MARITEIKEMO
Her,no.Møtemedungemenneske. Reportasje1999
Mellomosssagt. Roman2006,2007,2018
Arbeidpågår.Roman2009,2010,2018
Samtaleventar .Roman2011,2012,2018
Altinkludert .Roman2015,2016,2018
Samtidsruinar .Essay2015(førstegonggittutpåSpartacus forlagi2008)
Gratisoguforpliktandeverdivurdering .Roman2018,2019
Hardanger. Noveller2019,2020
TeamTuva.Roman2021,2022
MaritEikemo
VierbrødreneEikemo
Roman
Samlaget
Oslo2024
©DetNorskeSamlaget2024 www.samlaget.no
Omslag:LailaMjøs
Slektstreogkart:LineMonrad-Hansen
Førtrykk:Type-itAS,Trondheim Skrift:10,7/14,5pkt.Sabon
Papir:70gHolmenBookCream2.0
Trykkeri:ScandBookAB,Falun
PrintedinSweden
ISBN978-82-340-1217-4
Dennebokaertryktpåmiljøvennlegpapir.
Materialetidenneutgivingaervernaetteråndsverklova.Deter derforikkjetillateåkopiere,avfotografereellerpåandremåtar giattelleroverføreheileellerdelaravinnhaldetiutgivingautan atdeterheimlailovellerfølgeravavtalemedKopinor.
Deterforbodeåbrukeheileellerdelaravutgivingasominndata ellertreningskorpusigenerativemodellarsomkanskapetekst, bilde,film,lydellerandretyparinnhaldoguttrykk,utan særskildavtalemedrettshavarane.
Brukavmaterialefråutgivingaistridmedlovelleravtalekan føretilinndraging,erstatningsansvarogstraffiformavbøter ellerfengsel.
Takktilfarogmor
Takktilonklarogtanter ogkvareinastesøsterogbror
Elva
Elvaerrasande.Snøenpåfjelletharsmeltapågrunn avplutselegmildvêrogkjemsomdundrandevassmengdersamanmeddetustoppelegeregnet.Siloballar oggamledekkdeisarnedover,ogfråelvebotnenkjem skrallandedrønn.Haddeikkjefolkvisstbetre,hadde deitrudddetvarbroteutkrigidalen,mendeterikkje lydenavkrigdeihøyrer.Deterlydenavsværesteinar somharlegepåbotnenialledeiår,ogsomharkomme irørsle. ArkivopptakafråflaumeniOddaflimraroverdataskjermenmin,tiårseinare.Egkanframleisikkjefatte det.Egleitarettereitinnslagmedsøskenbarnetmitt, Lars,derhanfortelomdetsomskjedde.Detvarnoko meddensjølvsagdemåtenhansnakkatilkameraet på,menselvafløymdeforbiibakgrunnen.Såtypisk hanådukkeoppieitintervju,alltidkronvitnetildet somskjerrundtseg,særlegnårdetgjeldvatnoghøgder.Hanmåalltidsjekkedeitospissesteinaneielva, rettutanforBunnpris.Nårdeiforsvinnidetkvite –ogdetheldframmedåregne–erdetalvor.Dette veitLars,ogdetsåghanførhangjekkpåettermid-
dagsskiftpåsinkverketdendagen.Etterjobbkunne hanikkjekommesegrasktnokinnigjentilelva,og dåsåghanatvatnetgjekklangtoverHjøllobruai enormekast.Hanvarsikkerpåatbruakomtilåryke. Hanjagaoppognedlangsbreidda,detrullaogbuldraunderbeinapåhan,someitjordskjelvsomikkje villegiseg.Larsereindrivenlaksefiskar,hankjenner elvautoginn,hanveitkvakrefterdeteriden.Han veitkorleisvasstandenaukarogminkargjennomårstidene,ogatstorenedbørsmengderkanendreelvapå nokretimar.Propparogkorkargjeratelvagrevog finnnyeløp,detharhansettmangegonger,menikkje dette !
