Zz 2012 1

ZEEZEILEN www.pzv-zeezeilen.nl. Jaargang 31 nummer 1, mei 2012

Droogvallen en droge humor

Nooit meer reven?

Binnendoor Vrouwenzeezeilweekend 2012 Elektronisch logboek

Droogvallen

Gat in de boot Samen splitsen PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

1

Redactioneel KALENDER - INHOUD KALENDER 12-20 8-10 15-17 1-2 7-9 13-16 6-7 20-21

mei juni juni september september oktober oktober oktober

Ramsgatetocht Shit Happens North meets South Vakantieverhalenweekend Vrouwenzeezeilweekend Rondje Noord-Holland Eindejaarsweekend Snertzeilen

Herman Van den Broeck

INHOUD 2 3 4 5 7 8 13 14 15 16 19 20 23 24 25 26 28 29

KANAAL 77

31 34

Redactioneel Van de ex-voorzitster In memoriam Bert Barenholz Een gat in mijn boot Een dagje verwaaid Binnendoor Lakwerk Reeds Nautical Almanac Tampons in de dieseltank Situatie rode diesel Touwsplitsen geleerd Niet meer sjouwen met flessen Elektronisch logboek OpenSeaMap North meets South Vrouwenzeezeilweekend 2012 Nieuwe Leden Gebruik van de website Droge ...... Humor Via V.I.A. Nooit meer reven?

De lezingen van AJK Droogvallen Fiore

2

Herman Van den Broeck Rolien Lucassen Erik van Genuchten Carel Bloemen Annemieke Stallaert Joep Vermeulen Herman Van den Broeck Herman Van den Broeck Henri Boetzkes Leo van Leeuwen Rolien Lucassen Arend Jan Klinkhamer Philip Beekman Jan Otten Willem Triki Anke Vermeer Gerben Welling Herman Van den Broeck Annemieke Stallaert Michelle Blaauw Michelle Blaauw Han van Pelt Arend Jan Klinkhamer Carel Bloemen

•

Krijg je als uiterst karig drinker een auto-immuun hepatitus. Dat is niet eerlijk. Naast de PZV wil ik een afdeling PZV-Blauwe knoop .

•

De mooie, onverwoestbare, over alle stromen wapperende fiere PZV wimpel is niet meer. Het hart is onveranderd, maar de wind, zo nodig voor de vooruitgang, is er uit.

•

De vlag moest er af. Pas 30 jaar jong, oudbollig, overboord ermee. Dit symbool uit de vorige eeuw, past niet meer bij moderne opvattingen omtrent communicatie en uitstraling van een jeugdig elan.

Erg leuk: volg de tocht van Loud en Marléne op www.rafikiopreis.blogspot.com

•

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

E

en dubbel gevoel. Dat hou ik over na drie jaar hoofdredacteurschap van ZeeZeilen.

Drie jaar geleden werd ik door Hans van Reenen gevraagd of ik wat voelde voor het voorzitterschap van wat toen nog de Zeezeilencommissie heette. Dat hield meteen het hoofdredacteurschap van ons verenigingsblad in. Ik erfde een leuke redactieploeg en een ervaren ontwerper, een mooi blad in full colour en enthousiaste schrijvers.

Het blad werd graag gelezen en graag geschreven. PZV’ers deelden hun kennis, hun ervaringen en hun mening.

Veel kopij kwam spontaan binnen. Na elke oproep volgden pagina’s vol leuke teksten en verslagen. Wie een schip gekocht had liet ons delen in de vreugde, we leerden havens kennen en lekkere boordrecepten. Sommigen wilden hun ongezouten mening kwijt. Anderen hadden handige tips en nuttige weetjes.

Het ging (bijna) allemaal vanzelf.

Vandaag, drie jaar later, wordt het steeds moeilijker om de kopij op tijd binnen te krijgen. Spontaan komt er bijna niks meer. Aan oproepen wordt niet veel gevolg gegeven. Stukjes die twee jaar geleden toegezegd werden, zijn er nog altijd niet. Als ik leden naar een artikel vraag zijn er drie reacties mogelijk: o soms krijg ik binnen de week een stukje toegestuurd; o vaak wordt een artikel toegezegd dat er dan toch niet komt door tijdsgebrek; o meestal krijg ik meteen het antwoord dat er geen tijd is om iets te schrijven. ►

Wat doen we toch de hele avond en het hele weekend? Zitten we elke vrije minuut op het water? Of zetten we de TV op en ons verstand op nul?

Als we geen tijd hebben om te schrijven, hebben we dan nog wel tijd om te lezen? Is er nog wel behoefte aan een blad als ZeeZeilen?

Na elk nummer krijg ik felicitaties. Het was weer een leuk nummer. Nee, ZeeZeilen mag zeker niet verdwijnen. Dat was ook de reactie na de discussie-ALV van enkele jaren geleden.

Daarom heb ik altijd veel moeite gedaan om vier dikke edities per jaar te vullen. In 2011 waren het er drie, aangevuld met een elektronische Ramsgate-special.

Moeten we ons zorgen maken om het voortbestaan van ZeeZeilen? Ik denk het niet. Maar ZeeZeilen zal wel veranderen. ZeeZeilen moet veranderen, want als er niet geschreven wordt, kan er ook niet gelezen worden.

Van de ex-voorzitster Ahoy PZV’ers,

H

et zit er op! De drie jaar zijn voorbij gevlogen.

En er is ontzettend veel gebeurd in drie jaar tijd. De belangrijkste reden waarom ik drie jaar geleden het voorzitterschap op me heb genomen was om de brug te slaan van de eerste generatie PZV’ers naar de tweede generatie. Ik zal Rolien Lucassen deze tweede generatie de ‘jeugd’ noemen. Blijkbaar komt er een moment waarop men dat (weer) gaat waarderen. Die leeftijd heb ik gelukkig nog niet bereikt. Ik kan met recht zetten dat ik nog de jeugd ben!

Ik ben met veel plezier voorzitter geweest van onze vereniging en als bestuur hebben we veel zaken opgepakt en gerealiseerd.

Ik ben begonnen met bestuursvergadering nummer 216 en ik sluit af met nummer 235. Dat zijn er 30 in drie jaar tijd. Dat is meer dan de 6 die er gemiddeld per jaar ingepland worden.

Dat geeft aan hoe druk we zijn geweest. We zijn begonnen met de discussie-ALV op zaterdag 7 november 2009. Daarmee hebben we voor mijn gevoel een frisse start gemaakt door drie belangrijke thema’s met elkaar te bespreken: binden & boeien, zeewaardigheid & zeemanschap en externe & interne communicatie. Ik vond het erg leuk om te horen welke ideeën er leven binnen de vereniging. Dat heeft er voor gezorgd dat we vooral openheid en transparantie hebben nagestreefd. Door het vastleggen van besluiten en deze te presenteren aan de leden tijdens de algemene ledenvergaderingen heb ik in ieder geval het gevoel dat we dat hebben bewerkstelligd. De vorige voorzitter, Philip Beekman, heeft in zijn periode de statuten van de

Zoals vaak rijpen er goede ideeën onder grijze haren. Een éminence grise binnen de redactie kwam met een plan om ZeeZeilen beter af te stemmen op het variabele aanbod van teksten en artikelen, en om tegelijkertijd meer in te spelen op de actualiteit. Daarover later meer. Dat wordt ook een uitdaging voor mijn opvolger.

Na drie jaar draag ik het voorzitterschap van wat nu de Communicatiecommissie heet, over aan Paul de Leeuw. Hij zal de nieuwe ideeën rond ZeeZeilen verder uitwerken en vorm geven. Hij is ook verantwoordelijk voor de website en verder maakt hij deel uit van het PZV-bestuur. Ik heb er alle vertrouwen in dat ons blad en onze website bij hem in goede handen zijn.

Zelf ga ik voor PZV andere dingen doen. Bedankt voor het vertrouwen!

vereniging gewijzigd. Ik wil in mijn periode de wijzigingen in het huishoudelijk reglement bekrachtigd zien. Dat betekent dan dat mijn opvolger en de vereniging zich hier in de komende drie jaren niet druk over hoeven te maken. Want we hebben als bestuur de doelstelling gehad zaken te vereenvoudigen en vooral veel aandacht te kunnen besteden aan allereerst het uitoefenen van onze passie en vervolgens het organiseren van activiteiten ter uitoefening of ondersteuning van onze passie en bijbehorende kennis.

De website is in de lucht. Dat is een immens karwei geweest en ik wil graag met nadruk Toon Zaaijer van harte bedanken voor alle tijd en energie die hij hierin heeft willen stoppen.

De website is echter nog niet af. Martijn van Dijk neemt het stokje van Toon over en gaat samen met de webmasters en de webredactie de website verder door ontwikkelen tot het centrale instrument dat wij als vereniging hard nodig hebben.

Ik wil graag mijn medebestuurders bedanken voor de (te) lange vergaderingen waarin een ieder zijn of haar grote betrokkenheid heeft getoond! Sjaak, voor jouw goede zorgen over onze verenigingskas en jouw humor. Helaas is het jou en ons niet gelukt het eigen vermogen te laten afnemen, we hebben ons best gedaan. Martien, voor jouw steun en het vastleggen van al hetgeen besproken is en nog veel meer. En dat terwijl dat helemaal jouw hobby niet is. Ik wens jou en Janny een fantastische wereldreis toe. Franka voor jouw passie voor het zeezeilen en jouw doorzettingsvermogen. Geniet van Griekenland. Moniek, helaas kort maar krachtig. Martijn voor jouw enthousiasme ten aanzien van de winteractiviteiten en het feit dat je de website verder vorm gaat geven in jouw spaarzame vrije tijd ten opzichte van jouw gezin. Herman voor jouw buitenlandse toevoegingen, vragen over spreekwoorden en gezegden, en vooral om jouw nachtelijke uurtjes als hoofdredacteur.

Een mooi bestuur, een mooie vereniging, enthousiaste leden, goede zeezeilers. Het was mij een waar genoegen.

Ik hoop nog vele nautische mijlen te mogen maken onder de vlag van de PZV!

Ahoy ......

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

3

In memoriam Bert Barenholz D

e zee en Bert pasten bij elkaar. Bert kon intens genieten van het zeezeilen, als wonderbaarlijke overlever van de concentratiekampen in de Tweede Wereldoorlog. Samen met zijn broer en zijn ouders, was zijn leven ‘toegevoegd leven’, zoals hij zei, ‘hij had immers dood moeten Bert Barenholz zijn’.

Bert heeft het zeilen pas op latere leeftijd uit de boekjes geleerd. Via zijn broer Jacques kwam hij in contact met zeilen.

Toen hij eind veertig was kocht hij een 7-meter bootje in de haven van Noordschans. Na een fietstocht was hij verliefd geworden op het plekje in de oude tramhaven met een prachtig uitzicht. In 1978 kocht Bert een Dufour 2800, een schip waarin hij kon staan en waar alles op zat. Tot aan zijn dood is hij blijven varen op zijn schip. De naam van het schip werd Barbe de Rodshild, een naam waarin alle namen van zijn gezin verwerkt waren. Vaak werd de naam verbasterd en dacht men dat het om de Baron van Rothshild ging. Ooit werd Bert in zijn pyjama, in Denemarken, verwelkomd door een schipper naast hem met “gutenmorgen Herr Baron”. De

Barbe is het enige schip dat ik ken met gordijnen gebreid door de schipper zelf (in zijn eigen breifabriek). Bert zeilde van Zweden tot Ierland en tot diep in Frankrijk.

Sinds 1982 was Bert Barenholz lid van de PZV. De PZV en Bert pasten goed bij elkaar. De technische kennis binnen de club kreeg alle kans om toegepast te worden op het schip van Bert. Bert kon zeer belangstellend vragen hoe een technisch probleem, en die waren er vele, mogelijk opgelost kon worden. Elke te verrichten handeling werd vervolgens volledig uitgevraagd. Met vragen als “wat is een schroevendraaier” etcetera. Het resultaat was meestal dat de gevraagde expert vanzelf aanbood het ‘zelf wel even te doen’.

Bert had een bijzondere kijk op de noodzakelijke bemanning voor de Ramsgate-tocht. Zijn belangrijkste bemanningslid, dat hij elk jaar weer aanvroeg, was een goede kok. De foto bij dit 'In Memoriam' werd gemaakt toen hij voor de vijftiende keer de Ramsgate-tocht gevaren had. Veel mensen zijn bij hem aan boord geweest. Met veel plezier kon hij vertellen dat velen van hen later ook schipper zijn geworden. Bert was een uitstekende schipper en navigator en in de 31 jaar dat we samen gevaren hebben zijn we nooit in problemen gekomen.

Veel anekdotes zijn er te vertellen over Bert. Over zijn nuchtere kijk op navigeren is ooit een humoristisch stuk geschreven in ZeeZeilen. Essentie was dat je met de dienstregeling van de ferry’s op de Noordzee kon navigeren.

Als je tijd afzette tegen de route en reistijd van de ferry kon je prima je positie bepalen, zonder GPS. Bert had zijn eigen humor en nuchterheid, die je niet kon ontgaan.

De laatste jaren voeren we altijd met Hemelvaart met zijn tweeën of met zijn broer. De PZV was altijd een dankbaar gespreksonderwerp. Beiden lazen we ZeeZeilen met veel plezier. 31 Jaar zijn we bevriend geweest, verbonden door vriendschap en het zeezeilen.

Een bijzonder mens is gestorven. Ik zal hem missen.

Erik van Genuchten

4

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

Een gat in mijn boot Boegschroef schade aan Najad 370.

Kroatië, eiland Hvar, plaats Jelsa, datum 04.09.2010

Z

onder het spannender te maken dan het was, hierbij een samenvatting van mijn ervaringen toen ik een gat van 15 x 15 cm in mijn polyester schip had en het zeewater dus de boot inkwam.

Ineens gebeurde het Bij het afmeren tijdens normale omstandigheden Carel Bloemen (weinig wind, geen stroming) is de boegschroef heel kort gebruikt. Hij sloeg onmiddellijk vast en werkte niet meer. Geen lijn in de schroef en verder ook niets dat de propeller zou kunnen blokkeren. De totale boegschroefmotor (SidepowerSchleipner ± 6.5 kw) heeft zich losgerukt met polyester en al uit de boegschroeftunnel.

Op de foto’s is dit te zien toen de motor eenmaal (ondersteboven) op het droge stond.

