Magazine
©
Hét magazine van YouTech.nl. Jaargang 3, Nummer 1. Maart 2013
MAAK je eigen
raket
you gao rd gaat
cad-wiz
voor wereldgoud hallo! et? hoe maakt u h
het abc van
filmen in 3d
laura smulders:
hoogvlieger
op twee wielen
YouTech on tour! YouTech bereidt zich voor op een zomer vol leuke events. En jij kunt ons daar bij helpen! De vraag aan jou:
Waar wil JIJ
YouTech
tegen足komen deze zomer? Vertel ons waarom het event waar jij graag naar toe gaat, zo leuk is en waarom YouTech niet mag ontbreken. Wie weet gaat YouTech er samen met jou werk van maken! Bovendien maak je kans op een VIP-treatment op het door jou gekozen event. Doe je mee? Mail je idee voor 1 april naar redactie@youtech.nl
Inhoudsopgave
Pagina 30: Ready for launch? Maak het luchtruim onveilig met je eigen waterraket!
16
6
You Go // Digi-knutselen in AutoCAD
Hallo! Hoe maakt u het?
Richard (17) is Europees kampioen CADtekenen. Hij aast nu op de wereldtitel.
Hoe maak je een 3D-film? Producent Erwin Godschalk van ‘Nova Zembla’ legt het allemaal uit.
In dit nummer:
4
Testlab
De nieuwe film met Najib Amhali, Pokémon Mystery Dungeon, Rayman Legends en andere coole games. Testlab checkt ze voor je!
6
Hallo! Hoe maakt u het?
3D-filmen is een prachtig avontuur. Hoe doe je dat?
8
Coole Job
Game designer Selma Oors is ‘in de ban van de game’.
12
Quiz
Gezondheid is een trending topic. Wat weet jij ervan?
14
Top of flop
Van huizen printen tot auto matische mok en andere (on)zin.
16
You Go
De laptop van CAD-wizard Richard Grootjans staat roodgloeiend.
26
10 vragen aan...
Laura Smulders: stoere BMXmeid wil goud.
28
Goed Nieuws
Optimistische fruiteters, voor lezende iPads en meer opmerkelijk goed nieuws.
21
30
De nieuwste sensaties uit de digitale wereld.
Kurk, zaag, pompnaald, triplex. Kies het luchtruim met je eigen raket!
22
31
25
32
Op ’t web
Top 5
Beroepen van de toekomst: ben jij er klaar voor?
Die wil ik
De vetste hebbedingen? YouTech zet ze op een rij.
Maak je eigen...
Colofon
Antwoorden, service en contactinformatie.
Vraagje?
Weet jij wat er op de foto staat? Magazine©
3
Oz: The Great and Powerful
films
James Franco (Spider-Man) kruipt in dit Disney-avontuur in de huid van Oscar Diggs, een niet al te bekende tovenaar/circusartiest uit het stoffige Kansas. Aangekomen in het levendige Land van Oz denkt hij dat hij de hoofdprijs heeft gewonnen. Roem en rijkdom staan hem te wachten, totdat hij drie heksen tegenkomt: Theodora (Mila Kunis), Evanora (Rachel Weisz) en Glinda (Michelle Williams). Is hij wel de grote tovenaar van Oz waar iedereen op heeft zitten wachten?
waardering:
Valentino Een glansrol voor cabaretier Najib Amhali als Valentino, een succesvolle Italiaanse Maserati-verkoper. Hij gaat met Monique, de dochter van zijn baas. Valentino staat op het punt promotie te maken en te trouwen. Eén probleempje: Valentino is geen Italiaan! Al snel dreigt zijn promotie tot directeur volledig in het water te vallen. En door alle smoezen begint Monique (Elise Schaap) te twijfelen aan zijn liefde. Hoe dat afloopt kun je zien vanaf 21 maart.
waardering:
The Croods Uit de veelgeprezen animatiestudio’s van DreamWorks: The Croods. Maak kennis met de allereerste familie uit de prehistorie. Hun huis? Een grot. Tenminste, tot hun thuis verwoest wordt. Er zit niets anders op dan op ontdekkingsreis te gaan. Reizend door een spectaculair landschap maken de Croods kennis met een compleet nieuwe wereld, vol avontuur en fantastische wezens. Reis je mee?
waardering:
4
Magazine©
Testlab
Pokémon Mystery Dungeon: Gates to Infinity Good old Pokémon maar dan in een high-tech-jasje. Met de bekende Pokémon-characters beleef je weer vanouds spannende avonturen in de kerkers. Maar echt vernieuwend zijn de Magnagates: met je 3DScamera kun je objecten uit de echte wereld scannen om nog meer kerkers te bezoeken. Er gaan dus letterlijk nieuwe werelden voor je open!
waardering:
Tomb Raider Heb je Tomb Raider nog nooit gespeeld, dan heb je de film wel gezien. Of andersom. In de nieuwste game is alles nog net even wat vetter. Met stoere graphics vol detail. Meer mogelijkheden dan ooit. En natuurlijk Lara Croft die al haar tegenstanders er van langs geeft. Voor XBox 360, Playstation 3 en Windows.
waardering:
games
Rayman Legends De opvolger van het razend populaire spel Rayman Origins. Rayman, Globox en de Teensies ontdekken in het betoverde woud een tent vol mysterieuze schilderijen. Als ze van dichtbij kijken, worden ze meegezogen in nieuwe werelden en kan het avontuur beginnen. Ren, spring en vecht je op de Wii U door alle werelden en ontdek de geheimen van elk schilderij…
waardering:
Magazine©
5
Hallo! Hoe maakt u het?
3D gebruik je als a l o c o h c s o o d een Weidse landschappen, verweerde koppen, ijsberen, wanhoop en een prachtig verhaal. Nova Zembla schreef geschiedenis als de eerste Nederlandse film in 3D. Ruim een jaar na de première is producent Erwin Godschalk (Eyeworks) nog steeds enthousiast. “Het was een nieuw en prachtig avontuur”, glundert hij. Da’s mooi, maar hoe maak je een 3D-film?
