link Magazine 2020, #01 by henjuitgevers.nl

DE VERBINDING TUSSEN TECHNOLOGIE, MARKT EN MENS

februari 2020 | nummer 1 | jaargang 22

OVER DE ZIN EN ONZIN VAN CLOUD COMPUTING ‘WEES DATA-GEDREVEN, NIET DATA-OVERDREVEN’ COMPETENCE CENTER DEMCON EN MITUTOYO ANTWOORD OP GROOT TEKORT AAN MEETSPECIALISTEN

THEMA GROEIT DE COMPLEXITEIT ONS BOVEN HET HOOFD?

NIELS ROMBOUTS VAN HOLMATRO

‘WAT IN R&D OP HET RANDJE ZIT, ZIT DAT OOK IN PRODUCTIE’

Gemakkelijk aansluiten en compact inbouwen

Servo systeem De nieuwe serie servo-aandrijvingen CMMT-AS en servomotoren EMMT-AS zijn makkelijk in te zetten voor zowel dynamische bewegingen als nauwkeurige positionering. Aan te sturen via o.a. EtherCAT, ProďŹ net, Ethernet/IP en Modbus/TCP

Your motion pneumatic | electric | Our solution

www.festo.com/nl

#1/20 10 THEMA DE VERBINDING TUSSEN TECHNOLOGIE, MARKT EN MENS

INDUSTRIËLE DIENSTVERLENING COMPETENCE CENTER DEMCON EN MITUTOYO

ANTWOORD OP GROOT TEKORT AAN MEETSPECIALISTEN

GROEIT DE COMPLEXITEIT ONS BOVEN HET HOOFD? Technologie in producten wordt complexer en daarmee de benodigde engineering- en productieprocessen. Om die complexiteit hanteerbaar te houden, moet er beter gecommuniceerd worden. Dat vergt het slim vergaren van relevante data om die communicatie van de juiste inhoud te voorzien. It-systemen moeten zorgen dat de informatie op de juiste plek – intern en extern – beschikbaar komt. En sociale innovatie is nodig zodat er op tijd het juiste mee gedaan wordt. Hoe krijg je dat voor elkaar?

In het Mitutoyo competence center in het splinternieuwe Demcon Technology Center krijgen leerlingen en studenten onderwijs en training in meettechniek. ‘Kunnen meten is een van de meest ondergewaardeerde, onderschatte activiteiten.’ Het center is een van de drie in de Benelux, waarmee Mitutoyo dichter bij de klant wil komen.

49 OVER HIGHTECH STARTERS EN HUN INNOVATIES, FINANCIERINGSPROBLEMEN EN ANDERE UITDAGINGEN

Met onder meer een verhaal over een ‘koptelefoon’ voor het huis van start-up DeNoize. Geluidsoverlast wordt in woningen vaak te lijf gegaan met dubbel glas, maar wat doen we tegen laagfrequent geluid, dacht ceo Aman Jindal. DeNoize ontwikkelde een active noise cancelling kit.

DIGITALISERING SIEMENS EN KLANTEN OVER DE ZIN EN ONZIN VAN CLOUD COMPUTING

‘WEES DATA-GEDREVEN, NIET DATA-OVERDREVEN’ In de cloud of niet in de cloud, dat is voor veel Nederlandse ondernemingen de kwestie. Maar met welke data dan, en welke juist niet? Hoe? En wat moet je met al die gegevens? Siemens-directeur Gert Bravenboer over ‘de grote hype van de digitalisering’ en zijn antwoord daarop: edge computing. Drie machinebouwers reageren.

STRATEGIE

Festo is klaar voor een diffuse toekomst en wil medewerker en klant erin meenemen ‘Dat is een goed, maar zeer idealistisch idee’

Megasucces Hydraloop stelt ondernemer Valkieser voor uitdagingen ‘We moeten snel opschalen, maar wij bepalen het tempo’

PROCESINTEGRATIE OPERATIONS DIRECTOR NIELS ROMBOUTS VAN HOLMATRO:

‘WAT IN R&D OP HET RANDJE ZIT, ZIT DAT OOK IN PRODUCTIE’ De hydraulische redgereedschappen van Holmatro zijn stoer en sterk. De brandweer heeftze het liefst mobiel en steeds vaker zonder slangen. Dus ontwikkelt Holmatro geïntegreerde, accu-aangedreven tools en streeft naar gewichtsreductie. Dit vergt veel innovatie en stelt hoge productie-eisen. Het bedrijf werkt aan integratie van alle stappen in het productcreatieproces.

PRODUCTIESTRATEGIE

Trivest Connect: orderdata uitwisselen via één koppeling met alle aangesloten bedrijven Juist als veel partijen zich aansluiten, gaat het platform zich bewijzen

Krohne en Samson geven joint venture Focus-On vrije hand ‘Grote stap richting autonome fabriek’

ZIE VERDER PAGINA 5

februari 2020

DO YOU HAVE AS MUCH PASSION AS WE DO?

VDL ETG HAS VACANCIES FOR:

Do you like technical challenges? Development and production on the edge of what is possible? Then VDL ETG is a perfect match for you!

SYSTEM ARCHITECT PROJECT MANAGER MECHANICAL ENGINEER SOFTWARE ENGINEER MANUFACTURING ENGINEER QUALITY ENGINEER

www.werkenbijvdl.nl recruitment@vdletg.com

With almost 3,000 colleagues we work on complex and innovative mechatronic systems for high-tech production equipment for the further development of computer chips, breakthroughs in fighting diseases, study the universe and understanding the details in cells and molecules. Working at VDL ETG means a lot of freedom and diversity. Diversity in projects and customers, freedom through the amount of responsibility you will get within your job. The combination of engineering and high-tech production facilities is what makes VDL ETG a unique employer with lots of career opportunities at home and abroad.

VDL Enabling Technologies Group bv De Schakel 22 • 5651 GH Eindhoven • The Netherlands T +31 (0)40 263 86 66 • info@vdletg.com • www.vdletg.com

EN VERDER: 6 15 20 23

MARTIN OOK WIJ GAAN HARD

UIT DE MARKT COLUMN UIT HET HOOFD Claim niet. Los op! ANALYSE Onafhankelijk onderzoek naar effect ERP-implementatie: ‘Betere financiële resultaten dankzij ERP’ SAMENWERKING Brainport-initiatief FutureTec komt op de BIC uit de startblokken ‘1+1 wordt misschien wel 4’

AUTOMATISERING RADAN presenteert zich voortaan nadrukkelijker onder de paraplu van Hexagon ‘Wij horen bij de grote vijf in de CAD/CAMoplossingen’

COLUMN Circulair ondernemen vraagt vooral om doen

INNOVATIE Achterhoek Open Innovatieprijs win je alleen door samen te werken ‘In deze razendsnelle tijden red je het niet in je eentje’

STRATEGIE 247TailorSteel wil ook in Duitsland zeer snel groeien ‘Ik zie nog geen concurrent die zo volledig gedigitaliseerd is als wij’

DIGITALISERING Link Café over het hoe en waarom van digitalisering ‘Gewoon doen, en ja, dan gaat het ook wel eens mis’

KETENSAMENWERKING SafanDarley en ARA rationaliseren en intensiveren hun ketensamenwerking Van flightcases tot forecast

COLUMN Stimuleer circulaire economie niet met sancties, maar met verbruiksbelasting

PRODUCT- EN PROCESOPTIMALISATIE Praktijkgericht congres over big data voor machinebouwers Worstelen met waardecreatie

DUURZAAMHEID Ronde tafel Link eerste stap richting nationaal ecosysteem voor batterijtechnologie Snellere transitie naar zero-emissie vergt bundelen expertise waardeketen

73 87

UIT DE MARKT (vervolg) AGENDA

Voor zover de Amerikanen ons dat toestaan, gaan we binnenkort weer massaal inkopen in China, voorspelde me onlangs iemand met enig gevoel voor theater. Ontleende China nog geen tien jaar geleden zijn concurrentievermogen aan lage lonen, nu al onderscheidt het zich met hoogwaardig geautomatiseerde productie en eigen kennis daarvan. Tien jaar geleden konden we onszelf nog wijs maken dat Chinezen te volgzaam waren om zelf iets te kunnen creëren, maar dat gat hebben ze klaarblijkelijk gedicht. Vraag is wederom: hoe houden we het productiewerk hier? Daarom worden hier experience en competence centers ingericht, en workshops en world cafés georganiseerd (zie het verslag van het Link Café verderop) om bij bedrijven maar enigszins te laten landen dat ze databedrijven moeten worden. Dat je alleen met data en met het vermogen die om te zetten in optimale processen voor optimale producten en diensten mondiaal nog wat te concurreren hebt. Dat die ceo-met-eenwerktuigbouwkundige-achtergrond plaats moet maken voor een cda, een chief data analist. Doe je dat niet, dan ben je out of business. Aldus de strekking van een interessant gesprek. Nu zijn inwoners van Nederland en van een aantal andere EU-landen het gelukkigst. Gelukkiger dan die in de VS en China bijvoorbeeld. De grote, calvinistische vraag is natuurlijk: blijft dat zo? Of worden we ongelukkiger? Nu is de mate van geluk het resultaat van een veelheid aan welzijnsfactoren. De economische in casu materiële welstand is er slechts één van. Maar bij de vraag hoe het daarmee in de toekomst is gesteld voel ik me, als hoofdredacteur van een bedrijfseconomisch blad als Link Magazine, het meest senang. En dan vraag ik me af of we ons zorgen moeten maken over ons vermogen efficiënt te produceren. Immers, gaat de economische wereld rond ons knusse, gezellige, Rijnlandse EU-dorp niet veel sneller dan wij? Worden grote besluiten buiten onze democratische enclave immers niet in no-time genomen? Wat googlen leert dat, volgens het World Economic Forum/McKinsey (2019) vier van de acht slimste smart factories reeds in China staan. Fabrieken mét een digitale smart supply chain, georganiseerd in het besef dat het weinig zin heeft één schakel te digitaliseren als klanten, partners en toeleveranciers analoog blijven communiceren. Hier is een autocratische ketenregisseur aan het werk geweest, denk je dan, geruggesteund door de almachtige overheid. En gaan ook de VS niet veel harder dan wij? Politiek mag het land gespleten zijn, het is wel een zeer hechte federatie. Een machtsblok met een fikse thuismarkt dat met militaire, monetaire en marketingpower de wereldeconomie naar zijn hand kan zetten. Maar dan kijk ik nog eens goed naar het WEF/McKinsey-onderzoek en zie dat van de top-acht slimste smart factories er weliswaar vier in China staan, maar dat twee daarvan in Europese handen zijn (Bosch en Danfoss), één in Taiwanese (Foxconn) en dat er slechts één Chinees is (Haier). De andere vier zijn gesitueerd in Europa waarvan er drie Europese eigenaren hebben (Bayer, BMW en Phoenix Contact). Eén staat in Ierland en is Amerikaans (Johnson & Johnson). Stuk voor stuk oem’ers met een groot, logischerwijs vooral Europees ecosysteem. De wereld gaat hard, maar ook hier binnen ons EU-dorp staan we bepaald niet stil. MARTIN VAN ZAALEN Hoofdredacteur Link Magazine

COLOFON Magazine

COLOFON

Link Magazine is een managementblad over eigentijdse vormen van samenwerking tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven, (semi-)overheid, universiteiten en hogescholen. Link Magazine verschijnt zesmaal per jaar.

JAARGANG 22, NUMMER 1, FEBRUARI 2020 UITGEVER H&J Uitgevers Mireille van Ginkel Bosscheweg 76 5151 BE Drunen (010) 451 55 10 06 51 78 41 97 uitgever@linkmagazine.nl www.linkmagazine.nl

RAAD VAN ADVIES ing. P.A.M. van Abeelen (ISAH), J. Beernink MSc (Golden Egg Check), ing. D.M. van Beers (Festo BV), J.C.A. Buis MBA (RR Mechatronics), ing. B. Draaijer (V en M Regeltechniek), F.M. Eisma (Trumpf Nederland), ir. R. van Giessel (voormalig ceo Philips CFT), H. Gijsbers (Thermo Fisher), ir. M.H. Hendrikse (NTS-Group, HTSM-boegbeeld), ing. J.B.P. Hol (Legrand Group), ir. T.J.J. van der Horst (TNO), ir. M.W.C.M. van den Oetelaar (Bosch Rexroth), dr. ir. M. Peters, dr. ir. D.A. Schipper (Demcon), E. Severijn (Siemens PLM Software Benelux), J.A.J. Slobbe (ITM Group), H.G.H. Smid (Variass Group), ir. W.W.M. Smit MMC (DBSC Consulting), ir. H.H. Tappel (Bronkhorst High-Tech), W.B.M. van Wanrooij (IBN Productie), ir. S.J. Wittermans (ASML) HOOFDREDACTIE Martin A.M. van Zaalen EINDREDACTIE Pim Campman, Lucy Holl, Wilma Schreiber redactie@linkmagazine.nl AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Jan Broeks, Jos Cortenraad, Hans van Eerden, Paul Mencke, Paul Rijk, André Ritsema COVERFOTO Erik van der Burgt GRAFISCHE VORMGEVING Primo!Studio, Delft DRUK Veldhuis Media, Raalte ABONNEMENTEN u 71,95 exclusief BTW per jaar

martin.vanzaalen@linkmagazine.nl @MartinvanZaalen #linkmagazine.nl

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE John van Ginkel john.vanginkel@linkmagazine.nl (010) 451 55 10, 06 53 93 75 89 VOLGEND NUMMER Het eerstvolgende nummer van Link Magazine verschijnt 17 april 2020. Het thema van dit nummer is: ‘Zijn de Gartner-hypes van toen inmiddels gearriveerd op het ‘plateau of productivity’?’

ISSN 1568 - 1378 Niets uit Link Magazine mag worden overgenomen of gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever. Deze uitgave is met grote zorgvuldigheid samengesteld. Desondanks kan de uitgever geen aansprakelijkheid aanvaarden bij eventuele onjuistheden. Aan de inhoud van deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.

februari 2020

UIT DE MARKT DIGITALISERING EN SPREIDING BEZOEKERS NOPEN HANNOVER MESSE TOT ANDERE INDELING Door onder meer de digitalisering van de industrie gaat de vloerindeling van de Hannover Messe volkomen op de schop. Doordat het onderscheidende vermogen van een bedrijf steeds vaker in de software zit en steeds minder in de hardware, vinden steeds meer exposerende bedrijven dat ze eigenlijk op een andere plek op de beurs horen. Zo kan een bedrijf gespecialiseerd in de logistieke it ervoor kiezen niet in de hal Logistics te staan, tussen de vorkheftrucks, maar in een van de vier hallen (14-17) van het technologiecluster Digital Ecosystems. Vier hallen in het centrum van het beursterrein en dat is niet toevallig, maakt Victor Koppelaar van Nederlandse vestiging van de beursorganisatie duidelijk. ‘De digitalisering, de it, is het draaipunt in de lopende industriële transformatie. Vandaar die centrale plek.’ Het zwaartepunt van de Nederlandse inbreng, tot dit jaar geconcentreerd in en rond het Holland Paviljoen in hal 4 onder de noemer Industrial Supply, is dit jaar in de hallen 19 en 20 binnen Engineered Parts & Solutions, een cluster waarvoor ook de hallen 21, 22 en 23 zijn

gereserveerd. Zoals binnen elk cluster zijn er ook hier accentverschillen. Zo krijgen Nederlandse bedrijven die zich liever willen profileren met light weight en additieve manufacturing, zoals 3Dprinterfabrikant Ultimaker, een plek in hal 23. Niet alleen de leidende technologie van een bedrijf is bepalend voor de clusterkeuze, ook de leeftijd van de onderneming kan dat zijn, aldus Koppelaar: ‘Tot nog toe stonden start-ups en scale-ups veelal verspreid over de hallen. Die gaan we nu bijeen zetten in het cluster Future Hub, in de hallen 24 en 25 waar ook de stands komen van de universiteiten en andere kennisinstellingen waar veel van die jonge bedrijven uit voort zijn gekomen. We hebben gemerkt dat het bundelen van die jonge

De beursplattegrond van 2020. Illustratie: Hannover Messe

innovatiekracht zorgt voor een bijzondere vibe. Voorts telt dat startups en scale-ups steeds belangrijker worden voor het innovatievermogen van de grote bedrijven. De bezoekers van die bedrijven bedienen we door die jonge ondernemingen bijeen te brengen.’ De herindeling is dus gedreven door de veranderingen in de industrie.

Q-FIN: ‘LVD IS VOOR ONS EEN GROEIVERSNELLER’ ‘Onze machines zijn voor LVD een uitbreiding van hun assortiment. En de samenwerking biedt ons een uitgelezen kans om ons te manifesteren in landen waar we nog niet zitten.’ Dat zegt Anton Bax, directeur/eigenaar van Q-Fin Quality Finishing Machines in het Brabantse Bergeijk. Dat in 2012 opgerichte bedrijf ontwikkelt en produceert machines voor het ontbramen, slijpen en afronden van metalen onderdelen en systemen die het slijpstof afzuigen. Recent zijn Q-Fin en LVD, producent en leverancier van plaatbewerkingsmachines en bijhorende software, een partnerschap aangegaan. Dat houdt in dat LVD de machines van Q-Fin in combinatie met zijn lasersnijmachines wereldwijd gaat aanbieden. Volgens Francis Vanneste, verantwoordelijk voor de marketing & sales van LVD in de Benelux, is de markt rijp voor pakketdeals met een lasersnij- en een slijpmachine. ‘Overtuigd van

februari 2020

de kwaliteit van de machines van Q-Fin kunnen we ze vlekkeloos meeverkopen met onze lasersnijders.’ Sinds kort staan er in het Experience Center van LVD, op de hoofdvestiging in Gullegem (België), machines van Q-Fin. Daaronder een F1200 ontbraam- en slijpmachine voor plaatdelen tot 1200 mm breed, een F200 XL voor plaatdelen van 10 tot 200 mm breed en een WES6000 natwerkende afzuiger. Om die aan (potentiële) klanten te kunnen demonstreren, heeft Q-Fin een aantal LVD-medewerkers getraind. Volgens Anton Bax wordt de samenwerking driemaandelijks geëvalueerd en eventueel geïntensiveerd. Hij heeft er alle vertrouwen in dat dat laatste gaat gebeuren. ‘Onze machines komen dan in vestigingen van LVD in de hele wereld te staan. Dan kunnen we de stap naar Amerika gaan maken. LVD is een belangrijk producent van plaatbewerkingsmachines, met een uitstekende

naam in de markt en een wereldwijd sales- en servicenetwerk. Samenwerken met hen biedt ons enorme groeikansen. LVD is voor Q-Fin een groeiversneller.’ Q-Fin betrok in juli 2017 een gloednieuw pand in Bergeijk. Ook de ruime showroom is daar in ondergebracht. Afgelopen najaar won het bedrijf op de Blechexpo in Stuttgart met zijn Super Edge Rounder SER600 een Blechexpo Award in de categorie Oppervlaktetechniek. De jury prees de snelheid en de kwaliteit van de afwerking. De machine kan in één doorgang plaatwerk ontbramen en afronden met een snelheid van een meter per minuut. Q-Fin heeft de ambitie om in 2025 tot de top van Europa te behoren als bouwer van in eigen huis ontwikkelde, kwalitatief hoogwaardige ontbraammachines. www.q-fin.nl www.lvdgroup.com

Ook weegt de wens om te komen tot een betere verdeling van de bezoekersstromen over het terrein. ‘De top-25 van grote bedrijven – denk aan Siemens, Bosch en Festo – hadden hun belangrijkste stand nu vaak bijeen staan in de hallen 9, 11 en 14. Dat zorgde voor een grote toeloop op een relatief beperkte ruimte. Dus is er nu het cluster Automation Motion & Drives dat de hallen 3 tot en met 9 en 11 tot en met 13 toebedeeld heeft gekregen. Sommige van die top-25-bedrijven zijn zich nog aan het oriënteren op hun positionering, maar de meeste worden binnen dat cluster over die tien hallen verspreid.’ De thematische herindeling is door de beursorganisatie gemaakt in het besef dat de tijd allang voorbij is waarin de bezoeker met een plastic tasje voor de folders ad random de beurs afstruinde. ‘Die bezoeker gaat tegenwoordig met een lijstje exposanten het terrein over en bepaalt zelf zijn route. Toch willen we hem van dienst zijn met een aantal routes, door ons ontwikkeld aan de hand van de meest voorkomende bezoekersprofielen. Zodat de bezoeker die op zoek is naar bijvoorbeeld informatie over technologie voor de energietransitie of elektromobiliteit gemakkelijk zijn weg vindt’, aldus Koppelaar. De Hannover Messe 2020 is van 20 tot en met 24 april. www.hannovermesse.de www.hannoverconsultancy.nl

18 MAART, INDUSTRIEDEBAT ESEF-TECHNISHOW: BLIJF RELEVANT EN DIGITALISEER De maakindustrie bevindt zich in een interessante periode. De competitie vanuit het Verre Oosten neemt toe, maar de Nederlandse industrie weet zich te onderscheiden door te focussen op snelheid, kwaliteit, modularisatie en nieuwe businessmodellen en diensten voor afnemers. De rode draad die deze ontwikkelingen voortdrijft is digitalisatie. Oem’ers en system suppliers zetten sterk in op deze ontwikkelingen en stellen daarmee steeds hogere eisen aan toeleveranciers. Dat terwijl de marges onder druk staan waardoor de investeringsruimte beperkt is. Samen met het gebrek aan gekwalificeerde medewerkers heeft dat een grote impact op de snelheid waarmee bedrijven digitaliseren. Toch zullen zij dezelfde mate van efficiëntie, flexibiliteit en kwaliteitswaarborging na moeten streven om relevant te blijven en insourcing bij de oem’ers en system suppliers te voorkomen. De keten is immers zo sterk als de zwakste schakel. Maar wat zijn nou precies de eisen die deze oem’ers en system suppliers aan de keten stellen, en in hoeverre speelt digitalisatie hierin nu echt een rol? En kunnen toeleveranciers

überhaupt voldoen aan de steeds hogere eisen? Tijdens het Industriedebat op 18 maart tijdens de beurs ESEF Maakindustrie-TechniShow (17-20 maart, Jaarbeurs Utrecht) probeert het panel, bestaande uit oem’ers en toeleveranciers, deze en andere vragen rondom actuele onderwerpen te beantwoorden. Richard van Kray, directeur van De Klantbetekenaar.nl, leidt het debat. Een impressie van het Industriedebat van twee jaar geleden. Foto: Maarten Hartman Tevens is hij schrijver van het boek ‘Sales vanuit je MCB inmiddels getransformeerd belang dat de metaalgroothandel hart’. Daarin zet hij een verkoopfilovan een product- in een servicehecht aan digitalisering. ‘Wij zitten sofie uiteen die niet gericht is op het gerichte metaalgroothandel. ‘Door in dezelfde positie als de oem’ers en snel komen tot een transactie, maar te digitaliseren en met de data die de system suppliers’, stelt director allereerst op het tot stand brengen dat genereert gaan we de volgende sales Erik Spikmans. ‘Moest de levevan een duurzame, loyale klantfase in: daarin ligt de focus op het rancier vroeger producten leveren, relatie. Bij wijze van aftrap zal Van helpen van de klant om zijn business Kray schetsen dat die filosofie ook in nu wordt hij geacht een businessbeter te doen.’ partner te zijn. Het gaat tegenwooreen digitaal businessmodel werkt. Het debat start woensdag 18 maart Link Magazine organiseert het debat dig om klantbeleving. Digitalisering om 16.30 uur, met aansluitend een geeft ons de ruimte om samen met samen met MCB, Isah Business buffet/borrel. Locatie: Croesezaal de klanten de processen te verbeteSoftware, Trumpf, Siemens Digital (boven hal 7 TechniShow). ren, zoals het optimaliseren van de Industries Software, ABN Amro, www.technishow.nl voorraad.’ Door het implementeren FPT/VIMAG en Jaarbeurs Utrecht. www.maakindustrie.nl van een aantal serviceconcepten is MCB participeert vanwege het

WORKSHOP: OOK NEDERLAND HAAKT AAN BIJ ONTWIKKELING GAIA-X Duitsland en Nederland willen de basis leggen voor een Europese clouddienst die tegenwicht kan bieden aan (Amerikaanse) cloudreuzen als Amazon, Microsoft, Google en Equinix. Daartoe lanceerde de Duitse overheid eind oktober het platform GAIA-X, met als doel reeds eind dit jaar de eerste aanbieders en industriële gebruikers van de datainfrastructuur van dienst te kunnen zijn. Een digitaal ecosysteem dat moet garanderen dat de Europese partij die innoveert ook de partij is die daarvan de economische vruchten plukt, om zo de concurrentiepositie van Europese ondernemingen te versterken. De Nederlandse overheid zet zich nu in om de plannen voor de platform zo snel mogelijk te concretiseren. Daarom was er 15 januari in de Nederlandse ambassade in Berlijn een DuitsNederlandse workshop met als thema ‘Strengthening European

Digital Competitiveness in Industry’. De Duitse benadering voor het veilig datadelen in de industrie en de Nederlandse aanpak om bottom-up te komen tot concrete toepassingen zijn zeer complementair en bieden mogelijkheden tot intensieve samenwerking, aldus de uitnodigingstekst. De uitkomsten van de meeting moeten meer duidelijkheid geven over de contouren van intensievere Duits-Nederlandse samenwerking op het gebied van technologie en innovatie. Het vormt de opmaat naar het staatsbezoek van koning Willem Alexander aan Duitsland van 2 tot en met 4 juni. Peter van Harten, van het Nederlandse Smart Industry-platform, een van de organisatoren van de workshop, gaf eerder in Link aan het jammer te vinden dat GAIA-X vooralsnog vooral een Duits feestje was. ‘En het is nu nog allemaal behoorlijk theoretisch. Hoe industriële

bedrijven hier gebruik van kunnen gaan maken, is nog niet helder.’ Vandaar de workshop in Berlijn. Inleiders waren onder meer Focco Vijselaar, directeur-generaal Bedrijfsleven & Innovatie bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, en zijn Duitse evenknie MarcoAlexander Breit, tevens projectleider GAIA-X. Voorts gaven Douwe Lycklama van de Dutch Data Sharing Coalition en Lars Nagel van de International Data Spaces Association een gezamenlijke pitch, net als Peter van Harten en Stephan Hamm van Smart Factory Kaiserslautern. Daarna verdeelden de deelnemers zich over vier subwerkgroepen – data sharing (inclusief GAIA-X), industrie, energie en mobiliteit – om te komen tot concrete onderwerpen van wederzijds belang en voorstellen hoe daaraan samen te werken. In hun voordrachten hebben zowel Vijselaar als Breit laten weten dat hun landen graag met elkaar de samenwerking aangaan om te komen tot het veiliger delen van data waarvoor GAIA-X gezien wordt als

een geschikte set-up. Breit gaf daarbij aan dat het platform wel een Europees platform moet worden en dat Nederland, na Duitsland en Frankrijk, het derde land is dat in de ontwikkeling ervan nadrukkelijk zal participeren. Voorts is het Duitse bezoek tijdens de meeting dankzij verhalen uit de Nederlandse praktijk duidelijk geworden dat er in Nederland al heel veel activiteiten zijn ontplooid om het delen van data te beveiligen, onder andere binnen het Smart Industry-fieldlab Smart Connected Supplier Network. En dat het dus zaak is om de samenwerking tussen beide landen te versterkten, aldus Peter van Harten. Hij onderstreept dat er, om van visie tot implementatie te komen, nog veel te doen is. De bijeenkomst werd, behalve door Smart Industry, georganiseerd door de International Data Spaces Association, de Dutch Data Sharing Coalition en de Nederlandse ambassade in Berlijn. www.smartindustry.nl www.bmwi.de

februari 2020

GET CONNECTED! Your Smart Factory

TruConnect kan u helpen uw processen te optimaliseren en maakt de weg vrij naar uw Smart Factory. Afnemende seriegroottes en meer variatie maakt het steeds moeilijker om overzicht en controle te houden op de kosten. Door veel indirecte processen zal u steeds meer inspanning moeten leveren. Hier liggen de kansen. TRUMPF heeft de tool om uw systemen aan elkaar te koppelen. TruConnect is de nieuwe TRUMPF technologie om alle koppelingen binnen uw bedrijfsproces te optimaliseren, zowel bedrijfsbreed als individueel. Zelfs bij kleine series is het lonend. www.trumpf.com/s/en-truconnect

UIT DE MARKT SNELLER EN SCHONER PICKEN & PLACEN Vorig jaar lanceerde het Zwitserse Stäubli de TS2-robot. Deze is van het SCARA-type (selective compliance assembly robot arm). Selectief compliant wil zeggen dat de robotarm in het horizontale vlak iets meegeeft en dat maakt ’m geschikt voor pick & place-toepassingen, waarbij er vaak enige onzekerheid is over de positie waar een object moet worden opgepakt of juist geplaatst. SCARA-robots zijn allang bekend voor de automatisering van assemblage, verpakking en andere handling, maar met de TS2 heeft Stäubli weer een flinke innovatiestap gezet. Dankzij de toepassing van een zelfontwikkelde gearbox voor de motoren in de assen, is de robot krachtiger, sneller, nauwkeuriger én lichter dan z’n voorgangers. Uniek, volgens Jan Buit, salesmanager bij Stäubli Benelux, is de gesloten uitvoering die de TS2 heeft

gekregen. ‘Er zitten geen motoren en bekabeling aan buitenkant, want die zijn allemaal afgeschermd.’ Alle kabels en leidingen lopen door de holle schachten van de armen. Door de gesloten structuur kan er geen vervuiling in de robot achterblijven, terwijl de gladde buitenkant eenvoudig te reinigen is. Omgekeerd kan er ook geen vuil, zoals smeerolie, naar buiten. ‘Veel branches vinden dit hygiënisch ontwerp interessant, zoals de food en de farma. De robot kan goed in een cleanroom functioneren en ook in natte omgevingen.’ Een TS2 kan, afhankelijk van de uitvoering, op de fabrieksvloer worden geplaatst of aan het plafond worden bevestigd. In een fabriek waar elke vierkante meter is bezet, is het een voordeel als een robot boven de productie- of verpakkingslijn kan hangen en niet naast de lijn hoeft te

De TS2-robot van Stäubli is er in een vloer- en een plafonduitvoering. Foto: Stäubli

staan. Bijzonder is ook het bereik. ‘Voor het grootste model is dat één meter en dat is voor een SCARArobot vrij uniek.’ Kostentechnisch is de TS2 SCARA-robot interessant, want dit type heeft vier assen terwijl de conventionele robotarm er meestal zes heeft. Elke as meer verhoogt de prijs en verlaagt de nauwkeurigheid (want weer een bron van speling erbij). De modulaire opbouw van de robot, waarin veel componenten

uit andere Stäubli-robottypes zijn gebruikt, draagt eveneens bij aan een gunstige prijs. In Nederland staan al installaties bij bedrijven in de food en de zadenhandel, meldt Buit, die begin deze maand weer op tournee is gegaan met de robot. ‘We krijgen er al veel vraag naar, uit sectoren als fijnmechanica, elektronica, automotivetoelevering, food en farma.’ www.staubli.com

met als doel zelf een belangrijke speler in de grafische markt te worden. Tijdens het ontwikkelingsproces hebben we echter ontdekt dat het als start-up vrij moeilijk is om deze technologie zonder gevestigde partners op de markt te brengen. Wij geloven dat deze interessante technologie onder het dak van Macsa een betere kans krijgt.’ Inkless was oorspronkelijk een afstudeerproject van Chandrasekar aan de TU Delft. Samen met medestudent Van der Veen startte hij Inkless, met de TU Delft als een van de aandeelhouders. De start-up had op het

hoogtepunt tien medewerkers en werd Start-up van het Jaar in 2017. Het maakt deel uit van de Business Incubator Yes! Delft. Inkless wilde de printmarkt flink opschudden. Dat is niet helemaal gelukt. Van der Veen is wel blij dat er een partij verder gaat met de lasertechniek. De start was veelbelovend, maar de laatste jaren stagneerde de groei en raakte het geld op. Er waren wel gesprekken met een venture capitalist voor een vervolginvestering, maar dat liep spaak. www.inkless.ink www.macsa.com

INKLESS VERKOOPT TECHNOLOGIE AAN SPAANSE MASCA Inkless, de spin-off van de TU Delft, verkoopt zijn technologie aan Macsa ID, een Spaanse fabrikant van codeer- en markeerapparatuur. De techniek van Inkless is gericht op afdrukken zonder cartridges, toners of inkt. De inktloze printtechnologie is heel geschikt voor afdrukken op verpakkingen en labels. Het is duurzaam, snel en verlaagt de kosten. Oprichter Arnaud van der Veen: ‘Het printen van barcodes, houdbaarheidsgegevens en productcodes op verpakkingen en op etiketten is een heel geschikte toepassing van onze technologie. Er worden steeds

meer pakketten verzonden en deze moeten allemaal worden voorzien van gedrukte tekst en barcodes. Macsa ID is een belangrijke speler in deze markt. Daarom sluiten hun activiteiten en onze technologie heel goed op elkaar aan. Macsa ID kan onze technologie naar een volgend niveau brengen.’ Van der Veen en mede-oprichter Venkatesh Chandrasekar, de uitvinder van de Inkless-technologie, praten nog met Macsa over wat er nu precies gaat gebeuren en wat hun rol daarbij wordt. Van der Veen: ‘Natuurlijk zijn we dit bedrijf gestart

Govers Accountants/Adviseurs Onze klanten behoren tot de top in hun sector, of wij ondersteunen hun ontwikkeling daar naar toe. Dat doen we door een hoge kennis van de waardeketens, door focus op performanceverbetering, en door actieve oriëntatie op de ontwikkeling van nieuwe businessmodellen met aantrekkelijke verdienmodellen.

NCUGTUPKLFGP ^ XGTURCPGP ^ MCPVGP ^ NCUUGP ^ OQPVCIG ^ QRRGTXNCMVG DGJCPFGNKPI

8: .(7(13$571(5 ,1 3/$$7:(5.

YYY UWRNCEQP EQO

Beemdstraat 25

T 040 2 504 504

5653 MA Eindhoven

F 040 2 504 599

Postbus 657

E mencke@govers.nl

5600 AR Eindhoven

I www.govers.nl

februari 2020

DEALEN MET COMPLEXITEIT IN DE KETEN

‘EEN AUTO IN ELKAAR SCHROEVEN VIND IK MAKKELIJKER DAN WAT WIJ DOEN’

THEMA GROEIT DE COMPLEXITEIT ONS BOVEN HET HOOFD? Technologie in producten wordt complexer en daarmee de benodigde engineering- en productieprocessen. Om die complexiteit hanteer-

Turbulentie in de industrie lijkt het nieuwe normaal. Ontwikkel- en maakprocessen zijn ingewikkelder dan voorheen, het tempo van veranderingen ligt steeds hoger. Van boven tot onder in de keten moeten mensen continu communiceren en samenwerken. Managers en medewerkers krijgen een vracht informatie op zich af, al dan niet digitaal. Hoe houden ze het hoofd koel? Wie heeft nog het overzicht? Of valt het allemaal wel mee? Maken we elkaar gek en moeten we die complexiteit vooral ook weer niet overdrijven?

baar te houden, moet er beter gecommuniceerd worden. Dat vergt het slim vergaren van relevante data om die communicatie van de juiste inhoud te voorzien. It-systemen moeten zorgen dat de informatie op de juiste plek – intern en bij klanten en toeleveranciers – beschikbaar komt. En sociale innovatie is nodig zodat er op tijd het juiste mee gedaan wordt. Hoe krijg je dat voor elkaar, met alle mensen

DOOR LUCY HOLL

n museum De Fundatie in Zwolle was afgelopen weken de expositie Turbulence van rapper Sticks te zien, gesponsord door Red Bull met zijn cafeïnerijke energiedrankjes. Bij de ingang hingen waarschuwingen dat het een bijzonder heftige ervaring kon zijn. ‘Verzuipen in het alledaagse’ stond metershoog op de eerste wand geschilderd, waarna de bezoeker een explosie van tekst, beeld en geluid op zich afkreeg. ‘We leven in onrustige tijden’, aldus Sticks. Zo’n gevoel zal mensen in de industrie ook niet vreemd zijn. ‘Of de complexiteit ons boven het hoofd groeit? Ja, als we niet uitkijken zeker’, klinkt het volmondig van Henk Tappel, ceo van Bronkhorst High-Tech, producent van onder meer massa- en volumeflowmeters en drukregelaars. Ooit was het

aantal klanten en medewerkers bij het bedrijf uit Ruurlo overzichtelijk. Nu zijn er wereldwijd 15.000 klanten en 600 medewerkers. Dus zijn er meer lagen in de organisatie, meer systemen. Het topmanagement heeft minder direct contact met de eindgebruikers en minder voeling met de markt dan voorheen. ‘Ieder bedrijf dat groeit, zit met dezelfde problemen, er is geen elegante oplossing. Ik noem dat wel eens de homeopathische verdunning: vroeger liep hier een aantal mensen die alles konden, alles wisten, in alle valkuilen waren gelopen, alle problemen tegen waren gekomen en die zelf hadden opgelost. Ze waren gepokt en gemazeld bij Bronkhorst. Maar onze nieuwe mensen hebben logischerwijs niet meer dat totaaloverzicht en die veelheid aan taken. Het is allemaal veel meer opgesplitst. We komen elkaar niet allemaal meer elke dag tegen bij de koffieautomaat. Dus moeten we de kennis uit de hoofden halen, borgen in systemen en verteerbaar maken. We zetten sterk in op coaching en opleiding: we doen veel om kennis te delen en dat kennisniveau nog verder omhoog te krijgen. Dat is de grote uitdaging van onze business.’

DRIE IN ÉÉN

Henk Tappel (Bronkhorst High-Tech): ‘We komen elkaar niet allemaal meer elke dag tegen bij de koffieautomaat. Dus moeten we de kennis uit de hoofden halen, borgen in systemen en verteerbaar maken.’ Foto: Bronkhorst

februari 2020

Bronkhorst zit volgens Tappel in drie transities tegelijk, die het leven er niet eenvoudiger op maken. ‘We gaan van een groot kleinbedrijf naar een klein grootbedrijf. We groeien en hebben succes, terwijl we wel de cultuur van een familiebedrijf, van veiligheid, van zorgen voor elkaar willen behouden. Bovendien veranderen we van een technologiegedreven bedrijf van “kijk eens wat een mooi product” naar een sterke oriëntatie op de toepassingen: “Hoe gaat een klant onze producten gebruiken en hier succesvol mee zijn?” En als derde moeten we de rol van global player aannemen en Ruurlo niet als de navel van de wereld zien: onze producten gaan de hele wereld over, terwijl we nog erg Achterhoeks georiënteerd zijn. Die transitie gaat niet vanzelf.’ Iedere extra stap in de communicatie zorgt hoe dan ook voor wat kwaliteitsverlies, stelt Henk

die – intern en extern – bij die ontwikkelen productieprocessen betrokken zijn?

• ‘Niks vervangt gezond verstand en ervaring bij het nemen van beslissingen’ • ‘Weinigen hebben het totaaloverzicht in de keten.’ • ‘Bij alle it-systemen geldt: rubbish in, rubbish out.’ • ‘Reductie van complexiteit is het nieuwe goud.’

Tappel. It-systemen zijn steeds belangrijker geworden en daar is hij niet onverdeeld blij mee. ‘Wat er uit de computer rolt, lijkt de waarheid geworden, terwijl zo’n systeem niet beter is dan hoe wij het geprogrammeerd hebben. Niks vervangt gezond verstand en ervaring bij het nemen van beslissingen. Aan de hand van big data kun je prachtige conclusies trekken, maar het blijven blote feiten. Leg je daarmee echt de onderliggende redenen van een kwestie bloot? Duid je daarmee daadwerkelijk de motieven van je klanten?’

CONTINU AANPASSEN Om de complexiteit het hoofd te bieden, experimenteert Bronkhorst bijvoorbeeld ook met zelfsturende teams. Henk Tappel: ‘Wij moeten het hebben van innovatieve producten, waarvoor we de technologie al in huis hebben of moeten ontwikkelen. Dus zetten we kleine multidisciplinaire clubjes apart met twee, drie opdrachten. In die pilot leverde dat in relatief korte tijd een aantal wezenlijke resultaten en conclusies op. De toekomst bestaat uit deze manier van werken. Agile, scrum, plak de prachtige namen maar erop. Laat steeds wisselende teams in je bedrijf met elkaar samenwerken en er komt meer uit dan de som der delen. We moeten continu adaptief zijn, er is

niet één methode met gegarandeerd succes tegenwoordig.’

MEERDERE FRONTEN Ook Marc Hendrikse antwoordt meteen bevestigend op de vraag over complexiteit. Hij is ceo van NTS-Group uit Eindhoven (1.700 medewerkers wereldwijd), leverancier van complexe (opto)mechatronische systemen en mechanische modules voor de hightech machinebouw. ‘De complexiteit is enorm toegenomen op meerdere fronten. Onze machines en modules zijn ingewikkelder geworden en hebben meer functionaliteiten dan ooit tevoren. Ze balanceren steeds meer op de grens van wat mogelijk is, of gaan daar zelfs overheen. De snelheid waarmee we moeten reageren op marktveranderingen, is gestegen. Daarbij komt dat wij in omvang zijn gegroeid en zijn geïnternationaliseerd. Die sterke groei geldt net zo goed voor onze klanten. Functies zijn opgesplitst. We hebben over en weer met steeds meer mensen te maken. Weinigen hebben het totaaloverzicht in de keten.’ Als je het per jaar bekijkt, lijkt het wel mee te vallen met de veranderingen. ‘Maar vergeleken met een jaar of tien geleden, is de complexiteit sluipenderwijs aanzienlijk toegenomen’, stelt Hendrikse. Het is niet voldoende om de zaken goed op orde hebben binnen het eigen bedrijf. De turbulentie in de complete keten laat zich gelden.

MAAKBAARHEID Om alles te managen en iedereen van de juiste informatie te voorzien, worden vanzelfsprekend steeds meer it-systemen ingezet. Medewerkers vertrouwen stevig op die systemen, maar dat is niet altijd een garantie dat het soepel loopt, aldus Marc Hendrikse. Hij merkt bijvoorbeeld dat de digitale informatie over ontwerpen die NTS van oem’ers krijgt gaandeweg minder goed is geworden in de zin van maakbaarheid. Engineers bij oem’ers die producten ontwerpen, hebben minder ervaring met het maken van producten, is zijn indruk. ‘Je kunt in een CAD-station alles mooi tekenen, maar dat betekent nog niet dat het goed te produceren is. Dan moeten wij als toeleverancier eerst aan de slag om te zorgen dat het alsnog goed komt en dat zijn soms moeizame processen. Bij alle it-systemen geldt: rubbish in, rubbish out. Het is moeilijk om exact te communiceren wat nodig is. Dat geldt voor alle ketenpartijen, omgekeerd ook voor de toeleveranciers aan wie wij uitbesteden.’ Complexiteit heeft ook zo z’n voordelen: wie zijn rol in de keten ondanks alle onrust en onzekerheid goed weet te spelen, onderscheidt zich in positieve zin op de markt. Goed samenwerken en samen naar oplossingen blijven zoeken, is de heilige graal. Hendrikse weet wel een voorbeeld: ‘We konden aan een bepaalde klant maar niet optimaal leveren omdat zijn product te weinig uitgekristalliseerd was. De klant stuurde zijn

Dealen met de complexiteit in de keten. Illustratie: Josje van Koppen

productiechef naar ons toe om mee te lopen in onze productie en te onderzoeken wat eraan schortte. De productiechef kwam erachter dat een aantal dingen bij ons niet goed liep, maar ook dat hun design niet helemaal klopte. Samen hebben we een lijst gemaakt van wat er moest veranderen, en sindsdien loopt het gesmeerd. Die complexiteit van tegenwoordig vraagt de wil om van elkaar te leren, dat maakt het succes. Met de vinger naar de ander wijzen en elkaar verwijten maken, heeft geen zin. Je moet het als totale keten proberen op te lossen.’ Dat alles ondanks alle complexiteit toch wonderwel lijkt te draaien, vraagt energie, veel energie, weet Hendrikse. En soms pure wilskracht. Het

gaat niet altijd even makkelijk, er zijn ook medewerkers die het niet redden en afhaken door de overvloed aan werk en informatie. ‘Het raakt hun gezondheid en dat mag eigenlijk niet gebeuren.’ Hoe je medewerkers daartegen wapent? ‘Mensen moeten het gevoel hebben dat je altijd achter hen staat, ondanks alle druk die van alle kanten wordt uitgeoefend. Mensen ervaren het als onrecht als hun iets verweten wordt waar ze door externe factoren niks aan kunnen doen. Als medewerkers signalen geven dat ze het niet meer redden, is het goed om ze – tijdelijk – een andere rol te geven. Vanuit Human Resources ondersteunen we het management om hun mensen goed te begeleiden en dat is hard nodig.’