Hangjekkoppihagentileinkompismedorkesterplasstilelva,mensvatnetglefsajordogsteinunder grunnentildeinærmastehusa.Paralysertestoddeiog sågpådenrasandeelva,også–einlyddeiikkjehadde høyrtfør,detknakaogknakk,deivarsikrepåatbrua rauk,mendetvarikkjebrua.Detvareithussomlosna frågrunnen,ognokomdetseglandeimørket.Eitheilt huspåtreetasjarmedgardinerblafrandeutdeiknuste vindaugakomflytandeoppåvatnet,someinhusbåt medaltinni,medstolarogbord,sengerogsofa,komfyrogvaskemaskin,kopparogkrusogfandensoldemor.LarssågmedeingongatdetvarhusettilKjetil Skjerven.
Erdetfolkihuset?roptehanutinatta.
Erdetfolkihuset!
Meirrakkhanikkjetenkeellerseieførhusettrefte Hjøllobrua,bleiskruddunderbruaogknusttilpinneved.DetsomnettoppvarKjetilSkjervensitthus,låg igjensomnokreplankaroppåbrua,restenbleiskyld
utielvaogrannutmotfjorden.Sivilforsvaret,Heimevernet,ordføraren,fleireogfleirekomforbi.Detvar ikkjefolkihuset,sadei.Allefolkaerevakuerte.39 husevakuerte.
Nestegongdetknakaikonstruksjonar,vardet husettilGranheimensomkomseglande.Ogoppav pipastodeiskyavrøyk.
Fyrerdeino?vardeteinsomsa.
Egtrurikkjedeifyrerno,saLars.
Detvarvatnsombleipressaoppavtrykketunder husetogstodsomeifonteneutavpipa.Også,påsju sekund,bleidetskruddunderbruaogknusttilpinneved,somdetandrehuset.AltGranheimenharsamla ogspartpåidettelivet.Påeinaugneblinkrannaltuti elva.Huskanveresårobuste,sommenneskasombur idei.Årutogårinnkandeitolealt,ståimotallslags vêr,alleslagstiderogpåkjenningar–ogsamtidig:På einaugneblinkkandetvereover.Livetkanbråttblåse ut,oghuskanknusasttilpinneved.
Femhusgjekkpåelvadennatta.Morgonenetter rannhodigerogtriumferandeforbikraterderhusa haddestått,somopnesårilandskapet.Dronarflaug overelva,folkmedkameraogmikrofonargjekkopp ognedlangselva,mendeikomforseint.Vardet ingensomfekkfilmadet?EinreportermeddettreffandenamnetSjøstrømmøtteLarsvedelvebreidda dendagen.Deistilteinnkameraet,ogLarskunnefortelje.Hanhaddesettalt.
Noerikkjeegeingammalmann,seierhan,menhelleringenavdeigamleegharsnakkamed,harsettelva såstor.
LarsEikemoeringengammalmann–søskenbarnet mitt,nestensomeinbror–mennåregserpåansiktet hanspådataskjermen,seregsporavalledeigamle:far hans,farmin,alleEikemo-brørne:Per,Martin,Reidar, KåreogEinar.
Vikjemfrådetsamehuset,sombestefarvårbygde medeignehender,ferdigstilti1947.Idethusethar familieogvenneravfamilienkommeoggått.Folkhar flyttainnogut,oppognedietasjanegjennomheile etterkrigstida,fråsokkelleilegheitatilandreetasje,til tredjeetasjeogtilhyblanepåkvisten.Tildeiflyttaut forgodt.Noerdetberrefarminigjenihuset,ogno knakardetikonstruksjonen.Detvarikkjedetsomvar poengetmedBerjaflotvegen9,atPerEikemoskullebu idetstorehusetheiltåleine.
