KIJK VERDER. BLIJF NIEUWSGIERIG.
NR 01 | FEBRUARI 2015
! N E INN to
: A L TES r erin,
! t e h t Zo werk 5 P O T e
xEintterrsepomrten W
R E T S L A C I S U M UK
O AN ER T A P DE naar jou k e o z p is o
Big TE te g Hero 6 ST e k ! is :
n e t h c G-kra
Een el lf te bouwen om ze
GE
e r! k k e t S n maa race
W ektrische au
,
YOUTECH VIP VANAF:
YOUTECH IETS VOOR JOU? Spring jij ook altijd direct van de bank als het nieuwe YouTech magazine op de deurmat valt? Sluit jij je computer gelijk af om het laatste nieuws over games, films en gadgets te lezen? Houd je van een kijkje achter de schermen bij Coole Jobs? Dan is YouTech VIP precies iets voor jou.
Als supernieuwsgierige YouTech-lezer mag je je best wel eens VIP voelen. Met YouTech VIPS nemen we iedere maand een kijkje achter de schermen bij inspirerende personen, gave bedrijven en de leukste evenementen.
Is het gelukt? Neem dan contact met ons op door een mail te sturen naar redactie@youtech. nl. Na aanmelding ontvang je natuurlijk ook je persoonlijke YouTech VIP-pas. Jij als YouTech VIP hoort als eerste wat het volgende exclusieve VIP-evenement gaat worden. Wil je bij een evenement zijn? Stuur dan een mail naar redactie@ youtech.nl en geef aan om welk evenement het gaat en met hoeveel mensen je komt. Wees er wel snel bij want vol=vol!
Je hebt natuurlijk al een gratis abonnement op het tijdschrift, maar hoe word je nou VIP? Dit kan op verschillende manieren: • Maak een vriend of vriendin ook abonnee door een e-mail te sturen met hun emailadres. Het abonnement is gratis! • OF Schrijf een korte blog over wat JIJ weet van techniek en wat je graag zou willen doen met YouTech VIPS.
• OF Interview een interessant persoon uit je omgeving. Dit kan je tante zijn die architect is of je buurman die altijd die gave dingen maakt. • OF Promoot YouTech actief op je school. Vraag in overleg met je school een promotiepakket aan (ook dit is gratis) en hang de posters op en leg magazines neer zodat iedereen weet wat YouTech is!
Inhoudsopgave
In dit nummer...
6.
n
18.
Agenda Ga erop uit
34
24.
26.
Coole job: Je kantoor op 55 meter hoogte
22.
c
Web&app Maak een 26 carnavalskraker
Doe de quiz en win een elektrische auto!
Anouk zoekt jonge uitvinders
11.
9
Goed nieuws Vrolijke berichten
Testlab Lachen met Big Hero 6
En verder... Top 5 Extreme wintersporten
Behind the Scenes bij Tesla
4. 9. 10. 15. 16. 28. 30. 31. 32. 34. 35. 36.
Goed nieuws Web&App YouTalk Goeie vraag?! Top of flop Try this at home Een dag uit het leven van Vraagje YouGo Agenda Colofon Yougi
3
VERPAKKINGSVRIJE BOODSCHAPPEN Het idee is even slim als simpel. Maar vooral: duurzaam! Binnenkort openen de eerste verpakkingsvrije winkels van Nederland hun deuren in Groningen en Utrecht. Hoe het werkt? Je neemt je eigen pot, fles of andere verpakking mee van huis – of koopt ze eenmalig in de winkel. Vullen, afrekenen en je gaat naar huis zónder bergen plastic en ander milieuonvriendelijk materiaal. Goed bezig!
NOOIT MEER ZOEKEN NAAR JE FIETSSLEUTEL Mam! Heb je mijn fietssleutel gezien? Dat is binnenkort verleden tijd: de Delftse uitvinder Niels Jacobs heeft een slot bedacht dat je opent met je smartphone. Er loopt momenteel al een proef met huurfietsen met ‘digitaal slot’ in Delft. Een app op je telefoon doet het werk: je hoeft alleen je code in te toetsen en je kunt op weg.
RACEN MET WEINIG BRANDSTOF Over een paar maanden is het weer zover: de Shell Ecomarathon. 200 studententeams uit 30 verschillende landen nemen het met hun zelfgebouwde ultrazuinige auto’s tegen elkaar op in een bloedstollende race. Wie komt het verst met de minste brandstof? Tegelijkertijd kun jij je ogen uitkijken bij het Shell Energy Lab. Zet ‘m alvast in je agenda: 21-24 mei, Rotterdam.
‘GROENE’ FERRARI Helemaal schoon is ‘ie nog lang niet. Maar de nieuwe hybride sportwagen van Ferrari is een flinke stap voor een merk dat niet bekend staat om zuinig rijden. De FXX K is een hypercar met 1.050 pk, waarvan 190 afkomstig is van de elektrische motor. Prijskaartje: 2,5 miljoen euro. En alle veertig exemplaren zijn nu al uitverkocht!
4
Goed nieuws
VALENTIJN VOOR HET GOEDE DOEL
Wie verras jij dit jaar met een Valentijnskaart? Niet alleen je geliefde wordt blij van een mooie ansicht: maak en verstuur je wenskaart via www.goededoelenkaartje.nl en je steunt ook nog eens een goed doel. Van elke kaart die je stuurt, gaat 50 eurocent naar een goed doel dat je zelf kiest.
MEER MEIDEN IN DE TECHNIEK
SUPERDINO IN LEIDEN
Techniek is niet alleen leuk: er zijn ook volop spannende banen in te vinden. Dat krijgen steeds meer meisjes in de gaten. Op de middelbare school en in het hoger onderwijs kiezen ze vaker voor techniek. Vooral op de havo, het vwo en het hbo zitten steeds meer ‘bètameiden’. Jongens kiezen nog steeds vaker voor techniek, maar de techniekmeiden komen eraan!
Een skelet van een echte Tyrannosaurus rex van dichtbij zien? Het kan vanaf volgend jaar bij Naturalis in Leiden. Daarmee is Naturalis het eerste museum in Europa dat de beroemde vleesetende dinosaurus tentoonstelt. Het skelet werd in 2013 gevonden in de VS. Na de crowdfundingcampagne ‘Tientje voor T. rex’ had Naturalis voldoende geld om de T. rex naar Nederland te halen. Gaat dat zien!
WINDENERGIE 3.0
Zestig procent minder brandstofverbruik. Tachtig procent minder schadelijke uitstoot. Zeetransport wordt een stuk schoner, als het aan het Noorse bedrijf Lase AS ligt. Hoe? Hun ‘Vindskip’ is zo ontworpen dat het vrachtschip wind kan gebruiken voor de aandrijving. Zelfs bij tegenwind. Een computerprogramma berekent continu de beste route om optimaal gebruik te maken van de beschikbare windenergie.
5
10 vragen aan...
‘ Boeiende re brein van jon In de musical Hamelen speelde ze haar eerste echte rol. Lekker zingen en dansen en genieten van applaus. Te gek voor een meisje van 12. Nu is ze 25 en verovert ze Nederland met haar musical- en acteertalent. Én ze presenteert Yougi Zoekt, de coole uitvindwedstrijd van YouTech! Hoogste tijd voor tien vragen aan Anouk de Pater...
