mee naar de sorteercentrale in Rotterdam.
Trommelzeef
Die centrale is groot. Heel groot. Een dorp waarin je verdwaalt tussen machines, sorteerbakken,
EEN -DORP transportbanden en controlestations. Aan het begin ligt de doseerbunker met een grote kraan. Die haalt grote onbruikbare stukken eruit. Onze zak gaat door naar de scheurmachines die hem met tandwielen openscheuren. Nu begint het sorteren pas echt. In een trommelzeef zo groot als een treinwagon, draait het afval rond en valt door grote en kleine gaten. De inhoud van onze zak wordt zo keurig gesorteerd op maat. Lichte zakje en stukken folie gaan dwarrelen en worden eruit gezogen.
Magneten
In sommige gemeenten mogen drinkblikken en drinkkartons bij het plastic afval. De moderne
Suez-installatie haalt die er moeiteloos uit. De wervelstroommachine sorteert blik met een omgekeerde magneet die het aluminium uit de afvalstroom duwt. Voor andere metalen tussen het plastic gebruikt Suez een gewone magneet. Het sorteren van drinkkarton doet de splinternieuwe machine met gevoelige sensoren. Die herkennen alle drinkkartonnetjes en blazen ze met perslucht van de transportband. 19
Negen stromen
Nog beter
Flessen, kuipjes en platte bakjes worden keurig
De sorteermachines zijn erg slim. Maar het kan nog
van elkaar gescheiden, onder andere met infrarood
beter. Al het afval 100 procent hergebruiken lukt
sensoren. Die houden verschillende vormen van
nooit. Er zit altijd wel wat vervuiling in waar Suez niets
dezelfde plasticsoort bij elkaar. Na een laatste controle
mee kan. Nu wordt 90 procent hergebruikt en blijft
rollen er negen keurig gescheiden afvalstromen
een tiende deel over. Daarin zit bijvoorbeeld zwart
uit de sorteercentrale: drankkartons, Petflessen,
plastic, dat kunnen de sensoren moeilijk zien. Maar de
HDPE (zeepflacons), PP (boterkuipjes), LDPE
sensoren worden steeds beter en bedrijven die zwart
(verpakkingsfolie), aluminium, staal, een mix van folies
plastic gebruiken, houden steeds meer rekening met
en een restje onbruikbaar spul. Recyclingbedrijven
hergebruik. Dus ja, de komende jaren zullen we nog
kunnen bijna alles hergebruiken. Voor fleece truien,
meer afval kunnen hergebruiken. Afvalbedrijven komen
dvd-doosjes, meubels, emmers en zelfs het dashboard
steeds dichter bij die 100 procent.
van je auto.
Kleuren Elk seizoen in de sorteercentrale heeft z’n eigen kleur. In de lente veel bruin en groen van plantenpotjes. In de zomer extra veel Petflessen, logisch. In september zien de Suez-mensen vaak luchtbedden en fel gekleurde zwembandjes. Helaas niet geschikt voor recycling. Dat geldt ook voor de zakken vol vlaggetjes na een EK of WK. Dan lijkt de sorteercentrale wel een oranje zee. En de vele plastic voetballen tussen het afval rollen vanzelf van de transportband in een ‘ballenbak’. De les is duidelijk: zorg dat je goed weet wat wel en niet in de plastic afvalzak thuishoort. Alleen kunststof verpakkingen uit huishoudens die we thuis overhouden. 20
Techspecs • Eén vuilniswagen bevat 20.000 liter plastic afval, zo’n 5.000 kilo. • Gemiddeld zorgt elke Nederlander voor 200 kilo restafval per jaar. In 1990 was dat nog 260 kilo. • In 2020 moet dat zijn gedaald tot 100 kilo per jaar, en in 2025 tot 50 kilo. • Schoon en leeg afval, zonder resten, kan Suez het beste sorteren. • De sorteercentrale in Rotterdam is de modernste van Europa.
estje e b Dit e jeuk: tj geef ofdluis! o de h
VANAF 3 OKTOBER EXCLUSIEF IN OMNIVERSUM Je bent omgeven door dingen die je niet kan zien. Ze zijn voor het blote oog niet zichtbaar omdat ze te klein, te langzaam of juist te snel zijn. Sommige dingen zijn zelfs letterlijk onzichtbaar. Mysteries of the Unseen World laat je meekijken met wetenschappers die deze onzichtbare dingen zichtbaar en begrijpelijk maken. Filmpremière: tijdens Weekend van de Wetenschap op 3 en 4 oktober.