Bacalaoibagasjen
EgharsluttaåkøyrefråBergentilOddaisterkvind ognedbør,deteraltforfarleg.Meneinmørkogstormfullfredagifebruargjeregdetlikevel.Småjentene, VilmaogJudit,sitibaksetet,ogAlvin,denvaksne sonenmin,ipassasjersetet.Egharhjartetihalsen–og bacalaogrytaskvulpandeibagasjerommet.SnøenpiskarmotbilrutaoverKvamskogen,deterumoglegå sjåmeirenneinmeterframføre.Dekkapåbilenhar nullfestepådenslapsetevegbanen,ogbilenskjenar fråsidetilsideimørket,somåsitteieinbåt.Helvetes vestlandsvegar!Tenkomvimøtereitvogntog?Vivil veresjanselause.Kvaforeinvillidévardette?Åkøyre innoverhitpåvinterføreermedlivetsominnsats. Kjemikkjefaranemotoss,kjemdeiovanfråsombuldranderasfråfjellsidene.Likevelharegstappabilen fullavungarogkøyrtinnover.Korleisskullevielles fåttfeira85-årsdagentilfarmin?
Søstermikanikkjekomme.Eller,homeinervelat determinturtilåarrangereselskapforfarvår,hohar hjelpthansåmykjeidetsiste.Hoharbegyntårydde ihusetogså.Hanklarerikkjemeddetsjølv,ellerhan serikkjealtrotet.Ialleetasjar,fråkjellartilloft,ialle
buerogromogkott,hardethopasegopprestarfrå alletiderogallefolkasomharbuddher.Lassetterlass blirkøyrdepågjenbruksstasjonen,littetterlittforsvinntinga,ogmedtingaforsvinnforteljingane.Eikemo-brørneergamle,deihugsarikkjesågodtlenger, mendeierherenno:Per,altsåfarmin,Martin,Reidar, KåreogEinar.Egharinvitertalletil85-årsdagen,og bortsettfråKåre,somerreddforåfåkorona,haralle sagtatdeikjem.
EgparkererbilensåtettinntilmureniBerjaflotvegensommogleg.Detgjekkbra.Egsitmedhendenepå rattetogsamlarmegføreggårut.Jenteneharallereie sprungeopptrappeneforågiMorfar-Pereinklem, uvitandeomkorstorfareegutsettedeiformeddenne turen.Egtarbacalaogrytautfråbagasjerommetog gårdei39trappetrinnaopptilfarminihusetstredje etasje.Dåeglegghandapådørklinka,trekkeregpustendjuptføregopnardøraogaltsamanstrøymer motmeg.Egblirfem,seks,sju,åtte,ni,tiogelleveår gammal.Egblirtenåring,ogegblirstudentmedsommarjobbpåNorzink.Egblirmortilfirebarn.Egblir summenavaltdette,nåreggårinnidenveslekalde gangenogropereitforventningsfullt Hallo?
Einar,denyngsteavbrørne,køyrdefråAustlandeti går.Deterikkjenokoheftforhanåkøyreoverfjellet,firetimarsåerhanover–påsommarførevel åmerke.Noerdetkolonnekøyringpåfjellovergangane,ogdåtardetdentidadettar.HanogsambuarenSheilaharovernattahosReidarpåfjelletogtatt hanmedsegpåfesten.Reidarkjemsegikkjenedtil
Oddaforeigamaskinetterathanmistalappen.Då Bjørgdøyddeavalzheimer,prøvdedeiåflyttehantil eikommunalleilegheitisentrum,mendetgjekkjo ikkje.Kvahaddehanderågjere?OgkorvarBjørg?
Luktenehennarfanstikkjeiklesskapet,hovarikkjei tingaelleriveggene.Deroppeerhosånær,ogReidar måverederBjørger.Hanrømtefrådenkommunale leilegheitaoghaikaoppigjentilfjells.Dåfolkmøtte hanpågrusvegenderoppe,spurdedeikorhanvarpå veg.
EgleitaretterBjørg,sahan.
Bjørg,KronhjortentilReidar.Høgreistogslank, vakker,mildogsky.Korbleihoav?
Mendåervelallepåplass?seiereg.
