Tulpia nr. 4, Maart 2007 by Tulpia

Nederlands / Turks business- & cultuurmagazine • maart / april 2007 • € 4,95

Twee werelden één blad

Sezen Aksu kwam, zong en overwon Turkey Now van start Koningin Beatrix en prinses Máxima naar Turkije UNESCO roept 2007 tot Mevlana jaar Het best bewaarde geheim van Prinseneiland De hemel is van iedereen Culinair • columns • Istanbul • business • uitgebreide agenda

Turkije Hypotheek Genieten zonder zorgen

Als eerste in Nederland heeft DHB Bank de Turkije Hypotheek ontwikkeld. Een hypotheek speciaal voor de ﬁnanciering van een onroerende zaak in Turkije. Waarom is kopen in Turkije zo aantrekkelijk? • Hoog rendement en laag risico. • Zeer gunstige prijzen van huizen. • Middellandse-Zeeklimaat met minimaal 300 dagen zon per jaar. • Mooie natuur en vele bezienswaardigheden. • Dagelijks meerdere vluchten naar Turkije, maximaal 3,5 uur vliegen. Bel voor informatie 0800 888 9 888 of surf naar www.dhbbank.nl

Inhoud tulpia actueel 8 Koninklijk bezoek aan Turkije 9 Sezen Aksu opent

Turkey Now Festival

11 UNESCO roept 2007 uit tot Mevlana jaar

14 Jongeren slaan

vriendschapsbrug tijdens koninklijk bezoek

Winter p. 58

Fotopia p. 82

18 Istanbul en de Sultans populair in Nederland

19 Constantinopel levert decor tentoonstelling Istanbul

Business 28 ASIA KILIM in Rotterdam

biedt uniek Turks handwerk

32 “Beleef Turkije”

met Henk Sepers

36 Rolmodel in toga 40 Business kort kunst & cultuur 46 Sterren Turkey Now Festival 48 Samen lachen, dansen en

Bezoek aan Turkije p. 8

huilen in Podium Mozaïek

52 Mevlana: ontworteling,

liefde en de weg naar god

56 Cultuurmakelaars van Festival OostCultuur

58 Winterse schoonheid coverstory

Toerisme

culinair

44 Sezen Aksu: Minik Serçe

20 Istanbulse paleizen

70 Restaurant Saray: moeder

grote veroveraar

64 Büyükada: mijn best bewaarde geheim

TULPIA maar t / april 2007

van alle Turkse restaurants

74 Turkish delight in hartje Utrecht: Selina

Business

Culinair

Ara bul in Istanbul

Istanbulse paleizen

levende getuigen van vergane glorie

ASIA KILIM in Rotterdam biedt uniek Turks handwerk

Saray

moeder van alle Turkse restaurants

In elke aflevering van onze vaste rubriek Ara bul in Istanbul (“Zoek & vind in Istanbul”) gaan we op zoek naar een interessant thema in de stad. In het vorige nummer van TULPIA hadden we al enkele unieke kerken in Istanbul belicht. In deze aflevering staan we stil bij de paleizen die de stad rijk is. In vogelvlucht beschrijven we een aantal paleizen en staan wij uitvoerig stil bij het Dolmabahçe Sarayı. TeksT Yusuf Deniz Çinibulak FoTo’s Yavuz MeYveci

TEKsT John de Graaff FOTO’s Plantain imaGes Gönül en Ensar Aktaş achter de balie van hun gift shop.

Tijdens de lessen economie op de mavo ontstonden de eerste gevoelens voor het ondernemersschap. En die hebben hem eigenlijk nooit meer losgelaten; sterker nog, Ensar Aktaş moest en zou ooit eigen baas zijn. Op 36-jarige leeftijd is het de Rotterdammer eindelijk gelukt. Met zijn vrouw Gönül (35) drijft hij op de Nieuwe Binnenweg sinds enkele maanden de authentic gift shop Asia Kilim International, een koopjesparadijs tussen belhuizen, shoarmatenten en tropische supers. In de fris ogende winkel nemen kilims een overheersende plek in. De handgeweven oosterse tapijten hangen en liggen

werkelijk overal, in alle soorten, maten en kleuren. Maar ook voor wie een handgemaakte tas of lamp, eigentijds zilver, een originele waterpijp of een ander bijzonder Turks cadeau zoekt, hij of zij heeft een goede kans om aan het eind van de Nieuwe Binnenweg te slagen. “Het moest iets aparts worden en dat is volgens ons gelukt,” concludeert Ensar, terwijl hij koffie serveert in het kantoortje waar Gönül onderwijl opdrachten verwerkt op de computer. We strijken neer op een riante şark köşesi, die de ruimte domineert. Deze Turkse dorpszithoek van walnoothout doet het momenteel heel erg goed

binnen de Turkse gemeenschap. Niet voor niets biedt Asia Kilim de zithoek in verscheidene afmetingen aan, eventueel op maat. Dan doet Ensar Aktaş zijn verhaal. Als 10-jarige kwam hij begin jaren tachtig naar Rotterdam, met moeder, zus en twee broers. Het vijftal voegde zich in de Maasstad bij manlief/vader, die in 1974 met de laatste groep gastarbeiders naar ons land was gekomen. Als jonge tiener begon Ensar direct aan zijn vorming in het nieuwe vaderland: de klassen 4, 5 en 6 van de lagere school, gevolgd door de mavo, de meao en een computeropleiding. Als jon-

Persoonlijke waardering van Sonja Havermans:

ge twintiger ging hij in 1991 de arbeidsmarkt op, per slot van rekening moest er brood op de plank komen om ook zijn Turkse vrouw naar Nederland te kunnen halen. Ensar Aktaş begon als medewerker bij een Turkse Bank. Na een uitstapje als houder van een eigen videotheek werd hij medio jaren negentig systeembeheerder bij bank/verzekeraar Fortis. Daar werkt hij nog altijd, al wil hij ooit voltijds – zoals zijn echtgenote nu – in het jonge familiebedrijf aan de slag gaan.

Connecties

De basis voor Asia Kilim werd, als we voor

Sfeer (muziek, gezelligheid) Ambiance Bediening Kwaliteit gerechten Wijn Prijs/kwaliteit Keuken WC Locatie, ligging, parkeergelegenheid

8 8 8,5 9 8 8 8 7

EindcijfEr

TekTs Sonja HavermanS FoTo’s TULPIa meDIa Team

Asia Kilim biedt ook Turkse dorpszithoeken aan.

ASIA Kilim p. 28

Istanbul p. 20

Klassiek en modern tegelijk. Als we Saray in twee woorden zouden moeten beschrijven, dan doen deze begrippen het meeste recht aan het oudste hoofdstedelijke Turkse restaurant. Bij binnenkomst vanuit de donkere avond eist de kleurrijke, sprookjesachtige muurschildering op de gehele rechterwand direct onze aandacht op. Een kunstenaar en een architect maakten het werk vorig jaar ten tijde van wat eigenaar Hüseyin Yıldırım (43) en zijn vrouw Natasha Skoraia (31) de vierde Saray noemen. Om zo’n imponerend groot en tikkeltje surrealistisch werk aan te laten brengen is lef nodig. In ieder geval

prikkelt onze nieuwsgierigheid naar wat dit etablissement - dat letterlijk vertaald paleis of gasthuis betekent - nog meer te bieden heeft. We gaan zitten aan een tafeltje dat tegen de linkerwand staat. Mensen uit lang vervlogen tijden met als decor een Turks dorp kijken vanaf zwart-witfoto’s op ons neer. Tussen deze foto’s hangt in kleur een portret van een vriendelijk ogende vrouw. “Dat is moeder temidden van haar familie,” vertelt Hüseyin even later met gepaste trots terwijl een ober twee schalen met meze plus een mandje warm brood op tafel zet.

“Moeder en Saray zijn een onafscheidelijk duo, een begrip voor veel Amsterdammers, Nederlander, Turk, allochtoon.” Twee trouwe gasten aan een tafeltje verderop voegen daar aan toe dat er van ’s middags tot ’s avonds laat mensen in de rij stonden te wachten om in Saray te kunnen eten. Via mond-tot-mond-reclame hadden de mensen gehoord hoe lekker het eten er was. Daar kunnen we ons na het proeven van standaard- maar toch bijzondere lekkernijen als cacik, dolma, feta, hummus maar ook zelfgemaakte aubergine met yoghurt wel iets bij voorstellen. >

Saray restaurant p. 70 Advertenties 2 Onur Air 3 DHB Bank 12 BOSE 26 Tentoonstelling Istanbul 31 KAYA Finance 35 Ayon Reklame 35 Restaurant Kilim 35 Coupon TULPIA 39 Ada Accountancy 51 Turkey Now 77 Döner Company 78 Restaurant Nazar

Sezen Aksu p. 9, 44

88 Efe Rakı Mevlana p. 11, 52

tulpia divers 6 Reacties 7 Colofon 78 Agenda 82 Fotopia: De hemel is van iedereen

84 Cultuur Service column 7 Van de hoofdredactie 27 Süleyman van den Broek 43 Jan Heemskerk 85 İlhan Yücel TULPIA maar t / april 2007

Reacties Nederlands / Turks busines s-

& cultuurmagazine •

november 06- januari 07 • € 4,95

Twee wereldeN ééN

blad

de carrièredrang van Gülsüm Dağlı

Tentoonstelling: Istanbul op de Dam Bloei Fortis Bank in Turkije Huizenmarkt in Alanya booming business

Opstelten leidt handelsmissie naar Izm ir

H.J.Ph. Risch

Bij deze mijn oprechte complimenten voor het zeer fraaie november-januarinummer van TULPIA. Met vriendelijke groet H.J.Ph. Risch Honorair consul Turkije / Voorzitter NETUBA, Rotterdam Het najaarsnummer van TULPIA heeft ons verrast vanwege zijn interessante inhoud en de mooie vorm. Ik wens u nog vele mooiere nummers toe. Karel Dutilh Netherlands Consul, Izmir Als oud-journalist kan ik gerust zeggen dat TULPIA inhoudelijk een heel interessant blad is dat een speciale doelgroep bedient en het ziet er prachtig uit. Veel succes. Barış ÇINAR ARMAS TARIM LTD. Manager Sales buitenlandse markten, Izmir Ook in het laatste nummer van TULPIA las ik interessante artikelen. TULPIA laat meer onderbelichte kanten van de Turkse gemeenschap en Turken zien dan alle andere media die alleen maar eenzijdig berichten over ons. Het artikel over Aysel Bodur laat zien dat Turken heel heterogeen zijn. Er zijn conservatieve Turken, moderne,

TULPIA maar t / april 2007

ondernemende, intellectuele, kunstzinnige, succesvolle Turken. Haar uitingsvorm is niet de mijne, maar ik was zelf ook verrast, om zo’n taboedoorbrekend stuk in TULPIA tegen te komen. Ik feliciteer u met uw moedige aanpak. Het artikel over Fortis Bank in Istanbul heeft mij buitengewoon geboeid. Wij zijn altijd benieuwd naar meningen over

niet-Turken. De heer De Backer is een intelligente en oprechte man, die weet waar hij over praat. Dat hij Turkije een goed investeringsland vindt, bevestigt alleen maar wat wij hier in Nederland al jaren zeggen. En het bezoek van burgemeester Opstelten aan Izmir laat ook zien dat samenwerking tussen Turkije-Nederland-Europese Unie in ieders voordeel is. Tur-

kije hoort bij Europa. Alleen zijn er een hoop problemen die overwonnen moeten worden. Dat las ik in het stuk met de heer Brinkhorst en ambassadeur Ildem. Ik ben benieuwd naar het volgende nummer. Hayri Özdoğan ondernemer, Den Haag. Met alle respect voor kunst, maar naakt poseren vind ik niet passen bij onze Turkse cultuur. Het is een vorm van exposionisme. Ik vind dat die reportage over mevrouw Bodur niet past in een kwaliteitsblad als TULPIA. Verder vond ik het dit keer erg informatief en bemoedigend. Serap Varan Bergen op Zoom Heel geboeid las ik het stuk over het bezoek van burgemeester Opstelten. Ik kom zelf ook uit Izmir. Ik was erg gecharmeerd door de positieve waardering van de heer Opstelten over Izmir. Graag meer over Izmir en Turkije. Verder: Leuk stuk over Afa Sofya Konakları in Istanbul, jullie nieuwe rubriek over Turkse restaurants en natuurlijke twee succesvolle Turkse vrouwen: Melek Uslu en Gülsüm Dağlı. Als vrouw heb ik met trots hun verhaal gelezen. Deniz Yabas administratief medewerkster, Amsterdam.

twee werelden ÉÉn blad Colofon TULPIA NEDERLANDS/TURKS BUSINESS-&CULTUUR MAGAZINE MAART/APRIL 2007 Hoofdredactie Tuncay Çinibulak, MA Redactie John de Graaff, Erhan Gürer, Sonja Havermans, Jorn Hövels, Charles van Hutten, Merel Ligtelijn, Rogier Slop, Ellen de Vries Foto’s TULPIA MEDIA TEAM, Jurgen Koopmanschap/Nieuwe Kerk, Plantain Images, RVD, IKSV, Podium Mozaïek, BlueFish, Yavuz Meyveci, Sabri Varan Columns Süleyman van den Broek, Jan Heemskerk, İlhan Yücel Eindredactie Mahir Karamanlis, John de Graaff Grafisch Ontwerp & Art Direction Mustafa Özbek, TULPIA MEDIA TEAM Vertegenwoordiging Turkije Yusuf Deniz Çinibulak (Istanbul) Correspondentie Turkije Yavuz Meyveci (Istanbul) Cindy van Vliet (Alanya) Correspondentie-adres Postbus 56822 1040 AV AMSTERDAM E-mail: info@tulpia.nl Tel: 020-2221982/020-2224801 Fax: 020-4866377 Uitgever Uitgeverij Sohbet www.tulpia.nl e-mail: info@tulpia.nl © Tulpia 2007

Coverfoto: TULPIA MEDIA TEAM

Nederlands / Turks business- & cultuurmagazine • maart / april 2007 • € 4,95

Twee wereldeN ééN blad

Sezen Aksu kwam, zong en overwon Turkey Now van start Koningin beatrix en prinses Máxima naar Turkije UNeSCO roept 2007 tot Mevlana jaar Het best bewaarde geheim van Prinseneiland de hemel is van iedereen Culinair • columns • Istanbul • business • uitgebreide agenda

Cultureel voorjaar

oorjaar 2007 is goed begonnen. Niet alleen is het weer zeer aangenaam, maar ook de culturele activiteiten zijn dat. Dit nummer van TULPIA staat dan ook helemaal in het teken van de cultuur. In het kader van het spetterende Turkey Now Festival treden topartiesten, musici, acteurs en dansers uit Istanbul in Nederland op. Enkele van deze artiesten slaan een muzikale brug tussen de Turkse en de Nederlandse cultuur. Zo vergezelt de befaamde Nederlandse bassist Eric van der Westen bijvoorbeeld de Turkse cellist Uğur Işık en speelt de wereldberoemde Nederlandse jazztrompettist Eric Vloeimans samen met de Turkse gitarist Onur Ataman en zijn ensemble. Verder loopt de succesvolle tentoonstelling “Istanbul: De Stad en de Sultan” nog tot half april door. Deze is inmiddels door een recordaantal bezoekers bezocht en er worden er nog tienduizenden nieuwe verwacht. Ook in het Oosten van het land klinken warme voorjaarsstemmen. Sound of Istanbul is het thema van het festival OostCultuur. In verschillende steden in Overijssel zijn er optredens, toneel- en filmvertoningen. En dan niet te vergeten de “Ontsluierende ontmoetingen” in het kader van de serie “Turkije Nu” in Podium Mozaïek in Amsterdam. De directeur van deze culturele instelling doet in dit nummer zijn ambities uit de doeken. Dit voorjaar is ook goed begonnen met lezingen in de Nieuwe Kerk en activiteiten rond de 800ste verjaardag van de Turks-Perzische dichter en filosoof Mevlana. Over dit alles leest u in dit nummer van TULPIA. Wij staan ook dit keer uitvoerig stil bij de vele gezichten van Istanbul. In onze vaste rubriek Ara & bul in Istanbul schitteren Istanbulse paleizen en maken we een nostalgisch uitstapje naar de Prinseneilanden van Istanbul. Een oorspronkelijke bewoner van deze eilanden deelt met ons haar “best bewaarde geheim”. Onze columnist Süleyman van den Broek blijft dingen ontdekken. In het vorige nummer beweerde hij de ware religie te hebben gevonden. Nu zegt hij dat water een heilzame werking op de mens heeft. Hoe hij daarbij komt, leest u in zijn column. Veel cultuur betekent echter niet dat er geen ruimte is voor business. Advocaat Henk Sepers vertelt u het fijne over het zakendoen in Turkije en advocaat Ali Öntaş over zijn rolmodel in toga. En wanneer het gaat om souvenirs en kelims uit Turkije biedt Asia Kilims tal van mogelijkheden. Tot slot berichten wij over het bezoek van koningin Beatrix, prinses Máxima en prins Willem-Alexander aan Turkije en zetten wij een andere vorstin - de koningin van de Turkse popmuziek - Sezen Aksu in een warm voorjaarszonnetje. Ook ditmaal hebben we voor u weer met zorg het allerbeste uit twee werelden geselecteerd. Met dit nummer wens ik u dan ook veel leesplezier toe en ik hoop opnieuw op een positieve waardering. Uw kritiek, suggesties en tips blijven als altijd meer dan welkom. Tuncay Çinibulak, MA Hoofdredacteur

TULPIA maar t / april 2007

Tulpia Actueel

(foto’s: RVD)

Koningin Beatrix bezoekt Turkije Door redactie TULPIA

‘s-GRAVENHAGE – Hare Majesteit de Koningin brengt van 27 februari tot en met 2 maart 2007 een officieel staatsbezoek aan Turkije. Zij doet dit op uitnodiging van de Turkse president Ahmet Necdet Sezer. Hare Majesteit de Koningin zal een bezoek brengen aan Ankara, Istanbul en Kayseri. Zij wordt daarbij vergezeld door Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins van Oranje en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Máxima der Nederlanden. Namens het Nederlandse kabinet zal de minister van Buitenlandse Zaken de Koningin vergezellen. Het bezoek moet de historische, goede en nauwe betrekkingen tussen beide landen onderstrepen en verstevigen, zo laat de Rijksvoorlichtingsdienst weten. Nederland en Turkije onderhouden op vele niveaus actieve betrekkingen, onder meer aangaande landbouw, grotestedenbeleid, justitie en politie en cultuur & onderwijs. Beide landen onderhouden bijna 400 jaar, sinds 1612, diplomatieke betrekkingen. Turkije is de vierde handelspartner van Nederland buiten de EU. Nederland is één van de grootste buitenlandse investeerders in Turkije. De twee landen zijn verbonden door een grote Turkse gemeenschap in Nederland van ongeveer 400.000 mensen. Velen van hen zijn afkomstig uit Centraal-Anatolië waar ook Kayseri, de

TULPIA maar t / april 2007

ondernemersstad van Turkije, ligt. Vanwege hun vindingrijke ondernemingsgeest worden de bewoners van deze stad wel de “Hollanders van Turkije” genoemd. Grote ondernemers als Sabancı alsmede de Turkse minister van buitenlandse Zaken Abdullah Gül komen uit Kayseri. Het vorstelijke bezoek staat in het teken van historisch en modern Turkije. De eerste dag is in de hoofdstad Ankara, waar de Koningin ceremonieel welkom zal worden geheten met militair eerbetoon. Die dag legt zij een krans bij het nationale monument, het mausoleum van de oprichter van het moderne Turkije Mustafa Kemal Atatürk en bezoekt zij met het prinselijk paar de volksvertegenwoordiging en de minister-president. ’s Avonds biedt de President een diner aan in zijn paleis. Tijdens het diner houden beide staatshoofden een toespraak. De tweede ochtend reist de Koningin naar Kayseri, de stad en streek waar veel in Nederland wonende mensen van Turkse afkomst hun wortels hebben. Zij ontmoet een aantal van degenen die remigreerden. Daarnaast bezoekt zij een meubelfabriek van een van de grootste ondernemingen uit die streek, waar zij spreekt met vertegenwoordigers van bedrijven uit de regio. In Ankara neemt zij met het prinselijk paar deel aan een gesprek tussen verte-

genwoordigers van het Turkse en Nederlandse bedrijfsleven en de Turkse minister-president. ’s Avonds biedt de Koningin de President en enkele honderden Turkse genodigden een concert aan van het Nederlands Blazers Ensemble. De Prins en Prinses wonen op de tweede ochtend in Ankara een jongerenconferentie bij over de interculturele dialoog en de rol die de media daarin spelen. Deze bijeenkomst maakt deel uit van een door Stichting Forum, met steun van het Oranje Fonds, parallel aan het staatsbezoek georganiseerde reis voor twaalf Nederlandse en Turks-Nederlandse jongeren. Tijdens deze reis ontmoeten zij generatiegenoten en maken zij kennis met de Turkse cultuur en samenleving. De jongeren ontmoeten het prinselijk paar in Istanbul opnieuw en zullen daar ook deelnemen aan een themalunch in aanwezigheid van de Koningin, in het Palais de Hollande. In Istanbul, op de derde en vierde dag van het bezoek, ontvangen de Koningin en het prinselijk paar in Turkije wonende Nederlanders en bezichtigen zij historische en culturele hoogtepunten van de stad, zoals de Blauwe Moskee en de Aya Sofya. Daarnaast bezoeken zij het in december 2004 geopende Istanbul Modern, het aan de Bosporus gelegen museum voor moderne kunst.

Foto TULPIA MEDIA TEAM

Sezen Aksu opent Turkey Now Festival Door redactie TULPIA

AMSTERDAM – Het Turkey Now Festival is met Sezen Aksu’s nummer Gülümse (“Glimlachen!”) op 29 januari in het Concertgebouw van start gegaan. De officiële opening was in handen van burgemeester Job Cohen van Amsterdam. In het overvolle concertgebouw zong de Turkse diva Sezen Aksu onder begeleiding van het Metropool Orkest bekende nummers als Sen ağlama (“Huil maar niet”), Yanarım (“Ik sta in vuur en vlam”) en eindigde met het protestliedje Hadi gelin, üstüme korkmuyorum (“Kom maar op, ik ben nergens bang voor!”).

Het Turkey Now Festival duurt tot en met 21 april 2007 en biedt meer dan 20 culturele evenementen, zoals muziek, dans, toneel en film. Het biedt een mozaïek van de Turkse kunst en cultuur. Er is muziek van traditioneel Turkse belcanto tot pop en rock, van westers klassieke muziek en jazz tot Ottomaanse, soefi- en protestmuziek. Het festival toont het dynamische panorama van een modern Turkije, ingebed in een rijke, historische traditie. Zie voor het volledige programmaoverzicht onze Cultuuragenda en de websites: www.turkey-now.info/ en www.tulpia.nl

Turkey Now is een initiatief van Stichting Kulsan en Stichting İKSV. Stichting Kulsan is sinds 1987 een begrip op het gebied van Turkse muziek, de Turks-Nederlandse of Turks-Europese ontmoetingen. In het verleden hebben de culturele ambassadeurs Veronica Divendal en Adnan Dalkıran van Kulsan een reeks interessante ontmoetingen georganiseerd zoals die tussen de Turks volksmuziek en muziek uit Andalusië: de meester op de Turkse bağlama Arif Sağ en de Spaanse meester op de gitaar Tomatito en later met Gerardo Nuñez en het Metropool Orkest. TULPIA maar t / april 2007

Uğur Işık (foto: IKSV)

De ontmoeting tussen Liesbeth List en de protestzanger en tevens ambassadeur van Unesco Zülfü Livaneli was een andere bijzondere ontmoeting, om maar een paar evenementen te noemen. İKSV (Istanbulse kunst- & cultuurstichting) organiseert al meer dan 35 jaar de bekende Istanbul Festivals en daarnaast ook vele andere activiteiten op het gebied van kunst en cultuur. Op het programma staan veel bekende namen als die van de wereldberoemde klarinettist Hüsnü Şenlendirici. Zijn ensemble baseert zich op traditionele melodieën en voegt daar hedendaagse elementen aan toe, zoals jazz, funk, Balkan- en zigeunermuziek. Een andere publiekstrekker is Mercan Dede die een soort fusion speelt van New Age en soefimuziek. Met zijn unieke samenspel van elektronische en Turkse traditionele muziek is de Turkse ney- en badirspeler, dj en producer Mercan Dede een van de belangrijkste wereldmuziekartiesten. Hij is verschillende keren genomineerd voor de BBC 3 Awards en zijn album Su (“Water”) stond twee maanden lang op nummer één van de European World Music Charts. Verder is er in de Melkweg het optreden van rockgroep Athena. De door de broers Gökhan en Hakan Özoğuz opgerichte groep behoort tot de meest vernieuwende popgroepen van Turkije. Athena is op het Eurovision songfestival 2004 als vierde geëindigd en hun skamuziek zorgt voor één van de meest opzwepende concerten van Turkey Now. In het Tropenthe-

TULPIA maar t / april 2007

ater en de Doelen zorgen Kardeş Türküler voor muziek uit de smeltkroes van de verschillende culturen uit Turkije en de landen en culturen eromheen in de oorspronkelijke talen: Turks, Koerdisch, Alevitisch, Georgisch, Lazaars, Grieks en Roma. Kardeş Türküler combineert enthousiasme en idealisme met solide songs, zinvolle teksten en een uitmuntende vertolking. Het eerste klassieke concert van het festival wordt verzorgd door het Borusan Kamerorkest. Dit orkest bestaat uit leden van het Borusan Istanbul Filharmonisch Orkest, dat wel wordt beschouwd als een van de beste orkesten van Turkije. Het in 1993 opgerichte Borusan Kamerorkest is een van de meest geliefde kamerorkesten geworden en heeft zich een plaats veroverd in de harten van een brede kring muziekliefhebbers. Het orkest staat onder leiding van Joseph Wolfe, zelf ook een begenadigd violist en ook regelmatig dirigent van de kamerorkesten van Haydn en Kensington. Andere hoogtepunten van het festival zijn de optredens van het Uğur Işık Ensemble met Eric van der Westen. Uğur Işık Ensemble is een kenner van de complexe structuren van de Mevlevi-muziek. Hij brengt deze klanken ten gehore met de cello, een typisch westers instrument, maar gebruik makend van zijn door hemzelf ontwikkelde techniek weet hij de authenticiteit van de composities in stand te houden. Tijdens dit concert speelt, naast de solist Uğur Işık, Eric van der Westen

mee, één van de beste bassisten van Nederland. Bovendien treden ook de percussionist Fahrettin Yarkın en de kanunspeler Ferruh Yarkın op. Wie zeker niet onopgemerkt zullen blijven zijn het Onur Ataman Ensemble, Eric Vloeimans en Sibel Köse en het Michiel Borstlap Trio. De eerste set van dit dubbelconcert speelt de wereldberoemde Nederlandse jazztrompettist Eric Vloeimans met gitarist Onur Ataman en zijn ensemble. In de tweede set is er een andere boeiende Turks-Nederlandse jazzontmoeting van de Turkse vocaliste Sibel Köse en het welbekende Michiel Borstlap Trio. Hekkensluiter van het Turkey Now Festival is de wereldberoemde pianist en componist Fazıl Say. Hij blijft een graag geziene gast op de meest vooraanstaande internationale festivals. Say, die wordt uitgenodigd door de beste orkesten ter wereld, is sinds 1995 te bewonderen geweest op alle vijf continenten van de wereld en geeft zo’n 100 concerten per jaar. Muziekliefhebbers staan geregeld in de rij om een concert van hem te kunnen bijwonen. Tijdens dit concert wordt hij begeleid door het al even beroemde Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van Hans Leenders. Samen met het door Leenders gedirigeerde orkest, dat eveneens beschikt over een gevarieerd muziekrepertoire, zal hij het publiek ongetwijfeld een onvergetelijke muzikale ervaring bezorgen. Zie verder onze rubrieken Kunst & cultuur en Agenda….