De ± 10 mm dikke polyesterlaag zit nog stevig vast tussen de motorvoet en de aandrijfschacht in het tunnelgedeelte.

De bouten zitten nog muurvast en de motor heeft zich niet losgewerkt, het polyester is er volledig uitgebroken.

Gelukkig heeft Najad de boegschroeftunnel dusdanig ingebouwd dat indien het fout gaat een waterdicht schot ervoor zorgt dat niet de hele boot onderloopt, doch alleen de opbergruimte voorin de punt.

Onder water is door mij de propeller verwijderd; de anode was goed aangevreten en werkte dus perfect (jaarlijks vervangen.)

In no-time waren brandweer met dompelpomp, werfmonteur, timmerman en de havenautoriteiten aanwezig, zelfs op zaterdagnamiddag.

Plak- en knipwerk, maar het werkte Door de motor in het gat te stutten (het gat daarmede grotendeels te dichten), de lekkage zo goed mogelijk met bandkit en natte handdoeken van onderuit af te dichten,

Stut en pomp

dit geheel met touwen en banden te fixeren, heb ik een dag later het risico genomen om 3 uur te varen naar een hijskraan die me op zondagmiddag uit het water tilde. De weersomstandigheden lieten deze tocht toe en het is goed gegaan. Onderweg wel ± 50 emmers water gehoosd, met name als er golven ontstonden en het water over de rand dreigde te klotsen.

Eenmaal op het droge, om 16 uur op 05.09.2010, is tegen de avond de importeur van Side Power gekomen en hij heeft het geheel onderzocht. Hij zou me over zijn bevindingen nog een rapport toesturen, zei hij… Nooit ► gezien.

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

5

Een expert in Nederland rapporteerde als volgt:

Geconstateerd o Het laminaat van de koker was rondom het ovale pasvlak uitgebroken; o Het pasvlak op de koker ligt enkele millimeter dieper dan de rand van de montagesteun; o De boegschroefmotor alsmede de relais moeten als verloren worden beschouwd; o Reparatie van de boegschroeftunnel is technisch mogelijk; o De boegschroefmotor was vertikaal op de tunnel gemonteerd en niet afgesteund.

o

o

o

o

staartgedeelte wordt van binnenuit met een tweetal bouten tegen de binnenradius van de tunnel getrokken.

Opvallend is dat het pasvlak van het staartstuk enkele mm’s dieper ligt dan de rechthoekige afsteunrand.

Hierdoor wordt de tunnel ter plaatse van de staart naar binnen toe vervormd.

Naar onze mening is het uitscheuren veroorzaakt doordat bij de montage van de boegschroef de bouten te vast zijn aangedraaid. Hierdoor is een te hoge inklemkracht op het laminaat gekomen. Door de tijd heen is het laminaat langs de spanningsconcentratie gaan scheuren.

Ofschoon het scheuren door en tijdens het normale gebruik en als gevolg van optredende traagheidskrachten heeft plaatsgevonden, zijn wij van mening dat hier sprake is van een tekortkoming van de inbouw.

Het (gaan) scheuren van een boegschroefaansluiting zoals aangetroffen, zonder tussenkomst van een incident, kan en mag niet plaatsvinden.

Conclusie Scheurvorming boegschroeftunnel door te strakke montage boegschroef. Mijn geluk is geweest dat er door Najad een waterdicht compartiment is gebouwd rond de motorbevestiging, anders was de boot waarschijnlijk gezonken. Op zondagmiddag ging de boot uit het water; op maandag werd het gat gedicht, gelamineerd/gepolyesterd en om 17.00 uur diezelfde maandag voer ik (zonder boegschroef) terug naar mijn thuishaven.

Gat met licht in de tunnel

Het gat in de tunnel Schadeoorzaak o Aan de hand van de getoonde onderdelen en foto’s kan gesteld worden dat er geen sprake is geweest van een incident waardoor de boegschroefmotor is uitgebroken.

Hiertoe ontbreken de benodigde sporen. o Op een gegeven moment is de motor uit de tunnel gebroken waarbij een stuk van de tunnel mee is uitgebroken. Het uitgebroken stuk zit geklemd tussen de staart (buiten) en de montagesteun (binnen). o De montagevoet is vierkant en radiaal van vorm waardoor deze op de ronding van de tunnel past. Het 6

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

Boegschroef Eind goed, al goed In het voorjaar van 2011 is de boot de wal opgegaan en de importeur van Side Power heeft een compleet nieuwe tunnel en boegschroef ingebouwd.

Een dagje verwaaid Een dagje verwaaid in Zeeland?

T

e veel wind, of juist windstil, het overkomt ons allemaal. Mocht je komende zomer in Zeeland verwaaid liggen, en mocht je helemaal niks meer te klussen of te prutsen hebben aan boord, dan heeft Zeeland je heel wat te bieden. Daarvoor is nu de Zeeland app.

Verrassende provincie Zeeland is een leuke provincie, vooral als je de mooie plekjes kent. Mijn collega’s hebben daarom een app ontwikkeld voor op je smartphone of tablet (Android of Apple).

De Zeeland app laat bijzondere plekjes zien, variërend van mooie straatjes tot leuke eettentjes, grappige winkeltjes,

bijzondere gebouwen en fraaie uitzichten.

In tegenstelling tot veel commerciële websites gaat het hierbij niet om advertenties maar zijn het aanraders, verzameld voor en door de Zeeuwen.

Dus favoriete plaatsen van mensen die het kunnen weten omdat ze er wonen.

De tips omvatten een korte beschrijving en een link naar achtergrondinformatie of contactgegevens, en met een druk op de knop laat hij je op een plattegrond de (wandel) route er naar toe zien.

Bovendien kun je ook zelf je favoriete plek aanmelden, dan kunnen wij er binnenkort ook van genieten!

De Zeeland app is gratis te downloaden in de Apple store of Android Market.

Annemieke Stallaert

Te koop aangeboden Spirit 36 “SEM” Afmetingen: 11.30x3,65x1,98 Bouwjaar 1988 De Spirit 36 is een sportieve zeiler, ontworpen door Jac. De Ridder en wordt geroemd om zijn zeewaardigheid, veiligheid, betrouwbaarheid en comfort.

Volvo Penta 2003T 43 pk, helmstokbesturing, grootzeil (2005), high aspect (2004), Genaker. De laatste jaren is er veel vernieuwd, zoals elektra, vuilwater tank, boiler, radar, kaartplotter.

Voor meer informatie kan je contact opnemen met Martien Oerlemans, 0653717114, martienoerlemans@me.com

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

7

Naam 8

Binnendoor PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

9

Wanneer je wilt deelnemen aan de 24uursrace, is de tocht erheen vanuit Drimmelen al een expeditie op zich, zeker wanneer je dit binnendoor wil doen. Het plan is om heen via de Maas, de Waal en de IJssel te varen en terug over de Vecht, het Amsterdam Rijnkanaal en het Merwedekanaal.

O

p een mooie maandagmiddag in augustus vertrekken wij vanuit Drimmelen richting Heusden. Met staande mast is deze route niet toegankelijk, dus dat betekent bij elke brug de mast strijken. Ik op het voordek bij de strijkbok en Nout aan het roer. Ik zorg voor de juiste strijkhoogte en Nout let er op dat Joep Vermeulen de stagen en vallen en ander los touwwerk binnenboord blijven en bij het zetten van de mast niet ergens achter blijven haken.

Geleidelijk gaat deze werkverdeling steeds soepeler. Een liggende mast is de beste optie, maar dat levert aan boord teveel bewegingsbeperkingen op. Een half gestreken mast wordt niet optimaal door de stagen gefixeerd en golven zwiepen het hele want aardig heen en weer. Wij wachten altijd op rustige momenten om onder een brug door te varen.

Heusden, het schitterend gerestaureerde stadje, is één museum, maar vlak Ravenstein, onze volgende meerplaats, ook niet uit. In Heusden genieten we op een buitenterras van ons heerlijke openingsmaal. Het lijkt wel Italië.

De sluizen zijn goed te nemen. Er is niet zoveel scheepvaart.

Grave geeft wat meer problemen. De mast moet daar in de sluis gestreken worden omdat er een vaste brug ligt. Steeds weer vergissen we ons in de totale lengte van de gestreken mast. Regelmatig krast de antenne tegen de sluiswanden wanneer we wat scheef komen te liggen. Dat geldt ook voor de sluis bij Nijmegen waar de zeer drukke scheepvaart ons maar een heel klein plekje toelaat.

Kribjevaren Uiteindelijk is daar de brede Waal met een tegenstroom van bijna 3 knopen. Het kribjevaren kan uitvoerig beoefend worden. Misschien ten overvloede maar ik neem het jullie niet kwalijk wanneer je het niet weet.

Je maakt gebruik van de meegaande stroom binnen de kribben om kort voor elke volgende krib naar buiten te draaien, kort tegen de stroom in om vervolgens weer van de 10

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

meegaande stroom te profiteren. Regelmatig de dieptemeter raadplegend lukt het ons om weer te varen als vroeger.

De strandjes langs de Waal zijn druk bezet op deze zeer warme 17e augustus. Wat is het dan toch heerlijk in, op en langs het water. En wat is Nederland vanaf het water mooi.

Het ronden van de Pannerdense Kop is een kunst op zich.

Tussen de zeer drukke scheepvaart door schuin tegen de stroom in naar de andere oever en dan zeer ruim om de landtong heen. Wat vaar je ineens snel op het Pannerdens kanaal wanneer de stroom is weggevallen. In de zandafgraving voorbij Pannerden maken we aan een steiger vast. We kunnen er niet af, het hek is op slot, maar aan boord is het altijd goed toeven.

De volgende dag wacht ons de snelle IJssel. Onder welke bruggen kunnen we door en bij welke moeten we strijken?

Je zoeft echt door het Gelderse landschap. Overal hebben de ooievaars zich een mooi plekje toegeëigend op de bakens langs de rivier.

Hanzestadjes Doesburg is een bezoek waard. Jammer dat de stadshorizon wordt verpest door een nieuw zwart gebouw, een appartementencomplex. Om te wonen echt een droom, maar om een stadsaanzicht zo te verkrachten, gaat me wat te ver. Laat de architect nu een kennis van me zijn. Zo heb ik nog een appeltje met hem te schillen. Doesburg, een schat van een plaatsje. Schitterende oude gebouwen uit de late Middeleeuwen. Het is nog te vroeg om een plek voor de nacht te hebben, dus varen we door naar Zutphen. Is Doesburg mooi, Zutphen overtreft wat ons betreft. We liggen midden in het stadje, eigenlijk onder de grote kerktoren. De haven biedt zoveel gezelligheid, een leuke havenmeester een goed en goedkoop restaurant. Dwalend door de oude kronkelige straatjes, de oude Librye bezocht, lekker op de markt op een terras gezeten, hebben we ons tegoed gedaan aan deze stad.

Een extra nacht is onze beloning. De volgende dag naar Kampen. Onder de brug varend bij Zutphen, ervaren we wat de stroom allemaal kan uitspoken. Tegenstrooms vaart ons op volle kracht een cruiseschip tegemoet die ineens vanachter de bocht tevoorschijn kwam. Hij veroorzaakt veel golfslag en door de tegenstroom wordt die nogmaals versterkt en loopt erg lang mee. De mast zwiept aardig heen en weer, maar houdt het uiteindelijk. Op het voordek moet ik me toch met drie handen vasthouden: twee voor mezelf en een voor het schip.

Deventer laten we liggen, je kunt niet alles in dit korte leven. Dan wordt na Zwolle de IJssel breder en het landschap eentoniger. Kampen doemt in de verte en tegen zonsondergang vinden we uiteindelijk een discutabel plekje in de jachthaven. Discutabel omdat we niet weten of het een vrije plaats is: de havenmeester is niet te bekennen. Kampen is in het weekend volkomen uitgestorven. Het zal je geloof maar wezen en dan woon je nog in zo’n mooi stadje ook.

Zondagmorgen vertrekken we onder een dreigende lucht.

De mast is net gestreken om onder de eerste brug door te komen, gaat die open voor een achter opvarende boot. Toch nog beter achterom kijken. We zeilen de IJssel af en komen ►

op het Keteldiep in een geweldige regenstorm terecht. Onder de grote paraplu blijf ik toch lekker droog. Het staat wel niet, maar dat zal me een zorg zijn. In een gestrekte koers naar Enkhuizen. Daar zie ik de bomen al, maar de toren nog niet. Bomen van Enkhuizen, dan moet ik ook de toren kunnen zien, dat kan toch nog niet? Dat kan zeker niet. We zijn pas halverwege de dijk. Altijd ‘gevaarlijk’ om alleen op de zichtgegevens af te gaan.

In de Buyshaven vinden we een gezellige plek. Als kleine boot kun je heel beschermd liggen vlakbij het douchegebouw. De volgende dag naar Hoorn. Een bezeilde koers. Hoe bestaat het? Ook daar weer plaats gevonden vlakbij het sanitair.

Veel verder zijn we niet gekomen deze week. Regen en harde zuidwestelijke wind, terwijl we Muiderzand als doel hebben.

Daar zouden we bij de zwager van Nout opstappen op zijn Winner 1010 om aan de 24-uursrace deel te nemen. Nu overbruggen we die afstand maar met het openbaar vervoer.

Het is geen straf om in Hoorn te moeten blijven. Hoorn is ook zo’n schitterend stadje uit vervlogen tijden. Tevens is er de tweedehands botenmarkt en kunnen we ons hart ophalen aan betaalbare boten, met als eindresultaat dat de eigen boot toch de fijnste, mooiste en betrouwbaarste blijft.

Betrouwbaar kost me wel een aardige duit, wanneer ik bij Bert Droog, de Volvospecialist mijn manchet laat vervangen en bij de controle van het staartstuk blijkt dat er wel het een en ander hoognodig vernieuwd moet worden.

Even slikken en de spaarrekening plunderen. Het was eigenlijk het domino-effect. Op mijn vraag of teveel olie schadelijker is dan te weinig, bevestigde hij dat en vroeg even langs te komen. En van het een komt het ander. Je hebt een

boot of niet. Ook al maak ik elk jaar mijn tank schoon, toch krijg ik ook nog het advies een extra filter in te bouwen: in de leiding zat voldoende prut om de motor te laten stoppen.