Spisebordetistuaerdektpåtilnigjester,meningen harsettsegtilbords.Allestårpågolvet,ogjentene springrundt.Egsynestdetereingreiskikkatgjestenesittilbordsnårmatenblirservert,menheri familienblirdeigjerneståandepågolvetlengeetter atmatenersettpåbordet.Framleissprekeogspenstigeikroppanestårdeimedeinsuverenknekkieine hofta,somdeiidrettsmennenedeier,sjølvetteratdei flesteharbikka80år.Alvinprøveråføreeinsamtalemedbestefarsin,menhanhøyrernestenikkjekva somblirsagtlenger,ogmindreogmindrejofleirefolk oglydkjeldersomfyllerrommet.Alvin,minførstefødde,draddutavmegmeddramatikkogtonginni detnyeåret01.01.01ogsågpåmegmeddeividopne kvikkeaugo,kvaerdetteforeinstad?Hanutvikla tidlegdenneformidableevnatilåsnakkemednesten kvensomhelst.Openoginteressertmøterhanalle folkogheldalleslagssamtalargåande.Egkanikkje
rosehannokfordette.Deteringenubetydelegkompetanse,pleieregåseietilhan.Menherkjemhantil kort.Kvargonghanspørmorfarenomnoko,serhan berrehjelpelaustpåbarnebarnetsitt.Høyreapparatet harhanfordettehøvetlagtieinskuff.Alvingjentar oggjentarmedstigandestemmevolum,mendetblir slitsamtforalleilengda,snartgirhansegpådet,og farminblirmeirogmeireintaustilskodartilsitteige selskap.
Medalderenharallebrørneutvikladennedårlege høyrselen,deneineverreenndenandre.Farminblir meirogmeirintrovertpågrunnavdette,mensMartin sinstrategiertvertimot:Hantarordet–ogheldpådet sålengesommogleg.Dåerdetingenandresomslepp til.OnkelMartin,familiensPetterSmart,amerikafararen,deneminentemekanikaren,harsineeigneløysingarpådetmeste.Menkorblirdetavhanno?Kan hanhagløymtfestentilbrorsin?Hanertrassaltden somhugsarbestavdei.Detharvelikkjeskjeddnoko? Einartarframtelefonenogringer.
Korblirdetavdeg?
Eg?
Ja,korerdu? Egerheime.
Menduskullejovereher,hosPer!
Ja,klokkasju.
Nei,klokkaseks!
Nei,haaardusett.
Einarristarpåhovudet.
Fårikkjehåpehanerblittdement,seierhan.
Kvaerdement?spørReidar.
Detblirstiltistua.EgogEinarogSheilaserpå
kvarandre.Sheilataromsiderordetogseierdetsom deter:
Demenserfellesnamnetpåfleireulikesjukdommar somutviklarsegovertidogførertilaukandeendringarihjernen.Einkanfåproblemmedminnet.Vanskarmedspråkogorienteringsproblemerogsåvanleg fordeisomhardemens.
Reidarhøyrerkonsentrertetterognikkarinteresserttildethoseier,førdetkjemeitenormtleven fråhøyreapparatethans,pipingogsusingfråeianna verd.Alleharnoomsidersettsegtilbords,ogpåklassiskmanerharMartinkommelydlaustinndøraog smidigfunneplassensinrundtbordet.Deterhåplause parkeringsforholdidensmalegatautanforhuset,særlegmedsåmykjesnøsomharfalleidetsiste.
Egparkerteoppevedgravplassen,seierhan,såhar egkortvegdersomdetskulleskjenoko.
HanserpåReidar,somserforvirrautmensulydane stårutøyrohans.
Erdetdusompipsånn?seierMartin.
Kvaskaleggjere,då?seierReidarulykkelegogtar segtiløyro.
Leggdetieinskuff,somviandre,seierMartin.Alltidlikeløysingsorientert.
Problemeteratingenavdeihugsarkvaforeinskuff deilegghøyreapparatai.Sistfarminvarpåbesøkhos ossiBergen,lahanapparatetieinskuffder,ogdå vardetheiltumoglegåfinnedetigjeniOdda,endå kormykjehanleita.HaddedetikkjevoreforJudit, haddehansannsynlegvisleitaenno.Eindagheldtho framdetvesleapparatetsomeinpokalmellomdeito spinklefingranesineogsa:
Erdetdennemorfarleitaretter?