UNESCO roept 2007 uit tot Mevlanajaar Door redactie TULPIA

AMSTERDAM – De organisatie voor vrede en veiligheid van de Verenigde Naties, UNESCO, heeft 2007 tot het “Jaar van Mevlana” uitgeroepen. Dit naar aanleiding van de 800 ste verjaardag van de TurksPerzische filosoof, dichter en mysticus Mevlana. Mevlana (1207–1273) was de leidende figuur van de soefibeweging in het middeleeuwse Konya. Zijn graf is nog steeds een heilige plaats voor volgelingen. Hij stichtte er onder andere de dansende derwisjen, een soefiorde van religieuze dansers en muzikanten. In de dans draaien zij om hun as, waarbij zij mediteren en de naam van God aanroepen. In Konya staan nu zijn mausoleum en de moskee. Hij ontwikkelde daar zijn vreedzame en humanistische filosofie en de mystieke weg die naar de schepper, Allah, leidt. “Kom, en kom opnieuw! Wie je ook bent, gelovig of ongelovig, ketter of vuuraanbidder. Ook al heb je wel honderd keer je beloftes gebroken. Deze deur is niet de deur van wanhoop. Kom, en kom weer opnieuw,” is de bekendste en vaakst aangehaalde uitspraak van deze mysticus. Mevlana wordt niet alleen in Turkije geëerd, maar ook in Iran, India, in landen van Centraal-Azië en de Kaukasus, in het Verre en Midden-Oosten. Conferenties, exposities, concerten, lezingen, poëzieavonden, seminars en religieuze dansvoorstellingen zullen worden gehouden in Amsterdam, Parijs, New York, Genève, Berlijn, Djakarta, Dushanbe, Kaïro, Londen, Melbourne, Rome, Sydney, Damascus, Chicago, Tokio, Washington en New Delhi. Ter ere van Mevlana’s verjaardag wordt er een kalender en een speciale postzegel gedrukt. Tevens wordt er een reis naar de geboorteplaats van Mevlana, Balkh, in Afghanistan georganiseerd. De officiële start van de activiteiten vindt op 20 april plaats en eindigt op 5 december. Zie voor een programmaoverzicht www.turkevi.nl of www.tulpia. nl en onze Cultuuragenda. Mevlana staat nog springlevend middenin de Turkse maatschappij. Er zijn tal van moskeeën, winkels, supermarkten, restaurants en songs naar hem vernoemd.

De grootste moskee in Rotterdam, de Mevlana-moskee, is het nieuwste godshuis dat naar hem vernoemd werd. DE Turkse diva Sezen Aksu zong ter ere van zijn verjaardag een nummer dat aan hem is gewijd. Mevlana’s geestelijke erfenis is in vele talen vertaald. In Nederland hebben Sipko den Boer en Bram Maljaars verhalen en gedichten van Mevlana vertaald, waarvan een aantal hier zijn weergegeven. Nederlandse schrijver Abdulwahid van Bommel is bezig om een nieuwe vertaling te maken van Mevlana’s Masnavi. Een aantal boeken in het Nederlands zijn “Honderd verhalen uit de Masnavi van Roemi” samengesteld

door A.J. Berry en (uitgeverij Panta Rhei) “Liefdesgedichten van Rumi” door Deepak Chopra uitgegeven door Altamira Becht. Zie verder onze rubriek Cultuurservice en een schets van Mevlana’s biografie op pagina….

TULPIA maar t / april 2007

SoundDock digital music system ®

Plaats iPod en geniet van kamerbreed geluid ®

Plaats uw iPod op het dockstation en de volle, rijke geluidsweergave ®

van het BOSE SoundDock digital music system brengt uw favoriete ®

muziek tot leven. Stemmen klinken kristalhelder. Instrumenten worden goed gedeﬁnieerd en klinken natuurlijk. Het akoestisch ontwerp van Bose zorgt voor kamervullend geluid, dankzij de actieve elektronische equalisatie en een geoptimaliseerd poortontwerp. Anders dan vele andere digitale muzieksystemen die een redelijk goed basgeluid leveren bij een hoog volume, behoudt het SoundDock-systeem ook een diepe, volle bas bij normale volumes. Zelfs wanneer u ‘s avonds de muziek zacht zet. Ervaar het bekroonde BOSE SoundDock digital music system. Uitzonderlijke prestaties op elk volumeniveau.

BOSE around-ear hoofdtelefoon ®

BOSE on-ear hoofdtelefoon

BOSE in-ear hoofdtelefoon

BOSE COMPANION 5 multimedialuidsprekersysteem ®

BOSE COMPANION 3 multimedialuidsprekersysteem

BOSE COMPANION 2 multimedialuidsprekersysteem

BOSE SoundDock digital music system ®

Onderweg. Op het werk. Thuis. Introductie van een complete lijn multimedia producten: Personal Audio van Bose. Meer info? Ga naar www.personal-audio.eu ®

iPod is a registered trademark of Apple Computer, Inc.

Euro 379,-

Adviesprijs, exclusief iPod

ÂŽ

Voor meer informatie of het adres van een geautoriseerde Bose-dealer bij u in de omgeving, bel: +31 (0)299 390111, email consumenteninfo@bose.com of bezoek www.sounddock.nl

Jongeren slaan vriendschapsbrug tijdens koninklijk bezoek Door Sonja Havermans Foto BlueFish

UTRECHT – Koningin Beatrix, prinses Máxima en prins Willem-Alexander brengen van 27 februari tot en met 2 maart een officieel staatsbezoek aan Turkije. Een aantal Nederlandse jongeren gaan mee om hun leeftijdsgenoten in Turkije te ontmoeten. De verwachtingen zijn hooggespannen. “Over een week is het zover. Ik tel nu geen dagen meer maar uren,” glimlacht Mehmet Yildiz (19) breed. De hbo-student Engineering design and innovation uit Amsterdam vertrekt op 25 februari samen met elf andere studenten in het kader van het project ‘Connecting Identities’ naar Istanbul. Daar zullen zij getuige zijn van het

TULPIA maar t / april 2007

staatsbezoek van koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima. “We gaan de prins en prinses niet alleen ontmoeten maar ook met hen in gesprek,” vertelt deelneemster Lisa Loots (19) uit Utrecht, “en zoiets maak je toch niet dagelijks mee.” Yildiz knikt instemmend: “Van het idee dat dit gaat gebeuren word ik helemaal stil.” Er zijn meer enthousiaste geluiden. “De prins en prinses geven met deze ontmoetingen het signaal af dat uitwisselingsprojecten als dit belangrijk zijn. En dat multiculturaliteit leuk is,” zegt Sadik Harchaoui (34), directeur van FORUM, instituut voor multiculturele ontwikkeling. FORUM is

samen met het Oranje Fonds organisator van de reis. Al eerder organiseerden de twee een vergelijkbare reis. In november 2005 was een groep Nederlandse en Nederlands-Marokkaanse jongeren samen met prins Willem-Alexander en prinses Máxima in Marrakech, Marokko. Deze jongeren maakten toen kennis met het maatschappelijke werk van het prinselijke paar op het terrein van microkredieten en watermanagement. En ze debatteerden met Marokkaanse jongeren over identiteit, godsdienst en samenleving. Dit keer zullen de jongeren een bezoek brengen aan culturele instellingen, vrouwenprojecten maar ook een Engels-

foto RVD

talig college aan de Middle East Technical University (ODTÜ) in Ankara volgen. Een twinkelogende Yildiz: “Zowel in Istanbul als in Ankara gaan we jongeren ontmoeten. Er zijn gezamenlijke bijeenkomsten, maar ieder van ons zal ook door een Turkse jongere worden meegenomen naar een voor hem of haar belangrijke plek.” Met eenzelfde nieuwsgierig enthousiasme vult Loots haar reisgenoot aan: “Het mooie van het project is dat het niet om nationaliteit maar om identiteit gaat. We gaan elkaar leren kennen en die identiteit uitwisselen.” Harchaoui licht het door Loots genoemde verschil verder toe: “Het gaat hier niet om Turks versus Nederlands. Het gaat erom dat ieder individu een andere identiteit op de voorgrond plaatst. Neem nou Mehmet. Hij is een gepassioneerd kickboxer. Dat is een identiteit. Zo kan iemand anders bijvoorbeeld hiphopper of moslim zijn. Het doel van Connecting Identities is om ruimte voor dialoog te scheppen tussen al die verschillende mensen.” Het is de bedoeling dat die dialoog evenzeer in de eigen groep op gang komt. Volgens Loots lukt

dat al aardig. Ze vertelt dat de deelnemende studenten hier tijdens hun eerste ontmoeting er al spontaan mee begonnen. Na afloop van de eerste briefing bleven ze op het station in Utrecht nog uren in een snackbar nakletsen. Vandaag zijn de twaalf Nederlands-Turkse en Nederlandse jongeren voor de tweede keer bijeen. “Het is hartstikke gezellig,” beamen de twee studenten. Naast ruimte voor dialoog scheppen beoogt het initiatief Connecting Identities mogelijkheden te verkennen voor samenwerking tussen jonge mensen met een verschillende culturele achtergrond. “We hebben twaalf jongeren bij elkaar gezocht die elk wat te vertellen hebben. Ze zijn allemaal heel verschillend maar hebben een aantal kenmerken gemeen. Ze zijn ongebonden, kritisch en authentiek. Deze studenten gaan gezamenlijk een netwerk vormen met de jongeren die in Marokko zijn geweest en met de jongeren die ze in Turkije, respectievelijk Marokko hebben ontmoet. Ik hoop dat dit leidt tot verdere initiatieven,” zegt een bevlogen Harchaoui.

Loots weet al waar ze mee wil beginnen. De studente is via het United World College, waar studenten uit allerlei landen studeren, actief doende de interculturele dialoog aan te zwengelen en PR te voeren. Ze wil er straks zelf andere initiatieven nemen die de integratie bevorderen. De studente is al eerder in Turkije geweest, maar dat was met; op vakantie. Ze is benieuwd hoe het leven er echt is en vooral hoe de mensen zijn. Over wat ze er hoopt te vinden is Loots kort en krachtig: “Vriendschap.” Voor Yildiz is Turkije bekend terrein. Zijn onbevangenheid over wat er in de week van 25 februari tot 4 maart gaat gebeuren lijkt echter even groot te zijn. Yildiz: “Ook ik hoop vriendschappen te sluiten. En ik hoop leuke gesprekken te voeren waarbij ik de visie en meningen van jongeren over bepaalde onderwerpen in Turkije hoor.” Van de belevenissen en de impressie van jongeren in Turkije wordt dagelijks een verslag gedaan. www.forum.nl/connectingidentities TULPIA maar t / april 2007

Istanbul culturele hoofdstad van 2010 Door redactie TULPIA

BRUSSEL – Istanbul is een van de drie steden die door de EU-ministers van Cultuur uitverkoren zijn tot culturele hoofdstad van 2010. Ook de steden Essen in Duitsland en Pécs in Hongarije zijn benoemd. ‘Een kans bij uitstek om de culturele dimensies van Istanbul te laten schitteren. Door deze benoeming zal het toch al grote culturele aanbod in Istanbul nog verder uitgebreid worden. De ervaring leert dat

een benoeming tot culturele hoofdstad positief is voor het imago en het inkomende toerisme. Een prachtige gelegenheid voor Nederlandse touroperators om speciale arrangementen aan te bieden en flink te plussen op weekend- en midweekbezoek,’ aldus Murat Karakuş, directeur van het Turks verkeersbureau in Nederland. De grondslag van de kandidatuur van Istanbul was gebaseerd op ‘Istanbul: stad

van de vier elementen vuur, water, lucht en aarde.’ Gefaseerd over het hele jaar wordt door middel van de vier thema’s een programma samengesteld van evenementen, festiviteiten, voorstellingen en tentoonstellingen die het culturele aanbod van de stad over het voetlicht zullen brengen. Volgens Sir Jeremy Isaacs, voorzitter van het selectiecomité, heeft Istanbul gewonnen vanwege de kwaliteit van het voorstel, het unieke karakter van de stad als smeltkroes van verschillende beschavingen en doordat de inwoners van Istanbul zelf het initiatief namen, en niet de politici. De jury had als opdracht een stad te kiezen uit een oude EU-lidstaat, een nieuwe lidstaat en een stad buiten de EU. Athene (Griekenland), Firenze (Italië), Amsterdam, Berlijn (Duitsland), Parijs (Frankrijk), Madrid (Spanje), Lissabon (Portugal), Thessaloniki (Griekenland) en Brussel (België) zijn onder de steden waaraan die titel in voorgaande jaren was toegekend.

ROC Eindhoven begint opleiding in Turkije

World Music & Dance Centre geopend Door redactie TULPIA

ROTTERDAM – Op 15 december 2006 is het World Music & Dance Centre in Rotterdam officieel geopend door Hare Majesteit de Koningin. De opening was een spektakel en groot succes. Tijdens de opening was er het dansoptreden ‘Watch this...’ waarin heel Rotterdam voorbij kwam. Daarna kwam het Requiem Flamenco ‘In praise of the Earth’ van Paco Peña aan bod. Aan de uitvoering werd deelgenomen door studenten van het Rotterdams Conservatorium, een koor en kinderkoor onder leiding van Wiecher Mandemaker. Het optreden werd voorzien van dans, uitgevoerd door studenten van de Rotterdamse Dansacademie. Het WMDC is een unieke ontmoetingsplek voor muziek- en dansstijlen van over de hele wereld.

TULPIA maar t / april 2007

In dit centrum komen onderwijs, performance en onderzoek samen. Het WMDC is een initiatief van Codarts, Hogeschool voor de Kunsten en de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR). Door de samenwerking in het WMDC ontstaat er een expertise- en opleidingscentrum voor zowel amateurs als professionals. Het WMDC biedt een podium aan voor lokaal, nationaal en internationaal talent op het gebied van wereldmuzieken -dans. Het WMDC is gehuisvest op een historische plek in de multiculturele wijk Delfshaven en sluit met haar activiteiten direct aan op de culturele diversiteit van haar omgeving. Kortom: liefhebbers van wereldmuzieken/of dans ontmoeten elkaar in het WMDC. (TULPIA)

EINDHOVEN – Het Regionaal Opleidingscentrum Eindhoven (ROC) begint in februari een opleiding in Turkije. De School voor Volwasseneneducatie gaat in Adana aan de Turkse zuidkust Nederlandse taal en lessen over de Nederlandse cultuur en samenleving verzorgen, bevestigde directeur en projectleider Jos Roothans maandag. Het ROC krijgt in de stad met een miljoen inwoners onderdak in een zogenoemde dershane, een school voor volwassenen. Het opleidingscentrum levert de apparatuur, programma’s en de docenten. Vier Nederlandse leraren hebben zich inmiddels aangemeld. Met de (inburgerings)cursussen richt de school zich vooral op gezinsherenigers, Turkse studenten die in Nederland onderwijs willen gaan volgen en Turkse ondernemers die zaken doen met Nederland. De werving van leerlingen is deze week begonnen. Het ROC gokt op ongeveer 150 ’klanten’ in het eerste jaar. Het gaat om een zogenoemde private activiteit zonder winstoogmerk. Roothans legde uit dat het ROC zich zo vooral wil profileren als ondernemende en innovatieve onderwijsinstelling, die zelf haar klanten binnenhaalt. Voor zover bij hem bekend is het project uniek voor Nederland. (ANP)

ING Bank: Succesvol ondernemen met personeel Door redactie TULPIA

AMSTERDAM – Tijdens het MKB-Event op 13 februari in het ING House te Amsterdam presenteerde ING Bank haar jongste rapport: “Succesvol ondernemen met personeel”. Bedrijfsborrels zijn goed voor de sociale cohesie binnen een bedrijf en vergroten de creativiteit op de werkvloer. En creativiteit is de voorfase van vernieuwing, die weer noodzakelijk is voor continuïteit en groei. Dit zijn de twee belangrijkste uitkomsten van een onderzoek dat het economische bureau van ING Bank onder ruim 1700 ondernemingen in het middenen kleinbedrijf hield. “Mensen gaan zich doorgaans veiliger en meer vertrouwd voelen wanneer ze elkaar beter leren kennen en zijn daarna ook minder geremd in het uiten van ideeën,” concluderen de onderzoekers. Uit de enquête blijkt dat er bij 80 procent van de ondervraagde bedrijven niet regelmatig wordt geborreld. “Ik ben de baas, dus ik bepaal,” zo presenteerde Nick Jue, voorzitter van

ING Bank Nederland, het rapport. “Dit lijkt binnen het mkb een uitspraak uit het verleden. Toch blijkt dat veel ondernemers nog steeds zo denken. Dit gaat ten koste van de creativiteit van medewerkers,” aldus Jue. Mkb-ondernemers Presentatrice Astrid Joosten met voorzitter Nick Jue kunnen aanzienlijk meer rendement behalen door het potentieel aan goede en bruikbare ideeën van onderzoek richt zich juist op de dagelijkse hun medewerkers beter te benutten. praktijk van de mkb-ondernemers. Veran“Met de uitkomsten van dit rapport dering wil zeggen: doen. Anders gebeurt kun je zo aan de slag,” zei Agnes Jongeer namelijk niets.” rius, voorzitter van de FNV. “Het is een Het MKB-Event is een gezamenlijk iniheel positief rapport en het bevat veel tiatief van het ministerie van Economische praktische tips.” Hiermee doelde zij op de Zaken, tien geboden uit het rapport. Ook Loek MKB-Nederland, EIM, de Kamer van Hermans, voorzitter van MKB Nederland, Koophandel Amsterdam en ING Bank. Het was zeer te spreken over het rapport. “Dit rapport is op te vragen bij ING Bank.

Jongerenblad Taxim ter ziele

Boekenweekgeschenk dit jaar ook in het Turks

Door redactie TULPIA

AMSTERDAM – Het Turkse jongerenblad Taxim Magazine is ter ziele. Na twee nummers hebben de jonge initiatiefnemers Gökhan Tikici, Sera Ünal en Erhan Toz de handdoek in de ring gegooid. Het is officieel niet bekend waarom zij ermee zijn opgehouden, maar de tegenvallende advertentiekosten en de hoge drukkosten zijn hoogstwaarschijnlijk de boosdoeners. De initiatiefnemers hebben nog geprobeerd om een uitgeverij te vinden, maar door de desinteresse van de uitgevers zagen zij geen uitweg meer en hielden ze er uiteindelijk mee op. De jonge ondernmers zijn onbereikbaar voor commentaar en ook de website van Taxim Magazine is inmiddels uit de lucht. Afgelopen juni kwam het eerste nummer van het tijdschrift uit. Taxim Magazine verscheen in het Nederlands en richtte zich vooral op Nederlands-Turkse jongeren.

SEN Magazine

In de zomer van 2006 hield ook het tijdschrift SEN ermee op. De gedrukte ver-

sie van dit blad voor de mediterrane vrouw hield er na twee jaar ineens mee op.”Digitaal gaan we door en ik sluit een herstart in print niet uit,” zegt onderneemster Şenay Özdemir in Volkskrant Magazine. SEN zag in april 2004 het levenslicht en was al snel bekend binnen de doelgroep en leek succesvol te zullen zijn. Het blad had een oplage van zo’n 40.000 exemplaren, maar dit getal zakte tot 20.000. De daling zette verder voort en bleef steken rond de 10.000 exemplaren. Dat was voor uitgeverij Sanoma reden de stekker eruit te trekken. Vorig jaar juni kwam de laatste editie van SEN uit.

AMSTERDAM – Het Nederlandse boekenweekgeschenk verschijnt dit jaar ook in het Turks. Het boek “De brug” van Geert Mak krijgt een oplage van 910 duizend exemplaren, waarvan 20 duizend in het Turks. Klanten kunnen tijdens de Boekenweek van 14 tot en met 24 maart kiezen tussen beide versies. In het Turks heet het boek Köprü (“De brug”), zo heeft de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) laten weten. Met deze vertaling wil de stichting de literaire dialoog bevorderen en Turkse Nederlanders tegemoetkomen die literatuur het liefst in hun moedertaal lezen. Het initiatief is volgens de CPNB tot stand gekomen met steun van het ministerie van Buitenlandse Zaken en het consulaat-generaal in Istanbul. Het motto van de 72ste Boekenweek luidt “Lof der Zotheid: scherts, satire en ironie”. Het boek van Geert Mak is een verslag dat hij na zijn verblijf in Istanbul schreef. Aan de hand van verhalen van inwoners van de Turkse stad beschrijft hij de geschiedenis ervan. Klanten die in de boekwinkel voor 11,50 euro aan Nederlandstalige boeken aanschaffen, krijgen “De brug” er gratis bij. Treinreizigers in bezit van het boekenweekgeschenk kunnen er gratis mee rijden. (TULPIA) TULPIA maar t / april 2007

Istanbul en de Sultans populair in Nederland Door redactie TULPIA

AMSTERDAM – De tentoonstelling “Istanbul: De Stad en de Sultan” in de Amsterdamse Nieuw Kerk is een groot succes. Sinds de officiële opening op 16 december vorig jaar heeft de tentoonstelling ruim 75.000 bezoekers getrokken, laat woordvoerster Noepy Testa van de Nieuwe Kerk weten. De opening werd verricht door koningin Beatrix. Speciaal voor deze gelegenheid waren er veel hoogwaardigheidsbekleders uitgenodigd zoals de Turkse minister Atilla Koç van Toerisme, de Nederlandse minister Maria van der Hoeven van OCW en de scheidende ambassadeur Tacan İldem. Onder enorme belangstelling van de media ging de tentoonstelling van start. Voor het openingsconcert was de beroemde componist en onderzoeker van Ottomaanse muziek, Emre Aracı, uitgenodigd. Zijn orkest bracht enkele stukken Ottomaanse muziek in klassiek Europese stijl ten gehore. Sindsdien zijn er elke week speciale lezingen, concerten en andere activiteiten georganiseerd. Zo is er op donderdagavonden aandacht voor de rijke cultuur van het Ottomaanse rijk: poëzie, film, theater, muziek en discussie. Alle activiteiten zijn gratis toegankelijk voor bezoekers van de tentoonstelling en beginnen steeds om 20.00 uur. Zie voor een uitgebreid programmaoverzicht onze Agenda en de website van de Nieuwe Kerk. Het bezoek aan de tentoonstelling is een wandeling door het rijke verleden van de Ottomaanse sultans. Te zien zijn o.m. hoogtepunten van de Ottomaanse kunst zoals portretten en kaftans van de sultans, miniaturen en schilderingen van belangrijke momenten uit de geschiedenis, tapijten, geschenken voor de sultan, sieraden, religieuze relikwieën, marmeren tulbanden, mystieke objecten, hoogtepunten uit literatuur en wetenschap, fraaie kalligrafie, keramiek, waterpijpen en muziekinstrumenten. In het vorige nummer van TULPIA hebben wij uitvoerig aandacht besteed aan deze boeiende tentoonstelling. De tentoonstelling duurt nog tot 15 april.

•

TULPIA maar t / april 2007

Nieuwe Kerk Dam, Amsterdam T 020 626 81 68 F 020 622 66 49 I www.nieuwekerk.nl E mail@nieuwekerk.nl

Constantinopel levert decor tentoonstelling Istanbul Door redactie TULPIA

AMSTERDAM – Groothandel en decoratie-/designwinkel Constantinopel aan de Amsterdamse Van Woustraat is de leverancier van decoratieartikelen van de tentoonstelling “Istanbul: de stad en de sultan” in de Amsterdamse Nieuwe Kerk. Belgin Genco, eigenaresse van Constantinopel, is er trots op dat zij een wezenlijke bijdrage heeft kunnen leveren aan het succes van de tentoonstelling die inmiddels meer dan 75.000 bezoekers heeft getrokken. “Natuurlijk hebben op de achtergrond ook andere individuen en instanties meegewerkt om de tentoonstelling tot een succes te maken,” vertelt zij zelfverzekerd. “Maar ons aandeel is niet gering en zeker een vermelding waard.” Constantinopel heeft naast tapijten, tafels, borden en lampen vooral de tegels geleverd, waarmee metershoge betegelde wanden zijn verrezen. “Alle decoratieartikelen die er hangen, staan of liggen in de kerk, hebben wij geleverd. Ook de wand met borden en zeventig procent van de souvenirs in de museumwinkel zijn afkomstig uit onze zaak.” De geleverde decoratieartikelen heeft de zakenvrouw direct via haar groothandel verstrekt of zelf uit Turkije gehaald. Genco kwam vorig jaar in contact met de eigenaresse van de museumwinkel. “Zij stelde voor om mee te werken aan de tentoonstelling,” vertelt zij. “Ik had het toen te druk, maar later zocht ik contact met haar en hebben wij nadere afspraken gemaakt en in Istanbul tijdens een reis de details verder uitgewerkt.” Zodoende is zij in contact gekomen met de projectleider van de inrichting van de tentoonstelling en wisselden zij van gedachten over de decoratieartikelen en het decor. “Toen wij wisten wat we wilden, ben ik in actie gekomen met de levering,” aldus Genco. De eigenares van Constantinopel is erg te spreken over de samenwerking met de Nieuwe Kerk en benadrukt dat zij als zakenvrouw en als Turkse Nederlandse zich bevoorrecht voelt door haar bijdrage aan de tentoonstelling. “Ik ben bijzonder trots op het succes van de tentoonstelling en op iedereen die er een steentje aan heeft bijgedragen.” Ook voor de inrichting van een Turkse inkijkvitrine van warenhuisketen De Bijenkorf uit Amsterdam zijn haar artikelen gebruikt, waardoor zij extra blij is.

