Zz 2005 4

PZV ZEEZEILEN Rondje Noordzee met de Cher

Jaargang 24 nummer 4, december 2005 www.pzv-zeezeilen.nl

Educatief dagje Zierikzee Ongebruikelijke stranding

Een kerstverhaal

Inhoud 3 3 3 4 6 8

14 19 20 21 22 23 24 26 30 31 32

Redactioneel Hans van Reenen Van de voorzitter Philip Beekman Kanaal 77 Nieuwe leden De nieuwe leden Vanuit het kraaiennest De uitkijk Rondje Noordzee met de Cher Piet Dijkema en Els Defauw Zeilen in de koelkast Arend Jan Klinkhamer Kerstverhaal: Tussen Urk en Tholen Louis Richard Een ongebruikelijke stranding Jan de Vin De schipperse en haar zeezieken Tjits de Vin Een educatief dagje Zierikzee Loes Reinders Snertzeilen 2005 Hans Steman Bootje bouwen (3) Rob Reinders De ALV: over naam en logo van de redactie Monsterrol en Colofon PZV in kleur PZV 1978 - 1990

Kalender Informele clubborrel in de Trafalgar Pub: Elke eerste woensdagavond van de maand, 20.00 uur wo 14 2006 zo 8 di 10 di 17 di 24 za 11 za 18 wo 29 za 31 za 20 zo 28 za 4 do 15 za

Zeilen in de koelkast

2

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

4

dec

Verschijnen Zeezeilen nr 4

jan jan jan jan feb feb mrt mrt mrt apr mei mei nov juni juni juli nov

Nieuwjaarsborrel Cursusavond weersvoorspelling Cursusavond weersvoorspelling Cursusavond weersvoorspelling Sluiting kopij Zeezeilen nr 1 Naar Correct Marine in R’dam (AIS en radar) Nader vast te stellen excursie Verschijnen Zeezeilen nr 4 Voorjaars-ALV Tweede sessie weersvoorspelling Start Ramsgate-tocht Einde Ramsgate-tocht Najaars-ALV Start etappe 9 Volvo Ocean Race (Rotterdam) Zeilweekend voor vrouwen Uitgebreide wegbrengtocht Najaars-ALV

D

it is al weer het laatste nummer van 2005. Een jaar waarin velen van ons behoorlijk hebben kunnen zeilen, waarin stevige tochten gemaakt zijn en waarin binnen PZV veel is gebeurd. Bladerend door de eerder dit jaar verschenen nummers van Zeezeilen komen de beelden weer boven. Hoe leuk het was en hoe ver.

Zo terugkijkend, realiseer ik me dat het maken van ons verenigingsblad ook een beetje geschiedschrijving is. Een geschiedschrijving die inmiddels al een periode van zo’n 25 jaar beslaat. Iets om trots op te zijn, toch?

hebben we een groot gedeelte van dit prachtige land doorkruist. Ook voor zeilers is dit een Eldorado. Prachtig blauw water, schitterende baaien en fjorden,

Pratend over geschiedenis: onlangs werd ik met de neus gedrukt op een stukje baanbrekende Nederlandse maritieme geschiedenis.

Samen met mijn maatje heb ik de afgelopen weken mogen genieten van de schitterende natuur van Nieuw Zeeland.

Begonnen in Auckland , de ‘City of Sails’,

Hans van Reenen

O

weelderige plantengroei. Het was daar voorjaar. Dat was natuurlijk ook wel lekker!

Wist u dat Nieuw Zeeland (gezien vanuit Europa) is ‘ontdekt’ door de Nederlander Abel Tasman en wel in 1642.

Hij noemde het land naar zijn geboorteland, Zeeland. We hebben het hier over een periode van ruim 350 jaar geleden. Een periode waarin kaarten nog moesten worden gemaakt en navigatiehulpmiddelen nog zeer beperkt waren.

Een indrukwekkende nautische prestatie mag je dit wel noemen.

Daarbij moet worden bedacht dat het vervolgens nog tot 1769 duurde, dat wil zeggen zo’n 125 jaar, voor een andere Europeaan, James Cook, het land verder verkende, voet aan land zette en het een aantal malen bezocht.

Wij zijn inmiddels al weer thuis. De geschiedschrijving van PZV is ondertussen gewoon doorgegaan. Met slechts een marginale inbreng van uw hoofdredacteur. Die verbleef ‘down under’. Het nu voorliggende nummer van Zeezeilen is tot stand gebracht door onze grotendeels nieuwe redactie. Wel een complimentje waard, vind u niet?

Van de voorzitter

mstreeks 1980 maakte ik mijn eerste zeiltocht op zee. Een van mijn collega’s was lid van de Koninklijke Marine Jacht Club in Den Helder (www.kmjc.nl) en nodigde mij uit voor een oversteek naar Engeland.

Daar hoefde ik geen moment over na te denken en na een stevige portie nasi vertrokken we op een avond met NW 5-6 richting Ramsgate. Ik leerde al gauw dat gekruid eten niet verstandig is bij zo’n oversteek, maar hield verder manmoedig stand. Na vele uren 230 graden sturen doemde in de late nacht een lichtje op. De schipper zei dat dat Noord Hinder wel zou zijn en bij verkenning bleek dat ook het geval. Ongelooflijk knap vond ik dat, op gegist bestek midden op zee daar zo nauwkeurig op af varen. Nu draaien we daar onze hand

niet meer voor om, maar toen was ik diep onder de indruk.

Philip Beekman

In de afgelopen 25 jaar is er veel meer veranderd. De Najade is niet meer het vlaggenschip van de Nederlandse toer-

zeilvloot. Onze kleding is oneindig veel beter geworden en onze navigatie- en communicatieapparatuur is vanzelfsprekend beschikbaar. Bovendien heeft PZV haar vleugels stevig uitgeslagen en zullen we ons voortaan PZV Zeezeilvereniging noemen. Daarmee geven we aan dat we na 25 jaar zelfstandig in de wereld staan en weliswaar onze oorsprong bij Philips vinden, maar nu op eigen kracht vooruit kunnen. De volgende jaren zullen wij met als thema’s: leren - sportief - gezellig, een open vereniging blijven voor schippers en opstappers, met een passie voor zeilen op zee. Met deze identiteit zijn wij als compacte vereniging uniek in Nederland en kunnen we de komende 25 jaar met vertrouwen tegemoet zien.

KANAAL 77 • De redactie van Zeezeilen gebruikt nu al het Groenste boekje. Wordt het nu ‘bullentalie’?

• Het Lustrumboek zal zeker voor het komende lustrum gereed zijn.

• De vlag, met daarin het logo, wordt nu het logo. Omvat het volgende logo de hele boot?

• Verwachte discussie op de voorjaars-ALV: moet het afgeknipte lijntje ook in het logo?

• IJsselmeerschipper die zijn boot voor niets wat langer in het water hield: da’s pas echt snert!

