Zz 2016 1 by PZV Zeezeilvereniging

Nieuw Nieuwvaarseizoen vaarseizoen Ramsgate2016 2016 Ramsgate Ais,het hetblijft blijftopletten opletten Ais, Varen in de mist Varen in de mist

Zeilavontuur met De Visser Zeilavontuur met De Visser Zonnezeilen

Bootonderhoud Zonnezeilen Fiore in de

Bootonderhoud Middellandse Zee Zon, Zee en Zwerven

Nazomeren op het Wad

Fiore in de Middellandse Zee Zon, Zee en Zwerven

Nazomeren op het Wad

Zeezeilen Jaargang 35 - nummer 1 - april 2016

Zeezeilvereniging

voor schippers & opstappers - www.pzv-zeezeilen.nl

6 Ramsgate 2016 nadert Panne

In dit nummer van Zeezeilen 4 Alweer geen ijszeilen 5 Geen leeftiijdsdiscriminatie

6 Ramsgate 2016 nadert

PZV CafĂŠ Lang Gelee

8 PZV-CafĂŠ Lang Gelee 10 Moeilijk weer

16 Down Under

12 AIS-Het blijft opletten 15 Voetpomp voor diesel 15 Kanaal 77 16 Down Under 20 Fiore in de Middellandse Zee

24 Bootonderhoud

Bootonderhoud

26 Wie is waar?

30 Varen in de mist.

Onverantwoord?

28 Zeilbandjes 29 Van die kleine dingen 30 Varen in de mist. Onverantwoord? 32 Doorvaart windparken 34 Shit happens

37 Zon, Zee en Zwerven

37 Zon, Zee en Zwerven 40 Zeilavontuur met de Visser 42 Zonnezeilen 43 De schipper

44 4 Tinten grijs

44 4 Tinten grijs 46 Nazomeren op het Wad 49 Mast Xinia 50 De mast

kalender

51 Colofon

29 maart Zeiltriminstructie 8 april Voorjaars Algemene Leden Vergadering 15 april Briefing Ramsgatetocht 27 april Vertrek Ramsgatetocht 27 mei Nabespreking Ramsgatetocht 10 juni Start Oerol

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Redactie & Bestuur

Theo Bouwman

Annemieke Stallaert

Alweer geen ijszeilen!

Geen leeftijdsdiscriminatie

Op naar het nieuwe vaarseizoen

Een paar jaar geleden kon je nog prima een tochtje schaatsen op de Gouwzee. Ik had afgesproken met mijn dochter bij Monnickendam. Met vrienden van haar en mij erbij: een mooi clubje. Prima ijsbaan in de haven voor het dorp, dan wat gerommel over ijsschotsen en voort naar Marken. Oversteken naar Volendam was er niet bij, want voorbij Marken begon het vervaarlijk te kraken. En tot mijn stomme verbazing werd er op het ijs gezeild en gesurfd! Wat zag het er mooi uit. Een plaatje! De hele haven met alle soorten zeilschepen in het ijs en met sneeuw afgewerkt. Te romantisch voor woorden. Anton Pieck kaarten! Enfin, de foto spreekt voor zich. En dan deze winter! Warmterecords, schaatsen op beijzelde straten in Groningen en buiten de ijsbanen kan je nog eens langer doorrijden op de 3 km baan van Flevonice in Biddinghuizen en dan heb je het wel gehad. Waarom heb ik mijn boot eigenlijk uit het water gehaald? Allemaal moeite voor niets, maar wel tijd voor overpeinzingen!

Het nieuwe varen!

In de Waterkampioen van september 2015 werden de resultaten van een enquête onder bootbezitters gepubliceerd. Alles over bootbezit en bootgebruik in Nederland. Eén derde van de huidige bootbezitters (zowel zeilboten als motorboten) is van plan om de boot van de hand te doen. ‘De leeftijd waarop zij hun boot definitief van de hand doen, zal op dat moment gemiddeld 72 jaar zijn.’ Maar als die boot verkocht is, wil een derde daarvan wel blijven varen! PZV heeft dus met haar formule van een club voor schippers en opstappers een aardige formule in handen! Maar hoe staan de (zee)zeilverenigingen er eigenlijk voor? Bij PZV constateren we een ons allen bekende achteruitgang van het ledenaantal. Van een kleine 350 naar een ruime 220 in tien jaar tijd. Als je naar andere (zee) zeilverenigingen kijkt, dan zie je bij de Kustzeilers een soortgelijke ontwikkeling, van een kleine 700 leden naar rond de 500 leden. Net als bij PZV is hun antwoord vooral het koesteren van de leden die je hebt. Daarnaast uiteraard werven, onder andere in marina’s met hun respectievelijke bladen en folders, Zeezeilen en de Drietand. Met 3000 leden vormt vereniging De Toerzeilers een veel grotere club. Ook een aantal PZV-ers zijn daar lid van (zo ook van de Kustzeilers). Het grote verschil met de vorige clubs is dat de Toerzeilers groeien in ledental! En

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

niet zo’n klein beetje ook. Ter relativering zei opgemerkt dat de Toerzeilers een gemengd gezelschap is van zeezeilers (Uiterton), maar vooral plassen- en merenzeilers. Maar toch, ze groeien. Ze geven veel cursussen, werven effectief, maar organiseren ook leuke evenementen voor de jongere zeezeilers met een eigen of gedeelde boot. Zo worden er tochten voor families met kinderen georganiseerd naar b.v. Denemarken of Zuid-Engeland. Bij aankomst in elke haven van het flottielje kunnen de kinderen hun spel weer gezamenlijk oppakken! En de Waterkampioen constateert in haar enquête dat het bootdelen in opkomst is. De bootdeelplatforms schieten als paddenstoelen uit de grond! Genoemd worden gedeeld bootbezit, onderhuur, fractional ownership, buy & charter en collective ownership. Allemaal vormen die passen bij jongeren (soms samen met ouderen/ouders) en clubs met opstappers! En onze Ramsgatetocht vormt de ideale entree. Op naar het nieuwe vaarseizoen!

ons betreft. Tenminste, als er mensen zijn, die willen helpen dat te organiseren (net als Docus, Frans en Piet nu): we kunnen niet zonder actieve vrijwilligers.

Apart lidmaatschap?

Maar een aparte lidmaatschapsvorm? Nee, we houden onze senioren graag binnen de club! Eind 2013 hebben we met zijn allen over de nieuwe koers, ons Tochtplan, gediscussieerd. We hebben toen besloten dat we niet alleen een vereniging willen zijn voor de actieve en ambitieuze zeezeiler, maar ook een vereniging voor mensen, die voorzichtig hun eerste stap op zee met ons willen zetten, of die niet meer zo actief het avontuur aan willen gaan, maar toch hun passie voor het zeilen willen delen. De PZV is van iedereen. Voorafgaand aan de nieuwjaarsreceptie organiseerde een aantal leden-met-ervaring een reünie onder de noemer PZV Cafe Lang Gelee. De oude garde, van wie we er een aantal al lang niet meer hadden gezien, kwam weer eens bij elkaar, om alle verhalen samen opnieuw te beleven. Wat een fantastiche bijeenkomst! Eigenlijk is er in al die jaren niet veel veranderd. Natuurlijk, de techniek is veranderd, en het comfort vanzelfsprekend ook, maar de persoonlijke uitdaging op zee, en de hechte vriendschappen die ontstaan, die zijn precies dezelfde als nu. Die herkenning was trouwens wederzijds. Toen na vieren de nieuwjaarsreceptie begon, klonk het eerst “ik herken niks van die nieuwe leden”, maar op het eind van de avond moest men toch concluderen: het is nog net zo gezellig als vroeger. Eens een PZV-er, altijd een PZV-er. Onvermijdelijk kwam de vraag: Kunnen we dat vaker doen? De tweede vraag kwam er gelijk achteraan: komt er een aparte lidmaatschapsvorm voor senior leden? Iets goedkoper natuurlijk, maar wel met jaarlijks een reünie? Mensen, die jaarlijkse reunie komt er wat

De PZV is altijd al een vereniging geweest met divers pluimage. De een wil vooral zijn grenzen verleggen, een volgende wil wedstrijdzeilen, de ander wil zich verdiepen in de techniek, een enkeling komt voor de sfeer. De charme van onze club zit hem in de wisselwerking tussen karakters. De leergierige die leert van andermans ervaring. Onze gezamenlijke avonturen en het samenzijn in ons thuishonk. Die mix, in activiteiten, in karakters, en aan boord, maakt PZV anders dan andere verenigingen. Iedere afscheiding of kunstmatig onderscheid doet daaraan afbreuk.

Open club

PZV is en blijft een open club. Eenieder blijft welkom. En doe je vaker dan 1x per jaar mee, dan word je lid. Is die 50 euro per jaar je, om wat voor reden ook, te duur? Meld het het bestuur. In individuele gevallen willen we best kijken wat we kunnen doen. Maar de contributie is nodig om de club draaiend te houden. Niet voor onze activiteiten, die worden door de deelnemers betaald. We betalen er onze Zeezeilen van, het blad dat ons bindt. En bijvoorbeeld de vergaderkosten, of een bedankje voor de vele vrijwilligers. Of we subsidiëren een activiteit die anders echt niet uit kan. Of de hapjes bij de receptie. Dus draag je de club een warm hart toe, blijf ons dan steunen, en blijf gewoon lid. En kom misschien toch iets vaker naar een lezing of pubavond. En in ieder geval naar de nieuwjaarsreceptie. Misschien wel met een reünie vooraf. We hopen echt dat er mensen opstaan die het stokje van Docus, Frans en Piet willen overnemen. En voor wie geen lid meer is, en dat per se niet meer wil worden, we hopen je toch bij de volgende reunie weer te zien. In de Pub. Bij de PZV. Onze club.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Ramsgate Jacqueline Flink

Ramsgate 2016 nadert! Onze koning haakt aan bij de Ramsgate

Nederland maakt zich weer op voor een dag koekhappen, klompendansen, oude rommel verkopen en kopen, snacken op straat, blikjes en bekertjes op de grond gooien, kleine meisjes die een viool mishandelen en die je geld geeft om af te zijn van het gekras, kleine jongetjes die stoer een spijker missen met een hamer die ze nauwelijks kunnen tillen, oranje pruiken, gekke hoedjes, bandjes op straat, geschreeuw en gelach, kortom Koningsdag. Maar ik maak me op voor een ander soort vertier, de Ramsgate 2016. Dit keer voor de vroege vogels startend op 27 april. Het zou me niets verbazen als Alex liever met ons meegaat.

Gezocht: tas van Mary Poppins

Ik staar naar mijn tas die nooit groot genoeg is voor de stapel spullen die over mijn bed vespreid ligt. Diverse paren dikke sokken, thermo ondergoed, extra thermo shirts, zeilhandschoenen, waterdichte warme handschoenen, zeilpak, zeillaarzen, reddingsvest, lifeline, twee slaapzakken bij gebrek aan één goede donzen slaapzak, warme trui en dan nog de fleece reeks: twee jacks, een broek, sjaal, muts. Het kleine beetje toiletspullen en ondergoed kijkt mij op het hoekje van het bed verwijtend aan. Er is ook nog de “misschien” stapel. Annemieke had tenslotte gewaarschuwd voor een koud tochtje: fleece bivakmuts (pas

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

aan te doen buiten het zicht van de autoriteiten), reserve laarzen en zeiljack voor het geval de standaard spullen niet droog zijn te krijgen.

Last minute aanschaf en oude zeekaarten

Ik zag bij zo’n outdoorwinkel van die ‘handenwarmers’, twee vloeistoffen gescheiden door een schotje dat je moet breken. Er ontstaat dan een chemische reactie waarbij warmte vrijkomt. Het geheel kan je in je handschoen doen. Zou dat ook geschikt zijn voor koude voeten, of koude billen? Of zal ik van die waterdichte sokken kopen. Misschien is een droogpak ook wat voor zo’n reis. Even googlen hoe duur die din-

gen zijn, ... slik, dan maar niet. Maar stel je voor dat ik in het water val. Wie kan ik lief aankijken voor mijn verjaardag? Hoe heeft Shackleton dat in ‘s hemelsnaam gedaan tijdens zijn epische tocht van de zuidpool naar Zuid-Georgia in een zeilsloep? Wat... met wollen truien en wanten! Moet ik soms ook nog oude kranten meenemen zoals men deed bij de elfstedentochten van weleer. Misschien heeft de schipper nog wat oude zeekaarten liggen die ik daarvoor kan gebruiken. Bestaan er ook elektrisch verwarmde zeilpakken? Je hebt tenslotte ook verwarmde duikpakken voor ijsduikers.

Lente in de lucht

Maar misschien valt het allemaal wel mee. Die opwarming van de aarde heeft ook z’n voordelen. De afgeopen jaren was het juist in april al vaak mooi weer, zelfs terrasjesweer. Ik zal voor alle zekerheid ook maar een korte broek meenemen. Bikini lijkt me wat overdreven. Maar een zonnebril kan nooit kwaad. Dan ook maar de zonnebrandcrème in de tas. Slippers?..alleen voor de douche lijkt me.

Het wordt een fantastische Ramsgate tocht

Ach weet je wat, ik neem gewoon twee tassen mee en de reservestapel gaat weer terug, die is niet nodig want het wordt een fantastische tocht. Vroeg in het voorjaar dus niet zo druk, gezellig met al die

PZV leden, bijkletsen, een borreltje drinken, plannen uitwisselen voor van de zomer en meezingen met de muziek van Manfred, onze nieuwe vlootvoogd. Heerlijk zeilen, strak blauwe lucht, wel frisse wind maar dat deert niet want ik heb genoeg warme spullen. Op naar Oostende! Daar kan je lekker vis eten. En dan een korte oversteek naar Ramsgate. Zelfs voor mij met mijn magere ‘status’ van slechts vier oversteken met de PZV inmiddels al vertrouwd. Daarna naar Burnham on Crouch. Daar ben ik nog nooit geweest dus dat is altijd leuk. Mijn eerste PZV-oversteek eindigde in Ipswich. Daar heb ik goede herinneringen aan dus ik verheug me nu al op een hernieuwde kennismaking met Ipswich en het captainsdinner in ‘ the Last Anchor’. En dit jaar geen splitsing van de vloot

omdat de boten uit het noorden niet kunnen aansluiten. Als er een harde ZW wind staat dan maken we gewoon een tocht ‘tegen de klok in’. Fietsen doe ik ook bij voorkeur met de wind mee. Bij de ‘tegen de klok in tocht’ zit ook een niet vaak bezocht haven: Southwold. Ken ik ook niet, aanleggen op stroom dus spannend. Natuurlijk eindigt deze versie van de tocht ook in Ipswich. Niet zeilende vrienden verklaren me altijd voor gek, sowieso om de Noordzee over te zeilen als je ook snel en comfortabel kan vliegen, en al helemaal om dat in het vroege voorjaar te doen. Maar PZV leden weten waar ik het over heb als ik zeg: ik heb er zin in !! Ik hoop jullie ook. Tot de briefing op 15 april, Oostende, Scheveningen of de overkant.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

CLUBACTIVITEIT Docus Heringa

PZV Café Lang Gelee De viering van het 35jarig bestaan van de PZV, het 7de lustrum, was een heel feestelijke aangelegenheid. Niks eigen schepen, met z’n allen op vier platbodems van Enkhuizen naar Oudeschild en daar feesten. Eerst een borrel op een van de schepen en daarna naar een strandtent met prima muziek en de beentjes van de vloer.

den er komen. Alleen maar leden of ook voormalige actievelingen? Vroegere bestuursleden, zeilinstructeurs, cursusleiders, organisatoren, initiatiefnemers, lustrumbouwers, redacteuren, muzikanten en waaghalzen die met z’n allen het fundament van de huidige vereniging hebben gevormd. Zeevaartkundig, organisatorisch en zakelijk/financieel. Een zeer solide fundament mag je wel concluderen na 35 jaar!

Ik heb daarvan genoten, zij het dat er toch iets miste. Voor mij is PZV niet alleen een gelegenheid om de uitdaging van de zee aan te gaan, maar ook plaats om vriendschappen te vieren die op de vele tochten zijn ontstaan. Rondkijkend tijdens dat samenzijn waren er zoveel gezichten waarmee ik hoopte een weerzien te vieren, maar die ontbraken. Ik noemde namen aan Piet en Frans, founding fathers van de club, en ontdekte dat zij tegen dezelfde leegte aanliepen. Wat zou het leuk zijn geweest als leden uit vervlogen tijden hier ook hadden rondgelopen.

En ze kwamen, in groten getale! Wat een feest. Annemieke leidde de ontmoeting in door deze en gene aan de tand te voelen over het varen en de vereniging in de eerste jaren van haar bestaan. Aan sterke verhalen geen gebrek. Herkenning was het sleutelwoord die middag. Weet je nog die Ramsgate, dat cabaret, met de PSA aan de oostkust, op de Persia in Hellevoetsluis? Wat heerlijk om elkaar terug te zien, om oude vriendschappen weer te vieren. Gezichten van heel lang geleden die je dierbaar waren geworden door gedeeld afzien. Gezichten van maten waar je op kon vertrouwen, ook als het minder makkelijk werd. Gezichten waar je verliefd op werd. Alles kwam voorbij en werd stevig omarmd. De tijd vloog en voordat ik het in de gaten had liep het over in de reguliere nieuwjaarsborrel.