01 Je doet heel veel. Wat doe je het liefst?
Al mijn werk in het theater en op tv vind ik leuk. Zingen, dansen, acteren, presenteren. Ik geniet van alles. Ik laat me niet in een hokje duwen en blijf zoeken naar leuke klussen waar ik van leer en die me beter maken.
02 Wat gaf tot nu toe de meeste
voldoening?
In de musical 1953 speelde ik het Zeeuwse meisje Krina Sturm. Dat was echt een heerlijke tijd. Ik speelde met bekende mensen zoals Ben Cramer en Joke de Kruijf. Dat ik daar zomaar tussen mocht staan! Ik heb enorm veel geleerd van hun talent en hun verhalen. Over hoe ze zijn gegroeid en het vakmanschap hebben geleerd. Dingen waar ik flink over na moet denken, doen zij gewoon zomaar even. Supermooi om dat van dichtbij mee te maken. Genieten!
03 Waarom is Yougi Zoekt zo
leuk voor jou?
Ik geef zelf zang- en acteerlessen aan jonge kinderen, Yougi Zoekt past daarom heel goed bij mij. Het wordt een leuke en boeiende reis door de belevingswereld van jonge
6
eis door het nge mensen’ mensen die vrij denken. Ze zijn enthousiast en gaan er van uit dat alles kan. Ik begrijp die creatieve fantasie heel goed omdat ik zelf ook af en toe nog een beetje kind kan zijn.
04 Wat wil je hebben wat niet bestaat?
Een Go-Go-Gadget-arm. Je weet wel, die uitschuifbare robotarm van de beroemde tekenfilm-detective. Superhandig om al mijn spullen vast te houden en de trap op te tillen.
05 Ben je een gadgetfreak? Nee, helemaal niet. Het enige dat ik wil is een Wii om lekker te dansen en te zingen. Maar volgens mij is dat allang niet meer hip.
06 Jouw meest waardeloze
gadget?
Ik kreeg ooit een automatisch hoofdmassage-ding. Een heel vreemd apparaat, allesbehalve ontspannend. Dat heb ik maar snel weggedaan.
07 De mooiste ontwikkeling in
jouw werk?
Dat er weer meer geld besteed wordt aan Nederlandse films en series. Dat gaat nu een stuk beter dan een paar jaar geleden en levert nu al hele mooie producties op. En natuurlijk het samengaan van de musicalbedrijven van Albert Verlinde en Joop van den Ende. Dat vind ik heel bijzonder. Ik verwacht de komende jaren heel veel mooie musicals.
08 Je belangrijkste gereedschap?
Mijn boormachine! Want ik klus graag in huis en hou van interieur en styling. Voor mijn werk
zijn mijn lichaam en stem mijn belangrijkste gereedschappen. Die moet ik goed verzorgen.
09 Hoe doe je dat? Niet roken, niet te lang stappen, lekker sporten en gezond eten. Dat is voor iedereen goed maar geldt voor mij dubbel zo hard. Ik doe ook aan yoga om lekker lenig te blijven en neem regelmatig zanglessen om mijn stemtechnieken op peil te houden.
10 Nog een advies voor de Yougi Zoekt-deelnemers?
Blijf altijd jezelf. Dan ben je anders dan anderen en dat is altijd goed. Alleen wie zichzelf is, kan mij echt verbazen!
7
Web&app VAINGLORY
INHAKEN GEBLAZEN
De multiplayer online battle arena (MOBA) is een van de meest gespeelde game-genres ter wereld. Vainglory brengt MOBA op wereldniveau nu ook naar touchdevices. Ga de strijd aan op je iPhone of iPad: je kiest je eigen superheld en probeert in drietegen-drie battles het kristal van de tegenstander te vernietigen. Topentertainment met 60 frames per seconde. Vainglory • iTunes & Play Store • Biedt aankopen vanuit app aan
Half februari gaat het dak er weer af in grote delen van Nederland. Vast in de stemming komen voor carnaval? Carnavalskrakers.com zet de allergrootste feestnummers voor je op een rij. Van klassiekers als ‘Brabantse nachten zijn lang’ en ‘Er staat een paard in de gang’ tot ‘De Gròzzie van mèn Buurvrouw’ – dé carnavalshit van afgelopen jaar. Alaaf! www.carnavalskrakers.com
PIXEL BATTERY SAVER Slaan de zenuwen toe als de batterij van je smartphone minder dan 20 procent aangeeft? Hier is de oplossing: met de Pixel Battery Saver kun je pixels van je scherm tijdelijk uitschakelen, waardoor je telefoon minder energie verbruikt. Hoe meer je er uitzet, hoe langer je kunt doorgaan met bellen, appen en instagrammen! Pixel Battery Saver • Play Store • Gratis
HABIT LIST Hoe staat het met jouw goede voornemens voor 2015? Habit List helpt je je doelen bereiken. Je geeft aan wat je voornemens zijn, de app houdt je op het spoor. Door je te herinneren én te motiveren: je kunt persoonlijke records scoren door je geplande bezigheden keurig achter elkaar uit te voeren. Vanaf nu zijn er dus geen excuses meer. Habit List • iTunes • €3,99
RETRY Van de makers van Flappy Bird. En net zo verslavend. Stap aan boord van je krakkemikkige vliegtuig, grijp de stuurknuppel en stuur je toestel langs bedrieglijke obstakels. Bereid je vast voor op de nodige turbulentie en bijbehorende ‘game overs’: het spel doet zijn naam eer aan… Retry • iTunes & Play Store • Gratis
Ontdek meer over dit thema op youtech.nl! 9
Youtalk
Hoi YouTech,
Mijn school is echt veel met techniek bezig. Ze hebben een Technasium en je mag vooral OVERAL aankomen! Je mag daar ook dingen bedenken en uitwerken voor bedrijven zoals Philips. Mijn school spoort ons ook aan om in de techniek te gaan. Ik ben daarom ook speciaal naar die school gegaan voor het Technasium. Er is ook een Science Club. Daar kun je raketten afschieten, over water lopen, ga je met chemicaliën aan de slag en nog veel meer leuke dingen. Ik ben zelf ook lid van de Science Club en elke keer is het weer leuk! Ik doe zelf ook mee met de First Lego League. Waarschijnlijk komt mijn team in de finale. Tenminste dat zegt onze leider ;)
Hallo YouTech,
Ik ben juf van een groep 8 van 29 leerlingen. Omdat ik het belangrijk vind dat kinderen alles van techniek kennen en geïnteresseerd raken in hun toekomst, heb ik het YouTech magazine in de klas liggen en de leerlingen aangeraden om ook een gratis abonnement aan te vragen. Vanaf augustus zijn we met de hele groep, verdeeld in 3 teams, gestart met de First Lego League. Naast het programmeren van een zelfstandige robot van Lego Mindstorms, moeten ze ook een onderzoek doen naar het thema World Class en daarbij met een nieuwe bijzondere oplossing komen voor een probleem dat ze tijdens hun onderzoek ontdekt hebben.
