juni 2013
you goONS VOOR lego-BR
jonge uitvinders
youtech reporters
uitgelicht mad science
try this
at home!
ruud feltkamp
24/7 multimediaal
Educate, have fun, and make a difference! Tel: 088 - 030 33 33 | nederland.madscience.org
! I O H
wie is mad science?
Welkom in de wereld van Mad Science! Het is onze missie om kinderen op een leuke en educatieve manier in aanraking te laten komen met wetenschap en techniek. Of het nu gaat om educatieve lessen in de klas, naschoolse cursussen, vakantie activiteiten, de coolste kinde rfeestjes of de beste shows en evenementen.
Voortaan vind je in elk YouTech magazine een Mad Scien ce sectie vol met nieuwtjes en allerlei coole experimenten!
terugblik
In april was Mad Science aanwezig bij de ASML Girlsday. Ruim 1.200 moeders en dochters beleefden een dag vol spectaculaire shows, demonstraties en doe-activiteiten. Ingevlogen vanuit Facebook en Twitter: • ‘Ik vond jullie mad scientists erg goed! Het was een leuke dag en heb genoten met mijn knappe dochter.’ • ‘Girlsday was super!!! ThnX van mijn dochter en mij!!’
Winactie
In de ‘try this at home’ rubriek lees je mee r over een Rube Goldberg machine.....de meest coole kettingreactie! Wil jij een Mad Science feestje winnen? Uplo ad dan een filmpje van jouw eigen spectaculaire kettingreactie naa r Youtube en stuur ons de link. Kijk op www.youtech.nl voor meer idee ën en alle informatie over deze winactie!
TJESmerschool komt er weer aan. Tijdens de NIEUW Science Zo Kijk snel op
enteren! • De Mad week lang experim n ee ie eld je aan. nt ka va er zom le informatie en m al or vo g or e. nc ie nederland.madsc nce Glow-ine echte Mad Scie ig en e D ? en zi ge en meiden • Heb je hem al iser voor jongens ru hc ac be re oe st n the-dark fiets! Ee ....WOW! helemaal oplicht er nk do die in het
Mad Science the world's leading children's science enrichment provider!
Naschoolse Science Clubs | Shows & Evenementen | Gastlessen in de klas | Zomer- & vakantieprogramma’s | Projecten op maat
Inhoudsopgave
Pag ina 28-29: Va n ele ktr isc he homm els tot aa rda ppe lspee r. Ch ec k de YouT ec h-ex pe ri m ente n! n
w ieu
6
!
Behind the scenes // 3d-dolfijnenshow Dieren van vlees en bloed, techniek van bits en bytes. De nieuwe show van het Dolfinarium is een belevenis.
4
12 You Go // Lego-beker voor slimme tandenborstel Team NXT Generation van de First Lego League verovert Europa.
24
Testlab Monsters University, Man of Steel, Moto GP 13. Testlab checkt de nieuwste films en games.
16
Quiz Herken jij deze wereldplekken?
Top 5 Jouw zomervakantie wordt nog leuker met deze dagtrips!
6
18
26
8
Top of flop Een zonnezeil, fietsrotonde of prismabril. Wat is top en wat is flop?
Goed nieuws De groenste school, CO2 wordt brandstof en meer opmerkelijk goed nieuws.
20
Try this at home nieuw! Experimenteren met YouTech. Je woonhuis als lab!
Behind the scenes nieuw! Dolfijnen en videomapping stelen de show. Coole Job Podiumbouwer Terry Baeten hangt hoog in stalen constructies.
12
You Go Tandenborstel voor ouderen en een Lego-robot.
14 15
Strip nieuw!
Web en App De nieuwste sensaties uit de digitale wereld.
10 vragen aan... Acteur en dj Ruud Feltkamp droomt van hoverboards en formats. YouTalk nieuw! Vertel ons jouw bril足 jante idee en wie weet sta jij op deze pagina. Alles mag, niks is te gek!
22
23
Die wil ik De allervetste hebbe足 dingen? YouTech zet ze op een rij.
28
30
nieuw!
Onze reporters De YouTech Reporters zijn deze zomer regelmatig te vinden op festivals.
31 32
Colofon
Vraagje Weet jij wat er op de foto staat? 3
films
Monsters University Het onafscheidelijke duo Mike Wazowski en James P. Sullivan is terug! De twee monsters nemen ons mee terug naar de tijd vóór Monsters Inc, naar de schoolbanken van de Monsters Universiteit. Daar leren Mike en James hoe ze kinderen de stuipen op het lijf kunnen jagen. Het verhaal vertelt hoe de twee, die in het begin elkaars grootste rivalen waren, uiteindelijk de beste maatjes worden. Opnieuw een Monsters-classic van Disney-Pixar! Ook in 3D.
waardering:
Spijt! Jochem (Stefan Collier) heeft het niet makkelijk op school: hij is het mikpunt van getreiter. Klassenleraar Timo (Dave Mantel) is veel te druk met populair doen voor de scholieren en doet er niets aan. Klasgenoot David (Robin Boissevain) ergert zich hieraan, maar durft er zelf ook niks van te zeggen. Tijdens een klassenfeest gaat het helemaal mis. De volgende ochtend krijgt de klas van de rector te horen dat Jochem ‘s avonds niet is thuisgekomen… Naar het boek van Carry Slee. Zien dus!
waardering:
Man of Steel Een Supermanfilm met een cast om van te smullen. Henry Cavill, Rusell Crowe en Kevin Costner zijn bepaald niet de minste namen op het witte doek. Onder regie van Zack Snyder en met een flinke visuele trukendoos zorgt Man of Steel voor een spektakel waar de vonken vanaf vliegen. Comicfans kijken er ongetwijfeld reikhalzend naar uit, maar eerlijk gezegd hebben wij het na de zoveelste Supermanfilm wel gezien.
waardering: 4
Testlab
Moto GP 13 Kruip in de huid van Valentino Rossi en scheur over de mooiste circuits van de wereld. Toerentellers die diep in het rood gaan. On-board camerashots. Spectaculaire crashes. De nieuwe Moto GP van Milestone heeft het allemaal: je kunt de geur van verbrand rubber bijna ruiken. Voor diverse platforms.
waardering:
Dungeons & Dragons: Chronicles of Mystara Dungeons and Dragons kent wereldwijd nog steeds miljoenen spelers. Maar of dat er meer zullen worden met de release van Chronicles of Mystara is nog maar de vraag. De fantasy RPG blijft leuk om te spelen, maar nu wordt wel erg duidelijk dat het artwork flink achterblijft bij andere recente releases. Voor de liefhebbers dus. Diverse platforms.
waardering:
games
Le Tour de France 2013 – 100th edition Op internetfora zijn de grappen over deze Tourgame al gauw gemaakt: kun je nu ook virtueel doping gebruiken? Alle dopingschandalen ten spijt, de honderdste editie van de Tour krijgt met dit spel van Cyanide een waardig eerbetoon. Sprint. Klim. Zie af. Bedwing de Alpe d’Huez. En eindig met de gele trui om je schouders in Parijs. Voor PS3 en Xbox 360.
waardering: 5
n i e u w!