Detvardet.OgnoliggdetieinskuffiOdda.
Deterigrunnenforgale,seierMartin,høyreapparatakostar15000–16000kronerperstykk,ogsåligg deiberreogslengrundtiskuffanetilfolk…
Mittapparaterikkjesådyrt,seierReidar.
Detervelderfordetikkjeverkar,då,seierMartin.
Farminsitvedendenavbordetundereitbildeavseg sjølv,someitavonkelbarnahansharmåla.Eller,ho harmålaeinmuntermaratonløparsomliknarpåfar min.Deterberredetatfarminaldriharsprungeeit einastemaratonmedgodthumør.Hangjerikkjeså mykjeannamedgodthumørheller.Deterikkjegodt humørsomermotorenforfarmin.Egharlangtreningiåsjåomhanhareindårlegellermindredårleg dag.Somregelpsykarhansegnedidagevisførnoko skalskje,somtildømeseitselskap.Nårdagenkjem, erhanheiltnedkøyrdogutsliten,ogfrådettenullpunktetkandetberregåéinveg.Egsergranskande påhanunderbildetavdenmuntremaratonløparen. Formaerkanskjelittstigande?Hanforsynersegiallfallgodtavbacalaoen.Egpustarlettautnårdeiandre gjerdetsame.Reidarlesseroppåfatetfleiregonger, dettevargodfisk!Sågodfiskharhanikkjesmaktpå lenge.Mellommunnfullanesnakkarhanivrigomalle prosjektahanharpågang,althanskalhagjort,mellomannamåhanreparerenokopåtaketidengamle årestovaitunetsitt.Alleserpåkvarandre.HarReidar tenktsegoppieinstigeigjen?Detgjekkikkjesåveldig brasist,dåhankomnedmedknekteribbeinogstore hovudskadar.
DeteringensomharBjørgsinfasong,seierhanmed sorgoglengselistemma,ingensomkanarvedeifine kjolanehennar.Allebunadene!Ogulveskinnsjakka, somegkjøptetilhenneiLondon.Hovarsåstiligiden jakka,medflottespennerher,seierhanogdemonstrererpåsegsjølvkorspennenesitoverbrystet.
Ulveskinn,altså,seiereg.
Vilduhaden?
EgtrurikkjeBjørgsinekledepassartilmeg,dessverre.
Kvameddotterdi,Asta?
Naturvernaktivisten?Egtrurikkjeulveskinner nokoforhenne.
DeteringensomkanarvekledatilBjørg.Ingensom harhennarfasong,klagarReidarvidare.
Farmintareinnymunnfullavbacalaoenoglukkar augoidetdunklelydbildetrundtbordet.Deisistefemtenåraharhanklagapåatmatenikkjesmakerlenger, éietteréiblirgledenetattfråhan.Likevelerdetingen somkosersegmeirmedmatenennfarmin.Hanbrukerlangtidogforsynersegmangegonger.Deiandre kanberreprate.Detereinslagsfredidette,athanhar høyrtaltsamanfør.
Dåfarminfyltesytti,gratulertelokalavisafeilbror. DeipubliserteeitbildeavReidarEikemoogeinlang artikkelomaltReidarharutrettagjennomeitlangt liv,ogdeterikkjelite.Farminlasartikkelen,lafrå segavisaogsågbekymrautoverOdda.Egogsøster mihaddetattinitiativtileinstorfest,ognokomdei snart,fråfjernognær.
VihaddedektlangbordiUngdomshuset,lagasong-
hefteogfylteeitbadekarmedtørrisogøl,ogvivar kveldenskonferansierar.Helge,somvarsambuaren mindå,haddebrenteincdtilkvaravgjestene,musikk fråplatesamlingatilfarmin,detoptimistiskelydsporettilfemti-ogsekstitalet.HusetiBerjaflotvegenvar fullbooka,allesengeneialleetasjanevarreiddeopp, ogsnartkomdeneinesyttiåringenetterdenandrepå lettespenstigeføter,peneitøyetograskeireplikken. Allevaritoppform.Deisvingabegeret,ogdeisvinga hoftenetilYoungLove.TellLauraIloveher!Tell LauraIneedher!Hey,HeyPaula,Iwanttomarry you!Putyourlipsnexttomine,dear!Heilttilklokka varfireomnatta.
