ZEEZEILEN Jaargang 28 nummer 1, Januari 2009 www.pzv-zeezeilen.nl
Uitgekeken
Ramsgate Blikseminslag
KALENDER 14 15 5 12 5 7 14 16
Jan Jan Feb Feb Mrt Mrt Mrt Apr Apr Mei
Woensdag
Donderdag Zaterdag
Zaterdag
Zeezeilen nr. 1 verschijnt Basiskennis marifonie Tochtplanning Antarctica, Lothar Ilzhöfer Getijden, Arend Jan Klinkhamer Sluiting kopij Zeezeilen nr. 2 Excursie Krammersluizen Betonning en dagmerken Excursie Future Land Ramsgatetocht (t/m Zondag 24 mei)
INHOUD 3 4 6 7 8 10 12 13 15 17 20 21 22 23 24 25 25 26 28 29 30 37 41 42
2
Redactioneel Van de Voorzitter Schipper en Schip Nieuwe leden Kraaiennest Schipper en Haven Puff in Turkije Van pleister tot Ziekenboeg Snertzeilen ALV Blikseminslag Even wat laten horen Jachthaven in Goes Volkerak Zeiltocht Winterprogramma Zeezeilers in Friesland Summertime Thuis in de Kombuis Avond over Getijden Ramsgate Enquête Belevenissen Zeilen op de Méditerranée Techniek & Vaarpraktijk Watersport in Zeeland Zwitserleven gevoel Zeemanstaal
Hans van Reenen Philip Beekman Henri Boetzkes Carel Dijkmans Dico van Ooijen en Yvonne Verschure Michelle Blauw Annemieke Stallaert Redactie Charles Thomas Annemieke van der Meij Gerard de Graag Bas Ziekenheiner Caroline Wiedenhof Rolien Lucassen Theo Bouwman Floris Boele Annemarieke Stallaert Aankondiging Leo van Leeuwen Carla Auer Herman van den Broeck Vijf artikelen Annemieke Stallaert Bas Ziekenheiner
77
o
De Puff is weer on-line.
o
De Cadans deze zomer naar Vileine.
o
De Ramsgate houdt de gemoederen weer bezig.
o
31-ste Ramsgate in de maak.
o
Blaoser te koop?
o
D'n Uitkijk heeft de kraaienmars geblazen.
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Redactioneel We staan aan het begin van een nieuw jaar 2009 De schepen rusten in het late seizoen en wachten roerloos de nabije winter! Om maar eens wat te parafraseren op de woorden van een beroemde Nederlandse dichter.
en dat wilden we graag. Met wat artikeltjes over techniek, vaarpraktijk en `lessons learned’, enkele tochtverhalen met de nodige humor, informatieve artikelen, wat poëzie, en tenslotte enige vóórinformatie over wat er in 2009 te gebeuren staat. Als redactie hebben we weer een goed gevoel bij dit nummer en we hopen dat dit straks ook voor u geldt. Wat die redactie betreft: op deze plaats wil ik graag nog even melden dat Marja Snoeyen per 1 januari 2009 haar plek in de redactie van Zeezeilen verruilt voor een plek in de Ramsgate Commissie. Marja, bedankt voor het werk wat je de afgelopen jaren binnen de redactie hebt verzet. En veel plezier in je nieuwe rol. We blijven elkaar tegen komen!
vertrouwde advertenties niet meer in dit nummer voorkomen. In goed overleg met deze adverteerders is besloten de contracten met hen niet te continueren. Gelukkig hebben we ook nieuwe adverteerders. Graag vraag ik dit keer uw aandacht voor een nieuwe advertentie, en wel die van Roschmarine, een bedrijf dat zich toelegt op innovatieve producten voor de watersport. Surf eens naar hun website en zie zelf wat voor producten dat zijn. Overigens kunnen we nog steeds nieuwe advertenties gebruiken, maar dat wist u immers…? Tenslotte: voor wat betreft het kersverse 2009 wenst uw redactie u en de uwen alle goeds, waaronder zeker ook veel zeilgenoegen!
U zult wellicht opmerken dat ook enkele
Van de Voorzitter
Hans van Reenen
M
aar ondertussen wordt er al weer druk gedacht over, en gewerkt aan, allerlei activiteiten voor het jaar 2009. Voorbereidingen voor de komende Ramsgatetocht, het nieuwe zomer programma, activiteiten en lezingen georganiseerd door de wintercommissie en `last but not least’ de volgende jaargang van Zeezeilen. Het eerste nummer van die jaargang ligt hier voor u. Als redactie hebben we u, na het verschijnen van het vorige nummer van Zeezeilen per `direct mail’ geattendeerd op de sluitingsdatum voor de kopij voor dit nummer. Ook hebben we u om kopij gevraagd. En nu hebben we verheugend nieuws! Op onze oproep hebben we een verrassend aantal spontane bijdragen ontvangen. Zoveel zelfs, dat we die bijdragen niet eens allemaal in dit nummer kwijt kunnen. En dat geeft ons een heel lekker gevoel. We hebben graag wat artikelen `op de plank’, om niet bij het maken van ieder nummer het gevoel te hebben voortdurend achter de feiten aan te lopen. Die `direct mailing’ houden we er dus in. Ook na dit nummer mag u weer zo’n mail van ons verwachten. Zeezeilen 2009/01 is lekker gevarieerd,
De Ramsgate tocht is een belangrijk symbool van onze vereniging, geworteld in het verlangen om naar open zee te koersen.
Philip Beekman
H
onderden zeuntjes hebben op deze manier kennis gemaakt met zeilen op zee en met onze vereniging. Lidia Roesink heeft gedurende vele jaren leiding gegeven aan deze activiteit, en is voor ons een onschatbare bron van inspiratie en kennis over mogelijkheden en onmogelijkheden van een dergelijke tocht. In de afgelopen ALV hebben we Leo van Leeuwen als nieuwe voorzitter van de Ramsgatecommissie kunnen begroeten. Op een ander moment zullen we graag
uitgebreider stilstaan bij deze wisseling van de wacht, maar graag wil ik hier namens de PZV aan Lidia al grote dank uitspreken voor de belichaming van dit voor ons zo belangrijke evenement. In dezelfde ALV heeft Piet Lucassen, mede namens een aantal andere leden - waaronder gerespecteerde ex-vlootvoogden - een oproep gedaan om ons op enkele aspecten van de Ramsgate, als kroonjuweel van de vereniging, te herbezinnen. In het bijzonder ging het daarbij om het tochtconcept en de relatie tussen Vlootvoogd, Ramsgatecommissie en Bestuur enerzijds en Voorzitter van de Commissie en Bestuur anderzijds. Inmiddels heeft het bestuur een aanvullend gesprek gehad met respectievelijk de betrokkenen en de Voorzitter van de Ramsgatecommissie, heeft het een aantal besluiten ter zake genomen waarover het u op een passend moment nader zal informeren en heeft Leo zijn werk als voorzitter voortvarend opgenomen met een enquête onder schippers en opstappers. Elders in dit nummer staat een samenvatting van het eerste deel van deze enquête, betreffende de schippers. Na completering van het beeld met de resultaten van opstappers, zal de Ramsgatecommissie dit alles als input meenemen bij de planning van de Ramsgatetocht 2009. Wij zijn benieuwd naar de uitkomst hiervan en wensen de Ramsgatecommissie veel succes toe bij haar werkzaamheden.
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
3
Schipper en Schip 4
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
S
inds mijn aantreden als lid van PZV in 1994 had ik het plan om ooit een eigen schip te hebben. Dit hing samen met mijn droom, om na het (vervroegd) stoppen met werken een lange reis te gaan maken. In eerste instantie was het concreet ‘een wereldreis’. Maar omdat ik die reis niet alleen wil gaan maken, en mijn wederhelft een iets grotere drempel over moet als het gaat over varen op groot water, is dat doel bijgesteld tot ‘een lange reis’. Echter zonder aanduiding hoe lang dat zal zijn. Het enige dat nu redelijk vast staat is, dat het zal beginnen met een uitgebreide verkenning van de Middellandse Zee.
Een stoer en degelijk schip … Voor dat doel moest er dus een stoer en degelijk schip komen dat tegen een stootje kan, en waarmee we qua onderhoud en reparaties gemakkelijk overal in de wereld terecht moeten kunnen. De keuze is daarom gemaakt voor een stalen schip. Omdat een schip van voldoende afmeting (minimaal 36 voet) toch wel een knappe duit kost, heb ik ervoor gekozen om niet alvast een kleiner polyester schip te kopen om toch te kunnen varen. Ik ben opstapper gebleven tot de tijd rijp was voor de aanschaf van ons eigen schip, ca. 2 tot 3 jaar voor vertrek, zodat we het nog zouden kunnen aanpassen aan onze wensen en behoeftes. Ruim een jaar voor de geplande
aanschaf zijn we begonnen met zoeken naar het juiste schip. We hebben tientallen boten gezien en bezichtigd. Na een paar bezichtigingen werd de groep boten waar we belangstelling voor hadden beperkt tot een paar merken en types, namelijk Koopmans, Van de Stadt, Carena en een enkele one-off.
Een koele kijk doet wonderen! Een van die one-offs vonden we erg aantrekkelijk qua afmeting (40 voet) en uitvoering. Daar hadden we dus wel zin in! Alleen de toestand van de motor was een beetje onduidelijk en de ankerbak vertoonde ook wat zwakke plekken. Daarom besloten we om een aankoopkeuring uit te laten voeren. Dat bleek een goede beslissing: tijdens de keuring werden enkele zaken onder onze aandacht gebracht die in eerste instantie niet zo erg leken, maar die toch wel behoorlijke reparatiekosten met zich mee zouden gaan brengen. Het was in ieder geval die 1.100 € van de keuring waard geweest: het heeft ons voor meerdere duizenden Euro’s aan onkosten bespaard. Bijkomend voordeel van de keuring was, dat we nu ook veel beter wisten waar op te letten bij de bezichtiging van volgende boten.
Onze keuze: een Van de Stadt, type Zeehond Uiteindelijk is onze keuze gevallen op een Van de Stadt, type Zeehond, van 38 voet. Ik was eigenlijk direct al ‘verliefd’ op het schip, toen ik haar foto op het internet zag. Het was op een zondagmorgen. We hebben meteen de eigenaar gebeld of we diezelfde dag nog konden komen voor een bezichtiging, en dat was goed. Het was wel een heel eind naar Franeker, want daar lag ze op de kant. Ook na de bezichtiging was ik nog steeds heel enthousiast. We hebben toen nog niet meteen het grote besluit genomen, maar een afspraak gemaakt voor de week erna, om nog een keer te komen kijken. Echter, ook na de 2e bezichtiging, die een grondige inspectie van de boot inhield zonder aanwezigheid van de eigenaar, bleven we enthousiast en dus zijn we tot koop overgegaan. Er zat wel een mankement aan de boot, gemeld vóór de aankoop. En dat hield in dat het water uit de hoofdwatertank een vieze bijsmaak had, die er niet uit te krijgen was. Daarom was er naast de 350 liter hoofdtank nog een roestvrij
stalen tank van 70 liter ingebouwd. Er van uitgaande dat er in ieder geval een methode gevonden zou moeten kunnen worden om het water van de hoofdtank weer drinkbaar te maken, hebben we dat geaccepteerd. Het euvel bleek ook te verhelpen, maar dat is een verhaal voor een volgende keer.
Uitkijk?
Best tevreden! We hebben nu twee seizoenen met d’Ark gevaren, en we zijn er best tevreden mee. Het is wat we ervan verwachtten: een stoer schip dat tegen een stootje kan. Daarbij heeft ze een prachtige lijn en is ze gebouwd door een vakman, die wist waar hij mee bezig was en die alleen de beste materialen heeft gebruikt. We hebben in de tijd dat we er nu mee varen al diverse spontane opmerkingen en reacties gekregen, dat we zo’n mooi schip hebben. Als je vraagt om af te mogen meren aan een schitterende oude sleper, en het antwoord van de ‘schipperse’ is: “Nou, zo’n mooi schip heb ik graag langs me”, dan doet dat toch wel iets! Ze is geen snelle zeiler, maar met haar 11 ton mag je dat ook niet echt verwachten. Hoewel, op koersen vanaf halve wind en ruimer kan ze goed met de hele vloot mee. Het voordeel is dan weer, dat ze in onrustiger water heel gedempt en comfortabel vaart, wat een kwaliteit is waar de ‘schipperse’ het grootste belang aan hecht.
De uitkijk
I
n Zeezeilen 2008/03 zinspeelde hij er al op, onze ’Uitkijk’ is met pensioen. Hij voelde zich oud of ‘out’, of allebei, en zag het daarboven, met zijn hoofd in de wolken, dus kennelijk niet meer zitten. Naar zijn zeggen gaat ‘ie nu gewoon weer lekker varen. De redactie dankt hem voor de ontegenzeggelijk goed bedoelde, nu en dan best wat kritische, waarschuwingen en raadgevingen, waarvan hij ons in een aantal achtereenvolgende nummers van Zeezeilen heeft voorzien. Het is goed dat dit soort geluiden de ruimte krijgt binnen ons blad, vinden wij. Nieuwe ronde, nieuwe kansen, is nu ons standpunt, en we willen dan ook met ingang van Zeezeilen 2009/02 graag de mogelijkheid openen voor een nieuwe rubriek, waarin leden bij toerbeurt de gelegenheid krijgen om in een korte column hun mening te geven over zaken binnen PZV die hen ‘na aan het hart liggen’, dan wel die hen ‘aan het hart gaan’. Een soort ‘maak van je hart geen moordkuil’, dus. We zijn benieuwd wie als eerste van deze gelegenheid gebruik wil maken en zien uw reacties dan ook met belangstelling tegemoet.
de Redactie
Henri Boetzkes
Leden helpen advertenties werven! Uitkijk is dood PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
5
Nieuwe leden E
en zeezeilvereniging in Eindhoven. Het moet niet gekker worden. Wel leuk voor mij. Pas vorig jaar ben ik begonnen met zeilen. Al vanaf mijn jeugd heb ik aan de waterkant met jaloezie staan kijken naar mensen met stralende gezichten aan boord van een zeilboot. Dat wilde ik ook nog eens. Maar les nemen kwam er nooit van. Tot vorig jaar dus. Een geplande vakantie ging niet door, en ik had een week ruimte om iets anders te doen. Ik ben, samen met mijn kinderen, CWO-1 kielbootzeilen gaan halen op de Maasplassen in Limburg. In een Valk. Ik vond het wel leuk maar er was weinig wind en ik dacht: `is dit het nou?’ Tegen alle goede raad in, ben ik een maand later op het Markermeer gaan proeven aan kajuitbootzeilen, en daar haalde ik mijn CWO-1 kajuitbootzeilen. Dit begon er al op te lijken. Windkracht 3-5 gehad en daarbij kwam bij mij ook zo’n stralend gezicht te voorschijn. Maar ik wilde meer ervaren. Hoe zou het op zee zijn? Ik hoorde dat ik daarvoor bij de Zeezeilers van Marken moest zijn. Ik heb zelfs een week vrij genomen in oktober en heb daar een cursus IJsselmeer/Waddenzee gevolgd en mijn CWO-1 zeezeilen gehaald. Toen was ik helemaal verkocht. Er werd me daar geadviseerd mijn vaarbewijs te halen. En om ook wat langere trips mee te kunnen maken, was het ook Paul Smolders wel handig om meer over kustnavigatie te weten. Ik ben daarom in de wintermaanden maar aan het studeren geslagen en heb kustnavigatie, en vaarbewijs 1 en 2 gehaald. Dit jaar heb ik met de Zeezeilers een week in de Solent gevaren (prachtig gebied) en een week op de Noordzee langs de Nederlands/Belgische kust met windkracht 6-8. (Het plan was een oversteek naar de Oostkust van Engeland, maar dat kon door het weer niet doorgaan). Ik heb erg genoten van deze ruige tocht. Omdat ik tijdens de door PZV georganiseerde evenementen telkens bezet was, had ik nog geen ervaring met de vereniging waar ik ondertussen al wel lid van geworden was. Eindelijk had ik een weekend vrij en wel voor het `Rondje buitenom’. Ik had de eer mee te mogen met de schippers (Jacqueline en Wim) van de Xinia. Makkelijk was het niet voor me, maar ik heb veel geleerd op deze snelle boot van twee grootmeesters in het leren. Later heb ik met Wim nog een tocht gemaakt van Muiden naar Wemeldinge, waar we alle weersomstandigheden over ons heen gekregen hebben (zelfs een zandstorm). Ziehier, ik kan mijn hele zeilhistorie binnen 500 woorden opschrijven. Dit zullen niet veel PZV’ers mij na kunnen doen. Ik hoop bij jullie nog veel te genieten en te leren over het zeilen, en kijk daarom uit naar het programma van het volgende seizoen.
M
et BM’s zonder motor zijn we op jeugdige leeftijd (eind 60er jaren) al voorzichtig door de binnenwateren van Friesland en Zeeland getrokken. En nadien hebben we het IJsselmeer verkend met een Wibo. We hebben veel met vrienden meegezeild en ons eerste eigen schip dateert van begin ’80. Een Seamaster 925. En daarna kwam een HR Rasmus 35. Met deze schepen hebben we vanuit Zeeland veel gehopt langs de Belgische kust, en hebben we de oversteek naar Engeland gemaakt. En dus zijn we ook al vaak zeeziek geweest. De Windjager (Rasmus 35) hebben we met pijn in het hart verkocht, vanwege een detachering van enkele jaren in het verre buitenland. ○ Zeezeilen is `mótoren’. ○ Vervelende golven betekenen zeeziekte/ellende. ○ Het leukste is aankomen in een gezellige haven. ○ Er is altijd ‘wat’ met zo’n boot. Allemaal bekende gezegdes, die voor mij af en toe wel realiteit zijn en toch… ’t blijft trekken. En we zouden het enorm missen als er niet meer werd gezeild en niet meer geknutseld kon worden. Conclusie: ik ben geen echte wedstrijdzeiler en heb ook nog niet Carel Bloemen de kick gehad van dagenlang geen land te zien. Als goed schipper zoek ik natuurlijk wel altijd een excuus als iemand me voorbij zeilt; dat blijft kriebelen! Bij terugkeer in Nederland, verknocht aan het mooie weer in een subtropisch klimaat, zijn we ieder jaar rond juli gaan huren in de Middellandse Zee; Turkije, Griekenland, Kroatië, Italië en Spanje. Veel ervaring hebben we opgedaan met zwembroekenweerzeilen-mótoren-ankeren en in het water afkoelen. Een bimini leerden we als belangrijk ervaren; een zeiljack bleef thuis en gelukkig zijn we verschoond gebleven van regen of stormen in al die jaren. Dat het daar niet altijd rozengeur en maneschijn is, hebben we inmiddels eveneens ervaren. Afgelopen jaar, midden op de Adriatische Zee, hebben we dan toch de gevreesde storm (Bora) meegemaakt… windstoten tot 56 kn op de teller, angstaanjagende luchten, donder en geweld, regen en grote hagelstenen en geen 10 cm zicht naast de boot. Een ervaring die goed is ‘n keer mee gemaakt te hebben, maar van mij mag het bij één keer blijven. Inmiddels heb ik enkele jaren geleden gezond en wel mijn job aan de kapstok gehangen en hebben we voor onze inmiddels aangeschafte Najad 370 gekozen voor een ligplaats in Italië (Grado). We verkassen in 2009 naar Kroatië, Veruda, ten zuiden van Pula. Van hieruit hebben direct toegang tot het Kroatische `1000 eilanden’ gebied. Uiteindelijk met het plan t.z.t. terug te komen naar Nederland, echter beslist niet voor het weer, maar meer voor de sociale omgeving.