Behind the scenes
Dolfijnen + videomapping =
topklasse De oooh’s en aaah’s beginnen al bij binnenkomst. De nieuwe dolfijnenshow in het Dolfinarium te Harder wijk is een topattractie in een volledig vernieuwd theater. Dieren van vlees en bloed en techniek van bits en bytes zorgen samen voor een half uur 3D topklasse-vermaak. YouTech nam een kijkje achter de schermen. In de nieuwe show Aqua Bella gaan de bezoekers met de dolfijnen mee op reis. Door de ogen van de dieren zien ze hoe mooi en kwetsbaar de wereld is. Ze maken kennis met een vissersdorpje waar een toerist een blikje in het water gooit. De dolfijnen pikken dat niet en gooien het blikje terug. Ze nemen de toerist mee op een educatieve wereldreis langs prachtige plekken. “Op de Noordpool dreigt het mis te gaan, maar natuurlijk loopt het goed af. We willen de bezoekers met een goed gevoel naar huis sturen”, vertelt Sietze Hess van het Dolfinarium. 6
Beamers
Sietze leidt ons rond door het totaal vernieuwde theater. Met als eyecatcher een zevendelig scherm van 27 bij 15 meter in de vorm van een walvisstaart. Twee industriële beamers projecteren hierop 3D-
beelden. Het Dolfinarium kiest bewust niet voor een dubbele opnametechniek met brilletjes voor de toeschouwers, legt Sietze uit. “Het 3D-effect ontstaat door video mapping, een techniek voor projecties op hele grote objecten, zoals gebouwen. Wij zijn het eerste theater in Nederland dat zo werkt en het tweede in Europa. Alleen in Italië staat een theater met zo’n techniek.”
(On)mogelijk
De 3D-videomapping animaties zijn gemaakt door de Nederlandse specialisten van NuFormer in Zierikzee. Tijdens de productie van de animaties was er veel contact met het Dolfinarium en een showregisseur van attractie-ontwerper Jora Vision in Rijnsburg. “We weten precies, tot op de halve centimeter nauwkeurig, hoe het scherm eruitziet”, vertelt Natascha Rooda van NuFormer. “Op basis van die info maken we 3D animaties die het scherm veranderen in allerlei landschappen in de wereld. Misschien heb jij ook wel eens een projectie op een gebouw gezien, waarbij hele verdiepingen instorten of het totaal transformeert in bijvoorbeeld een gigantisch aquarium. Met 3D video mapping maken we het onmogelijke mogelijk.”
Macho’s
Maar hoe mooi de techniek ook is, de dolfijnen stelen de show. Het Dolfinarium heeft er dertig. Tien ervan nemen deel aan de nieuwe show. “Dat zijn onze beste showdieren.
Allemaal volwassen mannen, de echte macho’s”, lacht Sietze. “Die kun je echt alles laten doen, ze vinden het allemaal prachtig. We moeten wel oppassen dat ze zich niet gaan vervelen. We stoppen voortdurend kleine veranderingen in de show om de dolfijnen nieuwsgierig en alert te houden.”
Topteam
Het A4-tje met de eerste ideeën voor Aqua Bella is ondertussen alweer een jaar oud. Het groeide uit tot een script waarmee de componist, decorbouwers, special-effect bedenkers en dolfijnentrainers aan de slag konden. Bij elkaar waren honderd mensen een jaar lang bezig om de show in elkaar te zetten. Aqua Bella is een grote productie onder leiding van showdirector Roy Luthringer uit Amerika. Het deed onder andere het feest rondom de Super Bowl met Beyoncé en de shows met dolfijnen en orca’s voor Seaworld en Disney. “Een topteam voor een topattractie”, vindt Sietze. “En de show draagt bij aan bewustwording over over het afvalprobleem. De droge boodschap ‘gooi geen afval in het water’ werkt niet meer. Dus kiezen we voor pure beleving. De bezoekers steken iets op van een schitterend verhaal dat ze nog lang zal bijblijven.”
techspecs • Het bassin in het dolfijnentheater bevat drie miljoen liter water • De theaterverbouwing zorgde dagelijks voor 60 ton gescheiden afval • Ruim 90 procent van de Nederlanders komt ooit in zijn leven in het Dolfinarium
• Het bolle dak van 3.000 vierkante meter is helemaal geïsoleerd • Het theater telt ruim 2.000 stoelen • Sommige afvaleilanden in de oceanen zijn even groot als drie Nederlandse provincies • Surf voor ‘The making of’ naar opwegnaaraquabella.nl
Coole Job
The show must go on
Hij begon als ‘stagehand’. Ging met André Rieu op tournee door Canada en Amerika. En bouwt mee aan verschillende grote festivals in Nederland. Podiumbouwer Terry Baeten (23) is in het zomerseizoen bijna continu hoog in de stalen stellages te vinden. Opbouwen, showtime, afbreken en dan weer verder. “De bouw van een podium is tot op de minuut geregisseerd.”
iu m bo 'E lk uw e sh er ow te w r ry or : dt tot
pod
check youtech.nl/ coolejobs voor meer toffe beroepen.
in
det ai
lu
it
ge
w
er
kt
'
E
en festival ergens in Nederland. De allerlaatste soundcheck is net afgelopen. Het publiek stroomt binnen. Als het eerste optreden eindelijk losbarst, heeft Terry er al een paar lange dagen opzitten. En de voorbereidingen beginnen vaak al maanden daarvoor. Terry: “Elke show wordt tot in detail uitgewerkt in een draaiboek. Iedereen weet precies wat, waar en wanneer van hem verwacht wordt. The show must go on, wat er ook gebeurt. De deadline is heilig. Daarom is de podiumbouw tot op de minuut geregisseerd.”
Hard werken Podiumbouw is hard werken. Met vaak ook de nodige stress. “Zeker bij eendaagse shows ben je vaak al vanaf ’s ochtends vroeg in touw om het podium op tijd af te krijgen – precies zoals op de tekening staat,” zegt Terry. En laat op de avond begint het afbreken alweer. Dagen van meer dan twaalf uur zijn dus eerder regel dan uitzondering. “Dat is best zwaar, ja. Maar je weet ook dat je met iets bijzonders bezig bent. Iets dat elke dag weer compleet anders is. Podiumbouw is allesbehalve een kantoorbaantje.”
Rock ‘n roll Tot een paar jaar geleden leek Terry voorbestemd om iets te gaan doen met zijn studie sociaalpedagogisch werk. Tot hij voor vakantiewerk aanklopte bij Linq
ik merk dat de bezoekers een topoptreden zien dankzij ons werk op de achtergrond.”
Adrenalinekick Een klimtuig, valbeveiliging, helm en (soms) een hoogwerker zijn de standaarduitrusting waarmee Terry de podia van de grond opbouwt, tot soms wel twintig meter hoog. Festivals zijn het leukst om te doen, vindt hij. “Een festivalterrein is een stad op zich. Dat geeft echt een adrenalinekick. Ik kan soms niet geloven hoeveel manuren werk we verzetten voor iets dat maar een paar dagen staat en dan weer verdwijnt.”