6
Magazine©
Nova Zembla is een episch geschiedenisverhaal. Zo’n onderwerp leent zich prima voor 3D, weet Erwin. “De extra dimensie biedt meer beleving, de kijker zit echt ín de film. Kou, het donker, kameraadschap, in 3D voel je het bijna.” Erwin noemt 3D een vormkeuze, een manier van vertellen. Een filmmaker kan er voor kiezen of het verhaal geschikt is. Veel films blijven in 2D omdat die extra dimensie niets toevoegt. “Films met veel close-ups werken bijvoorbeeld niet goed in 3D. In Nova Zembla zie je veel landschap, geschoten met groothoeklenzen en met herkenbare elementen zoals een schip en mensen. Sommige scènes schoten we zelfs uit een helikopter. Zulke shots leven extra in 3D.”
, Rig met camera s De Eyeworks-filmcrew werkte met twee normale camera’s: een digitale Red Epic met 5K-resolutie (5100 bij 2700 pixels). Eigenlijk best kleine apparaten, via een stevig frame (rig) samengevoegd tot één groot filmapparaat. Nog net draagbaar. Het instellen van de camera’s moest heel precies, een specialist was daar voortdurend druk mee. “Hij zorgt ervoor dat de camera’s precies hetzelfde stukje werkelijkheid filmen”, legt Erwin uit. “Anders passen de beelden niet goed op elkaar en is er niet naar te kijken. Dat luistert heel nauw.” De camera’s staan in een hoek ten opzichte van elkaar. Als je door de lenzen kijkt, snijden de beelden op een bepaald punt. Daar liggen de optimale scherpte en het denkbeeldige bioscoopdoek. Als alles op dat snijpunt gebeurt, ervaar je weinig 3D. Hoe meer er voor en achter dit snijpunt gebeurt, des te meer 3D-ervaring. “Daar kunnen we heerlijk mee spelen”, lacht Erwin.
‘Nova Zembla’ is geschoten met twee camera’s op een rig.
“Een stereograaf helpt ons, want tijdens het filmen zie je nog geen 3D. Dat komt pas bij het monteren. Overigens, het monteren gebeurt bijna helemaal in 2D, anders houd je het niet vol. Af en toe komt de stereograaf langs om het 3D-effect te finetunen. De stereograaf doet ook na de beeldmontage nog een dieptemontage, samen met de regisseur.”
Hard werken The Amazing Spiderman is volgens Erwin een prima 3D-film, en ook Avatar vond hij een bijzondere ervaring met een heel natuurlijk 3D-effect. Hoe werkt 3D nu eigenlijk in je hoofd? Erwin: “Je ziet geen 3D, je hoofd maakt dat ervan. Het brilletje stuurt de beelden voor het linker oog alleen maar naar het linker oog, en die voor het rechter oog alleen naar rechts. Je hersens combineren dat tot 3D.” En dat is voor je brein heel intensief. Daarom word je ook moe van slecht geschoten 3D-beelden. Je hersens moeten dan hard werken om er een acceptabel beeld van te maken. Vallen de beeldstromen wel goed samen, dan heeft je brein het makkelijker. “Maar ook goed geschoten 3D-films staan niet bol van de effecten. De kijker houdt dat niet vol, dus bouw je ook rust in. 3D gebruik je als een doos chocola: af en toe iets pakken, niet alles ineens.”
De Eyeworks-crew op locatie voor ‘Nova Zembla’. Helemaal links producer Erwin Godschalk, in het midden (met baard en muts) regisseur Reinout Oerlemans en naast hem (met rode handschoenen) cameraman Lennert Hillege.
Coole Job
In de ban van de game
De Nederlandse game-industrie is booming: gamebedrijfjes schieten als paddenstoelen uit de grond en hun spelletjes scoren wereldwijd. Game 足designer Selma Oors (28) van Stolen Couch Games neemt je mee in de wereld van artwork, prototypes en game engines.
De bouwstenen van een game
n'
Een game bestaat feitelijk uit drie elementen:
je
ls
'A
gam
ed
es
ig
ne he r s t k e l ma un t b oo ed rs en : ke n, k
un
je
he
t ma
ke
• Game design. De kern van de game: wat doe, voel, ervaar je als speler? • Graphics (die Selma verzorgt). De visuele aankleding van alles wat je ziet: van hoofdrolspeler tot achtergrond. • Technisch gedeelte. De programmeur zorgt dat op je scherm alles werkt zoals het is bedacht.
Ken jij ook iemand met een coole job? Mail ‘m door naar redactie@youtech.nl
ommander Keen. Super Mario. Sims. Het zijn de games waarmee game designer Selma Oors opgroeide. Niet te vergelijken met de geavanceerde games van nu. En toch zijn ze jaren later nog steeds voorbeelden van een goede game, vindt Selma (28). “Alles klopt. Je ontdekt nieuwe werelden en speelt als het ware in je eigen film. Dat is ook nu nog voor veel games de kern.”
C
Kamikaze Selma is allesbehalve een typische ‘game nerd’. Samen met studiegenoten van de Hogeschool voor de Kunsten richtte ze drie jaar geleden Stolen Couch Games op. “Eigenlijk wilden we als een stel kamikazepiloten gewoon ons eigen ding doen: zelf mooie games maken. We waren brutaal en gek genoeg om het te proberen. Natuurlijk ga je dan een keer op je bek, maar daar leer je van.” Inmiddels hebben Selma, die verantwoordelijk is voor de graphics, en haar collega’s twee games op hun naam staan (Ichi en Kids vs Goblins). Dit jaar verschijnt hun nieuwste game: Castaway Paradise.