De 24-uurs Dit jaar was de race er een uit het boekje. Stevige wind tussen 5/6 en een heldere hemel. Wij starten voor Pampus en kruisen op het Markermeer zo effectief mogelijk. De nacht valt na een schitterende zonsondergang. Het is niet koud, maar de extra kleding komt toch van pas. Steeds blijven we alert om geen verkeerde koers te varen. De wind wakkert aan en met een rif in het grootzeil varen we regelmatig tegen de 8 knopen. Omdat ik niet zo graag op instrumenten vaar, probeer ik zoveel mogelijk op zicht en het kompas te manoeuvreren, maar het is te moeilijk om in het duister zonder apparatuur je koers te houden tussen al die ontelbare lichtjes.

Ik moet erkennen dat het zonder GPS bijna onmogelijk is om de juiste koers te varen; je bent je peilboei geregeld kwijt en vind die maar eens terug. Tegen de ochtend hebben we zowat alle mogelijke rakken afgelegd en gaan we met een grote vloot door de sluis van Enkhuizen om in ieder geval tegen de avond in de buurt van Medemblik uit te komen.

Hoe verhoudt de wind zich ten opzichte van onze koersen?

Welke kiezen we?

Rekenen en nog eens rekenen.

Het is een boeiend al die zoekende schepen te zien. Een beetje frustrerend is het om te denken dat je de beste koers vaart en die anderen niet, terwijl je uiteindelijk minder mijlen hebt gevaren. Zo slecht hebben we het toch niet gedaan: een ►

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

11

12

kwartiertje overtijd betekent een paar mijlen straf.

Terwijl de zon schitterend ondergaat, varen we de welkome haven binnen toegezongen door een shantikoor en duizenden andere zangers. Ook de omroeper kondigt ons luidkeels aan. Dat maak je niet iedere dag mee. We vinden in de linkerhaven een goed plekje. Na het opplakken van de zegels, brengen we in bange verwachting de papieren naar

een cultuurproduct dat vanuit het landschap is ontstaan? De Vecht toont zich na dit punt op zijn mooist.

Oude statige kasteeltjes, landhuizen, theekoepeltjes, smeedijzeren hekken, pittoreske dorpen, mooie woonboten tussen het groen. Hier en daar een Dallas-achtig landhuis van omhoog gevallen rijken. Eén en al verwondering nog steeds,

het wedstrijdcomité. In bange verwachting? Ja, hebben we de juiste zegels bb of sb bij de juiste boeien geplakt.

Elk jaar weer blijken vrij veel schippers in de fout te zijn gegaan. Heb je daarvoor 24 uur afgezien? Alles blijkt in orde en we komen uit op 152 mijl. Niet slecht. Terwijl de prijsuitreiking bij slot Radboud gaande is, vertrekken wij naar Enkhuizen en worden Nout en ik vlak voor het station en de beste vistent van heel Noord Holland afgezet. Samen eten we een overheerlijke kibbeling en daarna vertrekken Paul, de schipper en zijn overige bemanningsleden naar zijn thuishaven en nemen wij de trein naar Hoorn.

Op de motor

alhoewel ik deze rivier op mijn duimpje ken. Met staande mast door Breukelen en Maarsen varen, is toch wel speciaal.

Echter voorbij Maarsen moet de mast plat. Zou de staande bok onder het kleine, lage brugje van 3.50 meter door kunnen? Even wachten op rustig water en heel langzaam kruipen we onder de stenen boog door. ‘Het ken net’.

Het Amsterdam Rijnkanaal is tamelijk rustig en zo snel mogelijk varen we naar de Beatrixsluis om van het kanaal af te komen. De route door Jutphaas vind ik wat omslachtig, alhoewel hij wordt aanbevolen. De sluismeester van de grote sluis heeft liever niet die kleine jachtjes tussen al die grote bakbeesten van binnenvaartschepen. Maar dit keer is hij heel vriendelijk.

Nadat de Kia Kaha weer gemaakt en wel in het water ligt, blijven we die maandag toch nog maar in de haven. De wind is 5/6 en pal tegen wanneer je naar Muiden wilt. De volgende dag is de wind helemaal weg gevallen en moet de motor aan om nog die dag in Muiden te komen. De motor loopt als een zonnetje en ik maak me geen enkele zorg meer. Ook hier gebeurt het weer dat je, wanneer je alleen op zicht vaart, enigszins verkeerd uit kunt komen.

De vuurtoren van Marken moet je echt aan stuurboord houden. Maar wanneer die door lage mist enigszins onzichtbaar blijft, zie je ook de lage dijk niet en is de donkere vlek het dorp Marken en niet het Paard. Geen man overboord, maar toch weer een deukje in ons imago.

Tussen een vloot uitvarende skutsjes door varen we langs het Muiderslot en de afgetakelde Maria Elizabeth naar de sluis. Het doet me pijn te moeten ervaren dat onze oude mijnenveger van de zeeverkenners uit Utrecht, de Marken, later omgebouwd tot een schitterend zeilschip, er zo bij ligt.

De Vecht ligt voor ons en zo nu en dan strijken we de mast en dan weer laten we de brug voor ons openen. Vlak bij Nigtevecht vinden we een mooie meerplaats. Je ligt daar midden in de schitterende natuur en organisch verbonden cultuur. Een molen mag toch echt wel beschouwd worden als

Het Merwedekanaal is een saaie bedoening. Bij Meerkerk vinden we zowaar een plek in een box. De eigenaar van de box stelt het op prijs dat hij verwittigd wordt wanneer iemand zijn lege box gebruikt. Wij bellen netjes op en hij heet ons ’s avonds persoonlijk van harte welkom en wij zijn aangenaam verrast dat het gratis is. Het korte stukje naar Gorkum duurt door de vele bruggen en kleine omwegen toch langer dat verwacht.

Je kunt hier door het oude stadje varen en via de historische binnensluis de Waal op, maar dan moet ook de bok plat en dat is even teveel werk. Wanneer je voor het eerst Gorkum bezoekt, is het wel de moeite waard. Een smalle gracht met aanliggende oude huizen wier serres aangehangen zijn.

De grote sluis geeft wat oponthoud, vrachtverkeer eerst.

Eindelijk worden we doorgesluisd en eenmaal op de Waal hebben we ruim water en kunnen we weer zeilen. Dat is de derde keer deze ‘zeilvakantie’.

Een stralende zon begeleidt ons door de mooie Biesbosch en wanneer we op mijn vaste ligplaats aanleggen en de dag afsluiten met een goed maal in een restaurant aan de oude haven, geeft deze vakantie ons een goed gevoel. We hebben ons in ieder geval voorbereid op de mogelijkheid om later de boot om te bouwen tot motorboot.

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

Techniek & Vaarpraktijk

Lakwerk

E

We vonden het resultaat nog niet goed genoeg, dus gingen we aan het werk met de polijstmachine. Met een droog schapenvelletje verdwenen de meeste vlekken en strepen en was de gelcoat klaar voor de laklaag.

De twee flesjes met een waterachtige substantie werden samengevoegd en goed gemengd. Er was maar 30 minuten tijd om de volledige spiegel te doen. Daarna zou de lak te taai worden. Alle hoekjes die niet met de roller gedaan konden worden, werden eerst met de kwast gedaan en de grote oppervlakken werden gerold met een dunne mohair roller.

Na enkele minuten begon te lak te drogen en stilaan kwam de glans. De gelcoat was helemaal opgefrist en de spiegel kreeg weer de originele diepblauwe kleur. Toch vonden we dat het nog beter kon. In het voorjaar zouden we nog een tweede laag aanbrengen.

Dat hebben we onlangs gedaan, en het resultaat mag gezien worden. Glans en kleur zijn helemaal hersteld. Binnen een paar weken lakken we ook de blauwe bies op de opbouw.

Het product is niet goedkoop, maar het heeft als voordeel dat je het vrij makkelijk zelf kan aanbrengen. Omdat de lak volledig transparant is, hoef je niks af te plakken. Ook schuren is niet nodig: gewoon schoonmaken met de cleaner en dan de lak aanbrengen. De lak is heel hard, glad en duurzaam en waxen is voorlopig niet meer nodig. Op de website van ReGrade zie je enkele voor-en-na-foto’s en , geloof me, we bereikten hetzelfde resultaat.

Als we je straks voorbij zeilen, en je wordt verblind door één grote schittering, dan is dat de Nautilus.

Techniek & Vaarpraktijk

lk jaar is het weer een klus om de donkerblauwe romp van de Nautilus schoon te maken en in de wax te zetten.

Maar het resultaat mag gezien worden, want we zijn pas tevreden als we onszelf kunnen spiegelen in de romp. Moderne ’nanotechnologische’ wax zorgt er voor dat vuil en zout zich niet aan de romp kunnen hechten. Een regelmatige beurt met de waterslang volstaat om alles weer schoon te maken. Maar na de winter gaan we toch weer aan de gang met cleaner en wax.

De schuine spiegel van de Nautilus baart ons al een tijdje zorgen.

Het gaat enkele maanden goed, maar dan wordt de spiegel dof, verliest alle glans en vertoont eigenaardige kleurschakeringen in de gelcoat. Is de spiegel verkrijt? Is de gelcoat stilaan weggepoetst? Ook de blauwe bies op de opbouw vertoont dezelfde symptomen. Hoe lossen we dat op? We kunnen toch niet blijven polijsten?

Op de website van de Compromisclub vonden we een artikel van een schipper die de blauwe bies van zijn boot behandeld had met de transparante tweecomponentenlak van ReGrade.

Die lak zou makkelijk aan te brengen zijn, en de glans en kleur weer voor 5 à 10 jaren herstellen. Dat wilden we wel eens proberen.

Na bestelling op de webshop van ReGrade (www.regrade.nl) werd het pakketje netjes thuis geleverd: een flesje cleaner, een sponsje, handschoenen, een verfbakje en een roller en zelfs een roerstokje en natuurlijk de twee flesjes met de componenten van de tweecomponentenlak. En op een nazomerse novemberdag gingen we aan de slag.

Eerst moest de gelcoat schoongemaakt worden met de meegeleverde cleaner, en dan nagespoeld met veel water.

Herman Van den Broeck

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

13

Techniek & Vaarpraktijk

Tampons in de dieseltank

H

eeft u ook tampons in uw dieseltanks om condenswater te absorberen en bacteriegroei in de diesel tegen te gaan?

Ik wel! Nadat Bart Lagerweij zijn artikel hierover in ZeeZeilen had gepubliceerd, heb ik ook in iedere tank een sliert van zes tampons gehangen en ik mag zeggen, met Henri Boetzkes groot succes! Geen centje pijn, zoals ze wel zeggen. Nu heb ik dit jaar wel een andere ervaring opgedaan met deze tampons!

Ik was ze in de euforie van het vertrekken naar warmere oorden helemaal vergeten! Ze hebben dus vrolijk een 5tal maanden en vele honderden mijlen in mijn dieseltanks rondgeklotst. Toen ik daar dus tegen het einde van het seizoen achter kwam en ik de lijntjes met de tampons uit de tanks wilde trekken, merkte ik al snel dat dát zo eenvoudig niet zou gaan! Ik kon de lijntjes een centimeter of 20 omhoog trekken, maar dan zaten ze ook helemaal vast. Ik durfde er ook niet al te hard aan te trekken om het risico niet te lopen dat de tampons van de lijn zouden worden gerukt. Ik gebruik

namelijk takelgaren voor deze lijntjes, en dat trek je echt niet zo gauw kapot. Maar van de draadjes aan de tampons weet ik het nog niet zo zeker, vooral niet na een verblijf van bijna een jaar in de diesel.

De noodzaak van mangaten Gelukkig heb ik in mijn tanks mangaten van ruim 40 cm doorsnede, dus kon ik er in ieder geval bij, vooropgesteld dat het dieselniveau onder deze deksels stond! Dat was voor de ene tank geen probleem, en we hebben daarna meteen overgeschakeld naar de andere tank om daar zo snel mogelijk een 15 tot 20 liter uit te verbruiken om het niveau onder het deksel te krijgen. Toen ik de deksel van de tank er af geschroefd had (à raison van 32 moeren per deksel!) en met de zaklantaarn in de tank scheen, zag ik al direct dat de zes tampons zich in een innige omstrengeling bevonden en daarmee een kluwen waren geworden die nooit meer door de vulpijp (ongeveer 1 meter lang) zou kunnen. Ik heb de tampons er af gesneden en de overgebleven lijn weer uit de vulpijp gehaald en het probleem was opgelost.

Dit dankzij de aanwezigheid van de mangaten, want anders had ik echt niet geweten hoe de tampons er uit te krijgen.

En als die dan van de lijn afkomen en los in de tank gaan ronddrijven kunnen ze de aanvoer naar de motor danig verstoppen!

Goede raad Dus beste zeilcollega’s, vergeet niet om de tampons uit de tank te verwijderen voordat je begint met varen!

Situatie rode diesel

14

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

verboden, ook in Engeland.

Het was al geruime tijd zo dat rode diesel verboden was, maar met een recente kwitantie uit Engeland werd over het algemeen door de douane genoegen genomen, al zijn er ook al boetes uitgedeeld.

Via het strengere toezicht op het Europese Continent wil men proberen Engeland te dwingen zich aan de Europese wetgeving aan te passen. Voor ons als schippers wordt het wel veel ingewikkelder om de goede diesel in Engeland te tanken.

Het hebben van rode diesel in de tank of zelfs in het filter is voldoende om ook in België en Frankrijk een stevige boete op te lopen (€ 750).

Alhoewel er nog lopende gesprekken zijn tussen Engeland en de EU, ziet het er toch naar uit dat rode diesel definitief illegaal is in pleziervaartuigen.

P.S. van de redactie. Zie ook: http://www.pbo.co.uk/news/ 530924/hmrc-backs-down-over-red-diesel-proposals.

Techniek & Vaarpraktijk

V

anaf 1 april 2012 is het gebruik van rode diesel op onze zeilschepen een serieuze overtreding van de Europese wetgeving.

In Engeland wordt rode diesel getolereerd binnen de 12-mijls zone.

Hierbij zal, bij de diesel tankstations in Engeland, een formulier moeten worden ondertekend dat men de diesel uitsluitend binnen de 12-mijlszone Leo van Leeuwen zal gebruiken. Het gebruik buiten deze zone in de internationale wateren is ten strengste

Techniek & Vaarpraktijk

Touwsplitsen geleerd: verslag workshop

M

up-to-date is om een workshop te organiseren waarin ook dat geshackeld is. Deze touwharpjes zijn snel, eenvoudig en overal aan te bevestigen.