In een flow Vanaf het voorjaar begint het seizoen voor Terry en zijn collega’s. Tot het einde van de zomer is het continu pieken. “Je komt dan in een soort flow terecht en gaat van evenement naar evenement. Toch moet je ervoor waken dat je niet tijden achter elkaar doorknalt, want het blijft zwaar werk – hoe leuk het ook is. Af en toe
Tien volle vrachtwagens voor een housefeest Met Linq Events organiseert Terry elk jaar Alcatrazz, een housefeest in de ruines van kasteel Horst met dik 5.000 bezoekers. Wat komt daar aan materiaal bij kijken? Komt ‘ie: vier podia van ongeveer xx kg. Geluid / licht / etc Bij elkaar zo’n Events en de wereld achter het podium voor hem open ging. “Als ‘stagehand’ hielp ik de mensen die er meer verstand van hadden. Kabels rollen. Vrachtwagens in- en uitladen. Dat is toch een beetje rock ’n roll: de ideale bijbaan voor een muziekliefhebber als ik. Zeker bij grote producties kijk je in het begin je ogen uit. Zo ben ik er eigenlijk als vanzelf ingerold.”
In de achtergrond Inmiddels bereidt Terry bij zijn werkgever evenementen voor én bouwt hij zelf mee. “Een perfecte combi, ik vind het allebei leuk om te doen. Bij onze eigen projecten bedenken we alles zelf – van podium tot aankleding. En vervolgens zie je je eigen ideeën werkelijkheid worden. Ik kan er echt van genieten als
tien vrachtwagens vol! Dit is nog niet af maar wordt zo’n 100 woorden. Ignis ilisto evenihitiis eic tem qui consequo to maximus ex eseque sitatem peliquas doluptium untiis quat ium num quas con perum elit labo. Nam, conet hillam verovit, utem re officip moet je je rust pakken. Tijd voor zomervakantie heb ik niet, maar ik ga wel al jaren naar Pukkelpop in België. Dat is mijn vakantie, lekker met een tentje op het festivalterrein.”
Perfecte show Toch kan ook daar de techniek achter podia Terry maar moeilijk loslaten. “Op welk festival ik ook ben als bezoeker, ik sta altijd meer te kijken naar de constructie van het podium dan naar het optreden zelf. Hoe hebben ze het hier gedaan? Dat is uiteindelijk ons werk: zorgen dat de artiest een perfecte show kan afleveren en alle bezoekers tevreden naar huis gaan. Dan hebben we het goed gedaan.” 11
r o o v s n o r b o leg
e i t n e m e d borstel i t an Team NXT Generation werd derde in de categorie Research Award tijdens het Open European Championship van de First Lego League in Paderborn (Duitsland). Weer een glanzende Lego-trofee in de Eindhovense prijzenkast! En het besef: goud was mogelijk. De FLL daagt jongeren uit om de maatschappelijke rol van techniek te onderzoeken, in twee opdrachten: een Lego Mindstorms-robot ontwerpen, bouwen en programmeren, en een onderzoek uitvoeren en presenteren. Met de robot speel je wedstrijden op een parcours. Voor het onderzoek gold het thema Senior Solutions. In gesprek met ouderen merkte NXT Generation dat ze bang zijn voor dementie. Het team vond ook een verband tussen dementie en tandenpoetsen. Wie slecht poetst, heeft meer kans op dementie en wie dement wordt, vergeet te poetsen. NXT Generation doorbreekt die cirkel, vertelt Nine: “We bedachten een tandpasta met kokosnootolie. Dat bevat ketonen (suikers) die dementie afremmen. We ontwierpen ook een tandenborstel met een pastareservoir. Een druk op de knop en de pasta komt op de borstel.” Faye vult aan: “Na het poetsen blijft het lampje acht uur branden. Je weet dan dat de 12
Team NXT Generation: “We verdiepen ons in niet-alledaagse onderwerpen en komen op speciale plekken, zoals het Fablab, Philips Healthcare of Brazilië.”
tanden zijn gepoetst.” De borstel heeft een vingergat voor houvast, vertelt Zoë. “Ouderen die ons prototype zagen, vroegen meteen: waar kan ik dit kopen?” De OEC-prijs in Duitsland was de terechte beloning in een ijzersterk veld met 53 teams. Ook al vindt Gloria: “Onze uitvinding had eerste kunnen worden.”
You Go studeren duur en ze maken lange dagen om iets te bereiken. De Chinezen werken vier uur per dag aan de FLL en de Brazilianen bereiden zich voor in een bootcamp. We snappen nu ook waarom ze supergemotiveerd zijn en teleurgesteld als ze niet winnen.”
PECH Het robotparcours ging stroever. NXT Generation werd 23ste. “Toch prima”, vindt Loek. “Teams uit China, Engeland en Amerika zijn echt top. We hadden ook pech. De wedstrijdmat was iets anders dan onze mat, dat kostte ons punten.” Volgens Jaimy ging het best goed. “Totdat een bal van een ander team tegen onze robot kwam. Weer pech.” NXT Generation keek goed naar de beste robots en trekt daar lessen uit voor de toekomst. Is dat geen afkijken? Tristan: “Nee hoor, dat is research. Het is toch logisch dat je van elkaar leert. We zagen bijvoorbeeld een wielsysteem dat om zijn eigen as draait waardoor de robot scherper stuurt. Daar kunnen we wat mee.”
NXT Generation vindt zichzelf bevoorrecht en had dat vooraf niet zo in de gaten. Annemoon: “Voor ons is het een hobby en een mooie manier om andere jeugd te ontmoeten. We ruilen spulletjes, leren dansjes, maken lol. Én we maken kennis met techniek en wetenschap, op een manier die we op school niet krijgen. Maar voor sommige teams is het ook een kans op een beter leven.”
Feestvieren Kort samengevat: redenen genoeg om volgend jaar weer mee te doen. Het thema is dan Nature’s Fury. Hoe pakt NXT Generation dat aan? “Geen idee”, lacht Tristan. “De opdracht komt pas in september. Eerst feestvieren!”
Supergemotiveerd Het OEC was een boeiende en leerzame ervaring met veel contacten via Facebook en op de werkvloer. Het team weet nu dat een opleiding niet overal vanzelf spreekt en dat niet iedereen kan kiezen wat ie wil. Marene: “Voor ons is dat makkelijk, Nederland heeft zoveel opleidingen. Maar in Brazilië of China is
teamspecs NXT Generation bestaat uit: • Gloria van Wijngaarden
• Walt Bouwmeester
• Marene Wellink
• Nine van der Knaap
• Tristan van den Hoek
• Faye van Wijngaarden
• Annemoon Daams
• Jaimy van Soerland
• Zoë van der Cammen
• Loek Baars
Het team is onderdeel van de Stichting Groendomein Wasven (wasven.nl/nxtgeneration) en wordt begeleid door de vrijwilligers Angela Wellink en Irene Hulsen.
13
Strip
14
Web & App
n i e u w!
goeie vraag!
sleep art Schilderen tijdens je slaap? Het kan met deze app, die je nachtelijke bewegingen en geluid omzet in digitale kunst. Snurken en draaien dus: wie weet word je op een dag wakker met een heuse Van Gogh op je nachtkastje.