Nou dat is aardig gelukt. Ooit gehoord van Woord-Wifi, de Heatlh Care Chip en de Jojo rift bril?? Kom dan maar eens kijken! Het unieke bij ons is dat wij de enige school zijn die First Lego League als een onderwijsprogramma aanbieden voor de hele klas en dit ook op het rapport vermelden. Zo belangrijk vinden wij het dat alle leerlingen kennis maken met bouwen, programmeren, onderzoeken, vernieuwen en samenwerken. Is dit niet een leuk artikel in YouTech waard? Rita van der Lee, leerkracht. groep 8 Basisschool Sint Jan Baptist in Veldhoven.
Mijn school heeft ook een soort brommerautootje dat een minihelikoptertje aanstuurt om te vliegen! Jammer genoeg mag ik nog niet in die brommerauto rijden omdat ik nog een brugklasser ben. Groetjes, Daphne
Wat heb JIJ met techniek?
Doet jouw school coole dingen met techniek? Heb je net een zelfgebouwde raket gelanceerd? Is jouw gepimpte fiets de allervetste uit de hele buurt? Heb je een briljant idee om energie te besparen? Vertel het ons en wie weet sta jij in de volgende editie op deze pagina! Niks is te gek. Foto’s, ideeën, filmpjes, korte verhalen: als het maar met techniek te maken heeft. Stuur je bijdrage naar www.youtech.nl/magazine
10
Coole Job
Nicolette loodst schepen door Waddenzee In vuurtoren Brandaris op Terschelling zit Nicolette van Berkel achter de knoppen. Vanuit haar kantoor op 55 meter hoogte waakt ze over de Waddenzee en een stuk Noordzee. Nicolette is nautisch verkeersleider. Met haar scherpe ogen en hightech apparatuur loodst ze alle schepen moeiteloos door haar gebied.
Een smetteloos wit uniform en een strenge blik. In de ene hand een verrekijker, in de andere hand een computermuis. Vanuit haar hoge werkplek ziet Nicolette alles. “Vroeger heette mijn beroep vuurtorenwachter, nu nautisch verkeersleider. Vergelijk het met de verkeerstoren van een vliegveld”, legt ze uit. Op radarschermen volgt ze alle schepen in haar gebied. “Elk schip meldt zich bij ons. Van zeilbootje tot tanker. Ze vertellen van welke haven ze komen, waar ze naartoe gaan, het aantal personen aan boord, enzovoort. Wij zorgen ervoor dat al die soorten scheepvaart veilig door ons gebied gaan.”
Zandbanken
Met ‘veilig’ bedoelt Nicolette niet alleen het voorkomen van aanvaringen. Schippers die de Waddenzee niet goed kennen, komen snel in de problemen door de verraderlijke stromingen. En door de zandbanken die het hele jaar door van vorm veranderen. Maar als de schippers luisteren naar Nicolette, komt het allemaal goed. “Ik geef ze advies en zorg voor een vlotte en veilige scheepvaart. Een schip dat niet naar mijn advies luistert, kan ik verplichten om te doen wat ik zeg. Varen en navigeren is een echte mannenwereld, maar ik heb daar geen last van. Ze luisteren naar mij nog beter dan naar een man”, lacht Nicolette.
ontdek meer over dit thema op youtech.nl! 11
34 jaar OPLEIDINGEN:
LEEFTIJD:
100
0
HTS Maritiem Officier
WOONPLAATS:
Atheneum
BEROEP:
Midsland (dorp op Terschelling)
WERKT BIJ:
LEKKERSTE GERECHT:
Nautisch verkeersleider
HEKEL AAN:
Rijkswaterstaat (Ministerie van Infrast ructuur en Milieu)
FAVORIETE SPORTEN:
Onrecht en gemene mensen
Salades en fruit LIEVELINGSKLEUR:
Roze
Nicolette
Hardlopen en paardrijden
van Berkel
BELANGRIJKSTE GEREEDSCHAP:
ZORGT VOOR:
Radar, marifoon en ogen Een vlot en veilig scheepvaartver-
VERVOERMIDDEL:
VAKANTIELAND:
keer op de hele Waddenzee en een deel van de Noordzee HOBBY'S:
Hardlopen, paardrijden, reizen, wandelen met de honden Sjors en Floor 12
BROERS/ZUSSEN?
EĂŠn broer
Noorwegen en Canada
Stippen
Op de radarschermen bewegen tientallen stippen met nummers. Allemaal schepen in het Waddengebied. “Er komen steeds meer handige gadgets voor het werken met radar”, vertelt ze. “Zoals het Automatic Identification System, kortweg AIS. Dat bevat allerlei gegevens van de schepen. Kijk, als ik de cursor op een schip zet, zie je meteen de belangrijkste gegevens. Superhandig.” Voor Nicolette is al die techniek een hulpmiddel. Niets meer en niets minder. “Mijn ogen zijn net zo belangrijk. Apparatuur kan kapot gaan, gegevens kunnen fout zijn. Wat mijn ogen zien, is de meest betrouwbare informatie.”
Redding
Het kantoor van Nicolette is ook een crisiscentrum. Is er een schip in nood? Dan zorgen de nautisch verkeersleiders voor hulp. In drukke tijden wel vijf of zes keer per dag. Een bootje dat omslaat, een mast tegen iemands hoofd, een schipper met een hartaanval. “Wij zorgen snel voor hulp. En als het nodig is een reddingsboot of helikopter. Soms lukt het om een noodsituatie te voorkomen. Bijvoorbeeld als een visser vermoeid is na een lange dag hard werken. Dat merken
we aan de manier van varen. We roepen het schip op via de marifoon en houden hem wakker.” Nicolette werkt ook samen met de politie en douane, bijvoorbeeld om smokkelaars te pakken. “We zagen eens een boot waarvan de bemanning zich vreemd gedroeg. Ze stelden ook rare vragen toen wij ze vragen stelden via de marifoon. We hadden er een slecht gevoel bij en waarschuwden de politie. Die pakte ze even later op. Drugssmokkelaars.”
Zonsopkomst
Overdag werkt Nicolette met een collega. Tijdens de nachtdienst zit ze alleen. Ze vindt het wel bijzonder om ’s nachts vanuit de hoogte haar eiland te bewaken. “En met al die schepen op mijn schermen voel ik me nooit alleen. Aan het eind van mijn nachtdienst kan ik erg genieten van een mooie zonsopkomst. En soms heeft de Waddenzee in de verte een heel aparte gloed, of hangen er dreigende wolken boven. En als het koud en helder is, zien we op de Waddenzee allerlei mooie weerspiegelingen. Weet je, ik heb een uniek beroep in een uniek gebouw en met het mooiste uitzicht van heel Nederland. Elke dag weer word ik daar blij van.”
Techspecs Brandaris • Vuurtoren De Brandaris is 421 jaar oud. • Elke twee uur stuurt Nicolette een nieuw scheepvaartbericht inclusief weerbericht naar alle schepen in haar gebied.
• Via Twitter deelt ze de bijzondere momenten tijdens haar werk: @BerkelNicolette • De draaiende lichtbundel werkt nog elke nacht. Hij schijnt 54 kilometer ver. 13
i.s.m.
Die wil ik!