Bovendien zijn ze ontzettend licht, brengen geen schade aan mast en dek en zijn ontzettend sterk. Tot 1500 kilo kan er aan zo’n lusje hangen!

Ik denk dat mijn wedstrijdschipper erg blij is met mijn deelname, want aan hem ga ik mijn twee zelfgemaakte touwharpjes schenken en natuurlijk gaan we ze komende wedstrijd (Grevelingen Cup) uitproberen. In de laatste wedstrijd voor het einde van het jaar hadden we eigenlijk al zo’n harpje moeten hebben. We hebben toen, vanwege het onverwachte gebrek aan wind, de genua vliegend gehesen. Echter, toen we onze koers wijzigden kregen we toch zo veel kracht in het zeil dat we besloten de genua te strijken. Helaas, een paar minuten te laat, want ook de wind nam toe. Kortom, we hebben met drie man flink moeten sjorren om die genua in het ruim te krijgen! En wat hebben we zitten pielen met die harp. Die zat samen met de harp van de high-aspectfok op een oog onder aan het rolsysteem. Door de kracht die erop kwam is de harp van de genua licht verbogen en we kregen hem met heel veel moeite weer los.

Kortom, touwharpjes!

Ik heb met heel veel plezier deelgenomen aan deze workshop! En ik denk iedereen met mij. Weer een vaardigheid die ik kan bijschrijven op mijn zeil-cv.

Als je het het zelf (nog eens) wilt bekijken, hier een link http://www.lijnenspecialist.nl/moderne_splitstechnieken

Ahoy, Rolien De Lijnenspecialist geeft PZV’ers 10% korting op alle bestellingen. Zie advertentie.

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

Techniek & Vaarpraktijk

en neme een set splitsnaalden, een rolmaat, tape, schaar, stift, een stanleymes en een snijplankje. Niet meer, niet minder. Oh ja, en natuurlijk de lijn die je wilt splitsen. Gelukkig had JanWillem Polman, voormalig lid van onze vereniging, voor ieder tweetal een doosje met bovenstaande ingrediënten meegenomen. Na een korte instructie over het soort lijnen en hun toepassingen en een eerste instructiefilmpje mochten we direct zelf aan de slag. Ik overdrijf niet als ik zeg dat het 1000% meegevallen is. Ik zal niet zeggen dat het eenvoudig is, maar moeilijk is het zeker niet! Met de juiste instructie en een beetje oefening kan iedere zeiler dit onder de knie krijgen. Ik zelf had er onverwacht behoorlijke handigheid in. Ik ben dan ook goed in het opvolgen van instructies. Het was druk en gezellig en iedereen had er schik in. Zoals onze secretaris het zo mooi verwoordde: de drempel om het zelf te gaan doen is in ieder geval weggenomen. Dat is toch een mooi compliment voor de organisator (Carla Auer, namens de winteractivi teitencommissie) en de instructeur met zijn kornuiten!

We hebben een oogsplits gemaakt in een enkel gevlochten Dyneema lijn (grijze lijn op de foto) en in een dubbel gevlochten polyester lijn met mantel en kern (rood-witte lijn). Daarna hebben enkelen nog tijd gehad om een soft shackle te maken (2 x blauwe lijntje op de foto). Dit zijn touwharpjes van Dyneema lijn. Dit is echt de oplossing!

Ik had er al eerder over gehoord via een vriend van mij. Toen ik vertelde dat ik deelnam aan de workshop splitsen vertelde hij mij dat soft shackles de toekomst hebben en dat ik beter daar mijn energie in kon stoppen. Fijn te weten dat PZV zo

15

Techniek & Vaarpraktijk

Niet meer sjouwen met flessen water

J

e hebt nog wel eens dat er een smaakje zit aan het drinkwater uit de tank aan boord. Spoelen met chloorhoudende oplossingen en toevoegen van een zilververbinding helpt dan, maar op een bepaald moment smaakt de thee toch weer wat minder goed.

Een waterkan met een actief-koolfilter Arend Jan Klinkhamer verhelpt dat. We hebben nu al een aantal jaren zo’n kan aan boord en zijn daarover zeer tevreden. Ook gasten die zelf aan boord altijd thee zetten van mineraalwater proeven geen verschil. De kan van circa anderhalve liter staat altijd zeevast in de afwasbak, met

water klaar voor gebruik. Het filter moet je officieel na vier weken vervangen, maar wij proeven na zes tot acht weken nog geen verschil.

Ons filter is van het merk Brita, maar er zijn mogelijk ook andere merken op de markt.

Elektronisch logboek Het eerste van een serie artikelen over elektronische hulpmiddelen aan boord

T

Met de PC altijd aan, ligt het voor de hand om die breed

16

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

Natuurlijk is het een hobby om dit allemaal netjes voor mekaar te hebben. Maar onderweg neemt deze software veel werk uit handen en helpt ze om fouten te voorkomen. Het maken van een tochtplan gaat in een kwartier, en de kans op vergissingen is minimaal. De weerberichten komen ook ‘s nachts binnen, en je hoeft dus niet uit je kooi om geen uitzending te missen. Het routeplan wordt zonder mankeren en snel overgebracht naar de GPS en de reserve GPS. Correctiebulletins ►

Techniek & Vaarpraktijk

ien jaar geleden publiceerden we uitgebreid over de PC aan boord (ZeeZeilen juni 2002). Vanaf het begin was mijn visie een eenvoudige en robuuste installatie met een minimum aan stroomverbruik en een maximum aan flexibiliteit. Ook op de Lyra hebben we dit uitgangspunt gehandhaafd, en geen Philip Beekman wonder, op de Lyra staat de laptop dag en nacht aan. Omdat we verder geen ingewikkelde apparatuur hebben, is het stroomverbruik beperkt, zeker als het beeldscherm niet aan staat.

in te zetten en dat is aan boord zo langzamerhand uitgegroeid tot een eenvoudig maar compleet navigatieplatform. Te noemen zijn: o Tideplanner: tochtplanning (getijde, stroming, drempels bij havens) o Weatherreader: volledig geautomatiseerde weerberichtontvangst (Navtex, weerkaartjes, DWD en gesproken weerberichten) en weergave o ImrayDB: database met correctiebulletins o Seaclear: routeplanning en navigatie o Scheepshoorn: aansturing misthoorn o SeaTrackEdit: analyse vaargegevens o LyraLog: compleet logboek en vanzelfsprekend e-mail en internet als we WiFi of 3Gbereik hebben.

Techniek & Vaarpraktijk

zijn aan boord ordelijk beschikbaar en leiden tot correctiewaypoints in de kaart. De scheepshoorn gaat bij mist keurig iedere 30 seconden. En het logboek is bij.

Niet al deze software is eenvoudig over te dragen naar andere PZV-ers. Daarvoor is de integratie met de aan boord beschikbare apparatuur vaak te specifiek.

Sommige delen zijn echter eenvoudig en universeel toepasbaar, en daar wil ik in dit en komende nummers wat over publiceren.

In dit nummer komt als eerste het elektronisch logboek aan de beurt. Dit is één van de eenvoudigste en handigste hulpmiddelen die ik heb gemaakt.

Natuurlijk wil je altijd een logboek bijhouden. Dat is handig, want dan kun je later altijd terugzoeken wat je hebt gedaan, waar je bent geweest enzovoorts. In de praktijk ging dit bij ons niet zo consequent. Om te beginnen is het niet altijd handig om onder zeegang het logboek bij te werken, en helaas beschik ik niet over een kalligrafisch handschrift. Bovendien heb je dagen waarin veel gebeurt en dagen waarin weinig gebeurt. Iedere dag een hele bladzijde is netjes, maar omslachtig. Verder heb je gegevens die je makkelijk weer terug wil vinden

(bijvoorbeeld onderdeelnummers, tankbeurten). Met dit in gedachten heb ik een elektronisch logboek gemaakt.

Het is op te roepen met een sneltoetscombinatie op de PC en je kunt dan heel snel een regel opnemen in het logboek die automatisch wordt voorzien van een datum en tijdstempel en een gepaste codering (Logdata, Meteo, Techniek enz.). Het logboek wordt opgeslagen als een gewoon tekstbestand en dit is dus ook altijd achteraf te lezen of te bewerken. Natuurlijk had een database ook gekund, maar dat zou ten koste gaan van de eenvoud en in zekere zin van de flexibiliteit. Er is de mogelijkheid om een werklijstje bij te houden, en bij afronding van een klusje je bevindingen te noteren. Ten slotte bevat het checklists voor motor- en bootonderhoud en voor winterklaar maken, zodat we ook geen onderhoudstaken uit het oog verliezen.

Hieronder, aan de hand van enkele screenprints wat toelichting. Afgezien van de checklist heeft LyraLog maar één scherm. Dat is handig, want onder zeegang wil je niet lastig door allerlei schermen en menu’s navigeren.

Wat je wil is snel als nodig een regel in het log schrijven.

Logstanden De bovenkant van het scherm is bestemd om de logstanden in te brengen.

In dit voorbeeld kunnen we zien dat we op 24 september in Bruinisse waren, en ook op 5 november. De loggegevens (motorurenstand, GPS totaalstand, Waterlog totaalstand) voor de laatste tocht, in dit voorbeeld

Port Zelande, kunnen in vier velden worden ingegeven.

Eventueel kunnen dan op de regel eronder ook de gegevens van een tankbeurt worden toegevoegd. Er is ook een schatting van de nog beschikbare hoeveelheid diesel.

Daarmee is de basis vastgelegd.

Het middendeel van het scherm geeft de mogelijkheid om willekeurige teksten toe te voegen aan het log: Handig is dat je voor iedere soort bericht een vakje hebt.

Het enige dat je hoeft te doen is een tekst intikken.

Het laatste vakje heeft een bijzondere functie, want hier kan je een notitie maken die wordt toegevoegd aan je werklijstje.

Techniek & Vaarpraktijk

Log-aantekeningen

►

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

17

Techniek & Vaarpraktijk

Werklijstje Op het onderste deel van het scherm wordt standaard dit werklijstje weergegeven, met een hokje ervoor om een klusje af te vinken. Zowel de datum waarop je het klusje

hebt aangemeld, als de afmelddatum worden in het log vastgelegd, samen met eventueel extra aantekeningen.

Logboek weergave Het is ook mogelijk om snel iets terug te zoeken in het log, bijvoorbeeld wanneer je in Lowestoft was of alle regels

met het woord zeil erin:

Checklists Ten slotte zijn er nog de checklists: Hierboven een stukje van de algemene checklist, die natuurlijk voor iedere boot naar eigen behoefte is aan te passen. Voor iedere taak is aangegeven hoe lang geleden

zij voor het laatst is uitgevoerd, en of ze op basis van het normale onderhoudsinterval nu weer aan de beurt is.

Door aanvinken kunnen taken naar eigen inzicht aan het werklijstje worden toegevoegd.

Met het elektronisch logboek aan boord hebben we geen rondslingerende papiertjes meer. Alle noodzakelijke notities worden snel in ĂŠĂŠn ordelijk bestand vastgelegd, en zijn ook altijd met een paar muisklikken terug te vinden.

Het enige verlies dat we lijden is de romantiek van een

18

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

mooi ingebonden papieren logboek, maar dat hielden wij toch nooit netjes en droog.

Serieuze belangstellenden kunnen met mij contact opnemen als zij dit ook eens willen proberen. Lees de volgende keer over Weerberichten.

Techniek & Vaarpraktijk

Conclusie

Techniek & Vaarpraktijk

OpenSeaMap OpenSeaMap – de actuele digitale zeekaart – feit of fictie?

I

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

Techniek & Vaarpraktijk

n maart 2010 besloot ik AIS aan te schaffen, omdat ik op mijn schip Maenkind geen radar heb en vaak alleen naar België en Scheveningen vaar. Bij slecht zicht wil ik graag de positie, koers en snelheid zien van de grote schepen bij hun aanloop naar Zeebrugge, Antwerpen en Rotterdam. Omdat ik op mijn Simrad Jan Otten - plotter geen AISsignalen kan ontvangen was ik genoodzaakt een kleine laptop aan te schaffen en dan met een navigatieprogramma digitaal te gaan werken. Philip Beekman heeft mij toen geweldig geholpen door mij het navigatieprogramma Seaclear II aan te bevelen, waarmee je met je laptop kunt navigeren en met een GPS die je er op aansluit, je schip ziet varen. Ook AIS-signalen kun je ontvangen en je ziet het vaargedrag van de grote schepen.

Met dit programma, dat je gratis kunt downloaden (www.sping.com/seaclear), kun je onder andere zeekaarten digitaal laden, verwerken en kalibreren met Maptech dat ook onderdeel van Seaclear uitmaakt. Philip had reeds een groot aantal Imray kaarten en de bekende Nederlandse 1800-kaarten verwerkt en die heb ik van hem kunnen laden op mijn kleine laptop met een 10-inch scherm. Ik heb er in 2010 en 2011 veel baat bij gehad en ook de AIS werkte voortreffelijk. Seaclear is een gebruiksvriendelijk programma en alle bekende en belangrijke functies voor het navigeren zijn voorhanden. Daarnaast kun je ook tochten plannen en track- en tracerecording (door Philip ontworpen! ) toepassen.

Voor mij was, naast de altijd aanwezige zeekaart en mijn plotter, het digitale navigatietijdperk met de laptop definitief aangebroken.

Na een fijne zeiltocht in de zomer 2011 (met Peter Veger en Jacques Jansen naar Noord Bretagne, de Kanaaleilanden en Normandië) met veel slecht weer, koud en regen, heb ik besloten weer naar de Middellandse Zee te gaan.

Eind maart gaat mijn schip weer voor twee jaar naar Port Saint Louis aan de Middellandse Zee.Dan begint weer het plannen van tochten en het weer op orde brengen van de kaarten. Inmiddels bleek dat het updaten van de digitale kaarten een kostelijke zaak is. Hetzelfde geldt voor mijn C-MAP kaarten die ik gebruik op de Simrad-plotter. Nu ik ook digitaal ben gaan navigeren wilde ik nagaan of er geen

goedkopere alternatieven zijn te vinden voor het gratis downloaden van actuele zeekaarten.