• De redactie ziet niets meer in 2005, en wenst daarom alle PZV-leden een prettige jaarwisseling toe, alsmede goede wind en een behouden vaart in 2006.

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

3

Nieuwe leden

Vijf nieuwe leden stellen zich voor.

I

Pieter Hiemstra

k ben 68 jaar jong, getrouwd, en vader van een volwassen dochter en zoon en grootvader van twee piepjonge kleinzonen. Mijn vrouw en ik wonen sinds bijna zeven jaar in Hoogerheide, een deelgemeente van Woensdrecht onder Bergen op Zoom. Voordien woonden we dertien jaar in de VS, met nog meer buitenplaatsen daarvoor. Dat we in Hoogerheide neerstreken, was meer toeval dan planning.

Zeilen begon op mijn 15e. Mijn vader werkte voor de marine in Nederlands Indië. Toen we in 1950 in Nederland terugkeerden, kwamen we na wat omzwervingen uiteindelijk terecht in NieuwLoosdrecht. Water en boten genoeg in de buurt, dus ik naar de Boomhoek van de marine aan de Loosdrechtse plassen, met het verzoek om zeilen te leren.

Mijn grootvader had nog als schipper op zeil vracht vervoerd, dus kennelijk zat er toch een gen aan me te trekken. “Pak maar een jolletje”, zei de bootsman, “er liggen er genoeg”. Mijn commentaar dat ik nog nooit gezeild had maakte geen indruk, dus mijn zeilervaring begon letterlijk met omslaan en veel hozen. Met bonen rapen en boten op- en aftuigen bij Ottenhome verzamelde ik de gelden voor mijn eerste bootje, een gaffelgetuigde pieremachochel. En twee jaar later, na nog meer bonen rapen en boten op- en aftuigen, mijn wedstrijdboot, een 12 m2 Sharpie. Daar heb ik tot aan het einde van mijn opleiding bij het KIM in 1960 mee wedstrijdgevaren en meegedaan aan meerdere Hollandweken, Sneekweken en Alkmaardermeerweken.

Tijdens de opleiding in Den Helder kwamen ook de wat grotere boten aan bod, zoals zeilen met maten op een IJsselmeerkruisertje op het IJsselmeer, waar

4

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

toentertijd alleen de werkhaven van Lelystad nog bestond. Een niet te vergeten herinnering, want daar zijn we wat op verhaal gekomen tussen de dijkwerkers toen we in het nachtelijke uur bijna waren overvaren door een visser. Af en toe met wat maten de Noordzee op met een jachtje van de KMJC, hetzij voor een wedstrijd of een trip naar Oostende en Ramsgate. Eerlijkheid gebiedt mij te schrijven dat ik tijdens deze tochten niet optrad als schipper.

Toen kwam de klad erin. Je moet aan de slag, en vele van mijn plaatsingen bij ‘het korps’ waren niet bepaald in de buurt van water. En als ze wel in de buurt van water waren was dat in het buitenland.

Terug in Nederland geen bemanning, dus dan maar geen boot, want mijn vrouw Adrienne wordt heel beroerd in en op alles wat maar beweegt. Dus dan maar een paar keer per jaar een bootje huren en wat rondscharrelen in Friesland, op het IJsselmeer en de Zeeuwse wateren. Ook heb ik als vrijwilliger nog een paar jaar af en toe bemand op Hoogaarsen, maar de gemiddelde opstap klandizie was meer geïnteresseerd in zalmschotels en witte wijn dan varen.

En dan eindelijk, de knoop toch maar doorgehakt, en mijn eerste echte boot gekocht, een Elan 33 van 1990. Na meer dan 40 jaar voer ik weer voor het eerst op de Noordzee toen ik het schip van Enkhuizen naar Dintelmond bracht. Echter nog steeds geen bemanning voor de verre reizen die ik in gedachten had, maar wel voor korte tripjes ‘rond de kerk’.

Het was Co de Heus die mij adviseerde contact op te nemen met PZV. En zo is het gekomen! Ik heb me meteen aangemeld en met de extra inspanning van Rolien kon ik met schip en PZV-bemanning als nummer 35 aansluiten bij het admiraalzeilen en de bijbehorende feestelijkheden van het lustrum. Een leuke club, PZV, jammer dat ik er zo laat achter kwam!

Henk Jacobs

H

oewel ik mijn eerste zeillessen al op lagere school leeftijd ontving, heb ik met mijn huidige 60 jaar nauwelijks ervaring met het zeilen op zee. Tweemaal ben ik als opstap-

per meegelift naar Engeland en terug, waarbij eenmaal de tocht van Michiel Adriaanszoon de Ruyter, die waarbij hij de ketting over de Thames aan barrels voer, werd nagezeild. Verder heb ik veel gezeild in Friesland.

Een aardige ervaring was dat toen we van Great Yarmouth naar Den Helder terugvoeren, we volgens de schipper niet het Marsdiep in konden vanwege de stroming. Hij bleef in zuidelijke richting langs de kust varen om betere tijden af te wachten. Aangezien het mijn beurt was om onder zeil te gaan mocht ik na vier uur slapen constateren dat we ondanks alle wind en waterverplaatsing langs de boot letterlijk geen meter vooruit waren gekomen. Niet alle inspanning wordt beloond!

Verder dan de aanschaf van een surfplank waarmee ik de Zeeuwse kust onveilig maakte, is het niet gekomen.

Inmiddels heb ik mijn actieve loopbaan als bedrijfsarts beëindigd vanwege prepensioen (nu het nog kan). Ondanks andere bezigheden is tijd nu veel minder een belemmerende factor dan voorheen. Via via hoorde ik over PZV en de mogelijkheid om er als opstapper lid van te worden. Aanschaf van een boot zit er niet in omdat mijn echtgenote aanzienlijk minder dan ik naar het ruime sop verlangt.

Inmiddels mocht ik al een blik werpen in het verenigingstijdschrift en was blij verrast dat er buiten zeiltechnische kennis ook vakinhoudelijk nog wat voor mij te leren viel uit de rubriek ‘Chirurgijn aan boord’. Overigens mag de website er ook wezen. Kortom, alle redenen zijn aanwezig om met veel animo aan de PZV deel te nemen.

Ik woon in Hapert, zowat 30 km van Eindhoven, en ben van plan om regelmatig acte de presence te geven op de bijeenkomsten in Eindhoven.

Marc Swinkels

M

ijn eerste zeilervaringen begonnen halverwege de jaren zeventig. Met een vriend van mijn vader reden we in het weekend vanuit Beek en Donk naar Heusden aan de Maas. Daar lag zijn Dufour, ik dacht een 27 maar het kan ook een 29-voeter geweest zijn? Dagtochtjes maken op de Maas vond ik geweldig!