Hoe bouw je een website? Kun je voorkomen dat mensen dingen van jouw Facebookpagina delen? Hoe stem je een gitaar? Het antwoord op deze en ruim 300.000 (!) andere vragen vind je op Goeie Vraag. En natuurlijk kun jij ook anderen helpen door hún vragen te beantwoorden! Geen vraag is te gek op goeievraag.nl.
BBC Earth Wonders Ben jij ook zo’n fan van Planet Eath, Frozen Planet en Life? Met de HD-foto’s en -video’s van deze app ontdek je de wonderen van onze planeet waar je ook bent en wanneer je maar wilt. Navigeren doe je via thema’s of een interactieve wereldbol. Hebben!
carrot Een to do-list met persoon lijkheid! Houd je Carrot happy door in het echte leven je taken netjes uit te voeren, dan word je beloond met een virtuele kitten. Maar let op: ben je lui, dan laat Carrot een heel andere kant van zichzelf zien…
Cosmic Jump Start Made in NL. Cosmic Jump Start is de eerste iOS game die je bestuurt door te springen. Spring je gek en zorg dat de gecrashte raket Cosmic weer terug naar huis kan vliegen. Cool: je kunt ook tegen je vrienden spelen in de multiplayer modus. 15
Quiz
Herken jij deze
wereldplekken? Koffers al gepakt voor de zomervakantie? Deze toeristische bestemmingen brengen je vast in de juiste mood. Zoek er de juiste steden bij en win een Djoclate mini mengpaneel! Weet jij wat deze plekken met techniek te maken hebben? Ontdek het op www.youtech.nl/wereldplekken!
1 a) Utrecht, Nederland
b) Londen, Verenigd Koninkrijk c) Parijs, Frankrijk
2 a) Venetië, Italië b) Volendam, Nederland c) Boekarest, Roemenië
3
4
a) Rio de Janeiro, Brazilië b) New York, Verenigde Staten c) Tokyo, Japan
a) Addis Abeba, Ethiopië
b) Beiroet, Libanon c) Gizeh, Egypte 16
a) Hollywood, Verenigde Staten b) Berlijn, Duitsland
5
c) Las Vegas, Verenigde Staten
a) Melbourne, Australië
b) New York, Verenigde Staten
6
c) Rome, Italië
a) Wenen, Oostenrijk b) Parijs, Frankrijk
7
c) Delhi, India
8
a. Amsterdam, Nederland b. Milaan, Italië
c. Madrid, Spanje
10
9
a) Niagara Falls, Canada+Verenigde Staten b) Coo, België a) Kuala Lumpur, Maleisië b) Barcelona, Spanje
c) Livingstone, Zambia
c) Buenos Aires, Argentinië
Je vindt de antwoorden op de eerste negen vragen op pagina 31. Met vraag tien kun je een mooie prijs winnen. Mail je antwoord voor 15 augustus naar prijsvraag@youtech.nl (o.v.v. ‘Prijsvraag Quiz’). Onder de goede inzendingen verloten we 3x het mini mengpaneel “Djoclate”! Winnaars krijgen automatisch bericht.
Top of flop Ledpleister tegen huidkanker » Huidkanker genezen met licht? De ledpleister doet het! De dokter smeert een zalf, plakt de speciale pleister met ledlampjes op de huid en stuurt de patiënt weer naar huis. Na een uur of zes mag de pleister er af. En dat herhaalt zich zo een paar keer. Niet geschikt voor alle huidkankersoorten maar wel een veelbelovende ontwikkeling. Top!
Opladen met Biolite » Het Biolite campingvuurtje is een kooktoestel en kacheltje. Én een oplader voor je apparaten. Gewoon wat brandbare spullen in het vuurtje en de Biolite zet warmte om in elektriciteit. Klinkt goed, maar bedenk dit: wanneer raakt je telefoon leeg? Altijd onderweg. En hoe draagbaar is de Biolite? Juist: een flop.
Windmolen Ewicon » Het lijkt op een enorm telefoonhoesje. Maar het is toch echt een windmolen. Nou ja, molen ... De wiekloze Ewicon bij de TU Delft bestaat uit een frame met een rooster van buisjes met elektrisch geladen water. Als de wind tegen het water blaast, ontstaat stroom. Nog niet veel maar het begin is er. Een toekomstige top!
3D-bril voor chirurgen » Chirurgen in Tilburg en Eindhoven werken sinds kort met een 3D-bril. MRI-, CT en PET-scans worden door de software omgezet in een levensecht 3D-beeld dat de chirurg precies toont waar en hoe hij moet snijden. En voor medische studenten biedt deze vinding heel realistische oefenstof. Top!
Actiecamera op je hond » Actiecamera’s zijn ideaal voor de avontuurlijke thrillseeker. Maar ben jij niet zo’n held en wil je toch coole filmpjes maken? Bind de actiecamera dan op je hond! Sony levert hiervoor een speciaal harnasje van rond de 40 euro. Wat YouTech hiervan vindt? Get a life en laat je hond met rust. flop!
18
Zonnezeil » Licht bestaat uit deeltjes (fotonen) die een minieme druk uitoefenen op alles wat ze raken. Zo is de druk van het zonlicht een paar gram per voetbalveld. Kan licht een ruimteschip voortstuwen? In 2010 lanceerde NASA een zonnezeiltje dat maandenlang om de aarde vloog, volgend jaar test NASA een grotere. Een zeil van 500 meter doorsnee zou 150.000 kilometer per uur kunnen halen. Deze bijzondere techniek is Top.
Fietsrotonde » Boven een drukke weg in Eindhoven ‘zweeft’ sinds kort een rotonde voor fietsers. De stalen constructie hangt met tuien aan één paal van 70 meter. Een ballastring en dunne pilaren zorgen voor evenwicht. Dagelijks passeren hier 5000 fietsers, zonder last van ander verkeer. Dit ontwerp van ingenieursbureau ipv Delft is echt Top.
Waterkatoen » Hoe kom je in droge gebieden aan water? Geïnspireerd door woestijnkevers die mistdruppels vangen vond Catarina Esteves (TU Eindhoven) een oplossing: katoen behandelen met een polymeerlaagje. Tot 34 graden absorbeert dit katoen 3,5 keer zijn eigen gewicht aan vocht. Ideaal voor het opvangen van mist in de koele ochtend. Zodra het warmer wordt, stoot het katoen het vocht af. Top!
Magic Wheel » De Magic Wheel is een mix van een step, skate-board en éénwieler. Een fietswiel met een frame dat je tussen je benen klemt. En dan steppen maar. Tenminste, als je het onder de knie krijgt, want dat schijnt tegen te vallen. Het ziet er leuk uit, maar wat is er mis met een gewone step? Die heb je ook in allerlei coole varianten. flop!
Luie prismabril » De ultieme gadget voor de ultieme luiaard. Liggend een boek lezen of tv kijken zonder je hoofd op te tillen, want met deze prismabril kijk je om een hoekje. Hoeveel luxer wil je het hebben? Toegegeven, je ligt voor aap. Maar de eenvoud van deze leuke vondst vinden we Top!
19
10 vragen aan
,, bestond dat hover,,
board maar echt
Acteur, dj, stemacteur, gadget-kenner, multimediaondernemer. Ruud Feltkamp is het allemaal. En hij is nog maar 23! Hoe kijkt de populaire GTST-acteur terug op zijn nu al turbulente leven? En waar brengt zijn hart hem in de toekomst?