Prototypes Hoe maak je zo’n game? “Elke game begint met een idee met een goed verhaal”, zegt Selma. “Brain stormen dus, met alle disciplines (zie kader). Daarna gaan we eerst aan de slag met het game design: dat
Recept Game af? Tijd voor de ‘launch’, bijvoorbeeld in de Appstore. “Dan ben ik toch wel even zenuwachtig”, zegt Selma. “Hoe gaat de game het doen?” Een gouden recept voor een hit is er niet: “Extreem succesvolle games als Angry Birds of Temple Run blinken niet uit in fraaie graphics, maar zijn toch hartstikke verslavend. Sommige games moeten het hebben van hun uitgebreide gameplay, andere juist weer van de eenvoud of van bijzondere graphics. Ik merk soms wel eens dat ik op de rem moet trappen om de graphics en effecten niet te ver door te drijven. Soms is eenvoud beter. Details kunnen verloren gaan.”
Toekomst De mogelijkheden van games lijken onbeperkt. Mede dankzij de techniek, die nog steeds grote stappen maakt. “We kunnen nu alweer zo veel meer dan een paar jaar geleden, toen we van school kwamen”, zegt Selma. “De game engines (de software ‘achter’ de game) gaan nog elke dag vooruit. Waar het eindigt?
Hoe word je game designer? Je hoeft zeker geen ‘nerd’ te zijn om game designer te worden: • Er zijn mbo-opleidingen voor bijvoorbeeld game developer, game design of game artist. O.a. in Eindhoven, Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Leeuwarden. • Leg je de lat liever nog hoger? Op hbo-niveau zijn er ook verschillende gameopleidingen. Bijvoor-
is wat de speler beleeft en ervaart. De ideeën zetten we met prototypes om in iets dat werkt. Ondertussen werken we ook het artwork verder uit, dat we er later overheen leggen. Stap voor stap, test na test, komen we zo uit bij een goed werkende game. Dan volgt nog een stevige eindtest: het laatste wat je wilt is dat je game met een bug of taalfout op de markt verschijnt.”
beeld op de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, de NHTV in Breda, Fontys Eindhoven, de Hogeschool van Amsterdam en Saxion in Enschede. • De belangrijkste tips van Selma: werk continu aan je skills, laat zien dat je passie voor games hebt, uitblinkt met verschillende soorten software en kunt samenwerken. En vooral: bouw tijdens je studie aan een mooi portfolio!
Als je het kunt bedenken, dan kun je het maken. De techniek wordt steeds sneller, lichter en gebruiksvriendelijker. En games kopen wordt steeds laagdrempeliger. Steeds meer mensen zullen dus gaan gamen. En daarmee veranderen ook de eisen aan games. Daar moeten wij als gamebouwers continu op blijven inspelen.” Magazine© 11
Quiz
Wat weet jij van...
gezondheid?
We bewegen te weinig en eten ongezond. Je kunt geen krant openslaan of televisie aanzetten of het gaat over gezondheid. Wat weet jij er eigenlijk van? Doe de quiz en win een mooie prijs!
1.
3.
Amerikaanse onderzoekers ontdekten laatst een opmerkelijke manier om de kans op een hartaanval bij vrouwen te verkleinen. Welke? a. Drie porties aardbeien of bosbessen per week eten b. Elke dag een uur in een ijsbad zitten c. 16 uur per etmaal slapen
a. Griep is een virus b. Griepvaccinaties helpen niet altijd om griep te voorkomen c. Naar buiten gaan met natte haren levert vaak griep op
eld Steeds meer operaties (bijvoorbe n) geaan ogen, prostaat en spatadere ? Hoe en. beuren met hightech middel a. Met ultrasone geluidsgolven b. Met laser c. Met minuscule operatierobotjes
4. 12
2.
Over de griep doen elk jaar hardnekkige misverstanden de ronde. Wat is niet waar?
Magazine©
We gebruiken röntgenstraling onder meer in ziekenhuizen (bijvoorbeeld bij botbreuken) en op luchthavens (om bagage te checken). Wie is de ontdekker? a. Het Italiaanse genie Leonardo da Vinci b. De Nederlands ingenieur Cornelis Lely c. De Duitse natuurkundige Wilhelm Röntgen
5.
7. 9.
Gezond en gevarieerd eten doe je met behulp van…?
6.
a. De schijf van vijf b. Het formulier van vier c. De piramide van zeven
Volwassenen zouden idealiter 30 minuten per dag moeten bewegen. Wat is de norm als je onder de 18 bent? a. 0 minuten b. 15 minuten c. 60 minuten
Vers sinaasappelsap is een bel angrijke leverancier van vitamine c. Toc h moet je er ook niet onbeperkt van drin ken. Waarom?
Steeds meer Nederlanders heb ben last van obesitas. Wat is dat? a. Een extreme vorm van dyslexie b. Scheel kijken c. Ernstig overgewicht
8.
Meer dan twee miljoen zee lieden gingen door de eeuwen dood aan scheurbuik. Wat bleek uiteindelijk hét recept om de gevreesde ziekte te voorkomen? a. Verse groente en fruit b. Tweemaal daags kielhalen c. Handen wassen voor het eten
a. Je moet er veel van naar de wc b. De zuren kunnen je gebit aantast en c. Je huid kan er oranje van worden
10.
Wielerkampioen Lance Armstrong bekende onlangs jarenlang epo-gebruik. Waarom ga je harder fietsen van deze dopingvorm? a. Je bloed kan meer zuurstof transporteren b. Je lichaamsgewicht wordt lager c. Je hartslag verdubbelt
31. Met vraag Je vindt de antwoorden op de eerste negen vragen op pagina naar april 1 tien kun je een mooie prijs winnen. Mail je antwoord voor inzendingen info@youtech.nl (o.v.v. van ‘prijsvraag quiz’). Onder de goede atisch bericht. autom verloten we 5x een LED Disco Lamp! Winnaars krijgen
Top of flop Huis printen » Huis nodig? Zet de 3D-printer aan! Het nieuwe ontwerp van architect Janjaap Ruijssenaars bestaat uit printbare delen van zes bij negen meter die je aan elkaar maakt tot een ‘Landscape House’. In 2014 moet dat gaan lukken met 3D-printtechniek van de Italiaan Enrico Dini. Het printen duurt een half jaar, flink sneller dan gewoon bouwen. Top!