Een kajuitjacht kwam er bij ons thuis

nooit van, wel een open zeilboot van het type Flying Arrow. Met deze boot, die achter het huis werd gestald, gingen we in de weekenden naar de Maas. In de zomervakanties werd de boot meegenomen naar Bruinisse en waren we aldaar een van de kleinste zeilbootjes in de haven. Als wij uitvoeren hadden we echter zeker zoveel lengte als menig jacht, doordat ook de surfplank van het model ‘strijkplank’ achter de zeilboot werd vastgeknoopt! Zo werden vele jaren fantastische vakanties gevierd op en rond het Grevelingenmeer. De zeilkampen in Friesland bij Vinea staan ook in het geheugen gegrift, geweldige ervaringen die onze kinderen ook zeker gaan meemaken.

Jaren later, inmiddels samenwonend met Irene en werkzaam bij Siemens (oeps!) in München, realiseerden wij ons dat het kunnen beoefenen van watersport in de directe omgeving toch wel een voorrecht is voor veel Nederlanders. Collega’s om ons heen maakten vele kilometers om te kunnen zeilen.

Eenmaal terug in Nederland besloten we dan ook vrij snel een Stern aan te schaffen. De boot werd op een weiland aan het Eemmeer bij Spakenburg gestald. Enkele jaren aldaar lekker sportief gezeild, ook wedstrijdjes tegen vrienden die daar ook Sterns en Javelins hadden liggen. Totdat een verhuizing naar het ‘Brabantse’ en tijdgebrek ons noopte de boot te verkopen.

Het zeilen bleef echter trekken en in het voorjaar van 2004 besloten we ons aan te melden voor een cursus zeezeilen aan de Belgische kust. Het ‘rondje Zeeland’ dat we deden was er een met in ieder geval voldoende wind. Windkracht 8 op de Westerschelde deed ons besluiten via het kanaal van Walcheren naar Vlissingen te gaan, en aldaar de oversteek naar Breskens te maken.

Terug naar Oostende was het 6, aan de wind. Ik verhaalde deze ervaring enkele maanden later aan Dennis van Thiel en dat deed mij ertoe besluiten om eens met PZV de Ramsgate-tocht mee te maken. Aldus geschiedde in 2005. Ik zat aan boord bij Huug Schenkel op de Birdie, en het bier smaakte best!

Met veel plezier werk ik tegenwoordig in het Limburgse als logistiek manager van een productieplant waar frisdrank en waters in PET-fles afgevuld worden.

Hiervoor steek ik dagelijks tweemaal de Maas over waarbij ik een snelle blik naar links of rechts werp, om te zien wat voor schepen zich op het water bevinden. Momenteel zijn we zelf nog bootloos maar via leuke contacten binnen PZV is er een grote kans dat we de komende jaren een open zeilboot aan de Maas zullen neerleggen.

Willem, we houden je op de hoogte!

ik het zeilen een tijdje in de ijskast gezet.

Maar na vele jaren niet meer te hebben gevaren, heb ik het toch maar weer eens geprobeerd; een gehuurd bootje samen met mijn vrouw op de Friese meren. Dan moet je het geluk hebben dat je van dezelfde hobby houdt, want met zijn tweetjes is het toch veel leuker.

Dat geluk heb ik zeker gekregen. Een aantal jaren gehuurd en nu alweer een tijdje onze eigen Vindö 50, een ketchgetuigd schip van 10.65 m uit 1977, waarmee we heerlijk in de zomer elk weekend vanuit onze thuishaven Monnickendam op het Markermeer en IJsselmeer varen, met vakantie de Wadden opgaan en af en toe een buitenommetje maken.

Afgelopen jaar met heb ik met PZV voor het eerst de Ramsgate meegevaren, zo’n geweldige belevenis dat ik me dit jaar ook weer ingeschreven heb. Ik hoop nog vele malen mee te gaan en in de toekomst ook mee te doen aan al die leuke evenementen die de vereniging organiseert. Zeilgroet, Peter

I

Hans Scholten

k ben geboren op het zand, tussen Huissen en Bemmel, iets ten noorden van Nijmegen. In mijn jeugd speelde ik in de groentekas van mijn vader met

Peter van den Wijngaart

B

este zeilers, ik stel mij even voor als nieuw lid.

Ik ben Peter van den Wijngaart, 55 jaar. Als kind was ik al gek op zeilen. Hoe kan het ook anders als je weet dat mijn vader met zijn kleine BM mijn moeder in de boot heeft genomen. Ik leerde het zeilen van hem, hoofdzakelijk

op Loosdrecht en Vinkeveen en tuffend met de Seagull naar de Westeinderplassen. Later deed ik solo nog wat wedstrijdjes. Werkend aan een carrière heb

klompen wat voor mij boten waren. De door mij gekleide figuurtjes die ik erin zette, waren de schipper en zijn passagiers. Op school waren het vaak ook die klompen als vaartuig die in vele varianten mijn fantasie prikkelden. Later, veel later, werden 16-kwadraats gehuurd in Holland en Friesland. Toen ik in het onderwijs ging werken, waren er de zeilweken op het IJsselmeer en de Wadden, terwijl ik ook met een collega op een zeilboot van 10 meter het IJsselmeer bezeilde. Het contact met PZV is tot stand gekomen toen een lid mijn camper kocht. We raakten aan de praat.

Zijn vrouw en hij bezitten een zeilboot van 15 meter en zeilen daarmee over PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

5

de Middellandse Zee. In Tunesië overwinteren zij ook op dat schip. Ik kreeg een droge keel. Dus ze hebben nu DE zwerfcombinatie! Ze vertelden dat er als

H

lid van de vereniging de mogelijkheid is om te zeilen als opstapper, met de Ramsgate of om een keer een schip op te halen. Nu ik als lid geaccepteerd ben,

hoop ik dat het er eens van komt, zeker na het verslag over de terugbrengtocht via de Franse kust gelezen te hebben!

Vanuit het kraaiennest

et is hier koud en er valt niet veel te zien. Dat is de tijd van het jaar zeggen ze. ’s Zomers kan je hier wel wat beleven. Soms ziet het je wit voor ogen van de zeilen. Overigens is dat maar zelden. Een paar weken per jaar. Voor de rest van de tijd liggen veel bootjes gewoon maar te liggen in de haven. Als een soort van verloren speeltje.

Eigenlijk jammer, want in het najaar, de winter, en het vroege voorjaar heeft zeilen een aparte bekoring. Rust, stilte, weinig bootjes op het water. Meer con-

tact met de natuur. Gelegenheid tot nadenken. Even bij de dingen stil staan in plaats van er voorbij te scheuren.

Goed initiatief dus dat snert zeilen. En als ik zo de geluiden mag geloven, de moeite waard om te vervolgen. Misschien volgend jaar wel twee keer? En dan elk jaar een beetje meer? Zodat er geleidelijk een vaste kern van winterzeilers ontstaat? Lijkt mij geen gek idee.

Dan hoef ik me hier als ik kou zit te lijden tenminste niet te vervelen.