01
Waar ligt je hart nu echt?
Optreden als dj is vet, mensen gaan los op jouw muziek. Geweldig. Maar acteren is nóg leuker. Het blijft bijzonder om een namaak-wereld neer te zetten die mensen ademloos volgen. En sinds kort ontwikkel ik ook formats voor tv en korte films. Heel spannend, mag ik nog niks over zeggen. 20
02 Sporters trainen voor prestaties. Hoe ‘train jij als dj? Ik draai op een CDJ 2000 met usb en heb thuis een dj-booth in de huiskamer waarop ik kan mixen en uitproberen. Ik heb verschillende sets op een stickje. Daar oefen ik zo veel mee, dat ik moeiteloos kan schakelen tussen sets. Zelf ga ik heerlijk los op goeie
onbekende house. Maar voor het publiek draai ik commerciële muziek die de mensen snel aanspreekt en aan het dansen brengt. Soms gooi ik er een verrassend nummer tussendoor, gewoon om te proberen. Pikt de zaal het op, dan is dat prachtig. Anders schakel ik snel terug naar mijn vertrouwde sets.
03 Je acteert al 14 jaar. Wat is het meest veranderd? De opkomst van social media. Een extra taak maar ook een tool voor naamsbekendheid en contact met pers en publiek. Ik moet het nog wel een beetje leren, hoor. Ik vergeet het nog vaak.
04
Wat wordt binnenkort de mooiste ontwikkeling? TV met internet en apps zodat je ‘m kunt besturen met je tablet als second screen. Het is er al wel maar nog te weinig. Bijna iedereen kijkt nog lineair in plaats van on demand. TV aan en zappen, zo gaat dat al jaren. On demand vraagt nog te veel handelingen, dan haken mensen af. Maar de techniek verbetert snel en de ‘on demand-generatie’ komt eraan.
08
Wat staat bovenaan je verlanglijst? De Google-bril! Alhoewel, ik zag laatst een Jet Pack Flyboard. Je weet wel, zo’n waterjet waarmee je door de lucht kunt vliegen. Heel duur en heel cool.
09
Wat doe je in 2020? en in 2030? Ik wil nog heel lang acteren en hoop dat het produceren wat wordt. Verder wil ik eens een slechterik spelen in een goeie actiefilm. Daar mocht ik al aan proeven toen ik als 13-jarig manneke ‘Kees de jongen’ speelde. Kees droomde veel en beleefde dan spannende avonturen als zwaardvechter en mensenredder. Heerlijk! En als ik 40 ben? Een privé-eiland?? Nee hoor, niks voor mij. Laat mij maar lekker acteren en produceren en in het weekend op feestjes draaien.
10
Nog een advies voor de YouTech-lezers? Focus op één ding en ga daar helemaal voor. Pas als dat goed loopt, ga je er iets bij doen. En als je dj wilt worden: koop een setje en ga lekker experimenteren!
05
Wat zou je willen hebben wat er nog niet is?
Ken je het hoverboard uit de film ‘Back to the future II’? Hoe vet is dat ding! Jammer dat ie niet echt bestaat. Dus kies ik de Google-bril, die is ook te gek. Met een 5 megapixelcamera, video, 4G, wifi, bluetooth, geluid. Er komt zelfs een versie met glazen op sterkte. Ontwikkelaars kunnen ‘m kopen voor 1.200 euro, de publieksversie komt volgend jaar. Toch prachtig om altijd en overal de info te zien die je dan wilt.
06 Je belangrijkste gereedschap? Ik dacht m’n iPhone, maar zeg toch m’n pc. Daar kan ik alles mee, van filmpjes maken tot social media en after effects. Ik heb nu een Mac, maar ga weer terug naar Windows. Voor de prijs van een Mac heb ik een vier keer zo sterke pc die ik ook nog eens makkelijk kan herinstalleren.
07 Wat gaf je de meeste voldoening?
Zelf een hoverboard bouwen? youtech.nl/hoverboard
Spelen in films als ‘Kruimeltje’, ‘Kees de jongen’ en ‘Lover of loser’. Ik geniet van elk moment op de set. 21
nieuw!
YouTalk
Groep 6A van de Holtkampschool uit Goes beleefde onlangs een verrassende morgen bij hun museumbezoek waarbij de leukste kanten van kunst en techniek werden ontdekt.
Wat doe je als je moeder alleen maar oog heeft voor de paksoi en de asperges in de supermarkt? Precies, dan ga je eens even wat grappen uithalen.
Iedereen was erg onder de indruk van de kunstenaars Paul en Menno de Nooijer (denooijer.org). Kunst werd een hele belevenis! Ons bezoek stond in het teken van de kinderkunstweek 2013: kinderkunstweek.nl. Het thema van de kinderkunstweek was ‘Licht’ en dit hebben we ook echt gezien: hoe schilder je licht? Hoe fotografeer je dit en hoe kun je dit beeldend vastleggen?
Terwijl de moeder van Rosa (14) het avondeten bij elkaar sprokkelt, is Rosa zelf met vriendin Noa (13) aan het rondwandelen in de winkel. "Ik ga niet altijd mee boodschappen doen", zegt Rosa, " maar met een vriendin is het wel een stuk gezelliger. We hebben behoorlijk veel lol samen." Noa knikt. "En vergeet niet dat ik de hele tijd het mandje vasthoud, dus ik help ook nog!" Als ze bij de weegschaal komen, kunnen ze het niet laten: Hoe zwaar is Noa's hoofd eigenlijk? En hoe duur zou het zijn? De moeder van Rosa heeft niks in de gaten...
Wat heb JIJ met techniek?
Toen de kunstenaars vooraf vroegen: ‘wie is er wel eens in een museum geweest?’ gingen er een paar vingers omhoog. Na afloop van ons het bezoek werd het nog eens gevraagd: Wie wil er nog eens naar een museum? Alle vingers gingen omhoog...
Doet jouw school coole dingen met techniek? Heb je net een zelfgebouwde raket gelanceerd? Is jouw gepimpte fiets de allervetste uit de hele buurt? Heb je een briljant idee om energie te besparen? Vertel het ons en wie weet sta jij in de volgende editie op deze pagina! Niks is te gek. Foto’s, ideeën, filmpjes, korte verhalen: als het maar met techniek te maken heeft. Stuur je bijdrage naar redactie@youtech.nl
Ontdek The Amsterdam Dungeon:
exclusieve korting voor YouTech lezers! * 7 euro korting per persoon
Neem deze coupon mee en pak die korting! Meer weten over The Amsterdam Dungeon? Check theamsterdamdungeon.nl
22 * Maximaal vijf personen per YouTech-coupon. De korting is geldig t/m 15 september 2013. De korting geldt niet in combinatie met andere acties en en is niet inwisselbaar voor contanten.
powered by:
Ticketcode 10355
Die wil ik!