Multitasken op iPotty » Je kleine broertje of zusje wil maar niet zindelijk worden. De oplossing: iPotty! Hup de iPad inpluggen en de kleine kan al spelend op het potje. Onzin, vinden artsen. Kinderen moeten leren zich te concentreren op wat ze doen en de sensatie van het lichaam leren herkennen in plaats van multitasken en vermaakt worden. flop!
Draadloos pacemakertje » Primeur in Nederland: een hartpatiënt kreeg in het Academisch Medisch Centrum een draadloze pacemaker. Opereren hoeft niet meer, het superkleine apparaatje wordt met een katheter via de lies in het hart vastgeschroefd. En omdat het ding geen bedrading heeft, voorkomt 'ie veel complicaties. Top!
Kleurrijke historie » De 18-jarige Deen Mads Madsen kleurt foto’s in. Boeiend? Jazeker! Want met groot vakmanschap blaast hij nieuw leven in zwartwitportretten van historische beroemdheden (o.a. Abraham Lincoln) die we nooit eerder in kleur zagen. Kijk op zuzahgaming.minus.com en verbaas je. Top!
iPhone-vork » De iPhone-accessoire HAPIfork meet hoe snel je eet en hoeveel per hap. Vervolgens vertelt de bijbehorende app hoe je eetgedrag beter en gezonder kan. Maar het meest belangrijke kan de HAPIfork niet, namelijk calorieën meten. Ons advies: gebruik je gezonde verstand, want dit ding is een flop.
14
Magazine©
Automatisch roeren » Warme chocolademelk of thee. Lekker als je uit school komt. Je bent moe van een lange dag en dan moet je ook nog eens zelf roeren. Geen nood: de Self Stirring Mug roert voor jou. Je moet nog wel zelf op de knop drukken. Vermoeiend!
Een dikke flop.
Krachtigste computer » Die nieuwe Mac of pc op jouw kamer is natuurlijk prachtig. Maar hij verbleekt bij de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Deze krachtigste supercomputer ter wereld telt 134 miljoen processors en 66 schotelvormige antennes in Noord-Chili. Op topspeed maakt hij 17 biljard berekeningen per seconde. Zijn doel: zwakke kosmische signalen combineren en vergelijken. Top!
Airbag voor fietsers » De ontwikkeling kostte zes jaar en tien miljoen euro, maar nu is 'ie er dan: airbag Hövding voor fietsers, voor 500 euro. Je draagt hem als een kraag om je nek en op je schouders. Sensoren registreren een val en blazen de airbag op tot een beschermend kussen rondom je hoofd en nek. Nuttig maar lelijk en slechts eenmalig bruikbaar. Vooruit dan: Top!
Muziekkussen » Wie lekker wil slapen heeft behoefte aan … rust! Dus waarom dit muziekkussen met ingebouwde speaker in de winkels ligt, is YouTech een raadsel. Lekker slapen terwijl je MP3-speler of iPod staat te loeien? No way. Tjongejonge, zelden zagen we zo’n
grote flop.
Mijlpaal windmolens » Windturbines zijn booming in de VS. In het hele land draait nu voor bijna 6600 megawatt aan windmolens, en dat is sinds kort meer dan het vermogen van alle gewone Amerikaanse energiecentrales (gasgestookt). Bouwers van windmolens profiteren in Amerika van 2,2 dollarcent subsidie per kilowattuur over een looptijd van tien jaar. Top!
Magazine© 15
‘N i e u w e dingen
uitdenken op de pc,
heerlijk’ Vlugge vingers vliegen over het toetsenbord, op het beeldscherm buitelen tekeningen over elkaar heen. Twee muizen draaien overuren en de videokaart van de laptop staat roodgloeiend. Richard Grootjans (17) is een baken van rust in deze dynamische digi-omgeving. Het aanstaande WK CAD-tekenen brengt hem niet uit balans: “Ik ga goud pakken.” Richard is cool. En terecht. We spreken Richard in zijn werkruimte achter het ouderlijk huis in Kruiningen. Op het bureau de nodige hardware, aan de muur de Nederlandse vlag en enkele dikverdiende medailles. Mooie herinneringen aan behaalde successen. Zoals de Skills Masters in maart 2012. Richard werd daar Nederlands kampioen CAD-tekenen. Ruim een half jaar later pakte hij de Europese titel tijdens EuroSkills in het Belgische Spa-Francorchamps en scoorde zilver bij Team Manufacturing, samen met Robin van Wijngaarden (Europees kampioen CNC-frezen). En er is nog plek in de prijzenkast. “Ik train nu voor het WK, de WorldSkills in juli dit jaar in Leipzig”, vertelt Richard. Zijn concurrenten? “Vooral Aziaten 16
Magazine©
en Brazilianen. Maar die ga ik pakken, ik ga voor Nederland de allereerste gouden medaille scoren op de WorldSkills. Tijdens het EK was mijn voor- sprong op de anderen behoorlijk groot, dat geeft me vertrouwen.”
You Go om iets nieuws te ontwerpen of verbeteringen te bedenken voor een bestaande machine. Heerlijk in m’n eentje achter de pc dingen uitdenken. Je creëert in je computer iets wat er nog niet is, iets nieuws dat voor anderen het werk makkelijker maakt. Denk bijvoorbeeld aan een ploeg. Je weet wel, zo’n apparaat om akkers om te woelen. Het principe van de ploeg bestaat al eeuwen, toch zijn we nog steeds bezig met het verbeteren ervan. Prachtig toch?!”