Dankzij platforms als Kickstarter en Indiegogo krijgen steeds meer jonge uitvinders de kans om hun producten onder de aandacht te brengen. Om de technologische jungle overzichtelijker te maken, verzamelt WANT.nl vanaf deze editie de vetste nieuwe gadgets voor je. Check it out! Smart muis
Niet tevreden met je muis? Of ben je het zat om je smart devices in huis met je telefoon te besturen? Met Flow bestuur je programma’s en apparaten met ‘gesture control’, een touchpad en (draai)knoppen. Nog gezond ook: volgens de makers beweeg je je spieren een stuk natuurlijker, waardoor je geen last krijgt van je pols.
E-ink toetsenbord
Skaten op stroom
De ZBoard was al een tof elektrisch skateboard. De Zboard 2 gaat nog een flinke stap verder met zijn lichtere en kleinere lithium batterij en 500W motor. Topsnelheid: 35 km/uur. E-skaten op de Zboard is simpel. Leun naar voren om vooruit te gaan en naar achteren om te remmen. Hebben!
Dé oplossing voor al die verschillende shortcuts op je toetsenbord. Per programma kun je de toetsen instellen die jíj handig vindt, zodat je een ‘custom made’ toetsenbord krijgt. En gebruik je sommige toetsen nooit en wil je ze graag veranderen? Geen probleem. Kun je eindelijk de hashtagknop instellen als je veel op Twitter zit!
Zelfsturende drone
Vette luchtbeelden van jezelf in actie op je snowboard? Het is maar een voorbeeld van de vele mogelijkheden van de Hexo+. Deze drone volgt je automatisch! Hang er een GoPro aan, koppel je smartphone en vliegen maar. Binnen een straal van 50 meter blijft de Hexo+ altijd bij je. Topsnelheid: 70 km/u. Vliegtijd met volle accu: 15 minuten.
Check alle gadgets op www.youtech.nl/magazine! 14
Goeie vraag?!
Wat is liefde? Yougi kun je van alles vragen. Ieder nummer van YouTech gaat hij op zoek naar een antwoord op een leuke, gekke of gewoon interessante vraag. Dit keer onderzoekt hij: wat is liefde eigenlijk precies? Liefde is ‘warme genegenheid’, volgens de Van Dale. Wikipedia heeft iets meer woorden nodig om het uit te leggen: ‘Liefde betekent de diepe genegenheid voor, welgezindheid tot of toewijding voor een ander’. Op diezelfde Wikipedia-pagina zie je ook de wat minder romantische wetenschappelijke beschrijving van verliefdheid: ‘een tijdelijke chemische reactie in de hersenen’. Leg dat maar eens uit aan je vriend(in)! Scientias presenteert jou vijf wetenschappelijke feitjes over de liefde die je nog niet wist:
1. LIEFDE IS EEN PIJNSTILLER
Heb je ergens last van? Kijk dan naar je vriend of vriendin. Hierdoor worden de beloningsgebieden in de hersenen aangezet waardoor de pijn minder wordt.
vinden jongens met symmetrische gezichten lekkerder ruiken.
3. OPENINGSZINNEN WERKEN NIET
“Deed het pijn? Toen je uit de hemel viel?”. Twintig procent van de meisjes vindt het behoorlijk vervelend als je een openingszin gebruikt. Gebruik je er geen? Dan reageert zeventig procent van de meisjes positief.
Ook jij hebt eigenschappen die misschien niet altijd zo leuk zijn en daar is niets mis mee.
5. SPANNENDE SITUATIES LEIDEN TOT ‘VERLIEFDHEID’ Wil jij dat die leuke jongen of meisje jou leuk vindt? Maak dan samen een parachutesprong. Dit soort spannende stunts zorgen ervoor dat je gevoel van verliefdheid (weer) wordt opgewekt.
4. DE PERFECTE VRIEND OF VRIENDIN BESTAAT NIET NI Als je verliefd bent vind je alles aan de ander leuk. Ook de vervelende eigenschappen. De perfecte vriend of vriendin bestaat niet.
2. SYMMETRIE ZIT OPGESLAGEN IN DE LICHAAMSGEUR Symmetrie (twee gelijke helften) van het gezicht vinden we aantrekkelijk. Het is alleen heel moeilijk te zien voor het blote oog. Wat blijkt? Meisjes
Ontdek meer over dit thema op youtech.nl! 15
Top of flop Op de bank in slaap vallen en je favoriete programma missen? Een pizza in ongelijke stukken verdelen? Je koffer die te zwaar is waardoor je bij de douane moet bijbetalen? Voor alles is een oplossing, alleen YouTech weet of het Toplossingen of FLoplossingen zijn.
KipstR redt tv-slaper ----------------------------
Je kent dat wel: na een drukke dag val je voor de tv in slaap en mis je je favoriete programma. De Britse tieners Ryan Oliver (15) en Jonathan Kingsley (14) bedachten de oplossing: de KipstR armband. Het apparaatje ‘ziet’ de lichamelijke verandering als je in slaap valt en stuurt dan meteen een signaal naar de digibox om het programma te pauzeren en op te nemen. Deze ultieme gadget vinden wij top!
Slimme koffer -------------------
Wieltjes en uittrekbare hendels. De technische ontwikkeling van koffers gaat de laatste dertig jaar niet verder dan dat. Maar nu is er de Bluesmart: een trolleykoffer met een ingebouwde weegschaal, een oplader voor je smartphone en een volgsysteem. Plus sensoren die de Bluesmart automatisch vergrendelen als de afstand tussen de koffer en smartphone te groot wordt. Met een app maak je hem weer open. Top!
Ruimtesonde wakker geworden ----------------------------
Luchtvervuiling is een probleem in steden. Aan een ziekenhuis in MexicoStad hangt sinds kort een ‘smog-etende’ gevel. Die is bedekt met titaandioxide, een materiaal dat gifstoffen afbreekt. Volgens de ontwerpers kan de gevel per dag de uitlaatgassen van duizend auto’s oplossen. Of het echt goed werkt, is nog niet zeker. Maar in Milaan wordt al gedacht over een gebouw van zes verdiepingen van luchtreinigend cement. Top! 16
Ruimtesonde wakker geworden ------------------------------------------
De Amerikaanse ruimtesonde New Horizons is wakker. Het apparaat startte zijn ruimtereis in januari 2006 en vloog sindsdien voorbij Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Nu Pluto in de buurt komt (nog maar 260 miljoen kilometer) starten alle systemen zichzelf op na een energiebesparend dutje van vijf jaar. In een twittertje naar NASA zei de satelliet dat alles in orde is. Het onderzoek van Pluto en zijn dampkring startte in januari en duurt ongeveer een half jaar. Het is voor het eerst dat Pluto van dichtbij wordt bestudeerd. Top!
You T
Echt groene stroom --------------------------
uTech Topper
Nee, dan de Chief Joseph Dam in de Amerikaanse Columbia rivier. Een enorme betonnen dam met daarin 27 turbines, ieder zo groot als een huis. Het water dat door de dam stroomt, brengt de turbines aan het draaien en zo wordt stroom opgewekt voor ruim twee miljoen huizen. Echt groene stroom, zonder broeikasgassen. Top!
Overdreven pizza-snijder --------------------------------Hou jij van pizza? Dan heb je een pizzasnijder in huis. Je weet wel, zo’n handvat met een scherp wieltje. Simpel maar doeltreffend. Dit nuchtere en altijd betrouwbare stukje gereedschap wordt nu weggeblazen door de Tactical Laser-Guided Pizza Cutter. Een overdreven onding dat met een laser aangeeft waar je moet snijden. Onzin natuurlijk, want je beweegt de laser zelf. Enorme flop!