EVEN AFSCHAKELEN Hoe houden topmanagers in de industrie zelf het hoofd koel in alle hectiek? Ceo Marc Hendrikse van de NTS-Group heeft een kleine sloep waarmee hij geregeld het water op gaat. ‘Maar ik kan nooit echt compleet afschakelen, het bedrijf zit altijd in mijn hoofd. Tegelijkertijd is het net als met hardlopen: als je veel oefent, kom je steeds beter vooruit. Omdat de groei van NTS geleidelijk is gegaan, is de lat steeds hoger komen te liggen en weet ik ermee te dealen.’ Ook aan de top is het zaak om de goede balans te houden, tijdig te reflecteren én mensen om je heen te hebben die je in de gaten houden, aldus Hendrikse. ‘Ik neem regelmatig wat kortere vakanties’, zegt Bram

Schildkamp, ceo van MCB Group. ‘En als ik moeite heb om mijn hoofd koel te houden, loop ik nog wel eens naar buiten en ga in een cafeetje de krant lezen. Bij te veel spanning kun je meer kapot maken dan je lief is, dus dan kun je beter even weggaan. Ik heb veel turnarounds gedaan in bedrijven waar het slecht ging. Dat is intensief en je hebt de neiging om door te blijven gaan. Maar als je niet meer effectief bent, doe je de verkeerde dingen. Neem even afstand en kom relaxed in je hoofd weer terug.’ Ceo Henk Tappel van Bronkhorst heeft al jaren een ideale manier om het hoofd leeg te maken: ‘Sleutelen aan een oude motorfiets of antieke auto.’

februari 2020

THEMA GROEIT DE COMPLEXITEIT ONS BOVEN HET HOOFD? BALANS VINDEN ‘Nee, de complexiteit groeit ons niet boven het hoofd’, reageert ceo Bram Schildkamp van MCB Group in Valkenswaard (1.000 medewerkers) op de vraag, maar complex is het wel. MCB Group heeft werkmaatschappijen in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland: groothandels en servicecenters in staal, aluminium, koper en andere

Marc Hendrikse (NTS-Group): ‘We hebben over en weer met steeds meer mensen te maken. Weinigen hebben het totaaloverzicht in de keten.’ Foto: NTS

metalen. ‘Je moet de balans weten te vinden tussen complexiteit en het simpel houden. Kijk, wat wij doen is relatief simpel: wij kopen spullen in, we slaan het op en we zorgen dat het op tijd en op maat bij de klanten komt. Hoe moeilijk kan het zijn. De kern is simpel, maar dan wordt vervolgens van allerlei kanten complexiteit toegevoegd. Klanten willen kleinere series. Alles moet steeds sneller en in één keer goed. We hebben oneindig veel soorten verpakkingen. Leveranciers komen te laat of juist te vroeg. We moeten een wagenpark beheren en diverse posities in de markt coördineren. Wat voor Nederland goed is, hoeft het voor andere landen nog niet te zijn. Mensen zijn mensen, hoe groter het bedrijf, hoe meer lagen en hoe complexer de coördinatie.’ Schildkamp heeft maakbedrijven en handelsbedrijven aangestuurd, en vindt het één qua complexiteit niet onderdoen voor het ander. ‘De marges in de groothandel zijn heel klein, de volumes heel groot. We kunnen ons heel weinig fouten en inefficiënties veroorloven. Ik heb eens een nieuwe fabriek van Ford mee opgezet en was verantwoordelijk voor de productielijn van één model, maar een auto in elkaar schroeven vind ik makkelijker dan wat wij doen. Die auto’s zijn veel voorspelbaarder. Je werkt achter de tekentafel het complete proces uit en als het eenmaal loopt dan loopt het. En of je er dan 100.000 of 150.000 maakt, is een kwestie van ploegen inzetten.’ Een groothandel als MCB heeft een orderboek van een dag of twee. De ene dag kan het rustig zijn en

Wereldwijd marktleider

de volgende dag zomaar ineens topdrukte. ‘Het DNA van een handelsbedrijf is compleet anders dan dat van een maakbedrijf. Het heeft een andere dynamiek.’

SIMPEL HOUDEN Maar wat voor soort bedrijf dan ook: het is volgens Schildkamp de kunst om het simpel te houden. ‘Wimpel de complexiteit niet weg, maar bedenk steeds: waartoe zijn we op aarde? Breng het terug tot de kern, waar hebben we het hier nu eigenlijk over, waar is de klant mee gebaat? Dan

‘WE MOETEN CONTINU ADAPTIEF ZIJN’

ligt de oplossing vaak voor de hand. Als je niet in drie zinnen het ‘waarom’ van iets kunt uitleggen, is je verhaal wellicht te complex.’ Ook MCB heeft een sterke groei doorgemaakt en doet meer met dezelfde mensen. ‘We zijn enorm

op het gebied van aandrijving, besturing en procesbeheersing

Parker Hannifin is wereldwijd marktleider in de ontwikkeling, productie en verkoop van technologieën, systemen en componenten op het gebied van aandrijving, besturing en procesbeheersing. Parker levert producten in negen technologieën: hydrauliek, pneumatiek, slangen&koppelingen, afdichtingen, procesbeheersing, filtratie, klimaatbeheersing, electromechanica en luchtvaart. Naast producten levert Parker ook complete systemen, aggregaten en power-units. parker.nl

februari 2020

bezig met innovatie, met digitalisering. Dat vraagt andere competenties en werkzaamheden door het hele bedrijf heen.’ Orders komen ineens automatisch binnen via it-systemen, alles moet kloppen anders krijg je problemen in je magazijnen. Mensen doen ander werk dan voorheen

HOEZO COMPLEX? Hoe complex is een situatie? En wat kunnen we wanneer het beste doen? IBM-directeur Dave Snowden ontwierp daarvoor rond de eeuwwisseling al zijn Cynefin Raamwerk (Cynefin is Keltisch voor leefgebied), met vijf situaties: • De situatie is simpel: alles is helder, dus ga meteen aan de slag. • De situatie is ingewikkeld: dit vraagt weliswaar een grondige analyse van experts, maar vervolgens kan er snel gehandeld worden. • De situatie is complex: het is allemaal erg ongeordend, dus lang analyseren en nadenken helpt ook niet echt. Begin gewoon, probeer uit, kijk wat er gebeurt en reageer daar weer op. • De situatie is chaotisch: de crisis is compleet. Red wat er te redden valt om de boel eerst maar eens te stabiliseren. • De situatie is geheel onduidelijk: kijk of er ‘brokken’ in één van de vier bovenstaande categorieën passen en doe iets.

en vinden dat soms lastig. Verandertrajecten zijn complex, zeker als ze over verschillende afdelingen of bedrijven lopen. ‘Dus moet je mensen weerbaar maken door steeds maar weer uit te leggen waarom we de Bram Schildkamp (MCB): dingen doen zoals we die ‘Wimpel de complexiteit niet doen’, aldus Schildkamp. ‘We weg, maar bedenk steeds: zijn druk doende om ons waartoe zijn we op aarde?’ bedrijf te versimpelen, maar Foto: MCB de weg daarheen is complex. In 2018 hebben we een nieuw vijfjarenplan gemaakt en tien strategische projecten opgezet, onder meer gericht op die sterke digitalisering en WAT IS ER AAN DE HAND? een kortere interne doorlooptijd. De tien projecWillem Mastenbroek, medeoprichter van de Holten vergen veel coördinatie. Je moet uitkijken dat land Consulting Group, emeritus hoogleraar je een afdeling niet met vijf projecten tegelijk organisatiecultuur en nu hoofdredacteur van het belast.’ MCB is er bijvoorbeeld van overtuigd dat online platform ManagementSite, schrijft regelklanten geen magazijn nodig hebben als ze hun matig over complexiteit. ‘Het is zo complex… bestelde metalen binnen 24 uur op maat geleverd Ammehoela’ is de titel van één van zijn artikelen. krijgen. Schildkamp: ‘De brede voorraad ligt bij ‘Weet je wat het is’, zegt hij ter toelichting. ons. Klanten moeten in hun systemen precies ’Bedrijven tillen er veel te zwaar aan. We hebben kunnen zien wat er bij ons aanwezig is. We willen het hier niet over de oneindige, ongrijpbare comallerlei administratieve handelingen eruit hebplexiteit van het weer, de natuur of ons sterrenben, want die zorgen voor fouten en vertraging, stelsel. Het gaat over de menselijke wereld. We en kosten geld. Binnen vijf jaar willen we 60 promoeten vaststellen dat mensen die complexiteit cent van de sales online laten lopen. Maar dat met elkaar maken én in stand houden. Dus wie moet je goed regelen met elkaar. De ene klant zijn dat dan, wie zijn verantwoordelijk, wie vindt het prima, de ander moet het nog maar eens zien, en dat geldt ook voor de medewerkers.’ LEES VERDER OP PAGINA 15

RADAN Software systemen voor plaatwerk • • • • •

Webshop voor plaatwerk 2D/3D CAD en ontvouwen CAM voor buigen, snijden en ponsen MRP en systeemintegratie Shopfloor control

Make it smarter | nl.radan.com

februari 2020

FRENCKEN IS ‘EMBEDDED’ IN

TOP 10 HIGH-TECH COMPANIES WORLDWIDE

PRECISION COMPONENT MANUFACTURING

PRODUCT DEVELOPMENT & ENGINEERING

HIGH LEVEL ASSEMBLY

LET’S CREATE SUCCESSFUL SOLUTIONS TOGETHER Frencken is the connector in the high-tech chain: for semiconductor, analytical equipment and medical technology that make a real difference to the quality of our lives. Add more value to your product development, manufacturing operations and business processes with Frencken as your partner. www.frencken.nl

Your career starts here...

leading at the edge of technology

COLUMN UIT HET HOOFD

het mis gaan en ik krijg een claim aan mijn broek, dan zal ik die doorschuiven naar mijn leverancier. Erg zinvol is die juridisering allemaal niet. Waar vroeger zou zijn volstaan met een paar belletjes, ben je nu veel tijd kwijt, eerst om de contracten op te stellen en – gaat het mis – de claims af te wikkelen.

CLAIM NIET. LOS OP!

Vroeger, eind jaren tachtig, toen ik in de metaalsector aan de slag ging, was een woord nog een woord. Contracten werden wel opgesteld, maar waren feitelijk niet nodig. Wat je toezegde, kwam je na. En lukte het echt niet, dan werd er een mouw aan gepast. Nu moet er steeds meer worden vastgelegd in juridische documentatie. Klanten dekken zich in door je als leverancier te laten tekenen voor zeer uitgebreide algemene voorwaarden in complexe juridische taal. Als ik die voorwaarden lees, dan begrijp ik daar bijvoorbeeld uit dat de klant het recht heeft zelfstandig de prijs aan te passen die wij in rekening brengen voor ons product. Of ik teken voor de verantwoordelijkheid voor alle schade die de klant van de klant of diens klant claimt. Ik teken toch maar. Wij leveren een commodity en als je niet tekent gaat de klant naar de concurrent. Mensen met decennia aan ervaring in en kennis van de industrie maken hier observaties en verbeterideeën publiekelijk waar ze (al jaren) mee rondlopen. Om niemand te belasten, maar vooral constructief te zijn, doen ze dat onder een pseudoniem.

Nu loopt het in 99 van de honderd gevallen wel los, maar die ene keer dat er iets mis gaat kost het veel tijd. En aan het eind kun je gehouden zijn een schadevergoeding te betalen. Wij hebben richting toeleveranciers op onze beurt ook van die voorwaarden opgesteld om ons in te dekken. Als ik een machine bestel om over twee maanden de capaciteit te hebben voor een grote order, laat ik de machineleverancier er ook voor tekenen dat hij binnen twee maanden levert. Mocht

Willem Mastenbroek (ManagementSite): ‘We moeten vaststellen dat mensen die complexiteit met elkaar maken én in stand houden.’ Foto: ManagementSite

Documenteren zorgt ook niet voor meer veiligheid. Als er een ongeluk gebeurt, is het zinvol maatregelen te nemen om te voorkomen dat het nog eens gebeurt. Het is een goede zaak dat machines tegenwoordig steeds beter beveiligd zijn. Maar alle juridische documentatie er omheen van machineleveranciers dient nergens toe dan alleen om zich in te dekken. Dáár gaat na ongelukken steeds meer de aandacht naar uit: wie is de schuldige en moet betalen? Deze juridisering is al decennia lang gaande, kost de keten veel geld en energie en maakt het zakendoen alleen maar onnodig complexer. Eind jaren tachtig konden wij volstaan met iemand met juridische kennis die wekelijks hooguit een paar uur aan juridische zaken besteedde. Nu hebben wij twee fulltime juristen in dienst. Een kant-en-klare oplossing heb ik niet. Een eerste aanzet zou kunnen zijn dat op EU-niveau wordt vastgelegd wat er wel en vooral ook wat er niet in de algemene voorwaarden mag staan. Want juridisering kun je alleen maar tegengaan met juridische middelen. Verder zou het helpen wanneer bedrijven als er iets mis gaat hun juridisch recht niet uitoefenen, maar flexibel, samen met hun ketenpartners, zoeken naar een oplossing. Dirk Prins

uit dat niemand de verantwoordelijkheid neemt.’ Maar hoe zit het in industriële ketens? Mensen in de industrie ervaren toch daadwerkelijk een toegenomen complexiteit. ‘Zeker, maar ook hier geldt mijn ezelsbruggetje: wie zijn verantwoordelijk? Wat is er nu eigenlijk aan de hand? Wat kunnen we zelf doen om het hanteerbaarder te maken?’

CHINEZEN GEVEN GOEDE VOORBEELD

VERVOLG VAN PAGINA 13

hebben die te complexe omgeving in elkaar getimmerd? Dat geeft meteen een ruimere blik. Dan is ook beter te traceren wat er werkelijk aan de hand is en hoe het anders kan.’ Als voorbeeld noemt Willem Mastenbroek de immens grote it-projecten die niet zelden compleet uit de hand lopen. ‘“Oh, oh, wat is dit allemaal ingewikkeld”, roepen betrokkenen. Nee, stel eerst eens helder vast wat er aan de hand is, denk ik dan. Als niemand zich verantwoordelijk voelt, worden de puinhopen alleen maar groter. Het komt sommige stakeholders misschien heel goed

Mastenbroek weet dat de afhankelijkheidsketens langer zijn geworden. Dus als er dingen misgaan in bijvoorbeeld de industrie, kan dat de multiplier voor allerlei narigheid vormen. Dat geldt des te meer als er steeds weer teruggerapporteerd moet worden aan het management. ‘Mensen aan het front weten vaak het beste wat er aan de hand is. Geef die professionals op de werkvloer de verantwoordelijkheid om op te treden en de boel aan te pakken. “Oké, zo moeten we het doen en dan is iedereen, inclusief de klant, weer blij.”’ Mastenbroek noemt zelfsturende teams een goed idee, daar kun je ook heel grote organisaties mee bouwen. Hij heeft zich verdiept in Haier, de Chinese fabrikant van huishoudelijke apparaten en consumenten-

elektronica, met tienduizenden medewerkers en slechts twee managementlagen tussen ceo en werkvloer. Alle medewerkers zitten in kleine micro-ondernemingen. Die microbedrijfjes zijn zelf verantwoordelijk voor wat ze doen en hoe ze op elkaar afstemmen en met elkaar samenwerken. Dat levert een prachtig ecosysteem op met vertakkingen binnen en buiten de organisatie. ‘Het is een ware netwerkorganisatie met goede spelregels die de regie bepalen. Een mens gedijt in kleinere groepen waarin hij zich thuis voelt en kan profiteren van het grotere geheel.’ Reductie van complexiteit is het nieuwe goud, aldus Mastenbroek. Dus vereenvoudig de organisatie en leg de verantwoordelijkheden laag, hoe ingewikkeld dat aanvankelijk ook lijkt. Zo kan er nog wel meer versimpeld worden, volgens hem. Dikke ondernemingsplannen en ingewikkelde strategieën bijvoorbeeld werken allang niet meer. ‘Alles is een bètaversie tegenwoordig. Verknoei geen tijd aan eindeloos gepraat, maar stel wat richtlijnen op en begin met zijn allen. Experimenteer en leer samen met klanten en leveranciers. Kortom: verbeter en verander al doende.’

• www.nts-group.nl • www.mcbgroup.eu • www.bronkhorst.nl • www.managementsite.nl februari 2020

THEMA GROEIT DE COMPLEXITEIT ONS BOVEN HET HOOFD?

AES IN ZEVENBERGEN LENIGT PERSONEELSTEKORT MET NIET-TECHNICI

‘JE BENT DE EERSTE PANEELBOUWER DIE IETS NIEUWS KOMT VERTELLEN’ Elektrotechnisch ontwerpen adviesbureau AES uit Zevenbergen is naast zijn engineeringswerk met de productie van besturingspanelen gestart. Smart manufacturing, inclusief virtual prototyping en smart wiring, voeren de boventoon. Door slim ontwerp en dito assemblage is de complexiteit van de productie fors verminderd en kunnen ook niet-technisch opgeleide medewerkers veel van het werk doen. ‘Dit is een antwoord op het tekort aan technisch personeel. En we kunnen productie terughalen uit Oost-Europa’, aldus managing director Marcel Sep.

gaan. Hij moest daar op de bouw van de panelen toezien en alles testen. ’Het viel me op dat daar ongelooflijk veel gebouwd wordt voor de Nederlandse markt. Natuurlijk, ik weet dat ze in Oost-Europa goedkoper zijn. Er zitten traditioneel veel arbeidsuren in paneelbouw. Maar het zette me aan het denken. Waarom moet dat zo? Kan het niet anders? Er is toch een kwaliteitsverschil als je in lagelonenlanden uitbesteedt, je moet dure mensen erheen sturen voor controle, de panelen moeten vervoerd worden. Dat kost ook allemaal tijd en geld.’ De hele kerst 2018 dacht hij na. Toen had hij het. ‘We trekken de stoute schoenen aan en gaan zelf bouwen in Nederland’, besloot hij. ‘We zetten een Panelshop op, geënt op Industrie 4.0. Onze engineering zit op een hoog niveau: door het toepassen van big data worden de ontwerpen steeds beter. We maakten van elk paneel al een virtueel prototype, een 3D-ontwerp met EPLAN Pro Panel. Zo’n virtueel model vormt nu de basis voor heel slimme, eigen productie.’

SOFTWARE SCHRIJVEN

AES-directeur Marcel Sep: ‘We trekken een besturingspaneel digitaal zo uit elkaar dat we precies weten welk deel door een elektrotechnisch vakman gebouwd moet worden en welk deel een niet-technisch iemand kan doen.’ Foto: Erik van der Burgt

DOOR LUCY HOLL

a een tijd in Moerdijk huist AES sinds halverwege vorig jaar in een mooi, ruim kantoorpand met een grote productieruimte in Zevenbergen. 2019 was een waar bouwjaar, aldus Marcel Sep. De hele organisatie stond op haar kop en er werd veel overgewerkt om alles voor elkaar te krijgen wat Sep bedacht had. AES, gespecialiseerd in industriële automatisering, elektrotechniek & instrumentatie en projectmanagement, bestaat al dertien jaar. Marcel Sep begon thuis in een verbouwde garagebox met engineeringsopdrachten en deed daar in zijn eentje ook de bouw van besturingspanelen bij. Die eigen paneelbouw liet hij al snel los; dat kostte hem te veel tijd. Sep werd regelmatig gevraagd als lead engineer bij grote projecten, bijvoorbeeld bij ARN hightech autorecycling en Veolia. AES groeide, Sep huurde mensen in, nam uiteindelijk

februari 2020

ook medewerkers in dienst en betrok een kantoorpand in Moerdijk. ‘We deden engineering en detacheerden onze mensen. Dat laatste doen we nog wel, maar wat minder: bij detachering verkoop je uren, het wordt goed betaald, maar je bouwt te weinig op als je mensen steeds weg zijn van het bedrijf.’

NADENKEN MET KERST Jarenlang ontwikkelde AES besturingspanelen voor zijn opdrachtgevers en stuurde de tekeningen (‘platte pdf ’s’) naar de klanten. Die gingen er zelf mee naar paneelbouwers. Dat zinde Marcel Sep al langer niet. Hij vond dat de AES-medewerkers uiteindelijk te weinig kennis konden inbrengen en de beschikbare data uit de engineeringssystemen werden niet goed benut. Hij wilde meer grip op het complete proces hebben. Het kwartje viel ruim een jaar geleden. Een klant kwam met een grote engineeringsopdracht en vroeg Sep om een paar weken naar Litouwen te

AES had net een ontwerp van een besturingskast voor een klant in de olie- en gasindustrie onderhanden. Compleet volgens strenge specificaties ontworpen met daarin alle mogelijke complexe componenten. ‘Geef ons de kans om een start met de Panelshop te maken en laat ons deze kast voor jullie bouwen’, opperde Sep. De klant wilde dat wel. Systeembouwer Rittal uit Zevenaar kreeg uitgewerkte digitale files toegestuurd waarmee snel en exact de kast mechanisch voorbewerkt werd. Voor de inkoop van alle componenten moest AES vliegensvlug iets bedenken. Er waren nog geen toeleveranciers, geen productiehal, niks. In januari 2019 lag er alleen die opdracht voor de bouw van één paneel. Sep had er vertrouwen in dat het zou gaan lopen. Hij ging op zoek naar een productiehal in Moerdijk, dichtbij het kantoor van AES destijds, maar wilde zich nog niet vastleggen op een huurcontract van vijf jaar. Dus ging AES Panelshop antikraak zitten, met één maand opzegtermijn van beide kanten. Sep ging als een dolle gereedschappen, werkbanken en stellingen kopen. Intussen schreven zijn medewerkers en hij allerlei software om de kasten zo efficiënt mogelijk te bouwen. ‘We trekken een besturingspaneel digitaal zo uit elkaar dat we precies weten welk deel door een elektrotechnisch vakman gebouwd moet worden en welk deel een niet-technisch iemand kan doen. Dat laatste kan wel 90 procent van het geheel zijn.’ Smart wiring is daarbij het toverwoord: van alle componenten,

alle draden is precies bekend waar ze moeten zitten, hoe lang ze moeten zijn en hoe de onderlinge verbindingen lopen. Elke handeling wordt gevisualiseerd op een beeldscherm naast de besturingskast-in-opbouw. Zo kunnen ook niet-technici het werk doen.

OMMEZWAAI Nog even terug naar vorig jaar. Alles ging voorspoedig met de Panelshop, tot zich in de lente ineens nieuwe huurders aandienden voor het antikraakpand in Moerdijk. Sep reed opnieuw door de regio op zoek naar een ander gebouw, en vond het huidige kantoor met de grote hal

HORECAMEDEWERKER Marcel Sep: ‘Om het uit te proberen, heeft mijn vrouw dat eerste paneel bedraad. Ze kon dat prima uitvoeren. De conventionele paneelbouw gaat uit van technisch opgeleide mensen die technische tekeningen kunnen lezen. Dat hoeft bij ons niet, sterker nog, ze krijgen die tekeningen helemaal niet. Op het beeldscherm zien ze alle handelingen.’ Om te kijken of er voldoende niet-technici in de buurt belangstelling zouden hebben voor het bedradingswerk, deed AES een oproep in de media. Daar kwamen meteen veel mensen op af. ‘We zijn een open bedrijf, mensen hebben veel vrijheid en kunnen zelf het aantal werkuren bepalen. Als iemand een paneel half af heeft, kan een collega er simpelweg verder mee.’ Het belangrijkste is dat mensen nauwkeurig en gefocust kunnen werken. Inmiddels is bijvoorbeeld een vrouw in dienst, die voorheen in de horeca werkte. Onlangs is nog een aantal medewerkers begonnen. Het werk is sterk vereenvoudigd, licht en schoon en leeftijd maakt niet uit. Sep stelde ook een teamleider paneelbouw aan, een ervaren vakman die alles weet van conventioneel paneelbouwen en veel potentie ziet in de slimme manier van werken.

gebouwd mogen worden. Die certificaten zijn behaald. AES heeft met de nieuwe Panelshop een ommezwaai gemaakt en laat een nieuw geluid horen. Marcel Sep hoopt eind dit jaar de Panelshop verder ontwikkeld te hebben en tien assemblagemedewerkers aan het werk te hebben, onder wie minstens zes niettechnici. ‘Misschien kunnen we qua kostprijs nog niet helemaal concurreren met Oost-Europa, maar we komen in de buurt. Door het gecontroleerde proces en het gebruik van prototyping waarbij de faalkosten minimaal zijn, zijn efficiëntie en kwaliteit gegarandeerd. Wij krijgen nu soms ook de vraag of we kasten kunnen bouwen aan de hand van door de klant gemaakte schema’s waarbij geen digitale data beschikbaar zijn. Dat doen we, maar zeggen erbij dat het een volgende keer een goed idee zou zijn om het via virtual prototyping en smart wiring te doen. Dan zou de kostprijs wel eens een stuk lager kunnen zijn.’

‘MISSCHIEN KUNNEN WE QUA KOSTPRIJS NOG NIET HELEMAAL CONCURREREN MET OOST-EUROPA, MAAR WE KOMEN IN DE BUURT’

erachter in Zevenbergen. Hier tekende hij wel voor vijf jaar. AES Engineering en AES Panelshop zitten nu bij elkaar. ‘We hebben iets in handen waarmee we echt onderscheidend zijn, de klanten reageren uiterst positief. “Je bent de eerste paneelbouwer die iets nieuws komt vertellen”, zei een klant tegen me. We richten ons vooral op klanten in de apparaat- en machinebouw.’ Deze klanten exporteren ook machines naar de NoordAmerikaanse markt waarbij de besturingskasten enkel door een UL-gecertificeerde panelshop

• www.panelshop.nl • www.aesengineering.nl

Onze innovaties vormen de toekomst In een wereld zonder raketten, had de mens nooit voet gezet op de maan. Zonder microscoop, hadden we van DNA nog nooit gehoord. Aan elke mijlpaal gaat een ontdekking vooraf. Maar complexe technieken ontstaan niet zomaar. Ze zijn het resultaat van een samenspel tussen kennis, techniek en creativiteit. Juist op dit snijvlak opereren wij. NTS is gespecialiseerd in het ontwikkelen, maken en assembleren van (opto)-mechatronische systemen, mechanische modules en kritische componenten. Onze expertises? Precisie en wendbaarheid. Waar kom je jouw werk straks tegen? In de modernste technologieën! Je smartphone opent met gezichtsherkenning, precies zo’n snufje waaraan jij hebt meegewerkt. Op je telefoon lees je over nieuwe innovaties in de gezondheidszorg, weer een veld waarin jij opereert. Werk jij mee aan de mijlpaal van morgen?

Onze (opto-)mechatronische systemen en mechanische modules dragen bij aan toekomstige technologieën

nts-group.nl/careers

februari 2020

THEMA GROEIT DE COMPLEXITEIT ONS BOVEN HET HOOFD?

VOORTMAN STEEL MACHINERY BEDIENT STAALBOUW EN MACHINEBOUW MET ALL-IN-ONES

EENVOUDIGER IS COMPLEXER De staal- en de machinebouw vragen om meer automatisering en eenvoudig te bedienen machines – ook deze sectoren kampen wereldwijd met personeelsgebrek. Tegelijk staan meer flexibiliteit en productiviteit hoog op het verlanglijstje. Machinebouwer Voortman Steel Machinery speelt hierop in met nieuwe machines die een kleine footprint hebben, meerdere bewerkingen combineren, zo veel mogelijk onbemand kunnen werken en eenvoudig zijn te integreren in complete lijnen. Dit maakt de ontwikkelopgave wel complexer, reden waarom Voortman die samen met partners aangaat. ‘Aan intensieve samenwerking ontkom je niet bij de ontwikkeling van complexe machines.’

• ‘Geautomatiseerde systemen gebruikers-

vriendelijk houden blijft ons streven.’ • ‘Aan die intensieve samenwerking met toeleveranciers ontkom je niet bij de ontwikkeling van complexe machines.’ • ‘Onze snijmachines openden de deuren voor marktdiversificatie.’ • ‘Veel bedrijven in de VS willen een compacte all-in-one machine hebben.’

DOOR HANS VAN EERDEN

‘M

eer automatisering beperkt het aantal benodigde operators, maar leidt niet altijd automatisch tot een eenvoudigere en efficiëntere bediening van systemen. In onze ogen zou dat wel hand in hand moeten gaan.’ Dat stelt Henk-Jan Voortman, productmanager voor onder meer de gerobotiseerde machines van Voortman Steel Machinery. ‘Doordat we onder meer de softwareontwikkeling bijna volledig in eigen huis doen, kunnen we de manier waarop onze machines en compleet gekoppelde productielijnen met de operator communiceren zó vormgeven dat in één oogopslag duidelijk is wanneer, waar en waarvoor een operator nodig is in het productieproces. Geautomatiseerde systemen gebruikersvriendelijk houden blijft ons streven.’ Goed geschoold personeel wordt steeds schaarser, verklaart marketingcoördinator Gideon Ebbers. ‘Daarom In de productiehal van Voortman Steel Construction, van links naar rechts: Henk-Jan Voortman, Jan Buit en Gideon Ebbers. Op de achterzorgen we bijvoorbeeld dat onze grond de nieuwe V807 van Voortman Steel Machinery, als onderdeel van een geïntegreerde productielijn. Foto: Rikkert Harink machines een eenvoudig bedieningspaneel hebben en in een systeem zo met elkaar communiceren dat productiedata die over meerdere machines heen kunnen afronden, terwijl er toch een nieuw conportfolio en met de flexibiliteit en productiviteit worden verwerkt maar één keer ingevoerd hoecept met een roterende as en een nieuwe robot in van onze oplossingen.’ Nieuwste toevoeging is de ven te worden. Bij machines waar nog manuele de machine lag waarmee we nog geen ervaring V807 voor thermisch snijden (plasma en autointerventie nodig is, wordt overzichtelijk alleen hadden. Wat natuurlijk meehielp, was de druk geen) met behulp van een robot die de snijkop op die informatie getoond die op dat moment van vanuit de markt om met een nieuwe machine te alle mogelijke manieren kan manipuleren. Daarbelang is. Zo kunnen we productielijnen ontmee kan één machine onder meer boutgaten, komen.’ De V807 heeft vergeleken met z’n voorwikkelen die met een minimale operatorinzet een sleuven, inkepingen, afschuiningen en lasnaadganger nieuwe softwarefuncties die de benodigde maximale output garanderen.’ voorbereidingen produceren. ‘Twee jaar geleden interacties van de operator met de machine zijn we met de ontwikkeling gestart, waarbij we verder verminderen. ‘We proberen richting eerst voldoende tijd hebben genomen om alle onbemand produceren te gaan. Daarvoor heeft NIEUWE SNIJMACHINE requirements absoluut duidelijk te krijgen en alle de software een autopilot-functie: de robot Voortman Steel Machinery biedt machines voor stakeholders hun input te laten leveren. Zo controleert geheel zelfstandig of uitgesneden alle bewerkingen in de staalbouw. Ze zijn te comontstond na meerdere iteraties een helder ingegedeelten ook daadwerkelijk zijn weggevallen en bineren tot complete productielijnen met een kaderd pakket van eisen. Daarna hebben we de geen opvolgende bewegingen van de machine geïntegreerde automatisering. Henk-Jan Voortontwikkeling zelf met een vrij korte doorlooptijd blokkeren.’ man: ‘Wij onderscheiden ons met dat complete

februari 2020

KRITISCH MAAR FAIR De V807 is de eerste Voortman-machine met een robot van het Zwitserse merk Stäubli. ‘Met de nieuwe robot en het bijbehorende open-softwareplatform hebben we weer genoeg speelruimte voor toekomstige doorontwikkelingen’, meldt Voortman. ‘Uit een open vergelijking tussen drie robotleveranciers kwam Stäubli er als beste uit voor onze applicatie.’ Jan Buit, salesmanager bij Stäubli Benelux, was uiteraard niet verrast. ‘Engineering van Voortman was uitermate kritisch, maar wel fair. Wij hebben laten zien dat onze robot door z’n ontwerp al iets nauwkeuriger is dan die van concullega’s en dat absolute kalibratie die nauwkeurigheid op een nog hoger niveau kan brengen. De mechanische componenten voor een robot zijn allemaal net even verschillend. Voor nauwkeurig werken ontkom je er niet aan om elke robot individueel te kalibreren voordat die de fabriek verlaat. Mijn collega heeft hier een robot helemaal uit elkaar gehaald. Dat was voor de mensen van Voortman even schrikken, maar na het weer in elkaar zetten had hij exact dezelfde waarden.’ Henk-Jan Voortman: ‘Dat gaf ons wel vertrouwen. Daar komt nog bij dat hun robotcontroller ontzettend compact is; die past in een 19-inch rack in de elektrokast.’

AMERIKA Afgelopen november lanceerde Voortman de V807-snijmachine op de FabTech in Chicago. ‘We hebben er intussen al tientallen van verkocht, de meeste in de VS. Daar werkt de staalbouw veel met specifieke verbindingen waarvoor de gaten,

ALL-IN-ONE BEDRIJF Voortman Steel Group (500 medewerkers, ruim 100 miljoen euro omzet) in Rijssen legt zich toe op staalbouw en machinebouw vanuit Voortman Steel Construction en Voortman Steel Machinery. De staalbouwtak werkt met de machines van de machinebouwer, die zo uit eerste hand leert over praktijkuitdagingen en marktwensen. Sinds kort staat bij Voortman Steel Construction een compleet nieuwe, geïntegreerde productielijn voor stralen, boren, zagen, thermisch snijden en markeren; daarin is ook de nieuwe V807-snijrobot opgenomen. Daarnaast staat in een aparte hal de Fabricator, die drie lasrobots en één handlingrobot omvat. Samen met een eerste externe klant werken de twee zusterbedrijven aan de

zoals sleufgaten, alleen met een snijrobot efficiënt kunnen worden gemaakt. Ook is de regelgeving voor thermisch snijden er wat minder strikt dan in Europa, waar men vaker kiest voor boren.’ Een verdere onderscheidende factor voor de Amerikaanse markt is het formaat, lees de footprint, van de machine. ‘Veel bedrijven daar willen een compacte all-in-one machine hebben.’ Een belangrijke eis van Voortman was dat de machine compleet in een zeecontainer moest passen. Het kostte de engineers de nodige hoofdbrekens, maar het volume van de V807 is uiteindelijk minder dan 30 procent van dat van zijn voorganger. ‘Die grote machine moest in delen worden vervoerd en ter plekke geïnstalleerd; daarmee zaten we voor Amerika op twaalf weken levertijd. De uitdaging was om dit significant terug te brengen.

uitontwikkeling. Voor Voortman is het de volgende stap in de smart industry, om ook het meest tijdrovende deel van de productie van staalconstructies te automatiseren. De machinebouwtak besteedde tot voor kort de onderdelenproductie voor zijn machines grotendeels uit. Voor een betere beheersing van kosten en doorlooptijd heeft het die productie weer in eigen huis gehaald en onder de naam Voortman Parts Manufacturing (VPM) fungeert deze nu als een interne toeleverancier.

• www.voortmansteelgroup.com Door het compacte formaat kunnen we de machine inmiddels in de VS ook op voorraad houden en daarmee de levertijd minimaal halveren. De nieuwe V807 halen we bij de klant uit de container en in no-time draait hij, plug & play.’ Inmiddels werkt engineering aan de doorontwikkeling. Samen met onder meer Stäubli, zo meldt Jan Buit. ‘Bij ons gaan de ontwikkelingen ook door, onder meer voor de besturingssoftware.’ Voortman: ‘Aan die intensieve samenwerking met toeleveranciers ontkom je niet bij de ontwikkeling van complexe machines.’ 3D-CAD bijvoorbeeld zorgt telkens voor nieuwe uitdagingen. ‘Daarmee kun je tegenwoordig alles bedenken en krijg je steeds complexere vormen. Voor de LEES VERDER OP PAGINA 21

februari 2020

ANALYSE

ONAFHANKELIJK ONDERZOEK NAAR EFFECT ERP-IMPLEMENTATIE:

‘BETERE FINANCIËLE RESULTATEN DANKZIJ ERP’ Het implementeren van een (nieuw) ERP-systeem doet veel ondernemers en directeuren huiveren. Gecompliceerd, foutgevoelig en vooral kostbaar, is de vrees. Automatiseerder Pulse liet een onafhankelijk bureau bij een aantal klanten onderzoeken of er na de implementatie sprake was van financiële vooruitgang of achteruitgang. ‘Driekwart van de bedrijven boekte meer winst na de implementatie van ERP met Pulse’, concludeert managing director Hiljon te Boome. DOOR JOS CORTENRAAD

oor het onderzoek deed Pulse een beroep op Guy Janssens, consultant bij DVB Consulting en universitair docent aan de Open Universiteit. Geen willekeurige keuze, want Janssens promoveerde in 2017 op de ‘complexiteit van ERP-implementaties’ en geldt als een expert. ‘En als onafhankelijk’, benadrukt de geboren Heerlenaar. ‘Ik heb de vrijheid gekregen dit onderzoek objectief op te zetten. Omdat we van twintig bedrijven de financiële gegevens geanalyseerd hebben, kan ik niet beweren dat de aanschaf van een ERP-systeem per definitie bij 75 procent van de afnemers betere resultaten oplevert. Ik mag daarom ook niet concluderen dat de aanschaf van het ERP-systeem de oorzaak is geweest voor de financiële vooruitgang. Wel heb ik in recent wetenschappelijk onderzoek gekeken of de aanschaf bij organisaties leidt tot betere financiële resultaten. Verschillende onderzoeken bevestigen dat aanschaf van een ERP-systeem positief kan bijdragen.’ De resultaten van het onderzoek bij Pulse wijken daar niet van af. Het zou echter wel de moeite waard zijn om zo’n onderzoek breder op te zetten, stelt hij. ‘ERP is immers voor heel veel

PULSE Pulse implementeert en onderhoudt ERP-systemen van Microsoft Dynamics voor zo’n 200 klanten wereldwijd. In Venlo en de tweede vestiging in Deventer werken 180 mensen. Pulse is tevens onderdeel van Fellowmind in Barneveld, bestaande uit een internationaal team van ruim 1.000 medewerkers.

• www.pulse.nl 20

februari 2020

Links Hiljon te Boome, rechts Guy Janssens. Janssens: ‘Een nieuw ERP-systeem betekent meestal afscheid nemen van oude systemen.’ Foto: Pulse

ondernemingen absoluut noodzakelijk in het proces van automatisering en efficiënter produceren. Vaak is er echter sprake van weerstand en onzekerheid, en wordt de beslissing uitgesteld.’

GEEN TOEVAL Net als Guy Janssens denkt ook Hiljon te Boome dat ondernemers sneller de stap zetten als ze weten dat de financiële resultaten beter worden. Een goed verkoopargument. ‘Ik weet het’, lacht hij in de vergaderzaal van het hoofdkantoor van Pulse aan de rand van Venlo. ‘Maar dat was niet de achterliggende gedachte om dit onderzoek uit te zetten. We willen zelf meer weten over de resultaten van onze inspanningen, bewijzen dat we de klant vooruithelpen. Het kan geen toeval zijn dat driekwart van de geanalyseerde ondernemingen uit onze klantenkring een beter bedrijfsresultaat neerzette.’ Voor het onderzoek vergeleek Guy Janssens de cijfers van twee jaar voor het implementatiejaar met die van twee jaar erna, in de periode tussen 2007 en 2017. ‘Incidentele factoren zoals fusies, overnames of andere ingrijpende gebeurtenissen die de resultaten beïnvloeden, hebben we uitgesloten. Vijftien ondernemingen boekten significant betere resultaten. En dat midden in een crisistijd waarin resultaten onder druk stonden. Ik zie een trend, daarom zou het ERP-systeem een rol gespeeld kunnen hebben. Om meer zekerheid te krijgen, zouden we diepgaand kwalitatief onderzoek moeten doen bij de bedrijven in kwestie.’

NIEUWE START Hiljon te Boome knikt. ‘Misschien’, zegt hij, ‘maar dat is niet onze bedoeling. De conclusies van het onderzoek staven vooral onze strategie. Wij ondersteunen, maken onze klanten toekomstbestendig en zijn hun businesspartner. De finan-

ciële paragraaf is een extra argument als we met geïnteresseerde partijen aan tafel zitten. Een bevestiging van wat we al dachten. ERP levert geld op en geld is een factor, zeker. Maar niet de belangrijkste. Een nieuw ERP-systeem is niet een kwestie van wat software inpluggen. In feite is het de start van een veranderingsproces, een nieuwe manier van werken. Een proces dat door alle geledingen in de onderneming omarmd moet worden. We zien veel organisaties waar het rendement terugloopt, waar het management losraakt van de werkvloer.’ Culturen ontstaan, gewoonten raken ingesleten, mensen doen dingen omdat ze ze altijd zo gedaan hebben. Met een nieuw ERP-systeem maak een bedrijf een nieuwe start. ‘Als je het goed uitvoert, ontstaat er een nieuwe dynamiek. Je wordt weer kritisch, de samenwerking verbetert. Maar veranderen is moeilijk, iedereen overtuigen en meenemen niet gemakkelijk. En dan is er de vrees voor complicaties en fouten.’

ZACHTE KANT Guy Janssens knikt; tijdens zijn promotieonderzoek naar de complexiteit van een ERP-implementatie kreeg hij die signalen regelmatig. ‘Het accent ligt vaak te veel op de techniek, de software. Terwijl aandacht voor de zachte kant van het ondernemen, mensen overtuigen en laten veranderen, minstens zo belangrijk is. Een nieuw ERP-systeem betekent meestal afscheid nemen van oude systemen. Er komt meer uniformiteit, software staat in de cloud, je hebt minder invloed op het technische proces. En eigenlijk is dat ook wat je wilt: eenvoudiger en efficiëntere processen.’ ‘Precies’, besluit Hiljon te Boome. ‘Daarvoor schaf je ERP aan. Uiteindelijk vind je dat ook terug in de resultaten.’

• www.dvbconsulting.nl

THEMA GROEIT DE COMPLEXITEIT ONS BOVEN HET HOOFD? VERVOLG VAN PAGINA 19

bewerking daarvan op onze machine moeten wij dan weer een oplossing bedenken.’

RICHTING MACHINEBOUWMARKT Die beweging naar de (zware) machinebouw maakt machinebouwer Voortman, van oudsher gericht op de staalbouw, onder meer met het oog op g diversificatie. ‘Onze snijmachines openden de deuren voor marktdiversificatie, want ze zijn uitermate geschikt voor de maakindustrie’, verklaart senior productmanager Joey Schreur. ‘Dat, gezamenlijk met een internationale afzetmarkt, stabiliseert onze omzet.’ Naast de hogere eisen aan kwaliteit en nauwkeurigheid kenmerkt de machinebouw zich ook door complexere producten die vaak meer bewerkingen vergen. Tegelijk willen machinebouwers minder logistieke stromen van halffabrikaten door hun fabriek heen. ‘Om die logistiek te vereenvoudigen, combineren we meerdere plaatbewerkingen in één machine.’ Voorbeelden zijn de twee jaar geleden geïntroduceerde V310, die boren, markeren en thermisch snijden combineert, en de V325, die ook nog kan frezen. ‘Door de combinatie van bewerkingen kunnen klanten meer just-in-time werken en productenvoor kant-en-klaar van te deweinig machine een maakdeel maakafhalen.’ c

SOFTWAREPARTNER Dit alles vergt veel fabrieksautomatisering, reden waarom Voortman samenwerkt met SigmaNEST,

de Amerikaanse leverancier van software voor efficiënte plaatbewerking. Schreur: ‘Als machinebouwer willen wij een totaaloplossing leveren. Die bevat elementen waarin andere partijen gespecialiseerd zijn. Zo levert SigmaNEST de software voor het importeren van CAD-modellen, het opstellen van offertes, het berekenen van productietijden, het maken van bewerkingsprogramma’s en het plannen van de verdere logistiek in de fabriek. De calculatiemodellen die zorgen

‘WE PROBEREN RICHTING ONBEMAND PRODUCEREN TE GAAN’ voor een nauwkeurige productietijd en offerte, zijn samen met Voortman ontwikkeld. Dat automatiseren van al die informatiestromen is in plaatwerk een steeds grotere waardedrijver. Als strategisch partner van SigmaNEST leveren wij hun software en verzorgen wij bij onze klanten de installatie en support, maar alleen als onderdeel van onze totaaloplossing. Met hun ontwikkelafdeling in de VS hebben wij contact over onze wensen voor aanpassingen en aanvullingen in hun software die moeten helpen onze technologi-

sche voorsprong uit te bouwen. Voordeel is dat zij een onafhankelijke softwareleverancier zijn die meerdere technologieën ondersteunt. Vaak zie je dat software voor werkvoorbereiding heel technologiespecifiek is en dat daardoor meerdere pakketten naast elkaar worden gevoerd. Dat is met SigmaNEST niet nodig.’