Logisch Aardappelrooier CAD is een afkorting van Computer Aided Design: computer ondersteund tekenen. Een digitale tekentafel waarop je machines, apparaten en onderdelen kunt tekenen en ontwerpen. “Grote dingen als auto’s en boten, maar ook mobieltjes en zo”, vertelt Richard. “Dat kan in 3D of plat in 2D. Ik maak vooral 3D-tekeningen van volledige machines, daaruit kun je 2D-tekeningen halen voor het maken van onderdelen."
Richard heeft het CAD-programma goed onder de knie. Hij is er snel mee, maakt weinig fouten en verliest daardoor weinig tijd. Voor een buitenstaander lijkt het een moeilijk en complex programma, weet hij. “Maar dat valt best mee. Het is vooral een heel logisch programma dat je snel beheerst, ook als je nog jong bent. Bij wedstrijden ben ik vaak de jongste en zie ik anderen soms denken: van zo’n manneke hebben we niks te vrezen. Totdat ze me zien tekenen!”
"Het leukste wat ik tot nu toe heb getekend, is een aardappelrooimachine. Het prototype bestond al, ik moest het aanpassen voor een koper. Dat is me toen goed gelukt. Zo’n aardappelrooier is een prachtige combinatie van techniek en mechaniek. Hopelijk mag ik zo’n apparaat ooit helemaal nieuw ontwerpen.” Richard geniet van zijn specialiteit. In 2009, in het derde jaar VMBO, kreeg hij voor het eerst een beetje technisch tekenen en was meteen verkocht. “Tekenen en ontwerpen vond ik altijd al leuk. Als kind tekende ik al trekkers en zo. Ik vind het gewoon supermooi
specs • CAD-tekenen wordt gebruikt in architectuur, bouwkunde, civiele techniek, ruimtelijke ordening, landmeetkunde, werktuigbouwkunde en elektrotechniek. Hiervoor bestaan verschillende uitvoeringen. • Het programma AutoCAD is ontwikkeld door Autodesk (VS) in samenwerking met en in
opdracht van het Amerikaanse Ministerie van Defensie. De eerste release was in december 1982. • Richard zit nu in het tweede jaar MBO Werktuigbouwkunde van ROC Scalda in Vlissingen. Hierna wil hij HBO Werktuigbouwkunde gaan doen in Breda of Eindhoven.
Meer weten? Ga naar vakkanjers.nl
Magazine© 17
You Go, Richard!
18
MagazineŠ
MagazineŠ 19
20
MagazineŠ
Op het web
Donald Duck
@DonaldDuckNL Even bellen of de tandarts binnenkort een gaatje voor me heeft. https://twitter.com/DonaldDuckNL/ status/307065248970584064
Jordi v/d Bovenkamp @JOR_ID
Skiërs gaan zelden met het vliegtuig naar wintersport omdat ze dan eerst moeten boarden. https://twitter.com/JOR_ID/ status/308133882941812736
froot
Op Froot verveel je je nooit! Waanzinnige filmpjes over halsbrekende capriolen, de mooiste fotoseries, de grappigste commercials, de coolste timelapses en nog veel meer. Het leukste van het web vind je hier. In de woorden van Froot zelf: ‘In het riool dat het internet heet, verzam elen wij dagelijks de vette s***.’ Eens! www.froot.nl
Apps
FXGuru Neerstortende vliegtuigen en ufo’s. Vlammenwerpers en explosies. FXGuru zit vol met special effects uit Hollywood. Met deze app maak je van je eigen huistuin-en-keukenfimpjes heuse action blockbusters. Ben jij de nieuwe Steven Spielberg?
mediafire De cloud in je broekzak! MediaFire geeft je gratis toegang tot 50gb aan opslagruimte. De ideale oplossing als je telefoon uitpuilt met filmpjes, foto’s en andere mb-vreters. Je opslagruimte is zowel via pc, tablet als smartphone te gebruiken. Je kunt dus altijd en overal bij je bestanden!
imashup DJ-ambities? Met iMashup maak je in een handomdraai je eigen mash-up van verschillende liedjes op je smartphone. Je kunt de nummers bewerken, opknippen en de software zorgt dat alles harmonieus klinkt. En het eindresultaat kun je via Facebook delen met je vrienden. Play it loud! Magazine© 21
Top 5
Vergeet de beroepen waar je als klein kind altijd van droomde. Politieman, brandweerman of piloot? Mwah. Liever een vak van nu en straks! Je bent klaar voor de toekomst met een van deze beroepen. 22
MagazineŠ
Verschillende opleidingen op mbo en hbo. Game Time Bouw jij de nieuwe Temple Run of Angry Birds? Bedenk jij dat ene spel dat alle records breekt in de Appstore? Of zoek je het liever in kleinschaligere producties voor opdrachtgevers van Nederlandse bodem? Als game designer ziet het er goed voor je uit: gamebedrijven schieten als paddenstoelen uit de grond en de markt lijkt alleen maar te groeien. Je bedenkt het idee achter het spel, werkt het uit in gameplay en characters en zorgt dat de gamer uiteindelijk helemaal verslingerd raakt aan jouw spel. Tech fact: De meeste Neder landse gameontwikkelaars richten zich op online en mobiele games, niet op consolegames (zoals de Nintendo 3DS).
Verschillende opleidingen op mbo en hbo. Middenin de media Als ‘digital native’ ben jij opgegroeid met het web. En je snapt als geen ander dat de online ontwikkelingen hun grenzen nog lang niet bereikt hebben. Streaming muziekdiensten. Social media. De cloud. De nog elke dag met duizenden groeiende berg apps en sites, de een nog verbazingwekkender dan de ander. Soms lijkt het alsof we pas aan het begin staan. Als media developer ga jij de laatste technologie omzetten in nog meer online media, voor werk én entertainment. The revolution starts now! Tech fact: Meer dan 95 procent van de Nederlanders tussen 12 en 75 jaar heeft een internet aansluiting.