De uitkijk

Uit het goede hout gesneden

. Restauratie & reparatie met name houten schepen

. Zomer- en winterstalling met name groot onderhoud en zelfwerkzaamheden

. Jachtservice

o.a voor roestvrijstaal mast en tuigage

Hiswa-lid

. Verkoop van:

- diverse houtsoorten zoals plaatmateriaal en massief gezaagd en geschaafd - epoxy, verven, kitten, olie en lakken

- rvs-beslagen en bevestigingsmaterialen

. Professioneel advies voor de zeilerij:

± 10.000 mijl zeeraces- en ± 50.000 mijl zee en oceaanervaring.

De Biezen 5, 5298 ML Liempde. 0411-635166/06-55175482 of 06-50532838. www.eursa.nl/info@eursa.nl

6

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

Het Lustrumjaar is ten einde,

Ramsgate-tocht

Vrouwenweekend

Droogvalweekend

Lustrumweekend

het nieuwe PZV-jaar begint als vanouds met de nieuwjaarsborrel, op zondag 8 Januari 2006 in de

Trafalgar Pub PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

7

Rondje Noordzee met de Cher Een tocht met whisky, houten walvissen en een windhoos.

Piet Dijkema en Els Defauw

A

fgelopen zomer wilden we een reis maken naar een aantal onbekende oorden. Een rondje Engeland waartoe we rond de kerst werden uitgedaagd, trok niet erg in verband met vroegere slechte marine-ervaringen in de Ierse Zee. Al snel werd het idee een rondje Noordzee. Vanaf Lowestoft via de oostkust van Engeland en Schotland naar de Orkneys, Fair Isle en de Shetlands.

Vandaar de oversteek naar Bergen in Noorwegen. Een aantal fjorden bekijken, vervolgens de zuidpunt van Noorwegen ronden tot iets onder Oslo, oversteken naar de westkust van Zweden en via Kopenhagen en Kielerkanaal terug. Zo’n

8

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

2500 mijl en 50 havens in 3,5 maand, van medio mei tot eind augustus.

We hebben geprobeerd de reis goed voor te bereiden. We maakten een gedetailleerde planning na het lezen van diverse pilots en reisverslagen, inclusief de verhalen in Zeezeilen van de Puff en de Rosa. Deze planning diende niet zozeer om nauwkeurig te volgen, maar wel om gevoel te houden of we moesten versnellen of konden vertragen, om eind augustus weer terug te zijn.

Een paar uitgangspunten waren: zoveel mogelijk dagtochten (het is zo fijn om ‘s avonds het lokale gebeuren op te snuiven), na twee dagen varen een rustdag, op de Shetlands en in Noorwegen minstens een week echt vakantie houden, en niet te lange dagtochten tenzij er lekker gespeerd kan worden.

Speciale aandacht heeft het weer gehad. Els en ik hebben bij Meteoconsult in Wageningen een beginnersen gevorderdencursus Meteo gedaan.

Erg to the point en zeer aan te bevelen. Daarnaast hebben we een laptop met UMTS/GPRS-kaart en een speciale SSB-ontvanger aangeschaft. De meerdaagse weerkaartjes en windverwachtingen geven samen met de Navtex en radio-uitzendingen over het algemeen een goed inzicht in wat je te wachten staat, al was de wind ook wel eens wat harder of zachter dan de voorspelling.

Ook moet je bedacht zijn op lokale omstandigheden zoals bij de zuidpunt van Noorwegen. Naast de plaatselijk zeer woelige zee treedt daar ook een soort straaleffect op (headland effect). Bij een voorspelde aanwezige westelijke wind van 10 tot 15 knopen hadden we rond de punt gedurende enkele uren 20 tot 30 knopen. Naderhand herinnerden we ons dit effect.

Op de Cher wordt nog met potlood en papieren kaarten genavigeerd. Lekker om je heen kijken, elk uur een kruisje van de GPS-positie met tijd op de kaart en tijdens de rit een beetje bijsturen.

Het grootste deel van de reis hebben we met zijn tweeën gevaren. Voor de tocht van Peterhead (Schotland) naar de Orkneys, Fair Isle, de Shetlands en voor de oversteek naar Noorwegen hebben we een aantal weken gezelschap gehad van Jan Oome en neef Diederik Dijkema.

Om wat gevoel te geven hoe de reis verlopen is laten we een selectie uit de reisverslagen van Els volgen.

SCHEVENINGEN - LOWESTOFT Het zit eraan te komen dat het weer tegen gaat zitten. Donderdag en vrijdag wordt er uitgeslapen, gewandeld, geshopt en zitten we in het zonnetje op een terrasje. Vrijdagavond besluiten we het weatherwindow te gebruiken om

over te steken. Het ziet ernaar uit dat het een dag iets rustiger is voordat de volgende storing over zal komen.

Zaterdag 21 mei om 04.00 uur vertrekken we uit Scheveningen. Het is rustig op het water, een prachtige maan en ongeveer 15 knopen wind. Prima te doen.

Na een paar uur varen we langs de rand van een storing, dat geeft iets meer wind maar daarna is er geen wolkje meer te zien. Strakblauwe lucht en een lekker zonnetje en op een bepaald moment te weinig wind, zodat we motor bijzetten.

Hoe dichter bij de Engelse kust hoe harder het gaat waaien en eenmaal in de buurt van Lowestoft zijn de golven zo hoog, dat we moeite hebben de boeien te vinden om de haven binnen te lopen.

Met 30 knopen wind worden we de haven binnen geblazen. Om 21.00 uur liggen we afgemeerd met zoiets van ‘laat het nu maar waaien’. Met een voldaan gevoel aan de borrel en een pan overheerlijke snert!

FARNE ISLES - EYEMOUTH (SCHOTLAND) Om 7.30 uur uit de veren, een kop thee, het anker lichten en op pad naar Eyemouth. De zee is ruig met een hoge deining en de wind komt van achter (ZO), en met 5,5 tot 6 knopen speren we door het water. Rond de middag worden we gastvrij door de havenmeester ontvangen. Hij geeft ons zo veel leuke en goede adviezen dat we ons vaarplan een beetje veranderen. Een plaats om terug te komen.

Ondertussen nader kennisgemaakt met ene Barry die we vanaf Lowestoft in iedere haven tegenkomen. Dat wordt een avondje whisky drinken. De gastvrijheid van de havenmeester gaat zo ver dat hij ons naar een naburig stadje brengt om daar de trein naar Edinburg te nemen. Een prachtige stad met een prima sfeer.

wordt dus stampen op de motor met een steunzeil en met 2,5 tot 3 mijl per uur kruipen we in de richting van Macduff.

De volgende dag verkennen we het stadje. De haven is schilderachtig, maar zonder enig comfort van douches en elektriciteit. Maar voor één nacht is dat geen probleem, want de volgende dag gaan we volgens plan door naar Wick.

Maar het weer beslist anders. Een dikke 5-6 op kop en dat voor zo’n 50 mijl en een hele woeste zee met de onderhand beruchte swell. Dus tijd voor andere leuke dingen. Op naar Banff, een

mooi oud stadje dat direct naast Macduff ligt, met leuke winkeltjes.