Voor mijzelf heb ik hiervoor de volgende uitgangspunten gesteld: o het op een laptop kunnen downloaden van gratis zeekaarten met een groot aantal Europese vaargebieden o de kaarten moeten betrouwbaar, volledig en actueel zijn, met voortdurend recente updates o de kaarten moeten met o.a. het Seaclear navigatieprogramma kunnen worden gedownload o de kaart van een bepaald gekozen vaargebied moeten vanuit de laptop kunnen worden gekopieerd op een ‘lege’ C-MAP kaart, zodat hiermede ook kan worden genavigeerd met de Simrad-plotter in de kuip.

In de afgelopen maanden ben ik druk op zoek geweest naar oplossingen. Met Google ben ik aangeland bij de site OpenSeaMap (www.openseamap.org), een Duitse zeer professionele en gesponsorde site, voortgekomen uit OpenStreetMap, het landkaartgebeuren. Deze laatste site is nu ook overgegaan op het zeekaartengebeuren. De hoofdpagina van de OpenSeaMap - site, meertalig, geeft de hoofdfuncties aan wat je allemaal kunt doen. Het is eigenlijk al te veel om op te noemen, maar je kunt b.v. vanuit een wereldkaart een gebied of haven aanklikken, hierop inzoomen dan met een submenu aangeven wat je wilt hebben. Bijvoorbeeld voor een gebied de weerkaart met windsterkte en richting, golfhoogte, luchtdruk, temperatuur; voorts voor een specifieke (aanloop)haven de betonning.

Verder kun je de kaarten zelf nog bewerken, waar een afzonderlijk programma voor kan worden gedownload, maar dan moet je jezelf wel (gratis) registreren als gebruiker. Een nadeel is dat dit hele gebeuren alleen kan plaatsvinden met een rechtstreekse koppeling via het internet. Dus prima voor thuis en in havens met Wifi-faciliteiten. Voor mij dus verder niet van belang in mijn onderzoek.

De hoofdpagina van de site geeft ook de geboden functie weer voor het downloaden van zeekaarten, waarvan volgens opgave er 300 voorhanden zijn.

Als je het downloaden hiervan aanklikt wordt een beeldscherm van o.a. Europa getoond met een zeer groot aantal Europese vaargebieden die daarin gearceerd zijn aangegeven. Het gebied bestrijkt Scandinavië, de Noordzee, Zuidoost-Engeland, het Kanaal, de Franse kust, Portugal, de Balearen, Corsica, de West- en Oost-Middellandse Zee, om maar een greep weer te geven uit Europa. Je kiest hieruit een vaargebied die in de vorm van een zeekaart wordt aangegeven b.v. EnglishChannel_north 12. Met een submenu kun je deze kaart verder downloaden op je laptop. Je moet dan het dataformaat (b.v. KAP voor Seaclear) opgeven en vervolgens kun je downloaden. Het mooie ervan is dat je direct de gekozen zeekaart kunt downloaden in o.a. Seaclear, maar ook in vele andere programma’s. Verder is het vooral belangrijk dat de kaart voor Seaclear al is gekalibreerd en derhalve direct toepasbaar is. ►

19

Techniek & Vaarpraktijk

vertrouwen.

Tevens heb ik in de afgelopen drie maanden gecontroleerd of de kaarten worden geüpdate. Dit bleek met de Franse en Nederlandse kaarten na twee maanden te zijn. Over een langere periode kan ik nog geen oordeel geven. De laatste opgave betreft nog het kopiëren van de kaart, hetgeen mogelijk is, maar dat heb ik nog niet uitgeprobeerd omdat het blanco C-MAP kaartje nog in bestelling is. Maar de praktijkervaring zal ik in de toekomst nog geven.

Mijn eindconclusie is dat het een serieus perspectief biedt om met deze gratis zeekaarten in de praktijk te gaan werken.

Het is zeker geen fictie.Ik ga er in ieder geval mee aan de slag en zal voortdurend blijven controleren met mijn nog actuele eigen en bijgewerkte papieren zeekaarten. Ik wil vooral controleren of de wijzigingen ook daadwerkelijk worden doorgevoerd. Na het komende vaarseizoen zal ik uiteraard mijn ervaringen meedelen. Blijft nog als slotopmerking dat ik nog steeds sinds mijn opleiding bij PZV in de 80-er jaren bij (langere) tochten elk uur de positie in de kaart zet en in het (klad)journaal. Dat is nu eenmaal zo ingeprent en dat zal zo blijven.

North meets B

innenkort is het zo ver: North meets South. Het idee is dat de noordvloot en de zuidvloot elkaar in een weekend gaan ontmoeten. Het is dus geen evenement voor de zuidvloot, geen evenement voor de noordvloot; nee heus, het is een evenement voor de totale PZV-vloot.

Het plan is om in het weekend van 16 en 17 (Zeuntje) Willem Triki juni elkaar te ontmoeten in Scheveningen. Ja, het is dus voor beide vloten een hele tocht. Zoals wij het nu kunnen zien is het vrijdagavond naar IJmuiden of Stellendam, zaterdagochtend naar Scheveningen en zondagochtend (vroeg voor de zuidvloot) weer terug.

Je ziet, een weekend van doorpakken, maar daar stellen we dan ook iets tegenover. Natuurlijk de gezelligheid en de traditionele aankomstborrel op de steiger.

Maar de echte uitdaging komt pas in Scheveningen...

20

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

South

Honger?

Wat te doen bij voedselgebrek op zee?

Haha makkie: visje vangen. Goed, maar dan? Dan heb je een vis, maar hoe maak je hem schoon en hoe maak je er dan een lekkere maaltijd van? Het visje dat je binnenhengelt, heeft gewoon kop, staart, graat en ingewanden. Waar moet je dan op letten? En hoe zorg je dat je hem ‘t lekkerst in de pan krijgt?

En op je bord…?

We krijgen eerst een instructie met verschillende vissoorten en daarna verwerken we de verworven kennis met een borrel en natuurlijk een haringhapje. Dan gaan we aan boord om onze nieuwe vaardigheden in praktijk te brengen. Natuurlijk aan boord, want op zee stap je ook niet af om even te koken.

Om tenslotte elkaars nieuw verworven kunsten te keuren...

Voor de vis wordt gezorgd en ook zal er een instructie en een instructiekaart zijn.

Tja en dan het EK voetbal... Ik wil er eigenlijk niet aan denken, maar Nederland voetbalt. Gekeken wordt of we daar een oplossing voor kunnen bedenken. We zoeken een kroeg of iets dergelijks waar we het Nederlands elftal in actie kunnen zien.

Kortom een druk maar erg gezellig weekend, bedoeld voor alle schepen. Binnenkort komen de kosten (voor vis enz.) verdere info en inschrijfformulier op de website, hou die dus in de gaten.

Techniek & Vaarpraktijk

Je volgt hierbij gewoon de procedure voor het inladen van kaarten in het Seaclear-programma via Maptech. Dit heb ik geprobeerd en het werkt. Het is bijna te mooi om waar te zijn.

Uiteraard heb ik een aantal kaarten gedownload en die vergeleken met mijn C-MAP kaarten en papieren zeekaarten.

Van OpenSeaMap heb ik om te checken de zeekaarten English Channel north12 (ECN12) en West Mediterranean Sea9 (Med(9) gebruikt. De ECN12 bestrijkt noorden van Texel tot ingang Kanaal en op dezelfde breedtegraden Engeland. Het is een mooie overzeiler met inbegrepen de volledige betonning van de aanloophavens en zelfs een stuk binnenland, als bv de Zeeuwse wateren, het Haringvliet e.d.

Ik heb de gradenpositie gecontroleerd van de eerste SG 1 bij de aanloop vanuit zee via het Slijkgat naar Stellendam en de laatste ton voor de sluis volgens NL 1801.6, die beide identiek zijn, dus hier is door OpenSeaMap de 1800 serie gebruikt. Ik heb nog meerdere tonnen gecontroleerd, ook die bij de aanloop van Port St Louis aan de Middellandse zee, welke overeenkwamen met de C-MAP kaarten en de papieren zeekaart. Ook de boeienposities bij de aanloop naar Harwich komen met C-MAP overeen. Dat geeft in ieder geval

The place to be!

Trafalgar Pub Dommelstraat, Eindhoven

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

21

����� ���������� ������������������ ���������������������������������������

���������������������������������������������������������������������������������������������

���������������

������������� ���������������������������������������������������������� ��������� ���� ������ ������������ ������� ����� ����� ����� �������������������������������������������������������������� ���� ������������� ��� ���� ����������� ���� ����� ������ ������� ����������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������� �����������������������������������������������

22

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

����������� �������� ����������

���� ��������������� ��� ������ ��������

Aankondiging Vrouwenzeezeilweekend 2012

I

k geloof dat ik inmiddels zo ongeveer voor de zesde keer mee ga doen aan het vrouwenzeilweekend.

En waarom, zul je misschien denken?

Eigenlijk heeft dat meerdere redenen.

Voordat ik PZV lid werd kende ik eigenlijk geen zeilende vrouwen. Ja, ik kende wel vrouwen die meegingen zeilen Anke Vermeer met hun partner, maar geen vrouwen met een passie voor zeilen. Bij mijn eerste Ramsgatetocht ontmoette ik vrouwen die meegingen omdat hun partner ook zeilde, maar ook vrouwen met een eigen passie voor zeilen en die inmiddels al erg door het zeezeilvirus bevangen waren.

Voor mij was het zeezeilen op dat moment al wel iets dat ik erg leuk vond, maar of ik het naar de overkant gaan ook leuk vond wist ik toen nog niet. Nou dat kwam al meteen helemaal goed. En vanaf dat moment ben ik mijn grenzen alsmaar gaan verleggen. Zowel mijn zeemijlen breidden zich in een razendsnel tempo uit maar ook het vertrouwen in mezelf in wat voor functie dan ook aan boord. Ja en dan is ĂŠĂŠn van de volgende stappen met je eigen boot zonder partner weg en hoe kon dat eenvoudiger dan met het vrouwenzeilweekend.

Wat ik meteen al zo leuk vond aan het vrouwenweekend is

dat het hele weekend gedeeld werd als een gezamenlijke klus van de hele bemanning, waaraan ieder bemanningslid op haar eigen manier een bijdrage leverde.

Geen haantjesgedrag over de meeste kennis en vaardigheden (in ieder geval niet bij mij aan boord), maar er samen iets van maken. Nou en dat was nodig, want bij mijn eerste vrouwenzeilweekend, was het op dag twee windkracht 7 en de wind zou nog verder aantrekken en die boot moest terug naar de thuishaven. Dus ook wat dat betrof uitdagingen genoeg en altijd weer grensverleggend.

Mijn tweede vrouwenzeilweekend zal ik ook nooit vergeten.

Een weekend waarin de wind en de bemanning niet beter kon, veel gezeild (we hadden er namelijk drie dagen van gemaakt), ontzettend veel gelachen (kaak- en buikpijn na het weekend; ja sorry heren, maar vrouwen onder elkaar hebben ook veel en speciale humor) en ook veel geleerd over hoe onverwachtse problemen te lijf te gaan. Inmiddels zijn er al veel vrouwenzeilweekenden gevolgd met steeds nieuwe uitdagingen, steeds weer andere persoonlijke grenzen die verlegd zijn en veel plezierige momenten.

Als jij ook van zeezeilen, het verleggen van je grenzen en een gezamenlijk avondje Middelburg houdt dan is het vrouwenweekend vast ook iets voor jou. Dit jaar gaan we Walcheren gedeeltelijk ronden. Eerst naar de Roompot, dan buitenom naar Vlissingen om vervolgens in Middelburg aan te meren. Daar hebben we een aangeklede borrel met educatief element en vervolgens een avondwandeling met etentje.

Zondag vaart iedere boot terug naar de thuishaven. Meer info vind je later op de website.

Kortom, welkom aan boord.

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

23

NIEUWE LEDEN Begin dit jaar ben ik lid geworden van PZV. Kroeg?

T

oen ik hoorde van het bestaan van de PZV, gezeteld in een kroeg op 5 minuten van mijn huis, was ik wel verbaasd. Philips heeft veel teweeg gebracht, zelfs zeezeilen. Ik ben Gerben Welling, alweer bijna 55 jaar oud. Ik woon in Eindhoven samen met Gerben Welling Jose Spanjaard. Mijn werkzame leven breng ik door in de zorg. Opgeleid als verpleegkundige, daarna 14 jaar in de ambulancezorg gewerkt (Valkenswaard) en sinds 2002 bestuur ik de huisartsenposten in het oosten van Brabant. Mijn levensgezel heeft een eigen bedrijf in huisstijl software in het Klokgebouw te Eindhoven. Uit mijn eerste huwelijk heb ik twee zoons (23 en 25).

Het zeilvirus heb ik opgelopen op de middelbare school. In Langweer had mijn school een eigen zeilkamp. Ik denk dat velen dit herkennen: een eenmaal opgelopen zeilvirus kost je veel vrije tijd, maar is wel leuk. De zee trok me wel, maar ik vond die plas wat te groot om zomaar op te gaan. Ik heb de eerste zee-ervaring opgedaan bij de Zeezeilers van Marken, een geweldige ervaring.

In 2010 heb ik mijn laatste reis met hen gemaakt van ZuidNoorwegen naar Noord-Schotland. Geweldig om zo intensief te oefenen en je ervaring uit te breiden.

Een eigen schip

Nadat we jaren lang schepen gehuurd hadden, besloten we in 2003 een eigen schip te kopen. De eerste stap was een schip dat verhuurd werd. We durfden de stap naar een volledig eigen schip niet aan. Hoeveel tijd zou dat gaan kosten? We hadden visioenen van ieder weekend in de winter te moeten poetsen en klussen. Op een gegeven moment merkten we dat het vervelend was het schip niet meer naar je eigen hand te kunnen zetten. Ieder weekend al de spullen aan boord sjouwen en weer mee naar huis nemen, werd een bezwaar. Na drie jaar besloten we over te stappen op een echt eigen schip.

We hadden ons oog laten vallen op een Hallberg Rassy 36.

Tijdens één van onze vakanties waren we een weekje met een HR 36 opgevaren en dit schip leek ons wel wat. Toen we gingen zoeken, stonden er vier te koop. Drie waren vrij snel verkocht maar ons schip bleef over. Een mooi exemplaar uit 1999, traditioneel getuigd met een zelf te hijsen grootzeil.

De eerste jaren hebben we op Tholen gelegen, sinds 2008 hebben we een ligplaats in Sint-Annaland. In de WSV SintAnnaland houd ik me bezig met de traditionele oversteek naar Engeland rond Hemelvaartsdag.