MEER MULTI-PROCESSING Intussen werkt Voortman aan het toevoegen van nog meer bewerkingen aan machines, vervolgt Schreur. ‘Die trend van multiprocessing zal zich doorzetten. De klant wil meer dan ooit flexibiliteit en bijvoorbeeld in een boorstraat ook kunnen frezen.’ Of Voortman al eens gedacht heeft aan het frezen met een robotarm, wil Jan Buit van Stäubli weten. ‘Dat zal niet voor het nauwkeurigste werk zijn, maar met toleranties tot een honderdste millimeter kan een robot goed uit de voeten.’ Het past allemaal in het streven naar flexibilisering. Schreur: ‘We verkopen nog steeds snijmachines, maar we zien dat klanten het werk beter willen kunnen verdelen. Als de belading van de snijrobot te groot is, wil men snijbewerkingen ook op andere machines kunnen uitvoeren. Dat gebeurt misschien net iets minder gunstig, maar als die machines op dat moment toch maar stilstaan, kan het werk zo wel efficiënt worden verschoven.’

• www.voortman.net • www.staubli.com • www.sigmanest.com

februari 2020

EDGE CONTROLLER Your Industrial IoT solution www.br-automation.com/iiot-solution

Acquisition

Reporting

Analysis

Archive

Visualization Cyber-security

SAMENWERKING

BRAINPORT-INITIATIEF FUTURETEC KOMT OP DE BIC UIT DE STARTBLOKKEN

‘1+1 WORDT MISSCHIEN WEL 4’ Faciliteren dat die veelbesproken smart factories er echt gaan komen. Hoe? Door het technisch beroepsonderwijs een stevige innovatie-impuls te geven. En uiteindelijk ook door een draaiende smart industry-compliant (proef)fabriek te creëren die laat zien dat het werkt en hoe het werkt. Die ambitie heeft FutureTec, een initiatief waarin de hightech maakindustrie en het onderwijsveld in de Brainport-regio samen optrekken. ‘De energie, de ideeën en het enthousiasme die vrijkomen – prachtig om te zien.’ DOOR PIM CAMPMAN

at zegt Maarten van Teeffelen, oprichter-directeur van CNC-Consult & Automation in Den Bosch. Zijn bedrijf legt zich toe op de verkoop en implementatieondersteuning van CAD/CAM-software, gereedschapsbeheer, productieplanning en MES (manufacturing execution system). Het is een van de trekkers van FutureTec. Dat initiatief begint gaandeweg vorm te krijgen: inmiddels heeft het de juridische status van coöperatie en is Van Teeffelen tot voorzitter gekozen. En de inrichting van de voorlopige thuisbasis, de praktijkwerkplaats van de techniekopleidingen van Summa College op Brainport (BIC) in Eindhoven, vordert gestaag. ‘Tachtig procent van de machines, robots, ict-voorzieningen en wat er verder bij komt kijken, staat er en is operationeel.’

TOEKOMSTMUZIEK Allemaal state-of-the-art spullen, die een marktwaarde vertegenwoordigen van 1,5 à 2 miljoen euro, schat Van Teeffelen. Investeringen opgehoest door de acht bedrijven (CNC-Consult & Automation, Heidenhain, Iscar, Ertec, Renishaw, DMG Mori, Haimer en Mitutoyo) die participeren in het eerste werkpakket dat binnen FutureTec wordt geconcretiseerd: smart verspaning. Op termijn volgen, met weer andere participanten, plaatbewerking en mechatronica. Daarmee is de smart factory compleet. Bedoeling is om die te zijner tijd in te richten op de 1.000 vierkante meter productievloer die daarvoor op de BIC in principe is gereserveerd. Vanuit het centrale Atrium voor iedereen direct en op megabeeldschermen zichtbaar. Maar dat is nog toekomstmuziek. Verspaning komt als de kwartiermaker nu als eerste uit de startblokken.

VOLLEDIG PROCES Dat bedrijven die op onderdelen concurrenten zijn, kiezen voor en stevig investeren in samen-

werken, is best bijzonder. Volgens Van Teeffelen is dat te danken aan de gekozen aanpak – en de visie. ‘Over smart industry wordt ontzettend veel gepraat, en omdat iedereen er zijn dingetje ingooit, is het een containerbegrip geworden. Veel maakbedrijven zeggen: “Oké, ik moet dus digitaliseren, automatiseren, mijn proces integreren – maar waar kan ik dat zien?” Het antwoord is dan: “Dat deeltje bij onderneming A, die twee deeltjes bij B en klant C heeft dit, maar dat weer niet.” Dat werkt dus niet: er is grote behoefte aan een plek waar ze een volledig smart factoryproces zien draaien. Binnen FutureTec gaan we dat doen.’

GROTE ROL ONDERWIJS Een showroom creëren voor de smart factory is één van de drijfveren van het FutureTec-initiatief. Onderscheidend is dat commerciële motieven (lees: verkoopbevordering) er hand in hand gaan met ideële motieven: eraan bijdragen dat de BV Nederland succesvol blijft. Anders gezegd: om

FABRIEK VAN DE TOEKOMST FutureTec maakt deel uit van het innovatieprogramma ‘Fabriek van de Toekomst’. Dat is opgesteld door en met 75 bedrijven en onderwijs- en kennisinstellingen en brancheverenigingen, in nauwe samenwerking met de provincie Noord-Brabant (die er ook in investeert), Brainport Industries Coöperatie en de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). De innovaties zijn gericht op de smart industry-thema’s: robottechnieken, digital factory, multimateriaal 3D-printen, industrieel metaalprinten, hightech software, future manufacturing skills en productielogistiek. De faciliteiten voor de Fabriek van de Toekomst worden gerealiseerd op Brainport Industries Campus (BIC).

• www.brainportindustries.com/nl/ innovatieprogramma

Maarten van Teeffelen is voorzitter van FutureTec. Foto: CNC-Consult

meer spullen te kunnen verkopen, zijn vaklieden nodig die ermee kunnen omgaan, die de skills hebben om het optimale uit die state-of-the-art equipment en processen te halen. Daartoe speelt het beroepsonderwijs een grote rol in FutureTec – nu nog alleen Summa College (mbo), maar Fontys Hogescholen (hbo) overweegt serieus om ook aan te haken. Van Teeffelen: ‘Samen gaan we leertrajecten en curricula ontwikkelen die studenten in staat stellen om de smart factory optimaal te laten draaien.’

JEUGD ENTHOUSIASMEREN Andere doelgroepen zijn vaklieden die al (lang) in maakbedrijven actief zijn en onder het motto van een leven lang leren/ontwikkelen bijscholing behoeven, zij-instromers en docenten. Met als doel de instroom van vaklieden die van wanten weten te vergroten. Alle FutureTec-deelnemers leveren daar bijdragen aan, het Brainport Industries College niet in de laatste plaats, zegt Maarten van Teeffelen. ‘Dat trekt er hard aan om jongeren die op een leeftijd zijn dat ze hun beroepskeuze nog moeten maken, te enthousiasmeren voor werken in de techniek. Door hen én hun ouders te laten zien dat een technisch beroep relevant en boeiend is, goed verdient en volop mogelijkheden biedt voor zelfontplooiing. Lukt dat, dan zijn er alleen maar winnaars: de bedrijven, hun (toekomstige) medewerkers, de toeleveranciers en de BV Nederland. Een kruisbestuiving, waardoor 1+1 misschien wel 4 wordt in plaats van 3. Af en toe optimistisch zijn, dat mag toch?’

• www.futuretec.nl • www.cncconsult.nl februari 2020

‘

Zestig jaar SMC

DIENSTBAARHEID

RESPECT

DESKUNDIGHEID

SMC Corporation bestaat zestig jaar. In die periode is SMC succesvol gegroeid tot wereldwijd marktleider in pneumatische systemen en erkend specialist in industriële automatisering. In zestig jaar is er veel veranderd, behalve de bedrijfscultuur van SMC. Die is nog steeds gebaseerd op zes Japanse kernwaarden: dienstbaarheid, respect, deskundigheid, aandacht, continuïteit en eergevoel.

AANDACHT

CONTINUÏTEIT

EERGEVOEL

U kunt op ons blijven rekenen. Of het nu gaat om deskundig productadvies, een veilige machine, een energie-efficiënte productielijn, het ontwerp van een besturingskast of een praktijkgerichte training. SMC is u graag van dienst.

www.smc.nl

februari 2020

AUTOMATISERING

RADAN PRESENTEERT ZICH VOORTAAN NADRUKKELIJKER ONDER DE PARAPLU VAN HEXAGON

‘WIJ HOREN BIJ DE GROTE VIJF IN DE CAD/CAMOPLOSSINGEN’ Op de TechniShow half maart in Utrecht presenteert industrieel dienstverlener Hexagon zich uitgebreid aan het beurspubliek. Samen met zijn bedrijfsonderdeel RADAN natuurlijk, dat de Nederlandse markt al jarenlang bedient met automatiseringsoplossingen voor de plaatverwerkende industrie. Moeder Hexagon wil overal ter wereld steeds meer direct onder haar eigen naam opereren. ‘Make it smarter’ is het motto.

‘We denken niet meer in losse softwaresystemen en -licenties met de meest uiteenlopende namen, maar in één platform, één omgeving’, zegt Ton Derksen. Foto: RADAN

DOOR LUCY HOLL

e naam Hexagon komt centraal te staan binnen het wereldwijde concern. Dat moet de synergie en samenwerking tussen alle onderdelen benadrukken, aldus managing director Ton Derksen van RADAN in Ede. ‘Hexagon wil af van de talloze merken en de ‘verzuiling’ binnen de organisatie. Bij het plaatwerk valt het misschien nog wel mee, maar voor bijvoorbeeld de verspaning zijn er binnen Hexagon vele softwaresystemen met namen als Edgecam, Alphacam, SurfCAM, WorkNC en SMIRT. Ze richten zich weliswaar op eigen product/marktcombinaties, maar hebben aardig wat overeenkomsten.’ Al die Hexagonoplossingen onder verschillende namen maken het er niet overzichtelijker op voor de klanten. Derksen: ‘We presenteren ons voortaan als Hexagon. Hexagon groeit sterk en heeft vele acquisities gedaan om het productenportfolio aan te vullen en nieuwe technologieën in huis te halen. Daardoor is het inmiddels één van de grootste leveranciers op CAD/CAM-gebied in de wereld. Hexagon hoort bij de grote vijf in het rijtje met Siemens, Autodesk, Dassault en PTC. Op CAMgebied is Hexagon zelfs de grootste. We ondersteunen alles vanaf ontwerpvalidatie en -verificatie, procesverificatie, cost engineering, offerteportalen, aansturing van de productie, productiemonitoring tot en met kwaliteitscontrole.’

COMPLETE KETEN RADAN startte in de jaren zeventig van de vorige eeuw al met het ontwikkelen van CAD/CAMsoftware voor het aansturen van plaatbewerkingsmachines. Het bedrijf in Ede levert aan eindgebruikers en ook aan gerenommeerde machineleveranciers en softwareontwikkelaars. RADAN is sinds 2012 onderdeel van Vero Software, wereldwijd leverancier van klantgerichte softwareoplossingen voor de engineering en werkvoorbereiding. Vero Software werd op haar beurt in 2014 onderdeel van Hexagon. Het

Zweedse Hexagon is beursgenoteerd, telt wereldwijd 20.000 medewerkers en is goed voor 4 miljard euro omzet per jaar. Derksen: ‘Die naam Vero Software hebben we op de Nederlandse markt eigenlijk nooit gebruikt. We zijn RADAN blijven heten.’ Hexagon zelf staat in Nederland tot nog toe vooral bekend om producten voor kwaliteitscontrole. In Waalre zit Hexagon Metrology dat meetapparatuur en scanners levert. Maar vanaf nu moet ook de Nederlandse maakindustrie dus weten dat Hexagon zich op de complete productieketen richt.

ECOSYSTEEM ‘Daarbij willen we niet meer denken in losse softwaretoepassingen, maar steeds meer in platforms, in autonome ecosystemen. Voorheen waren we sterk productgericht, nu steeds meer marktgericht. Hoe organiseert een klant zijn productie, hoe zit het met zijn automatiseringsbehoeften, welke functionele eisen stelt hij? We denken niet meer in losse softwaresystemen en -licenties met de meest uiteenlopende namen, maar in één platform, één omgeving. Wij leveren het totaal, inclusief bijvoorbeeld cloud basedoplossingen, visualisatietools zoals augmented en virtual reality en mobile apps om data voor allerlei devices te kunnen ontsluiten.’ Hexagon Smart Factory is bijvoorbeeld zo’n platform waarmee een bedrijf al zijn productiemachines via de cloud met elkaar verbinden kan. Om 3D-data te ontsluiten heeft Hexagon het cloud based visualisatie- en collaboratieplatform HxDR.

ZELFLEREND MAKEN RADAN heeft altijd vooropgelopen in de automatisering, zegt Derksen. ‘We bouwen voor de plaatwerkwereld al veel langer integratieplatforms om CAD, ERP, PDM en noem maar op met elkaar te verbinden. Een volgende stap is om platforms nu ook nog zelflerend te maken, door veel data te verzamelen, te analyseren en te

gebruiken om de processen automatisch aan te sturen.’ RADAN valt nu onder het onderdeel Hexagon Production Software. Voor die productiesoftware zit het zwaartepunt van de r&d in Europa. ‘Wij hebben duidelijk onze inbreng. We delen elkaars kennis en technologie om samen verder te komen. Een deel van de softwareontwikkeling vindt in Ede plaats, bijvoorbeeld de applicatie voor het aansturen van kantbanken. Binnen RADAN hebben we ook al lang webbased oplossingen voor offertecalculatie, we waren pioniers daarin, die worden nu ook door zusterbedrijven opgepikt.’ Sommige onderdelen besteedt RADAN op zijn beurt uit aan collega’s. ‘Als we hier een buigapplicatie ontwikkelen en er zit een gereedschapsbeheersysteem in, dan komt dat van elders.’

SHAKE-OUT Sommige oude merknamen binnen Hexagon voor de vele (niche)markten zullen nog wel even blijven, verwacht Derksen, omdat mensen die herkennen en vertrouwen. Maar er zal uiteindelijk steeds meer onder alleen de naam Hexagon gebracht worden, zeker voor de grotere industrieën. Om mee te blijven spelen in de wereld van CAD/CAM en alle r&d te kunnen doen en bekostigen, is schaalvergroting noodzakelijk. Derksen: ‘Er komt nog een behoorlijke shake-out. Er zullen vast wat nichemarktspelers blijven, maar voor de main stream-oplossingen spelen vijf, zes, misschien uiteindelijk zeven partijen de hoofdrol. We hebben het over het op basis van verzamelde data mogelijk maken van autonome, verbonden ecosystemen die de efficiëntie, productiviteit en kwaliteit van productiebedrijven verhogen. Daar is gigantisch veel technologie voor nodig.’

• nl.radan.com • www.hexagon.com • www.technishow.nl februari 2020

Maatwerk voor onze maakindustrie

Ontmoet Wouter. Hij werkt voor onze projectexpediteur Varekamp Project

zorgt hij voor rimpelloze transporten met vlekkeloze begeleiding. Zekerheid,

Services. Wouter organiseert de wereldwijde speciale transporten van Varekamp.

snelheid en veiligheid staan hoog in het vaandel van Varekamp. Alles is maatwerk.

Op maat uitgevoerde transport opdrachten voor de Nederlandse maakindustrie.

Rotterdam is vaak de uitvalsbasis en de wereld is het speelveld. Wouter komt overal

Wouter beheerst dit bijzondere vak tot in detail. Met zijn team van specialisten

en weet voor elk type projectlading de juiste oplossing.

Heeft u een transportuitdaging? Neem contact op met Wouter via vpservices.com/contact of bel 010 - 4367 717

Varekamp Project Services is onderdeel van

STRATEGIE

FESTO IS KLAAR VOOR EEN DIFFUSE TOEKOMST EN WIL MEDEWERKER EN KLANT ERIN MEENEMEN

‘DAT IS EEN GOED, MAAR ZEER IDEALISTISCH IDEE’ De industrie bevindt zich in een transitie, van massaproductie naar de productie van gepersonaliseerde producten in batchgrootte één. Festo is een van de bedrijven die deze verandering aanstuurt, natuurlijk met hardware, maar steeds vaker ook met software. Daar voegt de aandrijfspecialist nu kunstmatige intelligentie aan toe om een nog hoger serviceniveau te kunnen bieden. Tegelijkertijd streeft Festo ernaar de mensen die met deze technologie moeten werken – in een steeds veranderende rol – mee te nemen in deze ontwikkeling. Een impressie van een persconferentie en gesprekken met enkele sleutelfiguren uit dit familiebedrijf.

• ‘Het algemene niveau van schoolverlaters daalt

steeds verder.’ • ‘Kennis van de context is noodzakelijk om zin-

volle AI-toepassingen te kunnen ontwikkelen.’ • Met digitale twin-technologie en AI is het

ontwerp van een machine of een complete lijn volledig digitaal te testen. • ‘Het belang van life long learning wordt nu realiteit.’

DOOR MARTIN VAN ZAALEN

‘D

e technologische veranderingen in de markt volgen elkaar steeds sneller op. ‘We moeten ervoor zorgen dat zowel onze eigen medewerkers als de klanten die met nieuwe digitale technologieën moeten werken, voortdurend worden opgeleid. Life long learning is meer dan ooit noodzakelijk. En dat is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de overheid, die ook jongeren moet leren hoe ze moeten leren’, zegt ceo Oliver Jung desgevraagd. ‘De realiteit is echter dat het algemene niveau van schoolverlaters steeds verder daalt. Bedrijven als Festo moeten een steeds grotere inhaalslag op het gebied van educatie plegen.’

PERMANENT INZETBAAR De praktische opleiding die Festo biedt, richt zich vooral op het thuisraken in de eigen technologie, die steeds meer connected en digitaal geïntegreerd kan worden in de systemen van andere, zelfs concurrerende, bedrijven. Dat Festo daarom samen met bedrijven als Siemens en Rockwell een educatief programma moet ontwikkelen, ziet Jung als een ‘goed maar zeer idealistisch idee’. Binnen het bekende Duitse platform Industrie 4.0, waarvan Festo-cto Frank Melzer voorzitter is, ligt de focus vooral op onderwerpen als de interoperabiliteit van de verschillende technologische tools van de circa 160 deelnemers. En dus niet op de gezamenlijke ontwikkeling van een onderwijsprogramma. ‘Maar als de economie en de maatschappij vereisen dat mensen permanent inzetbaar blijven in de snel digitaliserende wereld, dan zijn wij, met onze vijftig jaar ervaring met Festo Didactic, er klaar voor’, aldus Jung, verwijzend naar de industriële opleidingen voor proces- en fabrieksautomatisering waarmee Festo het eigen personeel en wereldwijd 56.000 klanten ondersteunt.

Festo-ceo Oliver Jung is van mening dat pneumatics as a service voor Festo geen geschikt toekomstig bedrijfsmodel is. ‘Software as a service is echter een ander verhaal.’ Foto’s: Com-magz

GOED GEPOSITIONEERD Jung deed deze uitspraken op een persconferentie in Barcelona eind vorig jaar. In zijn lezing schetste hij een toekomst die volgens hem diffuus is vanwege de ‘meer dan exponentiële toename’ van de rekenkracht van computers in de komende jaren. Desalniettemin een toekomst waarvoor Festo goed gepositioneerd is. ‘Omdat de industrie onze technologie nodig heeft. In een opkomende markt om de capaciteit van productieprocessen te vergroten, in een dalende markt om de

AUTOMOTIVE-MAN JUNG: POLITIEKE FOCUS OP ELEKTRISCH TE EENZIJDIG Festo, dat 15 procent van de 3,2 miljard euro aan omzet behaalt in de automotive, heeft zeker last van de afnemende vraag naar auto’s en de transitie naar elektrisch rijden, bevestigt Oliver Jung. ‘Gelukkig zijn we ook in veel andere markten actief.’ Jung is sinds eind 2018 bestuursvoorzitter van Festo en was daarvoor vijf jaar coo bij Schaeffler, een ander Duits bedrijf met een forse automotive-poot. ‘De snelle transitie is puur politiek. Het baart ons zorgen dat andere aandrijfopties die duurzamer zijn dan elektrische, niet in het besluitvormingsproces zijn opgenomen.’

LEES VERDER OP PAGINA 29

februari 2020

Wij zijn Nidec Netherlands Uw partner in aandrijven en besturen SPECIALISTS INNOVATORS FULL PRODUCT RANGE WORLDWIDE Nidec Netherlands! Nidec is wereldleider in de productie van elektromotoren, generatoren en frequentieregelaars. Innovatie is ons dagelijks werk. Onze mensen brengen u verder met frisse, vernieuwende ideeĂŤn. U vaart hier wel bij. Neem contact met ons op over uw aandrijfvraagstuk.

VERVOLG VAN PAGINA 27

efficiëntie ervan te verhogen.’ Een belangrijk onderdeel van het toekomstige aanbod van Festo is kunstmatige intelligentie (AI), een technologie waarmee de Duitse aandrijfspecialist succesvol verwacht te zijn vanwege de eigen ‘domeinkennis’. ‘Die kennis van de context is noodzakelijk om zinvolle AI-toepassingen te kunnen ontwikkelen en om bijvoorbeeld te bepalen voor welke productiedata van onze intelligente, gedigitaliseerde componenten (technologie ook bekend als edge computing, red.) het zinvol is die in de cloud te plaatsen en voor welke niet’, legt Jung uit. ‘In combinatie met de digitale twin-technologie maakt AI het mogelijk om het ontwerp van een machine of een complete lijn volledig digitaal te testen. Zo weet de ontwerper zeker dat het werkt, al voor de bouw begint. En als die machine of lijn eenmaal draait, is deze realtime te controleren en te optimaliseren, desgewenst voor de fabricage van gepersonaliseerde producten in batchgrootte één’, aldus Jung.

MACHINE LEARNING Voor onderhoudsdoeleinden biedt AI nu al toegevoegde waarde, aldus Jung. ‘Wij leveren pneumatische besturingen voor de systemen waarmee in een autoproductielijn te monteren onderdelen worden vastgeklemd. Eén lijn kan duizenden van deze klemsystemen hebben. Door intelligentie toe te voegen, kan de klant twee weken voor zich daadwerkelijk storingen voordoen afwijkingen detecteren en onderhoud inplannen.’ Daarmee geeft Jung een voorzet aan een van de andere sprekers: Tanja Maaß, directeur van Resolto Informatik GmbH dat Festo voorjaar 2018 overnam. Sinds de oprichting in 2003 concentreert dit bedrijf zich op het ontwikkelen van technologieën voor het analyseren van productie-

data, om daarmee de productiviteit van industriële bedrijven te verhogen. ‘Tot nu toe zijn deze productiegegevens gebruikt om de oorzaak van storingen te achterhalen, voor onderhoud en het verbeteren van het systeem, maar wel pas nadat die storingen zich voordeden. Je kunt beter een systeem ontwikkelen dat deze fouten voorspelt. Via machine learning en data van allerlei componenten kan ons analyseplatform Scraitec de wer-

‘JE KUNT BETER EEN SYSTEEM ONTWIKKELEN DAT FOUTEN VOORSPELT’

king van een machine realtime volgen en afwijkende patronen detecteren in het functioneren van kritische machineonderdelen, lang voor ze echt voor problemen zorgen’, zegt Maaß. ‘Scraitec stelt onze klanten in staat de beschikbaarheid van hun machines en systemen aanzienlijk te verhogen en zo risico’s te verminderen bij onderhoudscontracten met hun klanten.’

HOGER SERVICENIVEAU Deze AI-technologie heeft een plek gekregen in de digitale componenten van Festo (zoals de CPX/MPA-kleppenterminal). Data kunnen worden verzameld met de IoT gateway CPX-IOT, on premise, of in de cloud beschikbaar worden gesteld via de OPC UA interface en gevisualiseerd worden met dashboards. Dit alles geeft Festo de mogelijkheid om klanten en eindgebruikers een nog hogere servicegraad te bieden. Oliver Jung is

van mening dat pneumatics as a service voor Festo geen geschikt toekomstig bedrijfsmodel is. ‘Als we het plaatsen van onze componenten as a service aan de eindgebruiker gaan leveren, gaan we op de stoel van onze klant zitten. Veel eindgebruikers willen hun machines heel graag op de eigen balans hebben. Ik ken dan ook geen enkele machinebouwer die een dergelijk servicemodel serieus overweegt’, verklaart de ceo van Festo. ‘Software as a service is een ander verhaal. Daarmee kunnen wij zorgen dat eindgebruikers altijd toegang hebben tot de nieuwste functionaliteiten, hun processen optimaal kunnen beheersen en het onderhoud van hun systemen slimmer kunnen uitvoeren. Daar gaan we de komende jaren sterk op focussen.’

MANAGER WORDT BEÏNVLOEDER Degenen die met al deze zich voortdurend innoverende technologieën moeten gaan werken, moeten dus wel leren ermee om te gaan. ‘Het belang van life long learning wordt nu echt realiteit’, zegt een derde spreker, Xavier Segura, ceo van Festo Spanje (70 miljoen euro omzet, vooral in de automotive) en leider van de internationale werkgroep Festo Leadership Programme. ‘In die digitale, volatiele, onzekere, complexe en ambigue toekomst vervult de manager de rol van beïnvloeder. Deze leider 4.0 moet in staat zijn snel te reageren op nieuwe communicatietechnologieën en zijn medewerkers kunnen inspireren die te gebruiken voor open en eerlijke communicatie, dwars door de gehele organisatie. Een leider die alle data die hij ontvangt zinvol weet in te zetten, rekening houdend met de specifieke kenmerken van de millennials. Die jongeren willen graag leren, maar wel self-managed, bij een bedrijf met een zo gering mogelijke ecologische voetafdruk’, aldus Segura.

• www.festo.com

SUCCES 3D-PRINTING VEREIST SAMENWERKING VAN DE GEHELE WAARDEKETEN Additive manufacturing kan alleen een succes worden als nauw wordt samengewerkt met bedrijven in het gehele ecosysteem, actief op verschillende plaatsen in de 3D-printing-waardeketen. Festo is één van die strategische partners van HP, vertelt Fabio Annunziata, hoofd strategische allianties van het HP Center of Excellence for 3D Printing in Sant Cugat, vlak bij Barcelona. Deze vestiging van de Amerikaanse oem’er van onder andere printers en computers vervult sinds mei vorig jaar een r&d-rol. Tegen de achtergrond van krimpende verkopen van papierprinters en laptops is fors geïnvesteerd in nieuwe digitale productietechnologie. In Sant Cugat houden inmiddels honderden medewerkers, afkomstig uit 61 landen, zich bezig met het ontwikkelen en testen van 3D-printers, zowel voor het printen van kunststof als van metaal. De eerste kunststofprinters – (Multi) Jet Fusion – staan reeds opgesteld bij bedrijven, waaronder Festo. Het bedrijf benut deze in zijn Scharnhausen Technology Plant voor het printen van componenten die een grote vormvrijheid vereisen (bijvoorbeeld de met AI uitgeruste, pneumatisch aangedreven BionicSoftHand). Inmiddels

HP-medewerker toont een 3D-geprint deel van een drone.

heeft Festo al meer dan 30.000 onderdelen geprint. ‘Om die vormvrijheid goed te kunnen benutten’, aldus Annunziata, ‘investeren wij in het opleiden van de ontwerpers van de klant in die voor hen nieuwe technologie. Daarnaast trekken we ook samen op met leveranciers.’ Dit betreft partijen als Siemens die de benodigde software leveren en aanbieders van post-processystemen als het Amerikaanse Guyson (oppervlaktebehandeling) en het Spaanse Girbau (uniform kleuren van geprinte kunst-

stoffen). ‘De klant is alleen te overtuigen met een compleet en geïntegreerd proces dat toegevoegde waarde heeft, zoals een zes tot acht weken kortere leadtime en substantieel lagere kosten van gepersonaliseerde producten’, aldus Annunziata die het 3D-printen duidt als een ‘sleuteltechnologie’ voor smart industry. Een rondgang door de Spaanse HP-vestiging leert dat er inmiddels een scala aan kunststof componenten succesvol geprint is voor uiteenlopende producten als gebitbeugels, drone-delen, onderdelen van speelgoedpoppen en componenten voor het koelen van batterijen in elektrische voertuigen. Voor de kalibratie van de diverse typen printers bij launching customers als VW en Festo worden klantspecifieke testen gedraaid, zodat printers op termijn exact en repeterend printen wat op tekening staat. Elders op het terrein wordt gesleuteld aan 3D-metaalprinters. Op dit vlak zijn bij en voor verschillende klanten als VW en GKN inmiddels tal van testen gedraaid. HP verwacht dat de Metal Jet breed beschikbaar is in 2021.

• www8.hp.com/us/en/printers/3d-printers.html februari 2020

PROCESINTEGRATIE

HOLMATRO WERKT AAN INTEGRATIE EN MINIATURISATIE VAN HYDRAULISCHE GEREEDSCHAPPEN

‘WAT IN R&D OP HET RANDJE ZIT, ZIT DAT OOK IN PRODUCTIE’ Van links naar rechts Peter van de Wiel, Mattijn de Graaf en Niels Rombouts met in hun handen tools van Holmatro. ‘We dagen onszelf uit een zo hoog mogelijk pomprendement te behalen om zo veel mogelijk uit de gelimiteerde batterijcapaciteit te halen. Wat in r&d op het randje zit, zit dat ook in productie.’ Foto: Erik van der Burgt

februari 2020

DOOR HANS VAN EERDEN

De hydraulische redgereedschappen van Holmatro zijn stoer en sterk. De brandweer heeft ze het liefst mobiel en steeds vaker zonder slangen. Dus ontwikkelt Holmatro geïntegreerde, accuaangedreven tools en streeft het naar gewichtsreductie. Dit vergt veel innovatie en stelt hoge eisen aan de productie. Het bedrijf werkt daarom aan integratie van alle stappen in het productcreatieproces, waarbij hydraulica, elektronica en batterij één geheel vormen. ‘Procesbeheersing is prioriteit nummer één.’

olmatro in Raamsdonksveer levert hydraulische gereedschappen en systeemoplossingen voor technische hulpverlening, industriële toepassingen en special tactics. Dankzij de hogedrukhydrauliek die een hoog vermogen kan genereren, leveren de producten gecontroleerd grote krachten. Belangrijkste afnemers voor redgereedschappen die kunnen knippen, spreiden, heffen, stutten en stabiliseren, zijn de brandweer en andere hulpdiensten. In de industrie bedient Holmatro uiteenlopende markten – van recycling en gieterij tot rail en offshore – met hydraulische cilinders, scharen, wiggen en positioneringsoplossingen. Special tactics behelst gereedschappen voor politie- en legereenheden, onder meer voor breken en openen. Het bedrijf telt wereldwijd 380 medewerkers, van wie 270 in Nederland. Buitenlandse vestigingen zijn er in de VS (sales en productie voor de lokale markt) en China (lokale sales en kleinschalige assemblage), in 160 landen vertegenwoordigingen.

INTEGRATIE Sinds enkele jaren verkeert Holmatro in een transitie naar ‘cordless’ systemen, gedreven door de rescue-markt. ‘Het gaat de brandweer om ‘readiness for use’’, verklaart r&d-manager Mattijn de Graaf. ‘Bij een uitruk kost het tijd om de tools, slangen en hydrauliekpomp uit de brandweerwagen te halen en de slangen aan te sluiten.’ Reden om de hydrauliek en elektrische energiebron met het gereedschap te integreren tot één mobiel systeem. Voor draagbaarheid moet het geheel wel compact zijn. ‘Daar zit de uitdaging. We willen de performance behouden met steeds kleinere motoren waar we steeds meer van vragen. Dat vergt meer van de batterijen pomptechniek en daarom zoeken we grenzen op.’ Zo investeert Holmatro veel in r&d. ‘Integratie en miniaturisatie zijn de trends’, vat operations director Niels Rombouts samen. ‘Die overgang van tools met separate pomp naar accu-aangedreven tools heeft best wel tijd gekost, maar inmiddels is de markt overtuigd van de voordelen, waaronder ook minder beslag op de schaarse ruimte in de brandweerwagen.’ Voor de industriële markt ligt de innovatie vooral in nieuwe toepassingen. Rombouts: ‘Daarvoor willen we wel de applicatiekennis hebben; als we die tekortkomen, zoeken we het eerst uit.’ Daarbij werkt Holmatro vaak samen met launching customers, zoals ProRail voor ‘rerailing’ – het heffen en positioneren van treinstellen om ze weer op de rails te zetten. En via de Belgische contractor DEME kwam Holmatro terecht in de offshore-wind-business, waaraan het nu al tien jaar hydraulische gereedschappen levert voor het zekeren van windmolens bij transport en het levellen en fixeren bij installatie.

DUBBELROL De almaar toenemende rescue-eisen – integratie en miniaturisatie – vormen alle reden om in r&d en engineering al naar maakbaarheid te kijken. De Graaf: ‘We dagen onszelf uit een zo hoog mogelijk pomprendement te behalen om zo veel mogelijk uit de gelimiteerde batterijcapaciteit te halen.’ Rombouts: ‘Wat in r&d op het randje zit, zit dat ook in productie.’ Dat geldt onder meer voor de nauwkeurige maatvoering die voor de componenten is vereist, niet in het minst vanwege de 720 bar oliedruk van de hydraulische pomp. ‘We deden al wel aan design for manufacturing en design for assembly, maar toch zagen we nadat een eerste nulserie was gemaakt nog heel veel wijzigingsvoorstellen komen. Nu zijn we in ons new product developmentproces, van functioneel model naar prototype naar nulserie, al vanaf het begin met elkaar in gesprek: kan dit gemaakt worden, kan het gesourcet worden, waar zitten de risico’s?’ De tolerantie-eisen (toegestane maatafwijkingen) bijvoorbeeld worden steeds strikter, licht production manager Peter van de Wiel toe. ‘Die liggen nu in de orde van duizendste millimeters, waar

• Sinds enkele jaren verkeert Holmatro in een transitie naar ‘cordless’ systemen. • ‘Integratie en miniaturisatie zijn de trends, procesbeheersing is prioriteit nummer één.’ • Alle CAM-programmeurs kunnen ook draaien en frezen. • ‘Door de grens van wat mogelijk is op te zoeken, word je gewoon slimmer.’

wij voorheen op honderdsten werkten. Daarom gaat een researcher nu steeds vaker in overleg met bijvoorbeeld een CAM-programmeur om samen te sparren: “Ik kan het wel tekenen, maar is het zo maakbaar?”’ Wat ook helpt is dat alle CAM-programmeurs bij Holmatro kunnen draaien en frezen, vult Rombouts aan. ‘We hebben onlangs de organisatie erop aangepast. Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor het op de machine zetten van een product dat ze geprogrammeerd hebben. Als één persoon het programma maakt, een ander dat op de machine zet en de volgende persoon de productie draaiende moet houden, dan werkt dat niet meer.’ Van de Wiel: ‘Onze specialisten kunnen met 3D CAD- en CAM-programma’s overweg, overleggen met de productieengineers over bijvoorbeeld de beste spanmiddelen of tooling en kunnen daarnaast ook zelf de machines bedienen. Zij houden zich bezig met nieuwe producten op de machine krijgen, van a tot z. Samen met de afdelingsleiding coachen ze de cnc-verspaners en hebben zo een behoorlijke dubbelrol.’

AUTOMATISERING Voor de rescue-markt (tachtig procent van de omzet) voert Holmatro nagenoeg alleen standaardproducten. Producten op klantwens engineeren is inefficiënt, bijvoorbeeld vanwege de vereiste certificering. Is een nieuw standaardproduct eenmaal gecertificeerd, dan kan Holmatro het in grote aantallen geautomatiseerd produceren. Van de Wiel: ‘Strategisch houden we producten die we hooggeautomatiseerd kunnen maken zo veel mogelijk in eigen huis. Bij producten waar automatisering lastiger is, gaat onze voorkeur uit naar uitbesteden, waarbij we in nauw contact met onze partners wel blijven leren. We doen zelf vooral verspanen; 80 procent van de behoefte maken we in eigen huis, 20 procent zetten we uit in de markt, ook om fluctuaties op te vangen en een netwerk op te bouwen van partners, voor capaciteit en kennis. In de assemblage besteden we niets uit.’ Zo kan Holmatro controle houden op het gehele productieproces, verklaart Rombouts. ‘Grip op de kwaliteit en snel schakelen tussen productie en r&d. We kunnen echt niet alles beter dan de markt, maar doen datgeen in huis waarvan we denken dat we het beter kunnen omdat we er ons helemaal op kunnen instellen.’

‘WE WILLEN DE PERFORMANCE BEHOUDEN MET STEEDS KLEINERE MOTOREN WAARVAN WE STEEDS MEER VRAGEN’

NIEUWE PRODUCTIETECHNOLOGIE Uiteraard volgt Holmatro de ontwikkelingen in 3D-printen en print het functionele modellen en prototypes. Voor serieproductie is de techniek echter nog te langzaam en te duur, klinkt het in Raamsdonksveer. Holmatro blijft volop investeren in verspaning, onder meer draai-freescombinaties, vertelt Van de Wiel. ‘Die doen niet meer onder voor de traditionele machines en zijn prima te automatiseren.’ Rombouts: ‘Met zulke multi-taskmachines LEES VERDER OP PAGINA 32

februari 2020

VERVOLG VAN PAGINA 31

proberen we de snelheid en nauwkeurigheid van het proces te verhogen en het aantal bewerkingsstappen op verschillende machines terug te brengen. Als we die drie dingen kunnen afvinken, is een project meestal wel investeringswaardig.’ Holmatro focust op automatisering, verklaart Van de Wiel. ‘Met pallet- en inlegsystemen kunnen wij goed high-mix, low-volume productie draaien zonder dat het omsteltijd kost – vooral in de frezerij; in de draaierij blijft het lastig. Daarom zijn we geneigd eerder te investeren in machines die misschien overkill zijn voor onze toepassing, maar die wel goed te automatiseren zijn en minder steltijd vergen.’ Zo kan Holmatro in de verspaning 24/7 draaien, met alleen overdag personele bezetting. Rombouts: ‘In onze ideale fabriek werken we overdag samen aan procesbeheersing en zijn ’s nachts in het donker alleen de groene lampen van onze productiecellen te zien. Dit is de manier om de maakindustrie in Nederland aan de gang te houden.’

AUTOMATISEREN VAN ASSEMBLAGE In de automatisering van productie is Holmatro dus al heel ver, en dit jaar zet het eerste stappen voor assemblage, meldt Van de Wiel. ‘Samen met een leverancier ontwikkelen we een eerste cobot-toepassing, robots die samenwerken met onze monteurs. Voorheen keken we of een processtap 100 procent was te automatiseren. Zo niet, dan deden we het helemaal niet. Nu zien we bijvoorbeeld dat een cobot een module voor 80 procent kan assembleren en voor de resterende handelingen een monteur nodig is. In maart moet een eerste cel draaien waarin een cobot een deel van het testproces voor een module overneemt.’ Het vakmanschap van zijn monteurs wil Holmatro gebruiken voor de dingen die ertoe doen, verklaart Rombouts. ‘Een aantal assemblageprocessen is relatief eenvoudig; eigenlijk zonde dat we mensen met zoveel capaciteiten daarin al het werk laten doen. Niet alle montagewerkzaamheden zijn echter te automatiseren, want er zitten veel kleine onderdeeltjes in onze producten.’ Bij innovaties als deze is het altijd de vraag of er voldoende volume in zit om de businesscase te rechtvaardigen. ‘In dit geval was het op papier snel terugverdiend. Maar ook als de terugverdientijd langer is proberen we het vaak

toch, want de ervaring brengt ons weer verder. Door de grens van wat mogelijk is op te zoeken, word je gewoon slimmer. Maar tegenwoordig willen we wel meer proven technology in huis hebben, want daar hangt in onze operatie heel veel van af.’ Van de Wiel ziet in ieder geval veel toekomst in assemblage met cobots. ‘Misschien nog wel meer dan in automatisering van de productie, zeker als je kijkt naar het rendement op investering. Zo kunnen we in de automatisering de lijn doortrekken van engineering naar productie naar assemblage.’

PROCESBEHEERSING Het 3D-productmodel moet het fundament onder die doorgaande lijn vormen, in de vorm van model-based definition. De Graaf: ‘De truc is dat je een single-source file creëert, waarin je bijvoorbeeld alle maten en toleranties in je ontwerp ophangt aan het 3D-model, zodat de programma’s die erachteraan komen (zoals van CAM voor productie en van de meetmachine voor kwaliteitscontrole, red.) er ook mee uit de voeten kunnen.’ Het is onderdeel van Holmatro’s roadmap. De Graaf: ‘Een trend die we ook zien, is dat producten steeds meer mechatronisch worden, met elektronica en embedded software erin. Dat maakt ontwikkeling complexer, maar levert wel meer functionaliteit op. Daar willen wij ook meer op inzetten.’ Zo vormt die roadmap de richtingwijzer voor nieuwe producten die het bedrijf naar de markt wil brengen, stelt Rombouts. ‘Holmatro heeft zich altijd als productleider in de markt gepositioneerd en we willen telkens als eerste met nieuwe technologie komen.’ Punt van aandacht is de beheersbaarheid van het traject daarna, met productmanagement en productie. ‘Daarom steken we veel tijd in een goede voorbereiding, zodat we beter voorspelbaar richting de markt zijn, en werken we aan een betere beheersbaarheid van kwaliteit door de hele keten heen. Procesbeheersing is prioriteit nummer één. Je kunt alles wat wij doen populair smart industry noemen, maar we zijn gewoon bezig met het beter beheersen van wat er op de werkvloer gebeurt en het op een goede manier ontsluiten van alle informatie binnen de keten. In onze transformatie van traditioneel bedrijf met papieren orders op de werkvloer naar geautomatiseerde fabriek werken we nu al redelijk papierloos.’

• www.holmatro.com

CAD/CAMSOFTWARE Weten dat het slimmer kan.

Met hyperMILL CAD/CAM-software, gaat u de komende jaren geld besparen.

STAND 11A018

Titaniumlaan 86 - 5221 CK - ‘s-Hertogenbosch

februari 2020

cncconsult.nl

COLUMN PAUL

Paul Rijk is een ondernemer met meer dan vijftien jaar ervaring in het opzetten van online veilingconcepten. Drie jaar geleden heeft hij de start-up WeAuction opgericht. WeAuction is een veilingplatform waarmee B2B-partijen volledig zelfstandig en met behoud van waardevolle klantendata hun hightech apparatuur kunnen verkopen.

• www.weauction.nl

CIRCULAIR ONDERNEMEN VRAAGT VOORAL OM DOEN

ONLINE VEILEN

Hoewel de circulaire economie in opkomst is en veel organisaties al daaraan bijdragen, is er in de technologiesector nog veel winst te behalen. Een recent VN-rapport* stelt dat door de snelheid van innovatie en de afnemende kostprijzen de toegang tot elektronica en digitale technologie gigantisch is toegenomen. Dit heeft niet alleen onze wereldwijde economie een boost gegeven, maar er ook voor gezorgd dat organisaties sneller nieuwe hightech apparatuur aanschaffen en een enorme hoeveelheid elektronisch afval creëren. Het is daarom belangrijk dat bedrijven hun voorraad aan apparatuur inventariseren en kijken hoe ze circulaire initiatieven kunnen verbeteren. Daarnaast zullen er ook initiatieven van (semi-) overheidsinstellingen moeten komen, zodat organisaties gestimuleerd worden om verstandiger met apparatuur om te gaan.

EISEN STELLEN EN SAMENWERKEN Organisaties kunnen circulaire initiatieven tot een succes maken door eisen te stellen aan de apparatuur die ze aanschaffen of door leveranciers met circulaire ideeën voorrang te geven. Overheids- en brancheorganisaties kunnen de circulaire economie stimuleren door meer samen te werken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het opzetten een (virtueel) expertisecentrum waarbinnen partijen kennis en circulaire inspanningen kunnen delen en bundelen. Een dergelijke omgeving geeft ondernemers de mogelijkheid om te experimenteren met circulaire innovaties.