6
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
H
Opstappers gezocht?
allo allemaal, ik ben Dimitri Abbing. Ik ben getrouwd met Anneke en heb een zoon van 16 maanden, Mees. Mijn leeftijd is 37 jaar, ik ben geboren in Eindhoven en ben docent brood/banket. Dankzij Anneke en haar familie ben ik in aanraking gekomen met het zeilen. Haar familie bestaat uit fervente zeilers, op open zeilboten in Friesland. Daar heb ik mijn eerste zeilervaring opgedaan. Al snel had ik door dat ik daar meer mee wou doen. En ik kreeg mijn vader zo enthousiast dat hij hier in mee ging. Bij elke gelegenheid waarbij iets te vieren viel huurden we een zeilboot met schipper, of we gingen mee op klippers. Het resultaat hiervan was dat hij na verloop van tijd een zeilboot kocht, een Zeeuwse schouw, en met behulp van een instructeur probeerden we zo samen het zeilen onder de knie te krijgen. Helaas is de boot na twee jaar verkocht, omdat hij opzag tegen het vele onderhoud. Dat is inmiddels al weer acht jaar geleden. Mijn verlangen naar het zeilen is hierdoor echter niet minder geworden, integendeel. Ik grijp nog steeds iedere gelegenheid aan om aan boord van een zeilboot te komen. Inmiddels ben ik over zeilen en zeiltochten ook een hele stapel boeken verder. Het laatste boek had als titel `Total loss’ en is geschreven door J. Coote (45 rampverhalen van zeiljachten die op zee vergaan zijn). Ook na het lezen van dit laatste boek wil ik niets liever dan zeilen. Toen ik van vrienden hoorde over de PZV en dat je daar mogelijk de kans kreeg om als opstapper mee te gaan, moest ik deze kans pakken. Ik verheug me op de eerste kennismaking en mijn eerste zeezeiltocht. WIE NEEMT ME MEE?!?
I
n 1964 ben ik met zeilen begonnen in een Vrijheid en dat heb ik met veel plezier een aantal jaren gedaan in de Friese wateren. Daarna ben ik overgestapt op tjalken en aken en heb veel tochten op IJsselmeer en Wadden gemaakt. Thans ben ik opstapper op de Maenkind van Jan Otten, en ik hoop nog vele jaren met hem samen te kunnen zeilen, ook in PZV verband. Mijn eerste kennismaking met de vereniging was het afgelopen Waddenweekend, waar ik bijzonder van heb genoten. Ik spreek de hoop uit deze gezellige zeiltochten nog vele malen te mogen meemaken.
Chrisje VĂślker
Dat was het Kraaiennest
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
7
Schipper en Haven
Herinnering aan St. Annaland. Denkend aan Stalland, zie ik spierwitte zeilen door kreken vol klei en klonters gaan, zandplaten, vogels en boten voor anker met mensen die wachten op wind, zon en maan; allen bezield met hetzelfde verlangen, zeilen omhoog en de wateren op, de wind in de rug en de zon op de wangen, soms kleddernat haar of een storm pal op kop; en in de verte zie ik de bruggen als kleurloze regenbogen staan, waarover mensen in blikken trommels en in de file naar zee toe gaan; denkend aan ‘t land van de Heilige Anna ruik ik de lucht van de Krabbenkreek zie ik de molens, ze malen mijn manna waarvan ik geniet aan het eind van de week.
St. Annaland, ofwel Stalland, mooie en unieke haven aan de Krabbenkreek
W
ij liggen alweer vele jaren met onze Vrije Vogel in de jachthaven van St. Annaland, op het eiland Tholen in Zeeland. Vanuit onze woonplaats Eindhoven met de auto zeer gemakkelijk binnen anderhalf uur te bereiken, files komen op dit traject maar zelden voor, zelfs in het hoogseizoen. Met openbaar vervoer begint het overigens al op een echte safari te lijken. Dan is het een dagvullende aangelegenheid, vooral in het weekend, als het aantal busritten van en naar het dorp tot een absoluut minimum is teruggebracht. Maar het zeilwater is prachtig, het schone stromende zeewater van de Oosterschelde, met tegenover de haven de zandplaten van de Krabbenkreek, waar je als er geen of weinig wind is, heerlijk kunt ankeren. Zodra we de haven uit zijn zeilen we op het beste binnenwater van Nederland!
Oorsprong van de naam
Waar komt de naam St. Annaland eigenlijk vandaan? Een stukje uit de 8
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
geschiedschrijving: `……dat in den jaare van 1532 door zekere Anna van Bourgondiën, Vrouwe van Ravensteyn, Wijnendale etc. etc. deze polder en schorren zijn ingedijkt geworden en door gezegde Anna van Bourgondiën uitgegeven is, die daar tenzelven daage eene kerk heeft gestigt, die zij aan de heilige Sint Anna heeft toegewijd (daar zij van het Roomsche geloof was). Voorts heeft zij aan die plaats met zinspeling op die Sint Anna het wapen gegeven eener vrugtbaare en steeds voorttelende vrouw, hetwelk dan tot heeden is gebruikt’. Als kleuren werden aangegeven Koningskleur op grasgrond, d.w.z. goud op groen, het is echter in blauw verleend. Anna van Bourgondië heeft de kerk overigens niet zelf gesticht; zij was al in 1508 overleden en de kerk is – zoals beschreven - pas in 1532 gesticht. Wel
had zij al in 1475 toestemming gekregen het gebied te bedijken. Ze kan dus wel als stichtster van Sint Annaland worden aangemerkt. In de Cronijk van Zeeland (1696) wordt als wapen een veld van keel [vermiljoenrode kleur, red.], met een achtpuntige ster van goud gegeven. Dit wapen zou een verband kunnen hebben met Kralingen, maar een relatie is niet bekend. Een andere verklaring van de ster is dat het een verbastering is van het wapen van Kleef (een karbonkel van goud op een veld van keel, vgl. Uden en Zevenaar). Anna van Bourgondië was namelijk getrouwd met Adolf van Kleef. Na de reformatie was de beeltenis van de H. Anna niet meer acceptabel en werd misschien teruggegrepen op een ander wapen dat verband hield met Anna van Bourgondië. Hierbij kan de karbonkel zijn gewijzigd in een ster. Het wapen met de ster is verder overigens niet bekend; de heerlijkheid voerde in de 18e eeuw een zegel met daarop de H. Anna. Dit zegel heeft model gestaan voor het latere gemeentewapen. Het is wel grappig om te zien dat de ingang van de kreek eigenlijk mosselkreek heette, en de afstand vooral werd uitgedrukt in
and, len i
er achten aan;
ngen,
angen, aar p kop;
s
d a
ek
na
e week.
Gezicht vanuit de Krabbenbeek, ca 1690
. Annaland.
van Moerland bleek in de gemeenteraad de doorslag te geven en hiermee was tevens de naam van het latere clubschip geboren. Helaas werd deze euvele daad meteen het einde van de politieke carrière van de oude Moerland.
looptijd. Ook is duidelijk te zien dat de oude haven in het dorp lag, terwijl de huidige haven er buiten ligt.
De mannen van het eerste uur.
Een zeer klein aantal, drie of vier watersporters, of eerder natuurliefhebbers, hadden destijds hun domicilie in het grotendeels droogvallende haventje van St. Annaland. Ze hielden van de rust op het water, vissen, of het zoeken naar kreukels en lamsoren op de schorren. Zij waren de mannen die omstreeks 1963 aan de wieg stonden van de WSV St. Annaland en hun voorzitter was een zeer actieve boer, jager, visser en zeiler, Jo Kooijman. Volgens Jo begon de verandering met de watersnoodramp in 1953. Het Thoolse land was vernield door het kolkende water. Men greep deze situatie aan om tot herverkaveling van het eiland over te gaan. Als stimulans voor de landbouw en industrie kreeg St. Annaland een nieuwe haven, die dienst deed voor het vervoer van suikerbieten en graan per schip. St. Annaland lag nogal geïsoleerd en bewaarde afstand tot vreemdelingen. Het baarde dan ook nogal opzien, toen ene Jan van de Cloot met de Antigoon uit Antwerpen binnen liep en zich verbaasde over het gebrek aan een jachthaven en daaraan best iets wilde doen. Ook een enthousiaste visser, Gerard Polderman werd betrokken bij die eerste gesprekken, en men besloot tot actie. Het groepje van vijf enthousiastelingen wist van geen ophouden, overleefde drie burgemeesters, en er werd subsidie van CRM in den Haag aangevraagd. Het grote struikelblok was echter de gemeenteraad. Wethouder Moerland kwam ter plekke aan boord een kijkje nemen. Hij uitte zijn bezorgdheid over het verstoren van de zondagsrust. Kooijman bracht daar tegen in, dat toch ook de stedelingen van de rust en schoonheid van de Thoolse wateren zouden moeten kunnen genieten. Moerland sprak toen de historische woorden `Ik ben mede verantwoordelijk binnen de gemeente, wat buutengaets gebeurt moeten jullie zelf weten. Maar stel goede regels op, zodat de zondagsrust gewaarborgd is’. De ja-stem
In 1965 werd een deel van de gemeentehaven ingericht tot jachthaven, met de steigers A t/m J. Na eerdere afwijzing in de gemeenteraad, kwam er vervolgens in 1987 een uitbreiding met echte drijvende steigers. Als havenmeester uit die tijd is vooral Johannes den Engelsman bekend, zeer groot van postuur, zeer grote handen, en een stem waar geen enkele omroepinstallatie mee kon concurreren. Nog steeds vragen (oudere) Engelse bezoekers waar Johannes is, om hen een plaats te wijzen. Daarna is, dank zij de noeste (vrijwilligers)arbeid van het bestuur, de WSV snel opgestoten in de vaart der volkeren, wat resulteerde in een clubhuis op de dijk (uiteraard ‘Buutengaets’) ter vervanging van het wel tot op de laatste klinknagel versleten clubschip, met toiletten en douches op de wal, later nog een apart douche en toiletgebouw, aparte wasserette en gratis WiFi. Last but not least werd de jachthaven in 2007 aangekocht door de vereniging. Ook was er al in de tachtiger jaren door Louis Weterings, een van de eerste bestuursleden, een watersportbedrijf opgericht, wat in de loop van de jaren en na een aantal overnames, resulteerde in het huidige Busmaritiem, van de Valk makelaars, Kooij schildersbedrijf etc.. De verenigingshaven werd opgerekt tot 320 vaste ligplaatsen, en 50 ligplaatsen voor bezoekers. De bewaking van de jachthaven werd enige jaren geleden op vrijwillige basis op zich genomen door een wilde gans, door ons genaamd Antonia. Zij (of hij) was kennelijk niet meer in staat om met haar soortgenoten naar het zuiden te vliegen en besloot zich derhalve permanent in de haven te vestigen, op basis van kost en inwoning. Ze vervult ook een portiersfunctie, door (met name ’s winters) midden op de toegangsweg te gaan staan, en al gakkend een eetbare beloning af te dwingen. Vooral haar vaste leveranciers worden van grote afstand herkend en luidkeels aangekondigd. Je weet dan ook direct wanneer de havenmeester er aan komt. Wijzelf kregen in 1986 met onze Kalik 33 een zwerversplaats in Stalland, wat een verademing was na enige jaren achter de sluis van Dinteloord. Op getijdewater liggen betekende in het begin wel, dat de boot af en toe behoorlijk scheef lag.
Er werd namelijk wat Zeeuws ‘zunig’ gebaggerd, en boten met 2 m diepgang waren er niet zo veel. Maar dat is in de loop van de jaren aardig verbeterd. Met de huidige Vrije Vogel, met een diepgang van 2,50 m loop ik alleen met laag water en oostenwind wel eens vast. Vanuit Brabant, België en Duitsland is Annaland zonder oponthoud door files (anno 2008) eenvoudig te bereiken. Nog steeds geeft het uitzicht over de Krabbenkreek, al of niet onder het genot van een drankje, ons een gevoel van vrijheid en rust, wat voortreffelijk verwoord is in een gedicht (zie kader) van een helaas veel te vroeg overleden vriendin, Dini van de Brink. Veel actuele informatie kunt u natuurlijk vergaren op de Website van de WSV St. Annaland: www.wsv-sint-annaland.nl Wat de toekomst St. Annaland brengt is nog maar afwachten. Ook hier hebben projectontwikkelaars een begerig oog laten vallen op een van de laatste stukjes rust in Zeeland. De kade dreigt ten offer te vallen aan torenflats (tegenwoordig appartementen en penthouses genaamd), afgewisseld met (dure) laagbouw, etc. Ach, de `vooruitgang’ drijft ons vanzelf de zee op, waar we, na tussen de belastinggeldstortplaatsen genaamd windmolens door te zijn gelaveerd, in de smalle strook tussen dumps en traffic lane, misschien nog iets kunnen vinden van wat we `in vrijheid zwerven op zee’ plachten te noemen. In ieder geval zal ik dan mijn herinneringen koesteren over hoe het eens was in Stalland en daarbuiten.
Carel Dijkmans (Literatuur : Smallegange, 1696; Van den Bergh, 1878; Van der Meulen, 1889; Brief Hoge Raad van Adel, d.d. 22-02-1996. Voor de beschrijving van mijn thuishaven St. Annaland heb ik veel kunnen ontlenen aan de annalen en verhalen uit het clubblad van WSV St. Annaland.) PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
9
Puff in Turkije: (Non)Communicatie?! Zoals jullie weten is Puff in 2007 via BelgiĂŤ, Frankrijk en Duitsland de Donau afgezakt naar de Zwarte Zee. Via Istanbul zijn we langs de Turkse kust naar Kemer gezeild waar we in december 2007 zijn aangekomen.
D
it seizoen hebben we een rondje om de EgeĂŻsche Zee gemaakt. Begin april zijn we uit Kemer vertrokken en zijn we langs de Turkse Westkust terug gevaren, overgestoken naar Lesbos, Limnos en Samotraki en naar de noordkust van Griekenland: Porto Lagos. Vandaar door naar Thasos en verder westelijk naar de Kalkidiki. Na op gepaste afstand langs Athos met de orthodoxe kloosters te zijn gevaren (vrouwen moeten minimaal een mijl uit de kust blijven), zijn we overgestoken
Amorgos Klooster
10
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
naar de Noord Sporaden, de Volosbaai en tussen Evia en het vaste land van Giekenland door tot vlak bij Athene gevaren. Na een bezoek aan deze stad en via een aantal Cycladische en Dodecanesische eilanden is Puff eind november aangekomen in Netsel Marina in Marmaris waar we overwinteren.
Communicatie
We zijn dan wel een eind weg van Nederland, maar we willen wel graag op de hoogte blijven hoe het met familie, vrienden en kennissen gaat. Contact zien te houden is dus heel belangrijk. Vandaar dat we het nu over communicatie willen hebben. Vooral omdat afgelopen zomer bij de Kalkidiki het scherm van de computer voor altijd zwart bleef: Non-communicatie dus en heel erg balen. Niet alleen de Puffbijdrage voor Zeezeilen ontbrak, maar je bent ineens heel erg geïsoleerd en onthand. Uiteraard hebben we een mobiele telefoon bij ons die altijd aanstaat, zodat we altijd bereikbaar zijn. Maar voor alle andere zaken heb je toch je computer nodig. Daarvoor hebben we een data-kaart (GPRS, UMTS en HSDPA; de afkortingen zeggen ons niets!!), waarmee we kunnen e-mailen en internetten. Internet gebruiken we vooral voor de grib-files, voor weerinformatie en bankzaken (wij gebruiken Ugrib, www.ugrib.us, dat je gratis kunt downloaden). In Griekenland vind je de ‘wind - en weertoestand’ ook op de Poseidon-website. Als je in of bij havens ligt, gebruik je de wifi-connection van de haven of (met name in Turkije) één van de cafés op de kade. Als die een beveiligde wifiverbinding hebben krijg je meestal gelijk de inlogcode als je een kopje koffie gaat drinken en even om de code vraagt, waarmee je veel meer dan de kosten van de koffie aan telefoonkosten uitspaart! Het bijwerken van de Windows bestanden (wat bij Vista erg vaak gebeurt) en van de Norton beveiliging zetten we uit als we met onze datakaart werken. Wij betalen namelijk iedere Megabyte en dan kan het behoorlijk oplopen met die downloads. Als we weer wifi-verbinding hebben moeten we er dus alert op zijn om Windows en de virusbeveiliging bij te werken.