We hadden dat nog niet uitgesproken of het plan was geboren. Annemieke, de kersverse voorzitter zag het helemaal zitten. PZV Café Lang Gelee, zondag 10 januari, voorafgaand aan de traditionele nieuwjaarsborrel in de Trafalgar Pub. Met z’n drieën hebben we ons best gedaan om een zo volledig mogelijke adreslijst van leden en voormalige leden uit de jaren tachtig en negentig samen te stellen. Compleet werd die lijst niet. Sommigen konden we écht niet terug vinden, zoals b.v. Fiet. Anderen bleken we over het hoofd te hebben gezien, zoals b.v. Yvon. Afijn, om 14.00 uur in de Pub was het dus ontzettend spannend hoe groot de belangstelling zou zijn. Wie zou-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Natuurlijk, nóg werden er vrienden gemist. Hoe velen vroegen er niet: ‘Komt Tom ook?’ Anderen, die ik zeker verwacht had, lieten het afweten. Maar het ongelofelijke enthousiasme die middag is misschien een aanzet tot meer. Dat je geen organiek lid meer bent van de vereniging wil niet zeggen dat je haar en haar verleden niet een warm hart toe draagt. Ik zou zeggen: wees creatief en doe daar iets mee! De toekomst van de PZV ligt voor een deel misschien wel in haar verleden. Foto’s: Jan Oome, Toon Zaaijer

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Techniek en vaarpraktijk Arend Jan Klinkhamer

Moeilijk weer in Ramsgate 2015 Hoe interpreteer je weerkaarten? De Ramsgatetocht van 2015 was een tocht met nogal wat harde wind: Annemieke Stallaert beschreef vorig jaar in Zeezeilen 2 dat er uitgebreid is nagepraat over het weerbeeld. Daar werd de vraag gesteld hoe je weerpatronen moet interpreteren als je voor de oversteek staat. Ik wil hier graag de handschoen oppakken en het patroon van die week proberen uiteen te rafelen. Ik heb de weerkaarten opgehaald uit het archief van de Wetterkarten site (link onderaan het artikel). De kaarten zijn van middernacht, dat zijn de kaarten die we om zes uur ’s ochtends kunnen bekijken als we besluiten wat we willen gaan doen. Ik weet bijna niets van het actuele weersverloop in die week; ik was niet mee en kan dus niet naar het resultaat toe redeneren. Ik begin op de dinsdag voor het vertrek. Het doel is om uit de beweging van de depressies af te leiden wat de

dinsdag 5 mei

algemene trekrichting is (ze volgen het polair front; zie de meteopresentaties op de website) en of er blokkades zijn van hogedrukgebieden.

Weermodellen

Dinsdag 5 mei om 0000 UTC ligt een gecompliceerd groot laag met kernen van 981 hPa en 986 hPa boven de Britse eilanden en Ierland. Op woensdag liggen deze kernen met 982 en 980 hPa boven de Hebriden en ten W van Noorwegen: de trekrichting is dus naar NE. Op donderdag 7 mei vertraagt de beweging daar. Tegelijkertijd is ten Z van een stevige rug van hogedruk, 1017-1024 hPa, een laag van 994 naar een positie ten W van Spanje getrokken en opgevuld naar 999 hPa. Het totaalbeeld is op vrijdag 0000 UTC niet eenduidig. In het noorden beweegt het systeem niet meer en tussen de Azoren en Ierland is de rug veranderd in twee kleine depressiekernen van 1010 en 1016 hPa; er is een vaag gebied met zes lagedrukkernen en allerlei fron-

ten ontstaan, een ‘meteorologisch moeras’. Boven het continent zijn de druktegenstellingen vrij klein. Het is moeilijk om uit deze weerkaart iets voor de zaterdag te voorspellen; de dubbele fronten wijzen op blokkeringen tegen snelle verplaatsingen. We zullen af moeten gaan op de modellen en de verwachtingen van de beroepsmeteorologen. Op zaterdagochtend 9 mei zijn er nog twee kernen: één van 986 hPa op de oceaan en één van 1004 boven de Ierse Zee. Samen produceren ze op de eerste dag van de Ramsgate een stevige ZW-wind. Op zondagochtend is de wind afgenomen, maar het laag van 986 is uitgediept naar 979 ten W van Ierland. Als het systeem naar NE gaat opschuiven zou dit zorgelijk kunnen worden voor de zondagmiddag. Boven centraal Europa ligt echter al dagenlang een groot gebied van hogedruk dat de 979-depressie net als zijn voorgangers ten noorden van de Noordzee zal houden en de wind op zondag binnen de perken.

De werkelijkheid

In de kaart van maandag blijkt het systeem nog maar langzaam te bewegen; we hadden ’s nachts goede wind op de Noordzee, met vanwege het blokkerend hoog, een redelijke kans dat dat op maandag zo zal blijven. Op dinsdagochtend blijkt dat nog steeds het geval, het koufront is maandagavond over ons heen getrokken. Op woensdag zitten we in het versterkende tus-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

senhoog dat een dag eerder voor Finisterre lag. In de kaart van woensdag zien we een laag van 979 ten zuiden van Groenland: dit is te ver weg om een bedreiging te vormen voor de donderdag, het is te ver weg. Voorbij de occlusie van deze depressie ligt bij de Azoren een actieve storing (koude- plus warmtefront met scherpe bocht in de isobaren), dat kan daarom snel bewegen. In de kaart van donderdag blijkt daaruit een zelfstandig laag van 995 ten W van het Kanaal te zijn ontstaan. Het is niet zeker wat dat laag zal doen tegen het inmiddels ontstane hoog bij de Far Oer, maar het dubbele front aan de noordkant suggereert afremming. Uit de kaart van vrijdag blijkt het laag inderdaad door dit hoog naar Noord-Frankrijk afgebogen te zijn; op de Noordzee staat een zwakke NE-wind. De kaart van zaterdagochtend geeft weer een westelijke stroming met een stel actieve fronten (isobarenkromming). Op en achter deze fronten was ZW 6 verwacht dat voor een aantal boten aanleiding was om op vrijdag alvast door te varen. De hele week overziend, was dit geen week zoals je die vaak in de boekjes en in mijn presentaties ziet; het was niet mogelijk om de ontwikkelingen eenduidig af te leiden uit de weerkaarten aan de grond. Er was dus terecht stof tot praten in de palavers! Website: http://www.wetterzentrale.de/topkarten/fsfaxsem.html onder Archiv. (Deze weerkaarten staan in een tabel)

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Spookvisser

Niet veel later zag ik wat lichtjes naar me toe komen. Nogal een verwarrend beeld. Correspondeerde niet met mijn AIS waarneming. Het schip kwam mijn kant op, maar of het voorlangs zou lopen was niet makkelijk te beoordelen. Opgeroepen op de ‘klassieke’ manier: “I am calling the vessel 1M SW of Sandetié SW buoy travelling in NE direction, this is SY Lyra”. Geen antwoord; dat zijn ze niet meer gewend of ze letten niet op. Maar ze kwamen wel dichterbij. Op zijn bakboord op drie plaatsen wat vertikale lichten zoals ook op de boeg en een boegspriet. Het werd wel snel groter. Ik zag een rood licht boven wit. Een vissser, maar wel een grote. Om 01:49 uur toch maar de koers verlegd en motor bijgezet. Uiteindelijk liep het schip met behoorlijke snelheid voorlangs op moeilijk te schatten afstand, misschien 1 of 2 kabels, maar met forse snelheid. Van achteren meende ik, ter hoogte van het heklicht, een rood licht met daaronder wit licht te zien. Binnen een paar minuten was het te ver weg om er nog iets van te maken. Was het misschien toch een vissersboot geweest? Maar dan wel een grote en snelle jongen en zonder AIS. Op bijgaande afbeeldingen zijn de track van de Lyra en de bijbehorende AIS waarnemingen om 01.50 UTC te zien.

Techniek en vaarpraktijk Philip Beekman

AIS – het blijft opletten Zo langzamerhand zijn we er allemaal van overtuigd dat AIS geweldig handig is. In ieder geval om de veiligheid te bevorderen en ook meer en meer als ankerpunt voor sociale activiteiten. Maar........Dat veronderstelt wel dat AIS zenders ook werken. Een jaar of 10 geleden waren daar regelmatig problemen mee, maar tegenwoordig is het vrijwel altijd in orde. Maar toch blijft het opletten. Hieronder een ervaring van afgelopen zomer en inlichtingen van de Engelse kustwacht. Op terugtocht vanuit Brest waren we langs Dover gevaren en op weg naar de Roompot. Gegeven de windver-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

wachting was de handigste route om ter hoogte van de E. Goodwyn in Zuidoostelijke richting het TSS over te steken naar de Sandettié bank en dan daarlangs door te varen richting de Hinder. Op 8 augustus 2015 om 01:14 uur voeren we het TSS binnen en om 01.38 uur waren we de ZW gaande helft overgestoken. Ik controleerde nogmaals op de AIS het Noordgaande verkeer en constateerde dat de dichtsbijzijnde grote vaart in mijn richting nog zeker 10 mijl verwijderd was (‘The Carnation Ace’ was net Cap Griz Nez voorbij). Ik was op wacht en Mariëtte lag lekker te slapen. Het was rustig weer en we liepen – onder zeil – 4 knopen over de grond en werden behoorlijk naar het Noorden verzet.

Een incident dat zonder problemen afliep. Maar je vraagt je wel af, hoe kan zo’n groot en ook vrij snel schip daar varen zonder op de AIS zichtbaar te zijn.

De kustwacht

Ik besloot hierover een bericht te sturen aan de ‘Marine Investigation Board’ die mijn vraag serieus nam en de ‘Maritime and Coast Guard Agency’ verzocht een antwoord te geven. Mijn vraag is met uiterste zorg en aandacht afgehandeld. De details zouden het bestek van dit artikel te buiten gaan, maar in hoofdlijnen schreven ze in antwoord op mijn vragen: 1: Is there a record somewhere of ship movements in this area as recorded by Radar? Yes. Vessels navigating in the area of the Sandettie Deep Water route are within the surveillance area of the Channel Navigation Information Service (CNIS) which is operated jointly by the UK at Dover Coastguard and France at CROSS Gris Nez. The CNIS area is covered by a number of radar and AIS sensors. 2: Is there a watch in this area, f.e. by the coast guard, to make sure that all vessels over 50m do indeed have an active AIS signal? No specific watch is kept for vessels over 50 Metres. The radar systems are not sophisticated enough to determine a vessels length. AIS data should include a data field to indicate a vessels length. 3: Is there a possibility to review AIS-tracks for that area and time? A detailed assessment of the radar and AIS tracks in that area at the time you indicate will incur costs as it is not a simple process and will require a suitably qualified person to replay the imagery and try to identify tracks which might be your, and the other vessel’s. Met als samenvatting van de toelichting: De AIS verplichting geldt (in dit gebied) voor vaartuigen boven 300 ton en Fishing Vessels boven 15m lengte. Als een vaartuig een rapportageverplichting heeft geen AIS signaal toont, wordt het daarop aangesproken. Verder merken ze op dat AIS mag worden uitgeschakeld als de schipper dat wenselijk vindt. Hij moet dat dan wel noteren in zijn logboek en melden aan de kustwacht. Ten slotte werd vermeld dat bij eerste beschouwing ik en ook het andere schip niet op de radarbeelden voorkwamen. Fig. 2: AIS rapportage van 1.50 UTC; deze is te zien op http://www.aisliverpool.org.uk/historymap.php?map= folkstone&hh=2&mm=50&date=20150811

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Conclusie

Techniek en vaarpraktijk

Hoewel de discipline in het tonen van AIS toeneemt, blijft het opletten. De Engelse kustwacht let bij verplichte rapportagepunten wel op de AIS voering, maar er is nog geen dekking van het radargebied. Verder kan je je afvragen of bij het gebruik van een transponder aan boord op de Lyra dit incident minder

Peter Chevalier

verwarrend zou zijn geweest. Alleen dan, als het naderende schip weliswaar niet een AIS signaal uitzond, maar wel wachthield op de AIS ontvanger. Met de mogelijkheid van doorvaart van windmolenparken in 2017 in het voortuitzicht, wordt het ook voor ons tijd om onze installatie aan te passen.

Voetpomp voor diesel Het bloedstollende verhaal van Eric van Genuchten over de bijna fatale gevolgen van een kapot brandstof-opvoerpompje geeft me aanleiding tot een korte beschrijving van mijn voetpomp voor diesel. Sinds jaar en dag heb ik aan boord een eenvoudige lucht-voetpomp met een lengte tuinslang eraan en een pakje kinder-boetseerpasta. Vooral om de motor te ontluchten. Het vrije eind van de tuinslang is precies passend gesneden om strak in de ontluchting van de brandstoftank te passen. Bij gebruik leg ik de pomp op de vloer bij de motor, steek ik de slang in de ontluchting en druk ik de kiertjes vol met boetseerpasta. Dat kost niet meer dan een paar minuten. Vervolgens kan ik met de voet druk op de tank brengen en heb ik twee handen vrij om bijvoorbeeld een lekdoekje onder het ontluchtingsboutje te houden en met een sleuteltje het boutje toe te draaien als de bellen vervangen zijn door een vol straaltje diesel.

“Datema Amsterdam voor een goed en persoonlijk advies en een veilige vaart!”

“Vertel ons wat in de

wereld u wilt bezoeken en wij zorgen voor

uw nautische kaarten en -boeken. Onze

naam staat borg voor kwaliteit en zorg”

Drie keer heb ik dit voorhanden gerei ook gebruikt bij kennelijk stakende brandstoftoevoer naar de motor. Alle drie de keren werkte dat. Achteraf bleek het twee keer te gaan om een ‘snot’verstopping die zo doorgeperst werd en de derde keer bleek het inderdaad om een kapotte brandstof opvoerpomp te gaan.

VERHUISD!

Overigens sta je natuurlijk niet een etmaal te pompen; als blijkt dat het zo werkt zet je de motor weer zo snel als dat kan uit. Je gebruikt het dan weer een kwartiertje om bijvoorbeeld een haven in te komen - of om uit de buurt van een schip te komen!

Ons nieuwe adres is: EIND 15, 4201 CP GORINCHEM. Bij Datema Amsterdam kunt u o.a. terecht voor: • Nautische kaarten en -boeken • Instrumenten en veiligheidsmiddelen • Reparaties • Keuringen, etc. • Nautische cadeau’s

Redactie & Bestuur

Kanaal 77 • •

Datema Amsterdam Eind 15 4201 CP Gorinchem Telefoon: +31 (0)183 - 71 20 50 Fax: +31 (0)20 - 427 95 66 E-mail: datema-amsterdam@planet.nl

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Openingstijden: Ma, do en vr: 10:00 uur – 19:00 uur Za: 10:00 uur – 17:00 uur Di, wo en zo: Gesloten Voor gewijzigde openingstijden zie:

www.datema-amsterdam.nl

• • • •

Windparken worden niet alleen doorvaarbaar, maar blijken ook geen schade toe te brengen aan het kusttoerisme, aldus een onderzoek van bureau Decisio. Van 21 maart tot en met 1 mei 2016 is er een stremming (geen bediening!) van de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand; in het najaar geldt dat voor de sluizen bij Den Oever! Het fonteinkruid tiert welig op de Randmeren, de Hoornse Hop, de Kagerplassen en de Zeeuwse Delta; eindelijk gaan de betrokken organisaties er in 2016 iets aan doen, te beginnen bij de Randmeren! Oerol is dit jaar van 10 tot en met 19 juni met een mooi programma; zie vorige edities van Zeezeilen voor impressies! Voor wie dit blad leest en nog geen lid is van PZV: wat let U om lid te worden van PZV! Wanneer de Noordvloot naar het zuiden moet of de Zuidvloot naar het noorden, kan dat een grote windschifting in de vereniging tot gevolg hebben.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Tochtverhaal Joep Vermeulen

Down Under Zeilen in het Great Barrier Reef van Australië Zeilen in Nederland is al een genot van de bovenste plank, maar zeilen in een tropische omgeving met kristalhelder water, koraal, vissen en maagdelijke witte stranden is dan toch van een andere orde. Het is geen verhaal van gisteren, maar van wat langer geleden. Op een van mijn wereldreizen belandde ik in Australië Queensland en specifiek in Airlie Beach waar een zus van mijn vriendin woont. Een plaatsje met een - in de laatste tijd - veranderd uiterlijk. Veel hotels en nog meer activiteiten op gebied van de toeristenindustrie. Prachtige stranden zijn er en verschillende havens waar grote en kleine boten aan kopsteigers lagen. Nu zie ik op Google Earth dat de havens zijn verenigd en er allemaal vingersteigers zijn. Ik heb voor de derde maal geboekt om een paar dagen met een oude Americacup zeilboot van de Barefoot fleet een tocht naar Whitsunday Islands te maken. De eilandengroep ligt zo’n 900 kilometer noordelijk van Brisbane. De eerste keer dat ik met die vloot meezeilde, was me goed bevallen. Op de Apollo een zestigvoeter waar ik toentertijd op meevoer, kreeg ik bewondering voor de wedstrijdjongens en -meisjes. Wat was dat zwaar werk om de lieren te bedienen. Regelmatig was ik achter mijn adem. De boot voor deze tocht is de Reggan Muffin II, een eenmaster van 65 ft., heeft een vaste bemanning van twee man, echte Australiërs. Dat betekent dik. Vaag heb ik gehoord dat het een partyboot zou betreffen, maar geloof daar niet zo in. Als we maar zeilen. Een gemengd gezelschap van acht personen jong en oud. Zoals gewoonlijk ben ik weer de oudste.

Hoge eisen

Zeilen in het Great Barrier Reef stelt hoge eisen aan schip en bemanning. Absoluut geen verstoring van de omgeving. Niets overboord en niets uit de natuur aan boord brengen. De douane is verschrikkelijk streng. Stukjes dode koraal mag je absoluut niet meenemen als souvenir. Wanneer je de kwetsbare schoonheid ziet, dan begrijp je dat men daar zo zuinig op is. De Whitsunday Islands liggen voor de kust van Queensland. Eigenlijk is de naam een misvatting. Captain Cook dacht dat hij de eilandengroep op Pinksterzondag, Whitsun of Pentecosta, had ontdekt, maar onwetend van de datumlijn bleek het later Pinkstermaandag te zijn geweest. De naam is eigenlijk informeel, want terwijl zij slechts een onderdeel uitmaken van de grotere Cumberland Islands, zijn zij toch de naamgever voor het geheel geworden. De Whitsundays bestaan uit zo’n 74 eilanden. Binnen dit groter geheel

hebben verschillende clusters van eilanden eigen namen gekregen, zoals de Lindeman Group, de Molle Group en de Northern Group. Onze tocht beperkte zich tot South Molle, Hook Island en Whitsunday Island. Proviand is ingeslagen, ieder zoekt zijn of haar kooi. Zeilen worden gehesen en er wordt koers gezet naar open water. Schitterend weer begeleidt ons. Een aantal uren zeilen we richting Hook Island en gaan daar in een beschutte baai voor anker. Het anker uitgooien is een delicate kwestie, noch anker noch boot mogen het koraal raken. Goed uitkienen waar de wind vandaan komt, welke stroming er loopt en zal gaan lopen en toch beschut blijven liggen. Dat laatste lukt niet omdat de wind plotseling draait. Alle hens aan dek, we moeten verkassen. Voorzichtig over het anker heen gevaren en koers gezet naar South Molle, waar wel een beschutte baai is bij deze wind. Een rustige nacht met de belofte dat we de volgende dag een walvis met haar jong zullen kunnen zien. En werkelijk zij is er de volgende dag. Helaas wat te ver voor de foto, maar toch. South Molle herbergt een duur hotel met dure toeristen. Ons eigen hotel ligt lekker midden op het water. We klimmen de hoge heuvel op om een mooi uitzicht te hebben over de verschillende eilanden.