Tractor beam ------------------
Wie veel SF-films kijkt, kent het verschijnsel ‘tractor beam’: een trekstraal waarmee een ruimteschip een kleiner ruimteschip naar zich toetrekt. Onderzoekers in Australië is het gelukt zo’n straal echt te maken. In het klein. Hun speciaal ontwikkelde holle laserstraal kan kleine voorwerpjes (een vijfde millimeter) maximaal 20 centimeter verplaatsen. Niet indrukwekkend, maar wel een mooi begin. Top!
Broeikasgas-uitbraker ------------------------------
De Taichung Power Plant in Taiwan is de grootste energiecentrale ter wereld die op kolen wordt gestookt. Technische gezien een indrukwekkend bouwwerk. Het maakt stroom voor zo’n zes miljoen huizen. Maar het is ook een enorme uitstoter van broeikasgassen. Deze centrale braakt jaarlijks evenveel troep uit als heel Zwitserland. Dus: hoe indrukwekkend ook, wij vinden deze centrale een flop! 17
Behind the scenes
SNEL ALS EEN KO STIL ALS EEN MU YouTech mocht testrijden bij Tesla in Amsterdam. In zo'n prachtige elektrische sportwagen Model S. EĂŠn ding weten we nu zeker: OMG! Dit is autorijden 3.0! Snel als een kogel, stil als een muis. Zoeoeoefff ... daar willen we alles van weten.
18
KOGEL, UIS Karl Berridge van Tesla leidt ons rond. Hij vertelt dat de grote onderdelen in Amerika worden gemaakt. “Bijna helemaal met moderne robots uit de ruimtevaartindustrie. Persen, verven, lassen, monteren. De robots doen het feilloos en zonder klagen. Alleen de binnenkant wordt nog met de hand gemaakt.” Als dat is gebeurd, gaan al die onderdelen naar de fabriek in Tilburg waar alles keurig in elkaar wordt gezet. Daar doet Tesla ook de laatste tests voordat de wagens naar de showroom gaan. De Tilburgse fabriek draait op volle toeren en moet uitbreiden; hij wordt maar liefst acht keer groter.
Laptop
Elektrische auto’s rijden op batterijen. Die heb je in alle soorten en maten. Eén ding hebben ze gemeen: in kou werken ze slecht en laden moeilijk op. Het eerste model van Tesla, de Roadster, reed op laptop-batterijen. Die van de Model S zijn veel krachtiger en werken ook in de kou als een zonnetje. Het geheim? Een temperatuursysteem dat de batterijen koelt en verwarmt. Karl legt uit: “Het beste is lichaamstemperatuur, ongeveer 37 graden. Weet je, de meeste Tesla’s verkopen we in Noorwegen. Dat lijkt gek, maar dat komt vooral door ons temperatuursysteem. Hoe koud het ook is, hij doet het altijd. Even met de smartphone-app een kwartiertje voorverwarmen en je stapt in een heerlijk warme auto. Zelfs een Rolls Royce heeft dat niet.”
Wedstrijdje?
Genoeg gepraat. Tijd voor nog een ritje. Zodra we bij de auto zijn, komen de buitenspiegels en deurhendels tot leven en zinken we weg in luxe en geurend leer. Een tikje tegen een stuurhendel en de wagen glijdt geruisloos over het asfalt. King of the road! Bij het stoplicht staan we naast een Porsche. Wedstrijdje? 19
De Porsche durft niet, hij weet dat hij kansloos is. Want zodra we het gaspedaal induwen, gaat alle kracht van de elektromotor meteen en volledig naar de achterwielen. Daar kan een benzinemotor nooit tegenop. Karl moet lachen: “Binnenkort heeft elke nieuwe Tesla een automatische piloot met sensoren en camera’s. Die houden alles in de gaten, ook verkeersborden. Zo rijdt de auto zichzelf terwijl de bestuurder achterover leunt. We blijven dit systeem verbeteren. Nu kan het alleen op grote snelwegen, maar in de toekomst misschien zelfs op binnenweggetjes. Via firmware-updates hebben onze klanten altijd de nieuwste versie in hun auto.”
Model 3
De Model S is er vanaf zo’n 60.000 euro. En later dit jaar pakt Tesla uit met de Model X. Een stoere ‘SUV’ vanaf 75.000 euro. Jammer dat alleen rijke mensen een Tesla kunnen rijden. Toch? Karl schudt zijn hoofd: “In 2017 komen we met de kleinere Model 3 van ongeveer 25.000 euro. En onderweg ‘tank’ je gratis bij de Tesla Superchargers, onze eigen oplaadpunten. Even inpluggen en drie kwartier later zijn de batterijen weer helemaal vol.” In Nederland zijn nu vier Tesla oplaadpunten en wereldwijd 300. Maar het aantal groeit. Het afgelopen jaar van 30 naar 110 in heel Europa. “Die groei houden we vol totdat je overal snel, makkelijk én gratis je Tesla kunt opladen.” 20
Giga fabriek
“We bouwen een gigantische fabriek in Nevada”, vertelt Karl trots. “Speciaal voor het maken van onze batterijen. Voor Tesla én voor andere automerken. Want hoe meer batterijen we maken, des te goedkoper worden ze. En daardoor kunnen straks meer mensen elektrisch rijden in Tesla’s en andere automerken. Trouwens, we leggen de nieuwe fabriek helemaal vol met zonnepanelen. Genoeg om de hele fabriek te laten draaien.”
Techspecs
• Model S snelt in 3.4 seconden naar 100 kilometer per uur. Even snel als de meeste Ferrari’s en sneller dan de meeste Porsches. • Per week gaan duizend nieuwe Tesla’s vanuit de VS over de hele wereld. • Wereldwijd rijden er nu ruim 50.000. • Topsnelheid: 170-200 kilometer per uur. • Actieradius: 400-500 kilometer. • In de bodem van de Model S liggen 7.000 Panasonic-batterijen, samen 500 kilo. • Naast het stuur zit een enorm touchscreen, met alle denkbare functies en met internet. • Op dit scherm verschijnen ook alle updates. Een tikje op het scherm en hopla, de allernieuwste firmware laadt zichzelf.
m i e h e g t e h k e Ontd n o i x i r F e d n va
gewoon uitwissen en daar t ks te de nt ku Je en. ilt doorgeven: om mee te schr ijv e boodschap w lekker ste pennen im de he n va ge n n éé ee is ll s je van de pen ixion Ba annende pen al met de achter kant sp De uitgumbare Fr p el ha he sc n od ee k bo oo de is is speciale inkt pier. W . Maar het eer zichtbaar ! De n gewoon stuk pa w t ee over heen schr ijven ks te op n de io ix dt Fr or w re , de uitgumba in het vr iesvak legt ilotpen.nl. schr ijf je teks t met s als je het papier jk snel op w w w.p Pa Ki n. n. ze io le ix t Fr he n de n ka va and . Dat is het geheim weer uit en niem melijk op war mte na rt ee . ag el re nd n ha io ak van de Fr ix en bij de kantoorv n in de webshop Je koopt de Fr ixio
• pilotpen.nl • pi
lotpen-shop.nl
Spanning, avontuur en kou ech.nl !
op yout a m e h t t i d over Ontdek meer
e d n i w r e Ov ijswand
Wat: ijsklimmen
Stijgbeugels? Check. IJsbijl? Check. IJsschroeven? Check? Helm op en gaan! IJsklimmers overwinnen gletsjers en bevroren ijswatervallen. Centimeter voor centimeter. Naast spieren heb je vooral ook klimtechniek en ervaring nodig: ijsklimmen is één van de gevaarlijkste klimdisciplines. Altijd ligt het risico van afbrekend ijs op de loer. Pas als je bovenaan de wand staat weet je honderd procent zeker dat de missie veilig is volbracht. TECH FACT: bij klimmuur Hollands Spoor in Den Haag kun je oefenen op een kunstmatige ijswand van continu vijf graden onder nul.