Het vaargebied waar we ons begeven is Nederland, België, Engeland en Frankrijk. We liggen vaak vroeg in het water en gaan er als één van de laatsten uit. Heerlijk om in het rustige voor- of naseizoen over de Zeeuwse wateren te zeilen. Wellicht treffen we elkaar bij PZV-bijeenkomsten of ergens op het water.

Gerben Welling

Rolien draagt de voorzittershamer over aan Herman

Een nieuw bestuur 24

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

PZV ZEEZEILVERENIGING VOOR SCHIPPERS & OPSTAPPERS

D

e websitecommissie stelt vast dat er nog onduidelijkheid is bij het gebruik van de website, en vooral bij het inloggen. Hier vind je toelichting, tips en advies.

Heb je vragen bij het gebruik van de website, dan vind je ‘Help’ in de rechtse grijze balk. Zo kom je op de pagina ‘Gebruik van de PZV website’.

Daar vind je de handleiding voor leden.( Voor projectleiders is er daar ook een aparte handleiding voor het beheer van hun activiteiten.)

In de handleiding voor leden vind je onder andere wat je moet doen als je iets wil zoeken. Dan maak je gebruik van de zoekfunctie of van de ‘tags’ (zoekwoorden). Je leest er ook hoe je voor een activiteit kan inschrijven, hoe je een artikel moet plaatsen of een mail naar de leden versturen. Ook waar en hoe je gegevens en lijsten kan raadplegen en wijzigen Inloggen kan je niet op de startpagina ‘Home’. Wel als je naar ‘Mijn PZV’ gaat of wanneer je jezelf wil inschrijven op een activiteit via de ‘Agenda’.

Om in te loggen heb je natuurlijk je gebruikersnaam en je wachtwoord nodig. Als je die niet kent, kan je via ‘Mijn PZV’ zelf je wachtwoord wijzigen of een nieuw wachtwoord aanmaken. Je krijgt dan een mail met daarin je gebruikers naam en een link om je wachtwoord te wijzigen.

Gebruik de link om je wachtwoord te resetten. En lukt het niet, neem dan via ‘Commentaar’ in de rechtse blauwe balk contact op met de webmasters. Zij zullen je graag verder helpen om in te loggen.

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten en van de laatste berichten, probeer dan actief om te gaan met onze website. Het is niet de bedoeling dat er voor elk nieuw bericht een aparte mail verstuurd wordt. Eénmaal per week wordt er

Gebruik (van) de website

per mail een ‘nieuwsflits’ verstuurd waarin de nieuwe berichten van de week vermeld worden en eventueel ander nieuws.

Het is heel belangrijk dat ‘zeilende’ leden hun zeil-cv invullen. Een ingevuld zeil-cv wordt immers een voorwaarde om deel te kunnen nemen aan zeilactiviteiten. Kandidaatleden kunnen pas lid worden nadat ze hun zeil-cv hebben ingevuld. Hoe je het zeil-cv ophaalt, invult en op de website plaatst lees je ook in ‘Gebruik van de PZV website’ (‘Help’). En als het niet lukt, vraag dan hulp aan de webmasters via ‘Commentaar’ (rechtse blauwe balk). Wacht er niet mee, maar doe het nu.

Je bent verantwoordelijk voor je eigen gegevens. Via ‘Mijn PZV’ kan je die beheren. Liefst zien we geen zwartwit foto’s meer in de portrettenlijst. Je kan een nieuwe pasfoto uploaden. Log in, kijk je gegevens na, en zorg er voor dat ze actueel zijn (en blijven).

Technisch en inhoudelijk begint alles in de plooi te vallen. Webmasters en webredacteurs leveren goed werk.

Ook de ledenadministratie werd herwerkt. Nu is het aan de leden om actief gebruik te maken van de nieuwe website. Commentaar, positieve kritiek en verbeterpunten zijn welkom.

Voor contact met de websitebeheerders en de webredactie zijn er twee adressen: o webredactie@pzv-zeezeilen.nl voor de inhoud en o webmaster@pzv-zeezeilen.nl voor de techniek.

De website is er voor jou. Maak er actief gebruik van.

Herman Van den Broeck namens de websitecommissie

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

25

Droge ................. Humor I

n de vorige ZeeZeilen hintte ik al kort op het gemengde genoegen van onvrijwillig droogvallen en op het staartje dat dit kan hebben. Inmiddels kunnen we er zelf ook weer om lachen. Hier het hele verhaal plus 10 conclusies.

Afgelopen zomer stond de Eerste Grote Oversteek met Annemieke Stallaert Bliss, mijn nieuwe, zelf opgeknapte 25voets Victoire uit 1973, op de planning. Na een lange, natte oversteek en een dagje bijkomen in Ramsgate vertrokken we naar Tollesbury. Opnieuw een forse afstand, zeker voor zo’n klein bootje, maar in de Thamesmonding konden we optimaal van de stroming profiteren. De overtocht ging daardoor een stuk sneller dan gedacht en zelfs met onze 1,25 meter diepgang hadden we nog uren moeten wachten om de drempel bij Tollesbury te kunnen passeren. Vlak voor Bradwell besloten we dus Heybridge op te roepen, zodat we de avonduren nog konden benutten om de Blackwater op te varen. De sluiswachter van Heybridge Lock bevestigde dat er plaats was om met het volgende hoogwater te schutten.

Misschien dat we even aan een mooring zouden moeten wachten, maar gezien onze diepgang moesten we kort na middernacht in het bassin kunnen liggen.

Conclusie 1, Mijn nieuwe marifoon werkt prima op 15 mijl (maar van dichtbij niet) In het avondzonnetje met opkomend tij de Blackwater opvaren, wat een genoegen. In Heybridge aangekomen stond de sluis nog dubbel rood. We kregen de sluiswachter niet gelijk aan de marifoon, wij dus een mooring gepakt midden in de vaargeul. En wachten maar. Handmarifoon, vaste marifoon, geen contact. Reeds Almanac erbij, vast nummer, mobiel nummer, idem dito. Intussen kwamen ook andere (grotere) boten aangevaren en die gingen na een hoop heen-en-weergevaar en marifoonoproepen aan een mooring dichter bij de wal liggen, of voeren verder door. Alvast de dinette inklappen, kussens naar beneden en beddengoed erover. Schiet op, sluiswachter, we hebben een lange tocht achter de rug. Maar het werd hoog tij en het bleef dubbel rood.

Boven het dorpje was een flink vertoon aan vuurwerk, dus wij dachten: die sluiswachter is aan de boemel. Hoe dan ook geen zicht op sluisbediening. Omdat wij midden in de vaargeul lagen (en die andere boten veel groter waren) dachten wij dat we wel goed zaten. Overal gingen de lichtjes uit en we besloten 26

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

dat we ook best met de ochtendschutting naar binnen zouden kunnen.

Conclusie 2, Volg nooit een Southerly. Die hebben een hefkiel.

Dat hadden we dus beter even heel goed na kunnen kijken! Zie je het voor je? 04:00 Uur, wakker worden omdat er iets raars is. Hee, we hebben 10 graden helling! Willem’s eerste reactie: afsluiters dicht. Strak plan. Ikzelf zat meer in de lijn van ‘beam me up, Scotty’. Hoe dan ook geen kruit tegen gewassen en snel alles waaraan je je zou kunnen bezeren (lees: de vuile vaat in de spoelbak) naar buiten in de kuip. Binnen 40 minuten lagen we op 60 graden.

Ikzelf had inmiddels mijn laarzen van onder het bed gegrabbeld en was hevig rokend naar buiten gegaan. Willem dook terug in bed want het was toch wel erg vroeg en frisjes...

Na een half uurtje moest ik hem gelijk geven dus ik klauterde (makkelijker gezegd dan gedaan, want de trap liep inmiddels opzij) ook maar weer naar binnen.

Maar ‘in bed’ betekent dus Willem met zijn rug in de kastjes en ik er boven op. Dat hou je geen heel tij vol! Dus ik weer naar buiten, eerst 60 graden omhoog tegen het matras op tijgeren zonder die arme Willem dood te trappen, en dan maar in zeer gekromde houding in de kuip hangen. En dan geen koffie kunnen zetten…

En ja, het was echte Engelse zachte modder. Van boord gaan was geen optie. En dan duurt het lang.

Conclusie 3, Het tij komt langzamer op als je in een ongemakkelijke houding zit.

De grap is natuurlijk dat het water in het laatste stuk van een zeearm niet volgens de 1/12 regel terugstroomt. Het duurt een tijdje voor het stijgende water de terugtocht landinwaarts heeft afgelegd. En je zit dan maar te staren tot je een kleine rimpeling in het water ziet. Ik heb nog nooit zoveel vogels gefotografeerd. Ik had het gevoel dat ze me uit zaten te lachen.

Uiteindelijk hebben we toch ruim 4,5 uur plat gelegen. En ook weer in 45 minuten rechtop.

De Ruggerini 9 pk sloeg bij de tweede poging aan en onder het genot van een dampende mok koffie en eieren met spek tuften wij, tegen het tij in, linea recta naar Tollesbury.

Onder het motto ‘Bliss kan gelukkig een stuk beter tegen het leven onder 60 graden helling dan wij’ was ons humeur weer snel op peil. We hebben nog een weekje rondgevaren langs de East Coast Rivers, en volop genoten. Tijdens de oversteek vanuit Harwich naar de Roompot liet de wind ons in de steek en moest de motor bij. Na 22 uur waren we in Colijnsplaat, en de volgende ochtend kon Bliss weer in haar eigen box.

Na terugkeer was het natuurlijk hoog tijd om de Boester uit zijn box te halen, en pas eind augustus mocht Bliss weer een weekendje mee. Bij het uitvaren van de haven roken we een schroeilucht en we gingen direct onder zeil om erger te

►

voorkomen. We vonden niets, maar de motor kregen we niet meer aan de praat. De startmotor gaf geen sjoege meer. Onder zeil terug naar de haven, waar we (hoe kan het ook anders) de wind pal op kop zouden krijgen bij de haveningang. Dus hoog aan de wind onder de dijk, om ‘m op snelheid naar binnen te steken. Helaas, laag water, tot groot vermaak van de aanwezige wandelaars. Gelukkig kwam de havenmeester al snel naar buiten.

Conclusie 4, Ook in Nederland hebben ze laag water Daags erna met frisse moed aan het sleutelen. Willem tot achter zijn oksels in het motorruim(pje) om de inbussleutel achterlangs in de startmotor te krijgen. Loctite zou verbannen moeten worden, de zaak zit muurvast. Op mijn kop hangend in de bakskist weet ik met mijn hamer alleen Willem’s vingers te raken. Het weekend erna nog eens proberen, met langere inbussleutels. Nu komt de bout los en inderdaad, de startmotor blijkt doorgebrand.

Van der Peijl Techniek in Goes bestelt gelijk een nieuwe.

Onvermoeibaar monteert Willem de nieuwe startmotor. Die doet ‘t, maar de motor slaat niet aan.

Conclusie 5, Het motor’ruim’ van een 25-voeter is best krap Jan de monteur, die een paar dagen later komt kijken, snapt er ook geen biet van. Zou het misschien de diesel zijn? Ik weer op mijn kop de bakskist in. Inderdaad, die blijkt vervuild. Oude diesel eruit, filters vervangen, nieuwe diesel erin. Niet dat ’t helpt. Ik hou het voor gezien, ben misselijk van mijn eigen stank (opmerking van de redactie: bij het redigeren hebben we ons afgevraagd wat de schrijfster hier precies mee bedoelt, maar we durfden het haar niet te vragen). Jan neemt de motordocumentatie mee. Een paar dagen later belt hij met verbluffend nieuws: de startmotor draait verkeerd om.

De vorige eigenaar heeft de draairichting van de pully aangegeven in het motorboekje. En laat die nou precies linksom aangeven in plaats van rechtsom.

Conclusie 6, Van diesel blijft je haar best lang stinken Willem komt de startmotor weer uitbouwen. Ik ga op hoge poten naar Van der Peijl Techniek. Die snappen er niks van. Oude startmotor erbij gepakt. Toch dezelfde. Na veel speurwerk een monteur gevonden die ervaring heeft met mijn type motor. De geleverde startmotor was gewoon goed. De vorige eigenaar was een sadist die nooit een pen in handen had mogen krijgen. Mijn haar stinkt nog steeds. Startmotor er terug in. Het motorruim is nog steeds even krap.

Conclusie 7, Een toevoeging aan je instructieboekje is niet altijd een verbetering Jan de monteur gaat weer aan de slag. Verstuiver getest, alles ontlucht, maar geen resultaat. Aangekomen bij het carter slaat de schrik ons om het hart: in plaats van olie komt er een waterige slurrie boven. Er is water in het carter gelopen, en ook na vervanging van de carterolie slaat de motor niet aan. Na het demonteren van de kop blijkt de cilinderwand verroest.

Monteur Jan vraagt wat door en is er al snel uit. Door het droogvallen over stuurboord kwam mijn uitlaat op zijn kant onder water te liggen. Het waterslot, dat normaal gesproken voorkomt dat er water terug de motor in kan lopen, kwam daardoor ook onder een hoek van 60 graden te liggen. Dan werkt zo’n zwanenhals dus niet meer. Resultaat: waterslag, roest tot in de ► cilinderkoppen. Ellende, puin, huilen.

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

27

komend onheil’. Kuiper Verzekeringen doet zijn reputatie eer aan en regelt gelijk een expertisebureau, die ook zorgen voor revisie. Inmiddels staat Bliss op de kant in Goes. Ook de kosten voor in- en uitbouw worden volledig vergoed, en met een beetje mazzel is straks alles wat nog herinnert aan het droogvallen in Heybridge een schaafplek op de romp en een hoop foto’s van kwetterende vogels. Met dank aan Kuiper en aan Arend Jan en Lidia.

Conclusie 9, Luister altijd naar je clubgenoten

Conclusie 8, Bezint eer ge aan droogvallen begint Arend Jan en Lidia horen tijdens het Eindejaarsweekend het verhaal aan en op weg naar huis bedenken zij dat dit wel eens een gevalletje voor de verzekering kan zijn. Inderdaad, omdat we hebben gehandeld op aanwijzing van de sluiswachter schaart Kuiper Verzekeringen de waterslag onder ‘van buiten

Via V.I.A

Michelle Blaauw – KNRM

“Ineens begon het te stormen!” riep de man in de sluis verontwaardigd. Alles is relatief, het was inderdaad windkracht 5 gaan waaien. Misschien had hij zich verkeken op het weer, de wind was hem in ieder geval erg tegengevallen. Had hij geen barometer aan boord, of had hij geen rifje gestoken?