Diederik laten weten dat hij niet naar Wick moet gaan maar naar Macduff.

Je wassen met een vette lap met koud water gaat natuurlijk wel maar we krijgen zo langzamerhand wel visioenen van een warme douche. Ook de elektra begint een probleem te worden; alle batterijen raken op. Dus regelmatig de kroeg in om onze telefoons op te laden.

Met de computer kan ik nog net de weerkaartjes halen en die zijn niet opwekkend.

Pas dinsdag 14 juni kunnen we vertrek-

MACDUFF Nadat Jan op 8 juni aan boord is gekomen, vertrekken we de 9e juni uit Peterhead richting Macduff. Het begin van de tocht gaat op de motor maar na korte tijd komen de zeilen erbij en speren we door het water. Bovendien is er een lekker zonnetje en is het voor eerst niet zo koud.

Halverwege de tocht moeten we naar het westen en daarmee verandert alles.

Er komt meer wind en hij draait naar het westen, dus precies op kop. Bovendien worden de golven hoger en ook de swell, een flinke zeedeining waar de Engelsen de laatste tijd veel last van hebben, is nadrukkelijk van de partij. Het PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

9

ken. Wick blijkt niet veel beter dan Macduff. Geen elektra en geen douches, wel voor het eerst buiten eten!

ORKNEYS De volgende dag al vroeg op pad naar Kirkwall. Om 02.00 uur de haven van Wick uit. Met weinig wind en een flinke swell gaat het richting Kirkwall. Kirkwall is de hoofdstad van de Orkneys. Een gezellig plaatsje met goede voorzieningen en dus eindelijk weer een douche.

We huren een auto en bewonderen alle bezienswaardigheden van het eiland.

Zo veel geschiedenis, flora en fauna. ’s Middags op de fiets naar een Itali-

10

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

aans kerkje, dat dienstdeed tijdens de Tweede Wereldoorlog (berg op, berg af). Op de terugweg fietsen we een whiskystokerij binnen en daar drinken we natuurlijk geen thee. We genieten van alle bezienswaardigheden en bovendien hebben we beide dagen prachtig weer.

FAIR ISLE Fair Isle, een klein eilandje tussen de Orkneys en de Shetland Eilanden, is ongeveer 5 km lang, 3 km breed en telt 70 inwoners. Verder is het eiland bewoond door papegaaiduikers, zeekoeten, alken, meeuwen, schapen, ko-

nijnen, etc. Een waar paradijsje, met z’n leegte, ruimte en licht. Ja, want ondertussen zitten we al behoorlijk noordelijk en wordt het niet meer donker, hooguit wat schemerig.

De haven ligt aan de noordkant en de volgende dag lopen we naar de zuidkant. We trekken een dag uit om het eiland te verkennen en wandelen dus veel, puur natuur. We moeten ons beschermen tegen de Grote Jager die zijn nest beschermt als we te dicht in de buurt komen.

OVERSTEEK LERWICK - BERGEN De oversteek van Lerwick op de Shetlands naar Bergen in Noorwegen verloopt bijzonder. ‘Met Office’ van Engeland gaf voor de zaterdag windkracht 4-5 en later 6 aan, maar wel uit de goede hoek. Op andere weerkaartjes kunnen we die wind helemaal niet vinden, maar wel dat er voor de zondag, later in de middag, een stevige wind zal komen.

We willen dus vroeg vertrekken.

Zaterdagmorgen maken we om kwart voor zeven de buren wakker om te vertrekken. Zij zijn snel aan de kant en wij kunnen vertrekken. Na enkele meters blijven we in het zand steken. Het is laagwater en bijzonder laag deze keer.

Piet weet ons snel weer los te krijgen, een prachtige afdruk in het zand achterlatend. Diederik en Jan trekken de Cher langs de andere boten en om 08.05 uur varen we de haven uit.

Maar: waar is de Engelse wind?? Geen zuchtje, en dat de hele oversteek, 36 uur! Wel dolfijnen en bijzondere walvissen!!!! Piet ziet iets, het is rond en don-

ker. Wij constateren allemaal dat het er twee zijn, dat zij vinnen hebben en steeds samen zijn. Het moeten walvissen zijn, maar zo dicht bij elkaar? Parende walvissen misschien???

Vlak voor de kust van Noorwegen zien we er weer een, en door de kijker zien we dat zijn bek open is, totdat we het beeld scherp krijgen; het zijn grote kabelhaspels! Je zult ze maar voor de boeg krijgen!

Eenmaal in de Noorse wateren varen we richting Dolvika onder de rook van Bergen. Je schrikt je rot als je ineens de dieptemeter ziet aftellen naar nul! Gas terug en op de kaart kijken; geen nood, het is slechts meer dan 600 meter diep en de dieptemeter raakt na 180 meter de tel kwijt.

In Lerwick lagen we naast een Noor uit Bergen die spontaan zijn ligplaats aanbod toen hij hoorde dat wij richting Bergen gingen. En inderdaad: ideaal gelegen, rustig, mooie natuur, winkels in de buurt en 20 minuten met de bus van Bergen.

SUNDAL Na Uskeldale en Norheimsund varen we nu richting Sundal. Een klein plaatsje in een zijtak van de prachtige Hardangerfjord. Die zijtak is smal en hoog. Als we aanleggen en aan de borrel gaan, zien we dat we uitzicht hebben op een gletsjer.

Piet heeft maar één wens; morgen 9 juli naar Odda, een plaats waar hij 40 jaar geleden met de marine is geweest.

Dus gaan we morgen naar Odda, 20

minuten met de bus en door een tunnel van 11 kilometer. Odda is onherkenbaar voor Piet, logisch na 40 jaar. Maar we maken wel op zijn aanraden een fikse klim, een klim die hij toen ook had gemaakt. Het weer is stralend en warm, dus het is afzien naar boven. Wel een prachtig uitzicht. Jan gaat nog wat verder, wij gaan terug en pakken een terrasje met een biertje.

Eenmaal terug bij de boot krijgen we buren. Een aardig Zweeds gezin dat zich presenteert met een fles whisky en onder het genot van een glas delen we allerlei verhalen.

STAVANGER Donderdag 14 juli gaan we verder naar Stavanger. Jan maakt zich op voor de terugreis en heeft nog het nodige te regelen. In de jachthaven van de Stavanger Seilforening vinden we een geschikte ligplaats, op een half uurtje lopen van het centrum van de stad. Op zijn laatste dag gaat Jan met een rondvaartboot naar de Lysefjord om de Prekestolen te bewonderen.

We doen hem uitgeleide en spreken aan het einde van de middag af in het centrum van Stavanger. Daar eten we gezamenlijk een hapje en dan scheiden zich onze wegen. Jan vertrekt naar het vliegveld en wij gaan naar de Domkirkke voor een concert van het Cologne New Philharmonic Chamber Orchestra.