Vaarwel ‘bad hair day’ Douche je liever ’s avonds dan ’s ochtends maar word je altijd wakker met een geëxplodeerd kapsel? Of draag je vaak een pet of helm waarna je coupe er niet meer uitziet? Met de Morninghead loop je er binnen een paar minuten weer helemaal top bij. Je gooit er wat water in, zet ‘m op je hoofd, masseert je haren, kammen en hop: je haar zit weer zoals het hoort. Voor acht dollar de jouwe! morninghead.com
3D zonder bril Gooi maar weg die ouderwetse 3D-bril. Vanaf nu kun je op je smartphone 3D-films kijken zonder zo’n idioot ding op je neus. De EyeFly 3D is een screenprotector met 500.000 minuscule lenzen. De lenzen verdelen de stereoscope beelden op je scherm over je linker- en rechteroog, waardoor je in 3D kunt zien. Beschikbaar voor iPhone 5 en iPod touch en binnenkort ook voor andere smartphones en tablets. eyefly3d.com
Mini soundsystem Minispeakers zijn er in alle soorten en maten. Het bijzondere aan de Wowee One is dat hij de ondergrond waarop je ‘m neerzet als klankkast gebruikt. Zo klinkt ‘ie stukken volwassener dan vergelijkbare speakertjes. Overige specs: bluetooth-verbinding met je smartphone en een lithion ion-batterij (USB-oplaadbaar) die goed is voor zo’n tien uur luisterplezier. Hebben! store.bandmerch.com/wowee/wowee-one-pro.html
Fun in het kwadraat Is het een quad? Is het een jetski? De Quadski is het allebei! Fun in het kwadraat, volgens de fabrikant. En wij knikken goedkeurend. Deze übercoole amfibie haalt zowel op het land als in het water dik 70 km/u. Eén druk op de knop is genoeg om de Quadski in vier seconden te transformeren van quad tot jetski of andersom. Wel even sparen: op het prijskaartje staat zo’n 40.000 dollar…! gibbssports.com/quadski
Altijd en overal opladen Met alle tables, smartphones, laptops en gadgets van tegenwoordig struikel je in huis over adapters, snoeren en connectoren. Je hebt bijna een extra tas nodig om al die extra gear mee te nemen als je op pad gaat. Dit ‘zakmes’, net zo functioneel als het Zwitserse origineel, maakt daar een eind aan. De USB Utility Charge Tool beschikt over de belangrijkste connectors, zodat je elk apparaat waar dan ook kunt opladen via de USB-poort op je laptop. fredflare.com/apartment/usb-utility-charge-tool
Zomervakantie! Vind jij zes weken chillen in de zon iets te veel van het goede? Check dan deze coole dagtrips. Leuk. Stoer. En nog leerzaam ook!
Wat: NEMO Waar: Amsterdam Web: e-nemo.nl
Wat: GeoFort Waar: Herwijnen Web: geofort.nl Midden in de Betuwe ligt het avontuurlijke GeoFort: hier draait alles om kaarten en navigatie. Je ontdekt hoe verschillende geotechnieken werken. In een donkere ondergrondse gang voel je hoe het is om volledig gedesoriënteerd te zijn. En: vind jij de uitweg in het intelligente doolhof? Na een dagje GeoFort weet je hoe een zalm navigeert, waarom de noordpool verschuift, hoe je smartphone weet waar je bent, hoe kaarten kunnen liegen en nog veel meer. Tech fact: Met een interactieve 4D-globe ga je op GeoFort terug in de tijd.
24
NEMO mag natuurlijk niet ontbreken in je agenda voor de zomervakantie. Vijf verdiepingen vol wetenschappelijke en technologische doe- en ontdekdingen zorgen dat jij je geen moment hoeft te vervelen. Het grootste en leukste science center van Nederland herbergt klassiekers als de kettingreactie, zeepbellen en de waterklok én heeft deze zomer een bijzondere tijdelijke tentoonstelling: de Uitvindfabriek, die laat zien dat iedereen een uitvinder is. Bereid je voor op de meest belangrijke, grappigste, zinloze én mislukte uitvindingen! Tech fact: In de voorstelling ‘Zoeken naar leven!’ kun je je eigen chemische samenstelling berekenen.
Top 5
Wat: FutureLand Waar: Rotterdam Web: www.futureland.nl
Wat: Pampus Waar: Pampus (bij Muiden) Web: pampus.nl
Heb jij zeebenen of ben je een echte landrot? De Tweede Maasvlakte is voor iedereen een niet alledaags uitje. In FutureLand (gratis toegang) kom je alles te weten over dit nieuwe havengebied, waar straks de allergrootste containerschepen ter wereld aanmeren. Binnen maak je onder meer een virtuele reis boven de Maasvlakte van 2035. Maar je kunt ook kennismaken met het échte werk buiten: aan boord van de FutureLand Ferry maak je een ontdekkingstocht langs nieuwe kades, containerterminals en vers opgespoten land.
Ooit moest Pampus Amsterdam beschermen tegen invallen vanaf het water. Anno 2013 kun je dit bijzondere forteiland bovenaan je lijst zetten van coole dagtrips. Een echte fortwachter heet je welkom. Daarna kun je zelf ontdekken hoe het was om hier als soldaat te leven, bijna anderhalve eeuw geleden. Kanongeluid, geratel van machines, de geur van de keuken: multimedia brengen het fort en haar bewoners tot leven. En jij staat er middenin. Durf jij het aan?
Tech fact: Voor de Tweede Maasvlakte is zo’n 365 miljoen kuub zand nodig, genoeg om voetbalstadion De Kuip 250 keer tot de nok toe te vullen.
Tech fact: Op een 360° scherm kom je alles te weten over de Stelling van Amsterdam.
Wat: MuZIEum Waar: Nijmegen Web: muzieum.nl Hoe is het om niks te kunnen zien? Dat kun je in MuZIEum aan den lijve ondervinden. Je voelt, proeft, ruikt en beluistert het dagelijkse leven, maar dan door de ogen van een blinde. Niet te missen: de donkerbeleving. Met een blinde gids ga je een uur op pad in de absolute duisternis, met alleen een taststok en je overige zintuigen als gereedschap om de weg te vinden. Kun jij je zekerheden loslaten, je andere zintuigen versterken en mensen vertrouwen die je nog nooit hebt gezien? Tech fact: Volgens de ANWB het meest innovatieve uitje van 2013 in Nederland.
25
Goed nieuws
gamen tegen een lui oog
24 uur zonder
Gamen op doktersadvies. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Wie weet komt het ervan, nu Canadese onderzoekers hebben ontdekt dat het spelen van Tetris prima werkt tegen een lui oog. Het gamen traint de ogen om samen te werken. Afplakken van het luie oog (de normale behandeling) is dus niet meer nodig!
eten voor afrika L i p p e n o p e lkaa r v oo r Afrika! Veel scholen deden al mee aan de actie Zip Your Lip om geld in te zamelen voor Zuid-Soedan, een land dat na een 50-jarige oorlog helemaal in puin ligt. Het werkt als volgt: je eet 24 uur niks en vraagt mensen om jouw ‘hongeractie’ te sponsoren. De opbrengst gaat onder meer naar waterputten en onderwijs. Daar kun je dus best een dag eten voor laten staan, samen met je klasgenoten!
It's up to you!