De tweede dag staat in het teken van de totale stilte en witte stranden en helaas zo nu en dan ook te luide muziek. Toch een partyboot? Voor het eerst zeil ik zo’n grote boot en ook nog met een stuurwiel. Ze vragen me steeds of ik iets zou willen veranderen aan de trim en gaan ook in op mijn suggesties voor meer bolling. Ik voel me best trots. Wel wat anders dan op mijn eigen kleine bootje. Na een mooie aandewindse koers tussen de eilanden door ankeren we in beschut water achter Whitehaven Beach. Een naam die het strand met ere mag dragen. Zulk wit zand heb ik nog nooit gezien. Snorkelend vlak boven het koraal geniet ik van de bonte kleurenpracht van koraal en vissen. Wel wat benauwd om niet te veel te zakken met mijn benen; het koraal is vlijmscherp. Maar hoe zorgvuldig ik ook zwem, toch haal ik mijn scheenbeen open. Ai. Zout water ontsmet de wond, heb ik altijd geleerd. Dus niet. Het organische zout van de Zuidelijke Oceanen doet de wond geen goed. Een hevige infectie zal de komende dagen het gevolg zijn. Maar dat is gelukkig pas later. Nu geniet ik van dit moment.

Witte zand

Met de bijboot worden we naar het eiland gebracht en krijgen we voldoende tijd het witte zand aan de andere kant op te zoeken. Een goddelijk landschap openbaart zich. Bountygevoel. Stil zittend op een klein duintje neem ik alles in mij op. Het is van dezelfde grootsheid als ‘s nachts de sterrenhemel. Liggend op het dek en de diepte in kijken. Steeds proberend nog verder weg te kijken, achter de sterren het oneindige zwart in. Ik kan me zo goed voorstellen vanuit dat gevoel, dat de mens op zoek is gegaan naar het antwoord op al die vragen die ontstaan bij het zien van zoveel onbegrijpelijk moois. In alle godsdiensten is er dan het nabije en dat wat verder weg is. Het nabije als moeder aarde, Maria, de vrouw die ons baart. En het volkomen onbegrijpelijke dat ver weg is, het heelal, dat God, Allah of wie dan ook wordt. Wij klampen ons dan vast aan die gedachte en bouwen ons eigen leven daar omheen. Culturen ontstaan doordat wij op een bepaalde manier antwoord geven op al de vragen. Het vreemde is alleen dat wij onze eigen interpretatie als de enige waarheid gaan beschouwen. Verrek, zeilers denken ook wel eens na over de zingeving. Terug naar de boot. Die nachten op het dek zijn misschien wel de grootste beloning. Geen vervuiling van licht of bewolking. Diepblauwe lucht en kristalhelderwater. En jij dan op een bootje daartussen in. Door de bemanning wordt de sappigste rumpsteak boven de BBQ gehou-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

den. Wat hebben ze in Australië heerlijk vlees. En veel. In een restaurant vroeg ik eens om een kindersteak. Ik kreeg meer dan twee ons vlees. Volwassenen stouwen met gemak een pond en meer weg. Vreemd dat er zoveel dikke mensen wonen. Maar toen ik mijn tanden zette in het licht geroosterde vlees, wist ik weer wat echt vlees was. Samen met een smakelijke salade en een goed glas Australische rode wijn, was dit maal als godenspijs. De nacht verloopt wat minder rustig. De meesten hebben teveel gedronken en gaan in bed aardig met elkaar tekeer. Niet alles wil je horen. Gelukkig geldt ook hier: ‘s avonds een kerel, ‘s morgens een kerel.

Barefoot

De zon is nauwelijks boven de kim of de zeilen worden gehesen en iedereen moet natuurlijk meehelpen. We kiezen voor een halfwindse koers om buitenom Whitsunday Island het open water op te zoeken. Kruisend door de engte van de eilanden geraken we buiten, om eigenlijk direct weer terug te keren. Er staat me toch een zeegang. Binnen een mum zijn we door en door nat. Omdat dit een Barefoot boat is, wordt het dek ook nog te glibberig voor je blote voeten. Eigenlijk al van het begin heb ik mijn bootschoe-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

nen aangehouden. De ervaringen uit het verleden, waarbij mijn teen zwaar gekneusd uit de strijd kwam tegen een kikker, zijn daar debet aan. We gaan door de wind en na korte tijd varen we weer in de luwte van de eilanden. Groot water is best leuk, maar nu even niet. De hele dag kruisen we door de verschillende canals van eiland naar eiland. Zeeschildpadden, manta’s en zelfs haaien die verdwaald waren worden gespot. De kleine yellow boxfish, kwalletjes met hun verlammende gif, blijven meestal buiten deze eilandengroep. Overal vind je op de stranden waarschuwings-

borden en rekken waar flessen azijn in staan. Azijn om onmiddellijk op de kwallenbeet te sprenkelen om verlamming van de ademhalingsspieren te voorkomen. Krokodillen worden gevreesd, maar deze kleine kwalletjes maken meer slachtoffers. Wie wel eens in aanraking is gekomen met een rode netelkwal, weet welk effect dit heeft. Helaas komt aan deze tocht een eind. We zeilen tot vlak voor Airlie Beach, strijken de zeilen en motorren naar onze plek aan de steiger. Drie dagen zijn te snel voorbij. Om voor mijzelf de pret nog wat te verlengen, huur ik een catamaran om het echte zeilgevoel te krijgen. Dan moet je echt een wedstrijd aangaan met de golven, wind en jezelf. Ik spuit halfwinds over het water. Wat gaat zo’n ding snel. Nog sneller dan mijn eigen Flying Junior. Op een grote boot zeilen is best fijn, maar ik prefereer toch het kleine om in direct contact met het water en de wind te genieten van dat spel.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Zomertochten Carel Bloemen

Fiore in de Middellandse Zee Nieuwe avonturen en onderhoud In mijn laatste update van het reisverslag over onze Middellandse Zee ervaring ben ik geëindigd in Rosignano Italië (nabij Livorno) en tevens ben ik geëindigd met de strekking het vervolg minder reisverslag te doen, maar meer techniek ervaringen mee te nemen. Het is een combinatie geworden.

Ankerplekken

De vraag was er ook, om een hint te geven voor goede ankerplekken. Nu zullen weinig leden van de Najad Club in dit gebied zeilen, maar dan toch voor de uitzondering en de charteraars zijn er genoeg baaien te adviseren. Qua aanbod hebben de groene eilanden in het Dalmatië gebied ter hoogte van Split in Kroatië, onze voorkeur, en biedt het de meeste mogelijkheden: er zijn baaien in overvloed. In het hoogseizoen misschien drukker, maar in voor- en naseizoen lig je vaak heerlijk alleen. De eilanden Šolta, Hvar, Brač bieden veel mogelijkheden. Trogir is een prima uitvalsbasis voor een charterboot, ook vanwege de luchthaven Split op 6 km afstand. Een tweede gebied zou Elba kunnen zijn met vele ankerbaaien, vanuit Piombino of Portiglioni. Turkije in het gebied van Bodrum naar Fethiye zou zeker een goede derde optie zijn met vele baaien en goede ankergronden.

Elba gemaakt. In steden lagen we in de haven en in de baaien voor anker. Daarna terug noordwaarts. In Porto Azuro (Elba) hebben we 2 dagen verwaaid gelegen door een NW-storm. Voor de derde dag was een prima wind voorspeld, en zijn we vertrokken naar het noorden. Deze klassieke fout hadden we niet moeten maken, want het is 9 uur lang hobbelen (roller coaster) geworden richting noord met misselijk makende hoge golven uit het westen. In deze hoek waait geen Mistral maar heb je aan lager wal wel last van enorme deining. Staande aan het stuur, 9 uur lang, vechtend en sturend op de golven, vraag je jezelf herhaald af of het allemaal nog wel leuk is. Livorno is een drukke haven met vele veerponten naar alle richtingen, maar ook met een ‘tweede Venetië’ als oud stadscentrum. Pisa Marina heeft een luxe moderne nieuwe haven en is ideaal om van daaruit met de bus (15 min.) de scheve toren en de stad te bezoeken. Wij zijn doorgevaren naar Carrara omdat we ook Viareggio al eerder met de boot bezocht hebben. Carrara is be-

kend van de marmergroeves, o.a. Michelangelo haalde zijn marmer daar. We kregen een prima ligplaats in de haven en een geste in deze haven is dat de eerste nacht gratis is (betaalden €.75, - voor 4 nachten). We hebben uitzicht op een mooi jacht, genaamd Quattroelle. De moeite waard om dit eens te Googlen, te gek!: 88 meter lang en slechts 12 suites aan boord voor 24 gasten, met 29 man vast personeel en het huren van dit schip kost $ 1,29 miljoen per week, ik denk incl. ontbijt :-). Vanuit Carrara zijn we met het openbaar vervoer de bergen ingegaan en hebben we de marmergroeven be-

Winterwerkzaamheden

Onze boot, Fiore, heeft dus overwinterd in Rosignano en lag voor het derde seizoen in het water. De aangroei viel heel erg mee, en al zwemmend met ijskrabber en paletmesje, is de waterlijn snel (2 uurtjes) weer toonbaar. In Grado (noorden van de Adriatische Zee) hadden we na één seizoen baarden van 25cm en hele schelpenverzamelingen aan de romp hangen. Dat 3 seizoenen niet op de wal zetten toch riskant is, zal aan het einde van het vaarseizoen blijken. Maar... alles zag er nog goed uit en werkte prima in het voorjaar. Het vriest daar niet echt, dus hebben we onze boot nooit echt vorstvrij gemaakt in het najaar. De koelvloeistof in de motor is sowieso tot in de -20°C okay. Het watersysteem tappen we altijd zoveel mogelijk af, zodat het systeem leeg is; de accu’s worden losgekoppeld, de wintertent gaat er niet meer op na de ervaring dat het schip er prima uitziet zonder deze windvanger. En zelfs de kuiptent staat er niet meer op sinds in Sardinië in een winter de ramen eruit gewaaid zijn. Zo kaal mogelijk maken aan de buitenkant geeft de minste schade is onze ervaring. Tip.. het grootzeil (doorgelat zeil) halen we in één keer van de giek en mast af opgevouwen in de lazy bag. Dit bespaart een hele hoop gehannes op het dek, en met z’n tweeën draagt men dit pakketje gemakkelijk naar de steiger, om daar het zeil netjes op te vouwen en in de zeilzak op te bergen. Het watersysteem spoelen we in het voorjaar door met citroenzuur (gouden tip van Karel Kho), verkrijgbaar in Aziatische Toko’s. Na veel middelen geprobeerd te hebben, bevalt dit ons het beste, en omdat het een natuurproduct is, hebben we daar tevens een goed gevoel bij.

Tochtverloop

Vanuit Rosignano zijn we naar het zuiden gevaren en hebben relaxed een rondje

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

zocht. Met de trein Cinque Terre en La Spezia bezocht en naderhand deze dorpen ook vanuit zee met de boot aanschouwd. Heel bijzonder.

Motorcheck

Na regelmatig gebruik van de motor (Middellandse Zee is 50% motorren als je ergens wilt komen), check ik vaak de motorruimte en tot mijn grote schrik vond ik een grote flensbout onder de motor: ongeveer 5 cm lang en ±8 mm dik. Met een spiegel ontdekte ik een missende bout in het carter van de keerkoppeling. Gelukkig geen verdere schade; de bout teruggeplaatst met Loctite. Verklaring waarom dit gebeurde heb ik niet. Tevens bij deze gelegenheid alles nogmaals nagelopen, en ja, wat iedereen weet dat het kan gebeuren, ontdekte ik door voelen een aan de onderzijde bijna doorgescheurde waterslang, dus niet zichtbaar, direct achter de slangklem!

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Het is eind juni en de temperatuur is iedere dag rond de 30°C, en drinken we liters water om het uitdrogen te compenseren. We sjouwen veel met pakketten water omdat we geen transport hebben. 6x 2 L flessen wegen toch 12 kg en daar doen we 2 dagen mee. Thee, koffie en drinken uit de flessen, en de 400 L watertank voor douchen, afwas, enz.

vinden het prima en vinden altijd verkoeling in het water, op een terrasje of middels een zeebries. We hebben diverse plaatsen bezocht aan de Franse zuidkust, zoals Nice en Cannes, enkele ankerplaatsen gehad en 5 dagen verwaaid gelegen in Toulon. Onze eindbestemming is Port Napoléon in Port-Saint-Louis-du-Rhône in de Rhône monding.

Tochtverloop

En meer onderhoud

Voor anker bij Portovenere: een schilderij vanuit het water, maar de haven en baai van Portofino slaat alles met begroeiing van palmen, bloemen en veel groen. De allerrijksten der aarde hebben buiten deze baai hun schip voor anker liggen en de enige drukte die je waarneemt is de bemanning - al poetsend - en tenders die op en neer varen naar het stadje. Verder richting Genua, bijna geen wind en het zuchtje wat we voelen komt van recht van voren, dus: motorren. Bij de entree van Genua worden we geconfronteerd met een half ontmantelde Costa Concordia. Je wordt er stil van als je er langs vaart. De stad Genua heeft een rijke historie van scheepvaart, handel en bekende rijke families die het hier voor het zeggen hadden. Veel mooie Palazzo’s, maar we worden vooral geconfronteerd met veel jonge mannen van Noord-Afrikaanse afkomst die rondom het havengebied hangen en hun geluk zoeken in Europa, een triest gezicht. We varen richting Frankrijk, via Finale Ligure, gaan voor anker bij Imperia, San Remo en dan grensplaats Menton in Frankrijk. Nog geen dag onder de 30°C maar we

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

geleden. Een afgebroken marifoonantenne, een verloren 3-kleuren toplicht en een vastgelopen windmolentje op de masttop. Rubbers in het teakdek vernieuwen. Een Garmin GPS map 235+fishfinder die om de minuut alarm gaf, een radar die het niet meer deed, een stuurautomaat met speling op de verbinding bij de roerkoning, een kapotte startaccu, een lekkend fenderventiel, verdwijnende teakdek propjes, verstopte uitgang van vuilwatertank, temperatuursensor in het koelsysteem van de motor, onze 4pk BB motor die niet meer presteerde, mogelijk nog andere kleine zaken die tussendoor zijn opgelost. Bovengenoemde mankementen heb ik met behulp van adviezen kunnen oplossen. In detail soms leuke verhalen om te horen, doch het gaat te ver deze hier nu uitvoerig uit de doeken te doen. De klapper kwam toen het schip de wal opging. Het bronzen lager met inwendige rubberen mof met splines hing naar buiten. Dat betekent dat het gevulkaniseerde rubber niet meer hechtte aan de bronzen bus en daarmede zijn lagerfunctie verloren had. Ik bemerkte dat de motor een koperen oliepijp ingedeukt had tegen de zijwand van de motorruimte.

Na deskundige hulp ingeroepen te hebben bleek dat de motor teveel ruimte gekregen had op z’n motorrubbers waardoor deze mankementen konden ontstaan. De reparatie bestond uit 4 nieuwe motorrubbers, nieuwe gemodificeerde olieleidingen en een nieuw uitgangslager. Dan ook maar gelijk de rubberen Volvo waterkering vernieuwd. Een klep in de uitlaatzijde van de turbo (78PK motor) bleek ook vast te zitten, dus dit betekende een turborevisie. Tijdens de reparatie bleek een koelwaterpijp van de keerkoppeling ook bijna dicht te zitten. Ik heb een hele reeks foto’s, waarvan enkele hier bijgaand. Het schip is inmiddels 22 jaar oud en dat er gerepareerd moet worden is logisch, maar je zit er niet echt op te wachten dat het tegelijk komt!

Vaarklaar

Het schip staat inmiddels weer pico bello op de wal te wachten op het voorjaar. De plannen in 2016 zijn Franse zuidkust, omgeving Marseille, Sète, La Grande Motte, enz. En ook richting de Costa Brava, noord Spanje. Het opvaren van de Rhône richting Nederland stellen we nog even uit.

Het was en werd een reparatiejaar, ook toen het schip op de eindbestemming de wal opging. Onze erg grote Genua 145% was versleten, diverse malen kleine reparaties en het weer zat erin, In Nice is dit de afvalbak ingegaan en gebruiken we sindsdien een iets kleinere 125% die we 2e hands op de kop hebben getikt al 3 jaar

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Club activiteit en techniek Peter Plantinga (foto’s) & Theo Bouwman

Bootonderhoud Impressies van de winterworkshop Alles over zeilen

De winterworkshop werd plenair afgetrapt door good old Ton Leeuwenstein van Lion Sails. Tijdens een vermakelijke conference leidde hij ons door de wondere wereld van het kiezen en maken van de juiste zeilen. Althans…voor zover daar nog tijd voor was. Want we starten met het onderhoud aan en van zeilen. Wat te doen bij veel van die vieze vliegjes op je zeilen. Het regende kleine praktische adviezen b.v. stop het zeil in de badkuip en lekker inweken met Biotex groen. Kind kan de was doen. Ook handig is het afspuiten van het zout van de zeilen. En niet vergeten om zo nu een dan de rail schoon te maken als het grootzeil niet lekker naar boven gaat of niet netjes neervalt. Bij de keuze van een zeil speelt natuurlijk sterk mee of je wedstrijdzeilt of toerzeilt. In het eerste geval ga je voor het doeksoort richting Carbon Hi Tech (dat kan delamineren) met een leeftijd van 4/5 jaar of Tri Radiaal laminaat met een leeftijd van 8 jaar. Voor de toerzeilers blijft het oerdegelijke Dacron de betere keuze.

