Pytanie: „co kryje się za słowem my?” jest bodaj najbardziej politycznym z pytań, jakie możemy sobie teraz postawić takim rzeczom jak wzrost gospodarczy. Chcę miasta, w którym to kwestie ekonomiczne są podporządkowane kwestiom społecznym, w którym ekonomia jest kwestią techniczną. Problem leży w odpowiedzi na pytanie, jak do takiego miasta dotrzeć. Ale nie ma wątpliwości, że prawo do miasta to również prawo do edukacji, opieki zdrowotnej, mieszkalnictwa, dostępu do przestrzeni publicznej. Niemniej jednak byłbym ostrożny z przygotowywaniem konkretnego planu działania, bo to warunki walki politycznej, które są poza naszą kontrolą, wpłyną na to, jakie strategie trzeba będzie obierać. Nie wszystkie karty są w naszych rękach. Właśnie wróciłem z Berlina, gdzie miałem wykład. I tam, jak zwykle, wypomniano mi, że jestem nadmiernym optymistą. Wy natomiast właśnie wrzuciliście mnie teraz do kategorii pesymistów (śmiech). To jest bardzo interesujące, ale uświadamia mi konieczność szukania, uczenia się od ludzi z młodszego pokolenia, które nie musi się oduczać aż tak wielu starych nawyków myślowych.
NEIL SMITH profesor geografii i antropologii na Uniwersytecie Miejskim w Nowym Jorku (CUNY), jeden z najważniejszych autorytetów z zakresu teorii urbanizacji i gentryfikacji. Wydał szereg książek, między innymi klasyczną już pozycję Uneven Development, która od 1984 r. doczekała się już trzech wydań.
KACPER POBŁOCKI antropolog miasta i adiunkt na UAM w Poznaniu. Współorganizator i koordynator merytoryczny Kongresu Ruchów Miejskich. W 2009 visiting fellow w założonym przez Neila Smitha Center for Place, Culture and Politics na CUNY. Za doktorat o polskich miastach otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów.
JOANNA KUSIAK socjolożka i miejska aktywistka. Stypendystka Fulbrighta, visiting scholar na CUNY. Doktorantka na Uniwersytecie Warszawskim i TU Darmstadt, działaczka w ramach ruchu Occupy Wall Street. Prowadzi rubrykę miejską w „Kulturze Liberalnej”. Jesienią w wydawnictwie Campus / University of Chicago Press ukaże się redagowana przez nią książka Chasing Warsaw. Socio-Material Dynamics of Urban Change since 1990, analizująca dynamikę materialnych i społecznych przemian miasta w ostatnich 20 latach.
KP: No dobrze, ale przecież ta szansa — miedzy innymi na uspołecznienie miasta, która pojawiła się jako efekt kryzysu — nie będzie trwać wiecznie. Pewnie kilka lat. Potem zniknie, więc może jednak trzeba przybrać jakąś konkretną strategię działania. Bo czas nas goni.
Teraz znów zamieniamy się rolami: ty jesteś pesymistą, a ja optymistą. Uważam, że obecne otwarcie jest gigantyczne i rządzące elity nie mają zielonego pojęcia, jak je zamknąć. Kryzys ekonomiczny szybko się nie skończy, podobnie jak cały szereg kryzysów politycznych w różnych zakątkach świata. Jak będzie ostatecznie wyglądał Egipt, Libia, Syria, czy Grecja, nie zostanie szybko przesądzone. Ale oczywiście są też konkretne kroki, które można już teraz zacząć rozważać. Weźmy na przykład mieszkalnictwo. Peter Marcuse, którego niezmiernie cienię, twierdzi, że powinniśmy teraz w USA zwiększyć liczbę mieszkań socjalnych. Ich odsetek jest tutaj marginalny, na poziomie 2 procent. Uważam, że się myli. Zwiększyłoby to tylko już i tak rozdmuchaną biurokrację. Lepiej zacząć powoływać wspólnoty mieszkańców — mieszkańcy wykupują dom, potem ulicę, kwartał albo i dzielnicę. W USA niemal 70 procent ludności jest właścicielami nieruchomości, w których żyją — to nie jest do końca 99 procent, ale duża jego część. Zatem kwestia własności nie jest kwestią wyłącznie elit, ale też klasy robotniczej. Budowanie wspólnot właścicieli daje dwa efekty: siłę polityczną i integrację społeczną. Jednym z powodów, dla których uciekam od waszego pytania o konkretną strategię na przyszłość, jest fakt, że nie uważam, iż plan działania jest w tej chwili najważniejszy. Najważniejsze jest przejęcie władzy właśnie po to, by później móc wypracować taki plan — by móc opracować go z ludźmi, którzy powinni być zaangażowani w proces wymyślania takiego planu. Najistotniejsze jest zorganizowanie się — nie tylko po to, by odnieść jakiś drobny sukces w uspołecznianiu miasta, ale by drobny sukces z dzisiaj doprowadził do większego sukcesu jutro. Nowy Jork, 17 lutego 2012
„MIASTA” to dwumiesięcznik poświęcony różnym kontekstom rozwoju miasteczek, miast i metropolii. Na jego łamach poruszane będą kluczowe tematy dotyczące problemów, z jakimi borykają się te przestrzenie w Polsce i za granicą. Dwumiesięcznik skierowany jest do wszystkich środowisk zajmujących się rozwojem przestrzeni zurbanizowanych, chcących poszerzać wiedzę i perspektywy dotyczące środowiska ich pracy. Magazyn dystrybuowany będzie też wśród samorządów i pracowników urzędów
No77 / czytelnia
miejskich. Każdy numer „MIAST” budowany będzie wokół tematu przewodniego. Pierwszym z nich jest kwestia mieszkaniowa, drugim –uspołecznianie przestrzeni. Po darmowy pdf pierwszego numeru i w sprawie współpracy można zgłaszać się do redakcji: magazyn.miasta@gmail.com. Wydawcami są: Instytut Badań Przestrzeni Publicznej, Akademia sztuk Pięknych W-wa, Fundacja Badań Przestrzeni Publicznej TU. http://miasta.ibpp.pl
102—103