Constantinopel is de enige decoratie/designwinkel in Amsterdam en de eerste en enige groothandel in tegels in Nederland. Het assortiment van Constantinopel strekt zich uit van tegels, schalen, kruiken en stoffen tot serviezen, meubels, schaakspelen of lampen. En dat alles ambachtelijk gemaakt, en meestal gekocht bij de bron in Turkije.

•

Constantinopel Van Woustraat 151 1074 AJ Amsterdam   T 020 – 676 77 27 I www.constantinopel.nl/ www.turksetegels.nl/ E info@constantinopel.nl

TULPIA maar t / april 2007

Ara bul in Istanbul

Istanbulse

levende getuigen

TULPIA maar t / april 2007

paleizen

van vergane glorie In elke aflevering van onze vaste rubriek Ara bul in Istanbul (“Zoek & vind in Istanbul”) gaan we op zoek naar een interessant thema in de stad. In het vorige nummer van TULPIA hadden we al enkele unieke kerken in Istanbul belicht. In deze aflevering staan we stil bij de paleizen die de stad rijk is. In vogelvlucht beschrijven we een aantal paleizen en staan wij uitvoerig stil bij het Dolmabahçe Sarayı. Tekst Yusuf Deniz Çinibulak Foto’s Yavuz Meyveci

TULPIA maar t / april 2007

Ingang Dolmabahce Sarayı

ISTANBUL – Met recht kan Istanbul een stad van paleizen genoemd worden. Dat is op zich niet verwonderlijk, want de stad heeft 1500 jaar lang als hoofdstad gediend van drie rijken. Istanbul is vooral de stad van de sultans, die hun sporen door de bouw van paleizen hebben nagelaten. Istanbul kent maar liefst zes paleizen van formaat: Topkapı, Beylerbeyi, Küçüksu Kasrı, Çırağan, Yıldız en Dolmabahçe. Het bekendste paleis is ongetwijfeld het Topkapı Sarayı, omdat het als veelbezocht museum geldt en in vele buitenlandse films voorkomt. Paleis Topkapı, dat zich direct aan de Gouden Hoorn bevindt, is verreweg het uitgebreidste bouwwerk van de Turkse profane architectuur. De oppervlakte bedraagt ca. 700.000 vierkante meter, wat overeenkomt met de helft van de staat Monaco. Het is een gebouwencomplex van hoven, kiosken, moskeeën en fonteinen. Tegenwoordig is er ook een restaurant dat uitzicht biedt over de Bos-

TULPIA maar t / april 2007

porus. Toen sultan Mehmet II, bijgenaamd Fâtih (de Veroveraar), in 1453 Istanbul innam, liet hij zes jaar later Topkapı bouwen. Het paleis was tot 1839 de officiële residentie van de sultans, totdat sultan Abdülmecit naar paleis Dolmabahçe verhuisde. Uit Topkapı wordt nu een aantal objecten in de tentoonstelling van de Nieuwe Kerk te Amsterdam geëxposeerd. Een ander goed bewaard paleis is het Beylerbeyi Sarayı dat zich in de gelijknamige wijk aan de Aziatische Bosporusoever bevindt. Beylerbeyi (hertogenpaleis) vertoont eenzelfde bouwstijl als het Dolmabahçe Sarayı dat in 1865 onder sultan Abdülaziz werd gebouwd. Het paleis bestaat uit 24 kamers, zes salons, een prachtige voorgevel en een tuin. In dit paleis brachten sultans hun eregasten onder, zoals keizer Franz Jozef van Oostenrijk, koning Edward VIII van Engeland, sjah Nasreddin van Perzië. Neem vooral uw fototoestel en uw camera mee, om later de pracht en

praal van dit paleis thuis nog even na te kunnen genieten. Het is namelijk een van de architectonische hoogstandjes waar Istanbul zo trots op is. Het mooiste paleis vind ikzelf het Dolmabahçe Sarayı dat op een steenworp afstand van de paleizen Yıldız en Çırağan staat in de wijk Beşiktaş. Dit paleis was getuige van een groot aantal belangrijke politieke gebeurtenissen in de moderne geschiedenis van Turkije. Zo werd in 1877 in de troonzaal het eerste parlement beëdigd. In 1932 hield Atatürk hier het eerste Turkse congres. Een hele stoet staatshoofden waren ooit te gast in dit paleis, waar hun geschenken nog altijd te bezichtigen zijn. Ook nu worden staatsontvangsten hier gehouden. Na de afschaffing van het sultanaat in 1923 verbleef Atatürk hier tijdens zijn bezoeken aan Istanbul. Drie maanden voor zijn dood betrok hij dit adembenemende paleis waar ook zijn sterfbed staat.

De Troonzaal

Dolmabahçe betekent “gevulde tuin” en dat heeft betrekking op een kleine haven die sultan Ahmet I liet droogleggen om op het gewonnen stuk land zijn lustkasteeltje te bouwen. Na meerdere branden liet sultan Abdülmecit op dezelfde plaats, tussen 1943-1856, het huidige paleis in Turkse renaissancestijl bouwen, omdat hem paleis Topkapı te ouderwets was geworden. Tot 1876 diende het als officiële residentie van de sultans. In 1877 opende sultan Abdülhamit II hier het eerste Turkse parlement, dat overigens twee maanden later ontbonden werd. Hier werden o.a. ontvangen: de Franse keizerin Eugénie, echtgenote van Napoleon III, de Oostenrijkse keizer Franz Jozef, de Duitse keizer Wilhelm II, de Engelse prins Edward VIII, sjah Reza Pahlewi van Perzië, koning Faisal van Irak en koning Emanullah van Afghanistan. Niet alle vertrekken zijn nu voor het publiek geopend, maar er wordt hard

aan gewerkt om dat in de toekomst wel mogelijk te maken. Mijn bezoek aan Dolmabahçe Sarayı loopt via een pronkpoort naar een prachtig aangelegde tuin met verschillende boomsoorten waar in het midden een met zwanen versierde fontein staat. Bij de voordeur geeft de gids ons alvast de volgende informatie mee: “Het paleis bestaat uit drie delen: vanaf het water gezien links de officiële vleugel, in het midden de troonzaal en rechts de harem. De 285 vertrekken en 43 salons herbergen 280 vazen, 156 klokken, 58 kristallen kaarsenstandaarden, 36 kroonluchters van Boheems, Venetiaans, Frans en Engels kristal, terwijl 4.500 m2 handgeknoopte zijden tapijten uit Herek de prachtige parketvloeren van de vertrekken bedekken. De gordijnen en de bekleding van de meubels zijn eveneens van zijden Herek-stoffen gemaakt. Het paleis heeft bovendien nog 6 balkons en zes badkamers. Voor het interieur en de versieringen van de vertrekken zouden

14 ton goud en 40 ton zilver gebruikt zijn. De bouwkosten van het paleis bedroegen 5 miljoen gouden munten, wat nu overeenkomt met 600 miljoen euro.” Wij komen eerst in de ontvangstzaal, een soort wachtkamer voor ambassadeurs. In het midden van de zaal hangt een kroonluchter van Frans Baccaratkristal, één van de 36 in het paleis. In de hoeken staan faiencekachels uit de Yıldız-fabriek in Istanbul, voorzien van honderden kristallen staafjes. Wanneer de zon erop schijnt, kan men de zeven kleuren van de regenboog op het parket zien. Aan beide zijden van de zaal zijn twee ruimten met een soortgelijke inrichting. Daarna lopen wij door naar de Trappenzaal. Dit is de lichtste zaal van het hele paleis, vanwege de glazen daken. Fraai is de symmetrische gebouwde trap met haar mooie kristallen balustrade van Venetiaans glas. Twee mooie Sèvres-vazen staan aan beide zijden van de trap. Boven voor de Spaanse muur > TULPIA maar t / april 2007

De Ontvangstzaal

twee zilveren olielampen, een geschenk van de gouverneur van Hedjaz aan de sultan, elk hangend aan een olifantstand. We lopen vervolgens door naar de Mabeyn Salonu (ambassadeurszaal). Op de grond liggen hier berenhuiden die geschonken zijn door de Russische tsaar Nicolaas II. Na de wachtkamer voor de tolken en de ambassadeurs belanden we in de Rode Kamer. Dit was de auditiezaal van de sultan, waar hij met de afgezanten geheime gesprekken voerde. De met mahoniehout beklede muren, de rode zijden stoffen en de vergulde gordijnroeden geven dit vertrek een speciaal karakter. In de hoeken bevinden zich vier ronde kleine tafeltjes van email, geschenken van Napoleon III, die hij samen met zijn vrouw aan de sul-

Atatürk in de tuin van het paleis

TULPIA maar t / april 2007

De koepel van de Troonzaal

tan stuurde. Een daarvan, rechts, draagt in het midden het portret van Napoleon Bonaparte. Erom heen zijn de portretten van zijn minnares en zijn familie te zien. De gids leidt ons via de Panoramazaal, waar de verschillende religieuze feesten, gebedsdiensten en bruiloften werden gehouden, naar de marmeren badkamer en de muziekkamer. Hier zijn een vleugel en enkele snaarinstrumenten van sultan Abdülmecit, de stichter van het paleis, te zien. Aan de muren van de schilderijengalerij die direct naast de badkamer is, hangen portretten en beelden van vorsten, o.a. van keizer Wilhelm II, keizer Franz Jozef, koningin Victoria en enkele Ottomaanse sultans. Een lange gang, versierd met schilderijen en vazen leidt ons naar de harem, die al-

Sterftebed van Atatürk

leen gebruikt werd door de haremvrouwen. Door de getraliede vensters keken zij naar de feesten in de troonzaal. Achter een ijzeren deur, die de scheiding vormt tussen de harem en mannenvertrekken, ligt nog een gang waarvan de wanden gedecoreerd zijn met de schilderijen van de paleisschilders Zonaro en Guillement. Van hieruit komt men in de vertrekken van de valide (sultan–moeder), de Blauwe Zaal en de Werkkamer van Atatürk. Voor Atatürk werd deze kamer door de laatste sultans gebruikt als winterkamer. Direct hiernaast bevindt zich Atatürks sterfkamer. Hier stierf Mustafa Kemal Atatürk op 10 november 1938 op 57-jairge leeftijd. Nu komen wij in een interessant gedeelte van het paleis, namelijk bij de Gele

De Panorama zaal

Zaal, waar de haremvrouwen bij elkaar kwamen. Zij hadden vaak overdag niets te doen en brachten hun tijd gedeeltelijk hier door, roddelden en dronken thee met elkaar. Meer over het dagelijkse bezigheden van deze vrouw wordt niet in de officiële geschiedenis van dit paleis verteld. Door Atatürk werd deze kamer echter als rustkamer gebruikt. Deze kamer staat naast de slaapkamers van de sultanvrouwen. In de slaapkamer van de eerste vrouw van de sultan staat een prachtig notenhouten bed met verguld houtsnijwerk en een interessante faiencekachel. De slaapkamer van de tweede vrouw, waar de kleur rood overheerst, heeft daarentegen een met brons versierd bed en de slaapkamer van de derde vrouw is ingericht met witte

Kamer van Valide Sultan

meubels. De laatste kamer in de harem op de eerste verdieping met uitzicht over de Bosporus, is gewijd aan sultan Reşat. Ernaast is het harembad met een kleedkamer en een wasruimte. Via enkele donkere gangen kommen wij in de slaapkamer van sultan Abdülaziz en via de trap dalen we af naar de slaapkamer van sultan Abdülmecit. Hier staat een zeer kostbaar, met parelmoer en zilver versierd baldakijnbed. Als laatste betreden wij de troonzaal. Dit is de grootste en weelderigste zaal van het paleis. Tegen de muren staan 56 zuilen. De rijkelijk beschilderde koepel is 36 m hoog, daaronder is een galerij, die tijdens de feesten voor de gasten, de hoogwaardigheidsbekleders en het orkest gereserveerd was. De grote,

4,5 ton wegende kroonluchter met 750 lampen in kaarsvorm, was een geschenk van koningin Victoria II van Engeland. Hij behoort tot de grootste kroonluchters ter wereld. De opening onder de zuilen duiden op de aanwezigheid van vloerverwarming uit vroegere tijden. De feestelijke ceremoniën voor de troonbestijging van de laatste vijf sultans vonden hier plaats. Als de bezichtiging achter de rug is, sta ik met gemengde gevoelens in de tuin: ik voel de pijn van vergane glorie en verbeeld me al die gesprekken tussen de sultans en hun gasten, de feesten en het heimelijke liefdesgefluister. Maar ik denk ook aan ook het lief en leed van de sultans, hun vrouwen, kinderen en nazaten. Tegelijkertijd voel ik mij als een sultan…

•

De poort naar Bosporus

TULPIA maar t / april 2007

De heilzame werking van water

Column

Süleyman van den Broek

“H

aal dat kind toch weg bij de beek,” waarschuwde mijn oma m’n moeder telkens wanneer ik met mijn voeten in het kabbelende water zat en naar de stromende lijnen staarde. “Water trekt gekke mensen aan. Wil jij je zoon soms kwijt aan het water?” Mijn moeder hechtte weinig geloof aan die wijze woorden en ging door met haar drukke dorpsleven. Met een stok in de hand verscheen mijn oma dan om mijn band met het water te breken. Als kind wierp ik mijn ontblote lichaam naar de overkant, of joeg ik haar weg met mijn wiebelende kruis in de ondiepe beek. Op die leeftijd - ik was toen een jaar of tien - begreep ik de bezorgdheid van mijn oma niet en evenmin mijn verbondenheid met water. Pas in dit waterland werd ik me daar bewust van. Hier zijn regen en mensen tot elkaar veroordeeld en ligt aan de andere kant het water op de loer om op te gaan in de mens. In de beginjaren van mijn ontheemding voelde ik mij in Deventer een vleugellamme trekvogel. Niet alleen de vrije natuur was in dit molenland aan banden gelegd, maar ook het water leefde in het gevang. Maar al gauw ontdekte ik de kolken en de rivier de IJssel. Tot mijn verrassing had het water hier dezelfde sierlijke trekjes als in mijn geboortedorp en waren er ook hier mensen die het water verstonden.

“Ik durf mijn hand ervoor in het water te steken dat mensen die extreme gedachten koesteren of zich laten leiden door blinde haat niet aan het water wonen of bij het water komen.” Van kinds af aan was ik een buitenbeentje. Mijn leeftijdsgenoten gingen in de jaren tachtig massaal naar de moskee, ik mediteerde bij een kolk. Zij holden achter een bal aan, ik zat het Boliviaanse dagboek van Che Guevara te lezen. Zij gingen achter meisjes aan, ik fantaseerde aan het strand over een romantische wandeling met Patricia Paay. Zo meerden dagen aan en vertrokken jaren met de maan. Hen achterna kijkend, kwam ik erachter dat dit polderland tot mijn thuishaven was geworden. Ik ging op in de massa van gezichten, zacht als kabbelend water. Door het fluwelen landschap, bekroond met een kerktorentje, én de regen die als een losgeraakt kralensnoer neervalt en het bevrucht, begon ik mij als een vis in het water te voelen. Pas begin dit millennium schuifelde een maagdelijke oude dame mijn dichtende wereld binnen en openbaarde mijn liefde voor dit kikkerland en zijn water. De stukjes van de puzzel vielen stuk voor stuk op hun plaats.

Waar water is, waar het veel regent, daar zijn de mensen zacht van karakter. Water verzacht namelijk hun ziel en maakt ze tot tolerante en ruimdenkende individuen. En dat schept een enorme vrijheid, vooral voor denkende en dichtende geesten. Water zorgt ervoor dat lichaam en geest één worden. Het weerspiegelt het innerlijke behang van de mens, waar een kamerorkest strijkt. Niet voor niets zoeken geliefden romantiek bij het water om hun gevangen emoties uit te laten. Hoewel de laatste jaren de multiculturele samenleving zwaar onder druk staat en tolerantie tegenover een groep medeburgers zich in een verschroeid gebied bevindt, verwacht ik niet dat extreme denkbeelden hier wortel zullen schieten. Alles wat niet op het water drijft, zinkt. Het fascisme en het communisme hebben hier nooit voet aan de grond gekregen. Evenmin als het blinde nationalisme. Zolang de rivieren door Marsmans landschap stromen, zullen de Lage Landen ook geen toevluchtsoord worden voor het religieuze fanatisme. Ik durf mijn hand ervoor in het water te steken dat mensen die extreme gedachten koesteren of zich laten leiden door blinde haat niet aan het water wonen of bij het water komen. Niemands stoppels zijn namelijk bestand tegen de versoepelende damp van water. Ik nodig elke extremist die nu in Den Haag of ergens anders zit uit om naar de haven, zee of naar een rivier te komen. Je zult zien dat zij daar hun geest in de fles stoppen en hem uitzwaaien, tenminste als ze hun watervrees kunnen bedwingen om dichtbij het water te komen. TULPIA maar t / april 2007

Business

ASIA KILIM in Rotterdam biedt uniek Turks handwerk Tekst John de Graaff Foto’s Plantain Images

TULPIA maar t / april 2007

Gönül en Ensar Aktaş achter de balie van hun gift shop.

Connecties

De basis voor Asia Kilim werd, als we voor

Asia Kilim biedt ook Turkse dorpszithoeken aan. TULPIA maar t / april 2007

De kilims en tassen hadden inmiddels gezelschap gekregen van handbeschilderd aardewerk, sieraden van natuursteen, eigengemaakte lampen en andere artikelen uit het vaderland. Allemaal ambachtelijke producten, enig in hun soort. “Elke kilim is uniek. Er zijn weliswaar bekende motieven, maar bij ons is elk tapijt handgemaakt. Of je nu praat over een klein werk van 19 euro of over ons duurste, een tapijt van 700 euro. Je moet een kilim eigenlijk zien als een uniek kunstwerk, als een schilderij. Nu betaal je er misschien 175 euro voor, maar over 100 jaar is het tapijt wellicht 5000 euro waard!”

Merknaam

het gemak de economielessen op de mavo even buiten beschouwing laten, een kleine twee jaar geleden gelegd. “Een kennis van me zei toen: “Jij altijd met je plannen.Kunnen we niet iets gezamenlijks gaan doen? Zullen we kilims in Nederland gaan verkopen?” In november 2005 zijn we daarom samen naar Turkije gegaan, om te reizen en connecties te leggen.” Een groothandel in handgeweven tapijten, uit alle delen van Turkije, was geboren. Al in december van dat jaar togen de compagnons elk weekend naar de beroemde Bazaar in Beverwijk, maar de wekelijkse gang naar Europa’s grootste overdekte markt werd geen succes. “Er was

TULPIA maar t / april 2007

voor ons bijvoorbeeld nauwelijks plek,” stelt Ensar kritisch. “Neen, ons bedrijf is daar niet echt van de grond gekomen.” In het nieuwe jaar werd een nieuwe strategie uitgedacht: er moest een vaste plek komen, een heus winkelpand. “Door familieomstandigheden moest mijn partner stoppen. Ik heb besloten om toch door te gaan en eind mei vorig jaar is de winkel opengegaan. Alleen met kilims en tassen, de andere producten hadden we toen nog niet. Die hebben we korte tijd later geregeld, tijdens onze vakantie met de auto naar Turkije. En zo konden we op 28 oktober, kort na de ramadan, onze winkel officieel openen.”

Je weet nooit of de klanten er ook zo over denken, feit is wel dat autochtoon, allochtoon en toerist de weg naar de winkel van het echtpaar Aktaş al heel aardig weten te vinden. Zo was er pas nog een Nederlander die vier kilims tegelijk afnam, om die thuis lekker aan de muur te hangen. “Men weet gewoon dat hier iets te kiezen valt. We hebben producten uit 25 gebieden in Turkije, onze selectie is uniek,” vertelt Ensar als een volleerd marketingdeskundige. Natuurlijk, uniek kan ook vervelend zijn, zo blijkt uit een ander praktijkvoorbeeld. “Een vrouw kocht hier recentelijk een mooie armband. De volgende dag stonden er vier van haar kennissen op de stoep: ‘Wij willen er ook zo een!’ Ja, die hebben we natuurlijk niet, want elk product is handgemaakt en dus enig in zijn soort. Dan moet je uiteraard wel proberen om die vier vrouwen met een ander mooi sieraad naar huis te laten gaan...” Kortom, u zult begrijpen dat het Gönül en Ensar behoorlijk aardig vergaat. Maar dat is vooral voor hem niet voldoende. Hij wil meer. De uitbreiding van de website (www.kilim.nu) heeft prioriteit, maar binnen niet al te lange tijd moet Asia Kilim International ook een brand zijn, een toonaangevend merk. “Mijn doel is om een eigen concept neer te zetten,” stelt Ensar Aktaş. “Met een eigen ontwerplijn op het gebied van aardewerk, met daarop onze afbeeldingen, onder een eigen merknaam. Ja, dat zou ook voor de tassen moeten gaan gelden. Daarnaast bestaan er nog meer ideeën, maar daar kan ik momenteel nog niets over zeggen.”

•

Nieuwe Binnenweg 416 b 3023 EW Rotterdam T 010 276 32 87 F 010 276 32 97 G 0614 52 68 18 E info@kilim.nu I www.kilim.nu

Payroll via Kaya Finance Bij payrolling via Kaya Finance verzorgt u zelf de werving en selectie van uw medewerkers. U blijft zelf beslissen wie er binnen uw bedrijf werkzaam zijn. Kaya Finance zorgt verder voor het gehele proces, waarbij u alleen betaalt voor de gewerkte uren van de medewerker! Kaya Finance wordt formeel werkgever, u blijft in de praktijk bepalen wanneer en hoeveel een werknemer voor u werkt.

De voordelen van Payroll via Kaya Finance op een rijtje: • Wij zorgen voor administratieve lastenverlichting; • U blijft in de praktijk “de baas”, Kaya Finance wordt formeel werkgever; • Een centrale backofﬁce en een waterdichte automatisering stelt Kaya Finance in staat om de scherpste uurtarieven aan te kunnen bieden;

Voor slechts 0,35 euro per gewerkt uur is Kaya Finance juridisch werkgever en dus verantwoordelijk voor o.a. loondoorbetaling bij ziekte en alle andere zaken die bij het in • Ook uw medewerkers proﬁteren van een dienst hebben van personeel een rol spelen. samenwerking met ons; Ook uw medewerkers proﬁteren van een samenwerking met Kaya Finance. Zij bouwen bij Kaya Finance rechtszekerheid op en houden in de meeste gevallen zelf een hoger netto uurloon over dan voorheen! Ook kunnen uw medewerkers gratis onze helpdesk raadplegen met vragen over loonstroken, arbeidvoorwaarden en jaaropgaven. De helpdesk staat klaar om uw medewerkers te begeleiden bij contacten met het UWV, Belastingdienst, Zorgverzekering, WIA enzovoorts.

• Kaya Finance heeft een gratis helpdesk waar al uw vragen omtrent arbeidszaken deskundig worden beantwoord; • Wij bieden u de mogelijkheid om de urenregistraties te versturen via het internet. Hiervoor heeft Kaya Finance een speciaal softwarepakket ontwikkeld; • Op uw verzoek geven wij geheel kosteloos voorlichting aan uw medewerkers over payroll via Kaya Finance.

Payroll is met name interessant voor bedrijven in branches met een hoog verloop en ﬂexibel arbeidspatroon. De vele mutaties in de personeelsadministratie die hiervan het gevolg zijn kosten uw organisatie veel tijd en geld. Kaya Finance neemt ook deze administratieve lasten van u over. Reinaert de Vosstraat 16, 1055 CM Amsterdam

020 – 682 04 44

www.intermega.nl TULPIA maar t / april 2007

Business

Voor altijd Turkije Tekst John de Graaff Foto’s Tulpia media team

BRIELLE – Al meer dan veertig jaar is hij er kind aan huis. Wie anders dan Henk Sepers (1943), advocaat te Brielle, zou dus in aanmerking komen om een heus handboek over Turkije te schrijven? Niemand. En zo zag recentelijk zijn levenswerk het licht, waarbij we ons overigens genoodzaakt voelen ook de rol van dochter Esmeralda te vermelden. Een vlugge blik leert dat de ‘Beleef Turkije koop- en woongids’ verplichte kost is voor een ieder die iets met Turken en Turkije heeft, zowel zakelijk als privé. De geschiedenis van het Ottomaanse rijk komt aan de orde, de periode van Mustafa Kemal Atatürk (grondlegger van het moderne Turkije), de industrialisatie in de jaren tachtig, de opkomst van het toerisme en de booming markt rond het onroerend goed. Het is slechts een greep uit Sepers’ standaardwerk met 1001 tips, dat mensen een steuntje in de rug wil geven bij welke contacten met Turken dan ook. En dat alles onder zijn levensmotto: ‘Voorkomen is beter dan genezen’. De geboren Rotterdammer kwam op jonge leeftijd voor het eerst met Turken in contact, in het pension dat zijn moeder dreef op het eiland Voorne. Ook bij zijn eerste werkgever, de Nederlandsche Kabelfabriek in Delft, kwam hij gastarbeiders uit Turkije tegen. Zijn belangstelling voor dat verre land was gewekt. Duits en Spaans sprak hij al, dus daar kon best nog Turks bij.

TULPIA maar t / april 2007

In 1965 trok hij voor het eerst naar Turkije. “Istanbul had toen 1,5 miljoen inwoners, nu vijftien. Het was ook de tijd dat Turken geen sigaretten van buitenlandse merken mochten roken, ter bescherming van de eigen economie.” En sindsdien is dat land altijd in beeld gebleven, ook tijdens perioden waarin de staat van beleg was afgekondigd. “Ik was eens in hartje Istanbul, met mijn dochtertje, dat toen twee of drie jaar moet zijn geweest. Op de klassieke avenue wilde ik mijn auto kwijt, maar ik kon nergens plek vinden. Ik vroeg toen aan een soldaat waar ik een parkeerplaats kon vinden. ‘Hier’, zei hij, ‘en ik let wel op de wagen.’ Uiterst vriendelijk toch? Onze auto werd die dag op staatskosten bewaakt!,” stelt de spraakwaterval met een lach.