Een andere mogelijkheid om circulariteit te bevorderen is een online veiling. Soms leeft het idee dat apparaten geen waarde meer hebben omdat ze ‘verouderd’ of ‘overtollig’ zijn. Dit hoeft echter niet zo te zijn: wat voor de ene partij geen waarde meer heeft, is voor de andere partij nog wel van waarde. Online veilen zorgt ervoor dat apparatuur wordt hergebruikt. Met name hightech apparatuur uit Nederland is hiervoor vaak uiterst geschikt, omdat deze technisch voorop loopt en veelal goed onderhouden is. Bovendien sluit het perfect aan bij circulair ondernemen omdat het apparatuur een tweede leven geeft.

APPARATUUR HUREN Daarnaast worden ook veel elektronische apparaten niet of inefficiënt gebruikt. Als bedrijven circulair willen ondernemen, dan doen ze er verstandig aan om elektronica te huren wanneer het nodig is. Dit zorgt ervoor dat er minder producten geproduceerd hoeven te worden en er minder grondstoffen verloren gaan. Kortom, er zijn veel mogelijkheden om circulair te ondernemen en nog veel nieuwe circulaire initiatieven te ontdekken. Vaak hebben organisaties de neiging om zich erg lang te oriënteren en strategieën uit te zetten. Dit is natuurlijk enorm belangrijk, maar het is vooral belangrijk om het doel niet uit het oog te verliezen. Een succesvol circulair initiatief kan alleen maar ontstaan door samenwerking, een andere denkwijze en vooral door te experimenten. Leer daarom van mislukkingen en successen, want strategieën en ideeën kunnen alleen maar succesvol worden door ermee aan de slag te gaan! * VN-rapport: bit.ly/3ahw9MK

Formtracer Avant Serie Het universele contour en oppervlakteruwheid meetsysteem! www.mitutoyo.nl www.mitutoyo.be

Kom ons bezoeken op de Technishow Stand 11.C060 17-20 maart 2020 / Jaarbeurs Utrecht

februari 2020

TECHNISHOW UTRECHT 17.-20.03.2020 HAL 12, STAND NÂ°A010

Work around the clock.

Automatisering. Minder stilstand, meer productie - dit wordt mogelijk door de combinatie van onze omvangrijke automatiseringsoplossingen en de Hermle bewerkingscentra. Juist in tijden van personeelsschaarste loont de investering in een automatisering om uw bedrijf nog verder te optimaliseren. Met onze decennialange ervaring ondersteunen wij u met intelligente modulesystemen om samen de juiste oplossing voor u te vinden.

www.hermle-nederland.nl Hermle Nederland B.V., info@hermle-nederland.nl

INNOVATIE

ACHTERHOEK OPEN INNOVATIEPRIJS WIN JE ALLEEN DOOR SAMEN TE WERKEN

‘IN DEZE RAZENDSNELLE TIJDEN RED JE HET NIET IN JE EENTJE’ Op woensdag 15 april is in Ulft de verkiezing voor de derde Achterhoek Open Innovatieprijs. Het is een – landelijke – open competitie, bedoeld voor ondernemend en innoverend Nederland. ‘We verwachten er heel wat van’, zegt Ben Brussen van de organisatie. DOOR ANDRÉ RITSEMA

et begon zeven jaar geleden met het zogeheten Innovatiefestival, dat het Graafschap College in Doetinchem (een regionaal opleidingencentrum (ROC) met bijna 10.000 studenten) in de regio organiseerde, met tal van activiteiten voor de inwoners, studenten en ondernemers. Eén daarvan was de ondernemersavond, waar toentertijd de Achterhoek Innovatieprijs aan werd gekoppeld. Drie jaar geleden werd besloten dat het tijd was voor een meer zelfstandig evenement: de Achterhoek Open Innovatieprijs. De reden voor het toevoegen van ‘Open’ was tweeledig, zegt Ben Brussen. ‘Ten eerste willen we Nederland laten zien dat de Achterhoek een grote, bloeiende maakindustrie kent, veel groter en met veel meer innovatieve ondernemingen dan de meeste mensen denken. Met de prijs willen we (jonge) ondernemers uit andere delen van het land duidelijk maken dat hier prachtige bedrijven in een prachtige omgeving staan.’ Met andere woorden: het is voor iedereen goed toeven, wonen, werken én innoveren in de Achterhoek.

IN DE KETEN ‘Ten tweede moet de innovatie zijn ontstaan uit een aantoonbare samenwerking. Dat is inderdaad cruciaal. We noemen het daarom ook ‘open’’, zegt Brussen. ‘Het product of dienst moet ontwikkeld zijn in een samenwerkingsverband met partners of in de keten. Wij zijn van mening dat je als ondernemer alleen, de snelle technologische ontwikkelingen niet goed kunt bijhouden. Bovendien, als je samenwerkt met anderen, ben je veel sneller in staat om jouw innovatie op de markt te krijgen en kun je financieel de investering delen. Allemaal redenen om in deze moderne tijden waarin innovaties elkaar razendsnel opvolgen, te gaan samenwerken. In je eentje red je het als ondernemer gewoon niet meer.’ Iedere ondernemer kan dus niet zomaar wat insturen. Er zijn meer strikte voorwaarden waar de inzenders aan moeten voldoen. Zo moet de innovatie technologisch en duurzaam zijn, moet het product of dienst aantoonbaar functioneren

en al op de markt zijn of binnen twaalf maanden op de markt worden gebracht.

COWTOILET

Hanskamp uit Doetinchem won vorig jaar de Achterhoek Open Innovatieprijs met zijn Cow Toilet. Bedenker Henk Hanskamp kreeg de trofee uitgereikt door Gerben Heideman van Varex Imaging, de winnaar van de eerste editie in 2018. Foto: Achterhoek Open Innovatieprijs

De afgelopen jaren is het evenement gegroeid: vorig jaar waren in totaal 31 inzendingen, waarvan de helft van buiten Gelderland – één zelfs uit Duitsland. Winnaar was Hanskamp, het bedrijf dat met zijn Cowtoilet een systeem ontwikkelde om de urine van koeien apart op te vangen. Daardoor komt er minder ammoniak vrij. Bovendien kan de opgevangen urine worden omgezet in meststoffen, die de boer weer kan gebruiken op zijn land. ‘De Achterhoek Open Innovatieprijs heeft ons heel veel gebracht. Het heeft deuren geopend in Den Haag en ons veel media-aandacht gegeven. Daarmee hebben wij Hanskamp en ons Cowtoilet echt op de kaart gezet’, aldus directeur Henk Hanskamp (zie ook het FLINK-katern in dit magazine, pagina 53). Voor dit jaar verwacht Ben Brussen opnieuw veel inzendingen. ‘We hebben de wens en de ambitie om elk jaar een beetje te groeien. En het ziet er goed uit. Dit jaar introduceren we voor het middagprogramma de Open Innovatie Hal, waar de genomineerden hun innovaties kunnen presenteren en gezamenlijk nog een finalist kunnen aanwijzen.’ Brussen was tot anderhalf jaar terug algemeen directeur van Bronkhorst High-Tech in Ruurlo, dat apparatuur ontwikkelt en bouwt voor het meten en regelen van gas- en vloeistofdoorstroming. Hij geniet naar eigen zeggen van zijn pensioen, maar kan het innoveren niet laten. Wybren Jouwsma, mede-oprichter van Bronkhorst, is voorzitter van de jury. De twee andere juryleden zijn UvA-hoogleraar strategisch management & innovatie en trekker van de Nederlandse Innovatie Monitor Henk Volberda en oud-TNO-directielid en managing director

Brightsite Arnold Stokking. ‘Het zijn drie toppers. Ze vertegenwoordigen het bedrijfsleven, de wetenschap en de publiek-private samenwerking.’ Zij wijzen uit alle genomineerden drie finalisten aan. Ze bepalen overigens niet de winnaar. Dat doen de mensen in de zaal, alle ondernemers en genomineerden op de gala-avond van de verkiezing.

LANDELIJK NETWERK Brussen heeft er – zoals gezegd – hoge verwachtingen van. Dat komt ook, zo zegt hij, door de uitstekende samenwerking en ondersteuning van de tien sponsors en acht partners (waaronder Link Magazine) achter het evenement. ‘Die hebben samen een goed, landelijk netwerk, waardoor we door het hele land veel aandacht krijgen voor de Achterhoek Open Innovatieprijs. De organisatie werkt samen vanuit het innovatiecentrum De Steck in Doetinchem en is reuze benieuwd naar de inzendingen en de innovatieve ideeën en oplossingen die ze straks te zien zullen krijgen.’ Het evenement vindt plaats op woensdag 15 april tijdens de Ondernemersavond in het CIVON Innovatiecentrum in Ulft. Voor de winnaar is er een trofee, een geldbedrag van 5.000 euro, een ‘Lentediner met politiek Den Haag’, een netwerkdiner met een autoriteit op het vakgebied van de winnende innovatie en veel landelijke publiciteit. Brussen: ‘Je gaat met behulp van de organisatie actief bouwen aan een treffend netwerk, zodat jouw product of dienst sneller kans maakt om door te breken. Zo wordt de winnaar ook echt een stapje verder geholpen.’

• www.achterhoekopeninnovatieprijs.nl februari 2020

INNOVATIE

MEGASUCCES HYDRALOOP STELT ONDERNEMER ARTHUR VALKIESER VOOR NIEUWE UITDAGINGEN

‘WE MOETEN SNEL OPSCHALEN, MAAR WIJ BEPALEN HET TEMPO’ Door op ’s werelds belangrijkste consumentenartikelenbeurs de belangrijkste award te winnen, verwierf het Nederlandse Hydraloop plots wereldfaam. Vanuit alle continenten stromen de aanvragen binnen. Dus moet ondernemer Arthur Valkieser de productie nu snel opschalen. ‘We denken er dit jaar plusminus duizend te gaan produceren en willen doorgroeien naar tienduizenden per jaar.’

De opschaling is een grote uitdaging voor Arthur Valkieser. Maar: ‘Ik weet hoe het werkt. Ik ben al eens failliet gegaan, maar heb ook een succesvolle marketingonderneming opgebouwd.’ Foto: Com-magz

DOOR MARTIN VAN ZAALEN

l neemt hij ruim de tijd, het hele interview lang heeft Arthur Valkieser iets gejaagds over zich. Snel pratend, haastig typend op zijn iPad om zijn verhaal te larderen met filmpjes en foto’s. Maar hem is dan ook twee weken eerder, begin januari, iets heel bijzonders overkomen. Waardoor hij en zijn zakelijke én levenspartner Sabine Stuiver plots duizenden verzoeken en vragen van over de hele wereld op zich af zien komen.

VIER CES-AWARDS Het gebeurde in Las Vegas, op de CES2020, de grootste consumentenartikelenbeurs ter wereld.

februari 2020

Een fair met 4.500 stands, waar 200.000 bezoekers en mediavertegenwoordigers zich aan tienduizenden nieuwe producten vergaapten. Ondanks die overweldigende concurrentie won Valkieser er met zijn Hydraloop vier prijzen, in drie categorieën én de overall ‘Best of the Best Award’. In Nederland haalde dat het achtuurjournaal, talkshows en alle kranten; wereldwijd was het een topic in media als Time Magazine en Le Monde, veel tv-shows en vakbladen. ‘Kijk’, zegt hij, zijn iPad draaiend: ‘‘De Wereld Draait Door’. Hier praat iemand die ik niet ken, zonder dat wij het wisten, over ons product – en nog zinnig ook. Iedereen praat en schrijft erover zonder dat we daar zelf iets aan hoeven te doen. Zou je deze exposure moeten betalen, dan

kost je dat tientallen miljoenen.’ Valkieser (65) kan het weten. In een vorig leven was hij een succesvol communicatie-ondernemer die voor onder meer RTL4 de huisstijl naar het tv-beeldscherm vertaalde en in 2001 werd uitgeroepen tot omroepman van het jaar. Dat zijn Hydraloop er gelikt uitziet, is dan ook geen toeval: een kast van het formaat ondiepe koelkast, in stemmige kleuren, in led-licht de tekst ‘Hydraloop’. ‘Vormgeven zit in mijn natuur, dat heeft zeker bijgedragen aan dit succes’, stelt hij. Op zijn tablet toont hij foto’s van concurrerende producten: grijze vaten, veel pijpen en slangen en een flink ruimtebeslag. ‘Onze Hydraloop vergt een kwart vierkante meter, en nauwelijks onderhoud.’

WATERSCHAARSTE Bij het ontwerpen, samen met een mechanical designer, heeft hij duidelijk oog gehad voor gebruiker en gebruiksomgeving: de particulier in een (klein) woonhuis. Maar de fameuze CESawards won hij bovenal om dezelfde reden als waarom hij de Hydraloop is gaan ontwikkelen: de almaar groeiende waterschaarste. ‘De mensheid verbruikt nu al veel meer water dan er regen op land valt. De reserves die in miljoenen jaren zijn opgebouwd, putten we in rap tempo uit. Terwijl de wereldbevolking de komende dertig jaar met 2 miljard toeneemt en er nu 2 miljard mensen geen sanitair hebben, maar dat wel willen en zullen krijgen. Daardoor zal het waterverbruik de komende decennia met nog eens 30 procent stijgen.’ Een simpele oplossing is leidingwater vaker te gebruiken, en die biedt de Hydraloop. De uitgesproken technische autodidact Valkieser ontwikkelde een reinigingssysteem dat in zes stappen douche- en wasmachinewater voldoende reinigt om er het toilet mee door te spoelen, de tuin te besproeien of te hergebruiken voor de was. ‘Werken andere systemen met filters en membranen, deze is zelfreinigend, onderhoudsarm. Via een app kun je bijvoorbeeld zien dat je reservoir met gerecycled water bijna leeg is en je dus, voordat je de wasmachine aanzet, beter eerst kunt douchen.’ Zo kan de Hydraloop tot 45 procent water besparen en wordt het riool minder belast, meldt de brochure.

SNEL OPSCHALEN Een goed product voor een groot probleem. Anders dan veel andere goede producten is, is het zijne wél heel bekend. ‘Alleen al uit Nederland hebben we meer dan 400 aanvragen binnengekregen, en ook honderden uit de VS, Australië, Zuid-Afrika…’ De grote uitdaging die nu voorligt en die maakt dat hij en zijn partner het razend druk hebben, is – naast alle (aan)vragen beantwoorden – de productie snel op te schalen. Sinds medio vorig jaar zijn er zo’n honderd stuks geproduceerd bij Technologies Added, dat in 2017 in de voormalige Philips Lighting-fabriek in Emmen van start ging.

KENNIS VAN AUTOMATISERING Technologies Added, spin-off van het NoordNederlandse smart industry-fieldlab Region of Smart Factories, biedt start-ups en mkb’ers een ‘shared smart factory’. ‘We denken er dit jaar plusminus duizend te gaan produceren en willen daarna doorgroeien naar tienduizenden per jaar. Dat kan gewoon in Emmen. Nu zit er nog veel handwerk in, maar binnen Technologies Added

HYDRALOOP WON OP CES 2020 VIER PRIJZEN, WAARONDER DE OVERALL ‘BEST OF THE BEST AWARD’

Hoe dan ook, de opschaling is een grote uitdaging. Bang dat het hem teveel wordt, is hij niet. ‘Ik weet hoe het werkt. Ik ben al eens failliet gegaan, maar heb ook een succesvolle marketingonderneming opgebouwd met 400 personeelsleden en 60 miljoen omzet. Ja, we moeten opschalen, maar wij kunnen het tempo bepalen. Het is niet zo dat mensen die vandaag bestellen de Hydraloop morgen in huis willen hebben.’ Hij deelt de markt in drieën. Allereerst de nieuwbouw. ‘In de VS alleen al worden dit jaar 800.000 woningen gebouwd. Ons systeem vergt een aanpassing in het leidingnetwerk, vergelijk het met die voor een wasmachine. Voor nieuwbouwhuizen kost dat vrijwel niets extra. De projectontwikkelaar die nu belt, wil zijn order op z’n vroegst over een half jaar binnen hebben. Hetzelfde geldt voor het tweede marktdeel, renovatiewoningen. In de derde, bestaande woningen, kun je de installatie het best combineren met de aanleg van een nieuwe badkamer. Ook dat plan je ruim van tevoren.’

CONCURRENTIE VOORBLIJVEN?

zit heel veel kennis van het automatiseren van productieprocessen’, aldus Valkieser. De fabriek produceert ook de pcb’s en led-verlichting, verzorgt de distributie wereldwijd en stuurt de toeleverketen – met bedrijven als Suplacon (metaaldelen), Festo (pneumatiek) en Kumagaya (kunststofdelen) – aan.

Dat in menig boardroom naarstig wordt overwogen om een in-huis waterrecyclingsysteem in het assortiment op te nemen, realiseert hij zich. Moet hij niet versnellen om die concurrentie voor te blijven? ‘Ik sta ervoor open de Hydraloop onder een private label te vermarkten, denk aan Elektrolux, Siemens of AEG. Als iemand ons systeem naadloos kopieert, dan zal ik mijn patentrechten zeker laten gelden. Maar wordt er iets ontwikkeld dat net wat beter is, dan heb ik

REINIGEN IN ZES STAPPEN De Hydraloop die Hydraloop Systems (gevestigd op de Water Campus in Leeuwarden) ontwikkelt en vermarkt, reinigt en desinfecteert afgevoerd douche-, bad- en wasmachinewater op een innovatieve en gepatenteerde wijze in zes stappen: sedimentatie, flotatie, dissolved air flotatie, geforceerde skimming, aërobe bioreactie en uv-belichting. De kwaliteit van het gerecyclede water voldoet aan de Amerikaanse NSF 350-norm. De Hydraloop recyclet 95 procent van het douche- en badwater en optioneel 50 procent van het wasmachinewater. Arthur Valkieser heeft het apparaat jarenlang onder gecontroleerde condities in eigen huis getest, samen met een laboratorium. De Hydraloop is er voor individuele huishoudens. Voor grootschalige toepassing in bijvoorbeeld kantoren en sportcentra is er de Cascade-uitvoering. De Hydraloop is op de CES2020 gepresenteerd met steun van Techleap.NL (voorheen Startupdelta). Dit initiatief, gefinancierd door de overheid, biedt start-ups toegang tot financiering, markt en talent. Bij het vieren van de award-toekenningen waren start-up-ambassadeur Constantijn van Oranje en EKZ-staatssecretaris Mona Keijzer aanwezig.

• www.techleap.nl daar geen enkel probleem mee. Daarvoor is het probleem van de waterschaarste te groot.’

• www.hydraloop.com

Wilt u een sprong maken in de ontwikkeling van uzelf en uw bedrijf? Bekijk het trainingsaanbod van de Berenschot Academy • Hoe word ik een toponderhandelaar? • Strategie in een digitaliserende wereld • Managen van een agile organisatie

www.berenschotacademy.nl

februari 2020

DIGITALISERING

SIEMENS EN KLANTEN OVER DE ZIN EN ONZIN VAN CLOUD COMPUTING

‘WEES DATA-GEDREVEN, NIET DATA-OVERDREVEN’

In de cloud of niet in de cloud, dat is voor veel Nederlandse ondernemingen de kwestie. Maar met welke data dan, en welke juist niet? Hoe? En wat moet je met al die gegevens? Siemens-directeur Gert Bravenboer over ‘de grote hype van de digitalisering’ en zijn antwoord daarop: edge computing. Drie machinebouwers reageren.

FOCUS HOUDEN

Siemens presenteert zich al enkele jaren als een technologiepartner met een ‘datadriven mindset’. Geen wonder dat Bravenboer vooral toekomst ziet voor ‘datagedreven bedrijven, niet voor dataoverdreven bedrijven’. ‘Hou als bedrijf focus. Op welke vraag geven de beschikbare data je eigenlijk een antwoord? Als je er niets mee kunt, zijn die data waardeloos. Ik ben ervan overtuigd dat er altijd mensen nodig zijn om de data te vertalen naar toegevoegde waarde voor het bedrijf.’ Bravenboer komt met een voorbeeld van een baggeraar, die de data van zijn schepen verzamelt en analyseert. ‘Uitsluitend en alleen om de schepen effectiever te laten functioneren. De data van de verschillende schepen Digitalisering heeft talloze voordelen voor de industrie, maar stelt bedrijven tegelijkertijd voor de uitdaging enorme datavolumes te verwerken. Edge computing, al dan niet in combinatie met cloud-oplossingen, kan uitkomst bieden. Foto: Siemens worden gecombineerd, zodat hij weet wanneer welk schip in de planning kan worden meegenomen. Maar ook wanneer een schip niet kan DOOR ANDRÉ RITSEMA door, meent hij, en roept daarom hartstochtelijk uitvaren vanwege verwacht slecht weer, en wat op tot ‘een beetje nuchterheid’. daarvan de gevolgen zijn voor de andere schepen. ‘Veel van de spelers op de markt presenteren het it verhaal gaat over het plaatsen van Zo kan hij adequaat anticiperen op alle ontwikverzamelen en gebruiken van data als harde data in de cloud en over edge compunoodzaak. Ik heb sterk het gevoel dat ze daarin kelingen. De data maken het mogelijk goede ting, waarbij alleen de relevante machidoorslaan, mede omdat ze er zelf geld aan verdienedata naar de cloud gaan. En over de nen. Het gaat in mijn optiek om de toegevoegde hobbels die machinebouwers in Nederland moewaarde van de verzamelde gegevens. Aan de hand ten nemen als het gaat om digitalisering binnen van beschikbare data kun je bij wijze van spreken de organisatie en het aan te bieden portfolio. • ‘Het gaat om de toegevoegde waarde; als je er een verband leggen tussen de consumptiegraad Maar laten we het eerst hebben over ‘de heilige niets mee kunt, zijn die data waardeloos.’ van mozzarella en de temperatuur van de oceaan graal’, de hype van de digitalisering: het buzzword • ‘Niet-relevante data kunnen net zo goed lokaal in de Bermudadriehoek. Maar wat heb je daar als data. Dat komt zo: Gert Bravenboer, managing blijven.’ bedrijf aan? Helemaal niets natuurlijk. Het gaat director van Siemens Digital Industries – en één • ‘Klanten doen en laten alles voor de veiligheid.’ dus om de toegevoegde waarde. Wat leveren data van de hoofdrolspelers in dit verhaal – ergert zich • ‘Als klanten het niet willen, moeten ze er niet op? Hoe kunnen data de continuïteit en concural een tijdje aan de hype die veel automatiseeraan beginnen.’ rentiepositie van het bedrijf versterken?’ ders en consultants maken van het verzamelen en gebruiken van data door bedrijven. Ze slaan

D 38

februari 2020

beslissingen te nemen, bieden na analyse de juiste oplossingen.’

EDGE COMPUTING Door naar nut en noodzaak van de cloud. Waar laat je de data die je als machinebouwer verzamelt met je machines, al dan niet verspreid over

‘WIJ WILLEN MET EDGE COMPUTING DE KLANT CONCURRERENDER MAKEN, ZO SIMPEL IS HET’

verschillende vestigingen? Alles in de cloud? Of juist niet, maar liever op een lokale computer? Veel automatiseerders zien het meeste heil in volledige opslag in de cloud, waar de informatie in beginsel altijd en overal voor medewerker, toeleverancier en klant beschikbaar is. Bravenboer heeft daar zijn twijfels bij. Dat heeft alles te maken met zijn weerzin tegen de genoemde datahype. ‘We moeten het niet groter maken dan het

is. Is het zinvol om data van een lokale machine in de cloud te zetten? Dan moet je dat vooral doen. Maar niet-relevante data kunnen net zo goed lokaal blijven.’ Siemens heeft daar een product voor ontwikkeld: edge computing. Oftewel: de data blijven lokaal, tenzij de gegevens ook van belang zijn voor de rest van de onderneming – dan gaan ze naar de cloud. Bravenboer: ‘Met de juiste data kun je machines efficiënter, en dus goedkoper, besturen. Met één machine op één plek hoef je je gegevens niet te delen, waarom zou je? Maar als je zeg acht machines hebt van verschillende leveranciers op meerdere plekken, dan ligt het voor de hand dat je de data van die machines deelt en vergelijkt. Dan wordt een cloud natuurlijk interessant, omdat je, al dan niet op afstand, veel makkelijker het geheel kunt managen en beheren. Je kunt zien waar en wanneer onderhoud nodig is, hoe efficiënt de machines zijn – ook in vergelijking tot elkaar – en wat je moet doen om het geheel beter op elkaar af te stemmen.’

Gert Bravenboer, managing director van Siemens Digital Industries: ‘Ik ben ervan overtuigd dat er altijd mensen nodig zijn om de data te vertalen naar toegevoegde waarde voor het bedrijf.’ Foto: Sam Rentmeester

ONDERNEMER BEPAALT Alleen de relevante data naar de cloud dus. Maar wie bepaalt welke data relevant zijn en welke niet? Heel eenvoudig, zegt Bravenboer: uitsluitend de eigenaar van die data, de ondernemer. LEES VERDER OP PAGINA 40

FOCUS OP FINISH ontbramen | afronden | finishen

februari 2020

VERVOLG VAN PAGINA 39

Want Siemens levert weliswaar edge computing, met lokale en cloud-opslag, maar de machinebouwer blijft de eigenaar van zijn eigen data. ‘De ondernemer bepaalt. Punt. Want hij is degene die belang heeft bij het gebruik van die data, wij niet. En hij kan vervolgens ook bepalen wie er allemaal bij de data kunnen. Welke medewerkers, toeleveranciers, klanten? Wij willen met edge computing de klant concurrerender maken, zo simpel is het wat mij betreft. Anders dan verschillende van onze concurrenten verdienen wij ook niet aan de datatikken. Hoeveel gigabytes er in de cloud staan, is ons om het even.’ Naar welke cloud de gegevens uiteindelijk gaan, maakt hem ook niet uit. Die mogen natuurlijk – en wat hem betreft het liefst – naar Mindsphere, de cloud-oplossing van Siemens, maar gerust ook naar de cloud van één van de andere aanbieders. ‘Ook hiervoor geldt: de klant bepaalt waar hij zijn gegevens wil hebben. Wij bieden hem de mogelijkheden.’ Dat betekent wel dat veel operationele data van machines en automatiseerders van Siemens’ concurrenten op servers van Siemens kunnen komen te staan, en andersom. Ziet Bravenboer daar geen gevaar? Nee, zegt hij met grote stelligheid. ‘We zijn realist genoeg om te zien dat klanten ook andere machines en andere automatiseerders nodig kunnen hebben en gebruiken. Dat is voor ons geen enkel probleem. Daarover maken we met de klant goede afspraken: wie waar bij welke data mag en hoe we die opslaan. Natuurlijk werken we het liefst met onze producten en diensten. Maar als de klant ook andere machines en toepassingen gebruikt, vinden wij dat prima.’

RUIMTE VOOR LEREN Vindt Bravenboer dat er bij de machinebouwers in Nederland voldoende digitale knowhow aanwezig is? Weten de ondernemers wat de mogelijkheden zijn, bijvoorbeeld van het werken in de cloud, en hoe ze daar op kunnen inspelen? ‘Over het algemeen wel’, zegt hij. ‘Al verschilt dat vanzelfsprekend per sector. In de automotive is meer

John Thelen, productmanager bij VDL Automated Vehicles: ‘Wat als iemand een voertuig hackt en daarmee zelf gaat rondrijden?’ Foto: VDL

ondernemer ben je zo achterop geraakt. Bijblijven betekent: het (technisch) personeel opleidingen en trainingen bieden om voldoende stateof-the-art kennis op te doen. ‘Daar moet je je mensen de ruimte voor geven. Laat ze experimenteren met nieuwe toepassingen. En vind het niet erg als ze daarbij eens op hun gezicht gaan. Dat hoort er allemaal bij en levert het meeste op.’

OVER DE SCHUTTING Hoe valt Bravenboers verhaal bij de doelgroep, machinebouwend Nederland? Goed, zo blijkt. Neem Menno Koppen van JBT Food & Dairy, voorheen Stork, dat machines maakt voor het verpakken van vloeibare voedselproducten. Het bedrijf maakt gebruik van de cloud en wil nu ook de slag maken naar iets als edge computing. ‘We zitten nog in de leerfase’, zegt de controls engineer product development. ‘We zijn al wel bezig met lokale data verzamelen, maar nog niet met het real-time analyseren ervan en niet op cloudniveau. We bekijken wel wat we uit de data kunnen halen en wat we ermee kunnen.’ Koppen is er een voorstander van data waar mogelijk lokaal te gebruiken. ‘Dan ben je niet afhankelijk

‘KLANTEN MOETEN ERIN GELOVEN DAT DE DATA IN GOEDE HANDEN ZIJN, WANT DAT IS ZO.’

digitale kennis aanwezig dan bijvoorbeeld bij ketelbouwers. Maar ik denk dat iedereen inmiddels wel de noodzaak van digitalisering inziet. De winstmarges worden kleiner, en digitalisering kan helpen met besparingen en zelfs bij het aanboren van nieuwe markten.’ Wel is het belangrijk, meent Bravenboer, dat bedrijven bijblijven met hun digitale kennis. Want de ontwikkelingen gaan razendsnel en als

februari 2020

van de cloud. Bovendien is het veiliger. En als je de data niet meer nodig hebt, kunnen ze gewoon weg. Dat scheelt weer opslag.’ Koppen merkt dat het moeilijk is om de machines, zodra ze bij de klant geplaatst zijn, toegankelijk te krijgen. Het zijn veelal corporate klanten, die ‘het systeem helemaal dichtgetimmerd hebben’, zoals hij het omschrijft. ‘Met allemaal verschillende inloginstructies, zodat we de machine-

data moeilijk kunnen uitlezen. Het is niet eens een kwestie van privacy-angst bij de onze klanten; het is meer de manier waarop ze hun itomgeving hebben ingericht die het ingewikkeld maakt. Iedereen ziet de meerwaarde van het verzamelen en analyseren van de data, maar het kost moeite om de systemen daarop in te richten.’ Koppen zou graag zien dat machinebouwers meer digitale knowhow in huis hebben. Voor zijn eigen bedrijf geldt dat er vooral mechanici werken. Goede vaklui, maar niet per se met de meeste kennis van digitalisering. ‘Daarnaast speelt dat we allemaal maar een beetje van elkaar begrijpen. Er worden dingen over de spreekwoordelijke schutting gegooid in de hoop dat de volgende afdeling het probleem oplost. Ik denk dat er veel meer multidisciplinair gedacht moet gaan worden. Dan kun je als bedrijf beter en eerder de juiste beslissingen nemen. Nu is het toch vaak maar één persoon die van de hoed en de rand weet als het om digitalisering gaat. En dan ga je achterlopen en lijd je tijdverlies. Je moet je gehele potentieel gebruiken.’

IEDEREEN MEEKRIJGEN Ook Willem Boudestijn van Barth Industrial Automation, onderdeel van de Barth Groep in ’s Gravendeel, ziet de voordelen van edge computing. Het bedrijf is er nog niet mee bezig, maar is dat wel van plan, zegt de hardware engineer. ‘Het verzamelen en analyseren van data levert veel nuttige informatie op.’ Maar, zegt hij, het hangt wel sterk af van de klant. Er zijn verschillende klanten met oudere machines en vrij simpele productielijnen, waar het minder van toepassing is. ‘Die moeten gewoon draaien en produceren. Data verzamelen speelt daar duidelijk minder een rol.’ Wat volgens Boudestijn intern van belang is: alle medewerkers meekrijgen. ‘Ik ben enthousiast over zaken als digitalisering en data verzamelen en data-analyse. Zaak is dat enthousiasme over te brengen op je collega’s, ook op de oudere garde die alles altijd op dezelfde manier heeft gedaan.’ Juist die oudere garde weet niet altijd wat er qua digitalisering op de markt is en wat de mogelijkheden zijn. Het is volgens Boudestijn belangrijk

247TAILORSTEEL.COM Op maat gesneden metalen platen, buizen en kantdelen online Topkwaliteit voor een eerlijke prijs

24/7 online bestellen via uw assistent: Sophia®

Betrouwbare levering binnen 48 uur

Flexibele aantallen vanaf 1 stuk

Registreer snel en bespaar kosten en tijd!

WWW.247TAILORSTEEL.COM

de knowhow zo snel mogelijk op peil te krijgen en te houden. ‘Wat daarbij lastig is, is dat de klanten niet vragen om de nieuwste snufjes of technologieën. We moeten er dus zelf mee komen. Maar dan moeten we wel weten dat die bestaan en wat je ermee kunt. Dat wordt onze uitdaging.’

HUIVERIGE KLANTEN Ten slotte John Thelen, productmanager bij VDL Automated Vehicles, onderdeel van VDL Groep. Zijn bedrijf ontwikkelt en bouwt geautomatiseerde voertuigen, onder andere voor havens. Data in de cloud? Thelen bekijkt het tweeledig. ‘Enerzijds merk ik dat onze klanten er huiverig voor zijn. Ze willen het liefst geen digitale verbinding met de buitenwereld. Ze zijn bang voor hackers. Wat als iemand een voertuig hackt en daarmee zelf gaat rondrijden? Anderzijds zie ik wel degelijk de kansen en voordelen van je data in de cloud hebben. Het biedt kansen, bijvoorbeeld bij onderhoud en troubleshooting. Je kunt makkelijk op afstand in het systeem kijken wat er aan de hand is en de problemen oplossen.’ VDL Automated Vehicles respecteert de huiverigheid van de klant, zegt Thelen, en is daarom nog niet bezig met in de cloud werken voor die klanten. ‘Het is weliswaar een waardevolle oplossing, maar bij onze klanten draait het om zeer kritische installaties. Ze doen en laten alles voor de veiligheid. In de testfase van een voertuig gebruiken we de cloud wel, maar zodra het voertuig echt gaat rijden gaat die cloudfunctie eraf.’ Naar de toekomst kijkend voorziet Thelen dat het

Winstmarges worden kleiner, en digitalisering kan helpen met besparingen en zelfs bij het aanboren van nieuwe markten. Foto: Siemens

werken met data in de cloud zich in zijn industrie verder zal ontwikkelen. Maar snel zal het niet gaan, denkt hij. ‘Het zal echt nog wel een tijd duren voor onze klanten het helemaal vertrouwen. Daar nemen we dan ook gewoon de tijd voor. We bespreken het met ze en laten alle opties en voordelen zien.’

meerwaarde zien van data verzamelen, delen en gebruiken. Ze moeten erin geloven. Ook dat de data in goede handen zijn, want dat is zo. Als ze er nog niet in geloven, moeten we harder werken om de voordelen duidelijk te maken. Want dat die er zijn, daar ben ik echt heilig van overtuigd.’

GELOOF Is dat het nuchtere verstand waar Gert Bravenboer het eerder over had? ‘Als klanten het niet willen, moeten ze er niet aan beginnen’, zegt de Siemens-directeur. ‘De klanten moeten de

• new.siemens.com/nl/nl.html • www.jbtc.com/en/emea/foodtech • www.barthgroep.nl • www.vdlautomatedvehicles.com februari 2020

STRATEGIE

247TAILORSTEEL WIL OOK IN DUITSLAND ZEER SNEL GROEIEN

‘IK ZIE NOG GEEN CONCURRENT DIE ZO VOLLEDIG GEDIGITALISEERD IS ALS WIJ’ Het hooggeautomatiseerde 247TailorSteel, waar klanten via een webportal volledig digitaal op maat gesneden, gebogen of gekante metaaldelen kunnen bestellen, opent na de zomer zijn tweede Duitse vestiging. Ook gaat het de investeringen in it verviervoudigen. Om daarmee de razendsnelle groei vast te kunnen houden. Een gesprek met de nieuwe ceo Paul Schipper.

DOOR MARTIN VAN ZAALEN

Paul Schipper, gefotografeerd bij de start van de nieuwbouw in Hilden. Links op de achtergrond 247TailorSteel-oprichter Carel van Sorgen, uim 30 procent per jaar. die zich ook in het dagelijkse werk op de achtergrond houdt, aldus Schipper. ‘Carel is nu commissaris en geregeld praten we bij een kop Met dat percentage is de koffie bij. Verder laat hij het nu aan anderen, zoals we hebben afgesproken.’ Foto: Com-magz omzet van 247TailorSteel de afgelopen jaren gegroeid, goed voor plek 8 in de Maakindustrie met vijf, zes man uitgebreid. Zij moeten de klant kleine bedrijven die zelf te weinig metaalverwerTop-100 van best presterende maakbedrijven. zover krijgen dat hij achter de pc gaat zitten, zijn kingscapaciteit hebben. Die overwegen dat werk Het is de bedoeling dat dat binnen de kortste tekeningpakket via onze portal Sophia (acroniem in hun buurt bij een collega-onderneming neer te keren ook gehaald gaat worden in de nieuwe voor Sophisticated Intelligent Analyzer, red.) leggen, maar vinden het dan eigenlijk wel zo vestiging in het Duitse Hilden, bij Düsseldorf. invoert en digitaal de order uitdoet. Krijgt die prettig als ze die andere collega-onderneming Eind vorig jaar ging de eerste schop de grond in, klant dan binnen 48 uur precies op maat het even verderop niet hoeven teleur te stellen door en in augustus of september moet de operatie er bestelde buig-, kant- of snijwerk toegeleverd, dan bij ons te bestellen.’ starten, schetst Paul Schipper die mei vorig jaar is hij meteen om. En dat spreekt zich snel rond, Het voordeel van die digitale afstandelijkheid is de rol van ceo van oprichter Carel van Sorgen hebben we gemerkt. In de twee weken nadat overigens wel betrekkelijk, weet Schipper. ‘Als je overnam. ‘Ja, de Duitser is, anders dan de Nederonze verkoper in Beieren een nieuwe klant had met eigen verkopers een bepaalde klantdichtheid lander, wat voorzichtiger met digitaliseren. Onze geworven, kregen we zeven nieuwe aanvragen in een regio hebt bereikt, moet je er met een oosterburen hebben nog veel winkels waar je van bedrijven binnen een straal van vijftien vestiging gaan zitten. Duitsers willen wel digitaal alleen contant kunt betalen. Maar we hebben met kilometer rond dat klantbedrijf. Duitse bedrijven bestellen, maar op enig moment graag met eigen ons businessmodel inmiddels de nodige ervaring zijn vaak goed ‘vernetwerkt’ in hun regio en dat ogen in jouw fabriek komen aanschouwen hoe opgedaan en hebben gemerkt dat klanten, als ze werkt in ons voordeel.’ het met je vakmanschap gesteld is.’ het eenmaal een keer hebben meegemaakt, graag opnieuw van onze diensten gebruikmaken.’ VOORAL MKB MENSEN WERVEN Zijn groeiverwachting voor Hilden ontleent Dat vakmanschap moet vanzelfsprekend van Schipper ook aan de analyse die 247TailorSteel mensen komen. In Hilden is de bezetting voor ACHTER DE PC KRIJGEN maakte van de omgeving daar. ‘In Duitsland zit het eerste jaar begroot op 45 mensen. ‘We zoeken Die ervaring deed 247TailorSteel op in zijn eerste de voor ons relevante industrie: naast in Berlijn Duitse vestiging, in 2018 geopend in Oyten mensen die passen bij ons flexibele bedrijf, waaren omstreken vooral in een L-vormig gebied dat bij Bremen, en met de eigen verkopers die het in technologische veranderingen snel worden loopt van Hamburg via het Roergebied en Stuttverspreid over het land in dienst heeft. ‘Ons verdoorgevoerd. Mensen met affiniteit met technogart naar München. Het zijn grote en vooral veel koopapparaat hebben we de afgelopen maanden logie en metaalverwerking, maar ze hoeven niet

februari 2020

volledig daarin geschoold te zijn. Daarvoor hebben we sinds september vorig jaar onze eigen plaatwerkacademie in Varsseveld, waarin we samenwerken met het Graafschap College. In Oyten zijn we vrij makkelijk aan voldoende mensen gekomen en ik denk dat dat ook zal gelden voor Hilden. We zijn een – in positieve zin – wat patriarchaal, zorgzaam bedrijf, met die eigen opleiding, goed verzorgde werkkleding, elk jaar

een greenfield zijn. ‘Bestaande bedrijven acquireren doen we vooralsnog niet. Weliswaar is het dankzij technologische innovaties minder lastig om een niet-gedigitaliseerde, bestaande metaalbewerker onder ons platform te hangen, maar dan krijg je er wel een bestaande bedrijfscultuur en -organisatie bij. Dat vergt veel en langdurige aanpassingen. Voordat we in Oyten landden, hebben we in Bremen een bestaande bedrijfshal overgenomen. Zonder enige inhoud, en toch vroeg dat om heel veel aanpassingen. Daarop besloot Carel van Sorgen tot nieuwbouw. Daarom zijn we in het Roergebied niet eerst iets gaan huren, maar hebben meteen nieuw gebouwd.’

‘HET MOOISTE HIER VIND IK DIE SNELLE GROEI DOOR SNELLE BESLUITVORMING’

een mooie bonus en een ruim ingedeelde en goed verlichte werkvloer. Over de planten die we in onze productieruimten hebben staan wordt soms wat lacherig gedaan, maar medewerkers stellen het wel op prijs.’

GREENFIELD Na Hilden zal de derde vestiging waarschijnlijk een plek krijgen in Zuid-Duitsland. Ook dat zal

VOORSPRONG BEHOUDEN

Alles is erop gericht zo snel mogelijk door te groeien. ‘Want de concurrentie zit niet stil. Ik zie, ook bij metaalbedrijven in Nederland, het nodige kopieergedrag, gebruikmakend van de gestandaardiseerde portalsoftware die de laatste tijd beschikbaar komt. Maar ik zie nog geen partij die haar gehele proces zo volledig gedigitaliseerd heeft. Dan hebben ze een portal, maar daarachter zit een engineer nog alles handmatig te verwerken. Bij ons voltrekt nagenoeg het complete proces zich digitaal. De tekening wordt volautomatisch omgezet in programmering van de machines en ook aan de financiële en logistieke afhandeling komt geen mens te pas. Alleen als

een digitale analyse van de tekening leidt tot de melding dat die niet maakbaar is, kijkt een van onze mensen ernaar en krijgt de klant online advies. Wij zijn nu aan het bekijken hoe we ook dit handwerk met kunstmatige intelligentie kunnen digitaliseren. We hebben dus een voorsprong, maar die behouden gaat niet vanzelf ’, weet Schipper. ‘Vandaar dat we onze investeringen in it gaan verviervoudigen, naar 5 tot 10 procent van onze omzet.’

SNELLE BESLUITVORMING Paul Schipper zit inmiddels driekwart jaar op de ceo-stoel. Daarvoor was hij bijna drie jaar managing director van de Duitse vestiging van het Belgische mijnbouwbedrijf Lhoist. ‘Ik zit hier in dezelfde keten, alleen zijn klanten als ThyssenKrupp en Tata Steel nu mijn toeleveranciers. Lhoist is een grote onderneming, met meer dan 2 miljard euro omzet en ruim 6.000 mensen op de loonlijst. 247TailorSteel is met 500 man nog een stuk kleiner. Het mooiste hier vind ik die snelle groei, mogelijk gemaakt door snelle besluitvorming.’ Hij illustreert: ‘De beslissing om te investeren in Oyten is in feite in een half uur genomen. We hebben het businessplan gepresenteerd aan onze commissarissen waaronder private equity-partij Parcom Capital die toen net aan boord was. Toen was het: “Oké, we doen het. Volgende agendapunt.” Elders zou er maanden over vergaderd zijn, hier worden knopen snel doorgehakt. Dat vind ik waanzinnig mooi.’

• www.247tailorsteel.com

Your Global Automation Partner

Uw Partner Voor de F&B Industrie

Betrouwbare werking door food & beverage geschikte behuizingen in hygiënische ontwerpen gemaakt van roestvaststaal of kunststof Robuuste componenten weerstaan de F&B standaard schoonmaak processen dankzij een hoge beschermingsgraad en chemische resistentie (IP69K, ECOLAB certificaten) Efficiënte productie controle en traceerbare productiestappen door klant specifieke track & trace oplossingen met RFID

www.turck.nl

februari 2020

DIGITALISERING

LINK CAFÉ OVER HET HOE EN WAAROM VAN DIGITALISERING

‘GEWOON DOEN, EN JA, DAN GAAT HET OOK WEL EENS MIS’ Steeds meer partijen plukken de vruchten van digitalisering. Of het nu gaat om het stroomlijnen van de supply chain of het ontwikkelen van andere verdienmodellen. Maar voor welke uitdagingen komt een bedrijf te staan dat vergaand wil digitaliseren? En hoe kan ict een enabler zijn als de organisatie in een ingrijpend veranderproces zit? Tijdens het Link Café van eind januari op Brainport Industries Campus in Eindhoven behandelden Nedschroef Herentals en NTS enkele praktijkvoorbeelden. De sprekers vroegen de zaal meteen even om raad.