Deze m ijten zitten m isschien ook wel tuss en jouw wimper s!
www.omniversum.nl
Zo z worm iet een eruit heel v dicht an bij
moet je En hier zen: van nie tofmijt! s s i u h e d
N E G N I D N I V UIT STE EEUW
1 2 E D VAN
de het wiel, a n t a d t h t het wel e Wie dac n r e t n i t p en h e i j n m et z u o gloeilam z n e p s t. je afgelo r f l i n k naa e een beet t i z , n e i nd i ng ere grote uitv l e b i j zo n d e h n j i z ? e uw ngrijkste la I n d e 21 e e e b 5 e ed a c h t . D d i n g en b e hier. Die lees j
Wanneer: De term ‘unmanned aerial vehicle’ (UAV) werd het eerste in 2005 gebruikt. wie: EEn uitvinder is eigenlijk niet aan te wijzen. Veel landen experimenteerden al sinds vorige eeuw met ‘drones’. Deze vliegende robot heeft de afgelopen jaren een zeer interessante rol gespeeld en kan op nog veel meer manieren baanbrekend worden in de toekomst. De drone met ingebouwde camera kan vanuit de meest bizarre perspectieven foto’s en video’s maken. Hoog in de lucht, scherend over loeihete lava, verzin het maar. TECH FACT: Distributiebedrijf Amazon wil in de toekomst pakketjes met drones bezorgen…
DRONE 22
3D printer Wanneer: De term 3D printen kwam in 2010. Wie: De basis voor het concept werd in 1981 bedacht door Hideo Kodama van Nagoya Municipal Industrial Research Institute. De 3D printer is absoluut revolutionair te noemen. Op het gebied van industrieel ontwerp en architectuur, zoals 3D geprinte bekers, bruggen en hele gebouwen. Maar ook in de medische sector is de techniek belangrijk geworden. Voor protheses en zelfs kunstbotten wordt er gebruikt gemaakt van deze printtechniek. Een 3D printer ‘print’ op basis van digitale bouwtekeningen driedimensionale objecten. TECH FACT: Op dit moment wordt er in Amsterdam gebouwd aan een 3D geprint grachtenpand!
Top 5 Facebook
WaNNEeR: In 2004 Wie: Mark Zuckerberg, Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz and Chris Hughes.
Het grootste sociale netwerk ooit, een uniek fenomeen dat de wereld op haar grondvesten deed schudden. Hoewel het voor oprichter Mark Zuckerberg in 2004 als een dronken wraakactie begon (hij maakte een site waarop het uiterlijk van medestudentes met elkaar vergeleken konden worden) kreeg hij al gauw door dat een persoonlijke profielpagina de ultieme doorbraak was. In 2007 kocht Microsoft voor 240 miljoen dollar een aandeel in het bedrijf van 1,6 procent. TECH FACT: Het aantal leden van Facebook is van 1 miljoen in december 2004 in tien jaar tijd gegroeid tot 1,3 miljard!