‘Beleven’

Via mulo, drie jaar avondgymnasium, atheneum en andere opleidingen had Henk Sepers zich onderwijl als advocaat gevestigd in Brielle. We spreken van 1977, enkele jaren voordat Turkije zich daadwerkelijk als handelsland zou gaan etaleren. Die ontwikkeling bood hem natuurlijk nieuwe kansen. Bij Turks-Nederlandse contacten, of andersom, was hij uiteraard de perfecte tussenpersoon. “Ja, Qua advisering werd er in die periode vaak een beroep op mij gedaan. Een logische ontwikkeling, achteraf bezien,” zegt hij, met enig understatement. Datzelfde gold voor de vestiging van een eigen kantoor in Istan-

bul, in 1985. Tot op de dag van vandaag is hij overigens de enige Nederlandse advocaat die ook daadwerkelijk kantoor houdt in Turkije. Minstens één á twee keer per maand is hij er, om zaken en privé te combineren. “Ik moet de Turkse samenleving ‘beleven’. Ik moet er gewoon geregeld zijn, al is het maar om ontwikkelingen te ontdekken.” Zo was hij – uiteraard, durven we bijna te zeggen – die aan het begin van de ja-

“Hier is kennis macht, in Turkije is het regelen van kennissen macht.”

ren negentig de onstuimige groei van de onroerendgoedmarkt zag. Daarvoor hield hij zich vooral bezig met contacten in het middenen kleinbedrijf, de kledingsector, de overname van bedrijven en alles wat verder ter tafel kwam. Zoals de Westlandse tomatenkweker die uit Turkije korven vol hommels naar Nederland wilde halen om zijn producten te laten bestuiven. “Nu is het vooral onroerend goed en advieswerk,” zegt Sepers. “In Turkije heb > TULPIA maar t / april 2007

Een zomerhuis wacht op een koper

Istanbul trekt steeds meer buitenlandse investeerders aan

ik een groep advocaten met wie ik werk. Op het kantoor in Istanbul zit alleen een secretaresse, ik doe namelijk het liefst alles zelf. Tja, hoe? Door waar nodig een vertaalslag te maken: de Nederlandse gedachtewereld omzetten in Turks gedachtegoed.” En dat is nodig, zeker als het gaat om ‘het tweede huis in Turkije’. “Er wordt veel lucht verkocht,” concludeert hij onomwonden. “Zelden is het direct zuiver van wie je koopt of wat je koopt. En dan heb je natuurlijk de poppen aan het dansen. De markt is gelukkig iets rustiger aan het worden, dat wil zeggen” de kopers worden kritischer. Men koopt veelal niet meer via de pc. Voor een paar jaar kwam iedereen verliefd terug: ze zien daar een mooi huis, hebben aardige mensen ontmoet. Dan willen ze zo’n aanbod niet laten lopen. Ik merk dat steeds meer mensen preventief

TULPIA maar t / april 2007

te werk gaan en een deskundige inschakelen. Een goede zaak.”

Aanpassen

Want dat het niet allemaal van een leien dakje gaat, illustreert het volgende verhaal. “Een cliënt die hier alles had verkocht om in Turkije een bijzondere plant te kunnen kweken, kwam eens ontdaan bij me. ‘Ik ben het land uitgezet!’ Wat was er gebeurd: een ambtenaar van het openbaar register, zeg maar ons kadaster, wilde zijn overschrijving niet doen, omdat er iets was met een vergunning of het recht van eigendom. De cliënt deed hierop zijn beklag bij de superieur van de ambtenaar, die vervolgens nog hogerop ging, naar Ankara. Hierop werd mijn cliënt het verblijf in Turkije onmogelijk gemaakt. Het is later allemaal goed gekomen, maar ik wil er alleen maar mee zeggen: die man heeft

te snel zijn wijsvingertje getoond, heeft de zaak niet subtiel aangepakt. Hier is kennis macht, in Turkije is het regelen van kennissen macht. Je moet je aanpassen, anders stoot je je neus. Dat geldt overigens ook voor de Turken in Nederland.” Natuurlijk komen we ten slotte met de kenner van Turkije ook even te spreken over de mogelijke toetreding van het land tot de Europese Unie. Henk Sepers heeft er een duidelijke mening over. “De Turken zijn een trots volk. Ze zijn best bereid hier en daar concessies te doen, maar ze nemen niet alles. Wat de toetreding betreft, is het dan ook zeker nog geen gelopen koers. Maar het zal me niet verbazen als op enig moment Turkije vriendelijk doch dringend zal worden verzocht toe te treden.”

•

Meer informatie is te vinden op de website www.sepersadvocaten.nl

Amsterdam’da Cuma ve Cumartesi geceleri...

Aile ortam›nda

FASIL GECELER‹N‹N YEN‹ ADRES‹

K‹L‹M’

BULUﬁALIM...

K‹L‹M RESTAURANT’ Ceintuurbaan 246 1072 GG Amsterdam Rezervasyon için :

Tel: 020-6762421 www.kilim.nl

Neem een abonnement op Tulpia voor € 29,70 Abonneren Halfjaar (3 nummers) Jaarabonnement (6 nummers) Studentenabonnement (6 nummers)

business- & Nederlands-Turks

2006 € 3,95 • mei - augustus cultuurmagazine

Twee wereldeN

Istanbul: de hoofdstad van moskeeën

Crisisberaad Turkse reisorganisaties

Nederland € 14,85,€ 29,70 € 23,-

Stuur uw gegevens naar:

Postbus 56822, 1040 AV AMSTERDAM

tiad: Topconferentie Ho Turkije nieuw dijs Nede investeringspara rlands / Turks business-

Historische band tussenf, Keukenho tulpen en Turken

& cultuurm agazine • nove mber 06- janu ari

ezen Turken kI en hun raadsled 50 gratis Lebara

en MobiLe siMkaart

: :

Telefoon : E-mail : Rekeningnummer: Hierbij machtig ik TULPIA eenmalig het bovenstaande bedrag van mijn rekeningnummer af te schrijven. Handtekening :

07 • € 4,95

Word abonnee s • nieuwe vacature Twee wereldeN ééN

Per e-mail naar: abonnementen@tulpia.nl Naam Adres

ééN blad

de carrière drang van Gülsüm Dağlı

Tentoonste Istanbul oplling: de Dam Bloei Fortis in Turkije Bank Huizenmar kt in Alanya booming bu siness

Opstelten le handelsmis idt sie naar Iz mir

blad

Business

TULPIA maar t / april 2007

Rolmodel in toga Hij is een gepassioneerde en gedreven persoonlijkheid. Hij maakt zich er hard voor om mensen te helpen. Het liefst zo veel mogelijk. Daarom vindt hij het belangrijk dat mensen een juist beeld van de advocatuur hebben. Natuurlijk zijn er de uitzonderingen die het clichébeeld van zakkenvullers en gladjanussen bevestigen. “Maar het gros van de advocaten werkt hard en heeft een enorm verantwoordelijkheidsgevoel voor de belangen van de cliënt,” neemt meester Ali Öntaş (38) het voor zijn beroepsgroep op.

Tekst Sonja Havermans Foto’s TULPIA MEDIA TEAM

Öntaş kwam op zijn elfde naar Nederland. Om de taal te leren zat hij twee jaar in een schakelklas. “Ik had een mentor die mij bijles Nederlands gaf,” vertelt Öntaş. “Hij leerde mij ook veel dingen die in een mensenleven belangrijk zijn. Zonder zijn wijze raad had ik nooit de mavo en daarna de meao gedaan.” Zijn kennis toetsend aan zijn ambities kwam hij op de meao tot de conclusie dat zijn kennis geen goede basis vormde om het soort werk te vinden dat hij ambieerde. Hij ging toen door naar het hbo en studeerde sociaal-juridische dienstverlening. Ook na deze studie vond hij dat zijn bagage nog te licht was en stroomde hij door naar de Vrije Universiteit. Daar deed hij een studie rechten die hij in 1997 afrondde. Öntaş en zijn partners Halil Doğan, Anne Neijzen en Cor de Lange stellen het belang van hun cliënt voorop en zijn laagdrempelig. De teller begint bij hen niet meteen te tikken als de cliënt belt of even langskomt. Öntaş en zijn collega’s behandelen zaken zelf en niet – zoals bij veel grote kantoren gebeurt – een stagiair. “Onze cliënten vormen een afspiegeling

van de Amsterdamse samenleving,” vindt Öntaş. “Allochtoon, autochtoon, particulieren en ondernemers.” Mensen kunnen bij hen terecht voor zaken op het gebied van ondernemingsrecht, arbeidsrecht, vreemdelingenrecht of letselschade.

Zakendoen met Turkije

Öntaş begeleidt daarnaast bedrijven en particulieren die in Turkije willen investeren en andersom. “De kennis van beide culturen is hierbij een groot voordeel.” Hij heeft een breed netwerk opgebouwd met bedrijven, professionals en instanties zowel in Turkije als in Nederland. De advocaat heeft hierbij gekozen voor een multidisciplinaire benadering. Hij werkt in dit verband nauw samen met een team van (Turkse) advocaten, fiscalisten, businessanalisten en subsidiespecialisten. Bij Öntaş kan een ondernemer met al deze professionals aan één tafel zitten. Öntaş adviseert en begeleidt bedrijven bij het oprichten van een onderneming, bij een samenwerkingsovereenkomst met een Turkse of Nederlandse partner (joint venture), het aanvragen van subsidies van de

Turkse en de Nederlandse overheid en bij bescherming van de intellectuele eigendomsrechten. Ook draagt hij zorg voor de grensoverschrijvende incasso’s, waaronder de incasso’s van ITKIB te Istanbul. Dit is een federatie van textiel bedrijven die jaarlijks voor circa Euro 764.000 aan goederen naar Nederland exporteert.

Zelfstandig ondernemer

Al tijdens zijn studies maakte Öntaş kennis met de praktijk op de werkvloer. Hij maakte onder meer toiletten schoon, verkocht advertenties en werkte parttime op een advocatenkantoor. Daarna volgde er een baan als bedrijfsjurist bij een onroerend goedmaatschappij. “Binnen twee maanden had ik al een afdeling incasso opgezet en deed ik veel huurzaken en ontruimingen,” vertelt hij. Na twee jaar verruilde hij deze baan voor de afdeling arbeidsrecht van een rechtsbijstandsverzekeraar. In 2001 besloot Öntaş om het werknemerschap aan de wilgen te hangen. Hij koos ervoor om zijn lang gekoesterde droom te volgen: zelfstandig ondernemer worden. Samen met een vriend betrok hij een mooi > TULPIA maar t / april 2007

pand aan de Valeriusstraat in het prestigieuze stadsdeel Oud Zuid in Amsterdam. Daarmee was de geboorte van Doğan & Öntaş Advocaten een feit. Beide advocaten konden zo zelf kiezen voor hun zaken en cliënten. Zelfverzekerd en dankbaar blikt Öntas terug op de adviezen van zijn mentor tijdens de schakelklas: “Hij heeft mij duidelijk gemaakt hoe dichtbij elkaar slagen en falen liggen. Een goed voorbeeld helpt je om de juiste keuzes te maken.” Omdat hij zelf als geen ander weet hoe belangrijk het is om een voorbeeld te hebben is de advocaat nu rolmodel in de klas. In die hoedanigheid - op initiatief van wethouder Ahmed Aboutaleb en bureau Overleren - gaat Öntaş gastlessen geven op vmbo-scholen. Daar maakt hij met plezier declarabele tijd voor vrij, want het past in zijn levensfilosofie.

Ondernemingscan

Hoewel Öntaş en zijn collega’s de belangen van enkele multinationals als Turkish Airlines behartigen, richten zij zich voornamelijk op mkb-ondernemingen. Voor deze doelgroep is er een uniek product ontwikkeld: de ondernemingscan. Met deze scan wordt de onderneming juridisch onder de loep genomen. De advocaten kijken bij-

TULPIA maar t / april 2007

voorbeeld of de algemene voorwaarden kloppen, hoe het met de rechtskeuze zit, of er een huurovereenkomst is en hoe de arbeidsovereenkomsten in elkaar steken. “Vooral veel kleinere bedrijven zijn niet gewend om juridisch advies in te winnen,” weet Öntaş uit ervaring, “waardoor velen van hen geconfronteerd worden met vele duizenden euro’s aan claims. Wij kijken of er lijken in de kast liggen, die meestal pas achteraf ontdekt worden.” Öntaş kan talloze voorbeelden geven waar het allemaal fout is gegaan. “Een cliënt die een bedrijf had overgenomen, schrok hevig toen hij ontdekte dat hij niets vermoedend ook de tien werknemers had overgenomen. Of een restaurateur benaderde ons nadat hij een zaak had gekocht die feitelijk niets waard was. Hij kon niets beginnen met zijn restaurant dat aan een van de drukste straten in Amsterdam lag, omdat de verkoper geen toestemming voor de verkoop had gevraagd aan de verhuurder van het pand.” Het gaat erom dat zulke situaties onnodig zijn als je een deskundige in de arm neemt, vindt Öntaş. “Veel ondernemers hebben namelijk weinig tijd en kennis van wetten en regelgeving,” constateert Öntaş en staaft zijn anekdotes met vuistdikke rapporten die gaan over de knelpunten bij mkb-on-

dernemers en in het bijzonder de nieuwe ondernemers.“Volgens de rapporten hebben deze nieuwe ondernemers een gebrekkige voorbereiding en opleiding en zijn zij eenzijdig bezig. Meestal gaat hun start gepaard met veel risico’s en beginnen zij zomaar. Soms is dat goed, maar vaak ook niet,” vat de advocaat de rest van de bevindingen uit de rapporten in een paar zinnen samen. Omdat er te veel zaken zijn die met een beetje oplettendheid voorkomen hadden kunnen worden, benadert zijn advocatenkantoor bedrijven uit de doelgroep pro-actief. De advocaten willen de ondernemingscan voor iedereen betaalbaar maken en zijn daarom subsidies aan het regelen. Öntaş: “Dit product is zo belangrijk voor elke ondernemer dat wij het tegen sterk gereduceerde tarieven willen aanbieden. Daar maken we ons sterk voor, want dat werkt in het voordeel van de ondernemers.”

•

Doğan & Öntaş Advocaten mr Ali Öntaş Valeriusstraat 92 1075 GC Amsterdam T 020-4700962 I www.onlaw.nl E ontas@onlaw.nl

Expertise en betrouwbaarheid zijn onze instrumenten ADA ACCOUNTANCY is een groeiend en dynamisch bedrijf dat zijn expertise inzet om de ﬁnanciële administratie van uw bedrijf tiptop in orde te maken en zo te houden. Onze ﬁnanciële adviseurs bieden uw onderneming hiervoor advies op maat. Zij kunnen bijvoorbeeld de omzet en winst van uw bedrijf snel voor u berekenen en overzichtelijk presenteren. ADA ACCOUNTANCY biedt u verschillende diensten tegen concurrerende prijzen en verzorgt uw gehele administratie tegen een all-intarief, zoals:             

Bijhouden van de ﬁnanciële administratie (sorteren en coderen van de boekstukken, inboeken in boekhoudsysteem, controles, crediteuren, etc.) Debiteurenbeheer Opstellen van de jaarrekening Exploitatie-overzicht (omzet-, kosten- en winstoverzicht) Verzorgen aangifte omzet- en loonbelasting Begeleiding van startende ondernemers Verzorgen van uw salarisadministratie Verzorgen van uw belastingaangifte Snelle en effectieve uitvoering van notariële zaken Bv’s oprichten Eenmanszaken omzetten naar B.V. Taxeren/waarde bepalen van bedrijven Lid maken van brancheorganisaties zoals: ABU, NBBU, SVU, VRO

Ada Accountancy T.T. Melissaweg 38 - 40 1033 SR Amsterdam

Vestiging in Arnhem Broekstraat 32 6828 PZ Arnhem

Telefoon: 020-694 6600 Telefoon: 026-3895377 Fax: 020-694 1800 Fax: 026-4437152 www.ada-accountancy.nl E-mail: info@ada-accountancy.nl

Vestiging in Den Haag Hoefkade 875 2525 HC Den Haag Telefoon: 070-4274357 Fax: 070-3638097

TULPIA maar t / april 2007

Business kort

Allochtone ondernemers starten Business Development Meetings Door redactie TULPIA

AMSTERDAM – Zo’n veertig ondernemers van allochtone af komst bezochten op 20 december een seminar over bedrijfsovernames. Dit is een serie onder de naam Business Development Meetings die door vier allochtone bedrijven en de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amsterdam wordt georganiseerd. Tulpia Business Magazine, Bedrijvengids Webisrehberi, Ciano Marketing Development en het weekblad Dünya gaan in samenwerking met de Kamer van Koophandel Amsterdam dit jaar een serie bijeenkomsten organiseren die kunnen variëren van internationaal zakendoen, een bedrijf starten tot een bedrijf overnemen. Zo’n 100.000 traditionele Nederlandse ondernemingen staan op de tocht omdat zij geen opvolgers kunnen vinden die hun continuïteit veilig kunnen stellen. Per jaar moeten er 18.000 van deze bedrijven een nieuwe koper vinden. Hoe vind je opvolgers voor deze bedrijven en hoe breng je kopers en verkopers

TULPIA maar t / april 2007

bij elkaar? Tijdens de Business Development Meetings werd hier vanuit verschillende invalshoeken licht op geworpen. Rinie Sminia van de Kamer van Koophandel Amsterdam besprak in vogelvlucht de mogelijkheden en diensten van de KvK met betrekking tot bedrijfsovernames. Namens STEW informeerde Marilou Keller over het hele proces van de bedrijfsovernames en bracht de verschillende vormen en de voor- en nadelen van de bedrijfsoverdracht in kaart. Ronald Lohstro van LTB adviseurs en accountants ging uitvoerig in op de fiscaal-juridische aspecten van bedrijfsovernames. Tijdens de vragenronde en de paneldiscussie werd een aantal onderwerpen als de risico’s, financiering, angsten en kansen verder uitgediept. Na afloop werd er onder het genot van wat Turkse en Marokkaanse hapjes nog verder genetwerkt en nagepraat. Voor nieuwe data houd de website van TULPIA in de gaten.

Turkije: groei in de bouwsector

DEN HA AG – De vooruitzichten in de bouwsector in Turkije zijn gunstig. Hoewel de rentestijging van halverwege 2006 een remmende werking op de sector heeft gehad, staan er vele projecten op stapel. Voor het Istanbulse stadsdeel Bahçeşehir staat de bouw van zevenduizend woningen gepland, gefinancierd door het Duitse investeringsfonds Fideltus. Het Turkse bedrijf Celebcioğlu bouwt momenteel in Ankara het grootste winkelcentrum van de hoofdstad, dat naar verwachting in september 2007 zal worden geopend. Ook in 21 andere Turkse steden zijn grote winkelcentra in aanbouw. Daarbij zijn investeerders uit de Golfregio zich aan het oriënteren op meerdere grote bouwprojecten. Het gaat zowel om woningbouw als om de bouw van commerciële centra, hotels en ziekenhuizen. Emaar Properties uit Dubai wil bijvoorbeeld in de Istanbulse wijk Büyükçekmece zeshonderd luxueuze villa’s laten bouwen. (EVD)

Handelsmissie Milieutechnologie

DEN HA AG – In opdracht van de EVD organiseert VLM tussen 19 tot en met 22 juni een handelsmissie voor de sector milieutechnologie naar Turkije tijdens de ‘3rd Recycling, Environment and Waste Management Trade Fair’. De Turkse markt voor milieutechnologie is veelbelovend door de snelle industrialisatie en verstedelijking. EU-gelden worden ingezet voor omvangrijke investeringen in luchtkwaliteit, waterkwaliteit en afvalmanagement. Er liggen dus zeker kansen voor Nederlandse aanbieders van milieutechnologie, vooral in waterzuivering en afvalverwerking. Na een gedegen intake worden voor deelnemers individuele afspraken gemaakt bij mo-

gelijke opdrachtgevers en partners. Ook staan er collectieve activiteiten op het programma en een beursbezoek. Deelnamekosten zijn 500 euro (excl. btw) per deelnemend bedrijf. Bijkomende kosten, zoals voor reis en verblijf, zijn voor eigen rekening. Aanmelding is mogelijk tot uiterlijk 15 februari 2007. Organisatie: VLM (Vereniging van Leveranciers van Milieuapparatuur en -technieken) Trudi van Spankeren Telefoon: (079) 353 12 85 E-mail: tsp@fme.nl www.vlm.fme.nl

International Study Project Europe 2007: destination Turkey

GRONINGEN – De faculteitsverenigingen van Economische Wetenschappen (EFV) en Bedrijfskunde (BIG) uit Groningen hebben een nieuw internationaal studieproject het levenslicht laten zien: ISP Europe. Het doel van deze organisatie is om onderzoeksopdrachten uit te gaan voeren voor Nederlandse bedrijven in ontwikkelende markten in Europa. Op deze manier vervult het een behoefte van het bedrijfsleven die zusterorganisaties International Study Project (ISP) en Stichting Internationale Studieprojecten (SIS) niet kunnen invullen. De bestemming van ISP Europe is dit jaar Turkije. We hebben voor dit land gekozen vanwege de grote groei die de algehele economie aan het doormaken is en de specifieke mogelijkheden die het land aan het Nederlandse bedrijfsleven biedt, zoals de enorme marktomvang. Verder is het een goede verbinding naar het oosten en een politiek steeds belangrijker wordende natie vanwege haar ligging. Bedrijven die nieuwsgierig zijn naar de mogelijkheden van hun bedrijf in Turkije, kunnen deze onderzoeken met ISP Europe.

Wij bieden een breed scala aan onderzoeks-mogelijkheden, tegen kostprijs. De onderzoeksprojecten die we zullen gaan uitvoeren zijn projecten die volledig op maat gemaakt worden voor hun bedrijf. Gedurende het hele traject zullen de bedrijven op de hoogte gehouden worden van de stand van zaken en er wordt zoveel mogelijk in samenspraak gewerkt. Na een voorlopig onderzoek in Nederland gaan we vanaf 10 november vijf weken lang veldonderzoek doen in Turkije. Het onderzoeksteam bestaat uit tien onderzoekskoppels en twee professoren die hen met raad en daad ondersteunen. Hierna krijgt het bedrijf een volledig onderzoeksrapport waarvan de kwaliteit gegarandeerd wordt door de Faculteiten Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde. www.isp-europe.nl info@ispeurope.nl of bel 050-3638230. Contactpersoon: Jeroen Fidder

VastNed Retail betreedt Turkse markt

DEN H A AG – VastNed Retail heeft zijn eerste stap op de Turkse markt gezet. Het Rotterdamse vastgoedbedrijf kocht voor 9,7 miljoen euro een winkelcentrum in de stad Istanbul van een lokale projectontwikkelaar en een plaatselijk bouwbedrijf. Turkije moet in komende jaren uitgroeien tot de vijfde kernmarkt van VastNed. “In de komende twee tot drie jaar willen we de portefeuille daar laten groeien tot boven de 200 miljoen euro”, zei een woordvoerder van de onderneming. De huidige kernmarkten zijn Nederland, België, Frankrijk en Spanje. VastNed haalt in deze landen gemiddeld een nettorendement van 6,5 procent. In Turkije verwacht VastNed een nettorendement van meer dan 10 procent. “Het bruto binnenlands product

per hoofd van de bevolking ontwikkelt zich gunstig en de economie groeit. We zien Turkije als een aantrekkelijk land voor de lange termijn”, aldus de zegsman. Turkije moet op den duur 10 procent uitmaken van de volledige vastgoedportefeuille van VastNed Retail, die momenteel een omvang heeft van circa 1,6 miljard euro. Het winkelcentrum in Istanbul beslaat ruim 4800 vierkante meter en bestaat uit onder andere een supermarkt en een fitnessclub. Het merendeel van de winkels is verhuurd aan nationale winkelketens voor een “vrij bescheiden” gemiddelde prijs van 125 euro per vierkante meter. VastNed rekent op een brutohuuropbrengst van 750.000 euro per jaar.