• ‘Aanpassingen tijdens het productieproces

worden vaak nog op papier bijgehouden.’ • ‘Het verzamelen van data is niet hetzelfde als

sturing.’ • Predictive maintenance is een must. • ‘We willen één platform voor alle datastromen

in het gehele bedrijf.’ • ‘Alles draait hier om business improvement

DOOR LUCY HOLL

vert Rietdijk, general manager van Nedschroef Herentals, laat tijdens zijn presentatie een foto zien van een magazijn vol enorme rollen papier: de tekeningen van de machineontwerpen die Nedschroef heeft gerealiseerd. Koninklijke Nedschroef Holding in Helmond bestaat zo’n 125 jaar en maakt bouten, moeren en andere bevestigingsmiddelen, van klein tot zeer groot. Nedschroef Herentals in België, een eindje onder Turnhout, bouwt de machines die al die onderdelen kunnen produceren. De machines staan bij Nedschroef zelf en bij tal van klanten over de hele wereld. Rietdijk: ‘We hebben een installed base van ongeveer 1.200 machines, met elk al snel 7.000 onderdelen. De machines gaan twintig, dertig jaar mee. Natuurlijk hebben we digitale documenten: veel tekeningen, stuklijsten, smeersystemen en dergelijke zitten in de computer. Maar ja, als we een machine aan het maken zijn en er komen aanpassingen tijdens het productieproces, dan worden die vaak nog op papier bijgehouden.’

KOPPELING ONTBREEKT Nedschroef Herentals wil veel meer digitaliseren. Rietdijk: ‘We zijn vorig jaar bij elkaar gaan zitten. Wat is onze digitale agenda, waar gaan we naartoe? Onze machines bevatten een overvloed aan elektronica, we meten veel, we verzamelen veel data. Maar dat is niet hetzelfde als sturing, laat staan als een helder businessmodel. Er komt veel informatie uit het proces, maar er is geen koppeling.’

februari 2020

Wat is digitaliseren eigenlijk, wil iemand uit de zaal weten. ‘Dat is realtime informatie gebruiken die uit een machine of een compleet proces komt om het geheel optimaal aan te sturen’, antwoordt Rietdijk zonder haperen. Het ‘waarom’ is ook klip en klaar: digitaliseren moet leiden tot meer service, grotere klanttevredenheid, extra omzet, minder kosten, hogere productiviteit, een slimmere organisatie en veiliger werken.

WELKE STAPPEN? ‘Nedschroef wil als bedrijf voorop blijven lopen. Qua digitalisering willen we van alles, maar we zijn er nog lang niet. We hebben CAD, we hebben ERP, we zijn bezig met CRM, elke machine zit vol sensoren, 265 meetpunten per stuk. Binnen twee jaar willen we goede digital twins van onze ontwerpen maken. We denken over een webshop, meer online service support en gepersonaliseerd advies.’ Maar hoe Nedschroef daar precies moet komen, is nog niet uitgekristalliseerd. Welke stap-

readiness.’

pen zijn nodig? ‘Hoe maak je als organisatie de omslag naar de digitale wereld? En zijn er best practice servicemodellen waarvan we kunnen leren?’, wil Evert Rietdijk van zijn publiek weten. Maar de zaal wil eerst nog iets van hem weten. Want Nedschroef kan zeggen dat het de machines gaat digitaliseren en dat digitalisering van daaruit verder opstoomt het bedrijf in. ‘Maar kun je niet beter andersom denken?’, vraagt een deelnemer zich af. ‘Wat wil de klant precies en wat betekent dat voor de digitalisering van mijn machines en processen?’ Nou ja, reageert Evert Rietdijk, dat optimaliseren en digitaliseren van de machines staat nu eerst op de agenda. ‘Die bovenliggende systemen om te bepalen wat de klant wenst, hebben we wel, maar hoe sluiten we daarop aan? Welke plek neemt de machine in in dat grotere geheel?’

Marcel Diemont (NTS): ‘Dit gaat uiteindelijk ook een hogere kwaliteit business intelligencerapporten opleveren.’

‘Hoe maak je als organisatie de omslag naar de digitale wereld?’, wil Evert Rietdijk (Nedschroef Herentals) van zijn publiek weten.

Het Link Café over de mogelijkheden van digitalisering trok zo’n vijftig deelnemers. Foto’s: Bart van Overbeeke

AAN TAFEL De tafeldiscussie over de vragen van Rietdijk kan beginnen. ‘Wat bedoelt hij nou concreet met een servicemodel?’, dubt een aantal heren. Nedschroef zet zijn machines bij de klanten neer en die machines gaan vervolgens decennia mee. Dat klinkt alvast goed en solide. ‘Oké, ze moeten wel altijd kunnen draaien’, zegt Teun van Dooren, bouwkundige bij ABT, ingenieurs in bouwtechniek. ‘Dus moet je meten en terugkoppelen.’ Predictive maintenance is een must, klinkt meteen het buzzword van diverse kanten. Zie de auto-industrie voor goede voorbeelden, weet James Bosschart, salesmanager industry & logistics bij Trilux, leverancier van professionele ledverlichting. ‘Nedschroef hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Bepaal je indicatoren om te optimaliseren en ga meten.’ Nedschroef verkoopt een stuk of dertig machines per jaar. Die nieuwe machines kun je optimaliseren en monitoren, maar wat doe je met de installed base? Moet je die ook alsnog willen volgen? Moet Nedschroef Herentals de honderden oude machines op eigen kosten gaan voeden met sensoren? Gaan die data het bedrijf verder helpen? Van Dooren: ‘Kijk naar Tesla met zijn elektrische auto’s. Dat bedrijf heeft veel verlies gemaakt om heel veel data te verzamelen en voorop te gaan lopen in autonoom rijden.’ Wat zijn de gevolgen als een machine kapot gaat en dagenlang stilstaat, wat kost het om alles alsnog van sensoren te voorzien, wat heb je eraan voor je r&d? Hoe weet je zo zeker dat digitalisering waarde toevoegt? De mannen aan tafel hebben vooral veel nieuwe vragen voor Evert Rietdijk. De belangrijkste tip is om scherper te krijgen wat Nedschroef binnen

nu en twee jaar bereikt wil hebben, los van de genoemde digital twin, het virtuele machine-ontwerp. ‘Make it smart’, is het belangrijkste advies. Bij de wrap-up met de complete zaal komt daar nog de tip bij om met kleine projecten met kleine multidisciplinaire teams te beginnen, en op die manier snel successen te boeken. ‘Gewoon doen, en ja, dan gaat het ook wel eens mis.’

ÉÉN GEZICHT De tweede spreker, Marcel Diemont van NTSGroup uit Eindhoven (1.700 medewerkers wereldwijd), leverancier van complexe

(opto)mechatronische systemen en mechanische modules voor de hightech machinebouw, heeft een andere insteek. Deze corporate it manager noemt it een van de belangrijke enablers in de organisatorische transformatie waarin NTS zich bevindt. De negentien NTS-entiteiten konden tot nog toe tot op zekere hoogte aardig hun eigen gang gaan wat de kantoorautomatisering en de keuze van software betreft. Maar sinds een paar jaar is er One NTS, een strategische operatie om meer één gezicht naar de markt te tonen, meer LEES VERDER OP PAGINA 47

ZESDE EDITIE LINK CAFÉ Het zesde Link Café van Link Magazine, powered by Siemens Digital Industries Software en Berenschot in samenwerking met Pulse en Heembouw, vond plaats op 23 januari Eindhoven, op Brainport Industries Campus. Het thema was: ‘De mogelijkheden die digitalisering biedt: grijpen organisaties deze kansen wel tijdig om de intensieve concurrentie het hoofd te bieden?’ Joes Wigman, managing director van de adviesgroep Operations & Energie bij Berenschot, leidde deze zesde editie, aan het begin van vijfde Link Café-jaar. Wigman keek daarom nog even terug op de Gartner Hype Cycle for Emerging Technologies van vijf jaar geleden. Toen werden onder meer machine learning, autonomous vehicles en quantum computing als grote beloften gezien. Goede inschattingen destijds.

En waar kunnen we volgens de nieuwste Gartner Cycle van 2019 veel van verwachten? Bijvoorbeeld van AI PaaS (artificial intelligence – product as a service), digital OPS (digital operations management) en decentralized autonomous organization. Tussen de voordrachten door discussieerden de deelnemers per tafel in informele sfeer over de vragen die de inleiders voorlegden. Het event trok zo’n vijftig oem’ers, toeleveranciers en andersoortige bedrijven uit uiteenlopende sectoren.

• www.sw.siemens.com • www.pulse.nl • www.heembouw.nl • www.berenschot.nl • www.linkmagazine.nl februari 2020

Wereldwijd één oplossing

+24V/5A

CTRL

Alarm 13

90%

Mico Pro PS 10-100-240/24

Power Mico Alarm

Voedingsconcepten by Murrelektronik

Bezoek onze highlight pagina: www.murrelektronik.nl/nl/highlights/een-voedingsconcept/ Lees meer over onze voedingsconcepten en de juiste oplossing voor jou.

Eén voedingsconcept voor de hele wereld Murrelektronik‘s productenportfolio heeft vele oplossingen voor wereldwijd inzetbare voedingen. Onze producten volgen een uniform ontwerp en hebben de goedkeuringen en certificeringen die nodig zijn. Ze zijn ontwikkeld en getest om perfect samen te werken. Onze oplossingen voldoen aan internationale normen zodat jouw machine of systeem overal ter wereld kan worden gebruikt.

www.murrelektronik.nl

Alle informatie kan belangrijk zijn, maar focus op de data waar het bedrijf de meeste waarde uit kan halen voor zijn klanten en voor de eigen organisatie, klinkt het tijdens de discussie aan de tafels.

VERVOLG VAN PAGINA 45

waarde voor de klanten te genereren en wereldwijd het concurrentievermogen en de opbrengsten te vergroten. Marcel Diemont: ‘Daar zitten ook it-uitdagingen aan: we willen één platform voor alle datastromen in het gehele bedrijf. En alle bedrijfsonderdelen moeten gemotiveerd zijn om dat platform ook daadwerkelijk te gebruiken. Dan stuit je op veel technische en organisatorische kwesties.’ De it-doelen staan vanzelfsprekend in dienst van de strategische doelen van het bedrijf. Diemont: ‘Alles draait hier om business improvement readiness. We willen continu verbeteren en nieuwe technologieën inzetten.’

gebruik de gebruikersvriendelijke apps’, zegt Marcel Diemont. ‘Dat gaat uiteindelijk ook een hogere kwaliteit business intelligence-rapporten opleveren.’

MENSEN MEEKRIJGEN NTS legt dit jaar de basis voor de vernieuwde itinfrastructuur en start met de uitrol. ‘Als je zoiets grootschaligs doet en data gaat verzamelen en combineren, kom je veel gaten in de huidige manier van werken tegen. We denken dat we het goed georganiseerd hebben, maar er zijn veel mogelijkheden tot verbetering. Risico’s zijn er ook: dat ontsluiten in de cloud vraagt een hoog securityniveau. NTS-onderdelen hebben momenteel alles heel goed voor zichzelf beschermd door letterlijk overal een groot slot op

I’M ON Diemont en zijn collega’s brachten eerst maar eens de vele lopende, al dan niet lokale, it-projecten in kaart. Dragen ze bij aan de strategische doelstellingen van de organisatie? Welke zijn nice to have of juist duidelijke must haves? Voor de gehele NTS-organisatie zijn vervolgens drie lijnen uitgezet. NTS gaat voor One Workspace, One source of truth (één databron waaraan iedereen kan relateren) en One application toolset. Die One workspace is meteen een lastige. Er zijn nu zeer veel verschillende soorten werkplekken en manieren van werken. Er zit informatie opgesloten in eigen laptops, binnen afdelingen, op papier, in Excel-sheets, in hoofden. Mensen schermen hun kennis soms af. En er worden ontelbare apps gebruikt. Medewerkers moeten mee willen doen. ‘We gaan van on-site naar online. Medewerkers waar ook ter wereld werken straks makkelijker samen.’ Een kreet die NTS hierbij gebruikt, is I’m on: ik sluit aan, ik ben onderdeel van het grotere geheel. Het vraagt veel uitleg en opleiding. ‘We willen iedereen optimaal faciliteren en tegelijkertijd ook grenzen stellen en de veiligheid van onze data garanderen. Dit vraagt echt een roadmap en een duidelijke visie van bovenaf.’ Office 365 en SharePoint worden overal doorgevoerd, data komen in de cloud. Er komt één datawarehouse. Medewerkers gebruiken straks allemaal één en dezelfde applicaties voor PLM, PDM, ERP, CRM, noem maar op. ‘Kill Excel,

‘DIGITALISERING IS NIET HEILIG. INZICHT IN WAT JE NODIG HEBT, BEPAALT HET MIDDEL.’

te zetten. Willen we onze data naar de cloud brengen, dan moeten we het anders regelen.’ Maar het lastigste is misschien nog wel om de mensen mee te krijgen in het hele verhaal. ‘En wat gaat dat allemaal wel niet kosten?’, komt een reactie uit de zaal. ‘Hoeveel geld wil NTS hieraan besteden in verhouding tot wat het opbrengst, en hoe meet je dat überhaupt?’ Dit komt voort uit One NTS, maar we kunnen niet alles tegelijk doen, dat zou niet te betalen zijn, beaamt Marcel Diemont. Dus moeten er keuzes gemaakt worden en gaat het in kleine stappen. ‘We trekken er jaren voor uit.’

NIEUWE BLOEDGROEP Diemont had het publiek in de zaal een mooie stelling voor willen leggen: ‘Zonder een goede

it-backbone en geavanceerd datamanagement geen excellente maakindustrie’. Klinkt goed. Maar bij een Link Café wordt aan de hand van vragen gediscussieerd aan de tafels, dus komt hij met ‘Welke data zijn interessant om te verzamelen, hoe verzamel en ontsluit je die data en wat ga je ermee doen?’ Een lekker brede vraagstelling waarover de mensen aan de tafels zich nog een tijdje mogen buigen. Ja, welke data sla je op? ‘Nou gewoon, álles. Alle data uit de engineering, alle productiegerelateerde data en alle aftersales data’, oppert iemand. ‘Zoek het vooral in de data die je onderscheiden van de concurrent’, bakent Bart Alaerds, marketing & business development manager van it-dienstverlener Pulse, het enigszins af. ‘Met verschillende databronnen kun je interessante combinaties maken. Daarvoor zijn datascientists nodig, een nieuwe bloedgroep in het bedrijfsleven.’ Data zijn pas interessant als je er wat mee kunt, zegt ook Joost Wevers, bedrijfsleider productie bij Benier, fabrikant van deegverwerkingsmachines. ‘Digitalisering is niet heilig. Inzicht in wat je nodig hebt, bepaalt het middel. Of je nu put uit analoge of digitale informatie.’ Alaerds komt met een voorbeeld uit de Formule 1. Als het aan de teams lag, plakten ze duizenden sensoren op de racewagens. Maar de organisatie heeft dat gelimiteerd tot iets van tweehonderd meetpunten. Anders wordt het een saaie race waarin iedereen uiteindelijk door optimalisatie even hard gaat rijden. ‘Door die limiet moeten de teams echt nadenken over wat ze wel en niet willen meten en waardoor ze echt sneller dan de concurrent kunnen gaan.’ ‘Stel jezelf eens wat vaker de W-vraag’, suggereert Evert Rietdijk. Waarom wil ik iets weten, wat betekent dat, wat is de context? Wat weet ik eigenlijk als ik dit weet? Conclusie aan deze Link Café-tafel: alle informatie kan belangrijk zijn, maar focus op de data waar het bedrijf de meeste waarde uit kan halen voor zijn klanten en voor de eigen organisatie. Ben je ijsjesproducent en weet je dat het volgende week warm weer gaat worden, dan is dat zeker nuttige informatie.

ONVERWACHT INZICHT Bij de wrap-up van deze ronde komen in de zaal nog wat wijsheden voorbij waarmee de sprekers van Nedschroef en NTS hun voordeel kunnen doen bij hun digitaliseringsslag. ‘Wat is de relatie tussen een film met Nicolas Cage en het aantal mensen dat verdrinkt in een zwembad? Oftewel je kunt veel data aan elkaar redeneren, maar wat heb je eraan? Wat heeft waarde?’, benadrukt een van de deelnemers nogmaals. Tegelijkertijd klinkt het uit een andere hoek: ‘Verzamel ook niet te weinig. Soms denk je ineens: hé, dat verband tussen die data is interessant, daar heb ik nog nooit aan gedacht.’

februari 2020

FLINK bericht over de wereld van starters en hun innovaties, financieringsproblemen en andere uitdagingen. De naam, FLINK, haakt natuurlijk aan bij die van dit magazine, maar duidt bovenal op een wezenlijke karaktereigenschap van elke startende hightech ondernemer waar de interesse van (formal) investors naar uitgaat – meer nog dan naar de innovatie in kwestie: heeft de starter doorzettingsvermogen, weet hij mensen voor zich te winnen met zijn overtuigingskracht, durft hij beslissingen te nemen?

IN DEZE FLINK: 51 YouniQ Machining schudt verspanende industrie op met webshop 53 Korte berichten met onder meer: - Het koeientoilet op weg naar de boer - Jonge bedrijven lopen zich warm voor de Make Next-accelerator

Olivier Schevin (links) en Aman Jindal belandden vorig jaar met hun start-up DeNoize in de top-5 van de Philips Innovation Awards. Foto: DeNoize

SMART GLASS MAAKT LEEFOMGEVING COMFORTABELER EN GEZONDER

NOISE CANCELLING: ‘KOPTELEFOON’ VOOR HET HUIS

broedde in Londen op een businessplan waarin hij meer technologische kennis kwijt kon. Jindal wilde ook echt ondernemer worden. Zijn Delftse studie was boeiend, maar hij wist dat hij niet in een groot bedrijf als Airbus wilde gaan werken. Daar had hij een stage gelopen en geconcludeerd dat hij niet past in zo’n corporate cultuur.

Geluidsoverlast van buiten wordt in woningen vaak te lijf gegaan met dubbel glas in de ramen. Maar dat werkt vooral voor geluid met een hoge frequentie. Laagfrequent geluid gaat er dwars doorheen. Waarom zoeken we het niet in slimme, technologische oplossingen, dacht ceo Aman Jindal van start-up DeNoize. Hij ontwikkelde met cto Olivier Schevin een active noise cancelling kit. Samen met gevelspecialist Alkondor en glasproducent NSJ Pilkington wordt nu gewerkt aan de marktintroductie.

KIJKEN NAAR DE ONTVANGERS

DOOR LUCY HOLL

man Jindal studeerde lucht- en ruimtevaarttechniek in Delft en deed mee aan Deep Science Ventures, een internationaal programma van een half jaar in

Londen. Het helpt wetenschappers om innovaties met maatschappelijke impact sneller en makkelijker te vercommercialiseren. Jindal had al wat start-ups opgezet tijdens zijn studie, waaronder WiNZE dat lokaal mensen met elkaar in contact brengt, bijvoorbeeld om klussen te doen. Hij

‘Tijdens mijn masterstudie werkte ik mee aan een aerodynamisch ontwerp van vliegtuigen om ze stiller te maken’, vertelt hij. ‘Hoe kun je met design het geluidsprobleem van de luchtvaart aanpakken? Dat is interessant, maar het kan nog wel eens een hele tijd duren voordat dat echt gaat lukken. Als we nu eens anders gaan kijken: niet naar de bron van het geluid maar naar de ontvangende kant, naar de huizen die geluidsoverlast ondervinden?’ Wat kan er gedaan worden aan geluidsvervuiling met een lage frequentie, of het nou van vliegLEES VERDER OP PAGINA 50

februari 2020

idee afgelopen jaar bij de top-5 finalisten van de Philips Innovation Awards.

DICHTBEVOLKT LAND

VERVOLG VAN PAGINA 49

tuigen, autoverkeer, treinen of airco’s komt? Overlast van laagfrequent geluid kan leiden tot ernstige slaapproblemen, vermoeidheid en stress, blijkt ook uit rapporten van de World Health Organization. Lawaai geldt in steden na fijnstof als tweede urgente gezondheidsprobleem rondom huizen. Omgevingsgeluid komt vooral binnen door glazen ramen. Dubbel glas helpt, maar de geluidsisolerende eigenschappen zijn frequentieafhankelijk. Bij hoge frequenties werkt dubbel glas beter dan bij lage frequenties. Aman Jindal: ‘Veel producten tegen geluidsoverlast zijn passief van aard: bouwers passen extra glas, akoestische lagen in het glas of dikkere muren toe. Ik wil inzetten op actieve controle om de leefomgeving comfortabeler en gezonder te maken. Vergelijk het met active noise cancelling hoofdtelefoons: we maken dergelijke ‘hoofdtelefoons’ voor gebouwen.’

Jindal houdt zich vanuit Nederland bezig met de marketing, samenwerkingspartners zoeken en contracten sluiten. Hij werkt vanuit de hightech incubator YES!Delft. Schevin leidt vanuit Frankrijk de technologieontwikkeling. In Frankrijk werken zes studenten mee, in Nederland is een productdesigner aangetrokken. Het dichtbevolkte Nederland is een goed land om te starten, aldus Aman Jindal. De regelgeving is streng, en ook vanuit de EU gelden steeds meer voorschriften. Een kwart van alle gevels in Nederland vraagt om maatregelen, aldus Jindal. Er komt veel nieuwe (hoog)bouw vlakbij wegen, stations en vliegvelden. ‘Overheden en bedrijven zijn bereidwillig om naar het probleem te kijken en het op een innovatieve manier op te lossen.’

INNOVATIE DOOR SAMENWERKING DeNoize heeft producenten benaderd om het slimme systeem te integreren in hun producten. Het bedrijf werkt inmiddels onder meer samen met Alkondor, een gevelspecialist uit Hengelo die zowel in de utiliteitsbouw als de gevelrenovatie en

PARTNER ONLINE ZOEKEN Jindal ging op een eigentijdse manier op zoek naar een partner om zijn ideeën uit te werken. ‘In Londen zat ik tussen zo’n 25 academici vanuit de hele wereld, maar het waren vooral medici en biotechnologen. Ik had een engineer naast me nodig met veel verstand van akoestiek. Via LinkedIn zocht ik naar iemand met de gewenste competenties. Ik heb iets van honderd profielen bekeken en de mensen erachter benaderd. Eén van hen was Olivier Schevin uit Frankrijk, hij is gepromoveerd in onderzoek naar akoestiek. Het bleek de juiste match. We hebben elkaar ontmoet en zijn DeNoize gestart.’ Samen bouwen ze nu aan hun active noise cancelling kit met sensoren, actuatoren en controllers. Glas wordt omgezet in smart glas: sensoren in het glas meten de geluidssignalen die op een gebouw afkomen en vervolgens wordt het glasoppervlak gebruikt om contrageluiden te maken. Het contrageluid en het geluid met een lage frequentie worden real time als het ware tegen elkaar weggestreept. DeNoize zat met dit business-

februari 2020

‘OVERHEDEN EN BEDRIJVEN ZIJN BEREIDWILLIG OM NAAR HET PROBLEEM TE KIJKEN’

woningbouw zit, en met NSJ Pilkington, glasproducent in Enschede. ‘We onderzoeken met hen de productiemogelijkheden van DeNoize. Ook zij krijgen veel vragen op zich af over betere geluidswerende prestaties. Ze zien de vraag stijgen naar akoestische coatings, naar dubbel glas, maar het

is allemaal prijzig en vraagt veel materiaal. Ze realiseren zich dat het slimmer kan. We hebben demo’s gedaan met hun technische teams, ze zien dat ons smart glass werkt.’ De glas- en gevelindustrie is vrij conservatief, aldus Jindal, maar dat begint te veranderen. Bedrijven werken bijvoorbeeld aan nieuwe concepten als energieopwekkende gevelpanelen. ‘Het vraagt veel kennis om tot dat soort innovaties te komen. Ze hebben partijen nodig om mee samen te werken.’

STEVIGE GELUIDSREDUCTIE DeNoize heeft nu een werkend prototype. De start-up heeft komende maanden nodig voor nog meer ontwikkeling en testwerk, en dan kan er gecertificeerd worden. Ook wordt druk gerekend: de uiteindelijke oplossing moet niet duurder zijn dan een passieve oplossing zoals dubbel glas. Over anderhalf jaar ligt de eerste marktrijpe versie er, is de verwachting. Het bedrijf bouwt aan een netwerk van toeleveranciers. DeNoize assembleert straks de active noise cancelling kits. De kits gaan naar ramenproducenten, zodat ze de onderdelen uit de kit kunnen integreren in hun productieproces. Aman Jindal: ‘Het is mooi om aan de oplossing van een maatschappelijk probleem bij te dragen. We gaan uit van een vermindering van 80 tot 90 procent van de geluidsoverlast. Smart glass heeft veel potentie in zich. Als het lukt om dit product geïntroduceerd te krijgen, bouwen we daadwerkelijk mee aan een gezonde woonomgeving waar mensen zich prettiger voelen. Er is tot nog toe geen commercieel product op de markt dat aan actieve geluidsreductie doet.’ Lastig aan de bouw vindt Aman Jindal wel dat er enorm veel stakeholders zijn: investeerders, ontwikkelaars, overheden, architecten. ‘Ze zien het probleem en hebben ieder hun eigen benadering. Ontwikkelaars willen een comfortabel gebouw, maar de extra kosten mogen niet te hoog zijn. Architecten kijken meer naar esthetica en praktische aspecten. Om ons product geaccepteerd te krijgen, moeten we iedereen op één lijn krijgen. Langzaam maar zeker komen we er.’

• www.denoize.com

werkwijze is volgens Moons te vergelijken met die van een bedrijf als 247TailorSteel. ‘Daar hebben we ons zeker door laten inspireren. 247TailorSteel heeft een conventionele markt aangepakt en groeit exponentieel; dat willen wij ook. Digitaal is de toekomst.’

YOUNIQ MACHINING SCHUDT DE VERSPANENDE INDUSTRIE OP MET FREESWERK-WEBSHOP

DISRUPTIE UIT FRUSTRATIE Waarom wekenlang wachten op relatief eenvoudig freeswerk? Dat kan anders, zo vinden ze bij het Belgische YouniQ Machining. Klanten bestellen er hun producten online. Waarna binnen een paar minuten de offerte volgt en binnen een paar dagen de bestelde onderdelen. Die aanpak werkt en medeoprichter Wouter Moons had ook niet anders verwacht. ‘Digitaal is de toekomst.’

WERELDWIJDE BESTELLINGEN Disruptie uit frustratie. Het klinkt wat negatief, maar betekende wel de start van YouniQ. Als engineer in de ruimtevaarttechniek vroeg Nys zich af waarom werkelijk elk besteld onderdeel zo lang op zich liet wachten. Dat kon, nee, dat móest anders. Hij vertelde oud-studiegenoot Moons erover, waarna de twee na een marktverkenning steeds meer overtuigd raakten van hun plan. Nu, ruim twee jaar nadat YouniQ’s site live ging, komen de bestellingen van over de hele wereld, zelfs vanuit Australië. En orders van meteen duizenden euro’s, van vooral Nederlandse bedrijven. Moons verbaast zich er nog altijd over, die bestellingen zeggen volgens hem veel over het vertrouwen van de klant. ‘Bovendien is Nederland een echt webshopland. In dat opzicht lopen we hier in België flink achter.’

ZELF GEFINANCIERD

Jo Nys: ‘Of we breiden onze productie uit, óf we gaan onze software in licentie vermarkten.’ Foto: Wouter Moons

DOOR JAN BROEKS

et klinkt misschien gek, vertelt Wouter Moons, maar zo heel nieuw van opzet is hun bedrijf niet. Zie het eerder als een bundeling van wat al mogelijk was, van de voordelen van 3D-CAD-technologie in de volgens hem conventionele verspaningsmarkt. Een traditionele machinefabriek, zo noemt hij YouniQ Machining in essentie. Moons richtte het bedrijf, dat gevestigd is in het Belgische Zonhoven, in 2017 op, samen met mede-vennoot Jo Nys. CNC-machines zorgen er voor gefreesde componenten, via de automatische processen zoals op zoveel andere plekken.

ervan, het genereren van NC-codes, verzending en facturatie: alles gebeurt online, met de eigen site als startpunt voor de klant. Nadat die daar z’n 3D-CAD-tekening voor freeswerk heeft inge-

VEILIG

‘WE HEBBEN ONS ZEKER DOOR 247TAILORSTEEL LATEN INSPIREREN’

ALLES ONLINE Er is alleen één verschil: diezelfde automatisering verloopt volledig digitaal. Oké, weliswaar niet op de vloer – robots heeft YouniQ niet – maar verder? De aanvraag van offertes, de bewerking

Moons en Nys financierden zelf hun machinepark en doen binnen YouniQ nog altijd alles zelf, ondersteund door krachtige en zelflerende algoritmes. De door henzelf ontwikkelde software draait op het Siemens NXplatform, tot grote tevredenheid van Moons. ‘Andere platformleveranciers waren sceptisch toen we hen benaderden. Siemens niet, daar hebben ze ons goed geholpen. Hun NX-platform is veelzijdig genoeg voor onze software.’ Met die software is veel mogelijk, vertelt Moons, al kiezen ze er bij YouniQ heel bewust voor om niet alles aan te bieden. Aluminium en de harde kunststof POM zijn voorlopig de enige materialen; ook zijn er beperkingen qua formaat. Toch staat er volgens Moons genoeg te gebeuren. ‘We staan voor de keuze: óf we breiden onze productie uit, óf we gaan onze software in licentie vermarkten. Over dat laatste willen we met partijen in gesprek – ook over de mogelijke constructie, zoals franchising.’

stuurd, volgt binnen een paar minuten de offerte. Is die akkoord? Dan levert YouniQ de bestelde componenten in de meeste gevallen binnen twee dagen in plaats van soms wel twaalf weken. Deze

Moons kan er maar moeilijk bij dat sommige leveranciers hun klanten een 3D-design nog altijd als 2D-tekening per post laten versturen. Dat is weliswaar veilig, maar dat geldt volgens hem ook voor een bestelling bij YouniQ. ‘De uitwisseling van data verloopt via een veilige https-verbinding. We gebruiken een beveiligde FTP-server en een lokaal back-upsysteem, bovendien slaan we tekeningen van de klant alleen tijdelijk op’, verzekert hij. ‘Digitaal of niet, betrouwbaarheid staat uiteraard voorop. Ook bij ons.’

• www.youniqmachining.com februari 2020

creating machines together

together we create the best industrialized mechatronic solutions

www.m-t-a.nl

KORT HET KOEIENTOILET OP WEG NAAR DE BOER

REISVERSLAG DEEL 1: ‘SNELLE BESLUITVORMING OVERHEDEN CRUCIAAL’ Hanskamp AgroTech uit Doetinchem ontwikkelt technische oplossingen voor de melkveehouderij en zat vorig jaar in de top-3 van de Nederlandse Innovatie Monitor. Het bedrijf brengt onder meer het CowToilet op de markt, een automatisch urineersysteem voor koeien. Hanskamp verhaalt in Link Magazine over de stand van zaken. Afgelopen tijd zijn er op twee veehouderijen in de Achterhoek sensoren en andere technologie geïnstalleerd. Daarmee wordt gemeten of het CowToilet van Hanskamp daadwerkelijk de emissie van ammoniak drastisch terugdringt. Het onderzoek moet duidelijk maken hoeveel minder uitstoot er is. Met die resultaten in de hand kan Hanskamp dan in de toekomst controleren of de metingen kloppen die de overheid naar verwachting zelf gaat uitvoeren. Daarom heeft Hanskamp inmiddels een RAV-aanvraag ingediend. RAV staat voor Regeling Ammoniak en Veehouderij. Een onafhankelijke

commissie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), onderdeel van het ministerie van EZK, bekijkt deze aanvraag en kan besluiten tot het doen van onderzoek. Aan de hand daarvan komt er een definitieve emissiefactor. Met deze emissiefactor kunnen veehouders die het koeientoilet installeren aantonen dat zij voldoen aan de reductienorm van ammoniak op hun bedrijf. Dan zou directeur Henk Hanskamp – na vier jaar sleutelen en lobbyen – eindelijk de boer op kunnen met zijn vinding. Het CowToilet betreft een urinoir voor koeien dat voorkomt

De koeien worden verleid om gebruik te maken van het CowToilet. Foto: Hanskamp

dat de urine zich mengt met de vaste mest en er ammoniak vrijkomt. ‘Maar de aanvraag moet eerst nog worden goedgekeurd door de RVO en dat vergt nog wel een flink aantal weken. Alles moet wetenschappelijk onderbouwd worden ingericht, anders past het niet in de toetsingskaders die de ambtenaren hanteren en kunnen ze het niet voor hun verantwoording nemen’, aldus Hanskamp. Parallel daaraan onderzoekt innovatiemanager Carel de Vries van proefboerderij De Marke in het Gelderse Hengelo of de opgevangen urine een goede vervanger is van kunstmest. Hanskamp: ‘Hij heeft een onderzoeksvoorstel ingediend bij het ministerie van LNV. Het is te hopen

dat hij snel goedkeuring krijgt, vóór de start van het groeiseizoen. Vanaf half februari mogen de akkers worden bemest. Als we dan op De Marke kunnen starten, kan een goede vergelijking worden gemaakt tussen het effect van kunstmest en van urine. Als urine een goede meststof blijkt te zijn, krijgen we de kringloop rond. Onze urine hoeft dan niet naar elders te worden afgevoerd en we hoeven niet te onderzoeken of het nog bruikbaar is voor andere toepassingen. Dit is dus ook een belangrijk onderzoek. Krijgen we de goedkeuring ervoor niet op tijd, dan zijn we zo weer een jaar verder.’

verwoordt Von Dewall de conclusies: ‘Het is een innovatief, zelfscheppend bedrijf. Een scale-up met inmiddels meer dan tien medewerkers en enkele potentiële launching customers. Het heeft als ontwikkelaar van hoognauwkeurige chirurgische robots de potentie in huis een goede speler op de medisch-technologische wereldmarkt te worden. Ook oefent het bedrijf aantrekkingskracht uit op jong talent. Want dat is ook een van de doelstellingen van het Make Next Platform: hightech Nederland aantrekkelijk maken en houden voor (jong) technisch talent.’ Aldus Von Dewall in een terugblik op de presentatie gegeven door de twee ondernemers achter en ‘co-ceo’s’ van EMR, Maarten Steinbuch, hoogleraar in onder meer robotica en automotive aan de TU/e, en Anupam

Nayak, eerder werkzaam als business developer voor onder andere Philips. Met EMR is het aantal bedrijven in de Make-Next-accelerator nu weer op vijf gekomen. Eerder kregen al een plek Bond High Performance 3D Technology (3D-print tools, Enschede), Lightyear (zonne-energie aangedreven auto’s, Helmond), SMART Photonics (fotonica, Eindhoven) en VitalFluid (plasmawaterreactoren, Veldhoven). Omdat Clear Flight Solutions (ornithopter, Enschede) ‘te weinig progressie’ maakte is van die onderneming inmiddels afscheid genomen.

• www.hanskamp.nl

JONGE BEDRIJVEN LOPEN ZICH WARM VOOR DE MAKE NEXT-ACCELERATOR Eindhoven Medical Robotics (EMR) is eind november toegelaten tot de Virtuele Accelerator van het Make Next Platform (MNP). Dit platform biedt de toekomstige generatie zelfscheppende maakbedrijven toegang tot de netwerken, kennis en expertise van de initiatiefnemers. Dat zijn ASML, Huisman, Thales, Vanderlande en Stichting TechnologieRating. Ze hebben als doel de jonge maakbedrijven te helpen in hun ontwikkeling naar wereldspelers. Na de Challenge Meeting met EMR kregen, tijdens de daaropvolgende LETs MEET, zes jonge maakbedrijven de gelegenheid hun businesscase aan de platformleden te presenteren. Een aantal daarvan loopt zich nu warm voor de MNP Challenge Meeting van 28 februari bij Huisman in Schiedam.

Het verwerven van een plek in de Accelerator gaat niet vanzelf, schetst Fred von Dewall, voorzitter van de MNP-stuurgroep. Na een eerste selectieronde waarin een bedrijf vijftien minuten krijgt om de businesscase te presenteren en vijftien minuten om vragen van de MNP-partners te beantwoorden, volgt een onderzoek dat uitmondt in een rating rapport, de First Opinion. Om zo te achterhalen of het verdienmodel klopt, wat de persoonlijkheid is van de ondernemer, hoeveel doorzettingsvermogen hij of zij heeft en hoe coherent het team is dat de kandidaat om zich heen geformeerd heeft. Als die tests goed doorstaan worden, volgt de MNP Challenge Meeting. Voor EMR vond die plaats op 29 november vorig jaar. ‘EMR voldoet aan al onze criteria’,

• www.makenextplatform.nl • www.emrobotics.com februari 2020

KORT PIG BROTHER IS WATCHING YOU De Amsterdamse start-up Serket wil met behulp van camera’s, innovatieve herkenningssoftware en dataanalyse boeren helpen hun varkens in de gaten te houden – en alleen waar nodig in te grijpen. ‘Zo kan de boer tot 5,70 euro per dier besparen’, zegt oprichter Kristóf Nagy van Serket. Nagy bezocht in heel Europa boerderijen en snapt naar eigen zeggen hoe boeren denken en wat ze nodig hebben. De geboren Hongaar studeerde in Nederland en werkte eerder onder andere voor Nutreco. Een jaar of drie geleden bezocht hij een Nederlandse varkenshouderij, omdat hij wilde begrijpen waar boeren concreet tegenaan lopen. ‘Boeren controleren hun dieren visueel: ze lopen door de stal en kijken of er beesten ziek zijn en wat ze nodig hebben. Ik zag ook dat de meeste varkenshouderijen veel te groot zijn om alles in de gaten te kunnen hou-

den, ook omdat ze te weinig kwalitatief goede mensen kunnen krijgen en te weinig tijd hebben.’ Zo ontstond Serket, een softwarebedrijf dat boeren wil helpen met nieuwe technologieën hun varkens te volgen. Het systeem is Piguard genoemd. Hoe werkt het? In de stal hangen camera’s, die de varkens (dat zijn de dieren waarmee Serket nu is begonnen) kunnen volgen. Met computer vision kunnen de afzonderlijke dieren worden herkend – en in de gaten gehouden. De data worden opgeslagen in de cloud bij Amazon Web Services. ‘Met onze zelfontwikkelde software kunnen we de beelden vervolgens analyseren: is elk beest gezond? Tonen de dieren agressief gedrag? Zijn er afwijkingen? Moet de boer één van de dieren nader onderzoeken? Zo zijn ze veel eerder in staat in te grijpen.’ Volgens Nagy zijn de voordelen van

Via computer vision worden de varkens ieder voor zich herkend en in de gaten gehouden. Foto: Serket

Piguard groot. Juist doordat er vroegtijdig kan worden ingegrepen, zal de sterfte onder de varkens afnemen, is er tot 40 procent minder antibiotica nodig (namelijk alleen voor de dieren die het nodig hebben), en neemt de winstgevendheid van de boer toe. ‘We hebben berekend dat de winst kan oplopen tot 5,70 euro per varken.’ Voor zijn systeem rekent Nagy een bedrag van – hardware en software, alles bij elkaar – 3,30 euro per varken.

Make complex easy Terwijl u zich concentreert op uw kernactiviteiten, ontwikkelen en optimaliseren wij uw productieprocessen en producten

Masévon Group start de bouw van haar nieuwste productiefaciliteit: Masévon Advanced Systems Geklimatiseerde verspaningsafdeling Reiningsafdeling incl. RGA kwalificatie om te kunnen leveren volgens de strengste zuiverheidsklassen die bekend zijn in de hightech industrie Kwaliteitscontroles op een in de cleanroom opgestelde meetmachine Cleanroom assemblage

masevon.com

februari 2020

Er worden op dit moment, zo zegt Nagy, bij vijf bedrijven testen uitgevoerd. Het systeem wordt komend jaar bij minimaal twee echt grote varkensbedrijven uitgeprobeerd, één in Nederland en één in Hongarije. Over twee jaar, zo verwacht hij, moet Serket in productie zijn. ‘En in 2025 spelen we een leidende rol in Europa.’

• www.serket-tech.com

Groei door digitalisering

Wanneer haalt u er een specialist bij?

Smart Customization Het realiseren van groei door de transformatie van ETO naar CTO, van Sales tot Services.

Opstellen digitale roadmap De transitie naar digitale processen door de inzet van nieuwe technologieĂŤn en optimaal gebruik van producten procesdata.

Selectie & Implementatie van Business Software Onafhankelijke selectie en implementatie van PCF, PLM & ERP.

www.ipl.nl

High Tech Campus 9 5656 AE Eindhoven Postbus 775 5600 AT Eindhoven t +31 40 750 55 90 e of ce@ipl.nl i www.ipl.nl

INDUSTRIËLE DIENSTVERLENING wikkeld. Hiermee zijn verschillende it-systemen via één platform naadloos met elkaar te verbinden. Dit bestandsformat is vergelijkbaar met UBL (Universal Business Language) en een variant van XML, maar dan specifiek ontwikkeld voor het automatiseren van de communicatie van orderdata in de maakindustrie. Een groot voordeel van deze oplossing, schetst salesmanager Karel Kraaijeveld van Trivest, is dat deze snel te implementeren valt. ‘Of een bedrijf nu werkt met ERP van Ridder, Bemet, Inventive of welk pakket uit de Trivest-groep dan ook, binnen een halve tot een hele dag draait het. Als je niet een van de Trivest-pakket‘Als de massa groot genoeg is, wordt het zeker een succes.’ Daarmee sluit Adriaan van Kalkeren ten gebruikt, duurt het wat langer.’ van MCB zijn betoog af. Hij is een van de sprekers tijdens een event bij Suplacon in Emmeloord Hij verwacht dan ook dat met name veel van de 3.000 Trivest-klanten – waarmee de livegang van Trivest Connect officieel wordt ingeluid. Suplacon en MCB zijn de twee vooral maakbedrijven – de komende launching customers van Trivest Connect, een platform dat alle communicatie rond orders tussen maanden en jaren zullen aanhaken. maakindustriële klanten en leveranciers moet gaan geleiden. Wil dat platform echt een succes ‘Wij hebben al met zestig maakbedrijven contracten getekend. Met worden, dan moeten veel meer afnemers en leveranciers uit de maakindustrie zich aansluiten. leveranciers van metalen en kunstVandaar de oproep ‘Join us!’ op de laatste slide van Van Kalkeren aan het adres van bedrijven als stoffen, die vaak niet op één van NTS Norma, AAE, Neways en Isah. onze pakketten zitten, zal het wat langzamer gaan, maar ook met vijftien van deze bedrijven zijn al concrete afspraken gemaakt.’ Juist als dat aantal aangesloten bedrijven groeit, zal Trivest Connect zich gaan bewijzen, aldus Kraaijeveld: ‘Veel orderdata worden uitgewisseld via e-mail en pdf ’s. Voor het automatisch verwerken van orderdata in de ERP-systemen van leveranciers of klanten wordt tot nog toe EDI gebruikt. Daarmee verbindt een bedrijf zich echter met slechts één partij. Elke volgende koppeling moet apart geprogrammeerd worden. Als je 3.000 klanten met 200 leveranciers wilt verbinden, moet je dus 600.000 koppelingen programmeren. Dit nieuwe platform maakt het nu al mogelijk via één koppeling geïnteOm het belang van Trivest Connect te onderstrepen, was bij de lancering medio december in Emmeloord ook Trivest-cto Theo van den greerd gegevens uit te wisselen over Berg (rechts) aanwezig. Links Pim Jansen van Suplacon en in het midden Adriaan van Kalkeren van MCB. Foto: Com-magz orders, bevestigingen, pakbonnen en facturen met alle aangesloten partijen. Dus hoe groter dat aantal, hoe interessanter het wordt om ook van het platform DOOR MARTIN VAN ZAALEN informatie over inkoop- en verkooporders, gebruik te gaan maken.’ orderbevestigingen, levertijden en facturatie uit te wisselen met leveranciers of klanten. Het platrivest Connect is een initiatief van form maakt het onder meer mogelijk om een Trivest Software Group, een groep ERPSTEEDS MEER MOGELIJK bestelling vanuit het ERP-systeem van een partij leveranciers waaronder Ridder Data Sinds medio december is het mogelijk via Trivest als plaatverwerker Suplacon automatisch te Systems, Bemet, Proteus, Wintheon, Connect orderdata te communiceren. Aan het verwerken tot order bij een metaalleverancier als Inventive en Trimergo, die op haar beurt sinds eind van het eerste kwartaal van 2020 zullen ook MCB. oktober vorig jaar deel uitmaakt van het Ameriprijzen en informatie over orderwijzigingen en kaanse ECi Software Solutions. Al deze ERPbewerkingen overgezet kunnen worden. ‘En vanaf leveranciers onderscheiden zich van elkaar het tweede kwartaal’, maakt MCB’s e-commerce UNIFORM SCSN-FORMAT doordat ze zich bijvoorbeeld vooral richten op manager Adriaan van Kalkeren duidelijk, ‘kan via Maakbedrijven gebruiken veel verschillende softprojectmatig werkende of juist in serie producewaresystemen, waarbij informatie-uitwisseling het platform ook inzage verkregen worden in rende bedrijven, of op een bepaalde industriële lastig is omdat elk systeem een eigen taal hanactuele voorraadniveaus en levertijden, geeft het sector. De gemeenschappelijke intentie is om teert. Om tot een uniform format te komen, is inzicht in productkarakteristieken zodat de klant met Trivest Connect het voor de plusminus 3.000 binnen het Smart Industry-fieldlab Smart Condirect weet hoe hij zijn machines moet instellen, gezamenlijke klanten eenvoudiger te maken nected Supplier Network het SCSN-format ontkan de klant productcertificaten ontvangen en

TRIVEST CONNECT: ORDERDATA UITWISSELEN VIA ÉÉN KOPPELING MET ALLE AANGESLOTEN BEDRIJVEN

JUIST ALS VEEL PARTIJEN ZICH AANSLUITEN, GAAT PLATFORM ZICH BEWIJZEN

T 56

februari 2020

zijn bestellingen realtime traceren.’ ‘En, ook heel belangrijk’, voegt Pim Jansen, supply chain manager van Suplacon, eraan toe, ‘straks is een order te simuleren. Dan kun je eerst checken of een bepaalde levertijd haalbaar is en weet je zeker dat het zin heeft die order daadwerkelijk uit te doen.’