Kelova kasteel
hebben we zowel een rondom ontvangende als een richtingsgevoelige wifi-antenne aangeschaft die we overigens nog moeten uitproberen. Maar de Duitser die hem ons heeft aanbevolen ontving 18 stations, op dezelfde plaats waar wij er maar 3 ontvingen! (U-tenna; www.wifi_link.com met underscore ertussen). Tussen al die ontvangende stations zitten er altijd wel een paar die ‘onbeveiligd’ zijn, waardoor we dan via skype voordelig kunnen bellen (2 cent i.p.v. 24!) en ook gratis aan weerinformatie op internet kunnen komen. Hierdoor krijgen wij de kosten van de antennes er snel weer uit. Toen de computer ermee stopte was het een ander verhaal natuurlijk. In het noorden van Griekenland waren de internetcafés zeer schaars en daarbij stonden we regelmatig voor gesloten deuren. Het ene café was overdag open, het andere alleen maar ‘s avonds en ‘s nachts en het volgende alleen in het weekend. Wij wilden in een internetcafé niet skypen en ook geen giro-overschrijvingen doen, in verband met het risico dat er informatie achterbleef op de betreffende computer. Kennissen hebben ons toen op een USB-stick de Portable Applications van Mozilla (Firefox, Thunderbird, e.d. op www.portableapps.com ) gegeven, zodat we ook in internetcafés - als ze open waren - veilig konden werken. Het was een hele opluchting toen wij vanuit Nederland een nieuwe laptop kregen en weer helemaal op onze eigen tijden contact konden leggen. Wij leven nu wel precies in de goede tijd!!!! Twintig jaar geleden was er nog geen kanaal van de Rijn naar de Donau, nog geen betaalbare mobiele telefoon en op de Wereldomroep hoorden we dat ook internet eigenlijk pas goed en wel 20 jaar bestaat. Wij kunnen nu ‘probleemloos’ met familie en vrienden communiceren en dat is toch wel heel prettig! Groetjes, we genieten met volle teugen! Dico en Yvonne
Omdat wij een stalen boot hebben, die toch enig Faraday-effect heeft, hebben we voor de wifi een kleine USB-antenne gekocht waardoor de ontvangst een aantal malen beter is. Inmiddels
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
11
Van pleister tot ziekenboeg
Michelle Blaauw - KNRM ‘Paracetamol en pleisters, dan ben je voor de meeste dingen wel klaar’, sprak een van de Radio Medische Dienst artsen, toen ik hem vroeg wat hij jachtschippers zou aanraden om aan medische uitrusting mee te nemen. En als je nou een dokter nodig hebt, kunnen jachtschippers dan ook een beroep doen op de RMD? Nee, niet op binnenwater. Overdag kun je gewoon je huisarts bellen - tenslotte heeft die jouw dossier - en buiten werktijd de huisartsenpost in het postcodegebied waar je je bevindt. De website www.huisartsenpost.org helpt je aan de nodige gegevens. Krijg je op zee te maken met ziekte of een ongeval, schroom dan niet om de Kustwacht op te roepen en om radiomedisch advies te vragen! Er kan met een reddingboot of een helikopter een arts aan boord worden gebracht en een medische evacuatie worden georganiseerd. Nood breekt ook hier wet. En in het buitenland? Als je in het buitenland langs de kust vaart, zou je via de plaatselijke kustwacht kunnen vragen om doorverbinding via de Nederlandse kustwacht met een RMDarts, dan kun je in het Nederlands van gedachten wisselen. Ook daar kan dan zonodig een medische evacuatie op gang worden gebracht. De meer dan 75 jaar oude Radio Medische dienst valt sinds 1999 12
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
onder de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij en kan vanuit de hele wereld worden opgeroepen door Nederlandse opvarenden van koopvaardijschepen. De daartoe opgeleide stuurman kan met behulp van het gegeven advies eenvoudige medische handelingen verrichten. Hij heeft de beschikking over een uitgebreide, genummerde scheepsapotheek met een universele inventaris volgens het Geneeskundig Handboek voor de Scheepvaart. Dat praat makkelijker. De meeste kwalen hebben van doen met het spijsverteringsstelsel, maar in 30% van de consulten is er sprake van ongevallen. Begonnen als een langzaam opererende telexdienst in primitieve medische omstandigheden (het infuus ophangen aan een gordijnrail bij gebrek aan beter), is het functioneren van de Radio Medische Dienst natuurlijk enorm vergemakkelijkt door webcam en e-mail. Diagnoses kunnen sneller en trefzekerder worden gesteld, maar vergen van de arts een grote deskundigheid. Per jaar wordt, in zo’n 800 consulten per jaar, een aanzienlijk aantal schepelingen van medisch advies voorzien. Een prettige gedachte, om overal ter wereld contact te kunnen maken met een Nederlandse arts! De artsen zijn
dankbaar als ze zo mogelijk niet ’s nachts worden benaderd. Dat wordt vanuit de Indische oceaan overigens wel eens over het hoofd gezien Terug naar de pleziervaart. Voor de grote overstekers is er een lijst beschikbaar (ontwikkeld door de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers) met `serieuze’ genees- en verbandmiddelen, waarvan sommige alleen via bemiddeling door de huisarts kunnen worden verkregen. Als u grote reizen gaat maken kunt u de lijst voor zo’n jachtapotheek opvragen bij de afdeling preventie van de KNRM. Het Havenziekenhuis in Rotterdam geeft speciale medische cursussen aan jachtschippers die grote reizen willen maken. Voor pleziervaarders die wat dichter bij huis blijven volstaat een verbanddoos type B, uitgebreid met wat scheepsspecifieke zaken (zeeziektetabletten!). Gelukkig maar, dat de buitenlucht zo gezond is!
Snert .... of niet? 25 Oktober was voor velen van ons de laatste kans om nog even het water op te gaan. De lange, koude winter is immers in aantocht. Maar het was allesbehalve snert!
D
e eerste herfstbuien zorgen voor een ongekend lange vrijdagavondspits. Op weg naar Wemeldinge hebben we geregeld contact. Gelukkig zijn Jacqueline en Wim, die zo tof waren mij mee te vragen voor dit snertzeilweekend, ook verlaat. Om acht uur zitten we dan eindelijk aan de dampende hap. Snel afwassen, optuigen en wegwezen. Op naar Bruinisse. Het snertzeilen is begonnen.
Het begint bij de sluis…
De wind laat ons mooi in de steek, dus dan maar mótoren. Jammer hoor, want op zo’n prachtschip als de Xinia wil je toch liefst zoveel mogelijk uurtjes maken. Wel hebben we alle tijd om de prachtige sterrenhemel te bekijken. Natuurlijk wordt er al lang en breed niet meer geschut als we bij de Grevelingensluis aankomen. Kans om gezellig bij te kletsen met Pamela, die al op ons (en de kachel!) wacht. De volgende ochtend dikke paniek, als blijkt dat één van de twee autobruggen niet omhoog wil. De sluismeester, compleet onverstaanbaar door keelproblemen, probeert uit te leggen
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
13
dat die op afstand gerepareerd moet worden. Scepsis alom. Even bellen met de mannen van de organisatie, die in Bruinisse klaarstaan. Toch lastig! We wachten maar af. Gelukkig valt het mee. Een half uurtje later dan gepland is er dan toch de ochtendkoffie aan de steiger in Bruinisse. Een heerlijk weerzien, en de goedgevulde AH-tassen beloven alle goeds.
We kunnen het niet laten
Op weg naar Bommenede komt de ware aard van het wedstrijdbeestje al snel boven. Er wordt fanatiek gespinnakerd en menig loefduel wordt uitgevochten. Als een van de eersten komen we bij Bommenede aan. Dan nog maar even een rondje. Met zijn allen aan de steiger, en nog bezoek ook van Alexander en Rolien met hun nieuwe scheepshond. Oké, hondje! Maar wel schattig hoor. Heerlijk tijd om bij te kletsen, en oh, er moet ook nog gekookt worden… Eigenlijk is het helemaal geen weer voor snert, we hebben niet eens afgezien. Maar hij smaakt heerlijk, 10 punten er bij voor de
14
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
foerage!
Waardig slotdiner
Wisselende plannen voor de terugreis naar de thuishaven, ook gezien de weersverwachting voor zondag, zorgen ervoor dat we op de terugweg behoorlijk uiteenwaaieren. Een ongekend klein gezelschap aan de borrel in Bruinisse, maar wel erg gezellig. Gelukkig weet iedereen de weg naar De Vluchthaven prima te vinden. Geen schnitzel-metfriet maar een heerlijk menu’tje. En de spontane bediening draagt alleen maar bij aan de feestvreugde. Hoe kom je aan zo’n leuk adresje?
door zou gaan, en Jacqueline gaf mij spontaan het roer in handen. Wat een heerlijk tochtje! Met een ruime 7, hoog aan de wind, met de Xinia spuitend de Oosterschelde over. Zout in het haar en een brede smile op mijn gezicht. Het water was voor ons. Dit is pas zeilen! Daar kom ik de winter wel weer mee door…
Epiloog
Het gezellige etentje was een prima afsluiter van het zeer geslaagde snertweekend. Hulde voor de organisatie! Maar om eerlijk te zijn… het absolute hoogtepunt van dit weekend, misschien wel van het hele seizoen was voor mij toch de terugtocht naar Wemeldinge. Wim was ‘s morgens al bijtijds vertrokken, in de hoop dat zijn zeilwedstrijd in Scheveningen nog
Annemieke Stallaert
ALV
Blikseminslag
Enkele punten uit de najaars ALV; voor het volledige verslag verwijzen wij U naar de Website.
De letterlijke vuurdoop van een schip. Een schokkend verhaal …..
T
ijdens de ALV van 1 november jl. kwam onder meer het volgende aan de orde: ○ De gewijzigde Statuten en het Huishoudelijk Reglement gaan binnenkort naar de notaris; ze zullen t.z.t. op de Website worden geplaatst. ○ Jacqueline van Amstel blikte terug op het Zomerprogramma 2008: een twaalftal geslaagde activiteiten, waaraan veel leden actief en met plezier hebben deelgenomen. Ze roept leden op te blijven participeren in de activiteiten en vooral ook om (nieuwe) ideeën te willen aandragen bij haar of Franka Ruijten. ○ Rolien Lucassen gaf een overzicht van het komende Winterprogramma (zie elders in dit nummer). ○ De benoeming van Leo van Leeuwen als Voorzitter van de Ramsgate-commissie werd bekendgemaakt. Leo volgt Lidia Roesink op, die deze functie gedurende vele jaren heeft vervuld. ○ Piet Lucassen, mede sprekend namens een zevental betrokken leden, benadrukte de wenselijkheid om te komen tot een andere structuur en organisatie van de Ramsgatetocht. Hij sprak het bestuur aan om ter zake actie te nemen, en pleitte er tevens voor de relatie tussen Bestuur, Voorzitter van de Ramsgatecommissie en Vlootvoogd eenduidig en helder te regelen. De voorzitter reageerde met de mededeling dat het bestuur een en ander met de nodige aandacht zal vervolgen. ○ Met betrekking tot Zeezeilen meldde Hans van Reenen positieve ontwikkelingen waar het betreft kosten en baten in het lopende jaar. Hij gaf daarbij wel aan dat - met het oog op de nodige baten - voor 2009 uitbreiding van het aantal adverteerders nog gewenst is. ○ Een voorstel van penningmeester Bart Lagerweij betreffende de contributie voor 2009 werd door de vergadering unaniem aanvaard. Het voorstel behelsde: Hoofdleden € 45, Gezinsleden € 25, Inschrijfgeld € 15. ○ De voorzitter vroeg aandacht voor de noodzaak om in het begin van 2009 enkele bestuursvacatures te vervullen. Die vacatures ontstaan als gevolg van het (reglementair) aftreden van enkele zittende bestuursleden. Hij riep de leden op te reageren en eventueel met suggesties te komen. ○ Aan Martijn van Dijk werd de PZV-aanmoedigingsprijs 2008 uitgereikt. Martijn participeert actief in de vereniging, heeft zich de afgelopen tijd snel ontwikkeld op weerkundig gebied, heeft de organisatie van diverse evenementen ter hand genomen en heeft zich doen kennen als een plezierige en leergierige ‘opstapper’.
Redactie
I
n het kader van `leren van incidenten’ wil ik jullie graag een wat bizar verhaal vertellen. En wel een verhaal over een blikseminslag die wij (Charles, Trea, Sanne en Tim – een tweeling van vijf) in juli 2002 met onze eerste boot van twee dagen oud hebben meegemaakt . Het verhaal begint op zondag 28 juli 2002. Dolenthousiast vertrekken we zeer vroeg naar Warns, om daar met onze nieuwe aanwinst, een Dehler 28, een proefvaart te gaan maken, samen met de vorige eigenaar. De laatste ging mee om uit te leggen Charles Thomas hoe alles werkte en het was voor hem tevens de gelegenheid om ‘afscheid te nemen’ van zijn boot. Het werd een geweldige dag, met mooi weer, 25 graden, veel zon en een windkracht 3 tot 4. Kortweg, voor ons een prima gelegenheid om de boot te leren kennen. Bij terugkeer in de haven werd het glas geheven en het contract definitief getekend. We hadden een eigen boot…zo mooi… om door een ringetje te halen! Zeer verguld met de aankoop en met een verbrande kop van de zon, reden we terug naar huis om de kinderen en de vakantiespullen op te halen.
Kans op onweer en windstoten……..! Maandagochtend eerst even de verzekering gebeld, met de mededeling dat we een boot hadden gekocht en dat we de verzekeringspapieren hadden opgestuurd. Interpolis verzekerde ons, dat het geen probleem was en dat de boot vanaf dat moment was verzekerd. Nu kon de vakantie dus echt beginnen. Met de auto tot aan de nok toe gevuld dus voor de tweede keer naar Warns. Daar de boot ingeruimd en klaargemaakt voor de eerste nacht aan boord. Na het eten samen de kaart bekeken en naar het weer geluisterd. De volgende dag zou een zeer warme, drukkende dag worden, met later op de dag kans op onweer en windstoten. Maar dat kon voor ons de pret niet drukken! Dinsdagochtend, na het ontbijt, voeren we naar de Fluessen om daar lekker wat te zeilen en te zwemmen. Voor anker liggend genoten we met volle teugen. Aangezien onweer was voorspeld bleef ik echter op mijn hoede, luisterde naar de radio en speurde de horizon af naar een kleurverandering van de lucht. In de middag kleurde de horizon donker en vond ik het tijd om te vertrekken. We ruimden de boot op, deden de hoes over het grootzeil en draaiden een lijn met enkele slagen om de rolfok. De motor werd gestart en in colonne met twee 40-voeters voeren we vol gas richting de Galamadammen, daar onder de brug door en vervolgens via de Morra naar Warns. In de verte zagen we een enorme rolwolk met grote snelheid op ons afkomen, maar ja met 5/6 knopen op het motortje schiet het natuurlijk niet zo op! De bui kwam zo snel, dat we niet eens de tijd hadden om fatsoenlijk een zeiljack aan te trekken. Midden op de Morra barste het noodweer los, regen viel met bakken uit de lucht, bliksemflitsen waren niet te PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
15
tellen, maar er was nog steeds geen zuchtje wind. Op het moment dat we vanaf de Morra het kanaal invoeren richting Warns, op 400 meter van de haven Flait, sloeg het noodlot toe. Een gigantische lichtflits, direct gevolgd door een geweldige donderslag. De kinderen zaten binnen en hadden de flits vanuit de top van de mast naar beneden zien komen. Eén seconde later kwam er een enorme windvlaag van bakboord, die niet alleen de fok tot een ballonnetje opblies, maar ons ook tegen de oever van het kanaal vastzette. We konden geen kant meer op. Trea ging snel naar binnen om de kinderen te kalmeren en - omdat ze een sterke fosforlucht rook - te kijken of daar soms brand ontstaan was, terwijl ik met fenders probeerde de schade aan de boot zoveel mogelijk te voorkomen. Echter, net zo snel als de wind was gekomen, was die ook weer verdwenen. De boot richtte zich op en omdat het motortje gewoon was blijven lopen, konden we weer verder varen. Nog niet echt beseffend wat er was gebeurd, voeren we door de brug bij Warns linksaf de haven in. Toen we rustig in de box lagen kwamen de emoties eindelijk pas echt los.
Op het internet is veel informatie te halen over wat te doen bij onweer op zee. De meningen daarover zijn erg verdeeld, maar in zijn algemeenheid geldt toch: bliksembescherming wordt aangebracht om schade door blikseminslag te minimaliseren, niet om een inslag te voorkomen. De kans dat de bliksem inslaat op een boot is niet afhankelijk van de omstandigheid of een boot (mast) wel of niet geaard is.
Weetjes
Grote schade, blijvende vragen De schade was enorm. Zoals je op bijgaande foto’s kunt zien, was niet alleen de accu ontploft en alle elektronica kapot, maar was er ook een stuk uit het roer geslagen en zaten er gaten in de buitenste laag van de romp. Gelukkig heeft deze Dehler ook een gelaagde romp en waren de gaten niet door en door. De totale schade bedroeg ongeveer 10.000 euro. Veel vragen zijn ook gebleven: waarom wij, en waarom is de bliksem niet in die lange masten van de 40-voeters geslagen, waarom ben ik niet de eerste de beste haven ingevaren, waarom kwam er niemand helpen, enz., enz., enz.. Later hebben we vernomen dat er door dit noodweer niet alleen verschillende schepen in nood zijn geweest, maar dat er ook twee mensen door zijn omgekomen en dat er een complete camping is weggevaagd.
Conclusie Iedereen denkt: de kans dat het gebeurt is maar één op de miljoen, dus ons zal het echt niet gebeuren. Onthoud echter één ding: als het onweer over je heen gaat en je bent met een zeilboot op het water, dan steekt je mast hoog uit boven 16
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
het wateroppervlak en is de kans dat je wordt getroffen zeer groot. Mijn advies is dan ook: als je weet dat er dit type weer aankomt, blijf in de haven en ga andere leuke dingen doen. Zit je al op het water, vaar dan zo snel mogelijk naar de eerste de beste haven. Denk niet: de volgende haal ik wel. Zit je op zee, probeer dan de bui te ontwijken. Wij zijn zeer gelukkig dat we het hebben overleefd en zullen dan ook zeker de volgende keer geen risico meer nemen.
○ Een oude truc om te weten hoe ver het onweer verwijderd is: Deel het aantal seconden tussen het zien van de bliksem en het geluid van de donderslag door drie. De uitkomst is het aantal kilometers dat het onweer van u verwijderd is. ○ Wat u moet doen om schade door blikseminslag te minimaliseren: Dat hangt helemaal af van het type zeilboot waarmee wordt gezeild. Veel boten hebben een romp van hout of kunststof. Heeft de boot bovendien een metalen mast en is er geen metalen geleider van de (metalen) mast naar het water, dan zoekt de bliksem zelf zijn weg naar het water. In zo’n geval kan de romp splijten of kan er een gat in geslagen worden. Belangrijk is om een goed geleidende, permanente verbinding aan te brengen van de (metalen) mastvoet naar de (metalen) kiel, zodat de bliksem netjes wordt doorgeleid naar het water. ○ Als de boot geheel van metaal en afsluitbaar is: Dan werkt de `Kooi van Faraday’ en bent u in de kajuit veilig. Voor open boten (zonder bliksem afleidingssysteem) is onweer levensgevaarlijk. De boten van kunststof zijn feitelijk in het geheel niet geleidend. De kans bestaat dan ook dat bij blikseminslag in de mast, uw lichaam een betere geleiding vormt dan de mast. In dat geval fungeert u als bliksemafleider, met alle gevolgen van dien. Op een open boot hurk je, met de benen bij elkaar, en blijf je uit de buurt van natte onderdelen, met name aan de rand van de boot. ○ Volgens de geleerden heeft het weinig zin om een ketting met anker of koperen draad van de verstaging in het water te hangen. Voor een houten of polyester boot kan het op zee overigens wel het verschil maken tussen schade of zinken! Het moet dan wel zo zijn, dat zowel de mast als de verstaging geaard zijn met een brede strip van ongeveer 5 tot 10 cm, die zo’n 1,5 meter diep in het water steekt.
Even wat laten horen! bijvoorbeeld het vrouwenweekend of de weekenden die in het teken staan van leren en oefenen.