Verstaging

Na de plenaire sessie volgden ’s morgens nog twee parallelle workshops. Gelcoat en verstaging. Joop de Smit had heel degelijk uitgezocht hoe te kiezen voor een nieuwe verstaging op een Average White Boat 30. Hij gaf aan wat de functies van de verstaging (kunnen) zijn, mast overeind houden uiteraard, maar verder stijfheid, vorm voor optimale benutting van de zeilen, etc. Daarna liep hij drie soorten verstaging langs: draadverstaging, stafverstaging en dyneema. Draadverstaging is de meest voorkomende. Beperkte levensduur maar onduidelijk wanneer de vermoeidheid toeslaat. Let op vastgelopen spanners en loskomende gaffelpennen. Voordelen zijn: super main stream, alle tuigers kunnen ermee omgaan; verder compatibel en goedkoop. Nadeel voor de wereldcruiser is dat er nauwelijks zelf iets te repareren valt en voor de wedstrijdzeiler geldt: noch stijf noch licht! Stafverstaging heeft dezelfde problemen, maar wel 3 keer zo stijf, verder supercool! Ook weinig aan te doen, duur en zwaar. Dyneema kent niet zoveel problemen, pas kort in de markt. Voordeel is natuurlijk ‘licht’ en je kunt veel zelf doen. Handig voor wereldomzeilers. Het is ook goed visueel te beoordelen! Maar.. duurder en meer werk. Op de website van PZV is de presentatie te vinden.

Motoronderhoud

Maarten Roks en Frits van Kooperen namen ons in sneltreinvaart

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

mee door de motor en aanverwante systemen. Het was de eerste middagworkshop en parallel liep de workshop over ‘verfsystemen en anti-fouling’. Hoe belangrijk zo’n goed functionerende motor is zagen we in de vorige Zeezeilen met het verhaal van Eric van Genughten over de maar net goed afgelopen ramkoers met een containerschip. Let op Ramsgategangers 2016! Allereerst onderscheiden onze inleiders de motor in deelsystemen: van smeeroliesysteem tot luchtinlaatsysteem en van koelsysteem tot brandstofsysteem. Verder gaven ze bij die systemen aan wat zelf te doen en wat te laten doen. Bij het smeeroliesysteem kan je zelf olie peilen en verversen en het oliefilter vervangen. Maar olieanalyse moet je laten doen. Ook aan het koelsysteem kan je veel zelf doen, impeller, wierfilter, thermostaat controleren, etc. Maar koelkanalen ontkalken en koppakkingen vervangen, laat dat maar doen. Zo werd in een mum van tijd de hele motor onderhanden genomen. Zie de uitgebreidde sheetpresentatie op de PZV website.

Andere workshops en de doorlopende info en demo markt

Verder waren er nog workshops over ‘energie aan boord’ door Pieter-Willem Stoelinga en ‘brandpreventie aan boord’ door Hans van Agt. De ‘gelcoat’ workshop werd gegeven door Frank Rietberg van RIWAX en de workshop ‘verf- en anti-foulingsystemen’ door Sissy Traa - de Groot. Het geheel werd gecompleteerd door een doorlopende demonstratie en informatiemarkt. De presentaties staan op de website. De winterworkshop Bootonderhoud was perfect georganiseerd en de sfeer meer dan gezellig. Grote dank aan de organisatoren, met name Ben Visser en Charles Thomas, alsook de inleiders. Dit smaakt naar meer!

Techniek en vaarpraktijk Herman Van den Broeck

Wie is waar 2014 – 2016? Draai de tijd eens 6 of 7 jaren terug. In ons fantastische blad Zeezeilen vond je dan, net voor de zomer, een stukje met korte berichten van de leden: de tochtplannen voor de zomervakantie. Zo was er een kleine kans dat gelijkgestemden hun vakantietocht (gedeeltelijk) samen maakten, of elkaar onderweg tegen kwamen. Wat is de tijd veranderd. Anno 2016 hebben we véél meer kansen om elkaar onderweg te ontmoeten: mobiele telefoon, Facebook, e-mail, Twitter. En natuurlijk is er ook AIS. In 2014 kwam ik met het idee om als PZV te ‘bemiddelen’ tussen de leden om elkaar onderweg te ontmoeten of samen op tocht te gaan. Als medium heb ik toen het PZV-forum ingezet. Ik volgde de schepen met actieve AIS op MarineTraffic en zette de posities dagelijks op het forum. Dat ging goed, en het was heel leuk, maar het was ook wel ‘arbeidsintensief’. Vorig jaar, in 2015, zijn we een stap verder gegaan. We hebben, samen met de webmasters, een manier gevonden om de schepen met actieve AIS ‘live’ te volgen op de PZV-website, zonder tussenkomst van een ‘moderator’. Dat ‘live’ is niet altijd even ‘levend’, en soms gebeuren er op het virtuele water de gekste dingen, maar ondanks de beperkingen is MarineTraffic toch een leuke tool.

Een korreltje zeezout

De grootste beperking is dat MarineTraffic werkt met signalen van actieve AIS. Via de marifoon wordt de positie van het schip verzonden. Dat signaal kan opgepikt

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

worden door ontvangers die het dan via het internet doorsturen naar één of meerdere AIS-monitors, zoals Marine Traffic. Zo komen de scheepspositie en andere gegevens op het internet terecht. Of de gegevens van het schip actueel zijn, hangt af van een heleboel factoren. Zendt het schip frequent AISgegevens uit? Worden die signalen door een ontvanger opgepikt? Stuurt de ontvanger zonder vertraging de gegevens door naar de AIS-monitors? Worden de scheepsgegevens zonder vertraging online gezet? Verstoorde signalen of foutieve identiteitsgegevens (dubbele MMSI-nummers) kunnen tot fouten leiden. Zo scheurt de Hellen af en toe tegen meer dan 50 knopen over het IJ, ligt de Lady Five regelmatig in de haven van Rotterdam en vaart de Fiore in de buurt van Dordrecht terwijl Carel daar niets van weet. Neem de scheepsposities dus altijd met een korreltje zeezout.

Privacy

Wie actieve AIS aan boord heeft en zijn scheepsgegevens vrijwillig via VHF uitzendt, ligt niet wakker van privacy en vertrouwelijkheid. Wie niet wil dat de wereld hem/haar volgt, gebruikt immers geen actieve AIS. Wie wel actieve AIS wil gebruiken maar niet wil dat de positie op de PZV-website verschijnt, meldt dat aan mij, dan haal ik de boot uit de PZV-vloot. Afgesproken? De bevoegde minister kreeg jaren geleden uit de professionele sector de vraag of AIS-gegevens online mogen worden gezet. De minister kon niet anders dan bevestigen dat VHF-signalen vertrouwelijk zijn. Maar het ‘verbod’ werd en wordt niet gehandhaafd. MarineTraffic is niet legaal, maar volgens de overheid toch niet illegaal. Het publieke karakter van AIS-gegevens wordt

immers algemeen erkend, zeker in de pleziervaart waar AIS nog altijd vrijwillig is. En ook de beroepsvaart stelt (zich) al jaren geen vragen meer over de privacy.

Geen actieve AIS? mAIS!

Wie geen actieve AIS aan boord heeft, maar de scheepsgegevens toch op MarineTraffic wil zien, kan mAIS gebruiken. Met die app stuur je, niet via de marifoon maar via het internet, je positie door naar MarineTraffic. Zo hebben we in 2015 de Annies en de Fiore kunnen ‘volgen’. Wil je meer weten over mAIS, laat het me weten dan help ik je op weg.

e-Mail? Het forum is beter!

In 2014 en 2015 zijn er ook heel wat mails met vakantieberichten verstuurd. Op zich is dat heel leuk (hoe meer contact tussen PZV’ers, hoe beter), maar er zijn toch heel wat nadelen. Iemand stuurt een bericht naar een eigen selectie van e-mailadressen. Daarna komen er antwoorden die aan heel die groep gericht zijn (‘allen beantwoorden’ of ‘reply to all’) en zo ontstaat er een lawine aan mails.

Spamfilters houden die groepsberichten vaak tegen en niet iedereen heeft zin in die stroom van ongevraagde of ongewenste berichten. Wat is het gevolg van die groepsmails? Je sluit een groot aantal PZV’ers uit, je mail verdwijnt in de spamfilters en je veroorzaakt irritatie, maar toch zijn die berichten wel leuk voor wie ze wel ontvangt en dat leuk vindt. Een veel beter alternatief is het forum: alle leden kunnen je bericht lezen, leden ontvangen geen ongewenste mails en spamfilters hebben geen effect op je forumbezoek. Bovendien hebben jullie om een actief forum gevraagd. Het is er. Gebruik het en maak het mee populair. Een forum bestaat dankzij de gebruikers.

To AIS or not to AIS?

Actieve AIS is een goed hulpmiddel voor sociaal contact, net als je mobieltje, e-mail en Facebook. Het is leuk om samen op pad te gaan of elkaar onderweg te ontmoeten. Maar actieve AIS is natuurlijk meer dan een communicatiemedium. AIS heb je in de eerste plaats voor je veiligheid. We hebben een Westerscheldeloods in onze familie. Hij beves-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Techniek en vaarpraktijk Theo Bouwman

Van die kleine dingen Eén boot bestaat uit een véélheid van klusjes. Groot en klein. Je moet er echt lol in hebben om dat aan te pakken. Sommige klusjes zeuren al een tijdje om actie, maar sommige zijn er ineens! Kleine dingen, maar met soms grote gevolgen. tigt ons telkens weer dat er op de brug van zeeschepen wel degelijk rekening gehouden wordt met ‘kleine’ jachten. Daarbij maken ze echt gebruik van AIS-informatie. Ook aan boord van zeiljachten is AIS een nuttig instrument. Je ‘ziet’ de bewegingen van de grote vaart. Kan ik er nog voor? Hoe dicht komt dat schip? Misschien even bijsturen of vaart minderen? En dan heb ik het nog niet over varen met slecht zicht.

En wat in 2016?

De kaart van MarineTraffic blijft op de website. We doen wat we kunnen om de informatie actueel te houden en te verbeteren. Er zijn goede contacten met de mensen van MarineTraffic. Ondertussen hebben we al een vloot van 25 PZV-schepen op de kaart in Nederland, Frankrijk, Spanje, de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan. De vloot met actieve AIS groeit. De kaart wordt heel vaak bekeken. Doe jij dat ook? En staat jouw boot al op de kaart? Voor alle info: ais@pzv-zeezeilen.nl.

Techniek en vaarpraktijk Annemieke Stallaert

Zelf maken: handige zeilbandjes Er komt een moment dat het grote werk aan je boot (voor nu althans) even af is en je je op de details kunt gaan storten. Zo viel ons oog op het - door de loop der jaren verzamelde - allegaartje waarmee wij onze zeilen opbinden. Tijd dus voor nieuwe zeilbandjes. Eén zeilbandje vinden we bijzonder handig, daar heeft de zeilmaker namelijk de lus “verkeerd” gestikt zodat de lus permanent open staat. Dat werkt erg prettig als je op een stampend zeetje de zeilen op wilt binden. En die kun je heel eenvoudig - en in fraaie passende kleuren zelf maken! Zelf hebben we online nylon tassenband gekocht voor € 1,- per meter (fournituren.nl). De juiste lengte afknippen en met aansteker dichtschroeien, één uiteinde gedraaid omslaan en even vaststikken. Kosten met andere woorden nihil, het oogt fraai bij onze antraciete buiskap en zeilhuiken en het werkt lekker snel als we weer eens staan te wiebelen op het kajuitdak.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Minuscuul gaatje

We komen aan boord van onze Dartsailer 30, de ‘Si Esta’en zijn van plan om nog het IJsselmeer en de Wadden op te gaan. Dus maak ik een rondje over de boot met vraagtekens in de ogen: moet er nog iets gebeuren of nagekeken worden. Oh, ja even de motoroliestand nakijken want we hebben al wat afgezeild, maar ook gemotord. Luik omhoog, peilstok bekeken en bijvullen lijkt nog niet echt nodig. Vanuit mijn ooghoek zie ik wat glinsteren of glimmen. Op de dieseltank. Ik kijk nog eens goed en jawel er zit vocht op de dieseltank. Water!! En de bilge is niet echt droog meer! Waar komt dat in hemelsnaam vandaan? Ik wring me in allerlei bochten om te kijken hoe dat kan. Is het een lekkage van de ijskast die er schuin boven staat? Opeens zie ik in het zonlicht een minuscuul dun straaltje water op de tank spuiten. Het komt uit een gaatje van een koperen leiding, die tussen mijn wierpot en mijn waterpompje zit. Dat wil zeggen, grotendeels koper, met een slangverbinding aan beide kanten voor wierpot en waterpomp. Voor de nodige flexibiliteit. Die koperen leiding ligt er sinds de oplevering in 1980 in als een origineel onderdeel van de boot. Wel mooi weggewerkt, ver onder de motor. De verklaring van mijn monteur is dat koperleiding door wisselend gebruik van zoet en zout water toch wel langzaam aangetast kan worden, met als eerste symptoom dit minuscule gaatje. Dat is wel het laatste waar ik aan gedacht had. Gewoon een constructeursfout! Na sluiting van de watertoevoerkraan is het probleem snel opgelost door een bypass van kunststof. Maar schrikken was het wel, want ik had niet de gewoonte om altijd mijn watertoevoer af te sluiten bij vertrek van boord…..

Lagertjes VDO-windmeter

Minder accuut dan het vorige voorbeeld van ‘kleine dingen’ was mijn windmeter. Een VDO stand-alone, niet gekoppeld aan andere apparatuur. Die zit natuurlijk ook al 35 jaar op mijn boot. De laatste paar jaar was er sprake van toenemend irritant geratel via de mast. Bij ste-

vige wind. Vaker en vaker gaf het metertje ook te weinig wind aan voor mijn gevoel en meer en meer zat hij gewoon vast. Dan hoor je tenminste niks. En hoe hard het waait weet ik toch wel! Maar iemand aan boord wilde het wel weten bij de vraag: varen we uit of niet? Elke verwijzing mijnerzijds naar moderne digitaal te verkrijgen informatie of mijn mooie handheld metertje werd achteloos terzijde geschoven. Alsof zo’n meter achter een rij bomen in de haven voorspellende waarde heeft voor wind op het IJsselmeer! Enfin, toch maar eens gekeken naar nieuw spul, dat aangesloten kan worden op mijn andere apparatuur. Prijzig, zeer prijzig en een stevige ingreep. Maar echt nodig…? Ondertussen had ik het windmetertje vastgezet. En bij

de winterstop eraf gehaald en gedemonteerd. Allemaal uitgelubberde piepkleine lagertjes. Het leek me ook wel repareerbaar. Aldus gegoogled en uiteindelijk een bedrijfje gevonden in Urk, dat o.a. VDO windmeters ook de hele oude – reviseert. Opsturen, reviseren en terugsturen. Prima gerepareerd, kosten 60 Euro. En iedereen aan boord blij!

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Techniek en vaarpraktijk Manuela Paradiek

Varen in mist Onverantwoord!?

Op zaterdag 30 oktober was het prachtig zonnig weer en voor zondag waren de voorspellingen ook goed, dus wij besloten om als één van de laatste tochten van 2015 naar Lemmer te varen. Uiteraard stond de marifoon op kanaal 1 waardoor we hoorden dat de vaarweg Lelystad – Lemmer was verlegd. Er wordt een windmolenpark aangelegd en dit gebied is als verboden gebied verklaard. We hadden een prachtige zeiltocht langs de gele paaltjes met de roodwitte bordjes van het verboden gebied waarachter druk gewerkt wordt aan het nieuwe windmolenpark.

Verwachting of voorspelling

De volgende ochtend werden we wakker en zoals voorspeld was het mistig, maar de verwachting was dat de mist in de loop van de ochtend zou optrekken. De mist bleef echter hangen. Maar omdat de nieuwe verwachting was dat deze ‘s middags toch zou optrekken, besloten we toch om terug te keren richting Lelystad, wel buiten de vaargeulen blijvend. We hadden immers AIS en konden de grote schepen hierop zien. Onderweg kwamen we erachter dat het zicht minder was dan 50 meter. Dus besloten we dat ik met de misthoorn voorop zou gaan staan en Manfred op de plotter zou kijken of er schepen aankwamen. Samen met een andere zeilboot voeren weg vanuit Lemmer. Onderweg hoorden we diverse (zeil)boten d.m.v. hun misthoorn dichterbij komen en we zagen hen pas als ze zo’n 25 meter van ons verwijderd waren. Zo’n dichte mist hadden we in de 12 jaar dat we op het IJsselmeer voeren nog nooit meegemaakt! Inmiddels kwamen we in de buurt van het verboden gebied en de paaltjes, die we de vorige dag van verre op een rij hadden zien liggen, zagen we nu ineens niet meer…. Achteraf hadden we de dag ervoor een paar way-points in de plotter moeten zetten maar doordat de paaltjes zo dicht bij elkaar lagen en duidelijk zichtbaar waren, hadden we er toen niet aan gedacht. Nu kwam de vraag welke richting moesten we nu uit om uit dat windmolenpark in aanleg te blijven? Blijkbaar zijn we toch iets te veel naar het zuiden gevaren en op een gegeven moment zag ik voor me een windmolen in aanleg langzaam uit de mist opdoemen. We besloten nog meer naar het westen te varen zodat we zeker uit het verboden gebied zouden blijven.