Zij brengen Vivaldi met de Jaargetijden (Zomer), Bach met concert voor hobo en viool, Grieg met de Holbergsuite, Mozart met de serenade voor hobo en viool met als toegift o.a. de canon van

Pachelbel. We genieten met volle teugen. Door het enthousiaste publiek zijn de toegiften talloos.

LYSEFJORD Het weer knapt op en rond 14.00 uur vertrekken we naar de Lysefjord. Op de fok varen we met een gemoedelijk gangetje richting Bergavik. Later trekt de wind aan en vlak voor we de Lysefjord invaren, hebben we alweer 20 knopen.

In Bergavik is een kleine haven met gedeeltelijk genoeg diepte en hopelijk een plaatsje voor ons.

Bij aankomst blijkt maar één plaats te voldoen om aan te leggen en zeker niet de gemakkelijkste. Met 20 knopen wind legt Piet de boot netjes naast een andere zodat ik kan overstappen en onze boot vastleggen. Maar hoe komen we nu aan de wal? De steiger op de kopkant ziet er niet al te stevig uit en wordt gerepareerd. We leggen de boot toch maar wat naar voren zodat we met wat lijnen aan de wal kunnen vastliggen, we via het anker op een betonnen plaat stappen, en zo op de steiger kunnen komen.

Na gedane arbeid gaan we aan wal op zoek naar de havenmeester. Die is niet te vinden, het winkeltje is dicht en als Piet aan de douchedeur rammelt, doet een schaars geklede vrouw de deur open. Mooie boel hier.

Even later komt de havenmeester aanscheuren en doet voor ons de winkel open zodat we het nodige kunnen kopen. Bij het afrekenen biedt hij ons een auto aan om er morgen mee naar

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

11

20 tot 30 knopen in de rug speren we naar Kristiansand en ronden hiermee de Naze; beroemd en berucht door stroming, golfslag en wind. Tevens zijn we nu aan de rivièra van Noorwegen en dat is te merken: het is warm! Bij aankomst gaan we Kristiansand in - een stad vol vertier -, maar we hebben geen puf om hier een dag te blijven en zo vertrekken we de volgende dag naar Arendal.

de Prekestolen te gaan.

Als we de auto zien geloven we onze ogen niet. De auto is minstens twintig jaar oud, met een ouderwets pookje en handrem. Verder is hij bezaaid met koffiebekers, papier en heel veel rotzooi.

Zondag gaan we met het ‘rode gevaar’ op pad naar de parkeerplaats bij de Prekestolen. De Prekestolen is een 600 meter hoog plateau in de Lysefjord. En dat geef natuurlijk een mooi uitzicht. Het autootje knort genoeglijk en wij zijn er mooi mee geholpen. De klim naar de Prekestolen is fors maar goed te doen.

Twee uur heen en bijna twee uur terug.

12

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

We moeten flink klimmen, dan weer een stukje dalen wat zich natuurlijk terugbetaalt. Vanaf de Prekestolen hebben we een prachtig uitzicht over de fjord.

Het is een tocht die je moet doen als je daar bent; maar het is ons veel te toeristisch.

FARSUND - KRISTIANSAND De volgende dag, 23 juli, gaan we richting Kristiansand. Met zo’n 10 tot 15 knopen in de rug moet dat lukken. Eenmaal buiten waait het al stevig zodat we voorlopig alleen maar op de fok zeilen.

Flinke golfslag, weinig andere boten en de wind blaast steeds harder. Met zo’n

STAVERN - STROMSTAD Het is de bedoeling dat we de volgende dag oversteken naar Stromstad in Zweden. Op een terrasje drinken we van onze laatste Noorse kronen een biertje. Afscheid van een prachtig land. We hebben het leren kennen als zeer goed georganiseerd. Alleen al de bereikbaarheid, wat in een land als Noorwegen niet eenvoudig is, is perfect geregeld.

Zo krijg ik met gemak in het kleinste en meest afgelegen gehucht - omsloten door hoge bergen - contact met internet via UMTS; veel sneller dan GPRS. In Engeland is het contact maken al een probleem en in Nederland kan nog maar een klein gedeelte gebruikmaken van UMTS. Bovendien zijn de Noren bijzonder vriendelijk en behulpzaam.

Om 10.00 uur varen we op woensdag de haven van Stavern uit. Volgens de berichten kan er gezeild worden.

Het eerste uurtje gaat tussen eilandjes door en op de motor. Er lijkt wat wind te komen en we hijsen het zeil. De motor gaat uit en we kijken wat er gaat gebeuren. We gaan steeds harder, we speren door het water en genieten. Eindelijk een heerlijke zeildag. Een wind van 20

knopen brengt ons vliegensvlug in Zweden.

De haven van Stromstad is propvol. Het is niet echt een stad naar ons hart (we zijn te veel verwend in de Hardangerfjord) maar we vinden een plaatsje.

Heiligenhafen binnen en voor we het weten hebben we de lijntjes achter om de paaltjes en sta ik voor met de lijntjes in de hand. We hebben weer een prima tocht gehad en laat het nu maar waaien.

GEDSER - HEILIGENHAFEN Om 8.00 uur de wekker. Tijdens het ontbijt nog even naar de Duitse weerberichten luisteren. Die geven ook aan dat het slechte weer aan de oost- en westkant ons steeds meer insluit, maar dat weten we al. Opruimen en weg. Om 9.00 uur zijn we de haven uit. De zee wordt al snel hobbelig en de wind hebben we op kop. We zetten het grootzeil en varen 10 graden lager om wat rustiger door het water de gaan.

Er vormen zich weer bijzondere wolken en je vraagt je af wanneer het zal losbarsten. Eigenlijk hebben we nog geluk dat we door kunnen varen tot Heiligenhafen. En dan ineens roept Piet: ‘kijk daar’. ‘Daar’ is een mijltje van ons vandaan en daar is een heuse waterhoos.

Een prachtige slurf en je ziet dat de hoos het water omhoog zuigt. Heel bijzonder maar we zijn ook alert, want welke kant gaat hij op? Gelukkig niet de onze en ik kan mijn plaatjes schieten.

Rond 16.00 uur varen we de haven van

NORDERNEY - BORKUM - VLIELAND Donderdag gaat het verder naar Borkum, 35 NM. Te weinig wind maar schitterend weer. Een oude haven en een bijzondere sfeer. Nederlands lijkt hier de algemene taal te zijn. Vrijdag 19 augustus vertrekken we om 9.00 uur naar Vlieland. Het weer is wederom schitterend.

De wind die beloofd is, blijkt te weinig te zijn. De Waddeneilanden schuiven aan ons voorbij. Hoe dichter we bij Vlieland komen hoe meer bloemkolen er ontstaan. En zo, ter hoogte van Terschelling, hebben we binnen vijf minuten een wind van 25 knopen waaien (op kop).