Wanneer: In 2013 werd de eerste zelfrijdende auto die zich echt in het verkeer kon mengen geintroduceerd. Wie: Vislab uit Italie. Een auto die uit zichzelf rijdt, klinkt als een grappig onderdeel uit een science-fiction film. Maar zo ver van ons bed is het helemaal niet. Een zelfrijdende auto wordt bestuurd door een systeem dat in staat is om de wagen van één punt naar een ander punt te brengen, zonder dat er een menselijke bestuurder aan te pas komt. In Amerika wordt al geëxperimenteerd met een dorpje waar alleen maar zelfrijdende auto’s rijden. TECH FACT: Nederland wordt vanaf december officiëel een ‘testland’.
e d n e d j i Zelfrs auto’
Smartphone
Wanneer: Eerste smartphone voor het publiek, de Blackberry, kwam uit in 2003. Wie: Blackberry en Apple. De smartphone is voor miljoenen mensen in de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot een hypermodern verlengstuk van de arm. Alleen al in 2013 zijn er ter wereld een miljard smartphones verkocht. Ook steeds meer jongeren zijn tegenwoordig in het bezit van een smartphone. We vinden in deze ‘slimme GSM’ niet alleen een object om mee te bellen of smsen, vaak ligt ons hele leven in die paar vierkante centimeters opgeslagen. TECH FACT: In minder dan tien jaar zijn er alleen al 9 verschillende IPhones op de markt gebracht, met elke keer meer te gekke applicaties. 23
Quiz
Wat weet jij va wetenschap? Knappe koppen, slimme vindingen, zelf innovaties bedenken. Tijdens het Weekend van de Wetenschap ga je ‘backstage’ in de wereld van wetenschap en technologie. Kun je niet wachten tot 3 en 4 oktober? Doe de quiz en win een bezoek aan Micropia!
1.
Welke uivinding is niét gedaan door Philips? a. compact disc b. 3D-röntgenbeelden c. elektromotor
4.
Welke auto accelereert in drie seconden naar 100 km/u én heeft nul procent uitstoot? a. Porsche Cayenne b. Tesla Model S c. Toyota Prius
24
2.
3.
5.
6.
Wie bedacht eind negentiende eeuw de telefoon? a. Alexander Graham Bell b. Peter Phonus c. Steve Jobs
De draadloze verbindingstandaard Bluetooth heeft een oranje tintje. Waarom? a. de techniek is uitgevonden door een Nederlander b. Bluetooth werkt alleen in Nederland c. Nederlandse investeerders betaalden voor de ontwikkeling
Waarmee kun je een technische vinding beschermen tegen gebruik door anderen? a. Een virtueel mijnenveld b. Een octrooi of patent c. Nergens mee
Wat is een cleanroom? a. een grondig gestofzuigde woonkamer b. een zeer schone werkruimte die besmetting door bv. stof of dampen uitsluit c. een plek waar je doucht als je zwaar werk hebt gedaan
an
7.
Leonardo da Vinci (14521519) was niet alleen een begenadigd kunstenaar. Wat vond hij onder meer uit? a. het basisidee voor Angry Birds b. de gloeilamp c. een voorloper van het vliegtuig
9.
Welk Nederlands bedrijf is één van de belangrijkste leveranciers ter wereld van hightech machines voor chipproducenten? a. TomTom b. ASML c. Spyker
Zoenen doe je nooit alleen
Kom zondag 4 oktober naar Micropia in Amsterdam en ontdek tijdens het Weekend van de Wetenschap wie er met je mee zoent! Prof. dr. Remco Kort legt het allemaal uit. Onder de juiste inzenders van de quiz verloten we 3 x 2 kaarten! Kijk op hetweekendvandewetenschap.nl.
8.
Hoe heet het hulpje van Duckstads beroemde uitvinder Willie Wortel? a. Lampje b. Gloeilampje c. LED-lampje
10.
Wie van deze Nederlanders is geen ruimtevaarder? a. Valerio Zeno b. Wubbo Ockels c. André Kuipers
Winnen!
Je vindt de antwoorden op de eerste negen vragen op pagina 35. Met vraag 10 kun je kaarten winnen voor een bijzondere lezing tijdens het Weekend van de Wetenschap. Vul je antwoord voor 26 september in op www.youtech.nl/ magazine. Als je in de prijzen valt, krijg je automatisch bericht.