Annemarieke van der Meij
H
oewel ik afgelopen jaar weinig tijd heb gehad om deel te nemen aan PZV-zomeractiviteiten vind ik het belangrijk om als betrokken lid iets van mij te laten horen. Ik ben sinds 2003 lid van de PZV en draag deze zeezeilvereniging een warm hart toe. Door de vereniging heb ik allerlei nieuwe en leuke zeilcontacten opgedaan en fijne vriendschappen gesloten. Maar de vereniging stelt mij ook in staat om van het zeezeilen te genieten. Dat vind ik het mooie van deze vereniging. Ze stelt mensen met een grote voorliefde voor zeezeilen in de gelegenheid met elkaar in contact te komen, en gezamenlijk activiteiten te ondernemen. Vooral als je geen boot hebt is dat een hele mooie formule. Maar ook voor de schippers is het prettig om via verenigingsactiviteiten in contact te komen met opstappers. En deze zelfde vereniging heeft er indirect toe bijgedragen dat ik met de X-babes aan de La Rochelle race deel kon nemen en mooie zeezeiltochten met Franka heb kunnen maken. Dit jaar was helemaal speciaal, want toen zijn we samen voor het eerst met mijn boot op stap geweest. Ook aan de Ramsgate tochten heb ik hele goede herinneringen overgehouden. Het heerlijke gevoel van vrijheid op zee, de gezelligheid met z’n allen en het bijzondere gevoel, als je ineens de kust van Engeland uit het niets op ziet duiken. Heel bijzonder! Daarnaast beleef ik ook veel plezier aan de zeilweekenden, zoals
Daarom vind ik het jammer dat een aantal leden kennelijk niet gelukkig is met bepaalde zaken die de Ramsgatetocht betreffen, dat dit al enige tijd het geval is, maar dat dit niet echt is uitgepraat… Persoonlijk begrijp ik dat niet. Als actief lid voel ik mij hierdoor ook aangesproken. Natuurlijk is het goed om op z’n tijd kritisch naar het reilen en zeilen van de vereniging te kijken, vooral ook omdat de PZV aardig aan het vergrijzen is. Bovendien blijft niets hetzelfde, dus is het heel goed om bij tijd en wijle zaken te evalueren en te kijken wat eventueel anders of beter kan. En ik denk ook dat het goed is dat een aantal leden van de Ramsgate commissie nu het stokje weer over geeft aan andere leden. Dat werkt altijd verfrissend, omdat zij weer op een andere manier invulling zullen geven aan deze voor de PZV belangrijke zeezeilactiviteit. Maar wat mij niet aanstaat is het feit dat dit natuurlijke proces nu gebruikt is om de Ramsgate commissie en het Bestuur eens flink te bekritiseren. En met name heb ik me geërgerd omdat dit voor mijn gevoel niet in de volle openheid gebeurde. Ik ben hier teleurgesteld over en vind dit geheel niet passen bij een vereniging als de PZV. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat het gros van de leden hier ook niet achter staat, omdat zij heel tevreden zijn met hoe de Ramsgatetocht en de overige zomeractiviteiten georganiseerd en gerealiseerd worden. Ik ben van mening dat dit soort zaken in alle openheid besproken dienen te worden. Daarom ben ik al blij dat dit in ieder geval ook aan de orde is gesteld tijdens de laatste Ledenvergadering. Wat mij verder nog van het hart moet is het feit dat iets organiseren niet makkelijk is, omdat je nooit iedereen tevreden kan stellen. Zeker niet als het gaat om de Ramsgatetocht waar meestal meer dan honderd leden aan deelnemen. Daarbij komt dat we hier niet te maken hebben met een werksituatie, maar met een vereniging, waarbij vrijwilligheid, plezier en een gezamenlijke passie
centraal staan. Ik vind het niet goed om daarbij al te veel formele regels en procedures te introduceren. Dat schept afstand en doet afbreuk aan de motivatie van juist die leden, die zich op welke manier dan ook actief inzetten voor deze vereniging. En deze mensen heb je nu juist zo hard nodig om de vereniging te kunnen laten floreren. Ik heb veel respect voor juist die leden die veel van hun spaarzame vrije tijd opofferen om leiding te geven aan deze vereniging of om leuke en gevarieerde activiteiten te organiseren. Ik persoonlijk wil jullie daarvoor heel hartelijk danken en een hart onder de riem steken. Tot slot wil ik een appèl doen op alle kritische leden, maak het niet te groot, te formeel en te persoonlijk. Wees open en transparant en ga niet bilateraal allianties sluiten. Dus laten we het nieuwe jaar weer gezellig met z’n allen het glas heffen en de actieve leden eens extra in het zonnetje zetten. Want zonder deze mensen is er geen PZV-zeezeilvereniging. Ik wens jullie allemaal fijne feestdagen en een heerlijk zeiljaar in 2009 toe.
Leden helpen advertenties werven!
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
17
Speciaal voor leden van PZV Zeezeilen: 40% premiekorting voor schepen tot € 100.000,- of 20 % voor schepen vanaf € 100.000,-40 % no-claim korting ongeacht de schadevrije jaren 10% extra korting als lid van PZV! De eerste 10 afgesloten watersportverzekeringen ontvangen een vaaratlas van de omgeving zuid-zuidwest 2008 twv € 40,-
Hoofdkantoor: Insulindelaan 111 5642 CV Eindhoven 040-257 29 22 Wij werken met een landelijk werkende organisatie. Bel voor een adviseur bij u in de buurt!
18
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
������ �� ������ ������������������������ ��������������������� ��������������������� ������������������������������������������
Insulindelaan 111 5642 CV Eindhoven T. 040-257 29 22
����������������������������������� ��������
• Speciaal voor leden PZV-Zeezeilen
Topverzekering met hoge korting. Kijk op www.bastian-visser.nl.
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
19
Jachthaven in Goes
Een vergeten bestemming dicht bij huis, met grote ambities voor de toekomst. De schrijver volgt de plannen louter uit privé interesse zonder enig zakelijk belang.
Gerard de Graag
J
achthaven De Werf in Goes is een bijzonder haventje waar wij een aantal jaren geleden te gast waren en dat direct mijn hart had gestolen. Twee kleine kommetjes zijn er aan bakboordzijde, direct na de Ringbrug, slechts plaats biedend aan een beperkt aantal boten. Je vaart er, als je het niet weet, ook zo voorbij. Wat het haventje aantrekkelijk maakt is het unieke sfeertje, de gastvrijheid en de locatie. Een groene oase van rust, vrijwel in het centrum van Goes. Vanaf de weg is het ook niet direct goed zichtbaar. Een haventje dat liefdevol door de leden wordt onderhouden. Overal door de haven staan oude attributen, vaak voorzien van de leukste spreuken. Een aantal ervan wil ik jullie niet onthouden:
Het geldt voor vroeger nu en later Wantrouw de kracht van wind en water
En op een oud houten heiblok dat nu ook als bankje dienst doet: Ik sloeg menigmaal met goede zin De paal een eind de bodem in Nu rust ik uit hier op de grond En dien nog slechts een luie kont
Ouwe schepen en jonge vrouwen Zijn duur om te onderhouwen (zou het omgekeerde ook gelden??) Ik vaar voor mijn plezier Door zoute en zoete stromen En zeilt me er een voorbij Ik zal er ook wel komen Wie tegen de wind spuwt Maakt zijn baard vol Een toilethuis zoals je nergens tegen komt: in de vuurtoren:
Op een oud kanon dat nu als bankje dienst doet: En een verenigingsgebouw waar je zelf je drank moet pakken en afrekenen door geld op een schoteltje te leggen. Toen ik mijn verbazing tegen de havenmeester uitsprak dat dit in Nederland nog mogelijk was, was het antwoord dat ieder jaar het saldo hoger was dan het berekende bedrag. 20
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Je moet je zeker in het hoogseizoen tijdig melden en de wat grotere boten (> 36 ft) passen ook niet echt in het haventje. Het is er vaak druk, met een prettige chaos, maar op een heel andere schaal dan bijvoorbeeld de Sixhaven.
Goes zelf Over Goes zelf, met stip één van de leukste plaatsen in Zeeland, zie ook het artikel van Dico en Yvonne Zeezeilen 2004/3, hoef ik niets te schrijven. Maar wat velen misschien niet weten, is dat dit stadje wel zeer ambitieuze plannen voor de toekomst heeft. Het plan Goese Schans (van het vermaarde bureau West 8) waarbij het huidige, redelijk in verval zijnde bedrijventerrein, gelegen tussen de villawijk Goese Meer en het jachthaventje De Werf, wordt getransformeerd tot een stedelijk havengebied waarbij twee nieuwe stads(jacht)havens worden
Het Volkerak
voorzien. Een gebied met meerdere havens, (schier)eilanden en verschillende bruggetjes en buiten de twee haventjes nog diverse aanlegmogelijkheden, waar een breed scala aan boten kan afmeren (m.u.v. beroepsvaart).
rond je ogen is het beste. En dan zo vlug mogelijk door die wat zielig ogende Krammer sportsluisjes. Wie de minachting en onderschatting van de receatievaart door de politiek uit die tijd goed wil herbeleven moet eerst eens naar de beroepssluizen kijken, en dan naar de sportsluisjes. Deathtraps, waar m.i. bij een brand weinig mensen levend uit zullen komen!
Overigens is het brede scala niet alleen van toepassing op de boten maar ook de gebouwen: er wordt gedacht aan een verscheidenheid aan woningen, winkels, cafés, restaurants, etc. Een kwalitatief zeer hoogstaand plan, dat als men dit niveau naar de toekomst ook goed weet te bewaken het gemiddelde peil van uitbreidingsplannen in Nederland ook ver zal ontstijgen. Nadere info is o.a. te vinden op: www.goes.nl en www.goeseschans.nl. De verwachting is dat in 2009 de eerste paal de grond in zal gaan en dat het plan na ca. 10 jaar zal zijn voltooid.
Verwijderen
Bas Ziekenheiner
L
ang geleden rondden zeilvriend Wout en ik, in onze 4,5 m lange open zeilsloep, voor het eerst de scheidingsdam tussen Haringvliet en Volkerak. Eigenlijk het Hellegat, een terechte naam besefte je, als je hier met een flinke Zuidwester en een gierende ebstroom zeilde. Een uniek, prachtig en spannend estuarium. De banken onder Ooltgensplaat, het Ventjagersgaatje, de oevers, de geulen en banken, het was geweldig. Als onderdeel van de deltawerken werd het Volkerak afgesloten. Jammer aan de ene kant, kwalitatief beter water aan de andere kant, want de Rijn was toen nog erg smerig. Nog altijd een prachtige zeearm, nu geheel zout en met 4 m getijverschil bij de Volkeraksluis. Erwtensoep
Verfrissend! is het feit dat recent beheerder en stakeholders hebben vastgesteld en toegegeven (!!) dat het niet goed gaat met het Volkerak. (Te) voortvarend zijn al enige mogelijke oplossingen gesuggereerd, waaronder het verwijderen van de Philipsdam. Jawel hoor! Gratis geef ik het advies dat dit ook met de “zandmethode” kan. Maak maar een geultje en kijk toe. Te voortvarend, omdat we dit natuurlijk op z’n polders te lijf gaan. Commisie, vóóronderzoek, overleg, keuze, onderzoek, inspraak, etc etc. Kijk naar de gebrekkige voortgang bij het op zich goede plan om enige deuren van de Haringvlietversperring ‘het tij rond’ open te houden. We zijn inmiddels in het stadium van breed maatschappelijk overleg en traditiegetrouw moet dit heel lang duren. Nee, ik vrees dat ik het niet meer mee zal maken dat je ook op het Volkerak weer geniet van je omgeving. En velen met mij zullen dat jaar in jaar uit ervaren als een groot gemis. Jammer hoor!
Helaas RWS, in haar goddelijke almacht, had beslist dat ook de Philipsdam er moest komen. Met een zandsluiting zei men heel trots. Maar: RWS beloofde ons ook het mooiste zoetwatermeer van Europa, nog mooier dan het Balatonmeer! What’s in a promise? Mooi groen, inderdaad! Was men toen nog niet bekend met de veel te hoge nutrietenlast van de Westbrabantse riviertjes? Nu is het ‘s zomers een vieze pot met stinkende groene erwtensoep en is er een zwemverbod wegens de blauwwieren. Alsof iemand bij z’n volle verstand er zou willen zwemmen. Zo snel mogelijk er doorheen varen met knijpers op je neus en paardenkleppen
Leden helpen advertenties werven!
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
21
Winterprogramma Programma 2008/09: 15 5 12 5 14 8 15
januari februari februari maart maart april april
Medio april
Basiskennis marifonie Tochtplanning Fotopresentatie Antarctica door Lothar Ilzhofer Getijden door Arend-Jan Klinkhamer Excursie naar de Krammersluizen Lichten door Arend-Jan Klinkhamer Betonning en dagmerken door Arend-Jan Klinkhamer Excursie naar informatiecentrum Future Land
Beste PZV leden,
D
e wintercommissie is er weer in geslaagd een leuk en afwisselend programma in elkaar te zetten. U hoeft zich komende maanden niet te vervelen. Het is de eerste keer, sinds ik voorzitter ben van de commissie, dat het ons, ook met vereende krachten, (nog) niet is gelukt om één specifieke activiteit te organiseren. En dat betreft het `afsteken van noodvuurwerk’. Ik zeg bewust nog niet, want het zit de commissie niet lekker. We zijn inmiddels al twee jaar bezig en hebben alle instanties al gehad; kustwacht, brandweer, bedrijfsbrandweer, regionaal opleidingscentrum, Eindhoven Airport, landmacht, KNRM en de leverancier van
het materiaal. Ik hoop dat u allen met oud en nieuw in ieder geval geoefend heeft, anders is dat een niet-officiële tip voor de volgende jaarwisseling. Tenzij… Voor deze activiteit gaan we proberen een andere activiteit te organiseren. Op dit moment zijn onze (vuur)pijlen gericht op het in april te openen informatiecentrum van Maasvlakte 2: Future Land. Daarbij willen we de invloed van dit nieuwe stuk Nederland op de stroming langs de Nederlandse kust centraal stellen. Wij hopen op grote interesse voor de activiteiten en wensen u veel plezier in de komende maanden. Namens de winteractivite itencommissie, die naast ondergetekende bestaat uit Paul Horstman, Jan Vermeulen, Martijn van Dijk, en Marc Swinkels.
Rolien Lucassen
Zeiltocht We wisten hoe het hoorde aan boord, we noemden geen touw een touw. We haalden gewillig de stootwillen binnen. Toen wachtten wij waar hij ons brengen zou, de schipper. Hij sprak niet veel. In het geniep heb ik de diepte van zijn stem gemeten. Met dichtgeknepen ogen hem in het tegenlicht bekeken. Hij wist niet te bevroeden hoe veel wij van hem hielden. Hij liet de schoot vieren. Hij voer. Caroline Wiedenhof 22
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Zeezeilers in Friesland Bericht van Theo Bouwman, opstapper op de Carpe Noctem
stuurautomaat. Soms heel nuttig. Maar wat schetst mijn verbazing? Die zeelui deden alles op de stuurautomaat! Zelfs op het Lauwersmeer, en het ergste van alles, op de kronkelige Dokkumer Ee. Zenuwachtig permanent tikjes bijgevend en toch soms als een dronkenman door de ondiepe geulen. Geef mij de helmstok maar!
Bomen, wind en ondiep water
Theo Bouwman Vaargebied en periode
Friesland is geen zee, wel ooit ten dele geweest, maar nu even niet. Dus zijn er bomen en veel ondiep en onbekend diep water. Staande mast route met staande bomen. De eerste de beste boom heeft het geweten. Zeezeilers willen diesel tanken, maar vooral niet naar boven kijken. Zeezeilers kijken alleen naar boven voor de sterren en de navigatie. Dus takken in de achterstag van de Westervaart, een mooi gebruik, zoals
T
erugtocht vanuit Kiel naar Nederland in augustus, met een ‘binnendoortje’ via de staande mast route van Friesland naar het zuiden. Dit is een wetenswaardige aanvulling op de berichten van Docus Heringa, leenschipper Westervaart, en schipper Rob Riedijk van de Carpe Noctem in het vorige nummer van Zeezeilen. Beide schepen voeren tezamen terug.
Weer lekker zeilen, maar…
Stuurautomaat: heilige koe Ik had het kunnen weten! In Kiel aan boord, ’s avonds gezellig met zijn allen gegeten en de volgende dag door het Noord-Oostzee kanaal, een dagje – zeg maar dag – motoren. Niet leuk, maar wel aardig om mee te maken als je zelf van plan bent één van de komende jaren met eigen boot die kant uit te gaan. Ziehier mijn motief voor de aanmonstering. Op dit kanaal kon ik me nog wel voorstellen dat de schipper en mijn andere maat, Richard van Steenderen, vrijwel volledig op de stuurautomaat voeren. De enige afwisseling tijdens de monotone reis was het permanente bijsturen, piepje hier, graadje daar. Zelf gaf ik de voorkeur aan de helmstok, dan heb je nog wat te doen. Verder was het een unieke tocht met die zeeschepen in zo’n kanaaltje. Vervolgens mooie tochten van Brunsbüttel naar Cuxhaven en later naar Lauwersoog. Veel, heel veel op de
Heeg, Stavoren, de Fluessen, prachtig zeilwater over ruim 10 mijl en bijna overal ruim meer dan 1,60 meter diep, ZW windje 6/7. Tot mijn verbazing gingen beide schepen …….. mótoren, in plaats van laveren. Ja, die diepte?! Het is mijn thuiswater en ik geef toe dat mijn Dartsailer 30 iets minder diep steekt, maar dit varen we zo vaak en zeker met zo’n windje. Beide schepen hadden met een Friesch waterkaartje met gemak die paar uurtjes kunnen zeilen. Leuker dan een paar uur stampen op de motor. Aangekomen in Stavoren schoot de Westervaart ergens, niets vermoedend, naar de kant en bleef een meter van de kant steken in de blub. Waterkaartje heren! Voor het lostrekken de volgende dag hadden we overigens geen ‘sleepbroek’ nodig, maar wel was het handig dat iemand op het allerlaatste moment de elektra nog even ontkoppelde!
Rob in het vorige nummer al meldde. Toch maar op naar Heeg, met een zeer slecht aangegeven omleidingsroute via Wartena. Ongeveer 300 meter voorbij een nieuwe afslag gevaren en dan moet je dat commentaar horen van degenen die geen enkele nautische informatie bij zich hebben! Geen waterkaart van Friesland, geen staande mast routebeschrijving. Niets!