22
En jij dacht dat je stoer bezig was op je snowboard? Echte helden zoeken de grenzen op en gaan er keihard overheen: check deze extreme wintersporten. Niet voor watjes!
n u f º 0 36
Wat: snowkiting
Zie je jezelf al laag overvliegen op besneeuwde vlakten? Haal je snowboard uit het vet, koop een kite en je bent er klaar voor. Snowkiten is afgeleid van kitesurfen. Elke truc die je normaal op het water doet, kan ook in de sneeuw. Van 360 tot verre sprongen. En je hoeft er niet per sé voor af te reizen naar een ver en duur wintersportland: bij sneeuw en voldoende wind kun je het ook in een vlak land als Nederland doen. TECH FACT: het snelheidsrecord snowkiting ligt ruim boven de 100 km/h.
Top 5
Wat: ski biking Een bike zonder trappers en toch ga je razendsnel. De zwaartekracht doet het werk voor je: helm op, stap op je ski bike en stort je naar beneden. Moeilijk? Volgens de pro’s heb je de basistechniek binnen een uur onder de knie. Cool? Absoluut. De berg is van jou als je naar beneden suist. Vergeet onderweg niet af en toe een jump te maken en je steelt de show.
li n a n e r d A boost
e
TECH FACT: speciale vering dempt de hardste klappen tijdens je afdaling.
Wat: snow kayaking Normaal kom je ze tegen in de woeste branding of op wilde rivieren. Maar kajaks doen het ook prima in de sneeuw. Er is zelfs een serieus wereldkampioenschap in deze spectaculaire sport. Duizelingwekkende snelheden. Jumps. Bochten met het betere driftwerk. Spins. Alleen al bij het kijken naar snow kayaking komt de adrenaline in grote hoeveelheden vrij. Check de video’s op YouTube en je weet genoeg. TECH FACT: de meeste peddels zijn gemaakt van carbon: licht en ijzersterk!
op Vol gas en d n a b s p ru
De berg u is van jo
Wat: snow cross Draai het gas open en je zit in no-time boven de 100 km/ uur. Voor deze monsters met rupsbanden gaat geen berg te hoog. En toen bedacht een snelheidsduivel: waarom kunnen we er niet mee racen? In snowcrosswedstrijden gaat het er ruig aan toe. Brullende motoren, metershoge sprongen en razendsnelle bochten maken het snowcrosscircus tot een echte publiekstrekker: in landen als Canada en de VS zijn 10.000 toeschouwers geen zeldzaamheid. Geef ze eens ongelijk. TECH FACT: de rupsbanden van sneeuwscooters zijn vaak van kevlar, het materiaal dat je ook tegenkomt in kogelvrije vesten.
23
Quiz
Wat weet jij van... films & , emoji s? Voor iedere filmfan en emoji-gebruiker: filmpje raden met een hindernis. Welke films bedoelen we hier? Ontcijfer ze en win een ScienceX-pakket van Ravensburger!
1.
2.
24
3.
4.
5.
7.
6.
8.
9.
10.
Winnen!
Je vindt de antwoorden op de eerste negen vragen op pagina 35. Met vraag tien kun je een geweldige prijs winnen. Vul je antwoord voor 12 maart in op www.youtech.nl/magazine. Onder de goede inzenders verloten we een ScienceX-pakket van Ravensburger. Daarnee bouw je de auto van de toekomst. De winnaars krijgen automatisch bericht.
25
films
Jack bestelt een broertje De 8-jarige Jack (Matsen Montsma) heeft twee moeders (Georgina Verbaan en Jelka van Houten), is enig kind en kan slecht alleen zijn. Zijn grootste wens: een broertje. Jack zet twee konijnenoren op, die hij pas afzet als zijn moeders hem geven wat hij wil. Dan ontdekt Jack dat zijn moeders hem via internet besteld hebben: hij kan dus gewoon zelf een broertje bestellen! Ga mee op een wonderlijke reis met de meest vreemde figuren, waarbij Jack ontdekt dat hij zelf eigenlijk best leuk gezelschap is.
Waardering:
Big Hero 6 Het nieuwste avontuur uit de Walt Disney Animation Studios, van het team van Frozen. Hiro Hamada is een wonderkind dat uitblinkt in robottechnologie. Gevaar dreigt en Hiro moet zijn beste maatje (de opblaasbare robot Baymax) en zijn vrienden transformeren tot een groep hightech-helden. Winnen ze de strijd van het kwaad? Hou je vast voor 105 minuten vol humor en actie.
Waardering:
Night at the Museum: Secret of the Tomb Nachtwaker Larry (Ben Stiller) is terug voor de wildste en meest avontuurlijke Night at the Museum ooit. Om te voorkomen dat de magie verdwijnt, begint Larry in Secret of the Tomb aan een wereldwijde zoektocht. Daarbij krijgt hij de hulp van oude bekenden ĂŠn nieuwe helden. Sterrencast met o.a. Robin Williams, Owen Wilson en Ricky Gervais!
Waardering:
26
Testlab
Captain Toad: Treasure Tracker Ben je klaar voor een nieuw avontuur met Toad? Ga op zoek naar de krachtster en ontdek meer dan 70 levels: oude ruïnes, gloeiend hete vulkanen, spookhuizen en nog veel meer! Rijd in mijnwagentjes, graaf door muren heen en verzamel onderweg alle schatten die je kunt vinden. Wedden dat je niet kunt stoppen? Voor Wii U.
Waardering:
games Screamride Van de makers van Rollercoaster Tycoon: een gloednieuwe achtbaangame. Ontwerp en bouw de meest extreme rollercoasters en zorg dat de pretparkbezoekers hun longen uit het lijf gillen van angst. En natuurlijk kunnen Xbox One en Xbox Live spelers hun meesterwerken delen met hun vrienden. Are you ready for the ride? Voor Xbox One en Xbox 360.
Waardering:
Splatoon Een third person shooter met een twist. Je scoort geen punten door je tegenstanders neer te schieten (mag uiteraard wel!), maar door zoveel mogelijk terrein te bedekken met inkt uit de tank op je rug. Met Power Weapons als een gigantische verfroller, inktbazooka en ‘splatter bombs’ gaan de vierkante meters extra hard. Zowel single als online in multiplayer mode te spelen. Verf je gek op de Wii U!
Waardering:
27
BOUW JE E ACHTBAAN Heb jij wel eens in een achtbaan gezeten? Heel hard door de loopings, je longen uit je lijf gillen? Als je door zo’n looping gaat, word je in je stoel gedrukt. Dat komt door de G-krachten. Die kun je zelf testen! Je hebt er niet veel voor nodig, maar wel een beetje doorzettingsvermogen.