EgserpåselskapetrundtbordetiBerjaflotvegen. Altmoglegharskjeddpåfemtenår,ogsamtidigikkje. Farminharhaldefortetidettehuset,somhanalltid hargjort,ogpratenmellombrørnegårsomdenalltid hargjort.Omstortogsmåttogstortsettdetsame. Nårdeiharforsyntsegmangegongeravbacalaoen,er detgudskjelovrikelegmedmatigjen.Deterberreein tingsomerverreennatbacalaoenerforsalt–ogdet er forlite bacalao.Dåegvarlita,varegalltidbekymra nårmatenkompåbordet.Egsyntestnestenalltiddet sågsåliteut.Mennårfarminskrapagrytaheilttom, konkludertehanmedatdetvarakkuratnokmat!Eg, somvarforsiktigmedåforsynemegfordiegvarredd detikkjeskulleblinoktilalle,syntestdetvarrartat hankunneveresåsikker.Korleiskunnehanviteat ikkjefleirevilleforsyntsegmeir,dersomdetvarmeir matigjen?
Dette,tenkeregtriumferandenåregsernedibacalaogryta,er akkuratnokmat .Alleermette–ogendå
erdetnoktilåsetteigjeneigrytetilfarmin,somerså gladirestemat.
Mensegryddarbordet,dreiersamtalensegomfolk fråOdda,omDinka,Jangen,StompenogHestalars, ogkvavardetdeikallahanAndersen?Alleprøverå kommepånamnethans.
HanAndersen,veitde.
Andersen?KvenAndersen?
Duck–is–late!Andersen.
Mr.Duckislate–again,skrålerdei.
Deterlengesidandeiharleddsågodt.TilMartinbråttskjergjennom:Duckislate?Kvaerdetfor eitkallenamn?DåvilleeghellerheiteAndersen,seier han.
Einarvilseienokotiljubilanten.Hanharmedsegein litenhøgtalarsomhankoplartilmobilen.
Perharmangelidenskapar,seierEinar,ogéinavdei eråleggekabal.
Farminsitsomeisaltstøttevedendenavbordet underdetmuntrebildetavsegsjølvoghøyrer,eller høyrerikkje,detsomblirsagt.Egerusikkerpåkva vegdennetalenskalta.Erdetlidenskapåleggekabal? Egserformegfarminmedeinavdeislitnekortstokkane,stokkeogdeleuttileinnykabal,kveldetter kveld,årutogårinn.Avalletinghanhargjortidette livet,ståttileiarskapforstorefellesprosjekt,grensesprengandeidrettsprestasjonar,byggverkogumoglege oppgåver,såharegtenktpåkabalanesomdetmotsetteavlidenskap,einikkje-aktivitet,somverkenbyggerellerskaper,somberregjentarsegoggjentarseg.
Einarstyrerlittpåmedmobilenførhanfinnden rettesongenogstillerinnlyden.Ogutavhøgtalaren kjemdenveldiglangeførtitalshitten«Deckofcards», omeinsoldatsombrukerkortstokkentilålæreseg Bibelen.Egfårikkjemedmegalt,menoppfattarat kortstokkenereinmetaforforlivetsjølv:
WhenIcountthespotsinadeckofcards, Ifind365,thenumberofdaysinayear.
Thereare52cards,thenumberofweeksinayear. Therearethirteentricks,thenumberofweeksina quarter.
Therearefoursuits,thenumberofweeksinamonth. Andtwelvepicturecards,thenumberofmonthsina year.
Egservererkakeogost,ogMartinseiernokomellom munnfullane.Deterneppemeintsomeintale–deter ikkjeMartinsinstilåhaldetalar–menslikhøyrest detlikevelut:
DåviskullespringeNewYorkmaratoni1982,ville egvisedeiandreeithuseghaddebuddipåfemtitalet, mendåvikomtilHarlem,varheilekvartaletvekke!