25
Ja, ik wil! Roos (Elise Schaap) is een mooie en succesvolle dertiger. Maar steeds als ze begint te dromen van een huwelijk, wordt ze gedumpt. En op de bruiloften van haar exen belandt Roos steevast van de ene gênante situatie in de andere. Dan loopt ze de aantrekkelijke arts (Thijs Römer) tegen het lijf. Is hij dan de ware? Romcom van de bovenste plank.
Waardering:
Mysteries of the Unseen World Ontdek alles over de onzichtbare wereld om je heen op het grootste filmscherm van Nederland! Tijdens het Weekend van de Wetenschap beleeft Mysteries of the Unseen World haar première in het Universum. Door geavanceerde filmtechnieken zie je spectaculaire beelden van verschijnselen die normaal te klein, te langzaam of juist te snel zijn om met het oog waar te nemen. Van het team van National Geographic.
Waardering:
Vacation Ed Helms ken je nog van The Hangover. Samen met Christina Applegate (Anchorman ) maakt hij het nog bonter als de familie Griswold. Met een reis dwars door Amerika proberen de Griswolds de familiebanden aan te halen. Het uiteindelijke reisdoel: Amerika's favoriete familieattractiepark Walley World. Maar onderweg komen ze in de meest bizarre situaties terecht…
Waardering: 26
Testlab
LEGO Dimensions Bouw je eigen toy pad en kruip in de huid van Batman, Gandalf en Wyldstyle om de hele Legowereld te redden. LEGO Dimensions is een zogenaamde ‘toy to life’ game, die fysieke Lego-poppetjes en -bouwsels koppelt aan online actie. Kost wat, maar dichter bij de toekomst van gaming kom je niet!
Waardering:
Voor: Xbox 360, Xbox One, PS3, PS4 en Wii U
Just Dance 2016 Heb jij de vetste moves in huis? Je mag het bewijzen met Just Dance 2016. En het mooie is: je hebt geen controller of camera meer nodig. Je downloadt gewoon de app, gebruikt je smartphone als controller en gaat los op nummers als Uptown Funk en All about thas bass.
Waardering:
Voor: PlayStation 4, Xbox One, Wii U, PlayStation 3, Xbox 360 en Wii
WRC: FIA World Rally Championship 5 Bergen. Regen. Sneeuw. De nieuwste editie van deze rally-simulator voert je langs de mooiste en zwaarste parcoursen. Geef vol gas met de snelste vierwielaangedreven rallymonsters en laat zien of jij koel blijft wanneer je met 100 km/u driftend door een bocht gaat. Vergeet je veiligheidsgordel niet!
Waardering:
Voor: PlayStation 4, Xbox One, PC, PlayStation 3, Xbox 360 en PlayStation Vita 27
You Inhoudsopgave Go
EoeneFn!J E S VAN E E P RuiO Energie t citr PostNL heeft samen met Science Center NEMO het postzegelvel ‘Ontdek de wetenschap’ uitgebracht. Op de vrolijk gekleurde postzegels staan vijf natuurkundige experimenten die je thuis heel gemakkelijk zelf kunt uitvoeren. En omdat NEMO ook mee doet aan het Weekend van de Wetenschap op 3 en 4 oktober, doen we vandaag één van de vijf proefjes die op het vel staan.
Wat je mo1 et doen?
2
Druk in één kant van de citroenen een muntje. Je
Verbind het muntje van de ene citroen met een
kunt ook een klein sleufje maken met een mes. Druk
stroomdraad met de schroef van de andere citroen.
in de andere kant van de citroenen een schroef. De
Herhaal deze stap.
muntjes en schroeven mogen elkaar niet raken.
3
4
Verbind de laatste schroef met het korte pootje van
Verbind het eerste muntje met het andere pootje
het LED-lampje.
van het LED-lampje. Kijk in een donkere ruimte of je lampje het doet.
28
Inhoudsopgave
E N POSTZ EG E L Wat heb je nodig?