De volgende dag van Stavoren naar Amsterdam. Verwachting ZW 6, dus - na ronding van de tonnen bij het Vrouwenzand - scherp aan de wind naar Enkhuizen en vandaar met enkele grote slagen naar Amsterdam. Motortje bij tot aan de uiterste ton en zeilen maar. Hup zeezeilers, het IJsselmeer is best lollig aan lager wal. En verder knobbelig zat. De vaart zat er goed in bij de Carpe Noctem. Ver achter ons de Westervaart, die wel zeilen op had, maar nauwelijks vooruit te branden leek. Ruim voor hen gingen we door de sluis bij Enkhuizen en nadien zagen we ver achter ons – met de kijker – nogmaals de Westervaart. Waar wij een lange slag maakten richting Almere, kwamen zij steeds hoger te liggen. Vlak boven Amsterdam kruisten onze koersen elkaar tijdens een slag van ons en werd duidelijk wat we al langer vermoeden. Niet gezeild, wel zeiltje bij en motoren maar. Lui volk, die zeezeilers van de Westervaart! Gelukkig niet op onze boot, waarvoor dank aan Rob en Richard. U snapt dat ik nu geheel anders aankijk tegen de zeezeilers, die Friesland vol gas doorscheuren op weg naar Noorwegen of Denemarken. Wat een zeilers!
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
23
Summertime Summertime, Dublin – Falmouth 18 – 23 Augustus 2008
de overtocht naar de Scilly eilanden, en verrichten een noodzakelijke reparatie aan het toilet. Lekker verwaaid liggen en een mooie wandeling completeren het geheel in Arklow. Daar blijkt dat er zandzakken voor de deuren liggen. Er is de voorgaande dagen veel regen gevallen en de Rivier is buiten haar oevers getreden.
De Scilly Isles
p 18 augustus vliegen we met Ryanair naar Dublin. We zijn, schipper/eigenaar Bram Bijloo, Erwin Koppejan, Lout Kessel en Marlene Kessel, en ik. Na een wat rommelige vlucht met een parkeerbaan, ter hoogte van Dublin blikseminslag en wat schommelingen landen we veilig in Dublin. Het waait er erg hard, met veel regen. Dat belooft wat voor de overtocht van de Ierse zee. We gaan aan boord van de Summertime, een tweemaster one-off van Huisman in Vollenhoven. Een komfortabel ‘jachtje’ en plaats genoeg voor ons allemaal. Marlene en ik doen op de markt in Dublin de proviandering voor de komende dagen.
De dag erop naar de Scilly Isles, met een lopende aan-de-windse koers en een steeds sterker wordende wind. De katterigheid wordt bij sommigen van ons wat meer dan verwacht, en al snel blijkt 60% van de bemanning onwel. Het schip stuurt zichzelf op de autopilot en we maken met z’n tweeën wat meer uren dan gepland. Die nacht gaat het behoorlijk tekeer, maar met een rifje extra lukt ook dat zonder kleerscheuren. De zieken slapen lekker door en het wordt weer dag. De wind gaat liggen en iedereen knapt op. Dan passeert ons een grote groep dolfijnen. Zo’n tien dieren halen ons in, spelen met de boeggolf en vervolgen hun jacht. Mooi om te zien en mee te maken, mijn eerste ontmoeting met dolfijnen. Prachtig, net een groep wolven, en ja Omsk is een mooie stad, maar net iets te ver weg denk ik. Dan komen langzaam door de nevel de Scilly Isles in zicht. Nu nog een uurtje of drie - vier varen en we komen aan in de haven. We maken vast aan een mooring. Met het bijbootje naar de kade is een spannende aangelegenheid, we moeten twee keer varen om iedereen aan wal te krijgen.
Arklow
Falmouth
In gezamenlijk overleg besluiten we als eerste havenplaats Arklow aan te doen, veel keuze is er overigens niet, gezien de windrichting en het beperkte aantal havens langs de kust. We besluiten over te steken naar de Scilly Eilanden en Arklow past mooi in dat plaatje. We vertrekken met een lopend windje uit Dublin en zetten koers naar Arklow. Het is slechts een dagtocht varen en dat lukt ook mooi. Onderweg wordt het weer slechter en de wind neemt toe tot kracht zeven. Sommigen van ons krijgen wat last van katterigheid en meer van dat soort zaken. Even inslingeren is er niet bij en met een rifje lukt het om diezelfde dag nog Arklow aan te lopen. De volgende dag is de weervoorspelling nog slechter en we blijven lekker liggen. We doen wat aankopen voor
Een dagje rust doet allen goed en met een aangenaam maal in een van de restaurantjes vervolgen we de reis naar Falmouth (UK). Een dagtrip van Scilly naar Falmouth met uitzonderlijk weer, we lopen op vlakke zee met genaker 9 knoop. Fantastisch. We lopen zo rond het eind van de middag Falmouth binnen en hebben een bijzonder geslaagde trip gehad. Bram, bijzonder bedankt, ik ben echt een geluksvogel dat ik met je mee kon varen. Marlene, bedankt voor je kookkunst, Lout en Erwin bedankt voor het erg gezellige gezelschap. Het was bijzonder!
Floris Boele
O
24
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Thuis in de kombuis Tijd om onze krachten te bundelen en die succesrecepten te delen… In de komende edities van Zeezeilen vindt u daarom volop ideeën voor een smakelijk maal voor bijvoorbeeld dag 5 (als niet alles meer vers is) van uw overtocht.
In deze nieuwe rubriek gaan we op zoek naar makkelijke en houdbare recepten voor lange tochten.
Ideeën en tips? Ze zijn van harte welkom!
O
1 pak tortilla-wraps 2 pakken gerookte zalm van ca. 200 gram, vacuüm verpakt 1 potje groene pesto 3 bakjes zuivelspread (bijv. Philadelphia) 5 stuks verse tomaten
ok zo genoten van het culinaire geweld van de afgelopen feestdagen? Eerlijk gezegd had ik na het koken (en opeten!) van een aantal substantiële diners tijdens de kerstdagen het idee dat ik voor heel 2009 voldoende op had. Maar goed, die trek komt vanzelf weer terug. Na een dagje fanatiek zeilen bijvoorbeeld. En dan heb je niet de ruimte, het keukengerei en de ingrediënten om er een vijfsterrendiner van te maken. Dat neemt natuurlijk niet weg dat er aan boord ongelofelijk lekker en gezond gegeten kan worden. Bij iedere PZV-tocht blijkt weer dat er enorm veel culinair talent schuilt in onze vereniging. Ondanks de beperkte houdbaarheid van verse ingrediënten, heftige zeegang en de soms toch wel eenvoudige hulpmiddelen, wordt er op menig schip ook tijdens de langere overtochten lekker gesmuld.
Snelle wrap met zalm en pesto, voor 8 wraps:
Warm de wraps, in dichte verpakking, ca. 5 minuten au bain marie op, zodat ze soepel en rolbaar worden. Snij de tomaten in plakjes. Besmeer de wraps voor de helft met zuivelspread en een streep pesto. Beleggen met zalm en tomaten. Opgerold serveren. Variant: ook lekker met kipfilet (voorverpakt) in plaats van gerookte zalm.
Annemieke Stallaert
Avond over Getijden Aankondiging
W
ist u dat het bij Cherbourg vier uur later hoogwater is dan bij de Scillies en bij Dover nog twee uur later? In IJmuiden is het weer vier uur later hoog water dan in Dover, maar aan de overkant in Lowestoft is het juist anderhalf uur eerder hoog water dan in Dover. Vanwaar deze tegenstelling? En als het tijdstip van hoog water langs een kust steeds na elkaar lijkt te komen, waarom is het dan over de hele afstand van La Rochelle naar Brest binnen een half uur overal tegelijk hoog water? En als we dan toch over het getij nadenken: waarom is het tijverschil bij Saint Malo twaalf meter, terwijl het aan de overkant in de Solent niet meer is dan vier meter? En waarom is er in de Oostzee helemaal geen regelmatig getij? Tijdens een instructieavond zal Arend Jan Klinkhamer deze en andere vragen beantwoorden. Ook zult u merken dat dit niet alleen interessant is om te weten, maar dat het ook veel tijd scheelt bij het plannen van een tocht in de Thamesmonding. Voorkennis van navigatie of getijden is niet vereist. Plaats en tijd: Trafalgar Pub op donderdag 5 maart 2009, start 20:00 uur, zonder Brabants kwartiertje.
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
25
Ramsgate-enquête Verslag van de schippers-enquête van de Ramsgate. Leo van Leeuwen namens de Ramsgate commissie
Z
o na de feestdagen en het nieuwe jaar begint het weer een beetje te kriebelen en denken we weer aan de zeiltochten die we graag zouden willen maken. Een goed begin van het seizoen is natuurlijk de Ramsgatetocht. Dit voor PZV belangrijke evenement werpt altijd voldoende discussiestof op. Dat is ook logisch omdat er zoveel mensen meegaan of mee geweest zijn. Als nieuwe voorzitter van Leo van Leeuwen de Ramsgate commissie wilde ik graag starten met een enquête onder de PZV schippers omtrent het tochtconcept van de Ramsgate. Wij als Commissie willen zoveel mogelijk gebruik maken van de ideeën en waardevolle suggesties. Zonder schippers geen Ramsgate, vandaar dat deze groep als eerste benaderd is. Een opstappers-enquête is inmiddels ook opgesteld en in gang gezet. Informatie daarover volgt zo spoedig mogelijk. Hierbij een zo volledig mogelijk verslag van de reacties van 44 schippers die de moeite hebben genomen de enquête in te vullen. Waarvoor dank.
worden en meer afhankelijk van de heersende windrichting zou kunnen worden gevaren. Zitplaatsen voor 125 man moeten vooraf immers geboekt en vastgelegd worden. Lastig is ook dat het aantal zalen dat ongeveer 125 personen zittend kan herbergen helaas beperkt is. Om dit enigszins te ondervangen worden barbecue of aangeklede borrel als alternatief van een formeler diner genoemd.
Marifoonroutine prima
De Marifoonroutine van oproepen om de twee uur wordt zeer
36 van de 42 ook in 2009 mee
Deze schippers zijn, de laatste vijf jaar, gemiddeld drie keer met de Ramsgate mee geweest. 37 schippers gaven aan van plan te zijn om ook in 2009 mee te gaan. Hoewel niet allemaal met hun eigen boot. 69 % heeft er geen behoefte dat de Noord- en de Zuidvloot elkaar nog aan de Nederlandse kust treffen. 9% stelt dit op prijs, 22% zegt eventueel, als het zo uitkomt. De scores die door de schippers belangrijk beoordeeld worden zijn: Week zeilen in clubverband Gezelligheid Ervaring opdoen *)
39%. 34%. 27%.
*) Opmerking: vooral opstappers willen tochtervaring opdoen.
Captains-dinner belangrijk
Het Captains-dinner wordt door 67% belangrijk gevonden. Andere suggesties zijn barbecues, uitgebreide lunch of gezellige borrels daarvoor in de plaats. De voorstanders zien in het Captains-dinner HET hoogtepunt van de tocht met ruimte voor Zeuntjes, jubilarissen etc. 60 % wil graag zitten tijdens een Captains-dinner. Dit staat op gespannen voet met een aantal suggesties dat de tocht flexibeler gehouden zou moeten 26
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
op prijs gesteld en als clubgevoel gewaardeerd. Wel wordt gevraagd ze korter en zakelijker te maken. Gedeeltelijk zou een uitluisterplicht daarvoor in de plaats kunnen komen. Een aantal stelt voor de Marifoonroutine om de vier uur te doen, wat meer in het ritme van het wachtlopen past.
Meerderheid wenst weerteam
Het bestaan van het weerteam heeft de nodige stof doen opwaaien. Gesteld kan worden dat in ruime meerderheid het bestaan van een weerteam als gewenst wordt beschouwd. Duidelijk is ook dat veel schippers van mening zijn dat men teveel op het weerteam afgaat en de schippers zich zelf te weinig op het weer voorbereiden. Als conclusie kan worden
getrokken, dat men het weerteam in de voorbereiding van het tochtplan als ondersteuning van de vlootvoogd wil laten functioneren en niet zelfstandig.
Palavers verbeteren
De vraag hoe de Palavers verbeterd zouden kunnen worden heeft ook veel reacties opgeroepen. Men wil een korter en zakelijker palaver. Voorgesteld wordt een meer directieve aanpak van de vlootvoogd. Twee van tevoren aangewezen schippers bereiden zelfstandig een tochtplan voor met ondersteuning van het weerteam. Daarna spreken zij hun plannen voor met de vlootvoogd. Op het palaver worden twee andere schippers gevraagd wat hun tochtplan is. Hierna is het aan de vlootvoogd het voorbereide plan toe te lichten. Dit plan kan dan alleen nog op basis van feiten worden beïnvloed.
wedstrijd. Voor de meeste schippers is het snelheidsverschil een feit en hoeft er verder geen rekening mee worden gehouden. Een aantal schippers geeft aan dat kleinere boten eerder zouden kunnen vertrekken, zodat de vloot ongeveer gelijktijdig aan zou kunnen komen. Ook wordt genoemd dat er clusters zouden kunnen varen met eigen marifoonroutine. Voorts wordt gesuggereerd snelle boten extra afstand te laten varen opdat de aankomsttijden meer overeen komen.
Zeewaardigheid en veiligheid
De Commissie moet boten kunnen weigeren deel te nemen als zij van mening is dat de zeewaardigheid en veiligheid in het geding zijn, vindt 75% van de schippers. De rest vindt dit de eigen verantwoordelijkheid van de betreffende schipper. Een overgrote meerderheid van 90% van de schippers geeft aan geen probleem te hebben met het feit dat er twee groepen boten zouden kunnen ontstaan door bijvoorbeeld windverwachtingen. Een dagtocht aan de Engelse Oostkust mag zo’n 40 à 50 mijl bedragen bij een gemiddelde bootsnelheid van 4,5 knopen. Korter mag ook, zeker als er wat extra rust ingebouwd moet worden. 78% is akkoord met het feit dat de Ramsgate commissie minimaal 1 à 2 bemanningsleden aanwijst om een evenwichtige verdeling, qua ervaring van navigatoren en andere opstappers, over de diverse boten te bereiken. De rest vind dat in principe de schipper zijn bemanning moet kunnen samen stellen, tenzij de Commissie alsnog een verandering wil om een betere spreiding van ervaring in de vloot te bereiken.
Kunnen koken belangrijk
Van aanloophavens wordt verwacht dat zij bij minder goed weer en in donker aan te lopen zijn. Verder wordt de aanwezigheid van behoorlijk sanitair, elektriciteit en een Pub van belang gevonden. Een gezamenlijke ligplaats wordt op prijs gesteld. Schippers vinden dat opstappers minimaal een vaardigheid in het zeilen moeten hebben, actief, gemotiveerd moeten zijn en initiatief moeten tonen. Gezelligheid en een beetje kunnen koken zijn ook niet onbelangrijk. Andere opmerkingen: Zeevast. Goede mix van ervaring met minder ervaring. Fit en geen medische probleemgevallen.
Ruime meerderheid vindt huidig Ramsgate concept prima
Kreten moeten worden afgeserveerd.
Meerderheid wil wel aan boei
Een overgrote meerderheid van 91% wil best één nacht aan een boei overnachten. Een tweede nacht is akkoord, maar liever niet twee nachten achter elkaar. Ook wordt gevraagd wel een beetje beschut te kunnen liggen. Zo’n 60% heeft een bijboot die zou kunnen worden gebruikt.
Maar 25% waardeert wedstrijdelement
Een wedstrijdelement tijdens de tocht wordt maar door 25% gewaardeerd. Sommigen vinden dat het veiligheidselement onder druk kan komen te staan wanneer er sprake is van een
Bij de vraag `Wilt U iets wijzigen aan het huidige Ramsgate concept?’ geeft een ruime meerderheid van de geënquêteerden aan, dat het concept prima is zoals het is. Een aantal mensen geeft als reactie dat door de grotere schepen en alle technische hulpmiddelen de Ramsgate minder dan vroeger een uitdaging is. Ook zou er meer angst in de vloot geslopen zijn bij minder goede weersvoorspellingen. Er zou eventueel weer wat meer uitdaging moeten komen door bijvoorbeeld langere trajecten. Ook zou de tocht Noord Frankrijk of de Duitse wadden kunnen aandoen. Slechts een paar schippers pleiten voor een maximum aantal boten/deelnemers. Hun argument is dat bij meer dan 30 boten de capaciteit en Captains-dinners niet meer fatsoenlijk te organiseren zijn. Sommigen pleiten voor het splitsen van de tocht tussen sportieve en meer comfort zeilers waarbij langere en kortere trajecten worden gevaren. De maximale afstand in Mijlen die men in één ruk zou willen afleggen is: 10% 100 mijl, 50% 125 mijl, 17% 150 mijl, 23% > 200 mijl. Gemiddelde afstand is 145 mijl, wat niet alles zegt natuurlijk! De Ramsgatetocht heeft het juiste aantal dagen, vindt 78%. Voor 22% mag het wel een paar dagen langer duren, als dat de tocht aantrekkelijker maakt.
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
27
Andere geopperde suggesties en ideeën:
* Vraag voor het opgeven van de tocht een committent van de deelnemers om het voorgestelde plan te willen varen. * Geen Captains-dinner waardoor we flexibeler kunnen varen en hierbij afrekenen per boot. * Evalueer het afgelegde traject door een van te voren gevraagde boot op het eerstvolgende palaver (als leereffect!). * Samenkomst Noord- en Zuidvloot aan de Nederlandse kust beperkt de tochtmogelijkheden teveel. * We moeten het malaisegevoel achter ons laten, want het is toch iedere keer weer een fantastische zeilervaring. * Meer zeilen, minder zeuren. * Tochten langs de Belgische/Franse kust en het Duitse wad moeten naast Engeland ook mogelijk zijn. * Programma mag best onderweg worden aangepast als de omstandigheden dat zinvol maken. * Een echte tocht met lange trajecten met maximaal twee tussenhavens voor de terugtocht. Hierdoor komen Denemarken etc. binnen bereik. * Voor niet-Ramsgate liefhebbers een PZV Noordzee driehoek uitzetten. * Zou fijn zijn als er een uitrusting uitleenbank, tegen vergoeding, zou zijn. * Kan er een tweede soortgelijke tocht worden gepland? * Verbindt een bepaald thema aan de tocht waarop later wordt teruggekomen. * Geef de vlootvoogd meer autoriteit en waardering. * Alternatief vaarplan tijdens de tocht moet kunnen. * Eerste verzamelpunt hoeft niet in Nederland te zijn. * Alle bestemmingen tussen Dover en Lowestoft zijn aantrekkelijk. * Rondje Kanaal. * Meer respect voor ervaren zeilers t.o.v. minder ervaren zeilers. * Clusters varen geplande trajecten binnen een tocht met ontmoetingspunt(en). * Vaar twee geplande tochten in de week.
Commentaar:
De Ramsgate commissie is heel blij met de input die zij ontvangen heeft van zoveel schippers en wacht met belangstelling de input van de opstappers af. Duidelijk is al dat de spanning tussen de wens om met een meer flexibel tochtplan te kunnen varen en toch een Captains-dinner of barbecue te organiseren voor 125 mensen blijft bestaan. Daarnaast is relevant dat een ruime meerderheid van de schippers die gereageerd hebben niet veel wil veranderen. De traditie binnen de Club telt ook, en het aantal schippers dat aangeeft in 2009 mee te willen geeft aan dat er veel enthousiasme voor deze tocht bestaat. Aan de Ramsgate commissie de taak om, als straks alle informatie binnen is, met alle informatie aan de slag te gaan en weer een aantrekkelijke tocht voor te stellen.