Een rif is zo gezet en de golven zijn in een mum van tijd aanwezig. Na zo’n twee uur neemt de wind af en verdwijnen ook de golven. Tegen half 10 zijn we bij de ingang van de haven. Twee rode vlaggen en lichten (= haven vol) stralen ons tegemoet. Toevallig zijn we allebei plotseling even nachtblind en gaan we toch naar binnen. Al gauw hebben we een plekje gevonden. Na een prachtige

tocht zijn we weer in Nederland!!

Zoals uit het bovenstaande blijkt, hebben we een geweldige reis gehad met vele nieuwe ervaringen. Vanwege het weer hebben we zesmaal enkele dagen vastgelegen maar dat werd gecompenseerd met interessante lokale uitstapjes en zelfs enkele concerten.

De enge verhalen over zeer sterke stromen bij de Orkneys en de Shetlands vallen erg mee als je de stroomtabellen goed bekijkt. Het is overigens een overweldigend gebied met zo nu en dan een mysterieuze sfeer door op zee rustende en passerende wolken waarachter de heuvels van de eilanden deels verschijnen en weer verdwijnen.

Langs de Engelse oostkust noordwaarts hoppen is niet echt geweldig. Een aantal armoedige en stinkende havens en havens waar je op tijd binnen moet zijn vanwege drempels of sluisdeuren.

In Schotland begint het pas echt mooi te worden. Hoewel het nog een beetje vroeg is, blijft de blik voor een volgende reis toch weer op Noorwegen gericht.

Over de geschikte route en trajecten zal de komende tijd nog veel gefilosofeerd worden.

I.M.S. Industry and Marine Supplies Importeur onderdelen scheeps- en camperbouw Blankensteijn 18 5321 GN Hedel Telefoon 073-5994703 Fax 073-5994604

KORTING 15-40% bij een minimaal aankoopbedrag van € 50,PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

13

Zeilen in de koelkast Arend Jan Klinkhamer en Lidia Roesink zeilden in maart drie weken aan boord van de Tooluka rond Kaap Hoorn en tussen de gletsjers van de Chileense fjorden.

Arend Jan Klinkhamer

I

k zit op de kajuitbank naast de kachel met een slaapzak om mijn ijskoude voeten om ze weer een beetje warm te krijgen. Binnen is het zo’n twintig graden, tenminste recht boven de kachel vlak onder het plafond. Waar ik zit is het lang zo warm niet, maar wel een stuk

14

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

warmer dan buiten; daar is het buiig en zes graden. Eef, onze schipper, zoekt naar een plek waar we over een tussenmorene de Seno Sin Nombre, de Fjord Zonder Naam, weer uit kunnen. Het lukt blijkbaar niet zo, want ik hoor regelmatig de kiel tegen rotsen knarsen en de motor weer in de achteruit gaan. Gelukkig heeft Eef ervoor gezorgd dat we hier nog net met rijzend water zijn. Ik ben net van wacht afgegaan, na het meest enerverende deel van onze reis ten zuiden van Vuurland in Zuid-Amerika.

De Seno Sin Nombre is een zijarm van het Beagle Kanaal. Het is een doodlopende fjord waarvan de pilot zegt dat je alleen met een dinghy over de drempel kunt. Van alle schippers in het gebied kent Eef niemand die er ooit is geweest, ook niet met een rubberboot.

En verscheidene, waaronder het Italiaanse echtpaar dat de pilot heeft geschreven, varen er al tien jaar. Vandaag hebben we geprobeerd of we er met de Tooluka in kunnen, en dat is gelukt, met 2,3 meter diepgang! In de ingang van de fjord, een kilometer breed, ligt een drempel van eindmorene net onder water. Eef had het gevoel dat er toch wel genoeg water zou moeten kunnen staan, en na een tijdje proberen, met een uitkijk op de zaling, lukte het. Direct de GPS-positie opgeschreven voor de terugtocht. Plotten op de kaart heeft niet veel nut, want de kaarten zijn niet erg betrouwbaar hier, maar de GPS-positie is constant dus we kunnen er later de plaats van de doorgang mee terugvin-

den. Eef vaart heel kalmpjes aan want we hebben geen verdere dieptegegevens. Het is buiig; regen en sneeuw met een straffe wind afgewisseld door korte scherpe opklaringen met bijna geen wind. De fjord blijkt zo’n twee mijl lang, aan het eind stroomt een honderden meters brede gletsjer de fjord in.

We proberen of we een zijtak in kunnen waar we aan het eind een steile rotswand zien. Het is voldoende diep om tot in het drijfijs van de gletsjer aan het eind te varen. Een korte bijzondere gletsjer want hij wordt gevoed door de ijskap op het eiland die hier van 350 meter hoogte over de rand van de verticale rotswand valt. We liggen een tijdlang stil, de motor is uit, en kijken en luisteren naar het knisperende ijs. We genieten van de grootsheid en de rauwheid van de natuur. Kou en buien doen er even niet toe. Dit is waarvoor je naar Zuid-Chili komt: rauwe natuur en rauw weer.

We waren in totaal drie weken op de Tooluka, een 14-meterjacht van Cortenstaal, gebouwd door een Australische werfeigenaar voor eigen gebruik in Antarctica. Een degelijk schip voor deze omgeving, goed geïsoleerd en met een eenvoudige uitrusting die bijna altijd zelf is te repareren. De dichtstbijzijnde jachtwerven en zeilmakers zitten 3000 km verderop, dus je moet het meeste zelf kunnen doen. Eef Willems, die al tien jaar rond Kaap Hoorn en het Antarctisch schiereiland schippert, ook met schepen als de Europa en de Stad Amster-

dam, is sinds drie jaar eigenaar van de Tooluka en vaart vanuit Ushuaia drieen vierweekse tochten naar Antarctica, South Georgia en de Chileense fjorden. Ze heeft altijd een tweede man aan boord (meestal een beroepszeeman) en vijf gasten. Ze weet een bijzonder goede sfeer aan boord te scheppen: duidelijke boordregels, aandacht voor iedereen, goed en gevarieerd eten en drinken en een enorm brede kennis van mensen, varen, natuur en historie. Een buitengewone schipper!