Forvirrastodhander,ialtdetnye.Korvaralt samanblittav?MenConeyIslandfanstvelframleis, tenktehan,medallesinefornøyelsesparkar,sirkus, sideshowsogbadestrandamotAtlanterhavet?
Egspurdeeinmannkorleisvikunnekommeossut tilConeyIsland,menmannenspurdeberrekvaegville ditfor,seierMartin.
Endåkorstorartahansyntestdetvariungdommen, haddeConeyIslandjamtogtruttdaltipopularitet
etterandreverdskrig.OgdåEikemo-brørnekomtil NewYorkforåspringemaraton,haddeforfalletfått herjefritt.
Kvavilduditutfor?spurdemannen.
Egvilsjåkorleisdeterblitt,saMartin.
Rememberitasitwas,samannen.
DettehugsarMartin.Ogdettefortelhani85-årsdagentilbrorsin,somsannsynlegvisikkjehøyrerdet somblirsagt.Deteringentale,men: Rememberitasitwas.
Reidarhugsarogsånoko,forteljinganedukkarvilkårlegoppfråminnethans.
Eitdigertbeistvardet,seierhan.
Detvareinfinsommardag,ReidarogMartin sprangubekymrarundtpåbøanepåfamiliegarden Eikemo,dåMartinmåttesettesegnedpådo,ogmens hansatder,reisteeinormsegilyngen.
Eitdigertbeist!
OrmenhoggtakibakentilMartin.Mendetteskulle ikkjehoggormenkommeunnamed.
Reidarreisersegfråbordet,stårpågolvetog demonstrererkorleishantoktakihalenpåhoggormenogsveivadenrundtogrundtidigrebanarover hovudet.Detkravdeeinstoromkrinsåfåfartpåkastet,forklarerhan,førhanmedeitbrølkastaormen, somieitsleggekast,sålangthanberrekunne.Og mensdettedramaetutspelteseg,fannMartinroleg framdenvesleavbitartongahanalltidgjekkmedi bukselomma.FordettevissteMartinallereiedå:Dersomdublirbitenaveinhoggorm,måduknipeavmellomstykketihuda,hudstykketmellomsjølvebitet,for
åavleiedetforgiftablodet,slikatdetikkjegårvidare innikroppen.Martinkneipavmellomstykketihuda, slikhanhaddelært,ogsågjekkdeitosmåbrørnetilbaketilgarden.Reidaroppspiltogfullavadrenalin etternærkampenmedhoggormenogMartinmedeit blødandehoggormbitpåbaken.
DeivarjofulleavkjerringrådpåEikemo,seierMartinogfortelkorleistanteTorahelteparafinpådet opnesårethansforåverepådensikresida.
Farminfølgerbrørnesinetildøra,ogforførstegong denkveldenerhanpågrensatiloppstemtogglad. Festenerendelegover!Stemningaerhøgogtettiden smalegangen.Hardetalltidvoresåtrongther?Brørne skubbarogdultarbortikvarandre,ogReidarrotar rundtsegsjølv,bådemedkledaogmedfaktaomdet eineogdetandre.
Nei,norotardugodt,Reidar,seierMartin.
Reidarleravsegsjølv.OgdeiandreleravReidar.
Haneridetminsteklarihovudet,seierfarmin.