Ook wel eens last gehad van cyberpesten? Aan de digitale er wereld van nu kleven helaas ook wat nadelen. Online pesten is één van. ‘It's up to you’ is een interactieve film die jongeren op school bewust moet maken van hun rol in cyberpesten. Hoe? Je bepaalt zelf de keuzes van de gepeste hoofdpersoon en ervaart zo direct de ge. volgen van je acties. Iets voor bij jou in de klas? Check itsuptoyou.nu
doorbraak in
zonne-energie Groen er dan zonne-ener gie wordt het niet. Toch levert de zon nog maar een klein deel van onze totale energiebehoefte. Dat verandert nu misschien: wetenschappers zijn er in geslaagd om zonnestralen 2.000 keer te concentreren en 80 procent
26
daarva n direct om te zetten in bruikbare energie. Met de nieuwe methode is volgens de onderzoekers slechts twee procent van de zonne-energie uit de Sahara nodig om de complete aardbol van energie te voorzien!
SCHOLIEREN
TEGEN WATER-
VERSPILLING
Een toilet met perslucht in plaats van water. Een sensortegel voor openbare douches. Een waterstoplicht voor hotels. De scholen die meededen aan de Technasium TOP Award bedachten dit jaar talloze innova tieve oplossingen om waterverspilling tegen te gaan. Uit 764 teams kwam uiteindelijk één winnaar: Zernike College uit Haren. De teamleden ontvingen de award uit handen van acteur Vincent Moes (o.a. Spangas). Zie technasiumtopaward.nl.
co2 wordt brandstof Onze CO2-uitstoot is een hot item. Hoe dringen we de concentratie koolstofdioxide op aarde terug? Onderzoekers van de Universiteit van Georgië hebben een bijzondere oplossing bedacht: het omzetten van CO2 in bruikbare energie. De wetenschappers gebruiken een micro-organisme dat fotosynthese van planten nabootst. Zo is het mogelijk om CO2 direct vanuit de atmosfeer om te zetten in brandstoffen en chemicaliën.
is jouw school
de groenste?
rond de wereld
zonder kerosine
– Kerosine niet nodig! De Solar Amerika – van kust naar kust voor Impulse vliegt op zonne-energie. is de Solar Impulse klaar Eerder berichtten we al over de een nog niet eerder vertoond vlucht van dit toestel naar Marok- waagstuk: een vliegre is rond ko. Nu gaat de Zwitser Bertrand de wereld op zonne- energi e. Piccard weer een stap verder. Volg het avontu ur op de site En hoe. Na lange testvluchten in solarimpulse.com.
Is jouw school goed bezig met duurzaamheid? Dan kan de vlag in top. Letter lijk, want scholen die scoren met bijvoorbeeld water, energie, afval en groen kunnen de Groene Vlag van EcoSchools behalen. Eco-Schools is het internationale VN-keurmerk voor duurzame scholen. Wereldwijd doen er 40.000 scholen mee. Jouw school binnenkort ook? Laat je leraar dan maar eens rondsurfen op eco-schools.nl.
27
Try this at home n i e u w!
bellenblaas!
Zeep is gemaakt van deeltjes die met de ene kant van water houden (hydrofiel) en met de andere kant juist niet (hydrofoob). In de tekening zie je de bolletjes van de zeep in het water en de staartjes in het vet. Zeep 'vangt' druppeltjes vet, vuil en zelfs lucht! Als je lucht vangt in zeepwater, krijg je bellen. Die bellen zijn gemaakt van een heel dun laagje water met zeep en daarom barsten ze al bij een kleine aanraking. Wil je weten hoe je stevige zeepbellen blaast, die je zelfs kunt laten stuiteren? Ga naar youtech.nl/bellenblaas
aardappelspeer!
poep!
Iedereen poept. Zelfs koningen en koninginnen, fotomodellen en filmsterren. Maar niet alle poep is hetzelfde. Al heel lang wordt de poep van zieke mensen onderzocht om te zien wat er allemaal anders is. Daarom hebben veel wc’s een plateau waar je poep op valt. Dan kun je die eens lekker bekijken voordat je doortrekt. Drijft jouw drol of zinkt ‘ie? Welke kleur is ‘ie? Is je drol stevig, mals of slap? Wil je meer over je poep weten en zelf een (nep-)drol draaien? Ga dan naar youtech.nl/poep
Kun jij een rietje dwars door een aardappel steken? Misschien wel, niet maar de meesten kunnen het niet. Het materiaal van een rietje is dan de stevig genoeg. Toch kan het als je weet hoe het moet. Je gebruikt … Wil eigenschappen van het rietje en wat natuurkundige handigheidjes je weten hoe het moet? Kijk maar eens op youtech.nl/aardappelspeer
elektrische hommels!
Wetenschappers hebben ontdekt dat hommels kunnen voelen wanne er een bloem al bezocht is door een andere hommel. Dat voelen ze aan het elektrische veld van de bloem. Het gaat om statische elektriciteit, die een hommel opwekt als hij met z’n vleugels langs z’n pluizige lijfje wrijft. Zelf kun je een statische lading maken door met een ballon over je haar te wrijven. Die lading kun je ook opslaan! Wil je weten hoe? Ga naar youtech.nl/electrischehommels
schimmels!
Als eten rot, komt er vaak schimmel op. De vruchten van een schimmel kun je soms eten. Wij kennen die vruchten als paddestoelen. Op verschillende soorten eten komen verschillende soorten schimmel. Sommige van die schimmels smaken zelfs lekker, zoals in blauwe kaas. De haren die je op beschimmeld eten ziet, zijn de sporendragers. Sporen zijn een soort zaadjes van de schimmel die als stofdeeltjes verspreid worden. Wil je meer weten over schimmels en paddestoelen en ze zelf kweken? Ga dan naar youtech.nl/schimmels
28
Vind jij alles lekker? Vast niet. Maar er zijn mensen die maar heel weinig dingen lusten. Misschien zijn ze wel zo kieskeurig omdat het superproevers zijn! Je proeft dingen met je tong. Op je tong zitten kleine bobbeltjes die smaakpapillen heten en daarmee proef je. Als je er heel veel hebt, proef je alle smaken heel heftig. Vind jij broccoli heel vies? Of vind je grapefruit extreem bitter? Dan ben je misschien een superproever. Doe de test om er achter te komen. dit heb je nodig: Vrijwilligers (hoe meer hoe beter); Schoon bakpapier; Schaar; Perforator; Blauwe voedselkleurstof; Eén glas schoon water per vrijwilliger; Felle lamp of zaklamp; Vergrootglas; Pen en papier of een andere manier om notities te maken.
STAP 1: Maak voor iedere vrijwilliger (en jezelf) een ringetje van bakpapier. Maak met de perforator een gaatje in het bakpapier en knip daaromheen een rondje uit. Dan heb je een ringetje van papier. Maak die voor alle vrijwilligers.
STAP 3: Je vrijwilliger moet z'n tong goed droog maken. Dat gaat het best door een paar keer te slikken. Als het goed is, heeft je vrijwilliger nu een droge, blauwe tong met lichtblauwe of roze bultjes erop. Die bultjes zijn de smaakpapillen!
STAP 2: Doe bij je vrijwilligers één druppel kleurstof op het puntje van de tong. Laat ze even goed spoelen met een slokje water en laat ze het water uitspugen.