Met een mbo-opleiding werktuigbouwkunde, elektrotechniek of mechatronica kun je doorgroeien tot roboticus. Ook op hbo-niveau zijn er speciale opleidingen. Science zonder fiction Je hoeft geen science fiction-fan te zijn om te zien dat robots een steeds belangrijkere rol gaan spelen in ons leven. In fabrieken worden ze al volop ingezet. Denk bijvoorbeeld aan lasrobots die auto’s naadloos in elkaar lassen. Of de robots die helpen bij operaties in ziekenhuizen. De verwachting is dat we robots – van grasmaaier tot huishoudrobot – ook steeds meer in ons dagelijkse leven gaan gebruiken. Maar wie gaat al die robots bedenken, bouwen, programmeren en repareren? Glanzende toekomstperspectieven voor de roboticus! Tech fact: Bij verschillende betaald voetbalclubs zorgen robotgrasmaaiers voor een puike grasmat.
Magazine© 23
Specifieke opleidingen in deze richting zijn (nog) schaars, maar met de ‘groene’ richting op vmbo of mbo leg je een goede basis. Verschillende opleidingen op hbo- en universitair niveau (o.a. Milieukunde). Voor een leefbare planeet CO2-uitstoot. Global warming. Stijgende zeespiegel. Het opraken van de fossiele brandstoffen. Het milieu houdt ons volop bezig. En dat zal niet minder worden. Voor klimaatspecialisten is een duurzame samenleving dagelijkse kost. Vanuit allerlei invalshoeken kun je bijdragen aan een schonere, veiligere en duurzamere planeet. Dat kan beleidsmatig vanachter je bureau. Maar je kunt natuurlijk ook tastbare oplossingen bedenken die de wereld verder verduurzamen. Een groenere wereld begint letterlijk bij jezelf. Tech fact: Een vak voor uitblinkers in exacte vakken.
24
Magazine©
GROEN TOT IN DE HEMEL Groenvoorziening 3.0! Het idee van een ‘groene muur’ bestaat al sinds 600 voor Christus: de hangende tuinen van Babylon. Maar in de moderne tijd is verticaal groen bezig aan een nieuwe opmars. Een groeimarkt, letterlijk en figuurlijk! De gedachte is eenvoudig, de uitvoering spectaculair: ruimte is schaars in onze drukbevolkte steden, dus gebruiken we de muren van onze gebouwen voor allerlei soorten groen. Niet alleen mooi, maar ook erg nuttig. Want het groen isoleert de gebouwen (= minder energieverbruik) en geeft de stad een stevige zuurstofinjectie. Ben jij de 'verticale hovenier' die het allemaal gaat bedenken en uitvoeren? Tech fact: In Milaan ontwikkelt architect Stefano Boeri een flatgebouw dat fungeert als ‘verticaal bos’.
Die wil ik!
Bril wordt bioscoopscherm Ken je dat? Lange reis voor de boeg en alleen maar je smartphone als vermaak. Met de Vuzix iWear wrap voeg je daar een coole optie aan toe. Vermomd als stijlvolle zonnebril laat deze gadget je moeiteloos opgaan in je favoriete film of serie. Laat de vertragingen nu maar komen! bit.ly/hJvSDF
Bouwen tegen de klok Een geniale mix tussen Tetris, Rubiks Kubus en een puzzel. Zo zou je de Cube Racer kunnen omschrijven. Voeg daar nog een timer aan toe en een nieuwe verslaving is geboren. In een race tegen de klok moet je de zes puzzelstukjes in elkaar zetten. Wie scoort de beste tijd? bit.ly/ZDKCvt
Nooit meer een lege accu Op zonnige dagen ben je wel eens langer buiten dan de batterij van je telefoon meegaat. De Solar Charger maakt een einde aan de paniek van een lege accu. Hij laaft zich aan zonlicht en met de opgedane energie laadt hij je smartphone of muziekspeler moeiteloos op. We bellen! bit.ly/X8UUQf
Zoek de tent Doorgewinterde festivalgangers en kampeerders weten er alles van: je wilt terug naar je naar je tent, maar welke van de vijfhonderd wás het ook alweer? Klik op de afstandsbediening en voilà: je tent wordt verlicht! Voordeel: je hebt gelijk verlichting. Onmisbaar in elk kampeer-survivalpakket!! bit.ly/XAHquv
Mini-mengpaneel Vanaf nu kun je altijd en overal de dj uithangen! Met het DJoclate-mengpaneel mix je nummers van jou én je vrienden naadloos aan elkaar. Smartphone, iPod, gewone muziekinstallatie: het past allemaal via de meegeleverde audiokabels. Een batterij is niet nodig. Plug, play en zet de boel maar op zijn kop. bit.ly/XW6dZb Magazine© 25
10 vragen aan
altijd een inbussetje op zak Weet Laura Smulders haar eerste BMX-rondje nog? “Jazeker! Ik was een heel klein meisje op een veel te grote fiets”, lacht de 19-jarige winnares van Olym pisch brons. Al twaalf jaar is ze volledig verslingerd aan deze stoere fietssport die enorm in de lift zit. Tijd voor tien stevige vragen. 01 wilde je als kind al BMX,er worden?
02 Van welk materiaal zijn de fietsen?
Ik begon met BMX’en toen ik zeven was. Ik vond het hartstikke leuk en trainde twee keer in de week op de club in Wijchen. Het eerste rondje weet ik nog goed, ik kwam maar net de hoge bulten op. Ik wilde net zo goed worden als de grote jongens en meiden die na ons op de baan trainden. Toen ik 10 was, reed ik voor het eerst een internationale wedstrijd, een Europees Kampioenschap. Ik vond het geweldig en wist toen al dat ik nog lang wilde doorgaan met deze sport.