EFFICIENCY VERHOGEN Suplacon en zijn toeleverancier MCB hopen met de groei van het platform de efficiency van hun processen drastisch te verhogen. Want beide ondernemingen hebben forse groeiambities die in principe met een gelijkblijvend aantal mensen moeten worden waargemaakt. ‘Wij verwerken hier nu zo’n 171.000 administratieregels per jaar.

‘VERSTORINGEN IN ADMINISTRATIEREGELS VERHELPEN IS NU NOG DE MEEST TIJDROVENDE ACTIVITEIT’ Het verhelpen van verstoringen, ontstaan doordat er ergens informatie niet goed of niet op tijd is doorgekomen, is momenteel nog de meest tijdrovende activiteit’, aldus Jansen. ‘En we hopen het platform straks ook te kunnen benutten voor voorraadbeheer. Zodat een leverancier als MCB dan precies weet wanneer wij wat nodig hebben

en dat ook exact op tijd, bij de juiste machine, ship to line, kan aanleveren. Dat moet ons de ruimte bieden om de goed gedigitaliseerde, hooggekwalificeerde en leverbetrouwbare leverancier te worden die de oem’er zo graag wil, maar moeilijk kan vinden’, stelt de Suplacon-man, onder verwijzing naar het recente ABN AMRO-onderzoek ‘Raising the Bars, again’.

SERVICEGERICHT MCB heeft de ambitie om de omzet de komende jaren door te laten groeien van 745 miljoen (2018) naar 1 miljard euro en daartoe 60 procent van de orderregels volledig te digitaliseren. De metaalgroothandel bedient naast een aantal grote oem’ers ook veel kleine bedrijven. ‘Momenteel ontvangen we ruim 750.000 orderregels per jaar. Per klant variëren de aantallen van enkele tientallen tot ruim 55.000’, schetst salesdirector Erik Spikmans. ‘In de verwerking daarvan moeten we nog slimmer gaan opereren. De laatste jaren hebben we door betere forecasts van grote oemklanten de voorraden in de keten al teruggebracht. Nu willen we vervolgstappen zetten. Inmiddels zijn we veranderd van een product- in een servicegericht bedrijf. We willen de optimale klantervaring creëren en groeien naar een omnichannel bedrijf dat gegarandeerd binnen 24 uur op maat gezaagd metaal uitlevert. Samen slimmer ondernemen.’

SPANNEND Op zich hebben al voldoende partijen te kennen gegeven zich te willen aansluiten op Trivest Con-

VOORDELEN TRIVEST CONNECT • Tijdsbesparing door minder handmatige invoer van data • Lager risico op fouten door overtypen • Geautomatiseerd orderproces zonder verstoringen • Kortere doorlooptijden • Eén koppeling voor de integratie met alle aangesloten partijen • Gestructureerde vastlegging van gegevens • Geringe investering voor aansluiting (50 euro per uur) en onderhoud (150 euro per maand) • ROI: 2.950 euro per jaar per 1.000 inkoopregels

nect. Interessant is evenwel hoeveel klanten en leveranciers zich in totaal gaan aanmelden de komende weken en maanden. Is het geen probleem als een directe concurrent zich aansluit? ‘Ook dat vinden we dan heel mooi’, aldus Spikmans. ‘Want onze klanten zullen eerder instappen als ze zien dat ze via Trivest Connect ook bestellingen kunnen doen bij onze concurrenten. Bedrijven willen nu eenmaal graag dual sourcen.’ Snelle uitbreiding is verzekerd als ook andere platforms zich aan Trivest Connect gaan verbinden, weet Kraaijeveld. ‘Tradecloud en Supplydrive zijn betrokken geweest bij de ontwikkeling van de SCSN-code. Technisch zou het dus geen enkel probleem moeten zijn.’

• www.trivestsoftwaregroup.nl • www.suplacon.com • www.mcb.eu

februari 2020

INDUSTRIËLE DIENSTVERLENING

COMPETENCE CENTER DEMCON EN MITUTOYO: ANTWOORD OP GROOT TEKORT AAN MEETSPECIALISTEN

‘VOOR HET BEHOUD VAN DE NEDERLANDSE HIGHTECH INDUSTRIE’ In het Mitutoyo competence center in het splinternieuwe Demcon Technology Center krijgen leerlingen en studenten onderwijs en training in meettechniek. Natuurlijk is het voor de twee bedrijven meegenomen dat die jonge mensen meteen in aanraking komen met hun technologie en projecten. Maar het gaat er primair om dat ook de nieuwe generatie zich dat specialisme eigen gaat maken dat het onderwijs niet biedt, maar het hightech bedrijfsleven keihard nodig heeft. ‘Kunnen meten is een van de meest ondergewaardeerde, onderschatte activiteiten.’ Het center is een van de drie in de Benelux, waarmee Mitutoyo dichter bij de klant wil komen.

• ‘Meten is dé manier om te controleren of je

over meerdere series exact de juiste producten maakt.’ • ‘Het is onze verantwoordelijkheid precies dat af te leveren waar de klant om gevraagd heeft.’ • ‘Het meetspecialisme dat nog binnen bedrijven aanwezig is, zit bij de oude garde.’ • ‘Alleen met kennis kunnen we ons nog onderscheiden.’

componenten, ‘batch to batch’, in exact dezelfde maatvoeringen en kwaliteit te kunnen produceren. ‘In de laatste productiestap worden de spuitgegoten producten in een oven gesinterd waardoor ze 13 procent krimpen. Anders dan een verspanende machine is een spuitgietmachine minder gemakkelijk bij te stellen. Dat vergt vooral veel ervaring. Dé manier om te controleren of je over meerdere series exact de juiste producten maakt, is ze te meten. In dat laatste hebben we de afgelopen jaren stappen gemaakt, samen met Mitutoyo.’

GEÏNVESTEERD IN METEN Stappen die nodig waren om de eisen van de Demcon-klanten bij te benen. Die ontwikkelen onder andere medische en optomechatronische systemen die steeds nauwkeuriger werken en compacter zijn, wat ze vaak sneller en energiezuiniger maakt. ‘In z’n algemeenheid worden componenten’, duidt Demcon-ceo Dennis Schipper, ‘steeds kleiner en moeten ze aan steeds hogere nauwkeurigheidseisen voldoen, inmiddels tot op een honderdste van een nanometer nauwkeurig. Voorheen lieten

Van links naar rechts: Rob Egberink, Henk Slotboom en Dennis Schipper bij de entree van het splinternieuwe Demcon Technology Center. Foto: Com-magz

DOOR MARTIN VAN ZAALEN

emcon Metal Injection Moulding heeft de laatste paar jaar het aantal projecten fors zien groeien. De onderneming, die sinds 2004 deel uitmaakt van de Enschedese Demcon Group, heeft die stappen kunnen zetten door ‘veel meer aandacht’. Aandacht, zo schetst managing director Rob Egbe-

februari 2020

rink, die vooral uitging naar de receptuur van het materiaal voor het spuitgieten van metalen componenten en fundamenteel begrip van het proces. ‘Anders dan dat van de concurrentie bevat ons basismateriaal kunststoffen, waardoor de vloeibaarheid ervan veel beter is en we veel complexere componenten kunnen produceren die aan hoge nauwkeurigheidseisen voldoen.’ Maar dat leverde wel meteen de extra uitdaging op om die

we het kwalificeren ervan aan de klant. Maar het is onze verantwoordelijkheid precies dat af te leveren waar de klant om gevraagd heeft. Dus zijn we gaan samenwerken met Mitutoyo en hebben we in digitaal meten geïnvesteerd, zodat we de klant ook meteen het bewijs kunnen leveren dat maatvoering en de gebruikte meetmethode kloppen.’

SPECIALISME Als het om het verrichten van hoognauwkeurig meetwerk gaat, kan echter niet volstaan worden met het aanschaffen van instrumenten als een coördinatenmeetmachine of een vormmeetinstrument. Het ontwikkelen van een meetstrategie, het programmeren van de instrumenten en het uitvoeren van het meetwerk is een specialisme. Mensen met die kwaliteit zijn op de arbeidsmarkt echter nauwelijks te vinden, vervolgt Schipper. Omdat ze niet worden opgeleid. ‘Er is geen opleiding meettechniek, niet in het beroepsonderwijs, niet op de universiteiten. De instroom in technische richtingen op mbo, hbo en universitair niveau is weliswaar toegenomen de laatste jaren, maar die studenten worden allemaal opgeleid tot generalist. Kunnen meten is een van de meest ondergewaardeerde, onderschatte activiteiten.’

LOONMETINGEN Maar in de Nederlandse hightech industrie dus wel veelgevraagd. Vandaar dat Demcon de samenwerking is aangegaan met een van de grootste fabrikanten van meetinstrumentatie, het

100 m2 cross-flow cleanroom

DEMCON TECHNOLOGY CENTER In Enschede, in het Demcon Technology Center, heeft Mitutoyo Benelux zijn intrek genomen op 250 vierkante meter aan eigen ruimte. Daar verzorgt het nu demonstraties van instrumentatie, geeft trainingen aan klanten en studenten, verricht loonmetingen, programmeert instrumentatie en stelt een meetstrategie op voor producten die de klant in ontwikkeling heeft. Behalve aan dit metrologisch demo- en servicecentrum zal het 5.000 vierkante meter metende Demcon Technology Center ook ruimte bieden aan een experience center Smart Industry, waarin Demcon met partners laat zien welke mogelijkheden digitalisering de hightech industrie biedt. Naast Mitutoyo en de Demcon-bedrijven Demcon Metal Injection Moulding en Demcon Industrial Systems heeft ook Bond3D er zijn intrek genomen, een start-up die met zelf ontwikkelde 3D-printtechnologie

Japanse Mitutoyo (omzet 2018: ruim 1 miljard euro). Een innige samenwerking, zo wordt duidelijk in het gesprek met de twee Demcon-managers en Henk Slotboom, managing director van Mitutoyo Benelux en lid van de Europese directie binnen Mitutoyo. In de net opgeleverde nieuwbouw van het Demcon Technology Center (DTC) is voor Mitutoyo 250 vierkante meter vrijgehouden. Een ruimte die gebruikt zal worden voor het doen van loonmetingen (het namens de klant verrichten van meetwerk aan geproduceerde arti-

2000 m2 office space

functionele producten gaat maken uit ultra-high-performance polymeren waaronder PEEK. Voorts is plek gemaakt voor start-up Encapson die, onder de hoede van incubator Demcon, slimme coatingsystemen ontwikkelt die de zichtbaarheid van naalden en katheters bij echoscopisch geleide ingrepen sterk vergroot. Het Demcon Technology Center maakt deel uit van de Demcon Campus. Die krijgt de komende jaren verder gestalte met, centraal op het terrein, de bouw van een vijf verdiepingen hoog facility center voor het management en de stafafdelingen. Voorts wil Demcon extra vierkante meters verwerven door een belendend gebouw over te nemen.

• www.demcon.nl kelen, red.) – natuurlijk in opdracht van Demcon-bedrijven en hun toeleveranciers, maar ook voor derden, maakt Slotboom duidelijk. ‘Mensen die net van school komen, hebben bijvoorbeeld geen idee hoe ze een hoogtemeting moeten uitvoeren. Het meetspecialisme dat nog binnen bedrijven aanwezig is, zit bij de oude garde. Dus verrichten wij in toenemende mate loonmetingen, ook voor topbedrijven.’ LEES VERDER OP PAGINA 61

160 tons load capacity

februari 2020

I want the whole package! Do you need a powerful, smart, and reliable drive system? One that comes with an electric motor, gearhead, controller, housing, connectors, software, and more? Then contact our specialists: systems.maxongroup.com

Precision Drive Systems

VERVOLG VAN PAGINA 59

OPLEIDEN IN MEETTECHNIEK Die samenwerking met Demcon, gematerialiseerd in dat splinternieuwe onderkomen van het DTC (de officiële opening staat gepland voor 16 april), gaat echter verder dan dat. ‘We gaan er niet alleen meten, we gaan er ook opleiden. Het wordt een competence center waar we groepen studenten van ROC van Twente, Saxion Hogeschool en Universiteit Twente zullen ontvangen om ze vertrouwd te maken met meettechniek.’ Voor de inhoudelijke verdieping is Mitutoyo de samenwerking aangegaan met Craft Education dat momenteel online lesmateriaal ontwikkelt. ‘Om zo, net als we in Eindhoven doen binnen het FutureTec-initiatief op Brainport Industries Campus, een bijdrage te leveren aan de verbetering van het techniekonderwijs.’

landse hightech industrie in het mondiale krachtenveld. Daarin beconcurreren de Aziatische landen ons allang niet meer met lage lonen, maar met kennis. Alleen daarmee kunnen we ons nog

‘ER IS GEEN OPLEIDING MEETTECHNIEK, NIET IN HET BEROEPSONDERWIJS, NIET OP DE UNIVERSITEITEN’

BEHOUD NEDERLANDSE HIGHTECH Natuurlijk is het mooi meegenomen, erkennen Slotboom en Schipper, dat studenten direct vertrouwd raken met de instrumentatie en het werk van Mitutoyo en Demcon en bij die toekomstige technici een streepje voor te krijgen op andere bedrijven. ‘Maar daar is het ons echt niet om te doen. Het gaat ons om het behoud van de Neder-

onderscheiden’, aldus Schipper. En dat vergt nauwe samenwerking zoals in het DTC waar, zo is de bedoeling, ook andere bedrijven, actief op andere plekken in de waardeketen bij betrokken zullen worden.

OOST-NEDERLAND INSPIREREN Het DTC moet ook andere partijen in de OostNederlandse regio inspireren tot vergelijkbare vormen van samenwerking. Om zo de productietechnologische kennisbasis en daarmee het concurrentievermogen van bedrijven in Twente en omgeving te versterken, aldus Schipper. Van de Nederlandse overheden verwacht hij in dezen niets. ‘Anders dan elders ter wereld wordt er in Nederland nauwelijks geld vrijgemaakt voor technologische innovatie.’ Om er zelfverzekerd aan toe voegen: ‘Wij overleven wel.’ Demcon is met de vestiging in Singapore niet meer afhankelijk van de Nederlandse of Europese markt alleen. En Schipper sluit een tweede Aziatische vestiging, in Japan, niet uit. ‘Onze hoogwaardige kennis, maar ook onze typisch Nederlandse, transparante, open manier van samenwerken spreekt ook in Azië aan. En ja, daar is de samenwerking met Mitutoyo natuurlijk ook goed voor, om de eerste contacten te leggen.’ Slotboom bevestigt dit: ‘Ook in Japan gaat het erom wie je kent. Ik heb voor Demcon al een paar telefoontjes gepleegd.’

• www.mitutoyo.nl

‘MEETTECHNIEK IS OOK IN BELGIË HELAAS GEEN AFSTUDEERRICHTING’ Mitutoyo heeft ruim dertig jaar een vestiging nabij Antwerpen en richt ook in België een competence center in. Op 12 februari werd met enige festiviteiten een nieuw onderkomen in Melsele, eveneens onder de rook van Antwerpen, officieel in gebruik genomen. Het nieuwe pand is alles bij elkaar met 650 vierkante meter niet groter dan het oude, maar kan wel optimaler worden ingericht, vertelt Henk Slotboom. ‘De extra ruimte benutten we als showroom en als competence center. Net als in Eindhoven in de BIC en in Enschede in het Demcon Competence Center gaan we de ruimte in Melsele benutten voor het doen van loonmetingen, het programmeren van de instrumentatie, maar ook voor het onderwijzen en trainen van studenten en medewerkers van de klanten.’

vermindert onderhoud en uitval. Frees- en draaibanken vertonen op enig moment nu eenmaal kleine afwijkingen en dan is een millimeter geen millimeter meer. Met deze instrumentatie kunnen wij onze productiemachines ijken en digitaal aantonen dat wij exact volgens de specificaties van de klant het product gedraaid en gefreesd hebben.’

VAN LEVENSBELANG

OPLEIDEN

Een van de klanten van Mitutoyo in België die blij is met de opening van het competence center, is MSD Metalworking in Dilsen-Stokkem, gelegen tussen Genk en de Nederlandse grens. MSD is een toeleverancier van precisieonderdelen die met in totaal 55 moderne draaien freesmachines klanten in onder meer de machinebouw, agrotech en de windenergie-industrie bedient. Het bedrijf heeft verschillende meetinstrumenten van Mitutoyo in huis, waaronder een recent aangeschafte derde coördinatenmeetmachine. Mede-eigenaar Mark Dessers: ‘Voor ons zijn de meetinstrumenten van Mitutoyo van levensbelang. Zonder die zouden wij ons werk niet kunnen doen. Wij leveren bijvoorbeeld onderdelen voor tandwielkasten voor windturbines. Die moeten soms tot op enkele microns nauwkeurig vlak of rond zijn. De hogere precisie voorkomt trillingen en slijtage, en

Control, bij de meetinstrumenten van Mitutoyo. Foto: MSD Het verrichten van de metingen en het programmeren van de instrumentatie doet MSD zelf. kunnen sturen. Meettechniek is ook in België helaas ‘Daar hebben we het nieuwe competence center niet geen afstudeerrichting. Het is een meerwaarde dat voor nodig. Maar onze klanten, bedrijven die vooral Mitutoyo in die kennisbehoefte kan voorzien.’ assembleren, zullen hun prototypes of door toeleveranDe vestiging bij Antwerpen is een van de zestien salesciers geleverd materiaal steekproefsgewijs willen dooren servicelocaties die Mitutoyo in Europa heeft. Voorts meten en voor hen is de service van loonmeten dan een beschikt het in Duitsland over een softwareontwikkeuitkomst.’ Het opleiden en trainen in meettechniek van lingsbureau, een vestiging voor de productie van medewerkers, leerlingen en studenten is een service van opspanners en tasters en heeft het in Best een r&dhet competence center die MSD wel zal benutten, denkt vestiging. Dessers. ‘Wij beschikken over twee specialisten in meettechniek van wie er één nog extra opleiding kan gebruiwww.mitutoyobenelux.com ken. Het zou nog beter zijn als ook andere productiewww.mitutoyo.eu medewerkers extra meettechnische kennis kunnen www.msd.be opdoen en we die daarvoor naar het competence center

Mark Dessers van MSD (rechts) met Bjorn Verstraeten, verantwoordelijke voor Quality

• • •

februari 2020

INDUSTRIËLE DIENSTVERLENING

KROHNE EN SAMSON GEVEN JOINT VENTURE FOCUS-ON VRIJE HAND

‘GROTE STAP RICHTING AUTONOME FABRIEK’ Focus-On kreeg van beide moederbedrijven, Krohne en Samson, de kans om met een schone lei te beginnen. De joint venture in Dordrecht greep die kans: in negen maanden tijd werd een prototype van een apparaat ontwikkeld, dat alles wat komt kijken bij het monitoren, diagnosticeren, inregelen en optimaliseren van industriële flowprocessen in zich integreert én naadloos laat samenwerken. ‘Een grote stap in de richting van de autonome fabriek in het Industrie 4.0-tijdperk’, claimen beide moederbedrijven.

Kraveet Banghu (links) en André Boer kregen alle ruimte om qua aanpak, technologie, tools, medewerkers en partners eigen keuzes te maken. Foto: Sam Rentmeester

DOOR PIM CAMPMAN

rohne (met hoofdzetel in Duisburg) en Samson (Frankfurt) zijn geen onbekenden van elkaar: ze werken al 25 jaar regelmatig samen in projecten her en der in de wereld. Samen kunnen ze klanten nogal eens een sterkere propositie bieden. Want ze zitten niet in elkaars vaarwater, maar zijn mooi complementair: Samson is een grote wereldspeler in control valves (regelkleppen), Krohne in instrumentatieoplossingen voor industriële flowprocessen, denk aan gas- en vloeistofstromen zoals olie, water of melk. Overeenkomsten zijn er ook: het zijn beide Duitse familiebedrijven, met een cultuur die op continuïteit gericht is – en met een lange historie: Samson werd in 1907 opgericht, Krohne in 1921. Verder ontlopen ze elkaar niet veel qua omzet (rond 600 miljoen euro) en aantallen medewerkers.

Met als terugkerend onderwerp: hoe kunnen we eindgebruikers samen beter bedienen? Welke kansen biedt smart industry – de digitalisering, het internet of things, big data analyse, artificial intelligence – voor de procesindustrie? Hoe kunnen we de grijze tsunami (het groeiende tekort aan vakmensen) in onze sector pareren? En kunnen we de aldoor toenemende rekenkracht van computers aanwenden om te voorzien in de groeiende behoefte aan intelligente veldoplossingen? Eind 2017 kregen die gedachtewisselingen concreet vorm: de ceo’s formeerden een team dat boven tafel moest krijgen of het integreren van instrumentatietools van Krohne en een regelklep van Samson in één smart apparaat een haalbare kaart is. André Boer, ontwikkelmanager en al 35 jaar werkzaam bij Krohne, en Kraveet Banghu, door de wol geverfd bij Samson, werden als trekkers van het project aangesteld.

ECOSYSTEEM GRIJZE TSUNAMI Niet verwonderlijk dat de bedrijven – en hun ceo’s – elkaar goed kennen en regelmatig spreken.

februari 2020

Onder hun leiding kreeg de ambitie om zo’n slimme, geïntegreerde oplossing te ontwikkelen vorm en werd een plan van aanpak opgesteld.

Dat bracht de handen van beide families op elkaar: september vorig jaar presenteerden de twee bedrijven de 50-50 joint venture Focus-On, een nieuw bedrijf dat zich zou gaan toeleggen op ‘het ontwikkelen en produceren van autonome actuatoren voor de procesindustrie 4.0’. Met als standplaats het uitgestrekte complex van Krohne Altometer in Dordrecht. André Boer: ‘De infrastructuur is best oké hier en we kunnen gebruikmaken van het ecosysteem van innovatieve toeleveranciers. De knowhow in de regio stelt ons in staat om heel snel grote stappen te maken.’ Wat ook is gebeurd: Focus-On wist in negen maanden tijd een prototype te ontwikkelen dat goed werkt en de verwachtingen overtreft. Supersnel, verklaart André Boer: ‘Bij ontwikkeltrajecten in onze sector praat je al gauw over drie, misschien vijf jaar.’

SCHONE LEI

Die snelheid is volgens hem vooral te danken aan de aparte status van Focus-On. ‘We kregen de kans om met een schone lei te beginnen. Met alle ruimte om qua aanpak, technologie, tools, medewerkers en partners die keuzes te maken die ons goeddunken.’ Een inmiddels beproefd concept om innovatie te versnellen: niet aan de leiband lopen van de grote moeder, voor wie dingen faliekant anders aanpakken heel lastig of zelfs ondoenlijk is. Wel: frank en vrij gebruikmaken van state-of-the-art technologieën en inzichten, je eigen weg gaan, agile en lean & mean ontwikkelen. Voor zover dat althans verstandig is, benadrukt André Boer. ‘Helemaal geen gebruik maken van de enorme kennis van de r&d-afdelingen in Duisburg en Frankfurt zou natuurlijk dom zijn.’

SNELLE RONDJES De oplossing die Focus-On heeft ontwikkeld, integreert drie functies: de regelklep (die de snelheid van de flow bepaalt), sensoren (die realtime data spuien over de stroomsnelheid, druk, temperatuur, vloeistofsamenstelling en zo meer) en een ‘dikke’ computer die al die data verwerkt en analyseert, en op basis daarvan de flow razendsnel optimaliseert – 100 procent autonoom. Die functies zijn niet nieuw: ook in de huidige situa-

tie kom je in flowprocessen kleppen, sensoren en – in de controle-/regelkamer – een computer tegen. Groot verschil: die sensoren, vaak van diverse leveranciers, soepel laten samenwerken is heel lastig – en vanuit de controlekamer de flow

alleen realtime informatie over de procesgang, het trekt ook aan de bel als er iets fout dreigt te gaan. Led-strips geven dat aan: groen voor oké, rood voor meteen actie ondernemen, andere kleuren voor actie op termijn. De exacte status – wat is kapot of dreigt kapot te gaan, wat is er mis in het proces – is draadloos af te lezen met een tablet of iPhone. Predictive maintenance à la smart industry, en tevens, voor de eindgebruikers die dat willen en toestaan, remote control & service door Focus-On; dat zit er allemaal in. Neem het verschijnsel cavitatie, waarmee de procesindustrie veel te maken heeft. Dat komt erop neer dat bij een te lage druk in een pijpleiding vloeistoffen verdampen, waardoor er belletjes ontstaan – die verderop in het proces, als de druk wordt opgevoerd, knappen. Cavitatie is een grote oorzaak van klepslijtage en kan door de oplossing van FocusOn tijdig voorspeld en dus voorkomen worden.

‘DE KNOWHOW IN DE REGIO STELT ONS IN STAAT OM HEEL SNEL GROTE STAPPEN TE MAKEN’

finetunen op de vereiste nauwkeurigheid kost tijd. ‘Door continu “rondjes” te maken, komt dat uiteindelijk goed’, zegt Boer. ‘Ons eerste product doet dat veel sneller en efficiënter: geef aan welke flow je wilt hebben en hij regelt het, autonoom – door die rondjes honderd keer per seconde te maken.’

PREDICTIVE MAINTENANCE En daar blijft het niet bij: het innovatieve apparaat – de Duitse moederbedrijven spreken van een intelligente Prozessknoten – verschaft niet

AUTONOME FABRIEK De voordelen voor de eindgebruiker? André Boer noemt de belangrijkste: minder complexiteit in en optimale controle over het proces, met een hogere kwaliteit van de output, een verkleind risico op haperingen/stilstand en kosten- en tijds-

EERST VELDTESTEN, DAN UITLEVEREN Het Focus-On team bestaat inmiddels uit ongeveer 25 personen. Een bonte mix van nationaliteiten (naast Duitsers en Nederlanders onder meer Indiërs, Canadezen, Roemenen en Grieken) met kennis en expertise in fysica (waaronder computational fluid dynamics, stromingsleer, eindige-elementenmethode, magnetisme, ultrasound), mechanica, elektronica en softwareontwikkeling. Naar behoefte wordt het team aangevuld met expertise en capaciteit van partners. André Boer: ‘We hebben een aantal veldtesten op het oog, in de buurt van Dordrecht. Volgende stap is dat we het device op grotere schaal gaan testen. Inzet is dat we in het tweede kwartaal van dit jaar echt gaan uitleveren – eerst in Duitsland en de Benelux, daarna in de rest van Europa en uiteindelijk ook in Azië en de Verenigde Staten.’

reductie in de engineering, installatie van het device en in het proces zelf. Kortom, een grote stap richting de autonome fabriek waarin het proces zichzelf zonder menselijk ingrijpen regelt en optimaliseert. Het eerste product van Focus-On, F1 genoemd, gaat binnenkort in serieproductie.

• www.krohne.com • www.samsongroup.com

Hoogwaardige elektronica producten voor intelligente machines en apparaten Protonic ontwikkelt en produceert industriële elektronica voor OEM’ers en heeft hiervoor alle kennis in huis. • Research • Engineering • Productie info@protonic.nl | www.protonic.nl

februari 2020

KETENSAMENWERKING

SAFANDARLEY EN ARA RATIONALISEREN EN INTENSIVEREN HUN KETENSAMENWERKING

VAN FLIGHTCASES TOT FORECAST Ze zijn allebei nieuw bij hun respectieve werkgevers, die de afgelopen jaren enige ‘uitdagingen’ kenden. Jan Nevels trad vorige zomer aan als operations manager bij SafanDarley in Lochem, pionier in elektrische kantpersen. En Jarik de Graaff is sinds april 2018 directeur van Apparatenfabriek ARA in Aalten. Hun opdracht: voor de eigen organisatie een koers richting innovatie en groei uit zetten. Exemplarisch daarvoor is hoe ze hun onderlinge relatie – ze zitten in elkaars top-vijf van klanten, respectievelijk toeleveranciers – verder intensiveren. DOOR HANS VAN EERDEN

‘S

afanDarley is mede bekend als pionier van de elektrische kantpers. ‘Die bestaat binnenkort 25 jaar en zit echt in ons dna’, vertelt operations manager Jan Nevels. ‘Gezien de noodzaak van reductie van CO2-emissies is hij nu nog actueel: 50 tot 70 procent energiebesparing ten opzichte van hydraulische persen.’ Het bedrijf blijft de elektrische en hybride persen doorontwikkelen en zet daarnaast in op innovatie in software. ‘We maken de software op de machine nog makkelijker en toegankelijker voor de gebruiker, en daarnaast breiden we de bovenliggende software uit voor aansturing van de gehele productieketen. Onze AutoPOLsoftware maakt van een 3D CAD-bestand een werkbaar bestand voor pers, laser of ponsmachine. We gaan nu de keten nog breder bestrijken, vanaf offerte tot aan levering. Zo moeten onze klanten met de software aan hun klanten offerte kunnen uitbrengen, inclusief informatie over levertijd en maakbaarheid. Zo verschuift ons businessmodel langzaam. Dat komt in de buurt van wat onze meest geautomatiseerde klanten doen, voor gesneden plaatwerk en buis en sinds kort ook gekante producten. Ons streven is om aan de Smart Bending Factory te gaan bijdragen en de koplopersrol te pakken voor het kanten.’

LUCHT IN PRODUCTIE Zo blijft SafanDarley in een afzwakkende markt inzetten op groei. Nevels kreeg bij zijn aantreden als operations manager de opdracht mee daarvoor een stabiele koers uit te zetten en meer rust in productie te brengen. In Lochem staan nu twee productiehallen, met in de ene een lijn waarop de lichtere, makkelijk te verplaatsen kantpersen in flow worden gebouwd. ‘Daar hebben we toelevering direct aan de lijn, een soort lean ingericht magazijn waar standaardmachines worden gebouwd. Bij elk station staan een of meer monteurs die pakken wat ze nodig hebben en dat direct monteren.’ In de andere hal vindt ‘on place’

februari 2020

productie van de zwaardere standaardpersen plaats en worden specials en automatiseringsoplossingen (zoals een pers met robotbelading) gebouwd. Die speciale projecten zorgen voor ruis in de standaardproductie, wat betreft levering van goederen en inzet van personeel. Er zijn plannen voor nieuwbouw, waardoor de productie meer lucht krijgt, aldus Nevels. ‘Dan kunnen we de verschillende Van links naar rechts: Jarik de Graaff, Tom Geurkink en Jan Nevels bij een van de flightcases waarmee ARA afgepast het plaatwerk voor een kantbank in aanbouw bij Safanproductgroepen Darley aanlevert. Op de achtergrond een schakelkast van ARA, ingebouwd in de kantbank nog beter splitsen (links). Foto: Arjan Reef en de toelevering vanuit het magazijn beter inrichten, door digitalisering van de uitgifte en de volgorde ingepakt, zodat wij ze in de juiste stellingen te vervangen door geautomatiseerde volgorde voor montage kunnen uitpakken.’ De plateaulift- en paternostersystemen.’ Graaff: ‘Wij hebben over het ontwerp van de

FLIGHTCASES ARA levert voor de kantpersen het plaatwerk sinds enkele jaren in flightcases aan. Jarik de Graaff: ‘Die worden bij SafanDarley meteen in de productielijn geschoven. Dat doen we twee keer per week, en we kijken of we de leverfrequentie kunnen opvoeren, zodat de kisten in een carrousel hergebruikt kunnen worden.’ Jan Nevels: ‘Ik noem het rouleerverpakkingen voor duurzaam en schadevrij transport; Meilink Industriële Verpakkingen heeft die volgens onze behoefte ontworpen. De plaatwerkdelen worden in omgekeer-

• SafanDarley wil voor kanten koploperspositie

pakken. • ARA wordt vroegtijdig bij de ontwikkeling van nieuwe machines betrokken. • ‘Door de keten nog breder te bestrijken verandert ons businessmodel langzaam.’ • ‘Orders gaan nu digitaal; minder kans op fouten en veel sneller.’

flightcases meegedacht, want wij moeten ze inpakken.’ Onlangs is het ontwerp verder geoptimaliseerd, vertelt Tom Geurkink, als tactisch inkoper bij SafanDarley verantwoordelijk voor producten als aandrijvingen en fotocellen, en voor leveranciers als ARA. ‘Er zitten nu nog meer producten in, zodat onze mensen nog minder hoeven te lopen om ergens plaatwerk vandaan te halen; geen losse items meer. Voor elke machine zijn er twee flightcases.’

FORECAST Daarnaast bouwt ARA schakelkasten, die volledig geassembleerd, bekabeld en functioneel getest aan de lijn in Lochem worden geleverd. De Graaff: ‘Op een soort testbank, waarvoor SafanDarley onderdelen heeft geleverd, kunnen wij de kast al onder spanning zetten en testen. In tegenstelling tot het plaatwerk (gestandaardiseerd per model kantpers, red.) leveren we de kasten custom-made.’ Daar ligt een bron van de genoemde ‘uitdagingen’. ‘Wij hebben altijd nauw overleg met SafanDarley over wat optimaal is, bijvoorbeeld of bepaalde opties wel samen in de kast passen. In het verleden gingen er veel telefoontjes heen en weer over orders: hoe zit dit en past dat wel? Tot twee weken voor de geplande leverdatum kwamen er nog wijzigingen. We hebben wel de hands-on mentaliteit om die nog te verwerken, maar we hebben toch samen gekeken hoe we dat configuratiemanagement konden verbeteren. Samen hebben we het zo ingeregeld dat zes weken voor levering de configuratie bekend

NIET VOOR GEWIN SafanDarley en ARA vallen allebei onder een holding die ondernemer Gerard Rave, vorig jaar op 88-jarige leeftijd overleden, heeft opgericht. In 1961 begon Rave in Aalten met ARA en later verbreedde hij zijn blik naar de maatschappelijke rol van bedrijven. Met de holdings zette hij in op het ontwikkelen en behouden van kennis en werkgelegenheid in Nederland. SafanDarley is onderdeel van Nivora (‘Niet voor Rave’) en ARA zit in Nivoge (‘Niet voor gewin’). Nivora omvat, naast SafanDarley, nog drie fabrikanten van metaalbewerkingsmachines. Onder Nivoge vallen, naast ARA, twee bedrijven in elektronica/elektrotechniek. Toen Safan begin jaren tachtig in zwaar weer verkeerde, schoot ARA zijn toen al belangrijke klant te hulp om een faillissement te voorkomen. Rave had oog voor de continuïteit van bedrijven: ‘Altijd het idee (...) mijn geld zo veel mogelijk te gebruiken om werkgelegenheid in stand te houden.’

is. Dat geeft meer stabiliteit en voorspelbaarheid, en daardoor meer rust.’ Dat heeft ook te maken met de forecast, verklaart Geurkink. ‘Die is sterk verbeterd. Onze logistieke engineers maken een forecast voor een aantal maanden en stellen die op tijd bij als daar aanleiding toe is. Dit geeft meer rust bij ons en onze leveranciers. ARA kan daardoor nu in het voren produceren als het dat wil.’ De Graaff: ‘Voor plaatwerk doen we dat inderdaad; daar hebben we veiligheidsvoorraden

SafanDarley is in 2012 voortgekomen uit de samenvoeging van Safan uit Lochem en Darley uit Eijsden. Het bedrijf bouwt nu in Lochem (160 medewerkers) elektrische kantpersen (tot 300 ton perskracht) en hybride en hydraulische plaatscharen, en in Eijsden (60 medewerkers) zwaardere hybride en hydraulische kantbanken. Tevens is het bedrijf reseller van de 3D-plaatwerksoftware van het Zweedse AutoPOL. ARA (100 medewerkers) ontwikkelt en levert elektronica (smd-assemblage), schakelkasten (panelenbouw) en plaatwerksamenstellingen (lasersnijden, ponsen, kanten, lassen en coaten) en bouwt mechatronische modules. ARA levert in Lochem en Eijsden plaatwerk en schakelkasten.

• www.nivora.nl • www.nivoge-groep.nl van aangelegd. Mocht er bij ons iets misgaan, dan kunnen we de flightcases altijd nog vullen.’

DIGITALISERING EN ORDERCONFIGURATIE De kwaliteit en leverbetrouwbaarheid van de kasten is nu sterk verbeterd, aldus Jarik de Graaff. ‘We hebben daar ontzettend op gemonitord. Het aantal telefoontjes is drastisch afgenomen.’ Dat is LEES VERDER OP PAGINA 66

februari 2020

‘KOPPEN BIJ ELKAAR STEKEN OM TE ZORGEN DAT OVER VIER JAAR DE SCHAKELKAST NOG MAAR HALF ZO GROOT IS’

veel sneller. Zo zetten we de grote bulk aan orders automatisch door en kunnen we focussen op de afwijkingen, in prijs, levertijd of specs. In 2018 zijn we daarmee begonnen. Met ARA zijn we nog in de testfase, met een aantal andere leveranciers werken we al zo.’ ARA communiceert nog niet met andere klanten via Tradecloud, meldt De Graaff. ‘We zijn afgelopen zomer voor ERP overgestapt van Ridder R8 naar Ridder iQ, waardoor koppeling met Tradecloud nu mogelijk

steken met ARA om te zorgen dat over vier jaar de schakelkast nog maar half zo groot is als nu, met half zoveel componenten. Dat kan bijvoorbeeld door slimmer na te denken over de digitalisering van de besturing en door de kast nog beter modulair op te bouwen.’ Jarik de Graaff is intussen in eigen huis bezig de koers voor ARA te bepalen. ‘We hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in onder meer een nieuwe kantbank, van SafanDarley uiteraard, een lasrobot, een poedercoatinstallatie en de elektronica-assemblage. We blijven, samen met klanten, innoveren in co-engineering, en zetten in op een gezonde groei om continuïteit te waarborgen. Onze strategische keuze is om mechatronische modules te maken, maar we hebben ook klanten waarvoor we alleen plaatwerk of elektronica doen; soms weten ze niet dat we beide disciplines in huis hebben. Juist met de combinatie kunnen we als complete toeleverancier de meeste waarde toevoegen voor onze klanten.’ In ieder geval wil De Graaff de samenwerking tussen de disciplines en ook binnen Nivoge verstevigen. Ook met SafanDarley, bijvoorbeeld rond die schakelkast van de toekomst. ‘Deze behoefte zien we ook in andere sectoren, zoals de automotive, om opties meer en meer met software aan en uit te zetten. Onze r&d-afdeling is voor diverse sectoren actief en kan kennis delen. Gezien onze gezamenlijke geschiedenis willen we de samenwerking met SafanDarley graag verder uitbouwen.’

SAMENWERKING Als het aan Jan Nevels ligt, blijft het daar niet bij. ‘Ik wil in ontwikkeling de koppen bij elkaar

• www.safandarley.com • www.ara-aalten.nl

DYNA-CELL Snelle en kostenefficiënte buigcel

BRING BARE METAL TO LIFE

Dyna-Cell is een uiterst productieve buigcel die de elektrisch aangedreven kantbank Dyna-Press Pro combineert met een Kuka robot. De revolutionaire programmeerwizard zorgt voor een snelle aanmaak van het kanten robotprogramma en maakt het teachen van de robot overbodig. • Optimale balans tussen prijs en functionaliteit • Intelligente programmeerwizard • Unieke grijper ontwikkeld door LVD voor een breed scala van stukken • Bemande of onbemande productie • Beschikbaar met het adaptieve hoekmeetsysteem Easy-Form® Laser

INTEGRATE

mede te danken aan stappen die de bedrijven samen hebben gezet, aldus Jan Nevels. Hij noemt naast de orderconfiguratie ook de digitalisering. Tom Geurkink: ‘Orders gaan nu digitaal via het Tradecloud-platform. Minder kans op fouten en

is. Dit gaan we de komende maand oppakken.’ Verbetering van de orderconfiguratie was hard nodig, vervolgt de ARA-directeur. ‘In het verleden hebben we kasten niet altijd foutloos geleverd; als de configuratie of specificatie aan de voorkant niet correct was, gaf dit een probleem in het eindproduct. Dan zaten er in orders combinaties van opties die niet samen konden of er ontbraken dingen; daar kwamen we dan pas op het laatst achter.’ Nevels: ‘We werkten met een standaardtekening waarin we per order dingen wegstreepten die niet in de kast moesten. Dat kan natuurlijk makkelijk foutgaan. Nu werken we in EPLAN (elektrotechnische engineering, red.) met een configurator waarmee we precies vastleggen wat er in een kast moet.’ Wat ook helpt, is dat ARA vroegtijdig bij de ontwikkeling van nieuwe machines wordt betrokken. De Graaff: ‘Zo was het een tijdje handig om tweewekelijks bij elkaar te zitten. Bijvoorbeeld om de introductie van een nieuwe pers in goede banen te leiden, zowel voor de laatste veranderingen in het ontwerp als voor de ramp-up in productie.’

BEND

VERVOLG VAN PAGINA 65

PUNCH

We help you bring bare metal to life: lvdgroup.com

LASER

17 - 20 maart Hal 7 - Stand A066

SHEET METALWORKING, OUR PASSION, YOUR SOLUTION

februari 2020

COLUMN PAUL

Paul Mencke is partner van Govers Accountants & Adviseurs. Govers is het oudste zelfstandige accountantskantoor van Eindhoven. De onderneming werkt sinds 1927 voor zowel regionale als internationale klanten. Foto: Martin van Rooij

• www.govers.nl

STIMULEER CIRCULAIRE ECONOMIE NIET MET SANCTIES, MAAR MET VERBRUIKSBELASTING

te belasten. Om de doelstellingen rondom de circulaire economie te behalen, kan een verbruiksbelasting op primaire grondstoffen worden geïntroduceerd. Leidend bij het afwegen van deze maatregelen blijft echter wat de gevolgen hiervan zijn op het bedrijfsleven. Om bij stijgende grondstofkosten een gelijk resultaat te behouden, zullen kosten elders moeten dalen. Dit kan gerealiseerd worden door de arbeidsproductiviteit te verhogen met technologische innovaties. Daarnaast is het mogelijk de extra grondstofkosten (deels) door te belasten naar de eindgebruiker.