Maritieme Vakbeurs Europort Turkije

DEN HAAG – Van 22 tot en met 28 april 2007 organiseert Vereniging Holland Marine Equipment, in opdracht van EVD, twee exportactiviteiten in Turkije: een korte handelsmissie met aansluitend het Nederlands Paviljoen tijdens Europort Eurasia 2007. De meest gebouwde typen schepen zijn sleepboten en kleine chemicaliën- en productentankers. In dit segment is de Turkse scheepsbouw het meest competitief met de scheepswerven in het Verre Oosten. Veel equipment wordt uit Europa geïmporteerd. Exposanten profiteren van ons turn-key beurssysteem: standbouw, catering, elektra, standinventaris en gezamenlijke PR zijn inbegrepen. De kosten bedragen 195 euro per vierkante meter, exclusief btw. Aanmelding is mogelijk tot uiterlijk 16 februari 2007. (EVD) Vereniging Holland Marine Equipment Henk Gennissen Telefoon: (010) 444 43 33 E-mail: hg@hme.nl TULPIA maar t / april 2007

Adressenwinkel voor Turkse bedrijven Tekst en foto’s TULPIA MEDIA TEAM

Hij kent veel ondernemers van Turkse afkomst in Nederland persoonlijk en beschikt over 11.000 adresgegevens in de mkb-sector. Daarnaast heeft hij in zijn adressenbank ruim 3.500 bedrijven in België, 20.000 in Duitsland en de rest van de in totaal 355.000 adressen is afkomstig uit bedrijven in Turkije. Sedat Çakır (46) is de uitgever van bedrijvengids Webişrehberi. Hij wordt geregeld benaderd door bedrijven om marktonderzoek te doen over de Turkse bedrijvigheid in Nederland. Banken, verzekeringsmaatschappijen, autofabrikanten, bedrijven in de (kantoor) meubelindustrie, accountantsbureaus, groothandels in levensmiddelen en Office Centers, vragen Çakır om adressen te selecteren voor direct mailing, conferenties, seminars, workshops en andere bijeenkomsten. Ook wordt hij be-

TULPIA maar t / april 2007

naderd door bedrijven in Nederland die zaken willen doen in Turkije en door Turkse bedrijven die in Nederland willen investeren. Çakır werkt sinds 1999 als intermediair en actualiseert dagelijks zijn databank, die ook via het Internet te raadplegen is (www.webisrehberi.com) en geeft jaarlijks een gids uit in vier talen: Nederlands, Turks, Engels en Duits. Dit jaar viert Webişrehberi zijn eerste lustrum en komt medio maart uit. Daarnaast organiseert Çakır ook businessbijeenkomsten, zoals Business Development Meetings. Webişrehberi Postbus 9879 1006 AN Amsterdam T 020 486 63 88 F 020 486 63 77 E info@webisrehberi.com I www.webisrehberi.com

Jazz uit Istanbul

wintigers waren we. Twee Hollandse jongens uit de bollenstreek. We kenden elkaar nog maar een paar maanden via onze jazz band. Het leven was chaotisch en intensief, de verkeringen net uit. Dus besloten we als twee maten op vakantie te gaan. We prikten met onze ogen dicht op de kaart van Europa en het potlood viel op dat grote land rechtsonder: Turkije. Een land dat ik natuurlijk wel kende van de Eufraat en de Tigris, maar zeker nog niet beleefd had. Spannend en weer iets geheel anders na al die interrail vakanties door Europa. Zonder voorbereidingen vlogen we naar Istanbul. De enige zekerheid die we hadden was dat we drie weken later weer zouden terugvliegen. Vanaf de eerste dag leek onze vakantie op een geheel verzorgde verwenreis waarbij we werden onthaald als VIPs. Al op Istanbul Airport vochten 2 gele taxi’s met elkaar om ons te mogen vervoeren. Ze kwamen tot een compromis: we mochten instappen in de voorste taxi en dan halverwege de reis overstappen in de 2e taxi die ons volgde. Voor de langere afstanden maakten we voornamelijk gebruik van het geniale busnetwerk dat Turkije bij elkaar bindt. We reisden met de klok mee door het land. Van Istanbul via Ankara, Samsun en Trabzon tot aan het betoverende blauwe meer van Van. Vervolgens via Göreme, Antalya, en Pamukkale weer terug. Bijna overal waar we uit de bus stapten werden we opgewacht door een lokale bewoner. Deze stelde zich dan voor met “I am your friend”. Vervolgens nam hij ons bij de hand en probeerde om al onze wensen in vervulling te laten gaan. “Waar willen jullie eten?”, “Waar willen jullie slapen?”, “Wat willen jullie zien?”. Door mijn interrail ervaringen in Zuid Europese landen was ik in het begin nogal achterdochtig door zoveel hartelijkheid. Ik wist wat het is om door Joegoslavië te moeten reizen nadat je rugzak is gestolen. Of dat je na het omwisselen van Griekse Drachmen in Italiaanse Lires goed moet oppassen dat je geen appel koopt voor 25 gulden in de haven van Brindisi. In Turkije bleek alle hartelijkheid echt gemeend. Tijdens de reis nam ik me voor om iedere Nederlandse Turk voortaan als mijn vriend te begroeten en bij mij thuis uit te nodigen op de thee. Een van de eerste avonden zaten we op het balkon van ons appartement in Samsun. Ik kreeg een gitaar in mijn handen gedrukt en leerde een nationaal deuntje. Het ging over een meisje in een sigarettenfabriek en iedereen zong mee. Mijn vriend had een mondstuk van zijn trompet meegebracht en samen speelden we er op los: Jazz. Op een gegeven moment zag ik door mijn waas van Raki, nationale drank, een agent staan met een enorme snor. Ali, de pensionhouder, besloot dat het bedtijd was. De volgende dag wilden we vertrekken, we moesten immers nog duizenden kilometers reizen, maar Ali vroeg ons om nog een extra nacht te blijven. We hoefden niet te betalen en hij zou ons eerst meenemen naar een bruiloft en daarna naar een paar feestjes met goede live muziek. Natuurlijk hadden wij daar wel oren naar. Met de dolmus werden we naar de bruiloft gebracht. We aten, dronken en dansten en al snel speelden we ons repertoire op gitaar en mondstuk. De rest van de avond werden we in sneltreinvaart vervoerd langs wel acht andere hotels en feestlocaties. En de beloofde live muziek? Die speelden wij zelf!

Column

Jan Heemskerk • KPN

Toen was jazz in Turkije lang niet zo populair als nu. In Istanbul heb je inmiddels zelfs jazzbars zoals Nardist bij Galata toren. En in het kader van het Turkey Now festival komen de musici nu vanuit Istanbul om hier te spelen. Wij moesten toen nog zelf voor live muziek zorgen maar nu gaan we in Amsterdam genieten van pure jazz uit Istanbul.

TULPIA maar t / april 2007

Cover Story

Minik Serçe

grote veroveraar

Met recht kan de Turkse diva Sezen Aksu als de koningin van de moderne Turkse muziek genoemd worden. Zij is de moeder van vele megasterren, geliefde van miljoenen, Minik Serçe (“klein musje”) voor Turken in Turkije en daarbuiten.

Tekst Tuncay Çinibulak Foto’s IKSV

In de Rotterdamse Doelen werd zij dan ook voortdurend bejubeld door haar fans. Meisjes riepen haar toe: Sezen abla (“oudere zus”), jongens: “Sezen, ik ben verliefd op jou” of “Sezen, u bent onverslaanbaar”. Op het einde van haar concert verlieten velen geëmotioneerd door haar moed als vrouw de zaal, nadat zij Hadi gelin üstüme, kormuyorum (“Kom maar op ik ben bang nergens bang voor”) had gezongen. Dit is een protestliedje dat tegen politiek-maatschappelijke, maar ook tegen mannelijke, of welke vorm van onderdrukking ook gaat. Kaarsrecht stond zij daar zoals zij heel haar leven deed, onbuigzaam, moedig en rebels tegenover de beklemmende en verlammende tradities, regels en wetten. Al meer dan dertig jaar is Sezen Aksu een “instituut” in Turkije. Zij is een intellectueel, inspirator, tekstschrijver, zangeres, componist en entertainer. Zij heeft haar naam vooral te danken aan haar lyrische teksten en meer dan vierhonderd gecomponeerde stukken. Bovendien heeft zij meer dan twintig albums op haar naam staan. Met haar mediterrane, oosterse en westerse stijl scoort zij altijd hoog op de hitlijsten en is ze al jaren favoriet op bruiloften en partijen. Veel bekende artiesten als de megaster Tarkan, de Eurovisie Songfestival-winnares Sertap Erener, de charmante en sexy zangeres Aşkın Nur Yengi en Kenan Doğulu, die Turkije dit jaar vertegenwoordigt bij het Eurovisie Songfestival, hebben hun bekendheid in eerste instantie te danken aan de ijzersterke nummers van Sezen Aksu. Aksu treedt de laatste jaren ook op met buitenlandse artiesten. Zo stond ze twee jaar geleden met jazzmuzikant Willem Breuker in het Amsterdamse Concertgebouw. Ze zong verschillende duetten met de Griekse diva Charis Alexiou en nam het album Wedding and Funeral op met de Servische Goran Bregovic. Zelden is een artiest in Turkije zo bemind als

TULPIA maar t / april 2007

Sezen Aksu. Zij wordt vereerd door studenten, intellectuelen, feministen, progressieve en conservatieve Turken. Zij is oprecht en onbevreesd. Zij heeft gedichten van progressieve persoonlijkheden in haar teksten verwerkt zoals die van de vermoorde leraar en dichter Sebahattin Ali. Benim meskenin dağlardır (“Bergen zijn mijn veilige oorden”), dat in de jaren tachtig haar extra roem bezorgde omdat zij een progressieve stem liet klinken na de militaire coup. Zij zorgde met haar album Gülümse (“Glimlach!”) in 1991 weer voor opschudding. Gülümse is een gedicht van een gematigde, eenzame Koerdenleider in ballingschap: Gülümse, bulutlar gitsin (“Glimlach, zodat de zwarte wolken verdreven worden”) / Bir kedim bile yok, anlıyormusun (“Ik heb kind noch kraai, begrijp je?”). In de jaren negentig woedden er hevige gevechten tussen Koerdische rebellen en het Turkse leger. Zij werd door de nationalisten uitgemaakt voor verraders, maar Minik Serçe zou geen Minik Serçe zijn als zij zou zwichten voor die druk. Zij vond dat elk goed gedicht de aandacht verdiende en liet zich niet weerhouden door etnische of culturele verschillen. Zij zong samen met componist en protestzanger Zülfü Livaneli of met de meester op de bağlama (driesnarig tokkelinstrument) Arif Sağ. Livaneli was een tijdje omstreden vanwege zijn hechte band met de Griekse musici zoals de componist Mikis Theodorakis. Maar dit alles kon de superster niet van de wijs brengen. Haar progressieve levenshouding loopt als een rode draad door haar muziekstukken en teksten heen. Zij zingt dan ook hekelend over de eerwraak (namus), een thema dat nog maar zelden is aangeroerd. Ook brengt zij de ondergeschikte positie van de vrouw ter sprake zoals in Beni kategorize etme (“Stop mij niet in een hokje”). Sezen Aksu’s vooruitstrevende en rebelse houding is op zich wel te begrijpen. Geboren op

13 juli 1954 in Denizli, groeide zij vanaf haar derde op in Izmir. Na de middelbare school wilde zij journalistiek studeren, maar haar vader vond dat geen goed idee. Na een tijdje een agrarische studie gevolgd te hebben gaf zij uiteindelijk gehoor aan haar muzikale roeping. Zij stippelde haar eigen carrière uit en hunkerde naar zelfstandigheid. Op haar 21ste debuteerde zij in 1975 met haar album: Hadi şansım, gel bana (“Kom op, geluk, kom naar mij toe!”). Het geluk was inderdaad met haar, maar een bliksemcarrière zat er nog niet in. Pas na haar derde album Serçe (“Musje”), waar zij haar koosnaam aan te danken heeft, brak zij drie jaar later door. Zij werkte samen met verschillende artiesten en haar populariteit nam hand over hand toe. Zij werd de geliefde en Minik serçe van miljoenen Turken. Het politieke klimaat in Turkije ging niet ononopgemerkt aan haar voorbij. Begin jaren tachtig zijn de “donkere” jaren in Turkije vanwege een militaire coup. Toch zet de populariteit van Sezen Aksu zich nog altijd voort. De verkozen liberale premier Turgut Özal voerde een depolarisatiebeleid om jongeren ver van de politieke arena te houden. Er moest een westers georiënteerde generatie gekweekt worden. De eerste bouwstenen voor deze generatie werden mede door Sezen Aksu gelegd door talentvolle jongeren een kans te geven in de popmuziek. Naast Sertap Erener, Aşkın Nur Yengi hoorde Yonca bij de nieuwe aanwas die de harten van miljoenen jongeren wist te veroveren. Sezen Aksu had een nieuwe generatie artiesten gekweekt die later werd aangevuld met megasterren als Tarkan en Kenan Doğulu. Als levende legende heeft Sezen Aksu haar naam weten te kerven in de harten van vele generaties. Minik Serçe zelf bereikte in de jaren negentig haar muzikale toppunt. Maar dat zenit blijkt een fata morgana die voortdurend opschuift naar een hoger punt.

• TULPIA maar t / april 2007

Kunst & Cultuur

Turkey Now Festival In het kader van het Turkey Now Festival zocht TULPIA de sterren van het festival in Istanbul op en sprak met hen over hun passies en verwachtingen van hun optredens in Nederland. Aan het woord zijn de cellist Uğur Işık en de klarinettist Hüsnü Şenlendirici.

Tekst Tuncay Çinibulak Foto’s TULPIA MEDIA TEAM / IKSV

Uğur Işık wekt Anatolische geest tot leven ISTANBUL – Het is een komen en gaan van artiesten, acteurs, dansers en musici bij het IKSV in Istanbul. Organisatoren van de Istanbulse Stichting voor Kunst en Cultuur, de Turkse partner van het Turkey Now Festival, is druk in de weer om de laatste puntjes op de i te zetten voor de optredens in Nederland. Zoals afgesproken wacht cellist Uğur Işık geduldig op onze afspraak. Samen met de Nederlandse basvirtuoos Eric van der Westen staat hij binnenkort op de podia in Amsterdam en Rotterdam en nemen zij hun toehoorders mee op ontdekkingstocht door een muzikaal mozaïek van Turkije. Uğur Işık is een van de zeldzame cellisten in Turkije die een doorbraak hebben gemaakt. Hij lacht weinig, is spaarzaam met woorden en gebaren, maar wanneer hij een glimlacht, is dat warm en muzikaal. “Ik heb niets nieuws gecreëerd op mijn cd,” zegt hij in alle bescheidenheid, doelend op zijn album Cello unveils Anatolian spirit. “Ik heb op mijn manier en met mijn cello een bloemlezing gemaakt van de bestaande liederen die Anatolië heeft voortgebracht.” Uğur Işık slaagt erin om op unieke wijze het typisch westerse instrument cello en de rijke Anatolische muziekcultuur met elkaar te verzoenen, zonder de authenticiteit van de composities te verliezen. Nog nooit is bijvoorbeeld het meesterstuk Haydar, haydar (“Leeuw, leeuw”) van de levende legende van de alevitische volksmuziek Ali Ekber Çiçek op deze manier ten gehore gebracht. Zijn uitvoering is uniek en geeft de sensatie van een glaasje water bij een enorme dorst. Dit nummer

TULPIA maar t / april 2007

is voor experts een teken dat Uğur Işık met overgave en omzichtigheid nummers heeft gekozen en ook meesterlijk opgenomen, die hij ook in Nederland zal laten klinken. Işık is wat instrumenten betreft van alle markten thuis. Hij heeft al vele instrumenten onder handen gehad, zoals de oed (een fretloze, elfsnarige Arabische luit) en de mandoline. “Maar al vroeg ontdekte ik dat ik alleen op de cello de beste vertolker van de rijke muziekcultuur van Anatolië zijn kan,” vertelt hij glimlachend. ”Ik maak met mijn metgezel de cello een wandelingetje door Anatolië, zomaar door de tijden en culturen heen. Van Ottomaanse hofmuziek tot klassiek Turks en van volksmuziek tot spirituele mevlevi, alevistische, Armeense, Joodse, Koerdische en Griekse muziek. Dat zijn culturen die Anatolië hebben gedeeld, die ik omarm.” Ook heeft Işık een grondige studie gemaakt van het muzikale mozaïek van Turkije en zich zijn westerse cellotechniek eigen gemaakt op het conservatorium. Hij heeft ontdekt dat in Anatolië alles om het gevoel, de energie, overgave, extase, brandende liefde, het verlangen, heldhaftige daden en het verdriet draait. “Ondanks culturele verschillen, hebben deze volkeren hun lief en leed met verschillende motieven en instrumenten ten gehore gebracht, maar de essentie van hun gevoelens is dezelfde. Zij hebben natuurlijk dezelfde lucht ingeademd, uit de zelfde bron gedronken en van de Anatolische sofra (lage ronde eettafel) gegeten.” De cellist is in dienst van de Turkse Radio en Televisieomroep TRT. Hij mag in

de regel niet zomaar een concert geven. Toch gelden er uitzonderingen wanneer het om een speciaal project als het Turkey Now Festival gaat. Hij leeft dan erg naar de concerten toe om de reactie van het publiek te peilen. Daarbij komt nog dat hij met iemand gaat spelen die hij nog nooit heeft ontmoet. “Ik heb de optredens van Eric van der Westen via het internet gevolgd en naar zijn uitvoeringen geluisterd. Ik was er erg geboeid door. Maar nu gaat erom of wij op het podium elkaar goed zullen aanvoelen en aanvullen, want ik kies vaak voor improvisaties, terwijl Eric het liefst binnen zijn eigen kader blijft.” Işık zal tijdens zijn concert zeker de nummers die hij op zijn cd heeft staan ten gehore brengen. ”Ik hoop daarmee de geest van de gecomponeerde stukken en hun scheppers tot leven kan wekken. Dat is mijn wens.” v

Hüsnü’s klarinet verkondigt Gods boodschap

Minstens zo interessant is de beroemde klarinettist Hüsnü Şenlendirici. Wegens zijn drukke leven ontvangt hij zijn gasten het liefst in zijn studio in een achterbuurt van Istanbul, Dolapdere. In spijkerbroek en vest daalt hij de trap af naar de kelder en begroet zijn gasten hartelijk alsof hij ze al van vroeger kent. Hij is spontaan, straalt geluk en zelfvertrouwen uit. Daarnaast is hij goed onderlegd in de westerse muziek, muziek uit de Balkan en de vele Turkse stijlen. Hüsnü Şenlendirici is ontzettend populair in Turkije en onder de Turken in Europa. Hij heeft zijn eigen muziekprogramma’s op de Turkse televisie, speelt in een soap en wordt vaak te gast gevraagd voor andere muziekprogramma’s. Hij geniet de populariteit van een popartiest, maar is desondanks ‘gewoon’ gebleven. Geen kapsones of uit-de-hoogte-doen. Hij praat met iedereen alsof hij met een vriend praat: openhartig en plezierig. Het komt geregeld voor dat mensen hem op straat tegenkomen, de hand schudden of kussen, een praatje maken en dan weer doorlopen. Hij stoort zich niet aan mensen die voor dat oponthoud zorgen. Integendeel, daar geniet hij juist van en krijgt zo een indruk van zijn kunnen. Muziek is Hüsnü – hij wil het liefst met de voornaam aangesproken worden – met de paplepel ingegoten.“ Mijn vader was trompettist,” vertelt hij met glinsterende ogen. “Ik luisterde veel naar hem en werd dan ook geïnspireerd door hem. Maar niet alleen door hem, want heel de familie van mijn ouders was zeer muzikaal en bespeelde een blaasinstrument. Zo waren mijn beide opa’s klarinettist.” Hüsnü heeft niet bewust voor de klarinet gekozen. Dat is hem als het ware in de schoot geworpen. “Mijn opa van moederskant had een schoenreparatiezaak en verhuurde muziekinstrumenten,”

zegt hij terugblikkend op de periode toen hij een jaar of vijf was. “Daar mocht ik al die instrumenten uitproberen. Al blazend ontdekte ik tot mijn grote verrassing dat ik zomaar klarinet kon spelen. En sindsdien heb ik dit instrument nooit meer losgelaten.” Niet alleen zijn stamboom was muzikaal, maar ook de stad en de buurt waar hij geboren en getogen is: Bergama. “Als je op straat liep, hoorde je altijd wel ergens muziek. Iedereen bespeelde een instrument, meestal klarinet of trompet. Je hoorde mensen oefenen of repeteren. De mensen in Bergama hebben veel culturele overeenkomsten met de Roma uit de Balkan. Bij ons spelen maar weinigen Turkse instrumenten als oed, saz (zevensnarig tokkelinstrument), mey (kleine hobo) of viool. Wel trompet of klarinet.” Hüsnü heeft tot zijn twaalfde gevoelsmatig traditionele West-Turkse en Balkanmuziek geleerd, maar daarna ging hij naar het conservatorium van de Instanbul Technical University. Daar heeft hij vier jaar onderwijs in de westerse klassieke muziek gevolgd. “Al tijdens mijn studie begon ik veel te reizen en speelde ik met muzikanten uit andere landen en culturen. Zo heb ik mijn horizon verbreed en ontwikkelde ik een goed gehoor voor de verschillende stijlen.” Dat hij zijn stukken strak, maar ook gecontroleerd-speels kan spelen maakt hem uniek. Dat heeft hij te danken aan zijn muzikale opvoeding en opleiding. “Er is een wezenlijk verschil bij het leren van muziek. In de westerse muziek leer je de noten en de beheersing van het

instrument. Gevoel speelt pas veel later een rol. In de Oosterse methode is het juist andersom. Ik ben door beide tegelijk gevormd.” Hüsnü houdt van een gemengd publiek dat goed naar zijn verschillende stijlen luistert. “Ik heb ooit eerder in Nederland gespeeld. Ik moet zeggen dat het publiek een goed gehoor heeft voor muziek. Daar geniet ik van, en dan kom ik sneller los. Voordat Hüsnü zijn verhaal afrondt, speelt hij enkele oosterse en westerse stijlen op zijn klarinet en laat hij de tatoeage op zijn linkerarm zien, waarop engelen hem een klarinet aanreiken. “Tijdens een concert in Central Park in New York hoorde ik een vrouw roepen. Na afloop vertelden mijn vrienden dat ze zei: “Speelt hij niet wat God ons probeert duidelijk te maken? Hij brengt Gods boodschap over. Wij moeten ondanks al onze verschillen elkaar liefhebben en respecteren.” TULPIA maar t / april 2007

Kunst & Cultuur

Samen lachen, dansen en huilen in

Podium Mozaïek

In de Amsterdamse wijk Bos en Lommer op de kruising van de Admiraal de Ruyterweg en de Bos en Lommerweg staat een markant witte kerkgebouw. De voormalige gereformeerde Pniëlkerk is een opvallende verschijning in een straat waar met elkaar vergelijkbare etagewoningen het gezicht bepalen. Even zo bijzonder als het pand waar zij gehuisvest is, is haar huidige gebruiker Podium Mozaïek. Tekst Sonja Havermans Foto’s TULPIA MEDIA TEAM & Podium MozAïek

TULPIA maar t / april 2007

“Toen wij aan een locatie dachten, was het van meet af aan duidelijk dat we ons in Amsterdam West wilden vestigen,” vertelt initiatiefnemer en zakelijk leider Zafer Yurdakul (43). “Want in dit stadsdeel wonen heel veel mensen met een dubbele culturele achtergrond, die tot onze doelgroep horen.” Podium Mozaïek wil de wisselwerking tussen buurtbewoners onderling bevorderen. En wel op een heel bijzondere manier, namelijk door middel van kunst en cultuur. “Wat wij doen betreft de leuke kant van de multiculturele samenleving. En wat levert nou een betere dynamiek op dan samen lachen, dansen en huilen?” geeft Yurdakul de essentie van Podium Mozaïek weer. De voormalige kerk is van binnen helemaal veranderd om als cultureel centrum dienst te doen. Het preekgestoelte is vervangen door een podium. De dominee van weleer heeft plaatsgemaakt voor acteurs, dansers, cabaretiers en muzikanten, en de

Zafer Yurdakul

preek voor het maatschappelijke debat. Podium Mozaïek organiseert verder ook kunst- & cultuurprojecten voor scholieren en talentenjachten om getalenteerde jongeren aan te moedigen. Het podium wordt bespeeld door de huisgezelschappen Theater Rast en Circus Elleboog en door diverse andere vaste spelers. Daarnaast worden er (inter)nationale producties ingekocht. Het brede aanbod wordt voor de verschillende doelgroepen in vijf zogenaamde programmaformats met sprekende namen onderverdeeld. Zo is er het programmaformat Different vibes. Hiertoe behoren voorstellingen die dienen

Zafer Yurdakul bedenkt af en toe ook zelf nog podiumactiviteiten en evenementen. Uit zijn koker komt een serie evenementen over het nieuwe, andere Turkije onder de naam ‘Turkije Nu, Ontsluierende Ontmoetingen’. De Nieuwe Kerk waar nu de Istanbul-tentoonstelling is en Podium Mozaïek werken hiervoor samen. Op het programma bij Podium Mozaïek staan in maart nog:

als culturele mix voor bezoekers van 1538 jaar. Club Mozaïek bedient de jongeren met voorstellingen, maar ook met workshops en masterclasses. Op zondagmiddag zijn er familievoorstellingen van het format Lanterfanter. Het hoogtepunt van al die voorstellingen is volgens Yurdakul de jaarlijkse productie van de 5 o’ Clock Class. Een voorloper van de theaterschool die door een interculturele spelersgroep met Theater Rast wordt uitgevoerd. De man die zoveel mogelijk voorstellingen probeert te zien, verklaart zijn voorkeur zo: “De zaal zit dan vol met mensen uit alle culturen die Amsterdam rijk is.”

Podium Mozaïek za 17 maart 20.30 u. Turkije Nu, Ontsluierende Ontmoetingen 4: Identiteit, Crossing the bridge 1 Een gesprek met spoken woord artist Arzu Kokeng, impressario Abdullah H. Geel (Audiomaze) en de Rotterdamse VJ Yonca over jongerencultuur in Amsterdam, Rotterdam en Istanbul, geïllustreerd met video en muziek. Met een spoken word performance van Arzu Kokeng. Later video en muziek van VJ Yonca.

Podium Mozaïek is als ontmoetingsplek niet beperkt tot de theaterzaal boven in het gebouw. De entree leidt bezoekers het theatercafé binnen. Het café is groot, drukbezocht en de sfeer is heerlijk ontspannen. Ook hier vormen de gasten een bonte doorsnee van wijkbewoners: blank en gekleurd, jong en oud, van huisvrouw tot zakenman. Er zijn mensen die komen voor een kop koffie, om vrienden en kennissen te zien of om even bij te komen van het werk. Anderen genieten van verrassende gerechten uit de open wereldkeuken. Het theatercafé dat geopend is van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat heeft in >

Podium Mozaïek zo 18 maart 20.30 u. Turkije Nu, Onsluierende Ontmoetingen 4: Identiteit, Crossing the bridge 2 Nieuwe muziekstijlen: muziek van de componist Selim Doğru: Kuyu voor cello en piano (2000), The Disciple voor Cello, tape en danseres (2006) en Les Comparaisons, tape solo (2002). “Nieuwe fusions dienen zich aan: zullen die leiden tot nieuwe muzikale stromingen? Presentator Özkan Gölpinar in gesprek met mensen die al jaren actief zijn in het

programmeren van festivals en concerten voor een gemengd publiek. Met o.a. Adnan Dalkıran (Kulsan) en Gail Pilgrim (Liteside Festival). Nieuwe muziekstijlen: jazzzangeres Esra Dalfidan en ensemble. Moderne jazz, waarin qua ritmiek en melodie elementen uit de Turkse muziekcultuur herkenbaar zijn.

TULPIA maar t / april 2007

zijn korte bestaan al een bijzondere plaats in de buurt weten te veroveren.