Het frame en de meeste onderdelen zijn van aluminium. Het stuur is van staal. Alles is zo stevig dat het heel veel klappen kan opvangen. Maar dan nog gaat er wel eens wat stuk, want ja, er wordt nogal gesmeten met de fietsen.
26
Magazine©
03 Snelheid, gevaar, val partijen, duwen en trekken. Een echte damessport!
’t Is misschien niet de meest voor de hand liggende sport voor meiden, maar toch doen er heel veel meiden aan BMX. De valpartijen horen er nou eenmaal bij. Dan staan we gewoon weer op en fietsen we verder. Ze zeggen toch dat meiden een hogere pijngrens hebben dan jongens?! Lijkt me duidelijk!
04 BMX kreeg veel exposure het afgelopen jaar. Hoe ontwikkelt de sport zich? Door mijn bronzen medaille op de Olympische Spelen in Londen was ik heel veel in het nieuws. Iedereen in Nederland kent nu BMX, voorheen moest ik het altijd uitleggen. Dat is een flinke stap in de goede richting. Na de Spelen hoorde ik van verschillende clubs dat er bij elke training nieuwelingen kwamen kijken. Die zagen het op tv en wilden het ook proberen. Fantastisch! Ik hoop dat onze sport nog bekender wordt en blijft groeien.
05
Wat wordt de komende jaren de belangrijkste technische doorontwikkeling?
Een BMX’er wil zijn fiets zo licht mogelijk én supersterk. Enkele fietsmerken zijn al bezig met frames van carbon. Superlicht en heel stijf. Een lichte fiets ligt eerder op snelheid en je neemt minder gewicht mee naar de finish. Prachtig natuurlijk, maar onze fietsen krijgen zóveel te voorduren. Ze moeten wel sterk genoeg en behendig blijven. Een te lichte fiets rijdt niet fijn. De precieze balans is voor iedere BMX’er verschillend.
06 Welke rol speel je zelf in die (door)ontwikkeling? Vorig jaar testte ik een carbon frame, maar dat vond ik niks. Voor de Olympische Spelen koos ik aluminium met speciale lichtere wielen met titanium spaken
en ceramische lagers die beter draaien, zodat de fiets bijna geen rolweerstand heeft. Onze shirts op de Spelen waren ook een stukje strakker, dus aerodynamischer. Met al die kleine verbeteringen ga je toch weer net een klein beetje sneller, en alle kleine beetjes helpen je naar een beter resultaat.
07 Je belangrijkste gereedschap? Een inbussetje, daar kan ik bijna alles mee vastzetten of losdraaien.
08
Je grootste uitdaging de komende jaren? Mijn bronzen medaille overtreffen in Rio De Janeiro in 2016. Maar eerst nog elk jaar een WK, daar ligt nu mijn focus.
09
Ben je een gadget-freak?
Filmpjes maken vind ik heel leuk, dat doe ik altijd op trainingskamp. Ik wil graag een hogesnelheidscamera voor mooie slowmotion, maar een echte goeie is heel duur. Ik gebruik nu een GoPro Hero2 en dat gaat ook best goed. Kijk maar op youtube.com/lauraabmx, daar staan mijn filmpjes.
10
Wat moet een YouTechlezer die BMX-topper wil worden nu meteen doen? NU op een BMX stappen, naar een baan gaan en beginnen! Het is heel belangrijk dat je jong begint, dus waar wacht je nog op!? Magazine© 27
Goed nieuws
ipad
leest voor
Sim Cit y
Teksten lezen en ook foutloos schrijven is voor mensen met dyslexie een hele uitdaging. Binnenkort kunnen ze met de iPad in hun eigen tempo oefenen. AppWriter NL leest gescande teksten voor én beschikt over woordvoorspellers, wat het schrijven stukken makkelijker maakt. Bovendien kun je de tekst laten oplezen terwijl je schrijft: je hoort het dus meteen als je iets fout hebt getypt. Handig!
voor scholen Reikhalzend kijken gamers ernaar uit: de nieuwste versie van SimCity. Ontwikkelaar Electronic Arts is daarnaast ook nog bezig met een speciale schoolversie van het populaire spel, waarin je moet nadenken over ruimtelijke ordening, het klimaat en socio-economi sch beleid. Het spel is ontwikkeld met GlassLab, dat gamedevelopers aanspoort hun kennis te gebruiken voor educatieve doeleinden. Met deze SimCity hopen ze meer belangstelling te kweken voor bétavakken.
happy apple
Het gaat misschien wat ver om te zeggen dat pessimisme s wordt veroorzaakt door ongezo nd eten, maar onlang toonden wetenschappers aan dat de antioxidanten in groente en fruit je stemming gunstig beïnvloeden. Je moet wel even doorbijten: mensen die dagelijks drie stuks fruit eten, zijn veel optimistischer dan mensen die het houden bij de voorgeschreven twee.
Vmbo’ers oefenen
voor de Mont Ventoux De mythische Mont Ventoux in Frankrijk bedwingen. Te voet, via de mountainbikeroute of fietse n over de weg. Leerlingen en docen ten van Vakcol lege Helmo nd zijn al aan het oefene n
28
Magazine©
om deze zomer mee te doen met ‘Expeditie Mont Ventoux’. Met deze uitputtingsslag hopen ze geld in te zamelen voor Orange Babies en tegelijkertijd het imago van het vmbo te verbeteren. Goed bezig!