In het verleden heeft Nederland ambitieuze milieudoelen gesteld. De gevolgen van dit hoge ambitieniveau worden nu ook duidelijk in de maatschappij. Vandaar de maatschappelijke discussie over het terugdringen van de uitstoot van CO2 en fijnstof en de (te) strenge PFAS-normen. We willen naar deze ambitieuze doelen toewerken, maar we willen ook dat de maatregelen rekening houden met de effecten op het bedrijfsleven. De spoedmaatregelen van het kabinet doen dat helaas te weinig. Dat de evaluatie ervan reeds eind 2020 plaatsvindt, heeft daar wellicht veel mee te maken. Naast deze ontwikkelingen wil het kabinet toewerken naar een circulaire economie en daartoe het primaire grondstofverbruik in 2030 met 50 procent verminderd hebben. Bij het bereiken van dit doel moet een onevenredig zware last op het bedrijfsleven voorkomen worden. Alhoewel milieudoelen het meest effectief bereikt kunnen worden door onwenselijk gedrag te sanctioneren (met boetes, dwangsommen, bestuursdwang) zal een dergelijke aanpak ook leiden tot de zwaarste last voor het bedrijfsleven.

In de regel leidt dit tot welvaartsverlies. Door de doorbelasting stijgt namelijk de prijs van het (eind)product met als gevolg dat de vraag zal dalen, terwijl het aanbod gelijk blijft. De geheven verbruiksbelasting kan weliswaar in de welvaart van de marktdeelnemers worden geherinvesteerd, echter de opbrengsten hieruit zijn veelal lager dan het welvaartsverlies. Daarnaast zal de eenzijdige introductie van een Nederlandse verbruiksbelasting de concurrentiepositie van de Nederlandse aanbieder op de internationale markt verslechteren, waardoor de welvaart nog verder vermindert. Het realiseren van milieudoelen via het introduceren van een verbruiksbelasting gaat uiteindelijk dus deels ten koste van het bedrijfsleven. Maar, in tegenstelling tot het inperken van het grondstofverbruik met sancties, geeft een verbruiksbelasting het bedrijfsleven meer flexibiliteit en wordt een gedeelte van het welvaartsverlies terugverdiend via het herinvesteren van de opbrengsten uit de belastingheffing. De opbrengsten moeten dan wel geïnvesteerd moeten worden in technologische vooruitgang wat de (internationale) concurrentiepositie versterkt. Hiermee worden de negatieve effecten op het bedrijfsleven zo veel mogelijk beperkt, terwijl er op een duurzame wijze wordt gewerkt aan de realisatie van de milieudoelen.

Gelukkig geeft het belastingrecht een mogelijkheid om deze last te verminderen en toch de milieudoelen te halen: onwenselijk gedrag kan ook ontmoedigd worden door dat zwaarder

februari 2020

PRODUCT- EN PROCESOPTIMALISATIE

PRAKTIJKGERICHT CONGRES OVER BIG DATA VOOR MACHINEBOUWERS

WORSTELEN MET WAARDECREATIE Veel data verzamelen uit de machines of systemen die ze bouwen, is voor oem’ers een koud kunstje. Spannend vinden ze het pas bij het vervolg: uit die big data waarde destilleren voor klanten en/of henzelf. Dat viel half december in Eindhoven te beluisteren op een drukbezocht congres over toepassingen van big data in de industrie. Grote namen als ASML en Signify, en innovatieve middelgrote fabrikanten als Kaak, kwamen met praktische, openhartige verhalen. ‘We noemden het geen big data meer, maar lijnoptimalisatie.’

Alleen voor kritische onderdelen, line-breakdown parts, waarvan een storing een lijn zomaar twee dagen kan stilleggen, is predictive maintenance zinvol.’ Conclusie van Verouden: ‘Big data is complex, dus begin eenvoudig. Bovendien, is de markt wel geholpen met heel geavanceerde functionaliteit? Vraag jezelf altijd af welk probleem je eigenlijk aan het oplossen bent voor je klanten.’

DATA MET LICHT Signify (voorheen Philips Lighting) volgt ook een roadmap voor big data, vertelt Niels Geraerts, European product manager indoor luminaires. Die valt samen met de transformatie van lamp- naar ledverlichting en daarmee van producten naar systemen en services. Want led-verlichting is eenvoudig te integreren met elektronica tot complete systemen waaraan allerlei sensoren kunnen worden toegevoegd. Dankzij vaste of draadloze connectiviteit kunnen die verlichtingssystemen worden uitgelezen of zichzelf melden, bijvoorbeeld als de straatHet congres over toepassingen van big data in de industrie van The House of Technology half december op de High Tech Campus verlichting ergens defect is. ToepasEindhoven was drukbezocht. Foto’s: Arnold Reyneveld singen liggen ook in gebouwbeheer, met bewegingssensoren die de bezetting van werkplekken en vergaderruimtes DOOR HANS VAN EERDEN tatie, maar het ontbrak nog aan een businesscase monitoren en met temperatuur- en vochtigheidsvoor het zinvol benutten van al die data.’ Reden sensoren voor klimaatbeheersing. om het anders aan te pakken, aldus Verouden, die he House of Technology koppelt als Geraerts herkent de ‘struggle’ met big data, softin 2017 bij Kaak aantrad. ‘We hebben het toen technologiepartner voor de industrie ware en diensten bij mkb’ers. ‘Bij een veel groter, opgepakt als een echt productontwikkelproject technische experts aan bedrijven en van oudsher hardwaregeoriënteerd bedrijf als en noemden het geen big data meer, maar lijnorganiseert kennisuitwisseling voor Signify is het niet anders. Ons verhaal was aanoptimalisatie. Daarvoor hadden we drie vragen: technische managers en productmanagers. Die vankelijk vooral technologiegebaseerd.’ Technisch welke tools hebben we nodig, welke relevante doelgroep worstelt met de hype van big data, kan er heel veel, elk systeem of apparaat kan aan procesdata moeten we genereren en hoe kunnen waarvoor dataconsultants en leveranciers van we er geld mee verdienen? Op onze roadmap cloudplatforms schitterende vergezichten schethet internet worden gehangen en data genereren. stond als eerste een oee-module (voor het bepasen. Alle reden voor The House om er een conDat levert echter nog niet meteen een valide busilen van de overall equipment effectiveness van gres over te organiseren waar de industrie zelf nesscase op, stelt Geraerts en hij laat een plaatje een productielijn, red.). Tijdens een toer langs met echte verhalen uit de praktijk kon komen. van een connected strijkijzer zien. ‘Waar is hier klanten bleek op sommige lijnen al zo’n module het inzicht in de klantbehoefte?’ Signify hanteert te draaien, maar we zagen meteen dat wij dat daarom de outside-in-methode voor het genereBIG DATA ROADMAP beter konden. De klant wil de oee bijvoorbeeld ren van waardeproposities. ‘We beginnen vanuit De beschikbaarheid van big data maakt ook van 95 naar 98 procent verbeteren en heeft het klantperspectief: Target, Insight, Alternatives. industriële bedrijven enthousiast. Zoals Kaak, daarvoor nauwkeurige data nodig; dat hebben Op basis daarvan definiëren we een waarde die fabrikant van machines voor de bakkerij-induswij goed uitgezocht.’ past bij dit inzicht: Benefit, Reasons to believe, trie in Terborg. Een complete bakkerijlijn kan wel Bij de volgende halte op de big data roadmap, 150.000 datapunten tellen, vertelt Frank VerouSuperiority.’ Ter illustratie toont hij een nieuwe een maintenance-module, moest Kaak de neiging den, manager r&d. Denk alleen al aan de proontwikkeling voor winkels: indoor positioning op onderdrukken om alle mogelijke data op te ductdragers voor bijvoorbeeld 5.000 broden die basis van zichtbaarlichtcommunicatie. Speciale nemen. ‘Voor simpele componenten is het tegelijk in een rijskast liggen. ‘Dus is Kaak vijf armaturen kunnen communiceren met een voldoende om het onderhoud tijdgebaseerd te jaar geleden gestart met de ontwikkeling van een smartphone-app en exact de locatie bepalen. De plannen. Motoren bijvoorbeeld gaan nauwelijks platform, iBakeCare geheten, voor het ontsluiten klant kan daarmee (anoniem) binnen de winkel kapot, dus die hoef je niet intensief te monitoren. van al die data. Er volgde zelfs een beurspresennavigeren, artikelen zoeken en locatiegebaseerde

februari 2020

diensten, zoals speciale aanbiedingen, ontvangen. Een supermarkt bijvoorbeeld kan de data gebruiken om de winkelindeling en het assortiment te optimaliseren. Geraerts: ‘Alles is mogelijk, maar wat levert waarde op? Die analyse hebben we hier goed gemaakt.’

Wim Bus (ASML): ‘De noodzaak voor data engineering wordt nogal eens onderschat.’

Niels Geraerts (Signify): ‘Alles is mogelijk, maar wat levert waarde op? Die analyse moet je eerst maken.’

WAARDEBOOM Waardeanalyse is eveneens het trefwoord bij ASML. Een presentatie van ASML is voor een congres over big data in de industrie natuurlijk een ‘heilige graal’. Dit vanwege de statuur van ASML in die (hightech) industrie én de impact van zijn geavanceerde lithografiemachines, die almaar krachtigere rekenen geheugenchips produceren, bijvoorbeeld om autonome systemen en

‘BIG DATA IS COMPLEX, DUS BEGIN EENVOUDIG’

kunstmatige intelligentie mogelijk te maken. Met die chips is de stap van big naar bigger data te zetten, zoals Wim Bus, director data products business line DUV, het omschrijft in zijn keynote. Bovendien is ASML zelf ook bezig met big data, onder meer voor het verbeteren van het functio-

neren van zijn machines. Bus vertelt hoe ASML van data naar waarde komt met hulp van de value tree-analyse. Hij voert daarvoor de case van predictive maintenance op. Dat moet ongeplande stops voorkomen en onderhoud voornamelijk gepland laten gebeuren. Zo stijgt de omzet van de klant, omdat de beschikbaarheid en de benutting van diens machines toenemen. En het verlaagt de kosten, omdat de supply chain voor onderhoud geoptimaliseerd kan worden. Er zijn bijvoorbeeld minder spoedleveringen van onderdelen die vervangen moeten worden en is er ook minder op voorraad nodig. Hetzelfde geldt voor de support: de organisatie van het onderhoud kan met geplande stops eenvoudig worden geoptimaliseerd. Zo zet ASML een boomstructuur op met allemaal takken die de klant waarde opleveren. Tot slot gaat Bus in op het productcreatieproces. Voor software- en datagebaseerde diensten verloopt zo’n ontwikkelproces typisch agile, met

snelle opeenvolging van concepten en pilots, en continue oplevering. ‘Dat is wennen voor ASML, gewend als het is aan het klassieke proces van productontwikkeling voor hardware.’ Bus benadrukt dat die productontwikkeling voor datadiensten teamwork is. Ontwikkelaars werken samen met datascientists (die verstand hebben van data-analyse en -modellering), data engineers (die zorgen voor ‘schone’ data) en domeinexperts (die weten welke data zinvol zijn). ‘Vooral de noodzaak voor data engineering wordt nogal eens onderschat.’ De congresdeelnemers zullen de toepassing van big data in de industrie niet meer zo snel onderschatten.

• www.thehouseoftechnology.nl • www.kaakgroup.com • www.signify.com • www.asml.com

Promoting ideas. Building on experience. Remaining curious.

Industriële sensoren. Uw wensen zijn onze inspiratie. Uw processen verbeteren is onze doelstelling. Wij delen onze kennis en ervaring, en staan altijd open voor nieuwe ideeën. Samen denken we een stap vooruit en creëren we nieuwe mogelijkheden voor een succesvolle toekomst. Innovatie is onze passie – en daarmee uw concurrentievoordeel. Meer informatie: www.pepperl-fuchs.com

Your automation, our passion.

februari 2020

Transforming companies into industry leaders. Passionate, Together & Challenging

Betrouwbaar, deskundig, innovatief en persoonlijk Dat zeggen onze klanten. Pulse maakt productie-, handels- en servicebedrijven toekomstbestendig door bedrijfsprocessen te optimaliseren met het Microsoft Dynamics 365-platform. Daarmee stellen wij klanten in staat om toonaangevend te zijn in hun industrie. Daag ons uit!

Pulse heeft ruim 200 klanten in de volgende branches: Bouwtoelevering Machine- en apparatenbouw Groothandel en distributie Automotive Metaal Kunststof en chemie

www.pulse.nl Noorderpoort 21, NL 5916 PJ Venlo Hanzeweg 1a, NL 7418 AW Deventer

+31 (0)88 â&#x20AC;&#x201C; 424 28 28

info@pulse.nl

Control your future

DUURZAAMHEID

RONDE TAFEL LINK EERSTE STAP RICHTING NATIONAAL ECOSYSTEEM VOOR BATTERIJTECHNOLOGIE

SNELLERE TRANSITIE NAAR ZERO-EMISSIE VERGT BUNDELEN EXPERTISE WAARDEKETEN Wil de Nederlandse hightech industrie voorkomen dat ze voor batterijtechnologie helemaal afhankelijk wordt van Azië, moet er worden samengewerkt. Om vragen te bundelen en met elkaar aan de oplossingen te werken, heeft Brainport Development het initiatief genomen een nationaal ecosysteem te creëren. Bij wijze van eerste stap wordt samen met Link een rondetafelbijeenkomst georganiseerd.

VRAGEN KOPPELEN Binnen VDL Groep doet vooral het r&d-bedrijf VDL ETS onderzoek naar en ontwikkeling aan technologie voor de elektrificatie van zware transportmiddelen. Om dat onderzoek rendabel te houden is samenwerking met andere partijen noodzakelijk, aldus directeur Menno Kleingeld: ‘Het is zaak de vragen die bij verschillende marktpartijen leven te koppelen, zodat we die in samenhang kunnen oplossen.’ Het bedrijf heeft al flink wat ervaring met samenwerking in onderzoek. Zo is het er onlangs in geslaagd de oplaadtechnologie VDL E-Power dusdanig te verbeteren dat de oplaadtijd voor de – samen met DAF Trucks ontwikkelde – elektrische vrachtwagen verkort is van een uur naar een half uur. VDL ETS werkt ook mee aan batterij-elektrificatie van totaalconcepten, inclusief wegtransport en scheepvaart. ‘Zo participeren wij samen met Heineken in een van de thema’s van de Groene Cirkels, een platform voor bedrijven en kennisinstellingen om samen hun duurzame ambities te verwezenlijken. Doel het bier zo duurzaam mogelijk naar de haven te transporteren. Een aanzienlijk deel van dat vervoer zou met elektrische schepen kunnen worden uitgevoerd.’

TWEEDE LEVEN

Binnenkort opent LeydenJar de deuren van een proeffabriek in Eindhoven waar innovatieve accu’s geproduceerd zullen worden. Foto: LeydenJar

DOOR MARTIN VAN ZAALEN

atterijtechnologie maakt deel uit van het thema Energie, op zijn beurt een van de maatschappelijke uitdagingen die in de Meerjarenagenda van Brainport Development zijn opgenomen. De keuze voor het versterken van een batterij-ecosysteem is ontstaan uit de gesprekken die Rutger van Poppel, international business developer en projectleider batterij, gevoerd heeft met bedrijven in de 21 gemeenten van Brainport Eindhoven.

ECOSYSTEEM ‘Wereldwijd gebeurt er heel veel op het terrein van het ontwikkelen, produceren en toepassen van batterijtechnologie. Grote bedrijven als DAF en VDL zetten zich in om hun trucks en bussen te elektrificeren. Maar er zijn nog veel meer, veelal kleinere, bedrijven die met dezelfde uitdagingen geconfronteerd worden. Wij brengen partijen bijeen die complementair zijn aan elkaar en samen tot betere technologische oplossingen kunnen komen’, aldus Van Poppel. Dat de batterijcellen worden ontwikkeld en geproduceerd in Azië, is een gegeven. ‘Om te voorkomen dat we geheel afhankelijk worden van Azië, werken we hier samen in het Battery Competence Center. Om de transitie naar zero-emissie te helpen

versnellen, willen we een nationaal ecosysteem organiseren, waarin alle technologie om de cellen heen kan worden ontwikkeld.’ Dan gaat het om technologie om de opslagcapaciteit te optimaliseren, om het opladen te verbeteren en te versnellen, om batterijen te kunnen recyclen, et cetera. ‘Onze rol is het bijeenbrengen van triple helixpartijen: de academische wereld, de overheid en de industriële bedrijven, die op verschillende plaatsen in de waardeketen actief zijn. Inclusief de gebruikers, als de transporten busbedrijven, de bouwers van AGV’s, kennisinstellingen en de beheerders van infrastructuur en stedelijk gebied.’

NATIONAAL Die partijen hoeven overigens niet allemaal in de Brainport-regio gevestigd te zijn, stelt Jacline de Kort, in het Team Energie van Brainport Development verantwoordelijk voor de marketing en communicatie. ‘Als ontwikkelingsmaatschappij voor deze regio is het ons doel de concurrentiepositie van de bedrijven hier te versterken. Maar belangrijker is dat we de bedrijven bijeenbrengen die echt iets voor elkaar kunnen betekenen. Een mooi voorbeeld is de samenwerking van het Leidse LeydenJar met Solliance en Holst Centre uit Eindhoven: het benutten van hightech machinekennis voor batterijtechnologie.’

Voorts is VDL ETS bezig batterijen die voor transporttoepassingen niet meer te gebruiken zijn, een tweede leven te geven. ‘Samen met Scholt Energy Control werken we in het samenwerkingsverband V-Storage aan een containersysteem dat dienst kan doen als aanvullende bron voor het primaire elektriciteitsnetwerk. Een dergelijk systeem zou door bedrijven ook benut kunnen worden voor het afvlakken van de onrendabele piek in het stroomverbruik die vaak ontstaat bij het opstarten van de processen. Omdat het tarief gekoppeld is aan dat piekvermogen kan dat de energiekosten reduceren.’ Ten slotte noemt Kleingeld het recyclen van batterijen. ‘Wij verkennen met onder meer het Belgische Umicore welke mogelijkheden er zijn om de zware metalen in batterijen terug te winnen.’

RONDE TAFEL Een eerste stap richting een nationaal ecosysteem voor de ontwikkeling van batterijtechnologie is een ronde tafel, die Link Magazine samen met Brainport Development organiseert. Complementaire partijen, actief op verschillende plaatsen in de waardeketen, worden daarvoor uitgenodigd. ‘Een mooie gelegenheid om te bespreken hoe de hightech industrie zich het best kan organiseren om met batterijtechnologie bij te dragen aan zero-emissie’, aldus Rutger van Poppel. Het verslag van de ronde tafel wordt gepubliceerd in de april-uitgave van Link Magazine.

• www.brainporteindhoven.com • www.vdlets.nl februari 2020

SMARTGELEVERD GEÏNVESTEERD Link Magazine bericht over de levering van of de investering in smart technologie en de toegevoegde waarde daarvan voor de gebruiker. Voor meer informatie: www.linkmagazine.nl

AUTOMATISERING

FREZEN

SELO implementeert Ridder iQ en PRO.FILE

Nieuwe freeshal voor De Rooy Precision

Bij SELO, specialist in het ontwerpen en produceren van procesinstallaties en verpakkingssystemen voor de foodsector, wordt hard gewerkt aan de implementatie van het ERP-pakket Ridder iQ en de PLM-oplossing PRO.FILE van PLM Xpert. De implementatie maakt deel

uit van het project ‘SELO Future’: dat moet de fikse groei van de Hengelose onderneming beheersbaar houden en het bedrijf klaar maken voor de toekomst. GrowProud heeft de analyse en pakketselectie begeleid. www.selo.nl

De freesafdeling van De Rooy in Nuenen wordt uitgebreid met een nieuwe productiehal van 4.500 vierkante meter. Die wordt na de zomer opgeleverd en de eerste machine, een 5-assige portaalfreesmachine, wordt begin 2021 verwacht. De Rooy Precision is gespecialiseerd in nauwkeurig frezen, het De Rooy

Slijpcentrum in het CNC-vlakslijpen, profielslijpen, rondslijpen en centerloos slijpen van producten. Het bedrijf heeft klanten in onder meer de offshore, semiconductoren voedingsindustrie, waaronder ASML, Philips, Siemens en Fuji. www.rooy.nl

DISTRIBUTIE

Nieuwbouw Aalberts in Almere en Herentals Aalberts bouwt twee nieuwe faciliteiten in de Benelux. Op de bestaande locatie in Herentals, België, komt een nieuw distributiecentrum voor de snelgroeiende leidingsysteemactiviteiten. En in Almere verrijst een duurzaam productie- en distributiecentrum voor met name Aalberts’ innovatieve druk- en opslagtechnologie voor de milieuvriendelijke bouwmarkt.

Tevens komt daar de Aalberts Hydronic Flow Control Academy, waar partners, installateurs en gebouweigenaren worden getraind om in hun gebouwen het hoogste niveau van energie-efficiëntie te bereiken. Aalberts investeert in de komende vier jaar in totaal circa 60 miljoen euro in grond, gebouwen en equipment. www.aalberts.com

MEDISCHE TECHNOLOGIE

Sioux investeert in tumor-dissectieoplossing van Xyall Het Eindhovense technologiebedrijf Sioux neemt een belang in de medische start-up Xyall, dat een automatiseringsoplossing voor tumor-dissectieprocessen heeft ontwikkeld. Net als SamanTree Medical, waar Sioux recent ook geld en kennis in stopte, verbetert de Xyall-innovatie de behandeling van kanker. De oplossing van

SamanTree Medical stelt artsen in staat om kankercellen in de operatiekamer onmiddellijk te visualiseren op een chirurgisch monster. Bij Xyall gaat het om een praktische weefselscan om de juiste marge te bepalen. Die neemt pathologen de nu nog handmatige, tijdrovende tumordissectie uit handen. www.sioux.eu

MARITIEM

Kapitaalinjectie voor milieuvriendelijke Fleet Cleaner Rotterdam Port Fund heeft een belang in Fleet Cleaner genomen. Dat Delftse bedrijf heeft een robot ontwikkeld die de huid van zeeschepen ontdoet van aangegroeide algen en ander vuil. De robot, die zich met behulp van magneten aan de scheepshuid hecht, verwijdert met hogedrukwaterstralen de aangroei zowel onder en als boven de waterlijn. Fleet Cleaner is in 2018

onderscheiden met de Maritime Innovation Award. Rotterdam Port Fund is een initiatief van het Havenbedrijf Rotterdam, NIBC Bank, InnovationQuarter, Koninklijke Doeksen en de Rotterdamse ondernemers Peter Goedvolk en Luc Braams. www.rotterdamportfund.com, www.fleetcleaner.com

Maak een sprong in het diepe… Samen met ons!

HIGHTECH

EIB-lening voor Prodrive Prodrive Technologies heeft een lening van 50 miljoen euro van de Europese Investeringsbank EIB ontvangen. De Sonse hightech toeleverancier gebruikt dat geld om zijn r&d-inspanningen en productie(competenties) te vergroten. Prodrive, dat in 2018 ondanks een grote brand 218 miljoen euro omzet boekte, is actief in diverse sectoren, waaronder de hightech maakindustrie (modules voor machines

van onder meer ASML en Philips), de energiesector (Eneco’s slimme thermostaat Toon) en de automotive (modules voor elektrische voertuigen en laadpalen). EIB verstrekt langetermijnfinanciering aan initiatieven die de zogenoemde Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de EU en de Verenigde Naties dichterbij brengen. www.prodrive-technologies.com

www.wjadvocaten.nl

anders | durven | denken

februari 2020

GECERTIFICEERDE HIGH-TEC

CLEANROOMS ONTWERP

REALISATIE

INSTALLATIE

UIT DE MARKT NOORDOOSTPOLDER START NIEUW INNOVATIECLUSTER VOOR METAAL Half november vorig jaar ondertekenden negen maakbedrijven uit de Noordoostpolder een samenwerkingsconvenant met relevante regionale overheden en onderwijsinstellingen; daarmee was het Innovatiecluster Noordoostpolder (werktitel) een feit. De bindende factor bij de betrokken bedrijven – Machine Constructies Marknesse (MCM), NLR in Marknesse, Van Hees Machinery in Ens, Tube Centre Marknesse (TCM) en de Emmeloordse bedrijven Kamplacon, Kampstaal, Geesinknorba, Suplacon en Polder Staalproducties – is metaal. De kiem voor het cluster werd gelegd tijdens een onderzoek van de Metaalunie, uitgevoerd door Berenschot, naar de mogelijkheden van WBSO-subsidie voor procesinnovatie en digitalisering in de metaal. Toen ook de gemeente Noordoostpolder interesse had in een dergelijk innovatiecluster voor de metaal, gaven de acht bedrijven Berenschot de opdracht een cluster in te richten. Inmiddels zijn ook ROC Friesche Poort, Deltion, Hogeschool Windesheim en Opleidingsbedrijf Metaal aangehaakt, en wordt het cluster financieel gesteund door de provincie Flevoland en de gemeente Noordoostpolder. Doelstelling is innoveren op processen en technologieën in de metaalbewerking. Vandaar dat niet is aangehaakt bij het bestaande en nabij gelegen Innovatie Cluster Drachten (ICD), want dat focust op hightech. ‘Veel bedrijven zijn al begonnen met robotlassen, waarbij aan de machine wordt geprogrammeerd. Iedereen is

op zoek naar manieren om snel te komen tot enkel stuks- en first time right productie. Als je dat alleen moet doen, kost dat veel tijd en energie. Daarom willen wij dat samen doen. Inmiddels hebben we een kenniskring robotlassen opgericht, waaraan 35 medewerkers uit alle bedrijven deelnemen’, stelt Auke Sjoerd Tolsma, directeur bij Negen maakbedrijven in de metaal verenigden zich half november vorig jaar in het nieuwe Innovatiecluster Noordoostpolder. Foto: Innovatiecluster NOP Polder Staalproducties en voorzitter van het het Innovatiecluster Agrofood. richt zich op bedrijven in de metaalcluster. ‘Smart industry gaat heel erg Dat telt de nodige maakbedrijven of maakindustrie op een halfuur tot hard, wij moeten mee in de digitaliin de agrotechniek die veel metaal drie kwartier rijden vanaf Emmesering en willen elkaar ook daarin verwerken, bijvoorbeeld in beregeloord. Tolsma: ‘We vragen veel inzet vinden. Denk bijvoorbeeld aan en verwachten dat deelnemers overal nings- en sorteerinstallaties. Ook AGV’s, automatisch transport in de dat moet helpen de Noordoostpolder aanwezig zijn. Er is nog ruimte voor fabriek, maar ook automatisch calbekend te maken als echte metaalbedrijven die goed bij ons passen. culeren. Uiteindelijk willen we naar regio.’ Daarnaast verwacht ik dat we op de complete toeleverketen kijken: www.ocnoordoostpolder.nl termijn ook gaan samenwerken met welke schakels ontbreken nog, welke moeten we versterken? Zo willen we komen tot de sterke regio die ons voor ogen staat.’ Een ander speerpunt is het boeien en binden van het huidig personeel en van nieuwe instroom, al vanuit het basisonderwijs. ‘We hebben de onderwijsinstellingen en de gemeente hard nodig om de opleidingen te laten aansluiten bij onze toekomstige behoefte. Hetzelfde geldt voor de om- en bijschoolmogelijkheden die ons helpen aan goed personeel’, zegt Tolsma. ‘En gemeente en provincie dragen hier graag aan bij, zij hebben ook belang bij een sterke regio.’ Het Innovatiecluster Noordoostpolder

WÜRTH BOUWT FLAGSHIP STORE IN DEN BOSCH Würth Nederland breidt zijn hoofdkantoor in Den Bosch uit met een Flagship store. Daar worden vanaf september 2020 20.000 producten direct geleverd uit het centrale magazijn. Door ‘click & collect’ kan de klant eenvoudig en binnen het uur beschikken over het gewenste product en kan hij het daar ophalen. De nieuwbouw van 842 vierkante meter is duurzaam van opzet met onder meer gasloze energieopwekking en warmtepompen. De Würth-

Groep bestaat uit 400 ondernemingen in ruim tachtig landen. In 2018 bedroeg de groepsomzet 13,6 miljard euro. Het leveringsprogramma omvat ruim 125.000 producten: van schroeven, pluggen en gereedschappen tot chemisch-technische producten en elektronische onderdelen. Würth Nederland in Den Bosch was in 1962 de eerste vestiging buiten Duitsland. www.wurth.nl

Experienced IN HIGH TECH ELECTRONICS FOR MORE THAN 20 YEARS! • Design and engineering • Assembling electronics • Supply chain management

• Box building • System integration • Testing and programming

WWW.EPRPARTNER.COM

februari 2020

THE INTEGRATOR.

LINKING INDUSTRY AND INNOVATION. VSE houdt het overzicht en houdt het simpel. Voor u! ALS HET GAAT OM: Motion control

Industriële automatisering

Hygiënisch ontwerp

Robot-integratie

Vision & Sound applicaties

Service & onderhoud

www.vse.nl

move forward WWW.APEXDYNA.NL | +31 (0)492 509 995 APEX Dynamics levert de essentiële onderdelen voor de mechanische aandrijving van machines en robots van morgen. Met onze innovatieve producten, diepgaande kennis, snelle reactie, korte levertijden en jarenlange ervaring helpen we niet alleen u als klant maar zorgen wij er ook voor dat de wereld om ons heen vooruit beweegt!

SPELINGSARME TANDWIELKASTEN, TANDHEUGELS EN RONDSELS

februari 2020

UIT DE MARKT DÉ OPLOSSING VOOR DICHTEN GAT INDUSTRIE-ONDERWIJS NOG ALTIJD NIET VOORHANDEN In de digitaliserende industrie komt het er voor medewerkers op aan dat ze kennis hebben van de nieuwe, specialistische technologie en ermee weten om te gaan, dat ze kunnen samenwerken met andere disciplines en dat ze zichzelf weten te sturen. Drie competenties die in de jaren negentig – in de tijd van Het Nieuwe Leren – al van groot belang werden gezien voor het beter op elkaar laten aansluiten van het aanbod van het onderwijs op de vraag van het bedrijfsleven. Anno nu lijkt daar nog niet veel van terechtgekomen, erkent Robert-Jan Simons. Hij is emeritushoogleraar Didactiek in digitale context en dga van leeradviesbureau Visie op Leren. Simons geeft veel lezingen en masterclasses over leren in organisaties. ‘Er is in het onderwijs zeker meer tijd en energie gestoken in samenwerken en zelfstandigheid. Maar dat is dan wel weer ten koste gegaan van de diepgang van de verworven kennis’, verklaart hij de onvrede bij ondernemers over het niveau van schoolverlaters en afgestudeerden. ‘En ja, er is meer tijd gestoken in zelfstandigheid, maar nog niet in zelfstandig leren, in het ontwikkelen van een houding om, als je iets niet snapt, zelf het initiatief te nemen uit te zoeken hoe het zit.’ Jammer, want een mens wordt tegenwoordig geacht een ‘leven lang te leren’. Dat het er niet van gekomen is, heeft alles te maken met een traditionele wijze van toetsen waaraan hardnek-

kig wordt vastgehouden, duidt Simons. ‘De docent wil nog steeds vooral dat zijn leerlingen doen wat hij zegt, op tijd zijn en de kennis die hij hen verschaft uit het hoofd leren. Maar hij stimuleert niet dat ze nieuwsgierig zelf op zoek gaan naar antwoorden. Want hij wil zijn leerlingen objectief kunnen toetsen. Die manier van werken is echter alleen geschikt om na te gaan of ze de voorgelegde kennis in hun hoofd hebben zitten en het is ook nog eens slecht voor de motivatie. Als je wilt nagaan of ze vaardig zijn in het toepassen van de kennis moet je formatief toetsen. Een leerling krijgt dan geen cijfer, maar een oordeel van de docent over de mate waarin hij een vaardigheid beheerst. Maar dat is wel een subjectief oordeel. Het beste is dan ook een systeem op te tuigen waarin leerlingen afwisselend, objectief getoetst worden op het bezitten van kennis en formatief op het bezitten van de vaardigheden om die kennis toe te passen.’ Voor het vergroten van het vermogen tot zelfstandig leren, samenwerken én het bijbrengen van meer diepgaande kennis en vaardigheden, komt Simons met een bekend fenomeen: het duaal onderwijs. Het programma daarvan verzorgen publiek onderwijs en bedrijfsleven samen. Het bestaat deels uit kennisoverdracht en deels uit werken in de praktijk. Over duaal onderwijs is in Nederland vooral veel gepraat. In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland

heeft het veel meer gestalte gekregen, maar ook daar voldoet het nog niet aan het ideaalbeeld, weet Simons. ‘Betrokken bedrijven willen natuurlijk vooral dat de leerlingen die dingen leren die ze binnen hún onderneming nodig hebben. Terwijl het natuurlijk beter is, als de leerlingen de opgedane kennis toepassen in vier of vijf bedrijven, zodat Robert-Jan Simons. ‘De docent wil nog steeds vooral dat zijn ze breder inzetbaar leerlingen doen wat hij zegt.’ Foto: Visie op Leren. worden. Voor de scholen betekent dat als een onderwijsvorm om die twee echter dat er bij een opleiding veel bedrijven betrokken moeten worden, werelden toch bijeen te brengen. Een school die leerlingen de gelegenwaarmee de docenten allemaal goed heid biedt kennis op te doen in een contact moeten onderhouden om omgeving die veel lijkt op een zich op de hoogte stellen van de bedrijf. ‘Dat geeft goede resultaten. nieuwste specialistische kennis daar. Logisch, want echt inzicht in de In een adviestraject dat ik heb vermaterie doe je op door kennis toe te zorgd voor duaal onderwijs in Zwitserland, heb ik gemerkt dat bedrijven passen, niet door erover te lezen in een boek.’ In 2008 startte de Sapde stof niet diepgaand genoeg vinfabriek in Ede, een leerwerkbedrijf den en docenten geen kans zien al dat de kloof tussen leren en werken die bedrijfscontacten te ondermoest dichten – en de voedingshouden.’ middelensector van goedopgeleide Kortom, in theorie is wel duidelijk arbeidskrachten voorzien. In 2012 welke vorm van onderwijs de leerging de fabriek alweer failliet: die lingen zo goed mogelijk voorbereidt leverde te weinig mensen af en voor op een baan in de industrie. Die in praktijk brengen blijkt een stuk lasti- de sapjes was geen markt. www.visieopleren.nl ger. Simons ziet de ‘simulatieschool’

INNOVATIECLUSTER DRACHTEN OFFICIEEL SMART INDUSTRY FIELDLAB De bedrijven van Innovatiecluster Drachten (ICD) zijn verregaand gedigitaliseerd. Ze produceren slim en zeer flexibel. Bovendien zitten ze in tal van onderwijsprogramma’s samen met de kennisinstellingen. De status ‘fieldlab’ die het ICD nu mag voeren is terechte bevestiging van hun voorbeeldfunctie voor de toekomstige maakindustrie. Namens Smart Industry, opgericht door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en bestaande uit TNO, de Kamer van Koophandel, Koninklijke Metaal Unie, brancheorganisatie FME en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, reikte programmadirecteur Smart Industry en directeur

TNO Egbert-Jan Sol donderdag 23 januari een plaquette uit die hoort bij de officiële status van Smart Industry Fieldlab. Want zo mag Innovatiecluster Drachten zich voortaan noemen. Fieldlabs zijn praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht smart industryoplossingen ontwikkelen, testen en implementeren. Ze vormen bovendien een omgeving waarin mensen deze oplossingen leren toe te passen. Daarnaast stimuleren en versterken ze samenwerking met onderzoek, onderwijs en beleid. Nederland telt 45 Smart Industry Fieldlabs. Sol schetst een weinig rooskleurig maar realistisch toekomstscenario

voor de technische maakindustrie en ziet fieldlabs als noodzakelijke hulp voor bedrijven om goed door de komende tien tot twintig jaar heen te komen. ‘Voor wie aan de slag wil met digitaliseren of andere smart industry-technieken, kan het soms lastig zijn om dat praktisch aan te pakken’, legt Sol uit. De veranderingen gaan zo snel, niemand kan het meer alleen. ‘Daarom moet je kennis en ervaring delen met anderen en daar zijn de bedrijven van Innovatiecluster Drachten best goed in. In Amerika innoveren bedrijven vooral top down en houden alles voor zichzelf. Dat doen wij in Europa anders. Nederland is een echt innovatieland, maar niet top down. Op basis van

wederzijds vertrouwen delen wij kennis op de werkvloer en gaan we ervan uit dat de ander je niet oplicht.’ Je kunt immers beter samenwerken, kennis delen en innoveren, dan elkaar beconcurreren. ‘En oplichten doe je elkaar niet, want je komt elkaar op het voetbalveld, in de kroeg en in de kerk weer tegen. Dit fenomeen is belangrijker dan subsidies en bestaat in de vorm van een netwerk of ecosysteem in NoordNederland ook. En Innovatiecluster Drachten speelt hierin een vooraanstaande rol.’ www.icdrachten.nl

februari 2020

SAMENONDERNEMEN Link Magazine signaleert fusies, allianties en overnames in de industrie. Voor meer informatie: www.linkmagazine.nl

OVERNAMES AUTOMOTIVE

INTORQ nieuwe aanwinst voor Kendrion Kendrion, producent van elektromagnetische componenten, heeft het Duitse INTORQ overgenomen. INTORQ produceert in Duitsland, de VS, India en China veersystemen voor remmen die voornamelijk hun weg vinden in de autobranche. Ook voor Kendrion is dat de belangrijk-

ste sector: circa twee derde van de omzet wordt daarin behaald. Het beursgenoteerde bedrijf doet onder meer zaken met merken zoals Volkswagen, Daimler en Hyundai en hun toeleveranciers zoals Delphi. www.kendrion.com

ELEKTRONICA

Philips-tak huishoudelijke apparaten in etalage Philips zet de divisie huishoudelijke apparaten (onder meer koffiezetters en strijkijzers), goed voor een jaaromzet van 2,3 miljard euro, in de etalage. Volgens topman Frans van Houten past die tak niet meer bij de op gezondheidstechnologie gebaseerde kernactiviteiten. De divisie personal health (scheerapparaten, elektrische tandenborstels en zo meer, goed voor 3,5 miljard jaaromzet) wordt niet afgesplitst. Een

besluit om de divisie te verkopen dan wel te verzelfstandigen (naar de beurs te brengen) is nog niet genomen. Voor de tv-activiteiten werd alweer jaren geleden tot verkoop aan het Chinese TPV Vision besloten. De lichtactiviteiten werden in 2016 verzelfstandigd en onder de naam Signify naar de beurs gebracht. www.philips.com

bestaande uit Radio Holland Group (Rotterdam), VBH (Amsterdam) en Aerius Marine (Hamburg). Radio Holland levert navigatie- en communicatieapparatuur en maritieme elektronica. VBH is een leverancier van hoogwaardige audiovisuele, connectiviteits- en beveiligingsproducten voor superjachten. Aerius levert verwarming, ventilatie

& airconditioning en koelen branddetectieoplossingen voor cruiseschepen, marineschepen en megajachten. Pon Holdings is onder meer actief op de maritieme markt en verkoopt en onderhoudt onder andere Caterpillar-motoren en generatoren. www.pon.com

HYDRAULICA

Danfoss verdubbelt door overname hydraulica Eaton Technologieonderneming Danfoss wil de hydrauliekactiviteiten van Eaton voor circa 3 miljard euro in contanten overnemen. Volgens de Zweedse multinational is dat ‘een unieke kans’ om de nummer 1 ter wereld in mobiele en industriële hydraulica te worden. Eaton Hydraulics (11.000 medewerkers, 2 miljard euro omzet) belevert markten als de landbouw, bouw en

industrie. Het gaat deel uitmaken van Danfoss Power Solutions. Danfoss (28.000 werknemers, 6,3 miljard omzet) bedient klanten in ruim honderd landen. Danfoss’ oplossingen worden onder meer gebruikt in koeling, airconditioning, verwarming, motorregeling en mobiele machines. www.danfoss.com www.eaton.com

VERPAKKINGEN

Morpak neemt verpakker Van Veghel over Verpakkingsspecialist Morpak in Weert heeft branchegenoot Van Veghel Industrial Packaging in Eindhoven overgenomen. Samen staan de twee familiebedrijven sterker in een zeer concurrerende markt die door schaalvergroting en forse investeringen in innovatie

gekenmerkt wordt. Omdat ze over de modernste ontwerpen productietechnologieën en een hoge mate van vakmanschap beschikken, ondervinden klanten direct voordeel van de krachtenbundeling. www.morpak.nl

Brilliance in engineering

BKL is een kwalitatief hoogwaardige onderneming dat specialistische machines (o.a. hijs- en hefgereedschappen en testequipment) ontwikkelt voor gerenommeerde OEM-ers in diverse sectoren. Dankzij de combinatie van uitstekende productiefaciliteiten en de ervaring en creativiteit van vijftig professionals bouwen we deze specialistische machines zelf. Onze kennis excelleert in:

METAAL

Van Wijngaarden onder paraplu van VOF Het Verenigd Ondernemers Fonds (VOF) heeft samen met ondernemer Aart Koster het Houtense metaalbedrijf Van Wijngaarden overgenomen. Hennie van Wijngaarden kwam op zijn zoektocht naar een opvolger uit bij VOF, omdat dat fonds een strategie gericht op continuïteit en niet op winstmaximalisatie voorstaat. VOF investeerde recent ook al in een ander metaalbedrijf: Drameco in

Coevorden. Van Wijngaarden is gespecialiseerd in (de bewerking van) technisch hoogwaardige metaalproducten en bedient ruim honderd klanten in onder meer de machinebouw, transport-, voedings- en meubelindustrie. Het bedrijf gaat onder leiding van Aart Koster op dezelfde plaats en onder de oude naam door. www.verenigdondernemersfonds.nl, www.metaalbedrijfvanwijngaarden.nl

› Inspection

› Production

› Services

EXPERTS IN SAFETY BKL inspecteert en keurt “tooling’. Daarnaast ontwikkelt en levert het bedrijf uitgekiende hijs- en hefwerktuigen (IIA verklaring, CE) en assembleert deze op locatie in Nuenen.

Collse Heide 1 | 5674 VM Nuenen | The Netherlands T: +31 (0)40 2951444 | info@bkl.nl | www.bkl.nl

MARINE

Pon 100 procent eigenaar RH Marine Group Pon Holdings is voornemens het meerderheidsbelang van Parcom Capital in RH Marine Group

EXPERTS IN SAFETY

› Engineering

(voorheen Imtech Marine) over te nemen. Daarmee wordt Pon 100 procent eigenaar van die groep,

Mechatronic and mechanical solutions Inspection maintenance and repair Hoisting - & lifting tools, special machinery

februari 2020

ADVERTORIAL

BOZ GROUP ZIET STEEDS MEER VRAAG VANUIT HIGHTECH-SECTOR, MAAR…

‘MEER KLANTEN KUNNEN VOORDEEL TREKKEN UIT LASERLASSEN’ Hoewel de laserlastechniek an sich niet nieuw is, is menig maakbedrijf er niet erg bekend, laat staan vertrouwd, mee. Een gemiste kans, want vergeleken met conventionele technieken biedt laserlassen grote voordelen. Zoals: sneller produceren, een veel hogere nauwkeurigheid en een kwalitatief beter en mooier eindproduct. Wij, als BOZ Group, waren in 2005 een van de eerste toeleveranciers in de plaatbewerking die ermee aan de slag gingen. Steeds meer klanten doen hun voordeel met de enorme kennis en ervaring die wij sindsdien hebben opgebouwd.

andaag de dag zijn wij de toeleverancier – lees: plaatbewerker die geen eigen product heeft – met ‘misschien wel de grootste laserlascapaciteit van Europa’. Dit zeggen wij niet zelf, maar dat horen we van machineleverancier Trumpf, waarmee we al heel lang een prima relatie hebben en waarvan wij onze laserlassystemen en software-besturingsoplossingen betrekken.