Voorbereiding is alles.

Voorbereiding is alles. De IJmuider reddingboot moet naar een patiënt op een zeeschip en de schipper neemt de AED (defibrillator om te gebruiken bij een hartinfarct) van de receptie van het KNRM-hoofdkantoor mee aan boord. Een van de opstappers is namelijk ook ambulancebroeder, dat komt goed uit. Terwijl we op het hoofdkantoor beteuterd constateren dat er dan dus geen AED meer in de receptie is – mocht er wat gebeuren – wordt het leven van de patiënt gered dankzij de AED. Vooruitziende blik?

Goed zeemanschap is niet te koop, maar wel te leren. Is het u ook wel eens opgevallen, dat iedere schipper zo zijn eigen stokpaardjes heeft? Op punten waar het bij hem ooit misging, wordt extra nadruk gelegd. Zo kun je aan leuke tips komen: 28

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

Wie na het lezen van dit verhaal nog zin heeft om droog te gaan vallen tijdens het ‘shit happens’-weekend: mijn zegen heb je. Ik pas. Maar mocht het je overkomen, luister dan naar monteur Jan. Draai zodra je droog begint te vallen de afsluiter van je koelwatertoevoer dicht, en start kort de motor. Daarmee pomp je het waterslot leeg en maak je de minste kans op waterslag.

Conclusie 10, Als niemand met een beter verhaal komt, staat de Kommer en Kwel Trofee nog een jaar op mijn schoorsteen.

o Voorbereiding is alles. Een doorgewinterde zeezeiler is erg bedacht op veiligheid. Hij ziet niet op tegen wedstrijden op zee, ook niet als het 9 Beaufort waait. In de vele uren die hij op zee heeft doorgebracht is hij door schade en schande wijs geworden: bij hem aan boord zijn van alle messen de punten afgevijld. o Voorbereiding is alles. Als de koffiepot inclusief filter en koffiedrab drie keer op de kajuitvloer heeft gelegen, is de maat vol. Er wordt een cafetière-in-thermoskan aangeschaft. Nu is de koffie snel gezet, hij blijft nog warm ook en de koffieprut komt onderin de pot in plaats van op de kajuitvloer. o De schipper met veel gelegenheidsbemanning heeft het vaak genoeg zien misgaan. Nu eist hij van zijn bemanningsleden dat ze aan boord hun tas dichtritsen.

Mocht die van zijn plaats komen, dan ligt tenminste niet de hele boot vol losse spullen. o De man die ooit zijn schroefas verloor, met alle gevolgen van dien, heeft nu een eenvoudige maar afdoende remedie: een slangklem aan de binnenkant van de schroefas!

De reddingboten van de KNRM worden na een actie niet zomaar achtergelaten. Ze gaan onveranderlijk onder de douche om het zoute water af te spoelen. Alles wordt nagelopen, de tanks worden “afgetopt”. Zo ligt de boot altijd klaar voor de volgende actie. “Klaar voor alle diensten” werd er vroeger in de reddingrapporten geschreven.

Ook de overlevingspakken worden afgezoet. Ook de bemanningsleden zijn goed voorbereid op de volgende dienst.

Om te beginnen door hun overlevingspak en reddingvest, maar ook door hun kundigheid, opgedaan tijdens oefeningen, onderhoudsavonden en gevolgde opleidingen. Pas als je zelfstandig de reddingboot veilig naar de haven kunt terugbrengen, mag je jezelf opstapper bij de KNRM noemen.

Was dat bij iedereen maar zo!

Nooit meer reven?

A

ls het moment is aangebroken dat je zelf je tijd kunt indelen, hoef je dan nooit meer te reven?

Zijn alle uitdagingen al aangegaan en breekt de gemoedelijkheid aan van een oningedeelde tijd?

Nou nee, dat zou wel erg saai worden. De ouder wordende zeiler kan wel zorgen dat zijn boot met wat minder Michelle Blaauw kracht ook nog goed te bedienen is. Of van zeilen overstappen op een motorboot en van ander vaarwater genieten. De mogelijkheden zijn nog altijd even groot. Genieten op het water kent eigenlijk geen leeftijdsgrenzen.

Er is eens uitgezocht welke eigenschappen nu toch de ingrediënten zijn van een goed huwelijk. Verzint u het maar.

Het blijkt dat de beste huwelijken drijven op drie kenmerken: geduld, gevoel voor humor en zin voor avontuur. Maar die ingrediënten zijn ook geknipt voor een goede relatie met de wereld om u heen en dan vooral met uw zeilboot!

De zin voor avontuur kunt u prima gebruiken om nieuwe grenzen op te zoeken, uw vaargebied ook eens bij nacht te verkennen of naar onbekende bestemmingen te vertrekken.

Geduld kunt u goed gebruiken bij het onderhoud of bij wachten op beter weer. Gevoel voor humor tenslotte wapent u met relativeringsvermogen om bij tegenslagen de zaak van de zonnige kant te blijven zien.

Zoals Prinses Maxima zei dat er geen Nederlandse identiteit bestaat, kun je ook niet de redders van de KNRM over één kam scheren. Maar u herkent het vast wel als ik zeg dat mensen die heel erge dingen hebben gezien of meegemaakt, enorm veel humor kunnen hebben. Dat is een eigenschap die de redders gemeen hebben. Je kunt heel goed met ze lachen omdat ze ook de donkere kant hebben gezien.

Dit artikel is het mijn laatste stukje in de KNRM-artikelenservice serie. Mijn werk bij de KNRM stopt per 1 maart. De pensionering van mijn man vormt een goede aanleiding voor een wending in ons leven. We hebben een huis in Bretagne gekocht waarin we permanent gaan wonen vanaf eind maart.

De boot gaat mee, we gaan een nieuw vaargebied verkennen!

Het schrijven van de stukkies voor de KNRM-artikelenservice is altijd een hoogtepunt van mijn werk voor de KNRM geweest.

Ik zal u allen missen, de contacten met de redacties van de watersportverenigingen, de hartelijke reacties, de kritische en soms persoonlijke vragen, de ontmoetingen als ik een presentatie kwam houden. Ik denk dat u en uw vereniging wel af en toe handige tips zijn tegengekomen. Het was heel plezierig om ze door te geven.

Het preventieprogramma van de KNRM zal in de toekomst een nieuwe invulling krijgen, waarbij per groep watersporters zal worden gecommuniceerd. De invulling van deze taak vergt een zorgvuldige voorbereiding, die in handen is van het hoofd van onze afdeling, Robert van Boven. U kunt hem bereiken via r.vanboven@knrm.nl.

Ook zonder mij zal de KNRM blijven voortbestaan, maar blijft u ons steunen om de continuïteit van het reddingwerk te helpen waarborgen! Ik wens u graag het allerbeste voor de toekomst, en vooral een behouden vaart.

De lezingen van AJK H

et afgelopen winterseizoen 2011-2012, heeft de winteractiviteitencommissie weer geprobeerd om een interessant en gevarieerd programma samen te stellen. Ter voorbereiding op het nieuwe vaarseizoen heeft Arend Jan Klinkhamer op 7 februari en 7 maart twee lesavonden verzorgd. De eerste ging over golfgedrag, en hoe dat beïnvloed wordt door wind (-verandering), kust en bodemverloop. In de tweede presentatie behandelde hij de interpretatie van weerberichten in relatie tot tochtvoorbereiding.

Het is ondoenlijk om alle informatie die behandeld is, hier

weer te geven, maar ik ga proberen om enkele elementen naar voren te halen.

Golven en golfgedrag Bij constante wind neemt golfhoogte toe; hoe harder de wind, hoe langer de toename duurt en hoe hoger de eindhoogte (en hoe langer de golflengte). De voortplantingssnelheid van een golf neemt toe met de golflengte: iedere Beaufort in windkracht erbij, zorgt voor 6 Kts toename in golfsnelheid. De energie die in een golf zit opgeslagen neemt niet lineair toe met de windkracht, maar ►

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

29

exponentieel.

De term significante golfhoogte wordt gebruikt door de kustwacht en door ervaren zeelui: dit is de hoogte van de hoogste 33% van de golven.

Bij een verhouding tussen golfhoogte en golflengte van 1: 7 of groter, gaat een golf breken (de golftop maakt dan een hoek van 120 graden). De 120° top is karakteristiek voor het begin van brekende kammen.

Dezelfde wind geeft op ondiep water minder golfhoogte.

Golven zullen op ondiep water, zoals bij de kust en boven zandbanken, eerder breken.

De wind moet over voldoende lengte waaien (windbaan, fetch) om golven te kunnen opbouwen. Als de windbaan kort is, wordt de maximale eindhoogte niet bereikt

Figuur 1 (Figuur 1: Relatie tussen golfhoogte, windkracht en tijdsduur dat de wind doorstaat. NB: deze grafiek geldt voor golfopbouw op diep water).

Dit geldt bijvoorbeeld in het zuidelijk deel van de Noordzee: de windbaan is bij W-wind altijd minder dan 150 mijl. In het noordelijk deel van de Noordzee is de SW-NW windbaan maximaal circa 600 mijl.

De wind wekt niet één golf op, maar vele: al die golven hebben verschillende hoogte, lengte en richting. De golfruggen zijn altijd vrij kort omdat de golven in verschillende richtingen lopen. Het wateroppervlak wordt bepaald door de combinatie van al die golven.

Door de vaste 1:7 verhouding tussen golfhoogte en golflengte, zijn golven op ondiep water niet alleen minder hoog, maar lopen ze ook minder snel. Als een golf schuin op de kust afkomt, dan zal het deel dat het dichtst bij de kust is (ondieper water) in zijn voortgang meer worden afgeremd dan het deel van de golf dat nog wat verder van de kust verwijderd is. Dit leidt ertoe dat het hele golfpatroon naar het strand toe wordt afgebogen, en de brandinggolven bijna evenwijdig aan het strand aankomen.

Golven buigen dus af in de richting van een ondiepte. Dit heeft een aantal praktische consequenties: o golven buigen naar een kaap toe o golven buigen naar een zandbank toe o golven kunnen aan de luwe zijde van een eiland vervelende kruiszeeën opwekken.

Op al deze plaatsen kan de golfhoogte toenemen door de 30

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

oplopende zeebodem, zelfs tot die hoogte dat er brekers ontstaan.

Het getij is (ook) een golf die uit de Zuid-Atlantische Oceaan naar het noorden loopt. Rond Kaap Finisterre buigt deze de Golf van Biskaje in (daarom is het tegelijk HW van Brest tot aan la Rochelle). De Golf van Biskaje bevindt zich aan de rand van het continentaal plat. Daar bestaat een overgang in de zeebodem van 3.000 naar 200m diepte. Op deze rand kan een enorme golfopbouw ontstaan. Dit is wat de Golf van Biskaje zo berucht maakt.

Door reflectie van golven kunnen staande (= niet lopende) golven ontstaan, waarvan de toppen alleen verticaal bewegen. Dit veroorzaakt vaak kruiszeeën. Een steile kust zoals bij Engeland en Frankrijk reflecteert goed, maar bijvoorbeeld ook de pieren van Zeebrugge en IJmuiden!

De meeste zeegaten (bv Slijkgat, Waddeneilanden) zijn over de eb gevaarlijk bij zwaar weer en wind tegen stroom. Bij vloed is er minder tegenstroom en dus minder golfopbouw.

Het advies luidt dan ook om dan altijd over vloed naar binnen gaan. Ditzelfde geldt nog sterker bij rivieren.

Interpretatie van weerberichten De tweede lesavond op 7 maart, heeft Arend Jan ons op gestructureerde wijze meegenomen in de interpretatie van weerberichten. Als opwarmertje begonnen we met wat elementaire weerkunde: luchtcirculatie, het effect van de aardomwenteling hierop, de verschillende luchtsoorten (arctisch, polair, tropisch; allen weer onder te verdelen in maritiem en continentaal), en wat er gebeurt op de plaatsen waar de luchtstromingen in contact komen met elkaar. Zo wordt het weer in onze regio bepaald door het Polaire front en de straalstroom.

De rekenmodellen die ten grondslag liggen aan weerberichten verschillen per meteorologisch instituut.

Dit geldt ook voor de manier waarop weerbeelden worden weergegeven in de kaart of mondeling worden toegelicht via de radio. Bij een tocht is het dan ook van het grootste belang dat je vasthoudt aan de weerberichten van 1 instituut (voor de Ramsgatetocht wordt om die reden alleen de BBC gevolgd).

Als het tijdens de tocht niet lukt om aan de voorspellingen van 1 meteorologisch instituut vast te houden (bijvoorbeeld omdat je via het kanaal naar de Franse kust zeilt, of via ►

de Noordzee en Duitsland naar Denemarken), dan is het aan te bevelen om een poos de weerberichten van 2 instituten parallel te volgen, zodat je een beeld hebt van de verschillen. Deze verschillen kunnen met name onder de kust aanzienlijk zijn.

Dat komt omdat locale weerdiensten het rekenmodel voor de weersvoorspelling hebben aangevuld met locale gegevens en metingen, zodat deze voor de plaatselijke situatie een adequatere prognose opleveren. Zo voorspelt het KNMI beter voor de Nederlandse kustwateren, en de Deutsche Wetterdienst beter voor de Duitse bocht. Ook voor Grib-files geldt hetzelfde: deze voorspellingen komen uit een Amerikaans rekenmodel, wat met name in Europa op locaal niveau tot prognoses kan leiden die niet adequaat zijn.

Het laatste deel van de avond hebben we besteed aan de (voor mij althans) hogere weerkunde: globale weerbeelden in onze regio en waaraan je deze kunt herkennen. Hierbij zijn onder andere het blokkerend hogedrukgebied en depressiefamilies aan de orde geweest. Enkele tips tot slot: bekijk/beluister minstens 2 weerberichten per dag zodat je weet waar de weersbepalende druksystemen zich bevinden en waarheen en hoe snel ze zich verplaatsen.

Al met al heb ik weer genoten van de afgelopen lesavonden! De presentaties waren een synthese van boekenkennis, uitgebreid aangevuld met verfijning ten aanzien van ons vaargebied in noordwest Europa, en eigen waarnemingen en ervaringen uit de praktijk. Hoewel je een boek kunt lezen over deze onderwerpen, vind je dus nergens de informatie zo compact bij elkaar. Uiteraard zijn

de hand-outs ook weer te vinden op onze website, maar persoonlijk vind ik de mondelinge toelichting van de materie onontbeerlijk voor een beter begrip.