Ook voor bedrijven

“Wat Podium Mozaïek doet is een druppel op de gloeiende plaat,” vindt Yurdakul. “Maar het heeft wel impact. De mensen in de buurt zijn er trots op dat er zo’n culturele voorziening bestaat. Het maakt zichtbaar dat er een enorme potentie is. Veel Amsterdammers uit West doen mee aan allerlei activiteiten. En ze nemen zelf ook initiatieven, bijvoorbeeld tot een fototentoonstelling. Of er zijn mensen die iets op het podium doen. Een enkele keer zijn ze zo goed dat we ze opnemen in de programmering,” vertelt de man wiens hart en ziel in het project ligt. Niet alleen buurtbewoners kunnen terecht bij Podium Mozaïek. Ook bedrijven en maatschappelijke organisaties weten inmiddels de weg naar deze unieke instelling te vinden voor een congres, bedrijfsuitje, receptie, voorstelling of andere bijeenkomst met een multicultureel tintje. “Wij kunnen alle kanten op. Van meedenken over de invulling van het evenement, het verzorgen van de catering tot het zorgen voor gepast amusement.” Desgewenst adviseert Yurdakul organisaties ook als het gaat om inzicht te verkrijgen in een bepaalde cultuur. Of wanneer het de afstemming van vraag en aanbod in een bepaalde culturele markt

TULPIA maar t / april 2007

betreft. Het is uiteindelijk ook die adviseursrol van Yurdakul die zes jaar geleden geleid heeft tot het initiatief voor Podium Mozaïek. Als organisatieadviseur gericht op de ontwikkeling van de sociale sector kwam Yurdakul veelvuldig in aanraking met culturele initiatieven zoals de productie van een toneelstuk of de organisatie van een muziekevenement. Hij regelde projectgelden, de sponsoring, een accommodatie en deed de marketing voor veel organisaties. “Hoewel ik heel wat voor elkaar gebokst heb, is er bij geldverstrekkers nog te weinig draagvlak voor individuele initiatieven. En daarbij komt dat de verschillende groeperingen op deze manier naast elkaar blijven leven,” motiveert de zakelijk leider die ooit opbouwwerk, theaterwetenschappen en politicologie studeerde, zijn idee voor een cultureel verzamelpunt. Deze oud-politicus uit de Amsterdamse gemeenteraad zag voor zich hoe uiteenlopende disciplines er kunst maakten voor een nieuw publiek. Maar zover was het nog lang niet. Er waren een goed doordacht plan, veel geld en een gebouw nodig. Het gebouw, dat uit 1950 stamt, diende zich in 2002 als eerste aan. Yurdakul: “Tijdens die eerste kennismaking met het gereformeerde kerkbestuur heb ik een paar keer gezegd dat we er een theater en kunsthuis van wilden maken. Zij bleven het over een moskee

hebben. Nu zijn ze heel trots. Toen konden ze zich niet voorstellen dat het waar was.” Woningbouwcorporatie het Oosten Kristal was bereid de kerk te kopen en aan Podium Mozaïek te verhuren. De gemeente en het stadsdeelbestuur zegden hun steun toe en ook de financiering kwam uiteindelijk helemaal rond met behulp van onder meer het VSB-fonds en Stichting Doen. De kerk werd ingrijpend verbouwd en na een moeizaam en complex traject was het in 21 september 2005 zover: Internationaal cultuurpodium Mozaïek werd officieel geopend. Het project kende een vliegende start. Tot nu toe heeft Podium Mozaïek zo’n 25.000 bezoekers in huis gehad. Over de toekomst zegt Yurdakul: “Ik verwacht dat Podium Mozaïek zich helemaal wortelt in dit deel van de stad zodat we ons nog beter kunnen toeleggen op het aanjagen van multiculturele producties. En zodat we artistiek een inhoudelijke verdieping kunnen aanbrengen. Wat ik voor me zie is dat mensen uit verschillende culturen zich nog beter kunnen inzetten voor nieuwe, mooie kunst.”

•

Podium Mozaïek Bos en Lommerweg 191 1055 DT Amsterdam www.podiummozaiek.nl

Kunst & Cultuur

Mevlana

ontworteling, liefde en de weg naar god Door Redactie TULPIA

Eeuwenlang was de Perzische dichter en mysticus Jalal al-Din Rumi (1207-1273), oftewel Mevlana, alleen in het MiddenOosten en Azië bekend. Maar nu heeft ook het Westen hem ontdekt als een van de allergrootste literaire en spirituele persoonlijkheden die de wereld ooit gekend heeft. Zijn werken worden vrijwel in alle talen vertaald en hij krijgt een betere plek in de leer van soefisme. Hij is al op jonge leeftijd ontheemd van zijn geboorteplaats waardoor hij van plaats tot plaats moest trekken. Vanwege zijn humanistische en mystieke filosofie, is hij gemeengoed geworden van vele volkeren en vereerd als het rasechte kind uit eigen bodem. Jalal al-Din Rumi, die in het westen Rumi wordt genoemd en in Turkije Mevlana (“onze heer”), werd geboren in Balkh op 30 september 1207. Balkh, gelegen in het huidige Afghanistan, was destijds onderdeel van het Perzische rijk.Zijn eigen naam was Mohammed met de titel Jalal al-Din ofwel heer. Vanaf de 15e eeuw werd hij Mawlawi genoemd, afgeleid van zijn titel Mulla-yirum (de geleerde meester van Anatolië). Sinds de 19e eeuw is zijn bekendheid in het Westen gestadig gegroeid. Hier gebruikt men zijn naam Rumi, afkomstig van het Romeinse Anatolië. Zijn vader Mohammed ibn Hussain Khatibi, beter bekend als Baha’ al-Din Walad was een uitstekende soefimeester. Vanaf 1210 verlaat de familie en een groep volgelingen van zijn vader de geboortestreek en trok naar het westen. Zeer waarschijnlijk was dat onder invloed van het dreigende gevaar van de Mongolen die met hun leider Djhengis Khan, Perzië waren binnengeval-

TULPIA maar t / april 2007

len en daar een verschrikkelijke slachting onder de bevolking uitvoerden. Op deze tocht verbleef de groep regelmatig voor langere tijd in een bepaalde stad. De eerste stad was Nayshapur. Hier ontmoette Jalal al-Din de grote Perzische dichter Farid al-Din’Attar. Daarna trokken zij naar Bagdad, waar zij zeer gerespecteerd werden en veel theologen en soefi’s ontmoetten. Via Mekka gingen ze naar Syrië waar ze een aantal jaar bleven wonen en waar Jalal al-Din klassieke Arabische dichtkunst schijnt te hebben gestudeerd. Daarna trokken zij naar Anatolië, waarschijnlijk op uitnodiging van de Selçukse sultans. In eerste instantie vestigden zij zich in Karaman (Centraal-Turkije), waar de moeder van Mevlana in 1225 overleed. Hier trouwde de achttienjarige Mevlana en werd zijn eerste zoon geboren. Een paar jaar later trok de familie naar de plaats Konya, eveneens in Turkije, waar men zich definitief vestigde. Konya, dat ook voorkomt in de Bijbel, in het boek Handelingen van de apostelen, was in die jaren een vredige thuishaven in de Islamitische wereld, die geteisterd werd door de invasie van de Mongolen. Konya en omgeving was het middelpunt van religieuze activiteiten. Dit was mede te danken aan de cultuur en religie, die de vele vluchtelingen meebrachten. De vader van Mevlana werd professor aan één van de vele scholen in Konya. Toen hij in 1231 stierf, volgde hij hem op als leermeester. Hij was deskundig op het gebied van rechtsgeleerdheid, theologie en soefisme had hij een groot aantal leerlingen. Op het gebied van het soefisme werd

hij door een oud-leerling van zijn vader ingewijd in alle aspecten. Na de dood van de Sultan (1235) ontstond er een onrustige tijd als gevolg van het oprukken van de Mongolen, die ook een aantal steden in Oost-Anatolië hadden veroverd. In die tijd zwierven er ook zogeheten derwisjen door het land. Vreemde mannen, vaak gekleed in dierenhuiden en met ijzeren ringen rond hun armen en in hun oren, met een geheel eigen soefitraditie, die sterk afweek van de klassieke soefitraditie. In het jaar 1244 ontmoette Mevlana de rondtrekkende derwisj Sham-i Tabrizi (“zon van het geloof”). De ziel van Mevlana raakte in vuur en vlam voor deze jongeman, die hem inwijdde in het mysterie van de goddelijke liefde. Hij maakte kennis met extatische muziek, zang en dans en begon op een zeker moment zelf met het reciteren van gedichten zoals blijkt uit: ‘Sinds de vonk van de liefde in mijn hart ontvlamde, verslond ze alles in haar gloed! Ik zette boeken en verstand aan de kant En leerde gedichten, liederen en gezang.’ Zijn omgeving was echter minder gelukkig met de vreemde indringer, die zo’n grote invloed op de meester had. Op 5 december 1247 verdween Shams op geheimzinnige wijze en werd nooit meer teruggevonden. Aangenomen wordt dat hij vermoord is door jaloerse volgelingen. Mevlana was geheel ontdaan en gedurende enkele jaren zocht hij Shams tevergeefs

in Damascus. Daar kwam hij tot volgende gedicht: ‘Waarom zou ik zoeken? Ik ben hetzelfde als hij. Zijn essentie spreekt door mij. Ik heb naar mijzelf gezocht.’ Mevlana keerde vervolgens terug naar Konya en richtte zich geheel op het geven van les in het Soefisme. Ook ontwikkelde hij in die tijd de sama, de spirituele dans, waarmee de Mawlawi-orde zo beroemd is geworden. In die tijd schreef hij ook veel gedichten die hij ondertekende met de naam van zijn verwenen vriend Shams-i Tabrizi. Op verzoek van een van zijn leerlingen begint hij met het schrijven van de eerste verzen van het grote gedicht dat

het Mathnawi wordt genoemd. ‘Luister naar het riet van de fluit, hoe het vertelt en hoe het klaagt, gekweld door de pijn van het afscheid! Sinds ik gesneden werd uit het riet van mijn vaderland, huilt heel de wereld mee op mijn klanken. Ik zoek een hart, gebroken door scheidingsverdriet, aan wie ik kan vertellen over de pijn van het scheiden.’ De Mathnawi zou uiteindelijk uitgroeien tot zes boeken met meer dan 25.000 verzen en bevat, in de woorden van de dichter zelf, de wortels van de wortels van

de wortels van de wortels van de religie en ontsluiert de mysteriën van de meest verfijnde wetenschap van God, de veiligste weg tot God en het meest duidelijke bewijs van God. Het stuk is later ook wel de ‘Koran van Perzië’ genoemd. In de periode dat Mevlana de Mathnawi dicteerde, onderrichtte hij ook veel leerlingen en voerde gesprekken met de politieke leiders van die tijd, die hij spiritueel trachtte te leiden. Van zijn gehoor maakten ook vrouwen deel uit. Uit de vele brieven die hij in die tijd schreef blijkt dat hij zich inzette voor de armen. Een ander belangrijk werk was de Fihima Fihi, bedoeld voor de volgelingen als leerwerk over spiritualiteit. In de zomer van 1273 werd hij ziek en op 17 december 1273 tegen zonsondergang overleed hij. Hij troostte zijn vrienden met de gedachte dat de dood geen scheiding betekende, maar vereniging, zoals weergegeven in zijn gedicht: ‘Als ze mij op de dag van mijn dood. diep in de aarde neerlaten – denk dan niet dat mijn hart nog op de aarde verwijlt. Als je mijn draagbaar voorbij ziet komen, laat het woord “scheiding” dan niet horen, want het ontmoeten en vinden waar ik steeds naar hunkerde, zijn dan mijn deel. Klaag niet “afscheid, ach afscheid!” als men mij geleidt naar het graf, want achter het gordijn wacht mij een zalige aankomst….. TULPIA maar t / april 2007

Mevlana’s spirituele erfenis

Mevlana’s belangrijkste werken zijn de werken van Shams-i Tabrizi, zo genoemd ter ere van zijn grote vriend en inspirator bestaande uit de Diwan, groot 40.000 verzen en de Mathnawi, groot ca. 25.000 verzen. Een groot deel van deze werken heeft hij de laatste 12 tot 14 jaar van zijn leven geproduceerd. De Mathnawi is een

collectie van anekdotes en verhalen verkregen uit vele verschillende bronnen, zoals de Koran, volksverhalen, moppen en van extatische experimenten. Elk verhaal is weergegeven om een bepaald onderwerp te illustreren en vervolgens de moraal ervan te bediscussiëren. De hele islamitische wijsheid, geïnterpreteerd naar de soefitraditie, vinden we erin terug. In tegenstel-

Het water zegt tegen wie vies is: ‘Kom hier.’ Wie vies is zegt: ‘Ik schaam me zo.’ Het water zegt: ‘Hoe kan je schaamte worden weggewassen zonder mij?’

Gedichten

Luister, o druppel, geef jezelf op zonder spijt, en win in ruil daarvoor de Oceaan. Luister, o druppel, gun jezelf deze eer, en wees beveiligd in de armen van de Zee. Wie zou er ooit zo gelukkig kunnen zijn? Een Oceaan die een druppel het hof maakt! In Godsnaam, in Godsnaam, verkoop en koop direct! Geef een druppel, en verwerf deze Zee vol parels. Zuiver van hart, trekken we, lerend, de wereld door en raken in de ban van alles om ons heen. Je bent steeds ergens naar op zoek, maar het ontgaat je dat je dat wat je zoekt al bent. Teruggekeerd is die maan die de hemel zelfs in zijn dromen nooit heeft gezien. Zij bracht een vuur dat geen water kan blussen. Zie het huis van mijn lichaam en aanschouw mijn ziel – de een in vervoering door de beker van Zijn liefde, de ander erdoor verwoest. Toen de herbergier de metgezel werd van mijn hart, veranderde mijn bloed in wijn, mijn hart in gebraden vlees. Wanneer het oog vol is van Zijn beeld, verkondigt een stem: ‘Leve de beker, leve de wijn!’ Toen mijn hart de oceaan van de Liefde aanschouwde, dook het erin en zei: ‘Zoek me dan als je kan!’ Het gelaat van Sjams oed-Din, de trots van Tabriz, is de zon – Alle harten zeilen als wolken achter hem aan.

Literatuur

ling tot de Diwan is de Mathnawi relatief sober. Mevlana die de Mathnawi aan Husam Chalabi dicteerde, zei dat deze de enige was die de onmetelijke en geheime betekenis van het werk begreep. Van het proza dat Mevlana schreef is de Fihimafihi het belangrijkste werk. In dit leerwerk worden de verschillende aspecten van

Alchemie van Liefde

Vanuit een andere wereld komt u tot ons. Van voorbij de sterren en de lege ruimte. U bent boven alles verheven, zuiver, onverstelbaar mooi. U brengt ons de essentie van liefde. Wie met u in aanraking komt, wordt op slag een ander mens. Waar u aanwezig bent, is geen plaats voor wereldse zorgen en smart. De vreugde die u brengt, beroert de harten van alle mensen, heer of slaaf, koning of onderdaan. Uw genade maakt ons sprakeloos. Al wat slecht is, verandert in goed. U bent de meester-alchemist. U ontsteekt het vuur van de liefde in hemel en op aarde, in de harten en zielen van alle schepselen. Uw liefde verenigt het zichtbare en onzichtbare, alle tegenstellingen in de wereld. Al wat aards is, Maakt u weer heilig.

A. Schimmel, Meesters in spiritualiteit. Rumi. Kampen 2002: Uitgeverij Averbode. R. van Brakel Buys, Rumi. Verhalen uit de Mashnawi. Den Haag/Londen 2001: East-West Publications. Deepak Chopra, Liefdesgedichten van Rumi. Haarlem 2002: Altamira Becht bv. Sipko A. den Boer, Waar twee oceanen samenkomen. De inspiratie van Roemi en Sjams. Den Haag 2006: Uitgeverij Synthese. A.J. Arberry, Honderd verhalen uit de Masnavi van Roemi. Katwijk 2000: Uitgeverij Panta Rhei. http://www.khamush.com/life.html http://ichthustref.nl/hoofdmap_links/lexikonfilosofen/filosofen-lexicon/Rumi.htm De mystieke poëzie van Djelaloeddin Roemi. Sipko den Boer. http://members.tripod.com/~denboer-s/frame2/gedichtenuitdemasnavi.htm

TULPIA maar t / april 2007

Dolende derwisjen in Konya

Graftombe van Mevlana in Konya

het spirituele leven uitvoerig beschreven. Mevlana heeft als mystiek dichter op geïnspireerde wijze gebruik gemaakt van het woord om zeer diepe, mystieke wijsheden uit de islamitische traditie over te brengen. Toch kwam hij telkens weer uit bij het gevoel dat woorden slechts stof zijn op de spiegel van de ‘ervaring’. In deze wereld is het zaak het hart te zuiveren, te polijsten en uiteindelijk te vervolmaken als een spiegel waarin Gods kwaliteiten zich weerspiegelen. De training van de Mevlevi-derwisjen bestaat daarom uit het onderwijzen en louteren van het hart. Het echte weten komt immers uit het hart: Iemand met een leeg en zuiver hart weerspiegelt beelden van de Onzichtbare. Hij wordt intuïtief en kent onze diepste gedachten, want ‘de gelovigen zijn een spiegel voor elkaar’.

•

TULPIA maar t / april 2007

Kunst & Cultuur

Faruk Köklü en Sikko Cleveringa

Cultuurmakelaars van Festival OostCultuur Tekst en foto’s TULPIA MEDIA TEAM

Zij noemen zich cultuurmakelaars. Twee gedreven mannen uit het Oosten, die kunst en cultuur inzetten om de levenstijlen van allochtone jongeren zichtbaar te maken. Aan het woord zijn Sikko Cleveringa en Faruk Köklü. Sikko Cleveringa (43) organiseert in Deventer al sinds 2001 verschillende culturele projecten en activiteiten. Een daarvan was “Deventer Blik”, waarin de geschiedenis van arbeidsmigranten in Deventer werd vastgelegd. Nu is hij vooral bezig met het OostCultuur Festival dat drie keer per jaar plaatsvindt en waarvoor hij ook een festivalmagazine wil gaan uitgeven. Sikko heeft net als zijn collega Faruk zijn voelhorens diep in de lokale gemeenschappen zitten. Hij weet wat er in de stad speelt en waar mensen behoefte aan hebben. “Mensen willen niet één keer een groot festival hebben, maar festivals verspreid over het hele jaar,” zegt hij zelf-

TULPIA maar t / april 2007

verzekerd. Het thema van het eerste OostCultuur Festival dat onlangs van start is gegaan, is de Sound of Istanbul. “Deze stad is erg inspirerend voor veel jongeren door haar kosmopolitische karakter en omdat het een muzikale miniatuur is van de muziek uit Oost en West. Later zullen wij inspiratie opdoen uit andere Europese metropolen zoals Berlijn.” In de juni-editie gebeurt alles buiten met als thema kunst op locatie. “We proberen dan een link te leggen met Roemenië en Thracië, de zigeunercultuur en het olieworstelen als hoogtepunten en in november editie smelten theater en komedie samen tot één geheel. Dit patroon willen we jaarlijks herhalen.” OostCultuur is een pilotproject voor twee jaar. “Als we dit met succes afronden, willen we uitbreiden naar Gelderland en richting Duitsland,” aldus Sikko Het OostCultuur Festival heeft een cross-over en kosmopolitisch karakter. In

OostCultuur is een provinciebreed festival én een magazine over actuele ontwikkelingen in cultuur en life style van jonge migranten in Overijssel. OostCultuur hoopt bij te dragen aan de culturele synergie tussen Oost en West, zodat jongeren elkaar kunnen ontmoeten en inspireren. Overijssel kent sinds een aantal jaren twee goedlopende festivals met wortels in de lokale Turkse gemeenschappen en een goed bereik bij een volwassen autochtoon publiek: het Anatolië-festival in Twente en het Turkije-festival in Deventer. Beide festivals wilden graag uitbreiden en hebben elkaar gevonden in hun ambities. Samen gaan ze verder in OostCultuur.

Babazula

Alexander Hacke

de steden in de provincie Overijssel leven grote groepen jonge migranten. Turken zijn daarin oververtegenwoordigd. “Jongeren kijken tegenwoordig naar de metropolen in Turkije en andere Europese steden, waar het culturele niveau en de levensstijl boven het traditionele uitstijgen, die moderniteit uitstralen en kosmopolitische trekjes vertonen. Deze ontwikkelingen worden door veel jongeren gevolgd en gedeeld, maar ze kwamen weinig tot uiting in het culturele leven. Jongeren streven een soort wereldburgerschap na en hebben ambities, levenstijlen en raakvlakken met jongeren in andere metropolen. Wij proberen met dit festival die raakvlakken zichtbaar maken voor alle jongeren

Drie maal per jaar worden er verschillende culturele festivals georganiseerd; in februari, juni en november. De festivals krijgen een hoog artistiek niveau en brengen muziek, film, theater, comedy en dans en zijn geprogrammeerd in Zwolle, Deventer, Hengelo en Enschede. OostCultuur biedt bovendien een podium voor een dialoog over maatschappelijk relevante thema’s. Er treden artiesten op uit Turkije, maar er staan ook lokale producties en talenten op het programma. De actuele culturele ontwikkelingen in Turkije en met name in Istanbul zijn zeer inspirerend voor andere, westerse steden. De eerste editie staat in het teken van de actuele muzikale ontwikkelingen in Istanbul. Het festival is op 17 februari van start gegaan met  de ‘oriëntal dubband’ BabaZula die samen optreden met Alexander Hacke (Einstürzende Neubauten), de aanleiding en inspirator van de muziekdocumentaire Crossing the Bridge. Daarnaast zijn er optredens van Sabahat Akkiraz, de diva van de Turkse volksmuziek en Incesaz, klassiek geschoolde musici met muziek uit de jaren 1930 (Tango!). In Enschede is er een unieke Assyrische Concertavond. In Hengelo staat het nieuwste dansspektakel van Fire of Anatolia. In drie filmhuizen is o.a. de première van ‘De Internationale’, de nieuwste film van de Istanbul BMK studio’s en een reprise van Crossing the Bridge. Ook talent uit Oost-Nederland krijgt een podium met de Free2inspire HipHop/R&B contest. En dat is nog lang niet alles. Het volledige festivalprogramma staat op deze site onder de kop ‘Festival’ (links boven).

en deze verder te ontwikkelen.” Volgens Sikko bieden deze ontwikkelingen goede kansen om de multiculturele samenleving in Nederland mooier te maken. “Hiervoor hebben wij een interessant programma opgezet dat een groot publiek verdient.” Faruk Köklü (38) uit Enschede komt uit de welzijnswereld en organiseert al sinds 1995 op vrijwillige basis culturele activiteiten in Twente. Deze sloegen goed aan en namen in omvang steeds toe, waarna Faruk met Podium Twente besloot om er een jaarlijks terugkerend festival van te maken. “In Enschede en omgeving was er weinig aanbod voor mensen uit Turkije,” constateerde Faruk. “Onze festivals vielen erg goed in de smaak bij de Enschedenaren en

İncesaz

na vijf edities besloten wij om het aanbod provinciebreed te maken, en voor alle jongeren.” Het provinciebestuur reageerde volgens Faruk enthousiast op zijn voorstel. Hij zocht vervolgens aansluiting bij andere festivals in de provincie, zoals het Turkije Festival in Deventer en het Oost/ West Festival. “Wij besloten voortaan onder de naam OostCultuur onze activiteiten te presenteren.” Faruk benadert medebedenkers van het festival, regelt artiesten, onderhoudt contacten met zelforganisaties en werkt mee aan de programmering op het podium. “De verwachtingen zijn hooggespannen, want wij gaan een spetterend festival tegemoet.”

•

TULPIA maar t / april 2007

Kunst & Cultuur

De schoonheid van de Tekst en foto’s Sabri Varan Vertaling Cevahir Varan

TULPIA maar t / april 2007

Mijn fotoarchief doorzoekend op winterlandschappen ontdek ik dat ik geen enkele foto van Turkije heb. Dit betekent dat ik de afgelopen dertig jaar geen winter in Turkije heb doorgebracht. Dat land ken ik alleen van de zomers. Ook dit jaar zit het er niet in om winterlandschappen in Turkije vast te leggen. Ik zou een beroep willen doen op Nederland, maar aangezien de winter hier nog steeds geen zin heeft om zijn gezicht te laten zien, moet ik mijn ver-

haal maar ondersteunen met oude winterfoto’s. Witte winters – hoe paradoxaal het ook mag klinken, maar in het Turks noemen wij een strenge winter “zwarte winter” [kara kış] - ken ik alleen uit films en verhalen. In het gebied waar ik vandaan kom, de Zwarte Zee [Karadeniz], sneeuwde heb in de winter zelden. Af en toe bereikten wat sneeuwvlokken ons dak, een huis met vier kamertjes en een kachel waarvan de capa-

winter niet verwonden citeit niet genoeg was om alle kamers te verwarmen. ’s Nachts sliepen wij dan ook soms met onze kleren aan of doken wij bij elkaar in bed. Het sneeuwde niet altijd, maar er woei een snijdende wind en dat maakte het buiten spelen vrijwel onmogelijk. De lange winterdagen of nachten brachten wij dan door bij de kachel. Mijn grootmoeder haalde noten uit de kast en vertelde ons sprookjes. Wij hadden geen televisie en

geen radio. Voor muziek waren wij afhankelijk van de zogenaamde “45-toerenplaten” en genoten van de Turkse volksmuziek die erop werd gedraaid. Was het een zwaarmoedig nummer, dan werd het nog een keer gedraaid en lieten de oudere familieleden hun tranen rijkelijk stromen… Maar wanneer het dan een beetje sneeuwde was het een dolle pret. Met alle kinderen uit de buurt gingen wij van steile paden of heuvels glijden. Soms deden we

dat op onze schooltassen, met als gevolg natte boeken en de berispende vingers van ouders thuis. Voor onze pleziertjes moesten mijn ouders, die het toch niet al te breed hadden, een hoge prijs betalen. Onze lol was als het ware een doorn in hun oog. Zij waren bang dat wij ons schooluniform zouden verscheuren of onze plastic schoenen zouden doen verslijten. Als de dood waren ze voor ziektes. Want in de winter werd ons dorp helemaal afge- > TULPIA maar t / april 2007

sneden van de stad. Zieken of zwangere vrouwen werden per paard of ezel via onbegaanbare paden naar de stad gebracht. Het kwam wel eens voor dat baby’s of zieken stierven door de afwezigheid van een arts. Toen wij naar Istanbul en daarna naar Nederland verhuisden, miste ik altijd die gezellige winters. Hier had je geen snorrende kachel of sprookjes vertellende oma. Onze jeugd vertellen wij nu als sprookje

TULPIA maar t / april 2007

aan onze kinderen. Mijn zoon heeft hier geen armoede gekend, geen kou gevat of is niet berispt voor zijn natte of verscheurde kleren. Hij heeft een eigen kamer, eigen speelgoed en televisie. Hij komt materieel niets te kort, maar één ding missen veel kinderen van nu: die adembenemende sprookjes, gezellige samenkomsten en de drang om stiekem buiten te spelen. Het ‘verbod’ op spel maakte het allemaal nog plezieriger en intenser.