AIS

Dankzij onze AIS had de ‘Guard’ van het windmolenpark ons natuurlijk ook gezien. Hij kwam naar ons toe en vroeg ons of we radar hadden. We gaven aan dat we geen radar hadden maar wel AIS. We kregen als antwoord dat we zonder radar niet met dit zicht op het IJsselmeer mochten varen en dat hij ons zou begeleiden naar een ankerplaats in het verboden gebied waar we dan moesten wachten tot de mist was opgetrokken. Hij meldde tevens dat er al contact was geweest met de KLPD en als we dit niet zouden opvol-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

gen we een behoorlijke boete zouden krijgen. Volgens onze eigen kennis hadden we geen radar nodig, maar doordat we een beetje overdonderd waren door deze opmerkingen, besloten we om dan maar op de aangewezen plek voor anker te gaan. Na een half uur werden we opgeroepen door de ‘Guard’ met de mededeling dat als het om 16.00 uur nog mistig zou zijn, zij ons zouden begeleiden naar de haven van Urk. Urk vonden we zelf geen optie we wilden terug naar Lelystad en waren zelf van mening dat het verantwoord was om dit met AIS te doen, mede doordat het nog te varen stuk ver buiten de vaargeul was. Inmiddels hadden we ook zelf in het BPR gekeken en daar stond: Afdeling VI. Slecht zicht Artikel 6.29. Algemene bepalingen voor het varen bij slecht zicht 1. Deze afdeling is alleen van toepassing bij slecht zicht. 2. Een schip vaart op radar, indien het gebruik maakt van radar voor het varen bij slecht zicht. 3. Op de in bijlage 9 vermelde vaarwegen moet een schip bij slecht zicht op radar varen. Op deze vaarwegen moet een schip dat niet op radar kan varen op de dichtstbijzijnde daarvoor geschikte plaats gaan stilliggen. In bijlage 9 staan vele vaarwegen maar geen IJsselmeer. Dus we waren van mening dat we mochten varen maar ja wat doen we met die ‘Guard’. We besloten zelf contact op te nemen de kustwacht .

De kustwacht zei: “Als jullie het zelf verantwoord vinden dan mag dit wat mij betreft. Ik zie jullie AIS en ik zal jullie de komende uren volgen. Mochten er problemen zijn roep ons dan maar op en komen we alsnog helpen!”.

ter. Om 17.30 uur naderden we de haven. Het begon inmiddels te schemeren en toen we de haven invoeren waren de steigers nauwelijks zichtbaar. Onze eigen box hadden we ondanks de mist snel gevonden en om 18.00 uur lag Sjtuf weer veilig in haar eigen box. Ik heb de kustwacht nog even teruggebeld om te melden dat we veilig waren aangekomen. De vriendelijke meneer zei dat hij ons gevolgd had en al had gezien dat we in de haven waren, maar bedankte me dat ik dit toch ook nog even telefonisch meldde.

Toch de gok gewaagd

Wat hebben we geleerd (uiteraard open deuren):

We hebben vervolgens het anker gelicht en de ‘Guard’ gemeld dat we naar Lelystad gingen. De mist was nog even dicht als ’s ochtends waardoor ik 2½ uur met misthoorn op de punt heb gestaan. Manfred bekeek vanaf de stuurstand de AIS en plot-

- Zorg ervoor dat je altijd de kaarten bijwerkt ook al ken je het gebied nog zo goed en vaar je er elk weekend - Bepaal zelf wat je verantwoord vindt - Zorg dat je de belangrijkste artikelen uit het BPR weet, want als je veel vaart, wil de theorie wel eens verwateren

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Techniek en vaarpraktijk Peter Paternotte

Doorvaart windenergieparken Noordzee Dit artikel verscheen recent in deze of iets aangepaste vorm in de verenigingsbladen Toerzeilen(NVvT-Toerzeilers) en de Drietand (NVvK-Kustzeilers) Eind december 2015 werd bekend dat met ingang van 2017 het verbod op doorvaart van windenergieparken zal worden opgeheven voor schepen van maximaal 24 meter LOA (z.g. kleine schepen, zowel beroepsvaart als recreatievaart). Daar zitten nog wel de nodige haken en ogen aan vast – waarover zo direct meer - maar per saldo een flinke stap voorwaarts ten opzichte van het huidige absolute doorvaartverbod. We hebben het dan over doorvaart binnen de Nederlandse EEZ, dat deel van de Noordzee waarin ons land exclusieve economisch rechten heeft, zeg maar onze ‘punt in de Noordzeetaart ‘ (zie ook bijgaande overzichtskaart).

Veiligheidszone

Het huidige doorvaartverbod leunt op de juridische bepalingen van een veiligheidszone met een straal van 500 meter rondom een windturbine (die staan nog geen 1000 meter van elkaar) en een aaneengesloten veiligheidszone aan de buitenkant van een park, ook 500 meter. Onder voorwaarden zullen deze veiligheidszones doorvaarbaar zijn voor kleine schepen, zij het dat er wel een kleinere veiligheidszone met een straal van 50 meter rondom de afzonderlijke turbines in acht moet worden genomen. Doorvaart vereist verder actief gebruik van AIS (A of B) en operationeel zijn van VHF. Doorvaart bij nacht is verboden, bij slecht zicht en slechte weersomstandigheden wordt het afgeraden. Het aan boord hebben van PLB’s en AIS-SART’s wordt aangeraden. In aanbouw zijnde parken kunnen geheel of gedeeltelijk worden afgesloten, zo ook delen van parken waar belangrijke onderhoudsprojecten aan de gang zijn. Bij toekomstige ontmanteling geldt hetzelfde. NB Voor de binnen elk windpark aanwezige transformatorstations (offshore High Voltage Stations van Tennet) blijft een veiligheidszone met een straal van 500 meter gehandhaafd. De gedetailleerde doorvaart (en medegebruik) voorwaarden zullen worden ‘vertaald’ in voorschriften m.b.t. de veiligheidszones, het juridische handvat waarmee de openstelling (of het beperken er van) formeel wordt geregeld.

Doorvaart vanaf 1-1-2017

Officieel treden de nieuwe regels per 1-1-2016 in werking omdat ze zijn opgenomen in het Nationaal Waterplan 2 (meer specifiek in de bijlage Beleidsnota Noordzee), dat geldig is voor de periode 2016-2021. De overheid wil echter een overgangsfase van een jaar om de zaak ‘in te regelen’ en zal daarbij ook de ‘stakeholders’ waaronder wijzelf als ‘zeegaande recreatie-

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

vaart’ betrekken. Zaken die daarbij spelen zijn uiteraard het regelen van de nodige infrastructuur, communicatie met betrokken partijen, afspraken/protocollen voor monitoring, handhaving en SAR en helderheid over de taakverdeling tussen overheid en private parkbeheerders/operators. Dit speelt zich af op een moment waarop – in het kader van het Nationale Energie-akkoord - in een behoorlijk tempo wordt gebouwd aan nieuwe windenergieparken op zee en plannen worden afgerond voor de volgende fase. In 2023 moet er 4450 Megawatt energie worden opgewekt middels windturbines op de Noordzee. De overzichtskaart geeft een summier beeld van de huidige en toekomstige situatie met de belangrijkste scheepvaartroutes. Voor alle duidelijkheid: in het besluit zijn alle huidige, in aanbouw zijnde en toekomstige windenergieparken betrokken. De enige uitzondering wordt het windpark Gemini boven Ameland, dat vooralsnog gesloten blijft. In 2020 zal een evaluatie van de ervaringen met doorvaart en medegebruik plaatsvinden en alsdan zal ook Gemini worden heroverwogen.

Evaluatie na twee jaar

De evaluatie zal worden gebaseerd op twee hoogseizoenen en men let dan op het gedrag van de doorvarende scheepvaart (waarbij vissers met gesleept tuig extra aandacht krijgen) en de benodigde inzet voor toezicht en handhaving. Voorafgaand aan de evaluatie zullen

de beoordelingscriteria m.b.t. de toelaatbaarheid van openstelling vastgesteld worden. De uitkomsten moeten o.a. antwoord geven op vragen over de nodige radardekking en benodigde inzet voor toezicht en handhaving en uiteraard uitsluitsel geven over mogelijke verruiming of inperking van doorvaart op de langere termijn. En dat gaat dan - uiteraard - ook weer over veiligheidszones (medio 2020). Een wens onzerzijds die we zullen inbrengen is om het doorvaartverbod bij nacht te laten vervallen. Al eerder hebben

we daarom bepleit dat afzonderlijke turbines worden gemarkeerd met ook bij nacht zichtbare nummering/markering van de afzonderlijke turbines. De nummering/markering komt er, de nachtverlichting is nog een open punt (behoudens luchtvaart waarschuwingsignalen boven op turbines).

Spelregels en voorlichting

Zodra er duidelijkheid is over de verdere spelregels en andere relevante zaken zullen we opnieuw aandacht besteden aan dit onderwerp, naar verwachting in het najaar 2016. Er komt een officiële voorlichtingscampagne waarvoor we zelf al een voorzet hebben gedaan met als titel: Aanbevelingen voor kleine schepen die in of in de nabijheid van windturbineparken varen. Wellicht kan in het a.s. Boordboek hier al aandacht aan besteed worden. Windenergiekaart Noordzee (uit Beleidsnota Noordzee 2016-2021)

Lobby watersportsector succesvol Nauwe samenwerking van de twee koepelorganisatie Watersportverbond en Platform Waterrecreatie alsmede de Vereniging Beroepschartervaart BBZ en steun van Sportvisserij Nederland en HISWA heeft na twee jaar intensief contact en overleg met meerdere belanghebbenden en Rijkswaterstaat Zee & Delta resultaat opgeleverd. Van het begin af aan is gehamerd op het aspect veiligheid en de wenselijkheid kleine en grote scheepvaart uit elkaars vaarwater te halen. Medegebruik van het areaal binnen de parken (b.v. voor sportvisserij) is ook wel bepleit maar niet als 1e prioriteit. Niet bodemberoerende sport- en beroepsvisserij met kleine schepen wordt mogelijk. Sportduiken wordt niet toegestaan, de 50 meter veiligheidszone rondom turbines heeft ook daar mee te maken. Peter Paternotte is bestuurslid van het Platform Waterrecreatie. In nauwe samenwerking met Kees Koomen van het regioteam Noordzee van het Watersportverbond heeft hij zich de afgelopen jaren ingezet voor vrije doorvaart.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Techniek en vaarpraktijk Dico van Ooijen

‘Shit happens’, echt waar ? Een paar jaar geleden kreeg ik een ‘Zeezeilen’ waar bijna alleen maar verhalen in stonden over ellende aan boord. Een motor die onder water liep en allerlei zaken die, uiteraard op het verkeerde moment, kapot gingen. Ik weet nog dat ik toen tegen Yvonne iets gezegd heb in de sfeer van: “Waarom onderhouden die mensen hun spullen nou niet gewoon, dan gaat het helemaal niet kapot”? Toen vorig jaar de ‘shit happens’ bijeenkomst werd aangekondigd, maakte ik een soortgelijke opmerking, waarop Yvonne zei: “En wat dacht je van ons, wat wij aan gedoe hebben meegemaakt?”…….. En, ja, daar had ze eigenlijk wel gelijk in. In dit verhaal probeer ik aan te geven wat wij zoal voor ‘gedoe’ hebben meegemaakt en hoe wij daarmee zijn omgegaan c.q. manieren gevonden om het niet weer te laten gebeuren dan wel te weten hoe te handelen voor als het wel weer gebeurt. Het is een opsomming over de jaren dat we dit schip en de vorige PUFF hebben, dus we hoeven geen ‘kommeren-kwel-trofee’ en gelukkig zitten we daar ook te ver weg voor. Daarnaast hebben we nog een paar tips en trucs in de aanbieding die bij ons aan boord goed werken. We gaan maar eens van start.

Motor

Bij ons zit op de dieseltank een afsluiter op de leiding naar de motor om te voorkomen dat de diesel terugloopt als je het Racor-filter openmaakt. Die afsluiter bleek een doorsnede te hebben van ca. 1 mm, waardoor de vervuiling in de diesel al een verstopping veroorzaakte voordat het bij het filter kon komen. Dus als eerste een nieuwe afsluiter geplaatst met een grotere diameter en een nieuwe leiding met een grotere diameter naar het filter gemaakt. Toen de verstoppingen aanhielden (ja, we gebruiken ook een toevoeging in de diesel) bleek dat de inlaat van het Racor-filter verstopt zat met gel-achtige troep. Hierdoor kon de vervuiling nog steeds niet bij het filter komen. Eigenlijk werd dit veroorzaakt door de constructie van het filter, met een ‘floating ball’, ook weer tegen het teruglopen van de

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

diesel naar de tank. De ‘floating ball’ hield echter de dieselslurrie tegen, waardoor de inlaat van het filter verstopt raakte. Alleen schoonmaken helpt dan. Nadat dit verholpen was (dat is dus na minstens vijf keer ongewild stoppen van de motor en zeker een jaar later) maak ik ieder jaar de ingangsbuis van het filter schoon. Misschien moet ik de ‘floating ball’ alsnog verwijderen.

Ontluchten

Gevolg is wel dat je dan moet ontluchten. Ik ga ervan uit dat de leiding naar het filter vol zit (afsluiter op de tank gebruiken) en dat je het filter volgiet met diesel voordat je de deksel erop doet. Voor het ontluchten gebruik ik de vacuumpomp, die ik ook voor het verwijderen van de olie uit het carter gebruik. Alleen zet ik er een glazen fles tussen (zie foto) die ik met twee gaatjes in de dop, waar de leidingen krap inpassen, aansluit op de retourleiding van de diesel naar de tank. Dan moet alleen de leiding vanaf de filter tot de retourleiding worden ontlucht. Voordat ik een literfles vol heb doorge’vacuumd’ is alle lucht uit de leidingen verdwenen en start de motor in één keer!! En je hebt gelijk weer een fles schone diesel (niet op de foto, sorry) om de volgende keer het filter bij te vullen!

Starten zonder sleutel

Ook is de motor een keer gestopt doordat het contactslot gebroken was. Met de contactsleutel was de motor niet meer te starten. Kennelijk schakelde hij nog wel stroom op de motor. In ieder geval kun je dan de motor starten door de + (de rode kabel) bij de startmo-

tor contact te laten maken met het startrelais. Dat heb ik opgestoken op de uitstekende motorcursus die PZV destijds in Middelharnis aanbood. Je moet het gewoon een keer gedaan hebben. Nu ligt er een apart kabeltje voor klaar ….

gesitueerd zijn. “Schema aansluitpunten relais”

Olie peilen

Ik deed dat verkeerd; ik haalde de peilstok eruit en keek wat het peil was. Je moet echter eerst de peilstok eruit halen en afvegen en dan opnieuw erin stoppen om te zien wat het oliepeil is !! Er kan kennelijk druk in het carter zitten waardoor het oliepeil lager staat. We hadden gelukkig geen schade omdat we gelijk de motor afgezet hebben toen hij begon te roken, maar op zeil een kleine stadshaven in Sardinië invaren om een monteur te raadplegen, doe je niet voor je plezier ......

Uitlaatspruitstuk

Dat is het deel van de motor waar de slang van de uitlaat op zit. In dit deel komen het zoute koelwater en de hete uitlaatgassen samen en dat is een ideale combinatie om doorroesten van binnenuit te bevorderen. Bij de oude Puff was er om de 5 jaar een nieuwe nodig, bij deze boot hebben we die ervaring nog niet. Voel zo nu en dan eens of je bobbels op het (vaak giet-) staal voelt. Als je ze voelt is hij bijna doorgeroest. Soms kon ik het een jaartje uitstellen door er een lange strook fietsband strak omheen te draaien; altijd handig om bij je te hebben ! Dan als laatste over de motor: ook ons startrelais weigerde na 18 jaar trouwe dienst. Dan geeft de motor dus ook geen sjoege als je start. Door op het relais te tikken komt hij weer in z’n uitgangspositie en houdt hij het nog een poosje vol, maar bij ons is hij inmiddels vervangen.

Kortsluiting.

We hebben twee keer kortsluiting gehad, één keer door een verkeerd relais en één keer door onvoldoende islolatie met zelf-vulkaniserende tape. Allereerst het relais: dat gebruik je als de stroomsterkte van de apparaten die je schakelt meer is dan de zekering bij de schakelaar. Op ons schakelbord zijn alle schakelaars voorzien van automatische zekeringen, maar bijvoorbeeld ‘sailing instruments’ is op 5A gezekerd, terwijl de stuurautomaat alleen al 20A kan trekken. Dus een relais ertussen om de stuurautomaat in te schakelen. Het schakelstroompje zit op de aansluitpunten 85-86 en de geschakelde stroom zit over de aansluitpunten 30-87. Er zijn echter twee soorten relais, die er op het oog precies hetzelfde uitzien, afgezien van het miniatuur schakelschema op de zijkant. Bij de ene zijn de aansluitpunten 85-86 en 30-87 loodrecht op elkaar gesitueerd, terwijl ze bij de andere schuin langs elkaar

Als je de ene gebruikt in de situatie waar de andere gebruikt was, organiseer je zelf een kortsluiting !! Bij ons was in 10 minuten dat we terugvoeren naar de haven één hele kabel weggesmolten, gelukkig zonder andere te beschadigen. Wees dus gewaarschuwd !!

Isolatie

Dan de isolatie met zelf-vulkaniserende tape. Je weet wel, die zachte rubberachtige tape, waar je bijna alle electrische aansluitingen waterdicht mee isoleert. Ik had het gebruikt voor de aansluitingen van de zonnepanelen die op de ‘arch’ achterop de boot zitten. Wel heel wat keren eromheen gedraaid, maar op één plek waarschijnlijk toch maar met een dikte van één of twee lagen. Waar die tegen de ‘arch’ aan lag heeft hij kortsluiting veroorzaakt, wellicht door schavielen of een zekere druk van het zachte rubber tegen het staal van de ‘arch’. Op de zelf-vulkaniserende tape was heel licht ‘kopergroene uitslag’ te zien. Het kostte ons een nieuwe radar, veel rook uit de bakskist en bijna brand. Nu zitten de aansluitingen, naast de isolerende tape, in plastic waterleidingbuizen weggeborgen, zodat daar in ieder geval niets meer fout kan gaan. Tevens hebben we rookmelders geplaatst op plaatsen waar veel elektrische aansluitingen zitten, zoals bij ons in de bakskist en bij het schakelbord. Het kost weinig en is heel effectief. Vorig jaar zijn we, mogelijk door kortsluiting, twee goede kennissen kwijtgeraakt door brand op hun boot. Dat was voor ons een aansporing om alles nog eens te checken. Zorg bij elektriciteit altijd voor goede zekering van alle apparatuur en goede isolatie.