De lessencyclus van Arend Jan Klinkhamer beslaat een aantal winterseizoenen en wordt af en toe herhaald (Bij herhaling is de lesinformatie altijd geactualiseerd en aangevuld). Zeker gezien de enthousiaste en ook gedetailleerde uitleg, kan het geen kwaad om een aantal zaken na een paar jaar nog eens (deels) voor een tweede keer te horen. De boodschap is dus: ook voor ‘oude rotten’ kan de informatie interessant genoeg zijn om te komen luisteren. En met name de nieuwe leden van de PZV die er afgelopen keren niet bij waren: “jullie hebben echt wat gemist!”

Zorg dat je er volgende keer bij bent.

Han van Pelt

DROOGVALLEN We slaan de ondiepe of zelfs droogvallende havens altijd over. Met een scherpe kiel moet dat nu eenmaal. Maar is dat wel zo? Ook zonder kimkielen kun je op heel veel plaatsen goed droogvallen; je vaargebied krijgt daarmee nieuwe perspectieven.

W Arend Jan Klinkhamer

ie al in Woodbridge aan de Deben geweest is heeft de gemakkelijkste manier van droogvallen al eens gezien. De jachthaven ligt achter een drempel waar bij hoogwater ongeveer twee meter water boven staat. Bij laag water houdt de drempel het water binnen en lig je aan bakboord aan drijvende steigers. Maar aan stuurboord, in de oude kom, is het zo ondiep dat de steiger bij laag water op de modder ligt. De boten zakken daar in een modderlaag die zo dik is dat de kiel de harde bodem niet bereikt. Geen last van ► PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

31

voorbijvarende boten!

Op deze manier kun je naar allerlei havens aan de Engelse Oostkust: aan de Blackwater kun je in Maylandsea aan het eind van een goed betonde kreek in een vijf meter dikke laag ‘glorious mud’ zakken. Aan de Swale kun je naar Faversham, een bijzonder mooi oud stadje waar je aan de stadskade kunt liggen of bij de Iron Wharf Boatyard, een voormalig rangeerterrein waar de wagons nu fungeren als werkplaatsjes in een doe-het-zelf boatyard waar de tijd al veertig jaar stil staat.

Droog staan In droogvallende havens met een harde(re) bodem moet je langs de kade op je kiel staan. Het schip moet stabiel op zijn kiel kunnen staan. De test is of het schip in de winter op een bok niet voorover valt; dan kan het in een haven ook goed droogvallen. We hebben met beide Rosa’s, de Victoire 933 met een 2 meter diepe vinkiel en de Warrior 38 met een 5 meter lange kiel al verscheidene havens op die manier uitgeprobeerd.

We geven onze werkwijze, opgebouwd met adviezen van allerlei plaatselijke zeilers, in dit stukje aan.

Voorbereiding Het is belangrijk dat je betrouwbare informatie hebt waar je kunt droogvallen, of het nu in modder is of langs de kade.

De modder moet diep genoeg zijn of de bodem voor de kademuur redelijk vlak opdat je niet voor- of achterover zakt.

Je kunt dat in een vaargids vinden (we gingen naar Faversham omdat Anje Valk dat heeft beschreven in de Vaarwijzer Engelse Oostkust) of je vraagt het na het aanleggen ter plaatse aan de havenmeester. Je kunt ook tevoren bij laagwater gaan kijken of op Google Earth in de Panoramio foto’s zoeken. Een goede gids voor droogvallen staat in de Practical Boat Owner van april 2012.

Bekijk vooraf hoe hoog het tij komt, wanneer je genoeg water hebt om binnen te komen en je plek te zoeken en hoe lang je

Faverham Stadskade

32

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

de tijd hebt om weg te komen als je geen plek kunt krijgen. Kijk dan ook of de hoogwaters in de komende dagen hoog genoeg zijn om weg te kunnen. In enigszins open havens is het nodig om te kijken of het weer stabiel is, met name of er kans is dat er aanlandige zeegang of deining kan ontstaan. Het loskomen kan een vreselijke stamppartij worden als het opkomende tij samengaat met een hoge binnenlopende deining.

Zoek een trap In de meeste havens kom je niet goed van boord als je niet bij een trap ligt, maar ook bij het aanleggen is een trap in de kademuur vaak erg handig. Op een keiharde bodem is een beetje deining in de haven al onplezierig: we stonden in Roscoff een keer op een betonnen plateau, het droogvallen ging gepaard met een heftige dreun in elk golfdal waarbij de kiel de bodem weer raakte. En dat gebeurde bij het loskomen opnieuw! In beide gevallen duurde dat zo’n tien minuten. We zijn een stukje verder op een grof zand bodem gaan staan en vielen na het volgende hoogwater zonder een enkel probleem opnieuw droog.

Vastmaken Om het verval op te vangen maken we altijd vast met lange voor- en achterlijnen; waarbij we de achterlijn vastmaken op de klamp aan de buitenkant zodat deze een zo groot mogelijke hoek met de kade maakt. We houden de voorlijn permanent op spanning met een 6 of 10 kilo paraplu-ankertje aan een karabijnhaak, zodat het schip niet te veel van voor naar achter zwiert. Met een lijntje aan de karabijnhaak kunnen we het anker voor vertrek weer aan boord halen (zie de foto). Als we droog staan zetten we een paar springen naar de trap op ongeveer de halve hoogte van het verval.

Om bij het droogvallen niet van de wal weg te vallen maken we de spinnakerval vast aan een lantaarnpaal of iets dergelijks. Vaak is daar geen gelegenheid voor; dan haken we

Rowhedge bij de pub

►

een klapblok rond het hoofdwant en zetten dit met een lijntje vast aan de trap of aan een bolder op de wal (een karabijnhaak rond het stag is ook goed, maar die maakt iets meer lawaai dan een klapblok). Het hoofdwant is daar sterk genoeg voor, het houdt het immers ook als we het schip onder meer dan 45 graden zeilen. We zijn altijd aan boord als het de eerste keer laag water wordt, vooral om te zorgen dat het schip op de goede manier droog komt te staan.

Als de lijnen dan goed staan, gaat het droogvallen de volgende keer ook goed.

In het begin geloofde ik dat niet, en ging ik er tegen het droogvallen altijd even uit om te kijken. Het kwam elke keer weer goed en nu slapen we meestal gewoon door.

1. Ankertje in de voorlijn

Problemen We hebben een keer een probleem gehad. In Rowhedge aan de Colne, bovenstrooms van Brightlingsea, lagen we een paar jaar geleden prachtig aan de green naast de pub, op een van de vijf staanplaatsen aan de kade.

Drooggevallen bleef de reling net op de hoogte van de kade, dus we stapten heel gemakkelijk aan de wal. Tijdens de avondwandeling zagen we dat de twee Engelse schepen die daar ook droog stonden geen lijn vanaf de top van de mast hadden, maar alleen een lijn horizontaal naar de voet van de mast.

Ik merkte dat er ook bij ons bijna geen spanning op de spinnakerval stond, dus: ‘do as the locals do’. Ik trok een lijn van de mastvoet (de mast staat bij ons in een goed aan dek verankerde pen) naar de lantaarnpaal en haalde de spinnakerval weg.

Tijd voor een borrel in de kuip. Tien minuten later voelden we plotseling de boot bewegen: ze viel van de kant af, naar de drie meter lager staande rivier!

Gelukkig hielden de lijn aan de mastvoet en de landvasten het; de elf ton Rosa bleef op vijftien graden helling hangen.

Voor de zekerheid hebben we de lijnen wel verdubbeld. Toen bleek dat we echt in een dorp lagen: de havenmeester bood ons haar logeerkamer aan. We hebben er geen gebruik van gemaakt, maar ze kwam de volgende ochtend het havengeld terugbrengen: voor zo’n oncomfortabele overnachting kon ze toch geen geld vragen!

Wat was achteraf de oorzaak? De

2. Achterlijn buitenop

Warrior heeft een halflange kiel met een compleet platte onderkant, op het breedste stuk 30 centimeter breed. We stonden onder een laag modder met de binnenrand van de kiel op een harde, hellende bodem. Het zwaartepunt van het schip stond dus zo’n tien centimeter buiten het steunpunt en daardoor vielen we naar buiten. Op de Victoire 933 hadden we daar nooit last van gehad want de vinkiel had een scherpe onderkant, dus we steunden altijd recht onder het zwaartepunt.

Nu we de trucs kennen hebben we er veel plezier van. In Bretagne zijn er verschillende havens waar je goed kunt droog staan: we zijn vaak in Roscoff geweest, zelfs aan het piertje van Carantec kun je droogvallen (alleen op 14 juli werden we weggestuurd, dan steken ze op de pier het vuurwerk af).

Aan de Engelse Noordzeekust kun je onder andere in Seahouses, Dunbar en St Abbs een plekje vinden. Maar ook voor onverwacht onderhoud kan het gemakkelijk zijn om droog te vallen: bijna alle havens hebben een plek om droog te vallen; zo hebben we in Perros-Guirec een keer een resonantie in de schroef verholpen en ook in de Ramsgatetochten hebben al een paar keer PZV-schepen een tij droog gestaan (alleen letterlijk).

De foto's: 1. Ankertje in de voorlijn.

2. Achterlijn op de buitenkant houdt het schip bij de wal.

3. De lijn met een karabijnhaak om het hoofdwant voorkomt omvallen; springen aan de trap houden het schip op zijn plek.

4. Een klapblok om het hoofdwant geeft minder lawaai dan een karabijnhaak.

3. Lijn hoofdwant en spring

4. Klapblok aan de wal en ankertje

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

33

Z

oals in een ander artikel te lezen is, ligt onze boot in Kroatië. Het plaatsje heet Trogir en ligt 6 km van de luchthaven Split en ongeveer 1700 km van Son en Breugel. De laatste 5 jaar hebben we, pensionado-luxe, op de Adriatische zee rondgezeild met ligplaatsen als Venetië, Grado, Pula en Trogir.

Van april tot november verblijven wij gemiddeld 12 tot 14 weken aan boord, met tussenpauzes om thuis het gras te maaien, de post af te werken en het sociale netwerk op peil te houden. We rijden of vliegen op en neer.

Spijtoptanten Helaas doen we dus nooit mee met de PZV-zomeractiviteiten, hoewel dat mogelijk gaat veranderen in de toekomst. We hebben namelijk een one-way ticket geboekt naar Split eind mei en verlaten met pijn in de buik met onze Fiore het mooie Kroatië richting Nederland, niet wetende wanneer en of we daar ooit aankomen.

Er zijn voldoende mannen binnen mijn kennissenkring die graag even willen doorzetten richting Gibraltar – Azoren – ZuidEngeland – Scharendijke, maar dat zien we niet zitten en het zou zonde zijn zoveel mooie plekken voorbij te varen. We zijn ‘zondagszeilers’ en trekken er veel tijd voor uit en zouden deze route over het ruime sop met-z’n-tweeën-alleen ook niet durven te maken bij gebrek aan ‘echte zeebenen’.

Een schitterend zeiljaar Seizoen 2011 was geweldig mooi, perfect weer, goeie wind en we hebben heel veel kunnen zeilen. Er zijn oneindig veel mogelijkheden om van eiland naar eiland te varen en vele baaitjes waar je goed en beschut kunt ankeren voor de nacht. In juni zijn we zuidwaarts gevaren langs Dubrovnik naar Montenegro tot aan de Albanese grens. Een hele mooie tocht, vooral de Baai van Kotor is de moeite waard. Onderweg hebben we veel leuke mensen ontmoet, heerlijke visjes

34

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

f iore gegeten, veel gezien en ook de boot heeft het prima gedaan.

Montenegro, Baai van Kotor Eind augustus hebben we er een extra boot bij gehuurd voor een weekje met het hele gezin samen. We gingen veel samen voor anker, maar we hebben in de baai voor de oude stad Split door een vervelende golfslag ook bijna in de problemen gezeten. Door enkele golven vanuit zee sloegen bijna de masten tegen elkaar. Met moeite, snelheid en veel mankracht hebben we schade kunnen voorkomen.

Tip… ga bij ankeren met twee boten in de ‘soixante-neuf’ positie liggen.

Het plan is om deze zomer over te steken naar Italië. Vanaf het meest westelijke Kroatische eilandje Lastovo naar het westen te varen naar Vieste of langs de kust naar het zuiden, langs Montenegro en via Albanië en daar over te steken naar de zuidpunt van de laars van Italië.

In de Straat van Messina moeten we beslissen of we langs de noordkust van Sicilië gaan om dan over te steken naar Sardinië en later Corsica of dat we via de westkust van Italië, Napels en Rome de bermtoerist gaan uithangen rond de Concordia. � Heeft er iemand binnen de club ervaring met deze route of adviezen hierover? Heeft iemand nog navigatiekaarten van dit gebied in de lade liggen? Ik heb zelf nog geplastificeerde kaarten van Kroatië ter beschikking; iemand interesse?

Carel Bloemen

com

SCHADECoach

Uw claimexpert

Heeft uw boot schade opgelopen? U benadeelt uzelf als u de schade zelf regelt en geen gebruik maakt van onze (voor u) gratis hulp!

Is uw schadeclaim afgewezen? Lees onze website zodat u niet hoeft te zeggen: ’had ik dat maar eerder geweten!’ Schadecoach.com info@schadecoach.com Postbus 49 7037 ZG Beek

Lion Sails Holland b.v.

Kwaliteitszeilen uit eigen werkplaats Veerhaven 1b 4485 PL Kats (Zld.) Tel: 0113 - 600291 Fax: 0113 - 600249

Lion Sails

Internet: www.lionsails.nl E-mail: info@lionsails.nl Handelsregister Middelburgno. 22026358

Openingstijden: maandag t/m vrijdag 8.00 - 17.00 uur, zaterdag van 10.00 - 13.00 uur

PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, MEI 2012

35

- RANGE CRUISER-SERIE -

STYLE IN STEEL: MEER DAN 60 JAAR PASSIE VOOR UW VAARPLEZIER

430

36

450 sedan variotop ������������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������������������� ���������������������������������� PZV ZEEZEILEN,������������������������������������������������������������������� NUMMER 1, MEI 2012