Mijn eerste winter in Nederland staat me nog als de dag van vandaag voor ogen. Het had gesneeuwd, maar er was geen heuvel om vanaf te glijden. Ik was teleurgesteld in de winter hier omdat je ook niet op jacht mocht gaan. De eerste sneeuw had mij geen vreugde bezorgd. Mijn vrijheid en mijn kindervreugde was hier aan banden gelegd. Maar alles went. Ik begon van andere dingen van de winter te genieten en keek met andere ogen naar >

TULPIA maar t / april 2007

de sneeuw. Wanneer het begint te sneeuwen begeef ik mij in de Veluwezoom of het Sonsbeekpark in Arnhem en leg de schoonheden van de winter vast. Zo word ik vervuld door een gevoel van nostalgie en dat doet mij ontzettend goed. Ik leerde hier ook schaatsen kennen. Maar mijn eerste keer werd meteen de laatste keer. Ik viel hard op mijn snufferd en durf sindsdien niet meer de schaatsen aan te trekken. Sneeuw heeft nog een ander aangenaam effect op mij. Als alles onderge-

sneeuwd is, word ik bevangen door het idee, dat alle slechte dingen gevangen zijn en geen kans krijgen om toe te slaan. Daarom schep ik nooit de sneeuw voor mijn deur weg. De schoonheid van de winter moet je niet verwonden denk ik dan. Sneeuw en kou brengen mensen ook bij elkaar. In Doesburg gaan wij naar Stadsbierhuys De Waag. Voor de open haard genieten wij van nostalgische gesprekjes, nemen we een drankje en fantaseren we weg bij wat klassieke muziek of gedichten als die van Martijn Benders:

In de winter In de winter wordt het eten koud. In de winter is de tafel langer. In de winter is de liefde taai. In de winter loopt de slaap voor.

â&#x20AC;˘ TULPIA maar t / april 2007

Toerisme

Büyükada mijn best bewaarde geheim Wie aan Istanbul denkt, ziet minaretten, wolkenkrabbers, bazaars en natuurlijke de Bosporus voor zich. Minder bekend zijn de Prinseneilanden, Adalar, van Istanbul. Dit is een groep van negen eilanden, die door hun betoverende uitzichten, authentieke woningen, kloosters, idyllische pensions en autoloze straten zijn weerga in de Zee van Marmara niet kent. Naciye Esmer (1960) uit Doesburg is geboren en getogen op een van die eilanden: Büyükada. Onze fotograaf Sabri Varan maakte een fotoreportage van haar eiland: ”Büyükada is mijn best bewaarde geheim.” Tekst & foto’s Sabri Varan Vertaling Cevahir Varan

TULPIA maar t / april 2007

“Er zijn van die reizen, waar je levenslang naar verlangt en als je die eenmaal maakt, geloof je je ogen niet. Dit overkomt mij elke keer als ik van de Istanbulse wijk Sirkeci de boot neem naar Adalar. De reis naar Büyükada duurt ongeveer een uur, maar lijkt wel eeuwig te duren. Büyükada is mijn geboorte-eiland dat rijk is aan dennenbomen en dennenappels. Samen met mijn twee zussen en een broer ben ik hier opgegroeid. Hier heb ik de basis- en middelbare school doorlopen. In onze buurt leefden Armeniërs, Grieken en Joden met wie wij een hechte band hadden. Een van onze buren was mevrouw Maria. Ze was van Griekse afkomst en schoonmoeder van de beroemde voetballer Lefter. Wij hadden een klein, maar schattig huisje en een grote bloemrijke tuin. Onze welvaart was niet hoog. Toch kwamen wij niets tekort. De sfeer was altijd warm

> TULPIA maar t / april 2007

en vriendschappelijk. Ik had Griekse en Joodse vriendinnen. Al vanaf mijn kindertijd heb ik met mensen uit verschillende godsdiensten samen geleefd. Religieuze feestdagen vierden wij met de hele buurt. Iedereen had respect voor elkaars godsdienst. Tijdens het paasfeest bijvoorbeeld kregen wij van onze Griekse buren geverfde eieren. Deze contacten verruimden mijn blik en droegen bij aan mijn geestelijke ontwikkeling. Deze tolerante leefomgeving heeft mij geleerd om onvoorwaardelijk van mensen te houden zonder verblind te raken door uiterlijkheden of onderlinge verschillen. Toen kwam de eerste scheuring. Door de dreigende oorlog in Cyprus begin jaren zeventig vertrokken veel Grieken richting Griekenland. Een Griekse buurvrouw gaf mijn moeder te kennen dat zij bang waren voor onlusten en dus van plan waren om te vluchten. Mijn moeder verzekerde haar dat zij geen enkel gevaar liep, en mocht

TULPIA maar t / april 2007

De Prinseneilanden liggen in het zuidoostelijke deel van de Zee van Marmara op zo’n 30 km van de stad. De eilanden hebben hun naam te danken aan de Byzantijnse prinsen die hun tijd hier doorbrachten. Van deze negen eilanden zijn er vier bewoond, waar de boot aanlegt: Kinalı, Burgaz, Heybeli en Büyükada. Veel bewoners van Istanbul hebben hier een zomerhuis. Deze oorden van rust, nostalgie, authentieke woningen, kloosters en steegjes worden al 2000 jaar bewoond. De eilanden zijn autovrij.

Büyükada, de naam zegt het al, is het grootste en bekendste eiland met een oppervlakte van 5,4 km2. Het aangename klimaat, de bossen en stranden maken dit eiland heel bijzonder. Het in de oudheid als Pityussa (pijnbomeneiland) bekende eiland heeft twee heuvels, bedekt met sparrenbossen. Op de noordelijke heuvel Isatepe (Jezusheuvel) staat het Christus-klooster. Op de 203 meter hoge zuidelijke heuvel staan de resten van het Sint-Joris-klooster (Aya Yorgi) uit de zesde eeuw.

er sprake van enig dreigement zijn, dat zij en andere Turkse eilandbewoners hen zouden verdedigen als hun eigen familieleden. Toch durfden velen het risico niet te nemen en weken uit naar Griekenland. In 1974 vochten Turkse en Cypriotische legers een bloedige oorlog uit om de hegemonie op Cyprus, dat eindigde met de tweedeling van het eiland. Ondanks de vijandelijkheden tussen Turkije en Griekenland heeft die oorlog onze vriendschapbanden nooit geschaad. Want toen onze Griekse buurtgenoten na de oorlog terugkeerden, waren onze banden alleen maar hechter geworden. Ik herinner mij hun terugkomst nog goed. Wij verwelkomden hen met een bos bloemen en huilden van blijdschap. Het was alsof onze eigen familieleden terug waren gekeerd. Het lot had het zo beschikt dat wij dit keer ons geliefde eiland moesten verlaten. In 1977 vertrokken wij met twee zussen en een broer naar Nederland. Mijn vader was

ons al in 1969 voorgegaan en woonde in Dieren. Enkele jaren later was mijn moeder erheen gegaan. Wij hebben voor onze komst naar Nederland een zware tol moeten betalen. Drie dagen na onze aankomst overleed mijn moeder. Zij was zo blij met onze komst dat haar hart het begaf. Mijn moeder hebben wij dan ook in Büyükada begraven om op die manier een eind te maken aan haar eeuwige verlangen. Het kind van het eiland was verenigd met het moedereiland. De begrafenis werd bijgewoond door onze Griekse en Joodse buren. Ze hebben daar samen met ons gebeden voor mijn moeder. Onze toenmalige buurvrouw madame Maria heeft na het overlijden van mijn moeder dan ook haar huis verkocht en de buurt verlaten. Zij kon het verdriet en de leegte niet aan. Zo in gedachten verzonken komen wij met mijn zoon en mijn man na een uur varen eindelijk aan op Büyükada. We nemen een koets en gaan in de richting van mijn

geboortehuis aan de Yılmaz Türk Caddesi, Nakibey Sokak. Het oude huis van mijn jeugd bestaat niet meer. Wij hebben het verbouwd en groter gemaakt. Desondanks is dit huis ons dierbaar gebleven. Wij gaan naar binnen en het voelt alsof ik mijn jeugd via de voordeur binnenstap. Meteen komen mijn herinneringen weer tot leven. In mijn kindertijd luisterden we veel naar sprookjes die mijn moeder ons vertelde. Ik legde mijn hoofd op haar schoot en luisterde soms wel urenlang naar haar. In de zomer gingen we altijd naar de bioscoop. Daar trakteerde ze ons op limonade. Elke keer als ik daar kom, zie ik mijn moeder voor me. Nadat wij alle deuren en ramen hebben geopend om op die manier ook onze buren het signaal te geven dat wij er weer zijn, drinken wij een kopje koffie en gaan wij weer op verkenning. De deuren en ramen blijven open, want wij vrezen geen > TULPIA maar t / april 2007

dieven of inbrekers. Dat was vroeger ook zo en ik hoop dat het altijd zo mag blijven. Elk jaar als wij terugkomen, zien wij dat een stukje groen en boomgaarden om ons huis plaats hebben gemaakt voor nieuwe woningen. Zoals vroeger is Ada ‘s zomers heel druk. In juni komen er mensen uit Istanbul die er de hele zomer blijven. Vroeger waren wij blij als zij in de herfst weer weggingen. Dan werd het eiland als het ware weer teruggeven aan ons. Zomers gingen we altijd naar het gebergte van Aya Yorgi. Daar gingen we de zonsondergang bezichtigen. Wij gaan tegen de avond daarheen om die momenten

TULPIA maar t / april 2007

opnieuw te beleven. Wij komen ook langs de winkels en visrestaurants. Mijn vader werkte bij een Grieks restaurant. Hij bereidde dan ook lekkere Griekse maaltijden voor ons. Crème kregen wij van de yoghurtverkoper, oom Ismail. Ik denk nog altijd aan Monsieur Vasili en zijn vrouw madame Alexandra die voor de zoveelste keer bij ons hun ruzie kwamen beslechten. Dit allemaal komt weer tot leven tijdens onze wandeling en de ontmoeting met kennissen en vrienden. Ada is nog altijd een rozenparadijs, waar wij dit jaar ons 25-jarig huwelijk hopen te vieren en te wandelen in de mane-

schijn. In het voorjaar wordt het hele eiland vervuld van hun heerlijke geur en dat merk je nu nog steeds. Wij lopen langs het huis van monsieur Thanasi. Hij deelde zijn vruchten altijd met ons. Wij gluren even in zijn tuin, waar hij natuurlijk nu ontbreekt. Veel van onze kennissen zijn al weggegaan of gestorven. Hun plaats is ingenomen door nieuwe bewoners of toeristen. Toch leven zij voort in mijn gedachten en ga ik op zoek naar hun huizen en neem ik een kijkje in de tuinen waar zij woonden. Zo stil ik mijn verlangen naar Ada, het eiland waarop mijn jeugdherinneringen zo goed bewaard zijn gebleven.”

•

TULPIA maar t / april 2007

Culinair

Saray

moeder van alle Turkse restaurants Persoonlijke waardering van Sonja Havermans:

Sfeer (muziek, gezelligheid) Ambiance Bediening Kwaliteit gerechten Wijn Prijs/kwaliteit Keuken WC Locatie, ligging, parkeergelegenheid

8 8 8,5 9 8 8 8 7

Eindcijfer

TULPIA maar t / april 2007

Tekts Sonja Havermans Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s TULPIA MEDIA TEAM

Hoe het in 1976 begon

In de Amsterdamse Pijp stond een oud pand dat diende als Turks theehuis. Turkse mannen aten daar samen kleine hapjes en maakten er muziek. Muziek die naarmate de avond vorderde steeds levendiger werd en nieuwsgierige buren naar het theehuis lokte. Deze Hollandse buren aten een hapje mee en het theehuis kreeg steeds meer de functie van eethuis. Vooral de grill was er excellent. Ook Hüseyins moeder kwam mee om het eten te proeven. Want moeder hield van lekker eten. De geëmancipeerde Turkse was zo dol op haar eigen keuken dat zij in 1982 de zaak overnam. Het tijdperk van Saray-2 als ‘Lokanta’ begon. Ook wij hebben anno 2007 voor diezelfde grillgerechten gekozen. Onder het genot van een lekker glaasje wijn eten we verschillende stukjes vlees. Vooral de kip is buitengewoon lekker. De gegrilde stukjes kip smaakt nergens zo lekker als bij Saray. Als we Hüseyin om het recept vragen, lacht hij: “Dat is het best bewaarde geheim van

TULPIA maar t / april 2007

Saray. Zelfs mijn vrouw kent het niet. Veel mensen komen speciaal voor de kipgerechten steeds terug.” We proeven niet alleen de traditioneel bereide kip naar moeders recept, maar ook de moderne variant die sinds kort op de menukaart staat: kipfilet gevuld met kaas en groenten, een smaaksensatie die je niet gauw zult vergeten. En we eten een heel speciale vis, dorade, gebakken in een bed van zeezout in de oven. Hüseyin heeft deze met de grootste precisie in ons bijzijn met een mes van zijn zoutkorst ontdaan. De vis smelt op de tong. Saray is een begrip onder veel gasten. In het Turks is er een liedje dat luidt: “Er is een dorpje in de verte. Al gaan we er niet heen of komen wij er vandaan, het is en blijft ons dorpje.” Dit geldt zeker voor Saray. Bijna iedere Amsterdamse Turk kan meepraten over dit restaurant. De herinneringen zijn warm en de verhalen kleurrijk. Ze gaan over hoe deze analfabete maar slimme vrouw op haar sloffen de gasten ontving. Over hoe haar vele kennissen steeds maar weer gratis

koffie kregen. Dat haar man prachtig op zijn saz speelde en erbij zong. En een van de mooiste verhalen is misschien wel het verhaal dat vertelt hoe de gasten saamhorig de politie om de tuin leidden. “Saray beschikte in de periode van Moeder toen nog niet over een drankvergunning,” vertelt een oude gast. “Raki en wijn werden geschonken in limonadeglazen. Iedereen behalve de politie wist waar moeder de drank bewaarde. De gasten zwegen hierover en lieten de agenten evenmin van hun ‘limonade’ proeven.” Na het overlijden van moeder in 1994 zette Hüseyin Saray samen met een broer en zus voort. Hij nam in 2000 het familierestaurant over. Zo brak het tijdperk van Saray-3 aan. Er volgde een ingrijpende verbouwing en een modernisering van de keuken. Vorig jaar werd er opnieuw verbouwd en onderging het interieur een metamorfose (Saray-4). “De concurrentie was toegenomen en de buurt was inmiddels veranderd,” licht Hüseyin zijn pogingen toe. “We moesten ons aanpassen aan de eisen van

de moderne, en nogal verjongde bezoekers zonder afbreuk te doen aan de authentieke smaak en sfeer.” De eigenaar wilde zowel de eerste, tweede als derde generatie gasten die nog altijd zijn restaurant bezoeken tevreden houden. De traditionele smaak moest behouden worden, maar wel aangevuld met nieuwe gerechten. De warme sfeer en de hoge kwaliteit van het eten en service moesten koste wat kost gewaarborgd blijven: Compromisloos, verfijnd en vers. De menukaart was uitgebreid met onder meer vegetarische en visgerechten. “Een nieuw gerecht komt niet zomaar op de menukaart te staan,” verzekert Hüseyin. “Daar gaat heel wat aan vooraf.” Hüseyin ontwikkelt en perfectioneert nieuwe gerechten in samenspraak met zijn chefkok. “Die traditionele toewijding is zeker een van de geheimen die de bijzondere klassieke èn eigentijdse smaak van Saray bepaalt.”

“Ja, bij ons is de klant nog altijd koning”, lacht hij en schotelt ons een bord met warme en droge baklava, met gesmolten ijscrème en granaatappel voor. Terwijl wij van onze Turkse koffie genieten, onthult Hüseyin zijn nieuwe plannen: “Saray zal in stappen een huiselijke sfeer krijgen. Er komen binnenkort stoffen banken en andere tafels.” Hüseyin kijkt nog even naar het koffiedik. Met een blik op het portret van moeder besluit de man die zo verknocht is aan zijn Saray: “Het is dertig jaar geleden dat Moeder hier begon. Dat gaan we groots vieren met onze buurt, vrienden en vaste klanten.”

•

Gerard Doustraat 33/HS 1072VK Amsterdam T 020 6719216 I www.restaurantsaray.nl

Saray 30 jaar

Hüseyin komt met een dessert aanzetten. TULPIA maar t / april 2007

Culinair

Turkish delight in hartje Utrecht

Selina

TULPIA maar t / april 2007

Tekst Sonja Havermans Foto’s TULPIA MEDIA TEAM

Persoonlijke waardering van Sonja Havermans: Sfeer (muziek, gezelligheid) Ambiance Bediening Kwaliteit gerechten Wijn Prijs/kwaliteit Keuken WC Locatie, ligging, parkeergelegenheid

7,5 8,5 8 9 7,5 8 8 8

Eindcijfer

7,9

Aan een van de mooiste straten in hartje Utrecht ligt restaurant Selina. Onze eerste indruk van Selina is die van een aangename verbazing. De inrichting wijkt sterk af van die in een doorsnee Turks eethuis. Het is er groot, licht en de inrichting is strak vormgegeven. Op de vloer liggen lichtbruine travertijn tegels, aan het plafond hangen prachtige lampenkappen en aan de muur grote schilderijen. Op de achtergrond klinkt zachte muziek. Het geanimeerde gepraat van de gasten vult de ruimte samen met de geur van heerlijk mediterraan eten. Het is een modern Turks restaurant zoals we in Istanbul of Ankara tegen zouden kunnen komen. Eigenaar Serdar Gürses begroet ons hartelijk en neemt persoonlijk onze jassen aan om ons vervolgens naar een tafeltje te leiden van waar we overzicht hebben over het hele gebeuren. Vanaf hier kunnen we goed zien hoe hij al zijn gasten bij binnenkomst op uitermate hoffelijke wijze ontvangt. Tot zover voelt het voor ons alsof we in een sterrenrestaurant terecht zijn gekomen. Terwijl wij de tepsi (dienblad waar allerlei bordjes met kleine gerechten naar keuze op staan) kiezen, begint Gürses met gepaste trots over zijn restaurant te vertellen. “Wie uit eten gaat, doet dat voor de ontspanning en sociale contacten. Daarom wilden wij een rustgevende en warme sfeer creëren. Gastvrijheid, goede service en au-

thentiek eten in een modern jasje zijn onze sleutelwoorden.” De bordjes vol kleurrijke lekkernijen passen haast niet op het tafeltje. Er staat yoghurt met spinazie en knoflook, aubergine, gekruide feta, aardappelsalade, tomaten met peper, courgette en gekruid lamsgehakt (Selina Special) met zelfgebakken brood. De hapjes zijn niet alleen een lust voor het oog, maar vooral ook voor de smaakpapillen. We kunnen inderdaad proeven dat het eten hier vers bereid wordt. Na de tepsi kiezen we voorgerechten à la carte. We nemen warme spinazie met tomaat en ei (ıspanak) en bladerdeeg gevuld met Turkse fetakaas (sigara böreği). De spinazie is lekker origineel en de börek is lekker knapperig. De menukaart is onlangs helemaal vernieuwd. Gürses heeft er maanden werk aan gehad. Eerst heeft hij samen met de kok alle gerechten zelf klaargemaakt en uitgeprobeerd om ze vervolgens aan het kritische oog van de klant te onderwerpen. Pas nadat enkele testeters de gerechten goedkeurden, zijn ze daadwerkelijk op de kaart gekomen. De aanleiding voor de nieuwe menukaart was een uit de hand gelopen verbouwing. “We hadden geen Turkse kok meer na onze heropening halverwege 2006. De Nederlandse kok kookte mediterraans/Frans en een beetje Turks. Daardoor bleven onze vaste klanten weg. Op verzoek van de klanten hebben we nu weer een Turkse kok en een echt Turks menu,” bekent de restauranteige- > TULPIA maar t / april 2007

naar eerlijk. Selina heette vóór de verbouwing Topkapı, dat sinds 1992 bestond. In september 1999 nam Gürses de zaak met honderd zitplaatsen over. Zes jaar lang (van 1999 tot 2005) zette hij het restaurant op dezelfde wijze voort. Omdat er sinds de jaren zeventig niets meer aan het pand gedaan was, vond Gürses het de hoopgste tijd voor een grote opknapbeurt. De duur van de verbouwing werd op twee maanden geschat, maar het zou uiteindelijk elf maanden duren. Gaandeweg bleek namelijk dat het restaurant zowat op instorten stond. Zelfs de fundering was helemaal weggerot. De complete zaak werd zodanig gestript dat de bouwvakkers op een aantal middeleeuwse voorwerpen en een nagenoeg intacte schouw uit 1597 stuitten, die nu in het restaurant te bewonderen zijn. Samen met een architect werd de zaak opnieuw opgebouwd en ingericht. De vrouw van Gürses maakte speciaal de schilderijen met afbeeldingen van bloemen, elfjes en een silhouet van hun twee kinderen. Er kwamen zes kleuren stoelen en evenzoveel kleuren menukaarten. Ze staan voor de zes schakeringen van een waterdruppel. Want dat is hoe het restaurant vrij vertaald nu heet: naar de zesjarige dochter Selin. Het sluitstuk van die langdurige, volledige metamorfose is nu de terugkeer naar de authentieke, maar toch moderne Turkse gerechten. Om onze nieuwsgierigheid naar het nieuwe menu te bevredigen delen we

TULPIA maar t / april 2007

maar liefst drie hoofdgerechten. Van de vegetarische gerechten proeven we de gevulde paprika met rijst, noten en krenten. Van de visgerechten de zalmforel met romige wittewijn-dillesaus. En daarbij nog gebakken ossenhaasreepjes met knoflook en yoghurtsaus. De gerechten worden geserveerd met bulgur (gekookte en vervolgens gedroogde en gebroken tarwekorrels) en aardappel in tomatensaus. Als het vlees niet zo bijzonder lekker en perfect gebakken was geweest, dan zouden we er na het eten van de paprika bijna voor kiezen om vegetariër te worden. Ook de zalm smaakt ons goed, al vinden we dit gerecht net wat minder typisch Selina dan al het andere dat we geproefd hebben. Na deze heerlijke gang laten we ons nog verleiden om van die verrukkelijke en ook weer helemaal zelf gemaakte baklava met ijs te laten proeven. Tot slot is er nog Turkse koffie en thee, gezet van koud water zoals het hoort. We hebben genoten van de ontspannen sfeer, de correcte bediening en het heerlijke eten. Als we uren later weer weggaan, zegt Serdar Gürses: “Binnenkort presenteren wij de nieuwe lunchkaart met Turkse lunchgerechten. Jullie zijn van harte welkom om voor te proeven!”

•

Restaurant Selina Mariastraat 8 3511 LP UTRECHT T 030 - 233 26 58 E info@restaurantselina.nl

Agenda Februari

Festival Festival - OostCultuur 15 t/m 25 februari Muziekfestival: The Sound of Istanbul Diverse podia in Deventer, Enschede, Hengelo en Zwolle. met o.a. HipHop/R&B contest, BabaZula, The Fire of Anatolia, Sabahat Akkiraz, Incesaz, Halal, Assyrisch Concert, Beynelmilel en Crossing the Bridge

Tentoonstelling Istanbul: Stad van de Ottomaanse sultans t/m 15 april 2007 De Nieuwe Kerk in Amsterdam (www.nieuwekerk.nl) € 10,- CJP, Stadspas:€ 8,-, Museumkaart: € 3,75 groepen > 15 personen: € 8,- Kinderen van 6-15 jaar: € 7,50. Het is een bijzondere tentoonstelling met topstukken uit diverse musea uit Istanbul. Het bezoek aan de tentoonstelling is als een wandeling door het rijke verleden van de Ottomaanse sultans. Te zien zijn o.m. hoogtepunten van de Ottomaanse kunst, portretten van de sultan, miniaturen en schilderingen van belangrijke momenten uit de geschiedenis, tapijten, geschenken aan de sultan, religieuze relikwieën, marmeren tulbanden, objecten uit de mystiek, hoogtepunten uit literatuur en wetenschap, fraaie kalligrafie, keramiek, waterpijpen en muziekinstrumenten.

Film Crossing the Bridge: The Sound of Istanbul Woensdag 21 februari, 20.30 Tropentheater (Amsterdam), Kleine Zaal € 8,00; CJP, Studentenkaart, 65+, Stadspas, KIT-pas € 7,00 Muziekdocumentaire van Fatih Akin over de enorme muzikale rijkdom van het hedendaagse Istanbul, van rap en elektronica tot traditioneel en psychedelica. Met Alexander Hacke, voorman van de Duitse band Einstürzende Neubauten, als gids. Na afloop: publicist en programmamaker Stan Rijven interviewt Fatih Akin en Alexander Hacke. Fatih Akin Turkije/Duitsland 2005 90 min.

Muziek ATHENA Woensdag 21 februari, 21.00 Rock De Melkweg (Amsterdam) € 10 Het door de broers Gökhan en Hakan Özoğuz opgerichte Athena behoort de meest vernieuwende popgroepen van Turkije. Athena is op het songfestival 2004 als vierde geëindigd en hun ska muziek zorgt voor één van de het meest

TULPIA maar t / april 2007

Kardeş Türküler

opzwepende concerten van “Turkey Now”. Mis het niet. KARDEŞ TÜRKÜLER Vrijdag 23 Februari, 20.15, Wereldmuziek De Doelen (Rotterdam), Willem Burger Zaal € 18 Rotterdam Pas & 65+ € 17 / CJP € 13 Zaterdag 24 Februari, 20.30 Tropentheater (Amst.), Grote Zaal €20 / Stadspas, 65+, Studentenkaart, CJP, KIT-pas € 16 Kardeş Türküler betekent ‘liederen van broederschap’. Dit ensemble van twaalf muzikanten brengen liederen uit de melting pot van de verschillende culturen die Turkije kent, in de oorspronkelijke talen: Turks, Koerdisch, Alevit, Georgisch, Laz, Grieks, Roma en. Kardeş Türküler combineert enthousiasme en idealisme met solide songs, zinvolle tekst en een uitmuntende vertolking. BORUSAN KAMERORKEST JOSEPH WOLFE dirigent Een programma van Beethoven, Mozart en een Turkse componist Maandag 26, Februari, 20.30 Klassiek Muziekgebouw aan ‘t IJ (Amsterdam), Grote Zaal € 17,50 Stadspas, 65+ & CJP € 14 Meesterlijke muziek van Het Borusan İstanbul KamerOrkest die bestaat uit de leden van de Het Borusan İstanbul Philharmonische Orkest onder leiding van Britse dirigent Joseph Wolfe. Het Borusan İstanbul Philharmonische Orkest wordt één van de beste privé-orkesten genoemd in Turkije.