Pizza-
k o e ri e r s
leerlingen
tegen water-
verspilling
Innovatiev e oplos singe n tegen water versp illing . Dat is wat leerlingen van zestig Technasiumscholen bedenken én maken in de strijd om de Technasium TOP Award. De voorrondes zijn nu in volle gang: de teams met de beste ideeën maken in de finale (19 en 20 april, Hogeschool Utrecht) een werkend prototype van hun ontwerp. Ook benieuwd naar deze ingenieurs in de dop en het gouden idee? Kijk dan op technasiumtopaward.nl.
gaan elektrisch Heb je het ook zo gehad met die stinkende, lawaaiige pizzabrommers die door het verkeer scheuren? Binnenkort heb je nooit meer uitlaatgassen van de brommers in de straat, want de koeriers van New York Pizza stappen over op elektrische fietsen. Vrees voor een te laat bezorgde of – erger nog – koude pizza is niet nodig. De fietsen geven het gevoel met windkracht zes in de rug te fietsen. Op het fietspad blijft het dus nog wel even oppassen geblazen…
GR OENE
STAGE
zomer school
Leerlingen van vijftien mid- voor leerlingen die eigenlijk niet delbare schol en kunnen dit over mogen gaan. Door hun jaar ook in de zomer onderwijs vol- kennis bij te spijkeren na afloop gen. We horen het je denken: sinds van het schooljaar, hoeven ze wanneer is ’s zomers naar school niet te blijven zitten. Het gaat gaan goed nieuws? Hierom: de ex- voorlopig om een experiment. tra lessen in de zomer zijn bedoeld We zijn benieuwd!
Doet jouw school ook mee aan WeCycle? Dan ben je (gelukkig) niet de enige: alleen al in 2011 verzamelde de organisatie bijna 110 miljoen kilo e-waste. En ondertussen gaat de inzameling stug door. Goed nieuws: je kunt ook je verplichte maatschappelijke stage doen via WeCycle. Bijvoorbeeld door een eigen inzamelingsactie op te zetten of door voorlichting te geven op een school of je sportclub. Kijk op yourfuture.wecycle.nl.
Magazine© 29
Maak je eigen
Maak je eigen waterraket! Je hoeft geen André Kuipers te heten om ruimteavonturen te beleven. Een stoere raket maak je gewoon zelf! Klaar om af te tellen?
wat heb je nodig: zo ga je te werk:
Een zaag Een fles
1.
Zaag drie ‘vinnen’ en lijm ze aan de hals van de fles, zodat de fles erop kan steunen als hij ondersteboven staat
2.
Steek de pompnaald door de kurk (evt. even boren)
3.
Vul de fles voor ¼ met water, doe de kurk met naald erin en zet ‘m ondersteboven
4.
Pomp met de fietspomp lucht in de fles
5.
Drie, twee, één ... lift-off! De kurk knalt eruit en de waterraket vliegt de lucht in!
een kurk een pompnaald (bv. voor een bal)
triplex of ander licht hout
secondelijm
Een boor of priem
een fietspomp
Nog meer leuke raketten bouwen? Download de Team Rocket Lightningbouwplaten van het YouTech Festival op facebook.com/youtechrocketlightning
Oplossingen
oproep!
gezondheid?
Wat weet jij van...
De volgende editie
Jouw school in YouTech Magazine? Laat het ons weten als jouw school goed bezig is. Doen jullie iets bijzonders? Heb je een held in de klas? Of organiseer je een leuke actie of event voor een goed doel, het milieu of de maatschappij? Stuur dan een mail naar redactie@youtech.nl. Wie weet staat jouw school de volgende keer in ons blad.
YouTech Magazine nr. 2 verschijnt:
de 'Wat weet jij van gezondheid' Quiz: 1 = a, 2 = c, 3 = b, 4 = c, 5 = a, 6 = c, 7 = c, 8 = a, 9 = b, 10 = ?
vanaf 21 JUNI 2013 Ontvang je YouTech Magazine nog niet? Meld je dan aan op youtech.nl/magazine. Wij sturen je dan vier keer per jaar dit coole blad naar je huis. Helemaal gratis!
Het antwoord op vraag 10 vind je hier niet. Wil je kans maken op één van de vijf LED Disco lampen? Mail dan je antwoord (a,b, of c) vóór 1 april samen met je naw-gegevens naar prijsvraag@youtech.nl. De winnaars krijgen na 1 april automatisch bericht.
colofon YouTech Magazine is een kwartaaluitgave van: TechniekTalent.nu Wipmolenlaan 1 3447 GJ Woerden Tel: 0172 – 236600 TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische bedrijfstakken in Nederland, die als gezamenlijke missie hebben geformuleerd: “Meer instroom en behoud van (nieuwe) mensen in de techniek”. Directeur: Chris van Bokkum Bladmanager: Ralph Ekkerink
Redactie: Peter de Koning, Michiel van Ruitenbeek, Erwin Suvaal, Tjerk Triep Fotografie: ALMA, Disney Enterprises Inc, Dreamworks, Eyeworks, Graig Dutton, Olivier Huisman, Peter de Koning, C. Padilla en Jaap Vrenegoor Marketing & Productie: Mirelle van Dijk Art Direction: Jeroen Kroes (Us Media) Vormgeving: Jeroen Kroes (Us Media) Drukwerk: Schotanus & Jens, Nieuwegein Verzending: TechniekTalent.nu
Service & Informatie Wil je een gratis abonnement? Ga naar youtech.nl/magazine en registreer je. Vragen over abonnementen, nabestellingen
en verspreiding? Stuur een e-mail naar info@youtech.nl. Vragen over de inhoud van het blad? Stuur een mail naar redactie@youtech.nl. Adreswijzigingen: Geef je adreswijziging uiter lijk drie weken van tevoren door via youtech.nl. Over YouTech: Beleef de wereld van techniek op youtech.nl. Op dit platform is van alles te zien en te doen. Gamen, filmpjes bekijken en down-/uploaden, meedoen met vette acties en prijsvragen en nog veel meer. Om je op de hoogte te houden, sturen wij je graag iedere maand onze online nieuwsbrief.
Ontdek het zelf op youtech.nl! Magazine© 31
Vraagje Weet jij wat dit is? Surf dan naar youtech.nl/magazine Vul je het juiste antwoord in, dan mag je deze foto downloaden. Gebruik ‘m vervolgens als wallpaper of plaats ‘m op je Facebook of Hyves.