Een looping
We maken één looping. Als dat lukt, kan je daarna de achtbaan zo gek en maf uitbreiden als je wilt. 1 Maak vier pilaren: Rol vier blaadjes tot een kokertje. Dit zijn de palen. Plak ze vast aan een stuk karton die je plat op de tafel legt, dat is de vloer van de achtbaan.
3 Maak de baan: Een baan maken is niet moeilijk: je pakt weer een lang stuk papier, vouwt het zo zodat je het twee keer kunt vouwen en je hebt een baan.
2 Maak een looping: Een looping maak je door een A4 in de lengte twee keer te vouwen. Vervolgens vouw je de lange strook weer twee keer. Op precies dezelfde plaatsen knip je de strook in. Zo kun je het papier in een rondje vouwen. Versterk je looping door aan de binnenzijde stukje karton te plakken.
4 Plak de vier pilaren aan de vloer: Plak daartussen een eerste deel van de baan, en plak daarna de looping eraan vast. Je kunt daarna nog een stuk baan vastmaken. Zorg ervoor dat je knikker niet uit de bocht vliegt!
Tip! Het zou kunnen zijn dat je twee loopings moet maken voor de stevigheid.
28
WAT HEB JE NODIG? Papier en / of karton
Een schaar
Plakband en Pritt-stift
Een knikker
Doorzettingsvermogen!
EIGEN N!
Try this at home De hoogste achtbaan
De hoogste achtbaan van de wereld staat vanaf 2017 in Orlando. Het gevaarte met de toepasselijke naam ‘The Skyscraper’ wordt 163 meter hoog. Totdat de attractie in Orlando open gaat staat de hoogste achtbaan in Six Flags Great Adventure in New Jersey. De Kingda Ka is ‘slechts’ 139 meter hoog.
Minecraft achtbaan
Je kunt ook een achtbaan virtueel bouwen in Minecraft! Tijdens de STRP Biënnale in Eindhoven, die plaatsvindt 20 tot en met 29 maart 2015, kun je dat zelf meemaken. Wil je alvast weten hoe je dat doet? Check dan het filmpje van maker Dick Jansen hier: tinyurl.com/040gamelab
Tijdelijke tentoonstelling Wonder of Wetenschap
Houd jij van mooie dingen en de nieuwste snufjes? Kom dan naar STRP (spreek uit als Strijp). Tussen 22 en 29 maart 2015 zie je prachtige lichtkunst, loop je door computerwerelden met een speciale bril en maak je bijzondere technologie mee. In Eindhoven wordt het Klokgebouw omgebouwd tot een groot kunst- en technologiefestival. Op www.strp.nl vind je meer informatie. Met korting naar STRP Bestel je tickets voor dit te gekke festival met korting. Lezers van YouTech kunnen via de ticketpagina van strp.nl met de code YOUTECHSTRP tickets kunnen kopen met 2,50 euro korting.
29
Een dag uit het leven van...
Freeskoningin met gelakte nagels
eskoningin’ Carmen Nales (22) uit YouTech liep een dagje mee met ‘Fre gelo en daar is ze niet zomaar een Rietmolen. Ze werkt bij Norma in Hen het NK CNC-frezen en kreeg van metaalbewerkster. Ze won brons op kplek. haar trotse directeur een roze wer
Dit is mijn werkplek, mijn ‘koninkrijk’. De roze machinedeur kreeg ik van mijn baas.
En dit ga ik vandaag maken. Deze 3d-werktekening laad ik in de freescomputer.
Ik kan kiezen uit heel veel frezen en boren.
De tekening zit in de computer. Ik stel alles precies in, het frezen kan beginnen.
Eerst twee kaarsrechte randjes gefreesd en schoongespoten, zodat ik het materiaal perfect vast kan zetten.
Met dit apparaatje bepaal ik precies het midden. Van daaruit gaat de frees aan de slag.
We zijn nu op de helft. Het aluminium blinkt prachtig.
Via de kijkvensters houd ik het frezen goed in de gaten.
Met de schuifmaat meet ik de kleinste verschillen. Ja, alles klopt!
30
Ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
En klaar is Kees. Een splinternieuwe cilinderkop voor een motorfiets.
Vraagje
We rkt uig va n de me taa lbewe rks ter Carmen Nales geeft je op de pagina hiernaast een rondleiding door haar bedrijf. Kun jij herleiden wat je op de foto's hieronder ziet?
1. 2. 3.
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Hier zie ik_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _________________ _________________ _________________
Heb jij goed opgelet?
Zie jij wat er op de foto’s staat? Surf naar www.youtech.nl/magazine, vul de antwoorden in en win een goedgevulde YouTech goodiebag! 31
You Go
s n u k s t h c i w Even
r e d e v n e e op
motortje
Tom Keunen (16) is een talentvolle motorsporter. Staat zijn leven bol van snelheid en jankende motoren? Nee dus. Want Tom doet aan trial. Op zijn speciale motor probeert hij de moeilijkste hindernissen te overwinnen. In alle rust en vol concentratie. Evenwichtskunst op een vederlicht machientje. Tom begon met trial toen hij negen was. In het begin reed hij met z’n vader maar die kon hem al snel niet meer bijhouden. Kleine Tom uit het Noord-Limburgse Hout-Blerick ging als een speer. Zeven jaar later rijdt nu op het hoogste moeilijkheidsniveau. In 2013 en 2014 werd hij derde van Nederland in de belangrijkste jeugdklasse. En afgelopen najaar won hij de kampioenstrial in zijn klasse.
Controle
Toch bijzonder, zo’n rustige concentratiesport voor zo’n jonge gast. Is crossen niet veel leuker? Tom schudt zijn hoofd: “Behendigheid vind ik prachtig. Crossen is wel leuk af en toe, maar trial is interessanter. Controle houden over de motor en tegelijk rustig blijven kijken. Stilstaan mag niet en een voet aan de grond is helemaal verboden. Dan krijg je strafpunten. Rustig rijden en ondertussen bedenken hoe ik de hindernissen het beste kan overwinnen, dat is de kunst.”
Recht omhoog
Voordat een wedstrijd begint, verkent hij de baan. 32
Goed kijken wat de moeilijkste stukken zijn en alvast bedenken hoe hij die ga overwinnen. “Op de moeilijkste stukken maak je een korte bocht en dan meteen een steile helling op. En als ik zeg steil, bedoel ik recht omhoog. Soms bijna letterlijk. Of over hoge obstakels, zoals grote rioolbuizen, betonnen platen, enorme boomstammen en tractorbanden. Echt fantastisch als dat lukt.” En hij lacht: “Ik heb wel eens onder schooltijd ‘getraind’. Ik deed een spreekbeurt over trial omdat niemand het kende. Als demonstratie reed ik een paar keer de trap op en af. De school vond het prachtig.”