28
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Belevenissen Belevenissen van een beginnend zeezeil(st)er
Of het nu lang of kort geleden is, we herinneren ons allemaal nog hoe spannend en uitdagend het was om die eerste stap te zetten…
E
n daar ligt het boek, op mijn nachtkastje, brandend vragend om door mij ter hand genomen te worden. Kustnavigatie!! De grote zeekaarten liggen uitgespreid over de eettafel, tot groot vermaak van mijn kat en tot grote frustratie van mijzelf. Want zo makkelijk is het allemaal niet. Waar ben ik aan begonnen?
Over kennis
In de examenbundel staat dat de kennis bestaat uit grondige kennis, goede kennis en kennis. Ik ben een type van grondige kennis en gedegen voorbereiding. Dat ik het mezelf daar Carla Auer moeilijk mee maak weet ik, en dat het voortspruit uit onzekerheid weet ik ook. Maar ja, wat doe je eraan? Niets dus, en dus studeren. De boeien en lichten, watergetijden en kompaskoersen vliegen mijn hoofd in en uit. De passer heeft al twee keer een nieuwe punt gehad en het gum is al haast versleten (oké….., dit is een beetje overdreven!). ‘s Nachts word ik wakker en lig na te denken over een vraag, en overdag zit ik in mijn lunchpauze in het boek te lezen. Maar ja, één gedachte troost mij, iedereen heeft het moeten doormaken.
En dan… de praktijk
Deze zomer ging ik naar de zeezeilschool in Scheveningen. Een midweekcursus van 9 tot 5. Dus geen grote tochten, maar veel oefenen op een grote boot. Althans zo had ik me dat voorgesteld. Nou niet dus. We voeren op een klein open bootje, nog kleiner dan een Valk, een wedstrijduitvoering open Beneteau en gingen daar de zee mee op. Wind zo tussen 3 en 5 Bf. En wij maar trimmen en planeren over de golven. En lekker nat dat we werden. Gelukkig hadden we het weer mee en was het ook nog een beetje zonnig. Een zeilinstructeur van rond de 18 jaar, bloed in zich van een geboren wedstrijdzeiler, die zich wel vermaakte om ons die klaagden over stijve ruggen en pijnlijke knieën.
De smaak te pakken
Veel geleerd hoor en het was erg gezellig, maar het CWO zeezeildiploma niet gehaald. Dus volgend jaar maar weer naar de zeilschool. Alleen dan een andere cursus. Ja, als beginnende zeezeiler is het leven nog niet zo makkelijk, maar ik zou toch niet anders willen. En als ik zo in de vereniging om mij heen kijk bekruipt mij het gevoel dat dat voor andere zeezeilers ook geldt. Dus, ahoi, en tot ziens op zee.
Zeilen op de Méditerranée We hadden een Bavaria 36 besteld, maar die is niet vrij en zo krijgen we voor hetzelfde geld een Bavaria 41 mee. Keurig geregeld van OCC. En weer maken we mooie tochten tussen de eilanden en het vasteland. Het zomert nog flink. De kinderen nemen om de beurt het roer en de schoten over, en wie niets te doen heeft leest een boek of geniet van de prachtige omgeving. Vakantie!
September 2007
Herman Van den Broeck
December 2008
H
et is bitter koud buiten. De houtkachel brandt. Tijd om plannen te maken voor volgend zeilseizoen. Blijven we, net als vorig jaar, met de Nautilus in Zeeland varen? Of laten we ons nog eens verleiden door de blauwe wateren en de warme wind van de Middellandse Zee?
Mei 2006
Op de jaarlijkse Belgian Boat Show in Gent hebben we eerder dat jaar gekozen voor een week flottieljezeilen in Griekenland, met het Nederlandse OCC Yachting. We landen in Preveza en worden daar door een busje opgewacht. Een half uur later stappen we uit in de jachthaven van Levkas. Daar ligt een Aloa 27 op ons te wachten in de zon. Na een grondige briefing gaan we boodschappen doen, want de volgende dagen wordt er aangemeerd in kleine haventjes en baaien waar weinig of niets te kopen is. Zo begint onze zeilweek. Na de ochtendbriefing varen we van eiland naar eiland, ankeren in een blauwe baai om wat te zwemmen en te zonnen, meren af aan de kade van een ‘taverna’, eten de traditionele Griekse kost, drinken onder de sterren een fles rode wijn leeg en gaan dan voldaan slapen. Er zijn slechtere manieren om de dag door te komen.
September 2006
De voorjaarstocht in Levkas is ons zo goed bevallen, dat we het in het najaar nog eens over doen, met onze dochters en hun vrienden. We kiezen voor Corfu, net als Levkas in de Ionische Zee aan de groene westkant van Griekenland.
OCC Yachting heeft ook nog een basis in Göcek aan de Turkse zuidkust. Hier charteren we een Bavaria 36 en we zeilen weer van baai tot baai. We genieten van de prachtige natuur, de antieke ruïnes, de zeeschildpadden, de zomerse zon en het blauwe water. Het is niet mijn bedoeling om hier reisverhalen neer te schrijven. Ik zou misschien woorden kunnen vinden om het landschap te beschrijven, de idyllische baaien, de groene heuvels, het lauwe blauwe water, de vliegende vissen die over de golven scheren, de dolfijnen die we toevallig niet gezien hebben…… Nee, misschien zijn er Zeezeilen-lezers die `goesting’ hebben om zelf eens te gaan varen op de Méditerranée. Misschien kunnen we die PZV’ers van dienst zijn met onze ervaringen in de warme Griekse en Turkse wateren?
Kwaliteit
We hebben tijdens onze tochten veel charterschepen gezien. De meeste boten waren goed in orde, maar we hebben ook drijvende wrakken gezien. Wij kozen telkens voor de Nederlandse vloot van OCC Yachting. Zij verhuren recente Bavaria’s van 32 tot 45 voet. De wat oudere Aloa’s 27 zijn dan weer populair voor de kleinere bemanningen. De boten zijn goed onderhouden, netjes, en compleet uitgerust. Alles is aan boord en je hoeft enkel je kleren en je persoonlijke spullen mee te nemen.
Bareboat charteren flottieljevaren?
of
Wij kozen voor de flottielje om diverse redenen: de flottieljeleiding kent het vaargebied door en door en tijdens de ochtendbriefing krijg je een schat aan nuttige informatie. Zijn er onderweg technische problemen, dan is het begeleidingsschip nooit ver weg. ’s Avonds wordt er door de flottieljeleiding een gezamenlijke maaltijd geregeld
in een lokaal restaurant, maar toch is iedereen vrij om zelf te koken of ergens anders te eten. Samen eten is altijd wel erg gezellig. Afmeren gebeurt meestal niet langszij, maar met de boeg of de spiegel naar de kade, ofwel op voor- of achteranker, ofwel aan een mooring line. Niks om je zorgen over te maken, de flottieljeleider staat je op de kade op te wachten met een handmarifoon en geeft je de nodige instructies. ’t Is even wennen, maar uiteindelijk is het niet zo moeilijk. Boeien vind je alleen bij de grotere marina’s. Verder kom je ze niet tegen. Dat is in het begin wat vreemd bij het navigeren, maar er zijn voldoende andere markeringspunten in zicht: molens, heuvels, kerkjes, rotsen. ’s Morgens bij de briefing wordt het vaarwater uitgebreid besproken en wordt er op de mogelijke gevaren gewezen. Bij de uitrusting van de boot horen ook kaarten en een pilot, zodat de tocht goed voorbereid kan worden. En het water is zo helder dat je minstens 5 meter diep kan zien. Het verandert ook van kleur als het ondiep wordt. De Ionische zee is overal erg diep, veel dieper dan de dieptemeter kan meten, tenzij in de azuurblauwe baaien. Boeien zijn dus niet echt nodig.
Turkije of Griekenland?
Turkije viel best mee, maar wij kiezen volgende keer weer voor Griekenland. Het landschap is er mooier, de dorpjes gezelliger, het eten beter, de mensen vriendelijker. En het vaargebied is er meer gevarieerd. Het zeilseizoen begint in maart, en eindigt in november, maar de meeste charterbedrijven werken van mei tot oktober. In het voorjaar is het zeewater nog `koud’, in augustus zit de Ionische Zee vol Italianen met lawaaierige motorboten, dus september is wat ons betreft de ideale zeilmaand. In de Ionische Zee is het ’s morgens windstil, rond de middag trekt de wind aan en tot de vroege avond is het heerlijk zeilen. Daarna gaat de wind weer liggen en is het heerlijk terrasjesweer. Tussen de eilanden zijn er trechterwinden en aan lij van de eilanden, die vaak meer dan vijfhonderd meter hoog zijn, zijn er verraderlijke valwinden. Zo kan het gebeuren dat je aan de wind een boot
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
29
Lion Sails Holland b.v.
Kwaliteitszeilen uit eigen werkplaats Veerhaven 1b 4485 PL Kats (Zld.) Tel: 0113 - 600291 Fax: 0113 - 600249
Lion Sails
Internet: www.lionsails.nl E-mail: info@lionsails.nl Handelsregister Middelburgno. 22026358
Openingstijden: maandag t/m vrijdag 8.00 - 17.00 uur, zaterdag van 10.00 - 13.00 uur
oploopt die voor de wind vaart. Denk daar maar eens over na…… Geen sprayhoods op Griekse of Turkse boten. Bij het hakken komt het water tot in de kuip, maar het is warm en de zon schijnt. Wel heeft elke boot een bimini, en die is echt nodig: de zon brandt ongenadig. De zeilervaring die je nodig hebt, hangt af van het zeilgebied dat je kiest. De Ionische Zee is goed voor beginners: de dagtochten zijn er wat korter en het is een beschut vaargebied omdat je meestal tussen de eilanden vaart. Het waait er ook zelden harder dan windkracht 5. Ga je naar de oostkant van Griekenland, dan moet je in de zomer rekening houden met de Meltemi, die dagenlang flink tekeer kan gaan. In Turkije zijn de dagtochten wat langer, en op open zee kan het wat ruw zijn. Maar wie wat zeemijlen op de teller heeft staan en weet waar hij mee bezig is, kan met een gerust hart de Middellandse Zee op. Charteren en flottieljezeilen is niet echt goedkoop. Daarom onze belangrijkste tip: wie niet echt aan de schoolvakanties 30
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
gebonden is, kan véél geld besparen door de `last minute’ aanbiedingen af te wachten. Je kunt dan een boot en een vlucht boeken voor 2/3 van de normale prijs. Dat scheelt een flinke slok op de borrel. De Middellandse Zee heeft ons hart veroverd en we willen nog vaak terug. Wanneer ooit het ogenblik komt dat we wat minder gaan werken, willen we onze Nautilus graag naar het zuiden overbrengen. Op eigen kiel of op een vrachtwagen, dat zien we nog wel. Ondertussen zijn er nog de Griekse Sporaden, de Dodekanesos, de Cycladen, de Kroatische Kornaten en Dalmatië, de Egeïsche Zee en, wie weet, misschien wel de Caraïben…… We weten dat er PZV’ers zijn die hun boot in het zuiden hebben liggen. Voelen zij zich geroepen om hun ervaringen neer te schrijven in de volgende Zeezeilen? Ik wil helemaal niet beweren dat wij nu specialisten zijn in het varen op de Griekse of Turkse wateren, maar wie graag meer info wil kan ons vinden op info@fiacc.be, in de Trafalgar Pub of op onze Nautilus.
The place to be!
Trafalgar Pub Dommelstraat, Eindhoven
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
31
Techniek & Vaarpraktijk
Lozingsverbod Lozingsverbod van toiletwater op het oppervlaktewater voor alle pleziervaartuigen.
H
et lozingsverbod voor toiletwater wordt van kracht voor alle nieuwe (vanaf 2006) en bestaande (vanaf 2009) Nederlandse en buitenlandse pleziervaartuigen met ingebouwd toilet, zoals omschreven in de Wet Pleziervaartuigen. Het verbod geldt voor alle Nederlandse wateren, inclusief het zeegebied tot 12 mijl uit de kust. Alleen voor bijzondere groepen, zoals historische schepen, geldt een vrijstelling van het lozingsverbod toiletwater.
Alternatieven voor onderwaterlijntoilet
Alternatief voor het overboord pompen van toiletwater is het gebruik van een vuilwatertank aan boord. Let op: het inbouwen van een dergelijke tank is niet verplicht, er komt alleen een verbod om toiletwater te lozen. Natuurlijk kunt u ook een ander soort toilet aan boord gebruiken, zoals b.v. een chemisch toilet. Beschikbare ruimte aan boord, frequentie van afgifte van het opgevangen toiletwater, gewenst comfort en de kosten zullen uiteindelijk de keuze bepalen.
Afgeven van afvalwater
Bij een van de uitpompstations, meestal in de grotere jachthavens, kunt u de vuilwatertank laten leegpompen en dat is volgens het Activiteitenbesluit gratis voor passanten en ligplaatshouders. Havens met meer dan 50 ligplaatsen zullen vanaf de ingangsdatum verplicht zijn deze service te bieden. Het legen van een mobiel (chemisch) toilet kan vrijwel in elke jachthaven die is aangesloten op de riolering. Het “grijze” water uit gootsteen, wasbak of douche mag u wel blijven lozen, want dit is minder vervuilend dan toiletwater en veroorzaakt bovendien geen bacteriologische besmetting.
PZV
Op 18 december jl. was er een lezing/informatie avond georganiseerd voor de schippers/eigenaren, waarbij een leverancier van vuilwatersystemen was uitgenodigd (verslag hiervan in Zeezeilen nr. 2 – 2009). Bron: brochure Toiletwater vang het op, uitgegeven door: Watersportverbond, HISWA, ANWB, VROM, Ministerie van Verkeer en Waterstaat
Wim van Roode
Wantspanners J
e kijkt meestal niet zo erg nauwkeurig naar je wantspanners. Afgelopen zomer tijdens de Zeezoen keek ik met Haye van der Werf naar de trim van onze voorzeilen, en Haye vond (terecht) dat onze voorstagen wel wat strakker konden. Alleen, aandraaien van de wantspanners lukte niet. Losdraaien wel. De oorzaak bleek te zijn dat de schroefdraad sterk was vervormd door langdurig op spanning staan. De foto’s geven aan wat je dan ziet: de normaal driehoekige doorsnede van de schroefdraad is naar een kant sterk scheef weggetrokken. De schroefdraad aan de binnenkant van de spannerhuizen bleek ook sterk vervormd. Na vervanging kon ik de stagen weer goed op spanning krijgen.
32
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Techniek & Vaarpraktijk
Arend Jan Klinkhamer
Techniek & Vaarpraktijk
Diesel aan boord Minder zwavel in de brandstof, zodat smeerolie met lagere specificatie (CD in plaats van CF) gebruikt kan worden en er minder vaak olie-wisselingen nodig zijn. Mogelijk minder schimmelgroei. Mogelijk langer houdbaar. Gewone autodiesel heeft een iets lagere dichtheid en zal theoretisch iets minder energie leveren, maar in de praktijk zal de 1 – 2 % verlies niet te merken zijn, door allerlei andere effecten. Heeft het invloed op de dieselkachel van de boot? Neen, want dieselkachels voor boten zijn ontworpen voor gebruik in auto’s.
Peter Chevalier
D
Kan ik gewone autodiesel gebruiken in mijn boot? Het korte antwoord is JA. Het uitgebreide antwoord is doorspekt met technisch jargon, maar kan als volgt worden samengevat. Gebruik van gewone autodiesel, in vergelijking met de rode diesel die gewoonlijk aan boord wordt gebruikt: beter koud starten, door het hogere Cetaan getal. Minder rook bij het starten door het hogere Cetaan getal.
Ja, zolang er niet meer dan 5% biodiesel bijgemengd is in de gewone diesel zoals je die aan de pomp krijgt. Sterkere mengsels worden op dit moment getest, maar zijn nog niet goedgekeurd, omdat er kans is op motorschade. Sterkere mengsels kunnen ook de afdichtingen van oudere motoren beschadigen
Kan ik plantaardige olie gebruiken in mijn boot? Het korte antwoord hierop is NEEN. Ongezuiverde plantaardige olie kan afdichtingen beschadigen en zal zeker de garantie van de motorfabrikant ongeldig maken. De Brits/Europese standaard voor dieselbrandstof BS EN 590 staat toe dat tot 5% geësterde plantaardige olie bijgemengd wordt met conventionele diesel, terwijl nog steeds voldaan wordt aan de biodiesel standaard BS EN 14214. Het is echter tamelijk onwaarschijnlijk dat bijmenging met amateuristisch bewerkt frites-vet aan deze standaard voldoet.
Noot van de redactie over diesel aan boord: ● Navraag bij de ANWB leert dat Europese afspraken het toevoegen van biodiesel regelen. In Nederland, België en Duitsland is het percentage 3%. Er is een sterke lobby om dit percentage te verhogen. ● Het Cetaan getal van diesel geeft de ontstekingssnelheid aan en heeft niets van doen met het Octaan getal van benzine dat de klopvastheid aangeeft. ● Schimmel- en bacteriegroei in diesel
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Techniek & Vaarpraktijk
e pleziervaart in Engeland stookte tot voor kort rode diesel. Door belastingwijziging en recente prijsstijgingen is dat financieel niet meer interessant. Dat roept daar vragen op naar alternatieven, zoals het gebruik van gewone autodiesel. In een artikel in Anglia Afloat van november/ december 2008 verscheen een lichtelijk alarmerend artikel hierover. Daarin werd gewaarschuwd voor het gebruik van gewone diesel in scheepsmotoren, in verband met mogelijk schadelijke effecten door in die gewone diesel aanwezige biodieseltoevoegingen (momenteel 2,5%, en binnenkort mogelijk zelfs 5 %). Via Bert Stienstra ontving Zeezeilen - naar aanleiding van eerder genoemd artikel - een heldere uiteenzetting met betrekking tot deze problematiek. Deze is van de hand van Pat Manly. Voor zijn uiteenzetting beroept deze zich o.m. op bronnen als: de UK Petroleum Industry Association, Volvo Penta, Yanmar, Beta Marine, etc. De uiteenzetting leek ons interessant genoeg om ze ook onder uw aandacht te brengen.