Wat weet je nu? Een citroen bevat veel citroenzuur en energie. Door dit zuur kan elektriciteit door de citroen heen stromen. De munt is gemaakt van koper en de schroef bevat zink. Dit zijn allebei metalen die goed elektriciteit doorgeven. Als je een lampje aansluit gaat de stroom via het elektriciteitsdraad, de muntjes, de citroen, en de schroeven lopen en gaat het lampje branden. Kijk eens wat er gebeurt als je nog een citroen aansluit. Kan je ook een batterij maken met een ander soort fruit of groente? 29
Een dag uit het leven van...
Game besturen met je ademhaling
onobanda-play.com) Monobanda PLAY (www.m Niki Smit van gamebedrijf de onderwatergame signer Owen Harris aan werkt samen met gamede d testen. de Koning komt een ochten as Luc r eze h-l Tec You EP. DE Cinekid in beren tijdens filmfestival Iedereen kan DEEP uitpro . Amsterdam (www.cinekid.nl) En op je hoofd de digitale 3d-bril Oculus Rift. We kunnen beginnen.
Op het scherm kan ik volgen wat jij in 3d ziet. Lukt het een beetje?
Hey Lucas, DEEP bestuur je met je ademhaling. Daarvoor doe ik deze band met sensoren om je middenrif.
Ideeën haal ik bijvoorbeeld uit boeken over animatiefilms. Paars, roze en blauw werken in DEEP heel goed. Planten en vissen schets ik eerst op papier en dan in de pc.
Lucas: Wow, mooi hoor. Heerlijk rustig zweven door de digitale oceaan!
En deze walvis komt ook in DEEP. Dit wordt een bijzonder karakter, meer vertel ik nog niet.
Kijk Lucas, dit worden rotspartijen die straks in de game komen.
30
En terwijl Lucas weer verder gaat met DEEP, noteer ik zijn reacties en opmerkingen.
Einde van de test. Tijdens Cinekid presenteren we DEEP met ademende planten van techniekkunstenaar Tim van Cromvoirt. Kom allemaal kijken!
Vraagje
Vis in he t wa ter In de game DEEP neem je een kijkje in de onderwaterwereld. Maar als je de pagina hiernaast goed bekeken hebt, weet jij misschien wel wat er in de YouTech goodiebag zit. Die kan je winnen door hieronder op te schrijven wat je ziet.
1.
2. 3.
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Heb jij goed opgelet?
Zie jij wat er op de foto’s staat? Surf naar www.youtech.nl/magazine, vul de antwoorden in en win een goedgevulde YouTech goodiebag! 31
You Go
Het hoofd koel in S ão P aulo Strijden om de wereldtitel in je vak? Dat maken maar weinig mensen mee. ‘Vakkanjer’ Patrick van de Vreede (22) deed in augustus mee aan WorldSkills 2015 in São Paulo, Brazilië. Hij kwam terug met een vijfde plek, een medaille voor excellent vakmanschap en een ervaring om nooit te vergeten. Nog geen vijf jaar geleden was hij een puberende vmbo’er die vooral zijn eigen gang ging. “Ik was behoorlijk eigenwijs, dacht dat ik alles al wist. Dat was natuurlijk niet helemaal de bedoeling. Op mijn werk wisten ze amper wat ze met me aan moesten. Dat veranderde toen ik glasvezel ontdekte en daar alles van wilde weten. Toen ging het heel snel.”
Jonge technici
Wat heet: een paar jaar later is Patrick de op vier na beste van de wereld in zijn vak (netwerken aanleggen). Hoe dat zo kwam? Patrick deed twee jaar geleden mee aan de VakkanjerWedstrijden. Dat zijn beroepenwedstrijden voor jonge technici. Patrick werd Nederlands kampioen telematica/infra én pakte een paar maanden later een ticket naar WorldSkills, de ‘Olympische Spelen voor beroepen’. 32
12 miljoen inwoners
In São Paulo viel de Zeeuwse Vakkanjer van de ene verbazing in de andere. Vind je het gek, in een stad met 12 miljoen inwoners en grote verschillen tussen rijk en arm. En WorldSkills zelf is een mega-evenement met meer dan 1.200 deelnemers, vijftig vakken en 260.000 bezoekers. “Gigantisch. De hele wedstrijdvloer was meer dan 1,5 kilometer lang.”