Ankeren.

Vorig jaar stopte de ankerlier ermee, gelukkig toen het anker er maar twee meter onder hing en niet met 50 meter ketting buiten boord. We bezitten sinds we deze boot hebben een groot tweedehands Fortress anker FX37van bijna 9 kilo. (Een FX23 is genoeg voor ons) Daaraan hebben we inmiddels ook een ankerlijn van ca. 50 meter, zodat we net zo goed ankeren op ons noodanker

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

als op ons 25 kg Rocna anker. De ankerlijn zetten we met lussen op een kort lijntje met lus dat op het anker zit. Zo hebben we de ankerlijn ook altijd beschikbaar als sleeplijn. Het Fortress anker is ook handelbaar genoeg om als achteranker te gebruiken. Uiteraard zijn we ook wel eens van ons anker gegaan. De ene keer dat we daarmee schade hebben gevaren is opgelost met afspraken tussen ons tweeën. Inmiddels gebruiken we vaak de ‘Anchor Watch’-app op de ipad als we krap of kwetsbaar liggen. Beter een paar keer opstaan ‘s nachts dan nog een keer schade varen.

Blokken en lijnen.

De meeste blokken zijn met een harp bevestigd. Bij een harp met een schroefsluiting heb ik nog wel eens gehad, dat het blok ineens los was omdat de sluitschroef was losgedraaid. Daarom gebruik ik nu meestal de zelfborgende sluitingen (bijv. Wichard) of doe ik een beetje ‘locktite’ op de schroefdraad. Bij ons zijn veel van de harpen voorzien van een ‘borstbout’ in plaats van de schroevende sluiting. Een borstbout is in feite een pen met een dikke kop en aan de andere kant een gaatje, waar je een borgringetje in zet. Van tijd tot tijd moet je de borgring controleren of die niet te veel vervormd is. Om nooit een val te hoeven missen heb ik in de mast (omdat we toch genoeg schijven boven in de mast hebben) een aantal reserve-lijntjes ingeschoren, waar we voor iedere val die in het ongerede raakt, een nieuwe kunnen installeren. Gewoon nieuwe val met ducktape vastplakken aan het ingeschoren lijntje en je trekt zo een nieuwe val op z’n plek. Het enige nadeel is dat je ieder jaar de lijntjes moet vervangen omdat ze dan door de zon bijna verteerd zijn.

Tips, trucs en wat praktische zaken.

- van alle apparatuur aan boord heb ik de ‘user guide’ en vaak een reparatiehandboek of de onderdelenlijst in PDF op de ipad staan (ibooks). - alle telefoonnummers van leveranciers en reparateurs die ik ken staan in de telefoon of de ‘user guide’. Zo heb ik ooit in een baai op het schiereiland Atos in Griekenland info gekregen uit Nederland hoe ik de kapotte waterpomp van de motor het beste kon aanpakken. - Van onderdelen die nog wel eens kapot kunnen gaan koop je er twee: één voor vervanging en één reserve. - ‘onmisbare zaken’ dubbel uitvoeren: we ankeren veel en dus is diepte belangrijk. Naast onze gewone dieptemeter is de kaartplotter voorzien van een ‘fishfinder’. Ze hebben ieder hun eigen dieptesensor. Daardoor kunnen we ook als er geen zon is ‘zien’ of de ondergrond zand of rotsachtig is. Dat is in de Middellandse zee belangrijker dan in Nederland neem

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

- -

Slotconclusie

ik aan. Ook voor de Med.: gebruik Google Maps om zandige plekken te vinden in een baai; ze zijn eenvoudig te herkennen aan de lichte kleur. Je kunt ook foto’s op je ipad van Google Maps gebruiken voor baaien die niet in de pilot staan. de plastic covers die voor verstaging worden verkocht, zijn een goede bescherming van de zeerailing op plaatsen waar die door de scepters loopt. Een stukje van 10 cm is genoeg (zie foto). bij vervanging van zeerailing overwegen een compleet kunststof zeerailing aan te schaffen. Geplastificeerde RVS-zeerailing roest op de scheurtjes in het plastic. Plakzeil is ideaal voor aanduiding van de lengte op lijnen, reparaties van ritsen, trekkoordjes aan kapotte ritsen, kapotte broekzakken, scheuren in kleding en markeringen. Vraag je zeilmaker naar afsnijdsels en

Wat ik heb geschreven komt voor een aantal gebeurtenissen wellicht wat ‘klinisch’ en technisch over. Veel

zaken zijn al een poosje geleden gebeurd en dan valt de emotie ervan weg. Dat is maar goed ook. Maar ga er rustig vanuit dat een aantal gebeurtenissen heel veel emotie teweeg hebben gebracht, maar daar ging dit stuk niet over. …. En wat betreft ‘shit’: it just happens !!

ZOMERTOCHTEN Carla Peeters je kunt het ook nog in kleur markeren. (zie foto) - een spuitbusje ‘contactvloeistof’ voor alle slechte contacten. - de (hand)pomp van het toilet smeer je met siliconenvet (losdraaien, insmeren, terug monteren) of een scheutje olijfolie in het toilet. - Ook voor in de Med.: 2 à 3 keer per jaar maak ik met een plamuurmes de schroef vrij van zeepokken en andere aangroei (kalksliertjes e.d). Het scheelt al gauw een knoop en dat is voor ons 20% !! - Ramen vervangen in de buiskap: meestal is het raam met twee stiksels vastgezet. Je haalt eerst het buitenste stiksel los en knipt het plastic van het oude raam af juist buiten het binnenste stiksel. Daarna kun je het nieuwe raam eroverheen leggen en met het buitenste stiksel vaststikken. Doordat het oude raam er nog in zit, verandert de vorm niet. Daarna het oude raam met het binnenste stiksel verwijderen en het nieuwe raam met het binnenste stiksel vastzetten. Onze naaimachine kan het gemakkelijk aan. - Het dak van de buiskap lekt na een aantal jaren vaak op de stiksels van de ritsen. Wij hebben gewapend PVC-doek over het dak gestikt en de lekkage is over, terwijl de buiskap al 18 jaar oud is ! Wel hebben we alle stiksel al twee keer over gestikt.

ZON, ZEE en ZWERVEN aan de zuidkust van Turkije Het zeilseizoen op de Lara in Turkije begint voor ons dit jaar al vroeg. Zij is op 22 april in Marmaris weer in het water gegaan en Peter en een van de mede-eigenaren hebben haar naar Göcek gezeild. Het zomerklaarmaken is nog niet helemaal klaar, maar volgens afspraak begint onze eerste gebruiksperiode. Dus gaat de mede-eigenaar naar huis en stap ik aan boord. Peter moet o.a. het nieuwe, flexibele zonnepaneel nog op de bimini ritsen en de kabels via de bakboordhut naar binnen voeren en aansluiten. Hij is nog steeds net een slangenmens, dus dat doorvoeren lukt prima. Nu hoeven we minder snel de motor te laten draaien of aan de 220V om o.a. de koelkast te blijven gebruiken. Op een van de charterboten in de marina in Göcek hangt de Nederlandse vlag ondersteboven en dat nog wel op Koningsdag. Aan mijn verzoek om die goed te hangen wordt meteen gehoor gegeven. De Turkse vlag die je op je schip voert hoort in uitstekende conditie te

zijn, niet verkleurd en zonder rafeltjes. De Sahil Guvenlik oftewel de kustwacht houden dit in de gaten zegt men. Voor we echt kunnen vertrekken is er altijd nog het een en ander te regelen. De bemanningslijst en/of transitlog moet in orde gemaakt worden. Dus op naar het havenkantoor. De havenmeester ontvangt ons in zijn kantoor om even een praatje te maken, want zijn vader heeft in Breda gewoond. Al onze gegevens staan tegenwoordig in de computer en een medewerker maakt onze bemanningslijst in orde, inclusief natuurlijk de nodige stempels. Deze keer hoeven we niets te betalen. Later in het seizoen zullen we wel weer een agent in moeten schakelen en dat is kassa!! Vorig jaar toen we, vanuit Noord-Cyprus in Taşucu in het oosten, Turkije binnenkwamen, waar bijna geen buitenlandse toeristen komen, kostte het transitlog omgerekend nog geen

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

€ 25,--, maar hoe verder je naar het westen komt hoe duurder alles wordt. Bovendien moet je na drie nieuwe bemanningslijsten weer een nieuw transitlog kopen. Het liefst ga ik bij echte Turkse winkels boodschappen doen. Zo heb ik ondertussen in verschillende dorpen en stadjes mijn vaste adresjes voor groente, vlees en vis. Vooral bij de groenteman is het altijd moeilijk kiezen. In deze tijd van het jaar zijn er zelfs tuinbonen, maar helaas kun je hier nergens spekjes kopen. Ze smaken

De kust is hier nog ongerept. Er wordt wel een kustweg aangelegd, maar er zijn nog geen vakantiedorpen op de berghellingen. Op de hoogste bergtoppen ligt nog sneeuw. Dat geeft je het idee of je ergens in Noord-Europa bent, maar de buitentemperatuur is een stuk aangenamer. Er zijn nog weinig boten op het water. In de baai bij Kalkan liggen we helemaal alleen. Vanuit Kalkan kun je naar de opgravingen van Xanthos en Petara die zeer de moeite waard zijn. Wij gaan door naar Kas. Daar is nu aan de westkant van

We gaan door naar Kekova met de verzonken stad. Üçağız (ooch-eye-iz) is een klein plaatsje, maar ook hier komen weer trippers en gulets. Er zijn veel mooie plekken om te ankeren. Het water wordt al warmer, maar bij een van de baaien maakt een riviertje dat er een koude stroming is en dat geeft een vreemde vertekening op je lichaam, alsof je door melkglas kijkt. Hier lag een paar jaar geleden de Puff met Dico en Yvonne ook voor anker. We hebben niet erg veel wind, maar zeilen is ook onthaasten en met leuke muziek op- soms even op tripper volume - is het ook heerlijk. Op je gemak een stuk de zee op om de wastetank te legen en weer op een ander plekje te gaan liggen.

We laten het teak hier vervangen. Drie man zijn toch 5 uur bezig om het van de kuip en het zwemdek te verwijderen en de precieze maten te nemen. De Lara kan hier goed onbemand liggen. Over een paar dagen zal een van de andere eigenaren de supervisie hebben bij

Meest oostelijke punt

heerlijk. De grote inkopen aan het begin van ons verblijf op de Lara worden ofwel bezorgd ofwel ik neem een taxi. Soms kun je vis rechtstreeks van de vissers kopen. Verser kun je het niet krijgen.

het schiereiland een mooie marina, maar wij liggen liever in de haven. Wij bellen onze vriend Ismael (Smiley) of hij een plaats in de haven heeft. Hij geeft precies aan waar je je anker moet neerlaten, zodat je daar geen problemen meekrijgt. De trippers en gulets varen daar af en aan en dat is meestal een leuk schouwspel Totdat

We besluiten door te gaan naar Finike. Ook hier zijn de bergtoppen, onder andere van de Olympos, nog met sneeuw bedekt. Er komen bijna geen buitenlandse toeristen in Finike en de bevolking is overwegend Islamitisch. De meeste restaurantjes schenken geen alcohol. In de marina wonen een aantal ‘live-aboards’ van over de hele wereld, die regelmatig samen iets organiseren. Deze keer organiseren ze een koffie-ochtend t.b.v. de zwerfkatten. Er is een bibliotheek waar je boeken kunt ruilen. Met e-books is dat niet mogelijk, maar toch een mooi boek meegenomen! Het oude vrouwtje runt nog steeds de wasserij. Je moet meestal wel een beetje druk uitoefenen om de was dezelfde dag nog droog terug te krijgen.

het aanbrengen van het teak. Ons eerste verblijf dit jaar zit er weer bijna op. Nog wel even flink poetsen, want de volgende mede-eigenaren horen een schone boot aan te treffen. We hebben weer een heerlijk relaxte tijd op de Lara gehad . Meestal hebben we kunnen zeilen, soms ook met behoorlijk krachtige wind en het zonnepaneel werkt naar verwachting. Bij een onbemand schip aan onze steiger hangt aan de bimini een bijenzwerm. Heel bijzonder, een prachtig gezicht. Niemand snapt waarom ze daar hangen. Bijen hebben we nog nooit op een boot of een steiger gezien. Later als ik langskom zijn de meeste weg, maar er zwermen er nog steeds bij die bimini. Ongenode opstappers. Ik hoop niet dat ze de Lara gaan bezoeken.

Vaarplan

Als alles geregeld is gaan we voor anker in onze favoriete baai in dit gebied, Round Bay. Het water is nog maar 22 ⁰C! Terwijl we rekenen op de Meltemi, de noordwestenwind, geeft het weerbericht voor de komende dagen niet veel wind aan. Daarom besluiten we in één ruk naar Kalkan, naar het zuidoosten te gaan en niet bij Gemiler te overnachten. We willen deze keer minimaal naar Kekova Roads en misschien zelfs naar Finike voor we aan het eind van deze vakantie in Fethiye nieuw teak in de kuip laten leggen.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

een 5 meter brede gulet zich naast jou nog op een plek van 3 meter wil wringen. Het weerzien met Ismael en zijn vrouw is allerhartelijkst. Kas is nog een echt Turks stadje met veel leuke winkeltjes en het aantal toeristen valt nog mee. ’s Avonds om 11 uur spelen de kinderen nog buiten. Je ligt in het stadje aan het dorpsplein. Soms is hier naast je boot een concert en zit je dus eerste rang.

Dit is dit jaar ons meest oostelijke punt. We gaan weer terug tegen de gangbare wind in. In Fethiye gaan we eten op de vismarkt. Hier koop je je vis bij een van de kramen in het midden van een ommuurde markt en die laat je klaarmaken bij een van de restaurantjes. Ondertussen lopen er orkestjes rond en wordt er soms gedanst. De schoenpoetser probeert iets te verdienen en er is natuurlijk de onvermijdelijke rozenverkoopster.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Najaarstocht Ben Visser

Zeilavontuur met de VISSER

Het verhaal van een fijne zeiltocht langs de mooie kust van Zuid Bretagne afgelopen herfst samen met twee trouwe PZV’ers. Onze thuishaven, Arzal, is een perfecte uitvalsbasis om zelfs van een trip van een klein weekje een uitdagende zeiltrip te maken. Ik had al snel twee goede PZV zeilvrienden, Harrie Olie en Henry Boetzkes bereid gevonden om gezamenlijk invulling te geven aan mijn voornemen. Op 16 oktober zijn we in alle vroegte vertrokken vanaf mijn woning in Valkenswaard waar zij de avond voorafgaande al waren aangekomen om alles in gereedheid te brengen voor de reis.

het water gelegd. Ondanks dat het een vast vakkundig team is, verbaasde het me wel, want ze dienen normaal gesproken altijd te wachten totdat ik erbij ben. Voordeel was wel dat we gelijk alles aan boord konden brengen en eenmaal aan de steiger al snel een welverdiende borrel konden nemen. Na onze eerste maaltijd aan boord hebben we ‘s avonds, na het bestuderen van de actuele weerkaarten en vooruitzichten, een globaal zeiltochtplan gemaakt. Een mooi rondje langs de havens van Crouesty, Port Haliquen, La Palais (Belle Ile), Turballe en weer terug naar Arzal. De volgende ochtend zijn we om 09.00 uur losgegaan om gelijk door de sluis van Arzal richting zee te varen en het juiste tij mee te krijgen. Na een voorspoedige inslingertocht onder het genot van een lekker zonnetje hebben we een mooie wandeling gemaakt langs de zeer ruige kust van Crouesty. De volgende dag hebben we onze zeiltocht vervolgd richting Port Haliquen (schiereiland Quiberon). Van hieruit hebben we, wederom met mooi weer, een schitterende wandeltocht gemaakt naar het uiterste punt van dit mooie schiereiland. Die avond hebben we op tijd onze kooien opgezocht omdat we de volgende ochtend voor dag en dauw het ruime sop zouden kiezen naar La Palais op Belle Ile.

Een pittige tocht

Plan de campagne

Na een gezellige relaxte roadtrip in de ruime Volvo V70 van Harrie (over de Route National) kwamen we even na 15.30 uur met prachtig zonnig weer aan in de jachthaven van Arzal. De VISSER werd op dat moment net in

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

De weersvooruitzichten voorspelden dat het een zware tocht zou worden met een flinke puist wind en behoorlijke zeegang. Rond 05.30 uur zijn we uitgevaren met een zesje. De eerste paar mijltjes waren heftig, veel wind en zeegang en in het pikkedonker….. Doordat we wat oriëntatieproblemen hadden voordat we goed op koers lagen, hebben we de kardinaal vlak voor de havenuitgang van erg dichtbij mogen “begroeten”. Deze tocht was, bleek achteraf, veruit de avontuurlijkste van

de week. Flinke wind, uit overwegend de goede hoek, leverde lekker de nodige actie en spanning waar je het uiteindelijk voor doet. We waren zo vroeg vertrokken om ervoor te zorgen dat we bij La Palais met het juiste tij zouden arriveren, zodat we in de binnenhaven achter de brug en sluis konden afmeren. Op het mooie Belle Ile zijn we twee nachten gebleven. Het weer was nog steeds heerlijk zodat het buiten heerlijk toeven was zowel in de kuip als tijdens de wandelingen die we heb-

Windstilte

ben gemaakt. La Palais is een leuke gezellige plaats met boven op de rots een prachtige Citadel die Henri en Harrie graag wilden bezoeken. Tussen de bedrijven door was ik aan wal (in geval van wifi) regelmatig aan het werk met email en belletjes voor mijn botenbedrijf. De tweede dag hebben we met de Belle Ile-bus het hele eiland verkend en op bijzondere plaatsen alle tijd genomen om de schoonheid van dit eiland in ons op te nemen. Wat mij vooral is bijgebleven, is het beeld van Henry op een geheel verlaten terras bij een (op dat moment) desolaat hotel bij Les Aigiulles de Port Coton.

doorgevaren naar het schilderachtige La Roche Bernard een paar mijl verder de rivier op. Hier hebben we lekker wat rondgescharreld en verder heerlijk relaxed onder het genot van een lekker wijntje al onze belevenissen de revue laten passeren. De volgende ochtend zijn we op tijd terug naar Arzal gevaren om de boot op te ruimen, te poetsen, zeilen eraf te halen en winterklaar te maken. Net voor de middag ging de boot weer op de kant en waren we al snel gereed om de reis terug aan te vangen. Na het verorberen van een ‘Menu du Midi’ in de haven vertrokken we naar Valkenswaard om daar rond 24.00 uur aan te komen.