STAP 4: Leg je papieren ringetje op de tong van je vrijwilliger en kijk goed naar de papillen met je vergrootglas onder fel licht. Tel de papillen die je in de cirkel ziet (tel alleen de grotere bultjes).
Herhaal de stappen hierboven voor alle proefpersonen. Schrijf van iedere vrijwilliger op hoeveel papillen je geteld hebt in de cirkel.
Zo werkt het: Superproevers hebben meer dan 30 papillen in een rondje, niet-proevers hooguit 15 en de 'normale' proevers zitten er tussenin. Iedere papil kan je hersenen vertellen welke smaak je in je mond hebt. De signalen die ze doorgeven zijn: zoet, zout, zuur, bitter en umami. Die laatste is de smaak van hartig eten. Dat proef je vooral aan vlees. Extra: Nu je weet wie van je proefpersonen de meeste papillen heeft, kun je verder onderzoek doen. Neem verschillende soorten eten en laat de vrijwilligers geblinddoekt proeven. Raden de proevers met meer papillen het beter? Het werkt het beste als je het eten eerst prakt, zodat ze in hun mond
niet kunnen voelen wat het is. Fruit werkt heel goed (aardbei en banaan zijn zoet, citroen en limoen zuur, grapefruit is bitter) maar je kunt natuurlijk vanalles proberen. Maakt het verschil als je verschillende dingen na elkaar proeft? 29
Even voorstellen
n i e u w!
Op zaterdag 27 april was het YouTech Reportersdag! Onze oude en nieuwe reporters kwamen samen in het pand van Beeld&Geluid om te oefenen met bloggen en te praten over wat we precies gaan doen de komende maanden: de leukste kanten van techniek ontdekken en beschrijven! Zo zullen de reporters deze zomer regelmatig te vinden zijn op festivals waar ze verslag van doen. Hou ze dus goed in de gaten, want zij weten heel goed wat jij leuk vindt! Dit zijn onze reporters:
Maurice Vellinga Komt uit Monster. Houdt van achtbanen, wil ze later zelfs ontwerpen!
Benedicta Badu Jos van Baal De Apeldoornse Jos houdt van grafisch (web)design, games reviewen en relaxen. Tsja, wie niet?
Lennart Kerkvliet Maakt z’n eigen apps… Jaja, dat is dus een handige donder.
Woont in Amsterdam en houdt van dansen, kitesurfen en van haar smartphone. Ze gebruikt de hele dag social media.
Ruben Beekelaar De enige uit het hoge noorden, hij woont in Emmen. Hij vindt het interessant om te weten hoe iets gemaakt wordt, kan dus alles uit elkaar halen en gelukkig ook weer in elkaar zetten ;-)
Luuk Gout Uit Didam. Houdt erg van gamen en LEGO (vriend van Pablo).
Steffi Roth Wil het liefst actrice worden. Nu is ze vooral met social media bezig en houdt ook van games.
Neill Boeijink Als oudste is hij al echt bezig met het kiezen van z’n studie. Het wordt in ieder geval erg technisch.
Lucien Vellinga Pablo van Dillen Houdt erg van zijn com puter en van LEGO.
Sven de Kok Woont in mediastad Hilversum. Hij zit vol ideeën en heeft een passie voor playbacken hebben we gemerkt…
Lucien houdt van hout, vooral dingen maken van hout. En hij is de broer van Maurice, gezellig samen YouTech reporter!
Ditte Martens Komt uit Zevenaar. Houdt van korfbal en wil graag fotografe en boswachter worden. Goeie combi!
Meer weten over het YouTech Reporterschap of zelf Reporter worden? Stuur een mailtje naar reporter@youtech.nl
Oplossingen
oproep! De volgende editie
Jouw school in YouTech Magazine? Laat het ons weten als jouw school goed bezig is. Doen jullie iets bijzonders? Heb je een held in de klas? Of organiseer je een leuke actie of event voor een goed doel, het milieu of de maatschappij? Stuur dan een mail naar redactie@youtech.nl. Wie weet staat jouw school de volgende keer in ons blad.
YouTech Magazine nr. 3 verschijnt weer:
vanaf 26 september 2013 Ontvang je YouTech Magazine nog niet? Meld je dan aan op youtech.nl/magazine. Wij sturen je dan vier keer per jaar dit coole blad naar je huis. Helemaal gratis!
Herken jij deze
wereldplekken?
de wereldplekken Quiz: 1 = a, 2 = b, 3 = a, 4 = c, 5 = b, 6 = a, 7 = a, 8 = b, 9 = b, 10 = ? Het antwoord op vraag 10 vind je hier niet. Wil je kans maken op één van de drie Djoclate mini mengpanelen? Mail dan je antwoord (a,b, of c) vóór 15 augustus samen met je naw-gegevens naar prijsvraag@youtech.nl. De winnaars krijgen na 15 augustus automatisch bericht.
colofon YouTech Magazine is een kwartaaluitgave van: TechniekTalent.nu Wipmolenlaan 1 3447 GJ Woerden Tel: 0172 – 236600 TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische bedrijfstakken in Nederland, die als gezamenlijke missie hebben geformuleerd: “Meer instroom en behoud van (nieuwe) mensen in de techniek”.
Ontdek het zelf op youtech.nl!
Redactie: Redactie: Peter de Koning, Michiel van Ruitenbeek, Charlotte Huiskamp, Erwin Suvaal, Tjerk Triep, Rick Thijssen Fotografie: Fotografie: iStockphoto, Peter de Koning, Pixar, Warner Bros., GeoFort, Katinka Oorsprong/aboutpictures.nl, Gerke van de Hoef, Aeroview, Eric Bakker, Hanne Nijhuis, Van Hees Fotografie/Pascalle Swinkels (Ruud Feltkamp), NuFormer, NXT Generation Marketing & Productie: Ralph Ekkerink Art Direction: Jeroen Kroes (Us Media) Vormgeving: Jeroen Kroes (Us Media) Drukwerk: Schotanus & Jens, Nieuwegein Verzending: TechniekTalent.nu
Service & Informatie Directeur: Chris van Bokkum Bladmanager: Ralph Ekkerink
Afmelden voor YouTech Magazine? Stuur een mailtje naar afmelden@youtech.nl. Laat ons ook
even weten wat de reden is, zulke info helpt ons om het blad nog beter te maken! Vragen over abonnementen, nabestellingen en verspreiding? Stuur een e-mail naar info@ youtech.nl. Vragen over de inhoud van het blad? Stuur een mail naar redactie@youtech.nl. Adres wijzigen? Geef je adreswijziging uiterlijk drie weken van tevoren door via youtech.nl. Over YouTech: Beleef de wereld van techniek op youtech.nl. Op dit platform kun je van alles beleven. Gamen, filmpjes bekijken en down-/uploaden, meedoen met vette acties en prijsvragen en nog veel meer. Om je op de hoogte te houden, sturen wij je graag iedere maand onze online nieuwsbrief. 31
Vraagje Weet jij wat dit is? Surf dan naar youtech.nl/magazine Vul je het juiste antwoord in, dan mag je deze foto downloaden. Gebruik ‘m vervolgens als wallpaper of plaats ‘m op je Facebook of Hyves.