Jeukende handen
Maar Patrick hield zijn hoofd koel en had maar aandacht voor één ding: zijn wedstrijdopdracht. “Ik was zo lang met de voorbereiding bezig geweest. Bij elkaar wel twee jaar. Dan wil je de hele wereld laten zien wat je kunt. Ik kon niet wachten tot de wedstrijden begonnen, mijn handen jeukten.”
Supertevreden
Na een spannende strijd werd Patrick uiteindelijke vijfde van de wereld én scoorde hij ruim voldoende punten voor een medaille voor excellent vakmanschap. “Ik had nooit gedacht dat ik zo hoog zou eindigen. Met zo’n resultaat kun je alleen maar supertevreden zijn.” Een wereldtitel voor zijn teamgenote Nadine Klingen (etaleren) gaf de Nederlandse deelname in São Paulo een echte gouden glans.
Complete netwerken
Inmiddels heeft Patrick zijn ‘gewone leven’ als monteur telematica/infra bij Paree BV in ’s-Heerenhoek
weer opgepakt. Patrick legt onder meer complete netwerken voor bedrijfspanden aan. “Denk aan grote kantoren met honderden medewerkers, met allemaal een eigen computer. En die moeten allemaal met elkaar, met printers en met kopieerapparaten kunnen communiceren. Hoe ingewikkelder de klus, hoe leuker.”
Avontuur
Het is even wennen na al die tijd in het WorldSkillscircus, maar Patrick is blij dat de rust is weergekeerd. “Ik doe mijn werk met veel plezier, glasvezel is echt mijn wereld. Uitdagingen genoeg, dus ik zal WorldSkills niet missen. Maar ik zal het hele avontuur niet gauw vergeten. Ik heb een fantastisch evenement meegemaakt en veel geleerd. Dat neem ik de rest van mijn leven mee.”
TechSpecs • Patrick heeft zijn mbo-opleiding Elektrotechniek (niveau 4) bij het Markiezaat College in Bergen op Zoom deze zomer afgerond. • In zijn vrije tijd rijdt hij graag op zijn Kawasaki Z750 met 110 pk. • Patricks allerbelangrijkste gereedschap is een glasvezellasapparaat van zo’n 10.000 euro. • Meer weten over jonge vakmensen die meedoen aan beroepenwedstrijden? Zelf (Junior) Vakkanjer worden? Kijk op www.devakkanjers.nl
33
Agenda
Weekend van de 3–4 Wetenschap
OKt
15 okt 1 nov
Het Weekend van de Wetenschap is het podium van de toekomst. Kom backstage bij bedrijven, instituten, universiteiten, instellingen en musea op bijna 200 locaties in heel Nederland.
Cinekid
Mysteries of the Unseen World Mysteries of the Unseen World laat ons dat zien wat we normaal niet kunnen waarnemen hoewel het zich vlak voor onze ogen afspeelt. De film wordt afgespeeld op een 840 m² groot koepelscherm. Omniversum, Den Haag
17–25
Dutch Design Week
betoverende Medialab met coole games, installaties en workshops.
2400 designers en techneuten, verspreid over 80 locaties zullen tijdens de Dutch Design Week hun nieuwste werk presenteren. Verwacht spectaculaire installaties en veel activiteiten die je zullen verbazen.