De volgende etappe zou ons naar Turballe brengen. Het tij was ons gunstig gezind zodat we ‘s morgens rond 09.00 uur door de sluis naar buiten konden. Over deze tocht van ca. 26,5 Nm hebben we met overwegend een halve wind maar vijf uur gedaan zodat we mooi op tijd in de levendige vissershaven van Turballe arriveerden. Die avond hebben we in de visserijhaven rondgelopen om te zien hoe de binnenkomende visserschepen in het donker werden gelost en de verse vis in kratten met ijs belandde.) Na een lekkere vismaaltijd in een restaurant (uiteraard…) en een paar lekkere borrels en wijntjes lagen we al weer gauw voldaan in onze kooien te ronken.

De dag erna was het weer wat omgeslagen…. geen slecht weer maar wel bewolkt en 0,0 beaufort wind. Dat werd dus voor het eerst een hele tocht motorren. Na een misrekening door mij bij het navigeerwerk voor deze tocht, moesten we de vaart er op de motor nog behoorlijk inhouden om met het juiste tij de rivierdeltaingang van de rivier Vilaine te kunnen nemen. Na de sluis zijn we ter afsluiting van een heerlijke zeilweek

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Zonnezeilen Hans van Reenen

Zonnezeilen IJsselmeer in september De afgelopen jaren heb ik met de Lady Five meerdere malen in september het IJsselmeer opgezocht. De aanleiding was meestal een van de najaarsactiviteiten van de vereniging, IJsselmeerweekend, Waddenweekend, Rondje Noord Holland of hoe ze ook heetten. De idee om zo tegen het eind van het seizoen nog een lekker stukje te kunnen (zee)zeilen was aantrekkelijk en er waren altijd wel PZV-vrienden die dat ook vonden.

Window

Meestal speelde een en ander zich, natuurlijk naast de daadwerkelijke deelname aan de betreffende activiteit, af in een korte periode voor en na die activiteit. Een enkele keer hebben Lady One en ik er een korte vakantie aan vast geplakt en was het ‘window’ waarin we voeren wat ruimer. Maar, zoals de voorzitter van de lustrumcommissie elders in dit nummer al opmerkte: de ervaren zeilers onder ons weten allemaal, dat zeilen in een vooraf vastgestelde periode met een vooraf vastgesteld doel eigenlijk vraagt om problemen. En die waren er de voorgaande jaren dan ook regelmatig, in de vorm van onaangenaam harde wind uit de verkeerde richting, regen, slecht zicht enz.

The moment of truth

Omdat we toch naar het IJsselmeer wilden kozen we regelmatig voor de Staande Mast Route. We volgden dan een patroon waarbij we zo lang mogelijk de zee-optie open hielden, d.w.z. Roompot, Slijkgat c.q. Nieuwe Waterweg via het Spui en Nieuwe Waterweg via de Oude Maas. Maar op een gegeven moment was daar ‘the moment of truth’ en was de Staande Mast Route nog de enige optie. Op de weg terug deed zich, ook weer met enige regelmaat, hetzelfde probleem voor. Dat leidde dan tot een tijdje verwaaid liggen in IJmuiden en soms zelfs ook weer tot de Staande Mast Route via Haarlem en één keer – toen de route door Haarlem gestremd was – via Amsterdam.

Opnieuw naar IJsselmeer

Het zevende lustrum is aanleiding om toch weer aan een retourtje IJsselmeer met de Lady Five te denken. Een enthousiaste bemanning vindt dat ook. Onze ervaring in het algemeen en die van de voorgaande IJsselmeertochten in september in het bijzonder in aanmerking genomen, lijkt het me verstandig – met het oog op het kunnen kiezen van de meest gunstige zeilomstandigheden - een redelijk ruim ‘window’ in de tijd te reserveren voor de aanbrengtocht. Daarna gaan we maandag 21 september gezamenlijk aan boord voor een weekje IJsselmeer, gevolgd door het Lustrumweekend en dan de reis terug naar Zeeland. Hierbij moet natuurlijk ook worden opgemerkt dat de Staande Mast Route dit najaar – gelet op het kraandrama in Alphen aan de Rijn - geen optie is.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Enkhuizen en die kans om nog weer een aantal uren lekker te kunnen zeilen laten we ons niet ontnemen.

Enkhuizen en de Annies

Voordeel van Enkhuizen is ook nog weer dat het treinstation als het ware naast de jachthaven ligt. In Enkhuizen zoeken we een plekje in de Buyshaven, waar we ‘s avonds bij het afmeren – inmiddels is het een beetje gaan regenen - tot onze verbazing constateren dat we naast de Annies van Aitske en Pieter zijn komen te liggen. Aanvankelijk lijkt de Annies onbewoond, binnen is het - op het oplichten van een televisiescherm na - pikkedonker, maar even later, als het weer droog wordt, komen Aitske en Pieter bovendeks en wisselen we kort even wat ervaringen uit. Daarna in Enkhuizen weer een lekker hapje eten op de wal en voldaan naar kooi, om de volgende morgen – na ‘schoon schip’- met de trein huiswaarts te keren. Voor Alphons blijkt dat overigens meer dan ‘een mijl op zeven’ te zijn.

Uitnodigend

Alphons Drübers, oud PZV-lid en nog steeds een goede vriend heeft wel zin om de Lady Five mee over te varen naar het IJsselmeer en heeft ook de mogelijkheid van een flexibel vertrekmoment binnen de gekozen periode. We maken een afspraak onder voorbehoud (van het weer) dat de Lady woensdag 10 september in Zierikzee zal zijn en dat we vervolgens donderdag zullen vertrekken. En dat blijkt niet alleen realiseerbaar, maar de omstandigheden zijn zelfs uitnodigend. Woensdag zeil ik de Lady vanuit Sint Annaland naar Zierikzee. Daarbij is eerst nog de nodige onduidelijkheid over de Zeelandbrug: draait die wel of draait die niet en zo wanneer dan? De brug is n.l. in groot onderhoud en draait maar twee maal per dag, waarbij de informatie verstrekking over de tijd van draaien op zijn minst verwarrend is. Gelukkig lig ik op tijd voor de brug op het moment dat die rond de middag gaat draaien.

Zon en wind

Donderdagmorgen varen we met Oost 4 à 5 via de Roompot richting Scheveningen. Weliswaar met een wat hobbelige zee maar met de zon in de kuip is het grootste stuk van de tocht bezeild. De volgende dag door naar IJmuiden. De wind is inmiddels ZO 3 à 4 en de temperatuur nog weer een stukje aangenamer dan de dag ervoor. ‘s Avonds in IJmuiden eten we gezellig een hapje in het restaurant op de haven en de volgende dag –weer met mooi zonnig weer en een lekker temperatuurtje - varen we door richting IJsselmeer. Mijn bedoeling is naar Muiden te varen, maar aan het eind van de morgen op het IJ aangekomen blijkt er een geschikt windje te staan richting

IJsselmeer, Lustrum en thuisreis

Volgens plan gaan we als bemanning (Bauke Sijtsma, Wim van Roode en ik) vervolgens de 21ste aan boord. Daarna zeilen we een paar dagen relaxt en onthaast op het IJsselmeer, met onder meer een tochtje Hoorn v.v. en Lelystad v.v.. Vrijdag in de aanloop naar het lustrumweekend komt echtgenote Bep aan boord en de volgende morgen begeven we ons vanuit de jachthaven lopend richting de Bruine Vloot en mengen ons onder de lustrumgangers voor een in alle opzichten spetterend en gezellig zeilen feestweekend onder heerlijk zonnige omstandigheden. Na afloop van het lustrum slapen we zondag weer aan boord van de Lady, waarna Bep maandagmorgen met de auto richting huis vertrekt. Wij varen vervolgens met de Lady Five naar IJmuiden en zeilen daarna naar Scheveningen, dan via het Slijkgat naar Middelharnis en tenslotte van daar naar Scharendijke en de winterberging. Met NO 3 à 4, af en toe 5, en wederom het zonnetje in de kuip is dat geen straf maar eerder de slagroom op de taart van een al met al heerlijke tijd naar, op en van het IJsselmeer en het Wad. Het kan verkeren dus!

Afsluiting, zeilen er af en naar huis

In Scharendijke sluiten we met elkaar, Bep is daar inmiddels ook gearriveerd, deze fijne zonnige zeiltocht in stijl af in restaurant ‘Westenwind’. De volgende dag ruimen we, wederom onder zonnige omstandigheden, de boot uit en op en halen de zeilen er af om tenslotte met een voldaan gevoel naar huis te rijden voor nog een lekker weekend. En, na het weekend is het ineens herfst.

WATERTAAL Joep Vermeulen

De Schipper Bij de PZV zijn de schippers ook echt wel de baas aan boord en laten zich weinig gezeggen: Zij schipperen op hun schip. Zij nemen hun besluiten zelf en voeren die ook zelf uit: Schipper en stuurman tegelijk zijn. De opstappers dienen er rekening mee te houden dat zij zich met de tweede plaats tevreden moeten stellen: Daar hij schipper is, zal ik stuurman zijn. Een echte PZV-er zal geen gunstige gelegenheid voorbij laten gaan om weg te varen: Een schipper mag geen wind verleggen. Maar iedereen heeft wel eens fouten gemaakt, ook al is hij nog zo voorzichtig: Een goede schipper zeilt wel eens tegen een paal. In deze tijd verliezen veel mensen hun baan: Hij is schipper te voet geraakt. En wanneer het dan echt minder gaat weet hij dat in noodzakelijke gevallen alle beetjes helpen: “Alle beetjes helpen,” zei de schipper en smeet zijn vrouw overboord. Nu mogen vrouwen er echt een schippersknoop tegenaan gooien en haal ik bakzeil Bron: Alles wel aan boord. F. Kerdijk

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

Nazomertocht Ad Willemen

4 Tinten Grijs en Oude Tonge Het moet wel een bijzonder leuke ervaring geweest zijn bij de Ramsgate, als je met diezelfde bemanning ook nog een keer bij elkaar komt om de nazomertocht naar Oude Tonge te maken. En niet snel op één dag even naar deze nieuwe kantine rennen, de maaltijd naar binnen werken en weer snel naar huis, maar gewoon er weer een leuk en lang weekend van maken. Op vrijdag 16 oktober werd er door Henne Pauli (schipper), Jan Tiems, Paul Horstman en mijzelf, ingescheept op de voor ons inmiddels bekende Glissando, die in de kanaalhaven van Hellevoetsluis een vaste ligplaats heeft. Vier grijze mannen met een passie voor zeilen. Henne had goed aangegeven wat er voor de 4 zeildagen aan foeragering moest worden meegenomen. We vertrokken door de sluis naar het Haringvliet en de wind blies met windkracht 3 uit het Noord-Oosten. Prachtig zeilweer en heerlijk rustig op het Haringvliet. Voorbij de Haringvlietbrug werd de ge-

Oude Tonge

Van Willemstad naar Oude Tonge eerst de Volkeraksluis door en dan nog een uurtje verder. Even konden we de zeilen omhoog trekken, maar de wind was snel weer verdwenen. We kwamen als eerste van de vloot aan in Oude Tonge. Een haven met een prachtige aanloop naar het oude stadje. Typisch Hollands landschap tussen de weilanden en de watervogels. Je ligt in het centrum met winkels en cafeetjes om de hoek. Er is ook een indrukwekkend kerkhof met gedenktekens van de watersnoodramp in 1953.

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

meentehaven Willemstad onze eerste overnachtingsplaats. De volgende dag eerst tanken, want deze tocht zou de laatste tocht voor de Glissando worden in 2015. Een volle tank is dan beter om condenswater in de tank te voorkomen. Maar na het tanken wilde de motor niet meer aanslaan. We keken elkaar aan en na een aantal keren proberen vroeg de pompbediende of de handle waarmee de motor was uitgezet ook was teruggeduwd. En natuurlijk had deze man gelijk. Deze fout zullen we dus niet meer maken.

Eind van de middag kwamen ook de andere schepen het haventje binnen. Alles kon bij elkaar in de kom bij het verenigingsgebouw. Een enkeling was met de auto naar Oude Tonge gekomen om deze bijeenkomst niet te missen. Zaterdagavond 17 oktober genoten we van een echte Hollandse stamppot met worst, gehaktballen en stukken spek. Alles was uitstekend georganiseerd door Chiel en Truus. Nog bedankt hiervoor! Na een kort bezoek aan het discocafé “De Geit”, waar een Rotterdamse band zo hard speelde dat je absoluut niet met elkaar kon praten, zijn we aangeschoven bij de “Hellen”. Er zaten inmiddels al zo’n tiental PZV-ers. Prachtige verhalen en ervaringen gingen over en weer. Een goed sfeertje! PZV brengt mensen bij elkaar, zo zie je maar weer.

probeerden we op de zeilen vooruit te komen. De Zeelandbrug ging open voor de Glissando, maar even later bleek dat we er, omdat het laag water was, gewoon onderdoor hadden gekund. De doorvaarthoogte gaf ruim 16 meter aan en dat zou voldoende moeten zijn. Op de Oosterschelde zagen we een aantal zeehondjes. Eéntje zwom er nog even met ons mee. In de avond werd een tochtplan gemaakt voor de volgende dag. Om zoveel mogelijk gebruik te maken van de stroming werd besloten om 06.30 uur te vertrekken. In het donker naar de Roompotsluis en met de schemer de Noordzee op. We konden dan zeker nog ruim 4 uur profiteren van de stroming. De wind was nog steeds Noord-Oost en blies een ruime 3. Samen met een tweetal vissersboten lagen we zowat strak tegen de sluisdeur van de Roompotsluis. Een gedeelte op de motor en de rest opkruisen bracht ons halverwege de middag bij de sluis van Stellendam. Aan de wachtsteiger lagen vier zeilboten en we zagen een palaver. Het bleek een zeilschool die de oversteek naar Engeland ging maken en vermoedelijk bij daglicht de

shipping-lane wilden oversteken.

Einde vaarseizoen

Uiteindelijk terug in de haven van Hellevoetsluis. We hebben de zeilen en de giek van de Glissando gehaald, antivries in de motor gedaan en de boot schoongemaakt. Het was een mooie afsluiting van het vaarseizoen 2015. Met dank aan Henne Pauli die het aangedurfd heeft om tweemaal dezelfde bemanning mee te nemen met een PZV activiteit.

Buitenom of binnendoor?

De volgende dag vertrokken we naar de Roompot. Even nog hadden we de discussie of we buitenom of binnendoor terug zouden gaan, maar over zee is natuurlijk veel avontuurlijker. Er was nagenoeg geen wind maar toch

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

ZOMERTOCHTEN Joep Vermeulen

Nazomeren op het Wad Kan ik me een week vrijmaken? Als gepensioneerde kun je het jezelf net zo druk maken als je zelf wilt. Of eigenlijk overkomt het je. In mijn geval de verschillende concerten die door mijn koren gegeven worden in deze tijd, maar toch…. Ik wil nog een keer naar Vlieland en Terschelling. Het lukt en vol verwachting vertrek ik naar Workum. Benieuwd hoe de nieuwe buiskap erbij staat. Morgen, vrijdag arriveert per trein mijn opstapster die tot Harlingen mee kan varen. In deze tijd vormt de mist een geduchte medespeler. De eerste dag lig ik dus in de mist. Maar goed, op de fiets Workum verkennen is geen straf. Op vrijdag kan ik echt weg. De zon schijnt volop. Zoals verwacht mag worden, sluiten de bruggen goed op elkaar aan. Binnen het uur zijn we buiten en kunnen de zeilen gehesen worden. Mijn roergangster stuurt iets uit de vaarroute en we lopen aan de grond. Met een ophaalbare kiel en roer is dat geen probleem, maar dan moet je het roer wel optrekken en niet laag laten terwijl je met de motor vol van de ondiepte af wilt komen. De roerstang is flink verbogen en kan noch naar boven, noch naar beneden. Ik steek nu vast 110 cm diep. Voor velen een ondenkbare diepgang, maar wanneer je op 70 cm rekent, kunnen die 40 cm net teveel zijn. Dat zal later blijken.

Naar het Wad

Met halve wind naar Makkum en de volgende dag naar Harlingen. De zon schijnt volop en we zitten in ons Tshirt te genieten. De Lorentzsluis staat zowaar open voor ons. Dat komt niet veel voor. Wanneer je de brug

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

bent gepasseerd, opent zich het grandioze Wad. De verre wolken omkransen dit schitterende water. De witte en bruine zeilen getuigen van een eeuw scheepvaart. Iedereen op weg naar eigen doelen. De Boontjes vormt geen probleem. Stroom en wind mee. De zeesluis naar het Harinxmakanaal laat ons even wachten, maar dan direct om de hoek de haven van de watersportvereniging. Rustig en toch midden in de stad. Mijn opstapster

neemt de trein en ik prepareer me voor de tocht van morgen, zondag. Om negen uur sluis en brug gepasseerd en open ligt de weg naar Terschelling. Wel heb ik het tij tegen, maar anders zou ik tot vanavond moeten wachten. Windkracht 3, 4. Heerlijke bakstagwind. Het tij loopt nog steeds tegen, maar mijn snelheid overwint de tegenstroom.