Kan ik biodiesel gebruiken in mijn boot?
vindt vooral plaats als er water is. Een volle dieseltank gaat condensatie en daarmee water tegen en vermindert de kans op dit probleem. ● Met name in de winter helpt het om een doping aan de diesel toe te voegen, tegen schimmel- en bacteriegroei. Het zelfde geldt voor het gebruik van tampons in de dieseltank (zie het artikel van Bart Lagerweij in Zeezeilen 2008/ 03). ● Dieselpompen langs de weg hebben een veel hogere omzet dan dieselpompen langs het water en leveren mede daardoor vaak schonere diesel. ● Verontreinigingen in de diesel zakken naar de bodem van de brandstoftank. Bij vlak water geeft dat geen probleem, maar bij golven mengt de verontreiniging zich door de hele tank, komt in het brandstofsysteem en kan filters en leidingen verstoppen waardoor de motor afslaat. Een ruime aftap onder aan de tank maakt het mogelijk vooraf eventuele verontreinigen af te tappen. ● Ontluchtingspompjes voor de motor zitten vaak op ongelukkige plaatsen. Als de ontluchtingsopening van de brandstoftank bereikbaar is, kan je daarop een (voet-) luchtpomp aansluiten en zo de tank onder druk zetten om hem door te spoelen of om het brandstofsysteem te ontluchten.
33
Techniek & Vaarpraktijk
Koop een boot en werk je dood Dat dit ook voor een Vrije Vogel geldt legt de ‘vogel’ zelf uit
Carel Dijkmans
G
eïnspireerd door de pechverhalen van Hans van Reenen voel ik me gesterkt om ook een horrorverhaal over pech onderweg op te biechten. In 2003 waren wij op weg gegaan, met als doel Zuid Bretagne en misschien La Rochelle. Het weer onderweg was zoals gewoonlijk van alles wat, maar eenmaal in Camaret kwam er een mooi hogedrukgebied aan, waardoor we van een paar weken prachtig weer konden genieten. La Rochelle en de eilanden daar voor de kust, Île d’Oléron en Île de Ré, hebben we op vouwfietsjes enigszins verkend. Op de terugweg vanuit Île d’Oléron werd koers gezet naar Île de Yeu, en vandaar liepen we naar Pornichet/La Baule.
34
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Opgelucht ’torden’ we de volgende dag de haven uit. Echter, na ongeveer een mijl begon het temperatuuralarm te loeien. Motor uit en kijken, motorkamer vol heet koelwater, dus op het zeil terug. Havenmeester opgeroepen, ja ze zouden ons bij de ingang van de haven opwachten om te helpen bij het afmeren. In Frankrijk zijn hulpdiensten zoals reddingboten commerciële ondernemingen, een havenmeester mag alleen maar (gratis) hulp verlenen binnen zijn territorium. Na analyse van het probleem bleek een koelslang waar de thermostaat in zit gescheurd, waarschijnlijk door het met enig geweld wringen bij demontage en montage. Weer naar mijn computermanneke. Helaas, het was zaterdag en die had dus
vrij, en ook nog vakantie, en de anderen hadden geen flauw benul van computers. Secondelijm, vulkaniserende tape, daaroverheen gewone tape, kortom na een paar uur had ik het lek gedicht. Het leek me verstandig om de thermostaat er uit te laten, zodat er minder druk opbouw zou zijn. Het werkte, dus de volgende dag weer vertrokken. De motor liep weer als een zonnetje, en aangezien het hogedrukgebied nog steeds aanwezig was, motorden we vrolijk de weg terug: Morbihan, Port Tudy, Loctudy, Camaret, l’Aberwrac’h, en via Trébeurden naar Bréhat, waar we nog een paar dagen wilden ankeren. Uit Trébeurden vertrokken we met een licht windje en matig zicht, totdat we les Sept Îles voorbij waren en de wind op raakte. Motor starten, geen reactie. Krijgt ‘ie brandstof? Filters vernieuwd, niets hielp. Ondertussen zat Mieke buiten aan het roer, maar zonder wind en nul snelheid is dat vrij frustrerend. Het stroomt daar als een gek, de kust is rotsachtig en de boot danste om zijn as. We zagen in de verte een paar zeilboten, en probeerden die via kanaal 16 op te roepen. Direct kwam er een reactie van de Semaphore de Bréhat, welke boot, positie, hoeveel personen, had ik hulp nodig etc.? Ik wilde wel een sleepje, maar niet van de professionals, dus nog maar even verder gesleuteld.
Techniek & Vaarpraktijk
Gedurende onze vakantie had ik al eens geconstateerd, dat er koelwater lekte uit het koelhuis van onze VetusMitsubishi motor. Nu is dat een aluminium koelhuis, waar de messing interkoeler in zit. In theorie is die elektrisch geïsoleerd gemonteerd, doordat het ding ingeklemd wordt via een paar dunne rubberen Oringen. Als je corrosie-ellende wilt hebben moet je natuurlijk aluminium en koper vlak bij elkaar monteren en in zeewater hangen. In eerste instantie overwoog ik het gaatje te dichten met epoxy putty, maar dat bleek niet bestand tegen de waterdruk van de koelwaterpomp. In Frankrijk motorpech hebben met een Nederlandse Vetus-motor, dat laat je niet echt rustig slapen. Toch maar naar het plaatselijke watersportbedrijf. Daar
bleek een jonge man te zitten die alle bestellingen regelde en zeer gehaaid was met een computer. Er was een ‘Vetus magasin’ in Zuid Frankrijk. Tekeningen gedownload zodat ik kon aanwijzen welke bestelnummers ik nodig had. Ja, het koelhuis was op voorraad en kon de volgende dag om 11:00 uur aanwezig zijn. Dat leek me een sterk verhaal, maar ik had geen keus. Dus vooruit maar! Inderdaad, de volgende dag om 11:00 uur was mijn koelhuis aanwezig. Na inlevering van een respectabel aantal euro’s kon ik aan de slag. Oude uitlaat/koelhuis uitgebouwd, nieuwe gemonteerd, en na een dagje sleutelen had ik weer een lekvrije motor.
Techniek & Vaarpraktijk
Echter Mieke werd steeds zenuwachtiger, het tij verliep, ze zag ons al op die rotspunten terechtkomen, en vond dat we toch maar hulp moesten vragen. Dus Bréhat opgeroepen, en er zou binnen een half uur een boot naar ons toekomen. Afwachtend zagen we over het water een donkere streep in de verte. De zeewind kwam, dus direct Bréhat opgeroepen om die boot af te bestellen. De reactie was enigszins pissig, als we niet binnen 10 minuten beslisten, kwam die boot helemaal niet. De donkere streep kwam dichterbij en binnen die 10 minuten kregen we wind. In no time wakkerde die aan tot een goeie 5 en we spoten naar de rivieringang, richting Lézardrieux. Op de rivier echter verdween het land-zee-effect en dus de wind, en we hadden tij tegen. Gelukkig waren er veel bootjes en het lukte Mieke om een motorbootje te praaien, dat zowaar bereid was om ons naar de jachthaven te slepen. Onderweg belde de goede man de havenmeester, zodat we meteen bij aankomst aan een boei werden geparkeerd. Het motorbootje vond het allemaal een prachtig avontuur en vertrok weer vrolijk zwaaiend.
Achteraf bleek dat het verwijderen van de thermostaat, en daarna de rest van de zomer zo doorvaren, het einde betekende van mijn motor. Door roetafzetting op de zuigerveren werd een slijtageproces versneld waardoor binnen de kortste keren twee cilinders geen compressie meer hadden zodat ik uiteindelijk moest beslissen tussen een revisie of een nieuwe motor. Het laatste dus. Alweer een leuke eurodonatie. De titel van dit verhaal blijft nog steeds volledig waar.
2006, een rommelig vaarseizoen voor de Existence
naar Hellevoetsluis. En passant bleek de koelkast de geest te hebben gegeven. Dat was jammer maar niet verontrustend, omdat het koelelement ruim 20 jaar eerder was gemonteerd. Onderweg en in de haven bleek het repertoire van filters schoonmaken, leidingen doorspoelen en ontluchten niet te helpen om de motor aan de praat te krijgen. Alleen het krachtig met de opblaaspomp van de bijboot luchtblazen in de ontluchting van de tank bracht telkens voor korte tijd leven in de motor. We concludeerden dat de leidingen zelf stevig verstopt moesten zijn en het onbereikbare opvoerpompje wellicht kaduuk.
Benzine Peter Chevalier
Vuile brandstof
W
ij varen vrij intensief met de Existence, een Dufour 31 uit 1980, die we in 1983 gekocht hebben. Als voormalig demoschip was hij heel compleet. In het begin hebben we alleen een rolfok en een koelelement voor de ijskast extra laten monteren. Later allerlei nieuwe electronica en in 2002 een nieuwe motor. In de zomer van 2006 kwam ik laat in de vaart. Bij een rustig tochtje in juni, met mijn neefje Bram, gaf de motor vlak buiten Brouwershaven hortend de geest. Ik ging fluks ten anker niet ver van een ander jacht. Enthousiast gezwaai bleek te komen van de moeder van Bram, die zich met haar nieuwe beau op de buurboot bevond. Na het spoelen van de filters en doorblazen van de brandstofleidingen, kon ik zo op eenvoudige wijze aan voldoende witte wijn komen om de mond behoorlijk schoon te spoelen.
Volledige verstopping
Het plan was om in de zomer het IJsselmeer en de Wadden weer eens te bezoeken met mijn goede gadin Eleonora Louise Virgenie. Eind juni toog ik, met een aanbrengbemanning voor een lang weekeinde, van de thuishaven Brouwershaven naar het Noorden. In de Volkeraksluizen hortte de motor en iets later viel hij stil. Met een luchtpomp op de ontluchting van de brandstoftank konden we voldoende diesel in de motor persen om nog door de Haringvlietbrug te komen. Daarna gingen we zeilend verder
De motor zelf was slechts een paar jaar oud; daar zou op zich het probleem niet mogen zitten. Om dat te testen zetten we een jerrycan brandstof op het kajuitdak en sloten die direct aan op de brandstof injectiepomp. Geen enkel teken van leven in de motor. Misschien toch de injectiepomp? De eerstvolgende zaterdag heb ik de motor, met mast en giek als hijsinstallatie, uit de boot gehaald en naar Drinkwaard, de leverancier gebracht. Tegelijkertijd hebben we de brandstoftank uitgebouwd om deze goed schoon te kunnen maken. Er bleek erg veel snotterig bacteriegroeisel in te zitten. Reeds maandag verwittigde Drinkwaard me dat de motor prima was, maar slecht werkt op benzine. Verkeerde jerrycan! Na het schoonblazen van de leidingen met perslucht en weer monteren van motor en tank liep de motor prima. De ijskast niet trouwens.
Klein ongemak
Noortje houdt vooral van zeilen als er weinig wind en weinig golven zijn. Daarom kozen we nu de staande mast route, met als eerste stop Willemstad. Onderweg waren er wat kleine ongemakken: de koelkast werkte nog steeds niet en de brandstofmeter deed het ook niet. Dat laatste kan aarde zijn en bij controle bleek de centrale massaverbinding op het motorblok los te zitten. Na vastdraaien deed in ieder geval de brandstofmeter het weer. We besloten toch maar dicht bij huis te blijven en richting Antwerpen te gaan.
Brand
De andere dag, kort na het passeren van de Volkeraksluizen voeren we op de
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Techniek & Vaarpraktijk
Uiteindelijk bleek de mechanische dieselopvoerpomp van de motor kapot. Met dit onderdeel naar de wal, naar een jacht-bedrijfje, Accastillage et Diffusion en het probleem uitgelegd. Ja hoor, morgen om 11:00 uur zou de pomp er zijn. Met een inmiddels rotsvast vertrouwen was ik er de volgende dag en inderdaad, er kwam een bestelwagen aanscheuren, de chauffeur leverde hardlopend een pakketje af en vertrok weer. Mijn dieselpomp was er. Weer een riante eurodonatie, een paar uur sleutelen en ik kon weer verder. We zijn verder zonder problemen thuis gekomen, en ik heb een heilig ontzag gekregen voor die bestelorganisatie in Frankrijk. Ik ben er van overtuigd dat dit in Nederland nooit zo snel gebeurd zou zijn, vooral niet in een klein kustplaatsje als bv. St. Annaland.
Rommelig
35
Techniek & Vaarpraktijk
motor, in een miezerig regentje en met heel lichte Noordwesten wind, toen er tegelijkertijd een angstaanjagend slaand lawaai uit de motorruimte kwam en stinkende, dikke geelgroene rookwolken uit de kajuitingang. Normaal wat secondair, schoot ik nu naar binnen met een flinke hap verse lucht en probeerde de motor uit te doen. De stopknop werkte niet. Ik haalde de bovenste trede van de kajuittrap; de handstop bleek niet bereikbaar, daarop trok ik het luchtfilter weg en blokkeerde de luchtinlaat van de motor met mijn hand. De motor stopte toen gelukkig. Terwijl ik dat deed, zag ik achter de motor vlammetjes spelen op de zware electrische kabels daar. Ik sloot de motorruimte met de ene hand weer af en probeerde met de andere hand de brandblusser te pakken. Dat lukte gelukkig niet direct, omdat hij zowel met een clip als met klittenband vastzat. Tijd voor een snelle hap lucht buiten. Noortje zei me naderhand dat mijn paarse hoofd dat opdook middenin de vette groengele rookwolk best een kleurrijk gezicht was. Terug binnen opende ik de accuruimte. Daar speelden ook vlammetjes over de elektrische kabels. Met een zware schroevendraaier wrikte ik grof de klemmen van de startaccu. De vlammen verdwenen - ook die in de motorruimte - en de rookontwikkeling werd snel minder.
Wat er gebeurd was Achteraf blijkt dat er los van elkaar vier dingen gebeurd zijn. In de eerste plaats het regelmatig terugkerende gedoe
Maatregelen
Boot zinkende
36
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
met bacteriegroei in de diesel, waar ik geen goede oplossing voor had. In de tweede plaats zat de benzine voor de buitenboordmotor in hetzelfde type
○ We hebben er direct een expert bij gehaald, om te helpen achterhalen wat er gebeurd was en hoe herhaling te voorkomen. Het schokkende was niet zozeer dat het gebeurde, maar dat het na ruim twintig jaar varen gebeurde. Als hopelijk afdoende oplossing van het probleem van de brandstofvervuiling heb ik onderaan de roestvaststalen tank een ruime afsluitbare afvoer laten maken zodat ik de tank kan doorspoelen om schoon te maken. ○ Het luchtfilter op de motor is nu zo gedraaid dat je eenvoudig de gewone handstop kunt bereiken. ○ De benzine zit nu in een ander type jerrycan, die apart van de diesel is gestuwd, voorin de ankerbak. ○ Tussen accuruimte en motorruimte zijn twee aparte zware kunststof doorvoeren gemaakt, één voor de plus- en één voor de minleidingen. Er liggen geen losse kabels meer op de brandstoftank. ○ Naderhand heb ik geleerd dat poederblussers je komplete electrieke werk vernietigen; er komen nu dus CO2 blussers aan boord. ○ De nieuwe verwarming zit niet meer bovenop de brandstoftank. ○ De nieuwe afzuigleiding in de motorkamer heeft een kleinere diameter en is zorgvuldig vrij van de andere machinerie gemonteerd. ○ Mast en verstaging worden nu jaarlijks nauwkeurig gecontroleerd, omdat ook dat bij oudere boten plotseling kan falen. ○ De koelkast zelf was nooit kapot, doet het weer en ook Noortje zeilt weer enthousiast mee, bij lichte wind en weinig golven.
Techniek & Vaarpraktijk
De lichte Noordwesten wind dreef ons naar de scheepvaartroute, maar was voldoende om zeilend in Brouwershaven te komen. Bij de sluizen blijk je heel makkelijk en vriendelijk even een sleepje te krijgen om te kunnen schutten. In Brouwershaven stonk de boot nog zo dat we van boord gingen. Bij nadere beschouwing de andere dag bleek de elektrische bekabeling – massakabels, laadstroom kabel, ijskastkabel, voeding verwarming en wat lichtkabels – tussen de accuruimte aan de kop van de hondekooi en de motorruimte weggebrand en deels ook weggesmolten te zijn. Die kabels lopen over de brandstoftank en vlak langs de plastic brandstofleiding van de kachel. Die leiding was dichtgesmolten. De motorruimte heeft een met staaldraad gewapende plastic afzuigbuis van 10 cm diameter. Dat staaldraad was om de schroefas gewikkeld geraakt. Toen ik bezig was dat staaldraad van de schroefas af te trekken attendeerde plots een forse straal water me erop dat het staaldraad door de rubber binnenafdichting van het schroefaslager had gesneden. De boot was zinkende. Een paar uur later stond de boot op de kant en was het vaarseizoen over.
jerrycan als de diesel. En als alles, na uren aan de motor prutsen, onder de diesel zit ruik je niet meer dat het benzine is. Ten derde was in 1983 de ijskastbekabeling rommelig over de motorbekabeling gelegd; na ruim twintig jaar schavielen veroorzaakte dat een kortsluiting waarbij de startaccu in één klap leegliep naar het motorblok met voldoend hoge stroom om brand te veroorzaken. De niet werkende koelkast en de niet werkende brandstofmeter waren signalen daaromtrent die ik niet had herkend. De verwarming die bovenop de brandstoftank zat was ook opgeblazen, maar de gehele verdere boord electronica was ongedeerd gebleven. Ten vierde nam de nieuwe schroefaskoppeling van de nieuwe motor net wat meer ruimte in dan zijn voorganger en sleet na vier jaar de afzuigbuis door. Het is stom toeval dat dat op precies hetzelfde moment gebeurde als de kortsluiting.
Watersport in Zeeland
Annemieke Stallaert
P
rovincie Zeeland wil de Zeeuwse watersportsector versterken. Voor de Zeeuwse economie is deze immers van groot belang, en bovendien is de watersport voor veel Zeeuwen een favoriete vrijetijdsbesteding. Gedeputeerde Harry van Waveren ging kijken in Friesland en zit vol plannen.
Wat heeft u zelf met watersport?
Ik ben geboren en getogen in Burgh Haamstede, en ben daarmee echt een kind van `het land achter de duinen’. Natuurlijk geniet je als Zeeuw volop van strand, zee en duinen, maar ik ben zelf niet opgegroeid met de watersport. En vergeet niet dat de Watersnood bij veel Zeeuwen nog in het geheugen gegrift staat, en het water eerder vijand dan vriend is. Toen ik in 2007 de portefeuille Recreatie en Toerisme, waar watersport onder valt,
onder mijn verantwoordelijkheid kreeg, heb ik me er natuurlijk meer in verdiept en ik heb de watersport ook leren waarderen. Met name voor de mensen van de Stichting Behoud Hoogaars, die zich inzetten voor het behoud van zeilende Zeeuwse vissersschepen, heb ik veel bewondering. Ik ben ook een aantal keren meegevaren, en dat was indrukwekkend! Helaas is mijn agenda vaak te vol om zoiets vaker te doen.
Wat was de aanleiding voor de nieuwe plannen voor de watersportsector?