Cinekid, Amsterdam
DDW, Eindhoven
okt
Het Cinekid Festival is hét mediafestival voor de jeugd met de mooiste en nieuwste jeugdfilms, tv-series en het
21–27
3 okt 30 jun
LEGO World
okt
PRijs
vraag
YouTech geeft kaartjes weg voor LEGO World. Wil je winnen? Beantwoord dan deze vraag:
Welke uit LEGO® gebouwde koninklijke hoogheden, waren vorig jaar aanwezig op LEGO World? Weet jij het antwoord? Mail die dan snel naar redactie@youtech.nl. Onder de inzender verloten we de 2 x 2 kaarten, over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.
LEGO World 2015 is het grootste LEGO event van Nederland dat jaarlijks wordt gehouden in de Jaarbeurs in Utrecht. Stap in de 34
verschillende LEGO werelden, doe mee met bouwwedstrijden en bekijk prachtige LEGO verzamelingen. Jaarbeurs, Utrecht
Meer weten? Ga naar YouTech.nl
OPLOSSINGEN
OPROEP! Jouw school in YouTech Magazine?
DE VOLGENDE EDITIE
Laat het ons weten als jouw school goed bezig is. Doen jullie iets bijzonders? Heb je een held in de klas? Of organiseer je een leuke actie of tof event voor een goed doel, het milieu of de maatschappij? Ga dan naar youtech.nl/ magazine en klik op Youtalk. Hier kan jij je verhaal vertellen!
YouTech Magazine verschijnt weer:
Oplossingen
VANAF 1 DECEMBER 2015 Ontvang je YouTech Magazine nog niet? Meld
je dan aan op youtech.nl/ magazine. Wij sturen je dan zes keer per jaar dit coole blad naar je huis. Helemaal gratis!
1. c
6. b
2. b
7. c
3. b
8. a
4. b
9. b
5. a
Het antwoord op vraag 10 vind je hier niet. Wil jij kans maken op 2 kaartjes voor een leuke lezing in Micropia? Surf dan voor 28 september naar www.youtech.nl/magazine en vul je antwoord in. Als je in de prijzen valt, krijg je automatisch bericht.
COLOFON YouTech Magazine is een twee maandelijkse uitgave van: TechniekTalent.nu Wipmolenlaan 1 3447 GJ Woerden tel: 0348-744212 info@youtech.nl TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische bedrijfstakken in Nederland, die als gezamenlijke missie hebben geformuleerd: “Meer instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek”. Ontdek jouw wereld op youtech.nl!
Directeur: Chris van Bokkum Bladmanager: Rianne Cuppen Redactie: Peter de Koning, Michiel van Ruitenbeek, Barbara Vos, Erwin Suvaal, Rick Thijssen en Eveline Gillot Coördinatie: Simon van Herpen Art director: Leroy Witman Fotografie: 123rf, Peter de Koning, DigiDaan, Albert Jolen en William Rutten. Marketing & Productie: Rianne Cuppen Sales: Sandra kers s.kers@zpress.nl tel. 078-6397070 YouTech Magazine komt tot stand i.s.m. ZPRESS Young.
Service & Informatie
Afmelden voor YouTech Magazine? Stuur een e-mail naar afmelden@youtech.nl. Laat ons ook weten wat de reden van afmelding is, die informatie helpt ons het magazine nog beter te maken! Vragen over abonnementen, nabestellingen en verspreiden? Stuur een e-mail naar info@youtech.nl. Vragen over de inhoud van het blad kunnen verzonden worden aan redactie@youtech.nl. Adreswijzigingen: Geef je adres uiterlijk drie weken voor verschijning van het volgende nummer door aan info@youtech.nl. Over YouTech: Beleef de werelden van techniek in het YouTech magazine of op www.youtech.nl. YouTech is voor 10- tot 15 jarigen en heeft als doel; zoveel mogelijk jongeren inspireren en informeren over techniek in de breedste zin van het woord. Het magazine is en blijft gratis. Iedere twee maanden boordevol toffe interviews, weetjes, prijsvragen en meer. Wij sturen eveneens iedere week het YouTech weekoverzicht per mail. Zo blijf je helemaal up-to-date. 35