Ognårgangenertomforbrør,tuslarfarmininn istuaigjenogskrurpåtv-en.Egryddarlittpåkjøkkenetføregseiergodnattogtakkforidag.Egkastareitsisteblikkinnistuaogserfarminsitteklistra inntiltv-enimørket.Utavskjermenfløymerbildefrå eitellerannameisterskappåski.Eggåroppdeikalde trappenetilloftet.Eghugsarkorleisdetvar.Oftevar egsåkaldomkveldaneategmåttetaeinvarmdusj foråfåsove.Egspranggjennomdenkaldegangen fråbadetmeddetvåtehårettullainnieithandkle, skundameginnpårommet,underdyna,føregrakk åblikaldigjen.Noerdetliksomikkjemittromlen-
ger.Deterrommettildenjentasomskreivogskriblai alledeigamleskuledagbøkenesomframleisståribokhylla.Hosomsyntestatdessepyntetingavarfine,som satveddengamleskrivepultenvedvindaugetogsåg røykenfråsmelteverketstigeoppogelvarenneforbi langtdernede.Hosomspeltealledessekassettane,og dersomegopnarskuffarogskap,vilgamlebrevramle ut.Egdrarpustendjupt,alteghaddepåhjartet!Den rosaveggtelefonenminharhøyrtalledeifortrulege samtalane,ogdeigamlelp-plateneminevarlydsporet tilalleminesvingandestemningar.Nokrebamsarligg forlatnerundtomkringirommet,lengesidandeiblei tattoppogomfamnamenssaltejentetårerdraupnedi pelsen.Tingaharvoreforlengeåleine.Vihøyrerikkje tilkvarandrelenger.Egtrengdeiikkje,egsynestikkje deierfine,ogdettruregtingaveit.Detersomomdei stårderogskammarsegoverågimegdenneframande kjenslaimitteigerom.Egburderyddeialtdette.Søstermi,somharromveggivegg,harforlengstryddai sinegamleting,mensåerhoogsåstoresøster.Hohar eitliteforsprang.
Førfarminbygdejenteromavdessehyblanepå kvisten,buddeonkelReidarogtanteBjørgher,men dådeifekkLarsogHeine,flyttadeinediandreetasje.Endålengeførdetigjenbuddenokrepolitifolk påkvistenher,ogsåbuddedeteinfyrsomjobbapå Låtemøbelfabrikk,menhanverkensågellerhøyrde deinokotil.Deitruddeikkjehantoltedagenslys, ogsåeindaghaddehanberreflyttaut.Rommastod tommeimangeår,heiltutpååttitaletdåfarminbygde omheileloftetforåintegreretredjeogfjerdeetasje.
Familienvårpåfiretrongmeirplasspååttitaletenn
familienEikemomeddeifemgutanetrongpåfemtitalet.Detvarnyetider,ogmormivillehadetmoderne. Farminreivneddetgamlehybelbadetogbygdeeit nyttogstiligbadmedsaloon-dørerinntiltoalettet.Og toavdeifirehyblanebleibygdeomtilmodernejenterommedplassbygdesengermotskråtaket.Egfølgde nøyemedpåbyggeplassen.Kvardaggjekkeginnpå detframtidigejenterommetmitt,meddendeiligelukta avspon,ogsaoppmuntrandetilfarmin:Sålangtdu harkomme!Detvarikkjealltiddetstemte,hanhadde joandretingåhaldepåmedogså,menegvarimponertoverkvarnyspikarsombleislåttinn.Pådårlegedagar,dåfarminikkjesyntesthanfekktilnoko, sahanatdetvaringentingåskryteav.Mendetvar det!Sjølvomhanvareinfråverandefar,varegalltidi standtilågjenkjenneomsorgaogomtankenidetsom bleibygd–ogdetsombleireparert.Omikkjealtblei sagtmellomoss,vardetaldrinokosomikkjeverka ihuset.Altbleifiksa.Seinareharegikkjealltidgjenkjentomsorgnårdetkjemiandreformerennfiksing ogbyggingogreparering,ogdetharoftevoreeitproblemformeg:Kvaerdette?Kjærleik?
Egserpåjentenesomliggogsøvidenvesleholaav eisengmeddetlysehåretsittfløymandeutoverdei gamleputenemine.
Godnatt,jentenemine,sovgodt,seiereg.
Egblirståandeeistundpådenkaldegangenutanforrommet,tilvenstreerdeteitlitekleskott.Derhar ikkjesøstermiryddaenno.Deigulebobledressane, sommorvårsyddetilossdåvivarsmåjenter,hengder framleis,deneinelittlengreenndenandre.Ingenkan