Lichter
De trialmotor van Tom is lichter en compacter dan een crossmotor. Een zadel zit er niet op, want zitten doet hij nooit. Trialmotoren worden steeds lichter. Met frames van aluminium en onderdelen van titanium. Toms motor weegt nog maar zestig kilo. De motor is zo afgesteld dat hij bij een klein beetje gas al meteen veel kracht geeft. Ook de afstelling van rem en koppeling moet precies zijn zoals Tom het wil. “Er wordt niks afgesteld als ik er niet bij ben”, zegt hij streng. De banden hebben een grof profiel voor veel grip. En
st
rlicht Ontdek meer over dit thema op youtech.nl!
Focussen
Komend seizoen rijdt Tom met de volwassen trialrijders. Dat is best bijzonder. Het gebeurt wel vaker dat een jong talent dat mag, maar alleen om ervaring op te doen, niet voor de competitie. Tom rijdt komend seizoen ook voor de punten tussen de senioren. Hij is zelfverzekerd: “Mijn sterke punten zijn rust en concentratie. Ik raak niet in paniek en kan me goed focussen. Ook het scherp draaien op één plek kan ik net zo goed als een senior. Hellingen rijden moet ik nog wel verbeteren. Vooral hellingen met een hindernis vind ik erg lastig.”
Toni Bou
Wereldkampioen Toni Bou is zijn held. Wat de beroemde Spanjaard allemaal kan met een trialmotor, is ongelofelijk. “Of ik ooit zo goed word? Ik probeer te leren van zijn houding en zijn rijtechniek.” Over andere sporten haalt Tom zijn schouders op: “Bij
voetbal ren je anderhalf uur achter een bal aan. Trial duurt veel korter maar is wel elke seconde anders. Elke wedstrijd, elke baan, elke hindernis is nieuw. Steeds opnieuw moet ik oplossingen bedenken voor hindernissen die ik nooit eerder tegenkwam. Prachtig!”
Foto: John Lenders
met weinig lucht erin. “Slappe banden zorgen voor extra grip, vooral in modder en los zand. Op een harde ondergrond, pomp ik ze iets meer op.”
TechSpecs • Tom rijdt op een speciale trialmotor van het Italiaanse merk Beta. • Dagelijks onderhoud doet hij zelf: schoonmaken, nakijken nieuwe filters, verse olie. • De motorinhoud is 125cc, of wel een achtste van een liter. • Naast gewone trialwedstrijden buiten zijn er ook indoorwedstrijden in een hal. • Tom heeft veel geleerd bij de Baarlose Trial Club (BTC) bij hem in de buurt.
33
Agenda t/m 1 mrt
Giants of the Ice Age
t/m 6 apr
IK ZIE IK ZIE Museum Boerhaave presenteert de familietentoonstelling “IK ZIE, IK ZIE. Over licht en illusies”. Je zult zien dat je hersenen je maar al te vaak voor de gek houden. Ontdek waarom een diamant schittert. Tover de kleuren van de regenboog tevoorschijn met een prisma. Stap ook binnen in de levensgrote ‘donkere kamer’.
Maak een fascinerende reis door prehistorische tijden. Amsterdam EXPO neemt je 30.000 jaar mee terug in de tijd. Ontdek de wereld van de vroege Homo Sapiens en de sterke Neanderthalers, op wie je meer lijkt dan je dacht. Ook de mammoet, sabeltandtijger, wolharige neushoorn, holenbeer en grottenleeuw zijn na 30.000 jaar terug in ons land.
t/m 7 Feb
First LEGO League Benelux finale Wat is de toekomst van leren? FIRST LEGO League teams gaan op zoek naar het antwoord op deze vraag. Meer dan 240.000 kinderen, van 9 tot 15 jaar uit meer dan 82 verschillende landen gaan de uitdaging aan. De Benelux finale vindt plaats op 7 februari op de MAC3PARK Creative Campus in Almere.
14 feb 1 mrt
Voorjaarsvakantie bij het Watermuseum
Tijdens de voorjaarsvakantie heeft het Watermuseum weer allerlei leuke activiteiten voor je in petto! Zo kun je bijvoorbeeld zelf een lavalamp maken door te onderzoeken welke vloeistoffen wel en niet oplossen in water. Uiteraard zijn ook alle reguliere activiteiten in het vernieuwde Watermuseum te bewonderen. Je leert zo op een leuke interactieve manier alles over water.
Meer weten? Ga naar YouTech.nl 34
OPLOSSINGEN
OPROEP! Jouw school in YouTech Magazine?
Laat het ons weten als jouw school goed bezig is. Doen jullie iets bijzonders? Heb je een held in de klas? Of organiseer je een leuke actie of tof event voor een goed doel, het milieu of de maatschappij? Ga dan naar youtech.nl/ magazine en klik op Youtalk. Hier kan jij je verhaal vertellen!
Emoticons filmquiz 1. Spiderman
DE VOLGENDE EDITIE
2. Planet of the Apes 3. Kung Fu Panda
YouTech Magazine verschijnt weer:
4. The Hunger Games 5. Frozen
VANAF 31 MAART 2015
6. Night at the museum 7. Up 8. Toy Story 9. Sjakie en de chocoladefabriek
Ontvang je YouTech Magazine nog niet? Meld
je dan aan op youtech.nl/ magazine. Wij sturen je dan zes keer per jaar dit coole blad naar je huis. Helemaal gratis!
Het antwoord op vraag 10 vind je hier niet.
Wil jij één van die drie toffe ScienceX elektrische auto's van Ravensburger winnen? Surf dan vóór 12 maart naar youtech.nl/magazine en laat je antwoord achter. De winnaars krijgen automatisch bericht.
COLOFON YouTech Magazine is een twee maandelijkse uitgave van: TechniekTalent.nu Wipmolenlaan 1 3447 GJ Woerden tel: 0348-744212 info@youtech.nl TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische bedrijfstakken in Nederland, die als gezamenlijke missie hebben geformuleerd: “Meer instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek”. Ontdek jouw wereld op youtech.nl!
Directeur: Chris van Bokkum Bladmanager: Rianne Cuppen Redactie: Peter de Koning, Michiel van Ruitenbeek, Barbara Vos, Erwin Suvaal, Rick Thijssen Coördinatie: Simon van Herpen Art director: Leroy Witman Fotografie: Peter de Koning, Fotolia Marketing & Productie: Rianne Cuppen Sales: Bianca Baas (b.baas@zpress.nl tel. 078-6397070)
YouTech Magazine komt tot stand i.s.m. ZPRESS Young.
Service & Informatie
Afmelden voor YouTech Magazine? Stuur een e-mail naar afmelden@youtech.nl. Laat ons ook weten wat de reden van afmelding is, die informatie helpt ons het magazine nog beter te maken! Vragen over abonnementen, nabestellingen en verspreiden? Stuur een e-mail naar info@youtech.nl. Vragen over de inhoud van het blad kunnen verzonden worden aan redactie@youtech.nl. Adreswijzigingen: Geef je adres uiterlijk drie weken voor verschijning van het volgende nummer door aan info@youtech.nl. Over YouTech: Beleef de werelden van techniek in het YouTech magazine of op www.youtech.nl. YouTech is voor 10- tot 15 jarigen en heeft als doel; zoveel mogelijk jongeren inspireren en informeren over techniek in de breedste zin van het woord. Het magazine is en blijft gratis. Iedere twee maanden boordevol toffe interviews, weetjes, prijsvragen en meer. Wij sturen eveneens iedere week het YouTech weekoverzicht per mail. Zo blijf je helemaal up-to-date. 35