Die lag met name in het opstellen van een nieuw sociaaleconomisch beleidsplan voor de periode 2009 – 2012. Daarbij constateerden we dat de rol van de toeristische sector de laatste jaren sterk verandert. Het massatoerisme is op zijn retour. We gingen daarom op zoek naar sectoren waarin Zeeland zich kan onderscheiden, en verder door kan
groeien. Logisch dat de watersport dan `boven komt drijven’. Er is al veel geïnvesteerd in deze sector, maar er kan nog heel wat verbeterd worden. Momenteel zijn we bezig met een voortgangsrapportage: waar staan we nu? Zo is een aantal jachthavens flink opgeknapt, onder andere met subsidies uit Brussel. En ook zijn er veel verbeterd aan de basisvoorzieningen, zoals de wachtsteigers in het Veerse Meer. Ook hebben we de laatste jaren een aantal knelpunten weggenomen bij de vele sluizen die we in Zeeland rijk zijn. Door het wegverkeer bij het schutten om te leiden, hebben we het aantal sluisbewegingen flink kunnen verhogen. Dat bespaart heel wat wachttijd, zowel voor automobilisten als voor de watersporters.
En wat vinden de watersportondernemers van uw plannen?
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
37
38
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Grevelingen
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
39
Daar werken we natuurlijk erg nauw mee samen. Want tenslotte zijn zij bepalend voor de watersportvoorzieningen in Zeeland. Overheden zoals de provincie Zeeland, Rijkswaterstaat en de Waterschappen, investeren vooral in het vaarwater, de faciliteiten zijn meer een zaak voor de marktsector. Onze vaste gesprekspartner is natuurlijk de HISWA, maar ik praat ook met enige regelmaat met individuele ondernemers. Bijvoorbeeld met de mensen van Port Zélande, die, samen met de gemeente Schouwen-Duiveland en het Grevelingenschap, de Jachthaven van de Toekomst ontwikkelen. Dat moet een echt duurzame jachthaven gaan worden, met focus op energiegebruik en watervoorziening, maar ook met bijzondere faciliteiten zoals een borstelwasmachine. Dat scheelt booteigenaren straks een hoop werk met de antifouling.
U bent ook in Friesland gaan kijken. Heeft u daar nog ideeën opgedaan?
In Friesland kun je merken dat de hele samenleving er gericht is op de watersport. Zo heeft men zich in het ziekenhuis in Sneek gespecialiseerd in watersport-ongevallen. Dat zet je wel aan het denken. Ik vraag mij af of wij in Zeeland ook waterambulances willen gaan introduceren. Want veiligheid is integraal onderdeel van de watersport en belangrijk voor veel mensen. Zeeland heeft als watersportgebied natuurlijk een heel ander karakter dan Friesland. We hebben hier groter, ruwer water en dat biedt heel andere mogelijkheden voor de activiteiten op het water. Tegelijkertijd vond ik het erg bijzonder om te zien hoeveel er in Friesland gedaan wordt met, en voor, kleine open zeilbootjes. Ik ben dan ook erg blij dat we op het Veerse Meer wat meer gaan doen met deze tak van sport. Niet alleen investeren ondernemers in voorzieningen, maar ook gaan we allerlei evenementen organiseren. We hopen daarmee Zeeland aantrekkelijker te maken voor jongere en actievere zeilers.
Nu is de PZV een vereniging voor Zeezeilers. Heeft u voor hen nog iets in petto? Ook dat is typisch Zeeuws: hoewel we altijd een zeevarend handelsvolk zijn geweest, hebben we ons altijd meer gericht op het beschermen tegen de zee. Dat zie je terug in onze zeehavens: in vergelijking met bijvoorbeeld de Engelse kust hebben we er relatief
40
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
weinig. De komende jaren gaat daar wel wat in veranderen. Naast de sporthaven in Breskens worden er momenteel ook plannen ontwikkeld voor een nieuwe jachthaven op het oude Veerplein in Perkpolder. En in het Scheldekwartier in Vlissingen staan grote veranderingen op stapel. Dit wordt helemaal op de schop genomen, en de watersport krijgt hier een prominente plaats. Een zeesluis in de Brouwersdam is nog wat verder weg. Dat is overigens ook meer een zaak voor de Rijksoverheid. En vergeet niet, je praat dan echt over gigantische investeringen.
Wat moet er verder veranderen in Zeeland?
Harry van Waveren Geboren: 1967 te Burgh-Haamstede Burgerlijke staat: gehuwd, twee kinderen Woont in: Goes Gedeputeerde sinds: 2003 Verantwoordelijk voor: Personeel, Organisatie & juridische zaken Ruimtelijke Ordening, Wonen & Steden Recreatie, Toerisme & Sport Mooiste plek in Zeeland: Natuurgebied ’t Zeepe bij Burgh-Haamstede Favoriete vakantiebesteding: kamperen Hobby’s: tuinieren en zingen
De aansluiting tussen de havens enerzijds en de dorpskernen en de horecavoorzieningen moet verder versterkt worden. Wat is er nou mooier dan op een terrasje naar bootjes kijken? Ook kan het verenigingsleven wel wat versterking gebruiken, want grote, levendige watersportverenigingen geven een heel andere dynamiek in de samenleving. Ook doen we nog weinig om de mensen, die buiten Zeeland wonen, maar hier komen zeilen, meer bij de Zeeuwse samenleving te betrekken. Zeker als je hier je boot hebt liggen is het een gemiste kans om niet wat meer te ontdekken van wat zich achter de Zeeuwse dijken en duinen bevindt.
����������������������
��������� �������
�������������� ����� ������
��������������� ��� ��������� ������
���������������� ��� �������
��������� �������
������������������������� ��� ��������������
���������������� ��������� �����������
������������������� ��������� ��������� �������
���� ����
��������� ����
��� �������
����� ������
��������� ��������� �������
��� ��������������
��������� �����������
���������
��������
���������������� ����������
�������������������������� ������� ��������
���������������������� ����������
��������� ���� ����
������������������� ����������
���������
����������
���������
�����������������������������������������������������
Zwitserleven gevoel
E
Bas Ziekenheiner
en middag eind juli. Stikbenauwd, windstil, plakkerig en vliegjes om je heen. Ook zonder de waarschuwing van kustwacht Ouddorp kun je vermoeden dat er een zwaar onweer zal komen. Hele scholen schepen komen uit de sluis bij Bruinisse, op weg naar de flessenhals Krammersluizen. Het is het wisselen van de wacht, een deel van Nederland en Duitsland moet weer gaan werken. De noordwaarts gaande mensen vinden het niet fijn, dat voel je zomaar. Vakantie bijna voorbij, dit weer en dan nog door die drukke snertsluis (in dubbele betekenis, ha ha) moeten. Men laadt zich vast emotioneel op en de kinderen worden alvast lawaaiig en humeurig. Wij hebben gelukkig geen haast en besluiten aan de zoute kant van de Krammersluis te blijven liggen. Onder andere om vanavond te genieten van wat vast een geweldig onweer wordt.
Maar ook, we moeten het toegeven, omdat we daar kunnen genieten van het klein menselijk leed en het vaak rare, maar zeer menselijke gedrag in en rond de twee sluisjes. Nu, we komen in beide opzichten aan onze trekken hoor. De uitvaart hinderen, voordringen, achter blijven, hele, halve en dreigende botsingen voor de sluis, wel schelden en tieren binnen een schip maar niet naar andere boten, zijn kenmerkend. Hoewel het weer zo rustig is, dat je de sluis met een eierlepeltje binnen zou kunnen peddelen, hebben toch veel mensen de ‘sluiskoorts’. Ze zouden echt het beste hun motor, hun grootste vijand, af kunnen zetten en zich langs de bolders naar binnen trekken. Overigens een voortreffelijke methode die wij bij motorstoring af en toe toepassen. In de sluis wordt uiteraard veel te vroeg afgemeerd en wordt de sluismeester lekker lang genegeerd. Dat bevordert ook de doorstroming. We zien erg veel en genieten er, als echte sluisratten, intens van. Twee toppers zullen we nader bespreken. Een grote Duitse motorboot, mooi, model waddenvisser van voor de oorlog. Man aan het roer, vrouw voorop met een meerlijn. Tergend langzaam de sluis in en 10 m achter de voorganger stoppen. De schipper slaagt er niet in zijn vrouw in de buurt van een bolder te brengen en nee hè, hij brult door een luidspreker op het voordek! Het getob duurt enige tijd en dan klinken de magische woorden: “Du blöde Kuh“. Gelukkig, de vrouw toont karakter, zij smijt het touw in het water, komt naar achter, geeft de man een geweldige duw zodat hij omdondert en verdwijnt in de kajuit. Wij applaudisseren, hij kijkt op en oh, als blikken konden doden. Geholpen door omliggende boten komt hij in no time toch vast. En dan de tweede topper. Een grote Zwitserse motorboot, type torpedojager met hoge commandobrug en 2 gashendels! (Sorry, maar het waren echt toevallig twee buitenlandse schepen hoor.) Ook weer man hoog op de brug, vrouw helemaal voor met touwtje en het zelfde drama, geen bolder in de buurt. Die rot dingen lopen ook altijd weg als je ze nodig hebt! Er is geen wind, eigenlijk kan er niets gebeuren, maar de ‘schipper’ verliest zijn bezinning. Twee gashendels, vol vooruit, en wa…m 2 fietsen op de achterkant van de voorganger naar de Filistijnen. Vol achteruit en een vrij nieuw zeiljacht is toe aan een nieuwe preekstoel. Deze man verdient een werkgelegenheidsprijs! Het proces voor- en achteruit wordt nog eens herhaald, dan heeft de vrouw de binnen stuurstand bereikt en zet zij daadwerkelijk de beide motoren af. Ook deze topper wordt aan de bolders geholpen en dan is het tijd voor evaluatie, foto’s en papieren. Nou zegt mijn maat, die zal ook het ‘Zwitserleven gevoel’ niet meer hebben! En na die ‘wisecrack’ gaan we voldaan terug naar ons schip. We maken een heerlijk maal en als beloning voor ons twijfelachtig gedrag beleven we ook nog een geweldig onweer. Het is vaak helemaal verkeerd verdeeld in de wereld!
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
41
Zeemanstaal
A
ansluitend aan Zeezeilen 2008/ 02 en 2008/04, worden hierbij nog enkele aardige verbanden uitgelegd tussen onze dagelijkse spreektaal en de zeemanstaal van destijds. Een en ander is ontleend aan het boekje Zeemanstaal spreken we allemaal. Het is geschreven door Ton van Schoonhoven, verschenen onder ISBN-nummer 978-90-9022148-9, is verkrijgbaar via de boekhandel en kost € 14,50. Zie ook: www.zeemanstaal.nl
Bot vangen - hij heeft bot gevangen > hij heeft zijn doel niet bereikt > hij is onverrichterzake op iets terug moeten komen > iets lukt hem niet, vaak door sterke tegenstand van een ander Bot is hier slag of stoot (tegenslag). Als bij het roeien het blad van de roeiriem (roeispaan) verkeerd in het water terechtkomt (waardoor het zich als het ware in het water ingraaft), wordt de roeier met kracht achterover geworpen of krijgt hij in ieder geval een flinke tik van het handvat van de riem tegen zijn borst of buik. In de roeierij ook bekend als snoeken of een snoek vangen.
Botvieren - je woede, lusten, enthousiasme (ergens op) botvieren > je ergens helemaal bij laten gaan > je woede, hartstochten de vrije loop laten Bot is hier het uitstaande eind van de ankertros. Bij botvieren wordt meer ankertros buitenboord gevierd, bijvoorbeeld om het schip meer ruimte achter het anker te geven of om het anker zich beter te laten ingraven.
door flink te knijpen) voorbij kunt zeilen. Als je pech hebt is dat obstakel niet in één keer te omzeilen en moet je nog een paar keer overstag gaan om hoogte te winnen om er alsnog boven langs te kunnen. Een uitstekende landpunt of landtong wordt ook een hoek genoemd. Als je een hoek te boven bent gekomen, ga je de hoek om en raak je uit het zicht.
Boven, te
Druiloor
- ik ben de moeilijkheden te boven gekomen > ik heb de moeilijkheden kunnen overwinnen > ik heb de tegenslag verwerkt
- ik vind hem maar een druiloor > iemand die raar doet of in ieder geval de zaak ophoudt door gebrek aan lust en ijver
Boven: de windzijde ofwel de loefkant van een obstakel. Het land of een obstakel te boven komen: als je met een zeilschip een eiland, een landtong of een obstakel nog maar net (misschien
42
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
Druiloor komt van druil. De druil is een klein zeiltje aan de druilmast op of bij het roer en wordt bijgezet bij heel weinig wind om nog een beetje te kunnen sturen. Dus als je de druil moest bij zetten betekende het, dat
je het langzaamaan moest doen vanwege weinig wind. Je zat te druilen. Het is onduidelijk hoe het oor in deze uitdrukking verzeild is geraakt.
Duvelstoejager - dat is een echte duvelstoejager > dat is iemand die je voor van alles kunt inzetten > iemand die anderen (ondergeschikten) flink achter de broek zit Duvelstoejager is de laatste schalm of een zware sliphaak, waarmee de ankerketting aan het schip vast zit. De ketting kan men als het nodig is laten slippen, door het open maken van de sliphaak. Dat gebeurt alleen in noodsituaties natuurlijk, want je bent dan wel de ketting met het anker kwijt. Die liggen dan mogelijk voor eeuwig op de bodem van de zee.
MONSTERROL
Nieuwe leden
Roelof Kleppe Chrisje Völker Eras Dimitri Abbing
Merellaan 9, 5613 AK Eindhoven Servatiusstraat 1, 5512 AJ Vessem Neerwal 142, 5708ZA Helmond
040-2458984 0497-591991 0492-770157
rtkleppe@telfort.nl r.volker@planet.nl d.abbing@chello.nl
Geen lid meer
Ronald Boetzkes, Rutger Buschow, Bart Buizer, Mees Dekker, Mac Dekker, Alphons Drübers, Aly van Geleuken, Han Haarsma, Rinus Hoefsmit, Yvon Holdrinet, Eileen Lawley, Daan van Miert, Rob Richard, Wil Zengers.
Nieuwe boten Eigenaar Roelof Kleppe
Naam boot Gudrun
Thuishaven Drimmelen (WSV Drimmelen)
Bijzonderheden Winner 950, 950*300*170
Niet meer in de vloot Little Lass
Wijzigingen
Voor het doorgeven van wijzigingen, zie de betreffende colofonrubriek. In Zeezeilen worden alleen wijzigingen van leden en boten vermeld. ZEEZEILEN, verenigingsblad van de PZV Zeezeilvereniging (verschijnt 4x per jaar) BESTUUR Philip Beekman, voorzitter Jan Otten, secretaris Bart Lagerweij, penningmeester Rolien Lucassen, vz winteractiviteiten Jacqueline van Amstel, vz. zomeractiviteiten Hans van Reenen, hfd.red. Zeezeilen/Website
COMMISSIE ZOMERACTIVITEITEN E: ZAC07a@pzv-zeezeilen.nl Jacqueline van Amstel, voorzitter Franka Ruijten RAMSGATE-TOCHT Leo van Leeuwen, voorzitter Haye van der Werf, secretaris Dennis van Thiel, penn.meester Corrie van Oort
Floralaan West 304 Raadhuisstraat 68-A Laurenspark 122 Haven Kloosternol 1a de Stappert 6 Mauritsgaarde 16
COMMISSIE WINTERACTIVITEITEN E: WAC07a@pzv-zeezeilen.nl Rolien Lucassen, voorzitter Paul Horstman, secretaris Jan Vermeulen, penn.m. Martijn van Dijk Marc Swinkels
5644 BP Eindhoven 5582 JG Waalre 4835 GZ Breda 4322 AK Scharendijke 5066 MG Moergestel 5671 XM Nuenen
040-2122792 040-2213447 Bestuur07a@pzv-zeezeilen.nl 076-5224602 06-25028036 013-5136599 040-2834837
REDACTIE ZEEZEILEN/WEBSITE E: ZZ07a@pzv-zeezeilen.nl Hans van Reenen, hoofdredacteur Marijke Alders Piet Lucassen Bauke Sijtsma Peter Chevalier Peter Veger Joep Vermeulen
WEBSITE E: WM07a@pzv-zeezeilen.nl Peter Veger, webmaster
INFORMATIE LIDMAATSCHAP, LEDENADMINISTRATIE EN BOOTADMINISTRATIE Wij verzoeken U wijzigingen in Uw contact- en/of bootgegevens door te geven aan de Webmaster; deze worden dan opgenomen in adresbestanden en op de website. Peter Veger, Prins Hendriklaan 18, 5684 GP Best, Tel: 0499-373994, E: ADM07a@pzv-zeezeilen.nl. KENNISBANK Beheerder: Wim van Roode, Tel: 040-2624408, E: Wim.van.Roode@vanroode.org BETALINGEN Contributies, betalingen voor cursussen, oefenweekenden en advertenties in Zeezeilen gaarne overmaken naar een van onderstaande rekeningnummers, met vermelding van de aard van de betaling. Voor betaling van de contributie wordt een acceptgirokaart toegezonden. Girorekeningen: Administratie: Commissie Zomeractiviteiten: Commisie Winteractiviteiten:
postgiro 3222325 postgiro 4103394 postgiro 2939005
t.n.v. PZV Contributie te Best t.n.v. PZV Zomeractiviteiten te Helmond t.n.v. PZV Winteractiviteiten te Best
ZEEZEILEN: KOPIJ en ADVERTENTIES Kopij aanleveren bij Hans van Reenen, Mauritsgaarde 16, 5671 XM Nuenen, per E-mail: ZZ07a@pzv-zeezeilen.nl, of per CD. Teksten aanleveren in Word, Arial 10 pt, zonder, opmaak, ingesloten illustraties of opgemaakte tabellen! Illustraties identificeren met naam en de titel van het bijbehorende artikel. Digitale illustraties aanleveren in bestanden met hoge resolutie. Teksten kunnen worden aangepast m.b.t. leesbaarheid en/of omvang; grote veranderingen worden vooraf met de auteur ovelegd. De redactie behoudt zich het recht voor een artikel in een volgend nummer te plaatsen. “Enkele adviezen voor het schrijven van een artikel voor Zeezeilen” vind U op onze website: www.pzv-zeezeilen.nl, onder de knoppen: "Zeezeilen", en "Redactioneel". Advertentietarieven worden op aanvraag verstrekt door de redactie van Zeezeilen. WEBSITE: www.pzv-zeezeilen.nl Met een listserver voor directe berichtgeving tussen ingeschreven leden onderling, E: pzv-list@pzv-zeezeilen.nl
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
43
��������
������� ������������������������������������� �������������������������������������� ������������������������������������ ������������������������������������� �������������������������������������� ���������������������������������� ��������������
������������
������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������� 44
PZV ZEEZEILEN, NUMMER 1, JANUARI 2009
�������������������