Mist

Op de hoek van de West Meep rolt een wolk over het water. De boten die vlak achter mij varen, zijn ineens verdwenen. Gelukkig zie ik op mijn telefoontje waar ik ben. Groot is de schrik wanneer die ineens kuren gaat vertonen en ik er niet meer op kan vertrouwen. In de

mist op het Wad zonder plotter en je bent verloren. Gelukkig passeert mij een Duitser en die ga ik maar volgen. Hij heeft wel radar. Dat een radar en marifoon verplicht zijn op dit water met mist, had ik natuurlijk moeten weten. Ik vaar bijna altijd zonder marifoon, vind die herrie vaak storend. Vergeet hem regelmatig aan te zetten, ben dus niet op de hoogte van de verschillende scheepsbewegingen. In dit gebied varen de veerboten op volle snelheid en zeker de Kogelwiecke, de snelboot van de firma Doeksen. Ik zit wel goed buiten de betonning. Gelukkig herstelt mijn plottertje zich en kan ik aansturen op de volgende groene ton. Ik wilde eigenlijk via het nieuwe Schuitengat varen, maar op mijn kaart staat die nog niet aangegeven. Het is te riskant de kardinaal, die verplaatst is, in deze dichte mist aan te lopen. Dan maak ik een kapitale fout, ik steek het vaarwater over om via de rode tonnen de Slenk in te varen. Ik ben al aan de bakboordzijde van het water als de snelboot, weliswaar op grote afstand, langsvaart. Gewoon onbezonnenheid. Ik beloof dat ik dat nooit meer zal doen.

West Terschelling

Het zicht wordt beter en met een waterig zonnetje dat steeds lager staat, is de binnenkomst op zeil van de haven van West Terschelling een belevenis. Tot vlak voor de ingang van de jachthaven kan ik zeilen. Aan de steiger voor kleine boten ligt het vol, dus ga ik aan de andere kant liggen. Tussen twee boten is er net nog een plekje. ‘s Avonds uit eten gegaan bij eetcafé Storm. Wat kun je daar lekker eten voor weinig. Een aanrader! Ik blijf nog een paar dagen liggen, verken op mijn fietsje dorp en omgeving. Het weer blijft nevelig, maar wel met een fijn windje. Op woensdag waag ik via het Schuitengat de sprong, nou sprongetje, naar Vlieland. Twee uur voor hoogwater vaar ik weg, opdat ik in de aanloop naar Vlieland de stroom ook nog mee heb. Ik breng een rif aan, zodat ik de aanwakkerende wind de baas kan. Voorspoedig tochtje. Kan ik zeilend tot bij de haven komen? De wind komt wel erg van voren in. Ik probeer het. Volg de groene tonnen, maar vlakbij de haven moet ik wat opsturen en slaat de wind van de andere kant in mijn fok. Ik lig snel dwars. Wanneer ik met de motor aan mijn koers wil hervatten, komt daar

de veerboot aan. Ruimte genoeg, want de veerboot moest toch vaart minderen voor de haven, maar weer een fout....Kijk regelmatig 360° om je heen. De haven van Vlieland is bijna leeg en ik kan afmeren aan de eerste steiger. Het is koud. Het electrische kacheltje doet goede diensten, zodat ik warm te kooi kan gaan. De volgende morgen wil ik bijtijds weg om weer op tijd in Workum terug te zijn.

Lege accu

Ik start de motor...gepruttel in de startmotor. De accu is toch stampvol? Hij geeft groen aan. Met een meter van de buren zit er meer dan 15 volt in.. Wel erg veel. Mijn werf gebeld, die kort daarvoor de hele motor goed onderhanden heeft genomen. De monteur is snel in zijn conclusie wanneer ik hem via de telefoon het geluid van het starten laat horen. Stroom! De accu is net nieuw en geheel opgeladen, dan moet er ergens een slecht contact zijn. Ik schakel hulptroepen in, die helaas pas tegen vijf uur kunnen komen. Dan ga ik mezelf maar goed verwennen. In De Dining, het restaurant aan de haven, bestel ik cappucino met appeltaart, daarna een witte wijn

met twee kroketten..Zo dat mag wel als pleister op de ‘wonde’. Tegen vier uur loopt de havenmeester naar de reddingboot en start de motoren. Iemand op het terras heeft via twitter contact met de KNRM en meldt dat een tjalk van de bruine vloot met 26 opvarenden water maakt en bij het Fransche Gaatje ligt. Zowel vanuit Vlieland, als Terschelling en Harlingen komt hulp. Ook de Orion van een professionele berger is aanwezig. Wat zijn de vrijwilligers snel ter plaatse. De laatste redder kwam net iets te laat aan omdat de kustweg op Vlieland opengebroken is. Wat is dat balen voor hem. Na een uur keren de twee reddingboten terug. Even over die professionele bergers. Wanneer ik op kanaal 2 van de Brandaris het gesprek volg tussen de Orion en een boot

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

met vier opvarenden, waarvan twee kinderen, wiens motor het niet meer doet, komt mij het volgende weer in de herinnering. Het schijnt zo te zijn, dat wanneer je een lijntje aanneemt van zo’n ‘redder’, je een zakelijke overeenkomst hebt. Ik weet dat nog uit de rekening van de verzekering van Jacques Janssen, die betaald moest worden. Piraten die gebruik maken van het moment. De berger wil ook deze keer geen prijs doorgeven op de vraag van het jacht. Ik weet niet of hij toch heeft gewacht op de KNRM. Wanneer de electriciën arriveert, blijkt dat we verkeerd gemeten hebben, er zit maar net zeven volt in. Met een boost van een startaccu laadt hij mijn accu op. Hij komt nog uit Brabant ook. Wanneer ik de motor ook nog aanzet, blijkt dat ook de dynamo

goed werkt. De tweede accu komt er nu echt. Anderhalf uur laat ik de motor draaien om zeker te zijn van genoeg vermogen om te starten.

Inschot

Na een koude nacht, vertrek ik ruim voor HW. Ik moet wel, om nog een beetje bijtijds de sluis in Kornwerd te pakken. Zeilend en op de motor via het Inschot naar het Zuiden. Het is fris maar met een stralende zon. Wat is dat toch genieten. Heel alleen op zulk mooi water. Zou ik nog via het Inschot kunnen? Ik kan nog via de Boontjes. Nee, het Inschot heeft mijn voorkeur. Na een paar uur aangekomen bij de vernauwing voor het Zuidoostrak zie ik een grote tjalk ploeteren tegen de stroom in. Ik wil hem aan bakboord inhalen maar kom steeds langzamer vooruit. Hij ligt vast en ik dus ook. Ik steek dus 110 cm en hij 100 cm. Kijk met mijn 70 cm had ik nog wat door kunnen varen, al blijkt even later dat dat dan maar

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

een klein stukje zou zijn geweest. Een Lemsteraak sluit zich bij ons aan. Ook verkeerd gedacht. Het is geen straf om vast te liggen. Geen wind, zon en helder zicht. Wanneer dan de motor uitgaat en de stilte overheerst, is het genieten. De Duitse schoolklas op de tjalk maakt echter wel een hoop herrie. Een paar Downkinderen met hun harde stemmen overheersen. Even terzijde, petje af voor de leerkrachten die geduldig blijven en de juiste toon kunnen vinden. Het is een gezellige groep.

Techniek en vaarpraktijk Wim Braun

MAST XINIA VERNIEUWD

Los!

Na anderhalf uur komen we los, eerst de Lemsteraak, dan ik en vervolgens de Tjalk. Rustig motorren we het hoekje om om in dieper water te komen voorbij het Schuitenzand. Het leed is geleden. Op volle kracht naar de sluis. Zal ik nog voor zeven uur in Workum kunnen zijn? De sluis draait binnen tien minuten na aankomst.. Nee niet meer haalbaar. Op de motor naar Workum, ook al staat de wind goed om te zeilen, maar om in het donker It Soal naar Workum op te varen, is best lastig. Onder mijn nieuwe buiskap is het goed toeven en in een gestrekte lijn koers ik af op de geleidelichten van Workum. Ik moet eigenlijk diesel bijvullen, maar kan het net halen tot de sluis? Speciaal voor mij is er aan stuurboordzijde in It Soal een steigertje gebouwd. Mijn motor stopt en ik kan uitdrijven tot het steigertje.. Twee kannen met het vacuumpompje geleegd en ik kan weer verder. Ik leg aan in de kom voor de sluis en ga snel naar Het Smidtke, een gezellig café/restaurant. Met een goed gevulde maag ga ik voldaan naar de boot terug om heerlijk te slapen. Ik sta vroeg op in de veronderstelling dat analoog aan de openingstijden van de brug de sluis ook om acht uur zal draaien. Dus niet, een uur later. Ik heb de tijd om alles aan kant te maken en klaar te zijn voor een snel vertrek naar het zuiden. Vooraf betaal ik de sluismeester en binnen twintig minuten lig ik afgemeerd in mijn haven. Ik moet naar de verjaardag van mijn peettante van 95 jaar die in Naarden woont. Een file bij Bilthoven vertraagt. Zo zal ik te laat op het feest zijn. Eerst mijn zus ophalen in Breda en dan weer terug naar Naarden en daarna via Breda weer naar Son.. Ik geloof dat dat wel genoeg is geweest voor die dag. Moe? Eigenlijk niet, juist vol energie na al dit moois.

Omdat ik voor de klas sta, krijg ik helaas geen vrij om met de Ramsgate tocht mee te gaan. Dat weerhoudt ons natuurlijk niet om, in de schoolvakanties, op eigen houtje leuke tochten te varen. Tijdens de voorjaarsvakantie waren we dus op weg naar Londen. Bij de Red Sand Towers, terwijl we zeilen in een 4-5 Bf oostelijke wind op een hobbelige Thames met redelijke wind-tegen-stroom kuilen, hoorden we een behoorlijke knal. In eerste instantie zagen we niks en dachten we aan een kapotte schijf van een blok van het grootzeil (die gaat wel vaker kapot). Even later zag Jacqueline van binnen uit door het luik dat de neerhouder los was van de mast. Toen we goed keken, schrokken we wel heel hard van wat er toen te zien was op de plek waar de neerhouder had vastgezeten (zie fotos). Grote gaten aan de onderkant, en aan de bovenkant de afgebroken pop-nagel en uitgelubberde gaten waar eerder popnagels hadden gezeten. Resten van de mast op het dek waren niet op te rapen, want wat eens mast was, is nu niet meer dan gruis. Dus grootzeil er af, giek fixeren en op de motor verder. In Londen geÏnformeerd wat we het beste konden doen. In ieder geval niet meer zeilen, want bij compressie op de mast, bv in een golf, zou de mast bij de gaten kunnen breken. We hebben toen besloten de mast nog beter te fixeren en extra diesel in te slaan (met de hulp van de zeer behulpzame havenmeesters van de

Limehouse Basin Marina). Gelukkig zat er een window met rustig weer in de voorspelling die we benut hebben om op de motor terug naar Nederland te varen. Wel met een werkfokje voor ondersteuning, goed voor een extra halve knoop extra. 28 uur dieselen later waren we in Middelburg.

Corrosie niet verzekerd

Uiteraard hebben we de schade opgegeven bij de verzekering. De expert van Delta Lloyd, zelf een zeiler, heeft ruim de tijd genomen om mij te vertellen dat dit geen schade is maar een corrosieprobleem. Dit mag na 40 jaar gebeuren, maar niet na 12 jaar. En corrosie is uitgesloten van de verzekering. Omdat de verzekering ook niet van ons kan verwachten dat wij iedere vijf jaar het mastbeslag er afhalen en controleren, en omdat

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016

we er alles aan gedaan hadden om verdere schade te voorkomen, kregen we een vergoeding van vijftig procent. De reactie van X-yachts Nederland, na aanvankelijk goed meedenken en goede adviezen, bleef beperkt tot de opmerking dat ze de vergoeding van de verzekering maar mager vonden. John Mast, de maker van de mast kwam niet verder dan de opmerking dat ze dit nog nooit gezien hadden. De offertes voor een nieuwe mast waren op zijn minst verrassend. Twee offertes boden een mast aan met een ander profiel. Dat zou dus niet alleen een andere dekdoorvoer en mastvoet betekenen, wat niet genoemd wordt in de offerte, maar ook een nieuwe salontafel, want daar gaat de mast doorheen. Na enig zoekwerk werd bij Holland Spar in Terneuzen een profiel gevonden dat dezelfde maten heeft met een ietsje plattere voorkant, ietsje zwaarder en andere stijfheden. De oude mast werd naar Middelharnis vervoerd en bij Neutmast is (bijna) alles overgezet van de oude mast op het nieuwe mastprofiel. Eind juli, precies het begin van onze vakantie, stond de nieuwe mast weer op de boot. Wij hebben nog een leuke vakantie gehad met een rondje wadden en bezoek aan Sail op de terugweg. Nu nog de afwerking, zoals iets te lange D2’s en de fijnafstelling van de mast.

Voor lezingen, training en supervisie van het BOT (bedrijfsopvangteam) Voor lezingen, training en supervisie van het BOT (bedrijfsopvangteam) Händelhof 16 2402 GW Alphen aan den Rijn Tel 0172-240690 info@trauma-nazorggroep.nl www.trauma-nazorggroep.nl

incident-trauma 111011.indd 1

(red: de D2 is één van de diagonale tussenwanten en loopt van het uiteinde van de eerste zaling naar de mast onder de tweede zaling)

11-10-2011 14:22:15

Händelhof 16 2402 GW Alphen aan den Rijn Tel. 0172-240690 info@trauma-nazorggroep.nl www.trauma-nazorggroep.nl

WATERTAAL Joep Vermeulen

De mast Na de ellende gelezen te hebben over de mast van de Xinia, hier wat gezegden met de mast als onderwerp. Ook al lijkt de schade voor de Xinia nog zo groot, de mast was ter halver zee gebroken en moesten zij opgeven, zij zullen de mast wel opkrijgen. Gelukkig is de mast niet overboord gegaan, want dan hadden zij machteloos gestaan. Ik geloof niet dat er op de Xinia twee grote masten op een schip zijn, want dan zijn zij allebei de baas. Ja wie is er op de Xinia nu echt de baas? Roept Wim wel eens naar Jacqueline dat de kok achter de mast is, oftewel, er is te weinig te eten. Of zit Wim voor de mast, d.w.z. hij heeft meer op zijn bord geschept dan hij op kan. Maar ja zo’n uitroep zal de mast niet doen breken, heeft eigenlijk niet zoveel om het lijf. Toch heb ik het gevoel dat een van beiden niet meevaart als de grote mast, met andere woorden, meedoen maar geen grote invloed uitoefenen. Ik geloof dat zij op de Xinia doorzetten zoveel als mast en kiel kunnen lijden: samen zetten zij zich volkomen in. Hun zeilen zullen niet zo gauw voor de mast liggen: zij komen best vooruit. Voor de goede lezers, ik had ook jullie boot als onderwerp kunnen nemen, dus weest gewaarschuwd.

Vereniging

Zeezeilvereniging voor schippers & opstappers - www.pzv-zeezeilen.nl

Bestuur Annemieke Stallaert Voorzitter voorzitter@pzv-zeezeilen.nl Henri Boetzkes Secretaris secretaris@pzv-zeezeilen.nl Manfred Paradiek Penningmeester penningmeester@pzv-zeezeilen.nl Anet van den Berk Activiteiten activiteiten@pzv-zeezeilen.nl Maarten Schouten Communicatie communicatie@pzv-zeezeilen.nl ZEEZEILEN/verenigingsblad Theo Bouwman hoofdredacteur Carla Peeters redacteur Peter Plantinga redacteur Joep Vermeulen redacteur vormgever Nynke van de Kamp vormgever website: www.pzv-zeezeilen.nl Martijn van Dijk webmaster Gerrit van Mourik webmaster Bauke Sijtsma webredacteur Hermine van der Horst webredacteur

Monsterrol Nieuwe leden:

Mechthild de Leijer, Bas Schmit, Perry Egelmeers, Anthonie Quispel, Floortje Westerburgen, Bart Triki.

Lidmaatschap opgezegd:

Joop Verboom, Dennis Meulensteen, Jan van Eijk, Richard van Steenderen, Astrid de Cocq

Nieuwe boten:

JEETJE ! Bas Schmit Goesse Sas J-24 Prudence Richard Fransen Scheveningen Victoire 933 Vasa Anthonie Quispel Benedensas Dufour 34 Niet meer in de vloot: Door einde lidmaatschap: Fairy Queen, Windfall, Peer Gynt, Dolfijn , Arlan Verkocht: Giroutte, LIVNÄRA

Contact: Voor zowel Zeezeilen (kopij) als voor de website (berichten): redactie@pzv-zeezeilen.nl Leden- en botenadministratie Deze wordt bijgehouden door secretaris en penningmeester. Het onderhoud van persoons- en bootgegevens gebeurt door de leden zelf, via de website. Betalingen Contributies, betalingen voor cursussen, oefenweekends en advertenties in ZEEZEILEN gaarne overmaken met vermelding van de aard van de betaling, naar bankrekening: ING 3222325 t.n.v. PZV Zeezeilvereniging, BIC: INGBNL2A, IBAN: NL72INGB0003222325 Kopij aanleveren Kopij voor ons blad Zeezeilen aanleveren, in Word, per e-mail aan: redactie@pzv-zeezeilen.nl. Bijbehorende foto’s van goede kwaliteit apart meesturen. Neem even contact op met de redactie als dat om een of andere reden zo niet kan en eventueel anders zou moeten. De redacties van Zeezeilen en van de website kunnen ingezonden artikelen wijzigen, inkorten of weigeren. De auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van het artikel en voor de mening die er in wordt weergegeven. Die mening komt niet noodzakelijk overeen met de mening van de redactie van Zeezeilen en/ of het bestuur van PZV. Ingezonden bijdragen, foto’s, illustraties en andere gegevens dienen vrij te zijn van auteursrechten. PZV zal in geen enkel geval auteursrechten vergoeden. Het is niet toegestaan artikelen uit Zeezeilen of van de website over te nemen, anders dan met schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van de bron. Advertenties Advertentietarieven worden op aanvraag verstrekt door de redactie van Zeezeilen

bron: Alles wel aan boord van F. Kerdijk

PZV Zeezeilen, nummer 1 - 2016