Maart

Tentoonstelling Istanbul: Stad van de Ottomaanse sultans t/m 15 april 2007 De Nieuwe Kerk in Amsterdam (www.nieuwekerk.nl), € 10,- CJP, Stadspas:€ 8,-, Museumkaart: € 3,75 groepen > 15 personen: € 8,- Kinderen van 6-15 jaar: € 7,50. Het is een bijzondere tentoonstelling met topstukken uit diverse musea uit Istanbul. Het bezoek aan de tentoonstelling is als een wandeling door het rijke verleden van de Ottomaanse sultans. Te zien zijn o.m. hoogtepunten van de Ottomaanse kunst, portretten van de sultan, miniaturen en schilderingen van belangrijke momenten uit de geschiedenis, tapijten, geschenken aan de sultan, religieuze relikwieën, marmeren tulbanden, objecten uit de mystiek, hoogtepunten uit literatuur en wetenschap, fraaie kalligrafie, keramiek, waterpijpen en muziekinstrumenten.

FILM Geheime vrouwenwereld Dinsdag 13 maart, 20.30, Film, Tropentheater (Amst.), Kleine Zaal, € 6,- CJP, Studentenkaart, 65+, Stadspas, KIT-pas € 5,00 Woensdag 14 maart, 20.30 Tropentheater (Amsterdam) Kleine Zaal, € 6,- CJP, Studentenkaart, 65+, Stadspas, KIT-pas € 5,00 Aan de vooravond van de val van het Ottomaanse Rijk, begin vorige eeuw, wordt de jonge Italiaanse Safiye verkocht op een slavenmarkt in Cairo. Zij belandt in de

harem van de Sultan Abdulhamit. Daar sluit zij een pact met Nadir, de zwarte eunuch die de harem moet bewaken. De twee voelen zich tot elkaar aangetrokken en proberen hun positie te versterken. Langzaam ontvouwt zich voor de kijker een geheime wereld die uitsluitend uit vrouwen bestaat en is gebaseerd op intriges, angsten, vriendschap en verraad. Jongerencultuur (video night): Turkije Nu, Ontsluierende Ontmoetingen 4: Identiteit, Crossing The Bridge Zaterdag. 17 maart aanvang 20:30 Podium Mozaïek € 10,00 (www.podiummozaiek.nl) Bos en Lommerweg 191, Amsterdam T 020 5800380 Wie zich wil verdiepen in Turkije, heeft de komende maanden in Amsterdam ruim de gelegenheid. De historische tentoonstelling ‘Istanbul, de Stad en de Sultan’ - Nieuwe Kerk december 2006 tot april 2007 - was voor Podium Mozaïek en Theater Rast mede aanleiding om een programma uit te brengen dat ingaat op de meer actuele ontwikkelingen rond Turkije.

Dans “SOLUM” Taldans Gezelschap Vrijdag 2, Maart, 20.30, Dans, De Balie (A’dam), Grote Zaal € 12 Stadspas, 65+, Studentenpas & CJP € 10 De bekende Turkse danser en choreograaf Mustafa Kaplan samen met danseres en choreograaf Filiz Sızanlı stellen zich in dit stuk vragen over de autonomie van het lichaam. Een zeer verrassende en fascinerende dans met solostukken van deze twee uitmuntende dansers.

SOLUM Taldans Gezelschap

Eindspel

Melike Macar:Oriental Mambo! Zaterdag 10 maart, aanvang 20:30 Podium Mozaïek € 16,00 (www.podiummozaiek.nl) Bos en Lommerweg 191, Amsterdam T 020 5800380. “Oriental Mambo! laat je heupen schudden en doet je zorgen vergeten.” Oriental Mambo! is een avond met stomende en wervelende live muziek uit de regio rond de Middellandse Zee. Live Balkangrooves, Griekse, Turkse, Arabische en Noord Afrikaanse muziek uit de Magreb, het kan allemaal. Elke Oriental Mambo! wordt afgesloten door een feest met dj. mps PILOT.

Toneel “EINDSPEL” Dostlar Company Turkse-Franse Co-productie Zaterdag 3 Maart, 20.30 Zondag 4 Maart, 20.30 Toneel De Balie (A’dam), Grote Zaal € 12 Stadspas, 65+ Studentenpas & CJP € 10 Het toneelstuk “Eindspel”, geschreven door Beckett, wordt gespeeld door bekende Turkse acteurs waaronder de binnen en buiten Turkije zeer geliefde Genco Erkal en is geregisseerd door Pierre Chabert. Het stuk is een co-productie van de Istanbul Foundation for Culture and Arts, Dostlar Company en het Internationale Parijs-Beckett Festival en werd in 2006 opgevoerd tijdens het 15de Istanbul International Theatre Festival. “EEN SPEL VOOR TWEE” DOT Maandag 26 Maart, 20.30 Dinsdag 27 Maart, 20.30 Woensdag 28 Maart, 20.30 Toneel De Balie (Amsterdam) € 12 Stadspas, 65+, Studentenpas & CJP € 10 Het toneelstuk: “Een Spel Voor Twee” is geregisseerd door Bülent Erkmen, die ook het concept heeft bedacht en de tekst is van Yekta Kopan. In het stuk proberen een man en een vrouw zich met elkaar te verenigen. Verbonden, maar niet verenigd, bewegen zij zich voort door de gangen van het geheugen. Binnen een minimalistische setting wordt elk detail van de relatie tussen de twee karakters uitvergroot. De vrouw en de man proberen elkaar binnen een labyrint te bereiken. Zij zien elkaar, praten, raken elkaar van tijd tot tijd aan, komen dichterbij en verwijderen zich weer. TULPIA maar t / april 2007

De Doelen (Rott.), Jurriaanse Zaal € 18 Rotterdam Pas & 65+ € 17 / CJP € 13 Daarnaast is hij een kenner van de complexe structuren van de Mevlevi muziek. Hij brengt deze klanken ten gehore met de cello, een typisch Westers instrument, maar gebruik makend van zijn door hemzelf ontwikkelde techniek, weet hij de authenticiteit van de composities in stand te houden. Tijdens dit concert speelt, naast de solist Uğur Işık, Eric van der Westen mee, één vn de beste bassisten van Nederland. Bovendien treden ook de percussionist Fahrettin Yarkin en de kanun-speler Ferruh Yarkin op.

Mercan Dede

Muziek:

Istanbul Vibes: MERCAN DEDE “BREATH” FEAT. CEZA Vrijdag 9 Maart, 21.00, Etnisch Elektronisch Muziek, Bimhuis (Amsterdam) € 14 Stadspas, 65+, Studentenkaart, CJP € 12 Met zijn unieke fusie van elektronische en Turkse traditionele muziek is de Turkse ney- en badir-speler, dj en producer Mercan Dede een van de belangrijkste wereldmuziekartiesten. Hij is verschillende keren genomineerd voor de BBC 3 Awards en zijn album ‘Su’ stond 2 maanden lang op nummer één van de European World Music Charts.

Istanbul By Night: PORTECHO, HAYKO CEPKİN, DJ STYLE-İST Vrijdag 23 maart, 21.00, Rock De Melkweg (Amsterdam), € 15 Alleen dj, € 5 De avond begint met de electro-akoestiek van Portecho en wordt voort gezet met de muziek van de nieuwe ster aan het firmament van de Turkse alternatieve muziek, Hayko Cepkin. Vervolgens geeft de sound van dj Style-ist de nacht weer een nieuwe wending. ETHNORHYTHMIX Vrijdag 23 Maart, 20.15, Wereldmuziek De Doelen (Rotterdam) Jurriaanse Zaal € 18 Rotterdam Pas & 65+ € 17 / CJP € 13 Zaterdag 24 Maart, 20.30 Tropentheater (Amst.), Grote Zaal, € 18 Stadspas, 65+, Studentenkaart, CJP, KIT-pas € 14

Ethnorhythmix mengt oude ethnische ritmes uit de traditionele muziek van India, Iran, Spanje en Turkije tot een uniek spektakel. Onur Ataman Ensemble feat. Eric Vloeimans Sibel Köse & Michiel Borstlap Trio Zaterdag 31 maart, 21.00, Jazz Bimhuis (Amsterdam), € 14 / € 14 De 1ste set van dit dubbelconcert speelt de wereldberoemde Nederlandse jazztrompettist Eric Vloeimans met gitarist Onur Ataman en zijn ensemble. In de 2de set een andere boeiende Turks-Nederlandse jazzontmoeting van de Turkse vocaliste Sibel Köse en het welbekende Michiel Borstlap Trio.

APRIL

Tentoonstelling Istanbul: Stad van de Ottomaanse sultans t/m 15 april 2007 De Nieuwe Kerk in Amsterdam (www.nieuwekerk.nl), € 10,- CJP, Stadspas:€ 8,-, Museumkaart: € 3,75. groepen > 15 personen: € 8,- Kinderen van 6-15 jaar: € 7,50. Het is een bijzondere tentoonstelling met topstukken uit diverse musea uit Istanbul. Het bezoek aan de tentoonstelling is als een wandeling door het rijke verleden van de Ottomaanse sultans. Te zien zijn o.m. hoogtepunten van de Ottomaanse kunst, portretten van de sultan, miniaturen en schilderingen van belangrijke momenten

Istanbul Vibes: İLHAN ERŞAHİN’S ISTANBUL SESSIONS Zaterdag 10 Maart, 21.00, Jazz Bimhuis (Amsterdam), € 14 Stadspas, 65+, Studentenkaart, CJP € 12 De Zweeds-Turkse jazzsaxofonist İlhan Erşahin liet zich beïnvloeden door John Coltrane en Joe Henderson. Hij heeft opgetreden met grootheden als Eddie Henderson, Wallace Roney, George Cables en Ben Allison. De cultuur van het Midden-Oosten heeft een grotere impact op zijn muziek gehad dan de Scandinavische cultuur en de invloed van de Turkse muziek doet zich gelden op zijn cd’s en live-optredens. UĞUR IŞIK ENSEMBLE “Cello Unveils Anatolian Spirit“ Vrijdag 16, Maart, 20.30 Wereld Muziek Tropentheater (Amsterdam), Grote Zaal € 20 / Stadspas, 65+, Studentenkaart, CJP, KIT-pas € 16 Zaterdag 17, Maart, 20.15

TULPIA maar t / april 2007

Eric Vloeimans

Sibel Köse

uit de geschiedenis, tapijten, geschenken aan de sultan, religieuze relikwieën, marmeren tulbanden, objecten uit de mystiek, hoogtepunten uit literatuur en wetenschap, fraaie kalligrafie, keramiek, waterpijpen en muziekinstrumenten.

Toneel Faruk Dikici: Engel Vrijdag 13 april, 20:30 uur Podium Mozaïek € 7,50. (www.podiummozaiek.nl) Bos en Lommerweg 191, Amsterdam T 020 5800380 “Het verhaal over vaders die hun kinderen vermoorden is helaas een bekend verhaal geworden. In Engel krijgt zo’n vader het woord”

Cultuur Officiële Opening ”2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” 20 april 2007, Muziekgebouw aan ’t IJ projectleider(s): Emir Barhan (St. Mystiek) Om het Mevlana jaar een stijlvolle start te geven zal de officiële opening, door Stichting Mystiek georganiseerd, 20 april in het Muziekgebouw aan het IJ plaatsvinden. Op deze avond zal ”2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” officieel worden geopend door burgemeester van Amsterdam Job Cohen en een afgevaardigde van Turkse Ministerie van Cultuur. Op de avond zal er naast een expositie van foto’s van Derwischen, Ebru (papiermarmeren) en Turkse kalligrafie ook een Soeficoncert met een optreden van draaiende Derwischen uit Konya te zien zijn. Er zal ook een korte toelichting worden gegeven over Mevlana door de geleerde Ömer Tugrul Inancer en vertaald door schrijver Abdulwahid van Bommel. Mevlana Foto Expositie & Konya conferentie, 21 april 2007 Hoorn & Amsterdam Projectleider(s): Senol Ocakli (Historisch museum Turkije-Nederland) & Mikail Guses (SMHO) Er zal van 21 tot 30 april in het Historisch Museum Turkije-Nederland in Hoorn een expositie over Mevlana plaatsvinden. De expositie zal in samenwerking met gemeente Konya worden georganiseerd. Dezelfde expositie zal na Historisch Museum in Hoorn naar Bijbelse Openluchtmuseum in Nijmegen verhuizen om daar tentoongesteld te worden. Een dag na de officiële opening van het

Mevlana jaar en de na de opening van expositie in Hoorn zal er in Amsterdam een conferentie met als onderwerp “Konya criteria” worden georganiseerd. Deze conferentie zal eveneens als de expositie samen met de gemeente Konya worden georganiseerd. Optreden van Derwischen in Zaanse Schans, 22 april 2007 Zaandam projectleider(s): Mikail Gunes (SMHO) De groep draaiende Derwischen uit Konya zullen voordat ze teruggaan naar Turkije op zondag 22 april als laatste een optreden verzorgen in Openluchtmuseum Zaanse Schans. Lezingen over Mevlana en Mesnevi-filosofie 23 t/m 27 april 2007 Vrije Universiteit Amsterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit Twente, Universitair Medisch Centrum Utrecht; projectleider(s): Cengiz Ozkaynak (St. Tevazu) Er zal in de week van 23 t/m 27 april van maandag t/m vrijdag, elke dag op een ander universiteit in Nederland een lezing over Mevlana en zijn filosofie worden georganiseerd. De universiteiten die hieraan meewerken zijn Vrije Universiteit in Amsterdam, Erasmus Universiteit in Rotterdam, Twentse Universiteit in Twente en Universitair Medisch Centrum Utrecht in Utrecht. Naast het lezinggedeelte welke weer door de heer Ömer Tugrul Inancer worden verzorgd en door Abdulwahid van Bommel worden vertaald zal er ook voorbeelden van Ebru kunst (papiermarmeren) en een volksdansen optreden te zien zijn.

Fazıl Say

muziek FAZIL SAY piano, ROTTERDAMS PHILHARMONISCH ORKEST HANS LEENDERS dirigent Vrijdag 20, April, 20.15 Zaterdag 21, April, 20.15 Klassiek De Doelen (Rotterdam) 1st rang € 25 / 2de rang € 21 / 3de rang € 12 Rotterdam Pas, 65+ & CJP:1ste rang € 22 / 2de rang € 18 / 3de rang € 10 In zijn muziek omvat de wereldberoemde Turkse pianist en componist Fazıl Say een fascinerend repertoire uit het Westen en het Oosten, van Turkse klassieke muziek en volksmuziek tot Bartók, Stravinsky en Gershwin. Hij soleert deze avond met het even bekende Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van dirigent Hans Leenders. TULPIA maar t / april 2007

Fotopia Süleyman van den Broek

Foto’s TULPIA MEDIA TEAM

TULPIA maar t / april 2007

De hemel is “Mocht je je een dag beroerd voelen, of vastzitten aan zeewieren, vergeet dan niet naar de hemel te kijken. Die is van jou. De hemel is van iedereen,” zingt de Turkse protestzanger Zülfü Livaneli.

De hemel is troostend en een bron van inspiratie. Dat wisten veel Nederlandse schilders al eeuwen geleden, zoals Johannes Christiaan Schotel (1787 – 1838) en Andreas Schelfhout (1787 – 1870). Zij leefden als het ware in de hemel en hun liefde voor de wolkenluchten kwam tot leven in hun schilderijen.

van iedereen Wanneer ik mijn gedachten wil ordenen of mijn fantasie wil uitlaten, richt ik mijn blik op de prachtige wolkenluchten boven Nederland. Deze zijn een spiegel van Gods schepping en/of de menselijke ziel. Daar voer ik ongestoord prettige gesprekken met goden, componisten, dichters en schilders.

Aan de moderne mens gaat de hemelse schoonheid vaak onopgemerkt voorbij. Toch blijft de hemel ons onvermoeid boeien en herinnert ons eraan dat wij ondanks alle verschillen, grenzen en geestelijke barriĂ¨res een paraplu hebben die van ons allemaal is.

TULPIA maar t / april 2007

Cultuur Service Honderd verhalen uit de Masnavi van Roemi

De Masnavi van Djelal oed-din Roemi is een indrukwekkend gedicht van 25.000 tweeregelige rijmende verzen. Het wordt algemeen beschouwd als een van de grootste meesterwerken van de religieuze literatuur uit de hele wereld. Roemi leefde in Perzie in de dertiende eeuw, en geldt als een van de grootste mystieke dichters aller tijden. Hij stichtte de nog steeds bestaande Mevlevi-orde, ook wel de ‘dansende derwisjen’ genoemd. Zijn mausoleum in Konya is een belangrijk pelgrimsoord voor moslims en soefi’s uit de hele wereld. De complete Masnavi bevat twee soorten teksten: theoretische en filosofische verhandelingen over het mystieke leven en de leer van het soefisme enerzijds, en anderzijds een daarin verweven collectie verhalen en fabels die bedoeld zijn om de thema’s toe te lichten. In totaal bevat de Masnavi zo’n 200 van deze verhalen. Deze bundel bevat een selectie van 100 van de meest bekende en toegankelijke verhalen, zoals die door Arberry voor het eerst in 1961 werden vertaald en uitgegeven. In de Mevlevi-traditie worden deze verhalen nog steeds gebruikt om het bewustzijn van de mens aan te scherpen en zijn dorst naar spiritueel inzicht te lessen. De verhalen zijn vaak onderwerp van de ‘sohbet’, het spirituele gesprek. A.J. Arberry studeerde aanvankelijk bij R.A. Nicholson die als eerste de complete Masnavi in het Engels vertaalde. Hij volgde hem op als professor in de Arabische literatuur in Cambridge, en publiceerde talrijke studies over de Arabische en islamitische literatuur. A.J. Arberry, Honderd verhalen uit de Masnavi van Roemi. Katwijk aan Zee 2000: Panta rhei. 280 blz. ISBN 9076771073. Prijs: € 22,50.

Deepak Chopra: Liefdesgedichten van Rumi

Liefdesgedichten van Rumi is een selectie van gedichten van Jalal al-Din Rumi (1207-1273), oftewel Mevlana, geselecteerd door Deepak Chopra. Zij vormen een lofzang op de liefde en brengen de diepste verlangens van het menselijke hart, dat op zoek is naar het goddelijke, tot uitdrukking. Elke poëtische fluistering is een getuigenis van de hartstocht die menselijke relaties doordringt, versterkt het gevoel van verbondenheid met het zelf en voedt in stilte het verlangen naar de grote Geliefde. “Ik hoop dat deze gedichten ook de lezer iets onthullen van de wonderbaarlijke wereld van liefde, dromen, verlangens, begeerten en gevoelens van een man die ons, honderden jaren na zijn dood, nog steeds weet te verbazen en verwarren, en die ons nog altijd iets te zeggen heeft,” aldus Deepak Chopra. Deepak Chopra, Liefdesgedichten van Rumi. Haarlem 2004: Altamira Becht. 63 blz. ISBN 9069635631. Prijs: € 14,90.

De Gids - Turkije (Turkse editie)

 

Kapak resmi:           , Kasımpasa, 

ISBN 90-5018-855-9

9 789050 188555

TULPIA maar t / april 2007

’ 

Bu sayıya katkıda bulunanlar 

       ’  

 .  .           Giris                        Yeni Türkiye              Ankara’da korku ve kusku             Kahve falı               Timurlenk               Soykırım tartısmalararındaki boyutların birbirine girmesi  .            ‘Iste bu yüzden benden nefter ediyorlar’          Yeni kapiköy’deki gençligim            Tekne Sevdası          Paris Kuaför             Söz degil görüntü            , fotog rafçi Istanbul Atölyesi                   Tasrada ‘Milli Edebiyat’ ila Ugrasmak      Küba           Siir              Siir         Yüzsüz              Hollandalı Türkler          Anavatana mektup  Kitaplar           Modern Türkiye’nin tarihi 

 

Sevtap Baycili, Maurits Berger, Bernard Bouwman, Lex ter Braak, Baro Cengiz, Mehmet Çetin, Dirk van Delft, Nesan Erdog an, Juul Hondius, Stine Jensen, Joost Lagendijk, Bruno Post, Martijn de Rijk, Christiaan Snouck Hurgronje, Betsy Udink, Ug ur Ümit Üngör, Meral Uslu, Nilgün Yerli, Mehmet Emin Yıldırım

In december van vorig jaar verscheen het themanummer Nederland kijkt naar Turkije van De Gids. Omdat dit themanummer van De Gids niet alleen bedoeld is om Nederlandse lezers opinies en verhalen te bieden, maar het ook de dialoog met de Turkse cultuur wil openen, ligt er vanaf 6 februari een Turkstalige editie in de winkel. De artikelen in dit nummer variëren van een beschouwing over de consequenties van politieke ontwikkelingen in Ankara voor de Europese Unie (en vice versa) tot een lofzang op de kappersbranche in diezelfde stad; van een even gedegen als uitgesproken verhandeling over het begrip genocide tot een woest verslag van Turks leven in de Amsterdamse Kinkerstraat, dat door de auteur als fictie wordt gepresenteerd. De Gids nr 12. Uitgeverij Balans Herengracht 370 – 372, 1016 CH Amsterdam. ISBN 978 90 5018 855 5. Prijs € 12,50

Sezen haar liefde is Dink zijn dood

iefde kan soms echt blind zijn, bij leven en dood. Het optreden van Sezen Aksu, de diva van de Turkse pop, in het Amsterdamse Concertgebouw afgelopen maand was vooral bijzonder vanwege de onvoorwaardelijke liefde van het publiek. Overmeesterd door ouderdom en ziekte zong de diva bij vlagen vals. Haar stem knaagde aan je oren. Maar dat deerde de aanwezigen totaal niet. Bij één song maakte Sezen het zó bont dat de zaal na afloop van het liedje muisstil bleef. Zelfs de fans konden hun oren niet geloven. “Sezen, ik hou van je,” verbrak een meisje uit het publiek de pijnlijke stilte. De hele zaal applaudisseerde opgelucht. Vergevingsgezind als een door liefde verblinde minnaar die alles slikt. Een paar duizend kilometer verderop, een paar dagen voor het concert van Aksu werd er ook massaal geapplaudisseerd. Dit keer bij de begrafenis van de Turks-Armeense journalist Hrant Dink. De journalist repte van genocide als het ging over de ‘Armeense kwestie’. Een jochie uit een provinciestad in Noord-Turkije pikte Dinks voor de Turkse natie ‘onterende’ woorden niet. Zijn onvoorwaarde-

Column

İlhan Yücel • Publicist

lijke liefde voor zijn vaderland moet hem en de sturende krachten achter zijn daad zo hebben verblind dat hij de dodelijke kogels op Dinks lichaam afvuurde. “Klusje geklaard,” meldde de schutter meteen erna vol trots door de telefoon aan zijn opdrachtgever. De een applaudisseert, de ander vuurt kogels af. En het motief is hetzelfde: liefde. Liefde voor iets of iemand kan zich dus ook keren tegen iets anders of iemand anders. Liefde is slechts het vriendelijke gezicht van haat. Daags na de moord op Dink liepen honderdduizenden Turken en Armeniërs arm in arm door de straten van Istanbul, “Wij zijn allemaal Armeniërs” roepend. Door hun liefde voor het (samen)leven. Agenten gingen met de gearresteerde schutter op de foto uit ‘vaderlandsliefde’. Na afloop van het concert van Aksu klaagde een gehoofddoekte dame bij de garderobe over het Metropool Orkest, dat de zangeres juist zo perfect had begeleid. Door het orkest had zij Sezen “niet zo goed kunnen horen.” Tja. Soms wenste je wel dat er niet zoveel liefde was!

Een geschiedenis van het moderne Turkije

Wie zich in Turkije interesseert voor de Armeense kwestie, het verval van het ooit zo machtige Ottomaanse Rijk en de stichting van het moderne Turkije, de worsteling van Turkije om een eenheidsstaat te worden, de rol van de islam, de democratiseringsprocessen, migratie en de Turks-Europese betrekkingen, kan niet om het standaardwerk “Een geschiedenis van het moderne Turkije” van Erik-Jan Zürcher heen. Turkije is een bijzonder land: een regionale grootmacht tussen drie brandhaarden (het Midden-Oosten, de Balkan en Centraal-Azië); tegelijk is het een land waarmee we in het Westen en in Nederland reeds veel te maken hebben, als NAVO-bondgenoot, als thuisland van de honderdduizenden immigranten en als een toeristische bestemming in opkomst. In een tijd van onafgebroken veranderingen in de regio is dit standaardwerk onmisbare lectuur voor al wie het moderne Turkije en de fundamenten waarop het rust ter harte gaan. Erik-Jan Zürcher is sinds 1997 hoogleraar Turkse talen en culturen aan de Universiteit Leiden. Zijn onderzoeksterrein is de politieke en sociale geschiedenis van het late Ottomaanse Rijk en de vroege Turkse Republiek. In 1993 publiceerde hij Turkey. A Modern History, dat als handboek wordt gebruikt op universiteiten in de VS, Groot-Brittannië, Nederland en Turkije. Het is vertaald in het Turks, Grieks, Hebreeuws en Nederlands. Hij is onderscheiden met de Medal of High Distinction van het Turkse ministerie van buitenlandse zaken. Zürcher kreeg deze onderscheiding als blijk van waardering voor zijn wetenschappelijke onderzoek en publicaties op het gebied van de Turkse geschiedenis, maar daarnaast met name voor de manier waarop hij de afgelopen twee jaar misverstanden en vooroordelen over Turkije heeft bestreden, en zo de toetreding van Turkije tot de Europese Unie dichterbij heeft gebracht. Erik-Jan Zürcher, Een geschiedenis van het moderne Turkije. Amsterdam 2006: SUN. Tweede herziene en uitgebreide druk. 507 blz. ISBN 9061684382. Prijs: € 34,50.

TULPIA maar t / april 2007

Droomt u van luxe wonen in Turkije met goudgele stranden en helderblauwe zee?

DHB Bank kan het voor u mogelijk maken! Als eerste in Nederland heeft DHB Bank de Turkije Hypotheek ontwikkeld. Een hypotheek speciaal voor de financiering van onroerend goed in Turkije. Waarom is kopen in Turkije zo aantrekkelijk? •Hoog rendement en laag risico. •Zeer gunstige prijzen van huizen. •Middellandse-Zeeklimaat met minimaal 300 dagen zon per jaar. •Mooie natuur en vele bezienswaardigheden. •Dagelijks meerdere vluchten naar Turkije, maximaal 3,5 uur vliegen.

Wacht niet langer en maak uw droom waar met de Turkije Hypotheek.

Bel voor informatie:

0800 888 9 888

CY CMY