SUPER-STRAK PRODUCT BOZ Group heeft de afgelopen vijftien jaar flink geïnvesteerd in uitbreiding en vernieuwing van haar laserlascapaciteit . We hebben in Bergen op Zoom nu drie cellen draaien. Allemaal met de nieuwste technologie, die ook nog eens 100% compatible en uitwisselbaar zijn. Daardoor kunnen wij onze klanten een hoge mate van continuïteit en korte doorloop- en levertijden bieden. Daar komt bij dat met laserlassen het lasproces sneller en aanzienlijk nauwkeuriger verloopt. Vooral omdat de warmte-inbreng beperkt is. Bij conventioneel lassen is die veel hoger, zodat het materiaal kan gaan vervormen en de warmte-inbreng in het eindproduct zichtbaar is. Laserlassen voorkomt dat en het product ziet er beter, mooier uit. Nabewerken – slijpen, herstellen? Dat vervalt grotendeels, of zelfs helemaal. De dunne las plaatselijk beitsen en je hebt een super-strak eindresultaat. TELESCOOP De laserlastechniek wordt al best lang toegepast in markten als de automotive. Bijvoorbeeld het lassen van daken. Effectief, snel en met behulp van robots; daarvoor leent de technologie zich heel goed. De markten die BOZ Group met laserlassen bedienen zijn divers. Onze klanten zijn actief in onder meer de agro-, voedingsmiddelen -, medische -, elektro-

Familiebedrijf BOZ Group in Bergen op Zoom (130 medewerkers, 12.000 m2 productievloer) is specialist in de ontwikkeling & engineering, bewerking, poedercoaten en assemblage van plaatdelen, complexe lassamenstellingen, modules en compleet geassembleerde machines en apparaten aan onder meer de voedingsmiddelen-, agro-, elektrotechnische, medische en farmaceutische industrie en de machine- en apparatenbouw.

technische- en hightech-sector. Corné van Opdorp, directeur van het in 1975 door zijn vader Harry opgerichte bedrijf: ‘We zien steeds meer vraag vanuit de hightechsector. Een voorbeeld: wij maken lassamenstellingen voor de telescoop die de komende jaren op een hoogvlakte in Chili gerealiseerd wordt. Wij, als BOZ Group, maken daar precisie-onderdelen voor. En ja, daar zijn we best trots op.’ NAAR MEER CONNECTIVITEIT De investeringen die BOZ Group sinds 2005 heeft gedaan om bij te blijven met de razendsnelle ontwikkelingen in laserlastechnologie en capaciteitsvergroting betalen zich uit – voor de groep én zeker ook voor haar klanten. ‘Het maakt de productie van onderdelen mogelijk die tot dusver onmogelijk waren. ‘Op die weg gaan we door, ook samen met partners – oem’ers en toeleveranciers dieper in de keten – door stappen te maken in connectiviteit. ‘Intern kunnen we nagenoeg 100% digitaal werken,’ zegt Corné van Opdorp. ‘Dat doortrekken in de keten is de volgende stap naar de realisatie van de smart factory. ’ De enorme kennis en kunde van processen en procesverbeteringen die onze medewerkers in al die jaren hebben opgedaan, is daarbij onontbeerlijk. ‘Met ruim 1000 verbetervoorstellen per jaar vanaf de productievloer lopen we, als ik de benchmark mag geloven, ver voorop in de markt.’

BOZ Group Bongaertsweg 8 4612 PL Bergen op Zoom T +31 (0)164 24 09 10 F +31 (0)164 25 29 65 E boz@bozgroup.eu I www.bozgroup.eu

UIT DE MARKT VERZELFSTANDIGDE QRM-CELLEN VERGROTEN WINSTGEVENDHEID KAAK Jürgen van Aalst was jarenlang hrmanager bij de Kaak Group in Terborg, fabrikant van industriële productielijnen voor brood en pizza met momenteel zo’n 850 mensen op de loonlijst. Van Aalst deed de werving en selectie van vast en tijdelijk personeel voor het gehele bedrijf, of het nu ging om een vacature voor een secretaresse of een engineer. Daartoe onderhield hij contact met ongeveer twintig à dertig wervingen selectiebureaus en uitzend- en detacheringsbureaus. De een omdat die goed ingevoerd was in de arbeidsmarkt in een regio, de ander om z’n specialisatie in bepaalde typen functies. Van Aalst nam het gehele traject voor zijn rekening, van de eerste contacten met de afdelingsmanager over een vacature tot en met het finale gesprek met de kandidaat over de precieze arbeidsvoorwaarden. Deze ‘360 graden’-manier van werken vloeide voort uit een meerjarig QRM-traject bij Kaak. QRM (Quick Response Manufacturing) moet doorlooptijden in processen verkorten. Het werken in QRM-cellen is een effectief middel gebleken om het aantal overdrachten binnen processen te verminderen en daarmee wachttijd te elimineren. Dat geldt zowel in een productie- als een kantooromgeving: met elkaar samen-

werken aan één opdracht en deze (zo ver mogelijk) afmaken is effectiever en sneller dan een order in etappes uitvoeren. Nu was het onderhouden van de contacten met alle bureaus tijdrovend en over elke aanstelling moest een marge betaald worden. Dus ontstond het idee om de quick response office cell van Van Aalst te verzelfstandigen tot een aparte BV binnen de Kaak Group. Dat leidde tot de oprichting in 2015 van Jaws, met Van Aalst als directeur. Gestart als onderneming met één klant – Kaak – bedient Jaws tegenwoordig, vanuit vestigingen in Enschede en Terborg ruim honderd opdrachtgevers in een regio tussen grofweg Arnhem en het noorden van Twente. ‘In het begin focusten we op klanten met een technisch profiel en werkten we soms samen met andere bureaus, maar inmiddels werven en selecteren we voor opdrachtgevers in verschillende sectoren en doen we alles op eigen kracht.’ In de lijn van de QRM-filosofie vervullen de accountmanagers van Jaws alles wat nodig is om een klant te werven tot en met het selecteren van kandidaten voor diens vacatures. ‘Ook 360 graden rond. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor het vinden van nieuwe klanten, maar onderhouden ook een flink netwerk van

SPIKE EN TNO WERKEN SAMEN AAN VERBETERDE BATTERIJPRESTATIES SPIKE Technologies en TNO werken samen aan nieuwe algoritmen die de prestaties en veiligheid van batterijen in elektrische voertuigen aanzienlijk kunnen verbeteren. Daarvoor is een NWO Take Off-subsidie toegekend. TNO Powertrains in Helmond doet al jaren onderzoek naar de aandrijflijnen van e-voertuigen, onder andere met de insteek de prestaties, levensduur en veiligheid van batterijen te optimaliseren. SPIKE ontwikkelt en produceert batterijmodules voor een scala aan toepassingen, voornamelijk gericht op e-voertuigen. SPIKE is een spin-off van team STORM Eindhoven, dat op een zelfontwikkelde elektrische motorfiets in tachtig dagen rond de wereld reed. De samenwerking is gericht op de

integratie van innovatieve software in het batterijbeheersysteem (BMS) van SPIKE’s batterijmodules. Het BMS is het brein van een batterij: het bewaakt de batterijcellen en reguleert de datacommunicatie naar een centraal systeem. Door de algoritmen te gebruiken die in het onderzoek met TNO zijn ontwikkeld, kan SPIKE de laadstatus van een batterij met extreme precisie schatten. Bovendien maken de algoritmen en modellen een nauwkeuriger schatting van de ‘gezondheid’ van batterijen mogelijk. Ook is het mogelijk om preciezer het einde van de levensduur van een batterij te voorspellen. www.spike.global www.tno.nl

professionals en gaan daarin zelf op zoek om vacatures te vervullen. Dat zorgt voor eigenaarschap en ondernemerschap. Die duizendpoten vinden is niet altijd even eenvoudig, maar omdat ik zelf jarenlang op deze wijze heb gewerkt, herken ik die veelzijdigheid ook bij anderen.’ Voor Kaak betekent het dat het een winstgevende activiteit aan de groep heeft kunnen toevoegen. Inmiddels is langs dezelfde QRM-route de start-up K3D ontstaan, gespecialiseerd in het 3D-metaalprinten. ‘Zo versterkt de Kaak Group als geheel haar winstgevendheid. En mocht een nieuwe activiteit op een gegeven moment succesvoller en groter worden dan het ontwikkelen en bouwen van bakkerijmachines, dan vinden ze dat geen probleem.’ www.jaw-s.nl www.k3d.nl

Jürgen van Aalst was hr-manager bij de Kaak Group en werd directeur van Jaws, met Kaak als eerste klant. Foto: Jaws

TUINTE: ÉÉN NAAM VOOR DRIE WERKMAATSCHAPPIJEN De werkmaatschappijen Tumakon engineering & machinebouw, Tuinte machinefabriek en TDO technical services gaan door onder één naam: Tuinte. Samen met de nieuwe pay-off ‘Smart industrial solutions’ zorgt dit voor duidelijkheid over waar het multidisciplinaire familiebedrijf voor staat. Tuinte, met de thuisbasis in Hengevelde, heeft ruim

80 medewerkers en is ook buiten de landsgrenzen actief in advisering en ondersteuning van opdrachtgevers in diverse industrieën op drie gebieden: complete engineering & machinebouw, toelevering van hoogwaardige onderdelen en modules en onderhoud van machineparken. www.tuinte.com

GRONINGEN THUISBASIS VAN EUROPEES HYPERLOOP CENTER Het Europees Hyperloop Center (EHC) komt in de provincie Groningen. Cruciaal onderdeel ervan is een testbaan van drie kilometer, waarop het revolutionaire transportsysteem op hoge snelheid getest zal worden. Die tests gaan uitwijzen of de hyperloop een realistisch alternatief is voor het vervoer van mensen en goederen op korte afstandsvluchten. De elektromagnetisch aangedreven voertuigen, die tweemaal zo veel personen kunnen vervoeren als de huidige hogesnelheidstrein, verplaatsen zich in een lagedrukbuizensysteem. Reizen met de hyperloop is CO2-neutraal en erg snel. De trip Amsterdam-Eindhoven

duurt vijftien minuten. Daarmee biedt deze technologie een duurzame oplossing voor de exponentieel groeiende passagiers- en goederenstromen. In het learning center van het EHC zal aan Europese standaardisatie, veiligheidsnormen en de reisbeleving van passagiers gewerkt worden. De bouw start dit jaar en is naar verwachting in 2022 afgerond. Het Delftse Hardt Hyperloop, wereldwijd een toonaangevend hyperloopbedrijf, is de initiatiefnemer van het EHC. Partners van het eerste uur zijn onder meer Koninklijke BAM Groep, Tata Steel Europe en Royal IHC. www.hardt.global

februari 2020

Development and Engineering of Mechatronic systems Would you enjoy developing ground-breaking new technologies in a multidisciplinary team? A great opportunity is waiting for you at DEMCON! We are a high-end technology supplier of products and systems in the areas of hightech systems, industrial

systems and medical devices. We support our clients along the entire system development chain, from proof of principle, prototyping and pre-production to series production. Join us at DEMCON and experience how your own capabilities grow in a team of technology professionals! www.demcon.nl

februari 2020

UIT DE MARKT TEGEMA KAN MET MODULAIR ASSEMBLAGEPLATFORM SNEL UITEENLOPENDE PROCESSEN BOUWEN Anderhalf jaar geleden heeft Tegema besloten zich toe te gaan leggen op het optimaal inrichten van hoognauwkeurige assemblageprocessen voor de hightech industrie. Daartoe heeft het een modulair assemblageplatform ontwikkeld waarmee snel en voor uiteenlopende toepassingen processen ontwikkeld en gebouwd kunnen worden, vertelt Tegemadirecteur Pierre van Lamsweerde. In het verleden bouwde Tegema af en toe van dergelijke machines, nu is het een substantieel deel van de business aan het worden. Een voorbeeld is de machine die nu voor Adimec gebouwd wordt. Adimec is een oem’er van high-end camerasystemen met een extreem hoge beeldkwaliteit voor markten als de medische technologie, de semicon en high end security. Met de Tegema-machine kan volautomatisch de CMOS-beeldsensor uitgelijnd worden op het optiek. ‘Die sensor zet het licht om in beeld. Om dat goed te kunnen doen, positioneert onze

machine sensor en optiek exact in de juiste hoek ten opzichte van elkaar. Vervolgens worden ze verlijmd. Het ontwikkelen en bouwen van deze processen deed Adimec tot nog toe zelf. Omdat het bedrijf hard groeit en zijn engineeringscapaciteit wil vrijhouden voor klantspecifieke applicaties, is het met ons in zee gegaan.’ Vooralsnog bouwt Tegema één assemblagemachine voor Tegema. ‘Maar het zouden er meer kunnen worden.’ Dankzij de modulariteit van het assemblageplatform dat Tegema gebruikt, kunnen er snel compleet andere assemblageprocessen mee ontwikkeld en gebouwd worden. ‘In het platform ligt 80 procent van het proces al vast. Afhankelijk van wat de klant nodig heeft, kunnen uiteenlopende vormen van motion control worden toegevoegd. Het maakt niet uit of voor het proces bijvoorbeeld een robot of juist een hexapod nodig is. Of dat er voor het maken van de verbinding niet gelijmd maar

gelast moet worden’, aldus Van Lamsweerde. Die flexibiliteit van het platform maakt het mogelijk ook voor bijvoorbeeld de fotonicamarkt processen te maken, weet hij. ‘Voor optic sensing moet een fiber heel nauwkeurig op een optische chip worden bevestigd, om het optische signaal in een elektrisch om te kunnen zetten. Ons platTegema legt zich toe op het optimaal inrichten van hoogform zorgt voor de nauwkeurige assemblageprocessen voor de hightech industrie. Foto: Tegema nauwkeurige uitlijning en verlijmt vervolgens robotica, software en big-datatechfiber en chip.’ nologieën. Om met die competenties Het Eindhovense Tegema is een productieprocessen te ontwikkelen multidisciplinaire systeemintegrator met meer dan honderd ingenieurs en en bouwen die onder meer inspelen op de toenemende behoefte aan bedrijfsadviseurs op de loonlijst. Het mass customization. bedrijf heeft ruime ervaring met www.tegema.nl precisiemechanica en mechatronica www.adimec.com en combineert dat met de nieuwste

ALS DUITSE MEGA-OPDRACHT DOORGAAT, MOETEN THALES EN TOELEVERANCIERS GROEIEN Damen Shipyards en hightech bedrijf Thales hebben goede kans de grootste opdracht uit hun geschiedenis binnen te halen. Het Duitse parlement moet nog akkoord gaan, maar als dat het geval is, kunnen de bedrijven aan de slag met een klus van de Duitse marine: de bouw van vier fregatten (MKS-180), goed voor een totaalomzet van 5,3 miljard euro. Hoeveel omzet dat voor Thales als onderaannemer betekent, wil woordvoerder Job van Harmelen niet kwijt. Duidelijk is dat er vele miljoenen gemoeid zijn met de ontwikkeling, bouw en service van de elektronische systemen en radars die het bedrijf voor de schepen gaat leveren. Als de opdracht definitief wordt binnengehaald, vormt dat de afronding van een lang, complex en kostbaar aanbestedingsproces. ‘We zijn er meer dan een jaar mee bezig geweest. Die tijd is nodig om de klant aan te tonen dat wij aan alle requirements konden voldoen, niet alleen voor de ontwikkeling en bouw, maar ook voor de service van de systemen die tientallen jaren

moeten meegaan’, aldus Van Harmelen. Zo’n grote klus vergt vanzelfsprekend veel extra personeel. De opdracht levert voor circa 250 van de 1.600 werknemers van Thales in Hengelo tien jaren werk op. De afgelopen drie jaar heeft het bedrijf in Nederland 250 mensen per jaar aangenomen. ‘Daar moet je dan wel de uitstroom van aftrekken, met name van mensen die met pensioen zijn gegaan. In Nederland hebben we nu, inclusief de flexibele schil, ongeveer 2.200 mensen in dienst. Daarmee zijn we gegroeid, hetzelfde geldt voor onze vestigingen in Duitsland.’ Gaat de opdracht door, dan is verdere groei nodig. Veel van het werk zal worden uitgevoerd in Duitsland: Thales legt plusminus 70 procent van het werk neer bij de Duitse dochteronderneming en bij Duitse toeleveranciers. Veel toeleveranciers hebben tijdens het aanbestedingstraject reeds hun inbreng geleverd. Thales is bezig de supply base op de inzet nader voor te bereiden. Meer details wil Van Harmelen daarover niet kwijt.

De te bouwen fregatten zijn 155 meter lang en kunnen worden ingezet voor bijvoorbeeld anti-piraterijmissies of het opsporen van onderzeeboten. Thales gaat dezelfde AWWS-systemen (Above Water Warfare Systems) leveren, die het ook levert voor M-fregatten van de Koninklijke Marine en voor twee fregatten van de Belgische marine. De nieuwe Duitse fregatten moeten

omstreeks in 2027 in de vaart komen. De kogel is nog niet door de kerk. Concurrent German Naval Yards, dat de aanbesteding verloor, heeft bij de rechter bezwaar aangetekend tegen de gunningsbeslissing. Voorts moet het Duitse parlement dus nog instemmen. Het is niet bekend hoeveel tijd daarmee gemoeid is. www.thalesgroup.com

OOST NV HELPT INNOVATIEPROGRAMMA BOESSENKOOL TE VERSNELLEN Machinefabriek Boessenkool uit Almelo heeft vanuit het Innovatiefonds Overijssel een financiering ontvangen van ontwikkelingsmaatschappij Oost NL om in vier duurzame innovaties snellere stappen zetten. Zo kunnen machines die spuitbussen en hun restinhoud 100 procent recyclen eerder op de markt komen. Het innovatieprogramma biedt start-ups die aan veelbelovende innovaties werken de kans onder de vleugels van Boessenkool uit te

groeien tot een zelfstandige onderneming. De andere projecten zijn Kinext (een technologie om kinetische energie in een stalen vliegwiel op te slaan), een elektrische tractor met een aanpasbare spoorbreedte en drones met de tilkracht om personen te vervoeren. Naar verwachting leidt het innovatieprogramma direct tot circa veertig banen extra. www.boessenkool.com www.oostnl.nl

februari 2020

ADVERTORIAL

COMMERCIEEL MANAGER JOB KUIJPERS:

‘KENNISINTENSIEVE PROJECTEN ZIJN ONS ALS ONTWERPENDE BOUWER OP HET LIJF GESCHREVEN’ Kennisintensieve, complexe projecten. Heembouw mag daar graag zijn tanden in zetten. Commercieel manager Job Kuijpers: ‘Projecten die veel vragen aan creativiteit, inzicht en slimme oplossingen, passen perfect bij onze rol als ontwerpende bouwer, met ons eigen architectenbureau. De maakindustrie is bij uitstek een branche waar wij onze kennis en expertise kwijt kunnen. Heembouw heeft al veel projecten voor productie- en food gerelateerde bedrijven turnkey gerealiseerd. Hoe het interne proces bij onze klanten in hun nieuwe huisvesting een goede plek krijgt, is daarbij cruciaal.’ ORANGEWORKS OSS

et adviestraject dat Heembouw dan ingaat, is intensief. ‘Wij kunnen goed met onze klanten meedenken en hen (mede) adviseren hoe hun proces het beste vorm gegeven kan worden en zo slim mogelijk in de nieuwe huisvesting gepast kan worden. Samen met ons architectenbureau Heembouw Architecten gaan we aan de hand van de wensen van de klant aan de slag. Hoeveel producten wil een klant in zijn nieuwe fabriek dagelijks produceren, hoeveel wordt er opgeslagen, hoeveel aan- en afvoermomenten zijn er, wat gaat er dan in of uit, al dit soort gegevens zijn van invloed op de lay out van de nieuwe huisvesting en het uiteindelijke ontwerp, zodat het klantproces optimaal kan verlopen.’

In augustus van dit jaar heeft Orangeworks haar nieuwe huisvesting in Oss betrokken. Orangeworks ontwerpt, fabriceert en installeert proces equipment voor de voedingsmiddelen industrie en verkoopt en installeert deze wereldwijd. Heembouw heeft voor Orangeworks een partij gevonden die heeft geïnvesteerd in de nieuwbouw en realiseerde het nieuwe pand op bedrijventerrein Vorstengrafdonk naar een ontwerp van Heembouw Architecten. Het bestaat uit een bedrijfshal van 10.192m² met kantoor van 1.678m² en mezzanine van 413m².

SIMULATIEMODEL MAAKT VISUEEL HOE PROCES IN NIEUWE HUISVESTING PAST Om de klant een goed beeld te geven hoe zijn proces uiteindelijk in de nieuwe huisvesting functioneert, maakt Heembouw gebruik van proces simulatie. Kuijpers: ‘Bij de uitwerking van de klantwensen in een goed voorstel, op maat voor de klant, werken we samen met strategische partners, die specialistische kennis van een specifieke branche hebben. Daarbij zijn we altijd op zoek naar nieuwe partijen, die iets extra’s kunnen toevoegen. We doen nu een pilot met proces simulaties, om de klant te laten zien op welke manier zijn wensen ten aanzien van productie,warehousing en logistiek gerealiseerd kunnen worden in de nieuwe huisvesting. Hiermee kunnen we onze klanten een nog beter advies geven.’

BOSMAN VAN ZAAL AALSMEER Heembouw realiseerde de nieuwe huisvesting voor Bosman Van Zaal, systeemleverancier voor cropscience bedrijven, multinationals, onderzoeksinstellingen, vermeerderaars en professionele kwekers. De moderne productiefaciliteit met kantoor op bedrijventerrein Green Park Aalsmeer, werd eind 2018 opgeleverd. Heembouw Architecten maakte het ontwerp.

HORDIJK VERPAKKINGSINDUSTRIE ZAANDAM Heembouw realiseert een nieuwe productielocatie voor Hordijk aan de Daalderweg in Zaandam. Hordijk Verpakkingsindustrie Zaandam ontwerpt en produceert kunststof verpakkingen voor verschillende bedrijfstakken in binnen- en buitenland, en is gespecialiseerd in verpakkingen voor voedingsmiddelen. Het pand wordt in juni 2020 opgeleverd en bestaat uit een hal van in totaal 22.500 m² met een kantoor van circa 1.300 m². Het ontwerp voor het nieuwe bedrijfspand is van Heembouw Architecten.

www.heembouw.nl

UIT DE MARKT TEESING MAAKT MET NIEUW PAND ‘KWANTUMSPRONG’ In het magazijn staan vier grote ‘liften’ van negen meter hoog en met een laadvermogen van liefst 160 ton. In de liften zitten ladekasten, waarin een robot aan de hand van barcodes binnengekomen producten snel kan opslaan. Elk product altijd op de juiste plek. En dan is er ook nog een state-of-the-art cleanroom van in totaal honderd vierkante meter. Oftewel: Teesing is begin januari verhuisd naar een nieuw pand in Rijswijk – en dat is voor alle betrokkenen een feestje. Het bedrijf is internationaal leverancier van koppelingen, buizen, afsluiters, systemen en assemblages voor hightech toepassingen voor transport van vloeistoffen en gassen. Het oude pand, uit de jaren zeventig, was behoorlijk uitgewoond, zegt Bart Bakkeren, online marketeer bij het bedrijf met zo’n tachtig medewerkers. ‘Ons nieuwe pand is vier keer zo groot. We vinden het magnifiek.’ In het gebouw is een routing aange-

legd, waarlangs alle binnenkomende bestellingen en producten rechtstreeks naar de juiste plek worden geleid. ‘Dat gaat sneller en efficiënter. We maken minder fouten en weten nu precies waar alles ligt’, aldus Bakkeren. ‘En dus kunnen we het sneller vinden en gebruiken.’ Voorheen zat de cleanroom letterlijk in de kelder. De nieuwe cleanroom is niet alleen vier keer zo groot, maar ook beter toegankelijk en beter ingericht. Het is een zogeheten Cross-Flow cleanroom, waarbij de schone lucht uit één zijwand de ruimte wordt ingeblazen. Hoe dichter bij de wand, hoe schoner het er is. Afhankelijk van waar de medewerkers staan, kan op deze manier van ISO-klasse 4 tot klasse 6 schoon geassembleerd en verpakt worden. ‘Omdat het in feite één grote ruimte is, kunnen we grote assemblages verwerken. We kunnen nu bijvoorbeeld slangen tot een lengte van zes meter onder de schoonste omstandig-

De nieuwe cleanroom van Teesing is vier keer zo groot als voorheen. Foto: Teesing

heden voor de klant assembleren.’ Eén van de klanten waar Teesing de cleanroom voor gebruikt, is technologiegigant ASML in Veldhoven. Op dagelijkse basis worden er slangen, koppelingen en andere producten onder beschermende omstandigheden in elkaar gezet en verpakt voor het bedrijf. De nieuwe cleanroom heeft zeker toegevoegde waarde, zegt Kees de Wit, principal architect clean

technology bij ASML. ‘Vergeleken met de oude situatie heeft Teesing echt een kwantumsprong gemaakt. Ik kan me goed voorstellen dat ze in het nieuwe gebouw efficiënter en sneller kunnen werken. Teesing had altijd al een hoog besef van kwaliteit, en dat zal in deze betere omgeving nog gemakkelijker te garanderen zijn.’ www.teesing.com

Bewerking van buizen

gemakkelijk gemaakt Ontdek de ByTube 130. Veelzijdige fibertechnologie voor de bewerking van uw buizen. Hiermee krijgt u toegang tot een breed toepassingsgebied voor alle metalen materialen met een diameter van 10 tot 130 millimeter en een werkstuklengte van maximaal 8,5 meter. Cutting | Bending | Automation bystronic.com

Bezoek ons op de Technishow Stand: 07BV.B048

februari 2020

Uw sector is ons vertrekpunt.

Als ondernemer wilt u graag een bank die aandacht heeft voor uw sector. Onze sectorspecialisten denken graag met u mee. Zij zijn op de hoogte van de actuele ontwikkelingen binnen de industrie. En weten wat nu nodig is om uw plannen op korte en lange termijn te realiseren. Voor meer informatie: abnamro.nl/industrie

UIT DE MARKT

BYSTRONIC WIL DE KLANT BEGELEIDEN IN ZIJN REIS NAAR DE SMART FACTORY Lasersnijmachines, buislasers, afkantpersen en automatiserings- en softwareoplossingen. De portfolio van Bystronic omvat zo’n beetje alles wat er bij het snijden, buigen en handelen van metalen plaat en buis komt kijken. Op de TechniShow (17-20 maart in Jaarbeurs Utrecht) zal de van oorsprong Zwitserse, wereldwijd opererende onderneming verschillende highlights tonen. Naast de nieuwe lasersnijmachine BySmart Fiber vlakbedlaser staat er ook de innovatieve ByTube 130 buislasersnijmachine, die een hoge productiviteit levert voor producten tot een diameter van 130 millimeter. En de kantbanken Xpert Pro, Xact Smart en een Xpert40 met Mobile Bending Robot. Met die robot is Bystronic al een tijdlang zeer succesvol, aldus Hans van de Meerakker, salesmanager van Bystronic Benelux. ‘Die robot zorgt voor flexibiliteit; je kunt snel schakelen tussen automatisch grotere series en handmatig kleine series produceren. Je kunt ’m bijvoorbeeld ’s nachts manloos laten draaien en ’s ochtends makkelijk en snel aan de kant schuiven voor handmatige productie.’ Bystronic innoveert niet alleen aan

de hardwarekant, maar ook – en steeds meer – aan de softwarekant, zegt Van de Meerakker. ‘We zien een toenemende behoefte aan automatisering van het snij- en buigproces en aan gerobotiseerde laad-/ontlaaden sorteersystemen. Steeds meer bedrijven zetten daadwerkelijk stappen richting een smart factory, ook in de Benelux. Om die te realiseren, zijn deelstappen an sich niet voldoende; uiteindelijk zul je alle stappen moeten zetten. Bystronic heeft haar organisatie zo ingericht dat we de klant optimaal kunnen ondersteunen om dié aanpak te kiezen die past bij zijn proces en behoefte.’ Zo is in Zwitserland het Bystronic Solution Center opgezet. ‘Een compleet nieuwe afdeling’, vertelt hij, ‘met specialisten die precies weten wat er binnen de onderneming allemaal speelt op het gebied van technologie en innovatie. Dus ook de laatste innovaties waarvan de salesmensen in de landen niet altijd op de hoogte zijn. Die specialisten hebben één taak: op basis van de klantvraag – die bijvoorbeeld wij vanuit Meerkerk inventariseren en bij ze neerleggen – met de voor die klant passende, meest optimale en schaal-

bare oplossing komen. Die aanpak, waarmee we in de markt onderscheidend zijn, past perfect in het smartfactoryverhaal. Simpelweg een machine aanbieden, plaatsen en Bystronic Mobile Bending Cell Xpert 80. Foto: Bystronic klaar is Kees; zo gaat het niet en kwaliteit van werkzaamheden is meer. Tegenwoordig praat je over een on-going verbeterproces dat processen waarin we de klant begegestuurd wordt door klanttevredenleiden om stapsgewijs voor elkaar heid. De klant en gebruiker staan bij te krijgen wat hem voor ogen staat. ons centraal. Zijn die tevreden, dan De ene klant wil verder gaan dan de andere, dus het juiste proces verschilt gaat het met ons ook goed.’ Specialisten van het Solution Center, per klant.’ software- en automation-afdelingen De Benelux-organisatie is erop ingezijn tijdens de TechniShow op de richt deze processen en trajecten op Bystronic-stand aanwezig om professioneel niveau te begeleiden (potentiële) klanten te woord te met specialisten die in teamverband staan. Om maar te zeggen: Bystronic met klant, Solution Center en (meer dan 2.800 medewerkers verkoop deze projecten oppakken. wereldwijd, jaaromzet richting Bystronic Benelux heeft een sterke 1 miljard euro) zet zwaar in op groei doorgemaakt. Van de Meersoftware- en automatiseringsakker: ‘Sinds ik in 2005 bij Bystronic oplossingen die de smart factory werk, is onze organisatie meer dan mogelijk maken. verdubbeld, vooral in service en klantondersteuning. Professionaliteit www.bystronic.nl

PEPPERL+FUCHS COMBINEERT DISCIPLINES VOOR IDEALE KLANTOPLOSSING Met de toenemende automatisering in fabrieken en de stijgende complexiteit van procesinstallaties veranderen ook de eisen die bedrijven aan sensoren stellen. Pepperl+Fuchs, met het hoofdkantoor in Mannheim en 6.200 medewerkers wereldwijd, ontwikkelt en produceert uiteenlopende industriële sensoren die werken op basis van diverse fysische principes: fotocellen, ultrasoon of magnetisch. Inductieve sensoren (op basis van elektromagnetische velden) zijn het goedkoopst en meest robuust, maar om allerlei redenen kan het interessant zijn om uit te wijken naar een ander type. ‘Zo kunnen we heel breed meet- en detectieproblemen in industriële installaties oplossen. En dat is ook nodig, want vaak wil de klant een

applicatie die net iets afwijkt van de standaard. Bijvoorbeeld qua bouwvorm of grootte. Of hij zoekt een combinatie van diverse sensoren’, verklaart Marcel Tibosch, salesmanager Nederland van de divisie Factory Automation bij Pepperl+Fuchs in Den Bosch. Die vraag naar klantspecifieke sensoren was voor Pepperl+Fuchs reden om enkele jaren geleden een Customer Application Team in te richten. ‘Als de klant in de markt niet kan vinden wat hij zoekt, kunnen wij hem helpen aan een oplossing-op-maat. Het aanbod van sensoren in de markt is enorm en in feite redelijk vergelijkbaar qua product en prijs. In het Customer Application Team zijn alle disciplines binnen Pepperl+Fuchs verenigd.

Wij denken mee over de applicatie en helpen de klant de juiste keuzes te maken’, aldus Tibosch. ‘Samen komen we zo tot het meest ideale product voor de klant, afgestemd op diens behoeften en toepassingen.’ Dit kan een ontwerp-op-maat betreffen, een nieuwe montage-optie of een volledig pakket van afzonderlijke componenten en software. Een voorbeeld van een sensoroplossing die samen met de klant werd ontwikkeld, betrof toepassing binnen een modulair shuttlesysteem voor het snel, flexibel en betrouwbaar transporteren van goederen. In nauwe samenwerking met het Duitse montratec in Niedereschach, een fabrikant van dergelijke transportsystemen, ontwikkelde Pepperl+Fuchs een klantspecifieke

sensoroplossing. Volledig opnieuw uitgewerkte meetelektronica voorziet daarbij de shuttle van een uitgebreider zichtveld, wat leidt tot een betrouwbare detectie van voorgaande shuttles en obstakels, zowel op rechte routes als in bochten. ‘In de afgelopen paar jaar heeft het Customer Application Team zo ruim 175 projecten mogen uitvoeren. Uiteraard kunnen onze Nederlandse klanten ook gebruikmaken van deze dienstverlening. In dat geval trekt onze eigen productmanager samen op met de klant en het team – van het opstellen van de user requirement specs tot aan het proof of concept en het prototype’, besluit Tibosch. www.pepperl-fuchs.nl

februari 2020

UIT DE MARKT PHILIPS-MAN JOHN VAN SOERLAND DIRECTEUR VDL MPC

WIM SIMONS AAN HET ROER BIJ BEDRIJVEN JAN BERNARD WOLTERS

John van Soerland is half december aangetreden als directeur van het Amersfoortse VDL MPC. Dit bedrijf, sinds 1992 onderdeel van VDL Groep, verzorgt de productie, montage en prototyping van complexe plaatwerkonderdelen, mechanische componenten en samenstellingen. Van Soerland wil de medewerkers motiveren en inspireren, en ze zo faciliteren in het ontwikkelen en produceren van John van Soerland, nieuwe directeur van VDL MPC. producten en diensten Foto: Bart van Overbeeke van wereldklasse, zo laat hij weten. proces van reorganisatie van de Van Soerland heeft een lange carrièoperatie. Voordien werkte hij in re achter de rug bij Philips. Tot zijn leidinggevende functies bij Philips vertrek daar eerder deze maand was Semiconductors en bij NXP. Hij hij vice president operations bij Phibegon zijn loopbaan als stagiair in lips (Medical Systems) in Best waar 1983 bij Philips Audio en het uiteenlopende, hoogwaardige medibefaamde Philips CFT (Centrum sche (imaging)apparatuur ontwikvoor Fabricage Technieken). keld en geproduceerd wordt. Daar www.vdlmpc.com gaf hij afgelopen jaar leiding aan een

Wim Simons is per 1 december aangetreden als algemeen directeur bij twee Twentse bedrijven, Reobijn en Final Plastics. Reobijn in Haaksbergen is gespecialiseerd in het (mede)ontwikkelen, produceren, assembleren, veredelen en de verdere logistieke afhandeling van technisch hoogwaardige kunststof producten. Zusterbedrijf Final Plastics Nederland in Losser is eveneens actief in de kunststofmarkt. De bedrijven werken nauw samen. Daarbij heeft elk bedrijf zijn eigen specialisatie, organisatie en technologie, toegesneden op het marktsegment waarin het actief is. Simons werkte eerder voor kunststofbedrijf Timmerije in Neede, waar hij tot maart vorig jaar ceo was. Na een tussenstop als a.i. ceo bij Rollepaal in Dedemsvaart – fabrikant van onder meer pvc-pijpproductiemachines, recent overgenomen door Hydratec dat ook Timmerije in portefeuille heeft – is hij nu dus weer terug in de kunststofwereld. ‘Beide spuitgietbedrijven beschikken over veel kennis en

Accelerating your process

INTUITIVE AUTOMATION by Lenze.

From idea to production. Intelligent and connected – moving towards the smart factory. Discover digital engineering by Lenze. www.Lenze.com

februari 2020

state of the art-productietechnologie. Dit gecombineerd met de geplande nieuwbouw en uitbreiding op beide locaties en een gezonde bereidheid tot investeren, biedt fantastische kansen en mogelijkheden’, aldus Simons. Dat hij het vertrouwen heeft gekregen van Jan Bernard Wolters, behalve van Reobijn en Final Plastics ook dga van onder meer kunststofbedrijf Kennemer, heeft alles te maken met zijn competenties. Simons: ‘Wij kennen elkaar al uit de tijd dat we beiden nog voor Kendrion (fabrikant van elektromagnetische en mechatronische systemen, red.) werkten. Ik ben een procesdenker en kijk zowel naar het fysieke productieproces als de gehele organisatie eromheen. Naar de mogelijkheden tot automatisering en sociale innovatie. Jan Bernard heeft vijftien jaar leiding gegeven aan de twee bedrijven en vond het tijd voor een frisse blik.’ www.reobijn.nl www.finalplastics.nl

PERSONALIA

Hanneke van Wageningen,

supplychainmanager, is na een carrière bij tbp electronics van 35 jaar met pensioen gegaan. Zij heeft twee opvolgers: Peter van Elsäcker (afkomstig van KUK Wijdeven) gaat de functie van salesmanager bekleden, Joost van Iersel (Neways) komt tbp versterken als supply chain manager. Marcel van Oirschot, eerder

in managementfuncties werkzaam voor de cyber securitybedrijven Fox IT en Tesorion, is afgelopen najaar in dienst getreden van KPN. Daar geeft hij als executive vice

president security leiding aan KPN Security, een eenheid van ongeveer 450 mensen, recent opgezet uit lopende KPN-activiteiten en de overgenomen security-bedrijven Dearbytes en QSight IT. ASML-topman Peter Wennink volgt Wim van der Leegte, oud-topman van VDL Groep, op als voorzitter van de Eindhovensche Fabrikantenkring, boegbeeld van de industrie in ZuidoostBrabant. Arne Leinse is Hans van den Vlekkert opgevolgd als ceo van Lionix

International. Leinse was vicepresident van Lionix en sinds de oprichting van Lionix International in 2016 chief commercial officer. Co-founder Van den Vlekkert neemt de nieuwe rol van vicepresident strategic business development op zich. De andere co-founder, René Heindeman, is de chief technology officer.

Arnout Damen volgt René Berkvens op als ceo van Damen Shipyards

Group. De afgelopen negen jaar was hij lid van de raad van bestuur. Damen draagt de functie van chief commercial officer over aan Jan-Willem Dekker. Berkvens treedt toe tot de raad van commissarissen. De Zwitser Hans-Martin Schneeberger is Roland Feichtl opgevolgd als voorzitter van Cecimo, de Europese organisatie van fabrikanten van bewerkingsmachines en aanverwante productietechnologieën. Cecimo en haar leden zetten zich in om nationale en Europese instellingen duidelijk te maken dat de industrie van vitaal belang is voor Europa. Michael Colijn is de nieuwe ceo

van Heliox in Best, specialist in innovatieve laadsystemen voor elektrische voertuigen. Colijn heeft lange internationale ervaring in de wereld van

zonne-energieoplossingen en energietransitie. Arjan Coppens van Bosch Rexroth is Rob Hommersen (Endress&Hau-

ser) opgevolgd als voorzitter van branchevereniging voor aandrijf- en automatiseringstechniek FEDA. Andere bestuurswisselingen zijn het vertrek van Piet Tak (B&R) en het aantreden van Maarten Bulsink (My Automation) en Taco Leeflang (itsme). Het bestuur bestaat verder uit Dennis van Booma (Procentec), Eddo Cammeraat (Rotrada), Wim Janssen (Koning & Hartman) en Ron Verleun (VSE). Bij BrainCreators, specialist op het gebied van Digital Intelligence is Glenn Brouwer toegetreden tot het bestuur als chief revenue officer en late cofounder. Hij is verantwoordelijk voor de go-to-market strategie en het initiëren van nieuwe strategieën om de groei van BrainCreators verder op te voeren.

Experts in Man and Machine Today, our robots work both for, and with, people. Together, we make production smarter even in the most sensitive environments.

People drive change. Robots accelerate the pace.

www.staubli.com

Stäubli Benelux N.V., Tel. +32 56 36 40 04, robot.be@staubli.com

februari 2020

HET EVENT VOOR SLIMME MAAKOPLOSSINGEN

G TIN N I PR D 3

IT E T RI A UL C R CI

EN M SA ING N TE ERK E K W

IE MAN TERUWE IALE N

IN G R E TI S O B RO

IN G R E LIS A T I DIG E E TRN ANRGIESIT IE

17-20 MAART 2020

JAARBEURS

UTRECHT JE D L E M VIA AAN NL

. ESEF

GELIJKTIJDIG MET TECHNISHOW

AGENDA 3 MAART 2020 QRM EXPERIENCE – VELDHOVEN QRM; Quick Response Manufacturing betekent sneller, flexibeler, beter en goedkoper produceren. Dat is het streven. De deelnemers aan de 10e editie van de QRM Experience ontdekken hoe ze QRM goed inzetten. De focus ligt tijdens deze dag op de praktijk: niet alleen luisteren naar lezingen, maar zelf ervaren middels een simulatiespel. Zie: www.mikrocentrum.nl/evenementen

deze keer een aparte Additive Manufacturing Area. Zie: www.metav.com

11 MAART 2020 MACHINE LEARNING CONFERENCE – DEN BOSCH Conferentie brengt industriële en wetenschappelijke specialisten samen die machine-learningtechnieken (artificial intelligence) in het hightech domein toepassen of dat willen gaan doen. Zie: www.mlcon.nl

4-5 MAART 2020

17-20 MAART 2020

RAPIDPRO 2020 (VAKBEURS + EXPOSITIE) – VELDHOVEN Tiende editie van event dat de complete workflow van het digitale productieecosysteem omvat: Define, Design, Produce. Alles over 3D-modelling, 3D-simulatie, 3D/CAD-gestuurde productie, additive manufacturing, CNC-substrate manufacturing, robotics & hardware en nabehandeling & logistieke processen. Zie: www.rapidpro.nl

TECHNISHOW EN ESEF MAAKINDUSTRIE (VAKBEURS) - UTRECHT De vakbeurs op het gebied van industriële productietechnieken, verwerking en bewerking van metalen, kunststoffen, toebehoren en hulpmiddelen (TechniShow) en de vakbeurs op het gebied van toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering (ESEF) onder één dak. Zie: www.technishow.nl, www.maakindustrie.nl

24 MAART 2020 10-13 MAART 2020 METAV (VAKBEURS) – DÜSSELDORF (D) Vakbeurs (21e editie) waarin alle facetten van de productietechniek en de metaalbewerking aan bod komen. Met

SMART SENSORS & DATA ANALYSIS – VELDHOVEN Partijen uit de diverse branches gaan samen met sensortechnologie- en dataexperts op zoek naar technologische

oplossingen, mogelijkheden en toepassingen. Bezoekers, exposanten en technologiezoekers wisselen in een open setting hun kennis en kunde uit. Zie: www.mikrocentrum.nl/evenementen

cybersecurity. Met gastspreker Huib Modderkolk, onderzoeksjournalist bij De Volkskrant. Aansluitend FHI Technologieborrel. Zie: www.fhi.nl

24 MAART 2020

20-24 APRIL 2020

LABAUTOMATION – DEN BOSCH Kennisuitwisseling rondom automatiserings-, robotiserings- en softwareoplossingen binnen laboratoria. Naast een conferentieprogramma is het beursplein de plek waar vooraanstaande leveranciers en aanbieders van oplossingen elkaar treffen. Zie: www.fhi.nl/labautomation

HANNOVER MESSE 2020 (vakbeurs) – HANNOVER Grootste technologiebeurs ter wereld, met een nieuwe opzet: de beurs is ingedeeld in thema’s in plaats van in deelbeurzen. Shaping the future of industrial transformation, is het motto. Zie: www.hannovermesse.de, www.hannoverconsultancy.nl

24 MAART 2020

3-4 JUNI 2020

INDUSTRIAL ETHERNET EVENT – VIANEN Event van FHI en PI Nederland informeert (potentiële) over de mogelijkheden van industrial ethernet. Hoe haal je het maximale eruit? Met informatie over de basis, het gebruik en vooral de integratie en de mogelijkheden van industrial ethernet. Zie: www.fhi.nl/industrialethernet

MATERIALS+EUROFINISH+SURFACE 2020 – VELDHOVEN Kennis- en netwerkevent verenigt de vakbeurzen Materials, Eurofinish en Surface en dekt alle aspecten voor een goed en duurzaam eindproduct af. Voor het eerst de hele waardeketen – van design en materiaalkeuzes tot en met analyse en coatingtechnologie – op één plaats. Zie: www.materials-eurofinishsurface.com

16 APRIL 2020 FHI FEDERATIECONGRES – DEN HAAG Lidbedrijven, politici en andere stakeholders verdiepen zich in het thema

020 20 – 24 APRIL 2

S I E I T A M R O F TR A N S E D N E P P O L K T OV E R A L . H E OV E R . N N A H S I T R A H en de koers spireerd en hebb ïn ge , en ev dr ge jaar zijn we NNOVER MESSE gang gezet. HA Al meer dan 70 in ie at rm fo ns le tra van de industrië eld van morgen. nologische wer .com #HM20 onthult de tech hannovermesse t: ui n va el de er Maak

HOME OF INDUSTRIAL PIONEERS

februari 2020

isah.com

DOOR INZICHT STUREN OP RESULTATEN? JE MAAKT HET MET ISAH

Voor veel maakbedrijven is realtime inzicht in het productieproces een uitdaging. Zo ook voor Sollas; producent van high tech verpakkingsmachines. Zij pakte deze uitdaging op. En met succes. De concurrentiepositie is verbeterd en het rendement is toegenomen met maar liefst 10%.

Wilt u weten hoe Sollas 10% meer rendement realiseerde? Download de gratis case study op: blog.isah.com/rendement

Maak het met Isah.