ALBATROS We zijn naar Ushuaia in Zuid-Argentinië gevlogen en daar aan boord van de Tooluka gegaan. Vandaar varen we direct naar Kaap Hoorn. Omdat de weersverwachting goed is, wil Eef zo snel mogelijk naar de kaap, want een verslechtering kan zo een paar dagen vertraging opleveren. Het weer is zo mooi dat we zelfs een groot deel van de afstand motoren. De zon schijnt en het is rond de vijftien graden. Bij Isla de Hornos of Eiland Hoorn, door Schouten en Lemaire zo genoemd naar hun thuishaven, kunnen we zonder problemen met de dinghy aan land bij de vuurtoren annex kustwachtpost, net oostelijk van Kaap Hoorn. Er is zelfs weinig deining, ongewoon rustig weer. De vuurtorenwachter is een marineman die hier een jaar vrijwillig dienstdoet. Hij woont met zijn vrouw en een hond in een huisje dat met staalkabels aan de rots wordt vastgehouden. Ze zien ’s zomers een paar toeristenjachten en af en toe een bevoorrader; aan het pad staan drums met reserve H-1 Jet Fuel voor de helikopters. Ze verdienen een centje bij met het verkopen van Kaap Hoorn-certificaten en ansichtkaarten met poststempel; ze zijn namelijk ook postkantoor. We krijgen een lading stempels in de paspoorten en laten de verse groenten achter die Eef ons heeft meegegeven. In de avondschemering varen we rondom de kaap. We varen hier van de Atlantische in de Stille Oceaan. Vele duizenden zeelieden vonden hier in ijzige kou en zware stormen de dood; zonder er veel over te praten weten we dat deze gedachte bij ieder van ons leeft. Het mijlenver zichtbare albatrosmonument staat symbool voor de zielen van de doden. Het geeft een bijzondere lading aan deze zeemijlen.

Na de gelukkige ronding zoeken we in het donker op de radar een ankerbaai op een eiland in de buurt. ’s Ochtends zien we dat er alleen in de beschutting bomen groeien, in de wind overleven al PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

15

leen mossen en grassen. Vanhier varen we snel terug naar het Beagle Kanaal.

Dit kanaal (100 mijl) en de Straat van Magellanes (300 mijl) verder naar het noorden zijn de enige oost-westverbindingen die enige beschutting bieden tegen de zuidelijke stormen. Het waait hier gemiddeld meer dan tien dagen per maand windkracht 7 of meer, we zitten

op 57° ZB diep in de Roaring Forties (voor puristen de Furious Fifties!). Via de SSB radiozendontvanger kan Eef van Sailmail in Chili Gribfiles op de laptop ontvangen met de windverwachting voor drie dagen. Deze verwachtingen zijn bijzonder betrouwbaar, ze gebruikt geen andere weersinformatie meer. In de fjorden (in Chili kanalen genoemd) komen wel harde valwinden voor als de bijzonder koude en dus zware lucht van de ijsvelden op de hoge eilanden af komt. Deze valwinden die katabatics worden genoemd kunnen een zeilschip helemaal plat gooien.

Een rifje extra is dus nooit weg… De reis is wat meer een vaartocht dan een zeiltocht. Naar het westen hebben we wind en stroom pal tegen, dat is motoren want de Beagle is niet meer dan een paar mijl breed. Terug zeilt het natuurlijk heel comfortabel voor het lapje.

Rond het Beagle Kanaal liggen we ’s nachts op goede ankerplaatsen in allerlei baaitjes, meestal met drie of vier lange lijnen naar de wal. De Tooluka heeft vier trom-

16

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

mels met elk 120 meter lijn achter de mast staan, de drijvende lijnen werken het gemakkelijkst. Met een ankerhaak aan een lijn kan het hoofdanker ook worden ingezet als achter- of dwarsanker.

We zetten elke avond met de dinghy een krabbenkorf uit, want hier komen veel koningskrabben voor, die een halve meter groot kunnen worden. We vangen er deze keer maar één en al het is maar een ‘kleintje’, toch groot genoeg voor voorafjes voor ons allen. Als we met de dinghy aan land gaan is de stelregel dat iedereen altijd via een van de twee handmarifoons bereikbaar moet zijn voor het geval van weersverslechtering of eventuele ongevalletjes. Er is hier geen reddingsdienst en praktisch geen ander scheepvaartverkeer.

SPOOKACHTIGE GEZICHTEN De eilanden zijn begroeid met dikke lagen mossen en korstmossen in allerlei soorten en kleuren. In de luwtes groeit bos dat soms ondoordringbaar is, maar op veel plaatsen maken we toch prachtige wandelingen die regelmatig ontaarden in klauterpartijen. De boomgrens varieert van zeeniveau tot maximaal een paar honderd meter. Overal is het zompig en moet je tussen de stroompjes en meertjes door. In de vlakkere stukken bouwen bevers hun dammen; in de bevermeertjes sterft het bos wat een spookachtig gezicht oplevert.

De bevers zijn ooit uitgezet voor de pelzen, maar het is niet gelukt om het rendabel te krijgen. Ook voor schapenteelt is het hier te koud en te winderig. Gemiddeld is het deze reis een graad of acht, dicht genoeg bij koelkasttempe-

ratuur om op de Tooluka een geslacht schaap aan de achterstag te kunnen bewaren.

Het eiland Vuurland is door Magelhaes zo genoemd omdat hij overal vuurtjes zag branden bij indianennederzettingen.

Eef vertelt ons de geschiedenis van de ondergang van de indianen in het gebied. In dit gebied leefden ooit verschillende stammen maar door ziekte en zending zijn ze uitgestorven. Toch waren er ook mensen die zich hun lot aantrokken en veel goeds hebben gedaan.

Een van de laatste overnachtingen is in Bahia Yendegaia met windstil weer.

Ook al is het niet veel warmer dan tien graden, we zitten tot diep in de nacht bij een groot kampvuur en hebben veel plezier. Het is voor ons gevoel al de afsluiting van een prachtige reis, de ervaring van een pure wildernis waar alles in het teken staat van overleven. Maar ook een reis met een bevlogen schipper en een bemanning die mede door die schipper al snel goed met elkaar overweg kan.

Er is nog meer

M

eer informatie, reisverhalen en foto’s: www.tooluka.nl. De link naar onze dagrapporten staat rechts op ‘locatie’: 11-3-2005. Vuurland.

Links het verhaal van de lopende tocht, elke dag automatisch bijgewerkt via Sailmail, met kaartje helemaal onderaan.

Kijk ook bij foto’s!

Eef zoekt naast de bekende plekken ook steeds naar nieuwe onbekende wateren.

Behalve de in het begin genoemde fjord verkennen we diverse andere baaien.

We loden naar ankergrond, kijken uit naar ondiepe rotsen en genieten van de steeds weer andere uitzichten. Omdat je overal in oude gletsjerdalen vaart uit een tijd dat de zeespiegel 150 meter lager was, kun je net als in Noorwegen bijna overal goed varen. De gletsjers slepen de diepste dalen uit tot ongeveer zeeniveau en de diepte is vanwege de latere zeespiegelrijzing nu meestal honderd meter of meer. Je moet overnachtingsplekken dus zoeken in de nauwere takken en bij riviertjes die zand aanvoeren.

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

17

Ertveldweg 5, (tussen Trintella Shipyard en jachthaven de Viking) 5231 XA, ‘s-Hertogenbosch, Telefoon: 073-6426114, Fax: 073-6414239.

U kunt ook telefonisch of per fax prijs opvragen en bestellen. Wij zenden ‘t dan snel naar u toe.

18

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

Een kerstverhaal: Tussen Urk en Tholen

Louis Richard

I

n het oude Stadhuisje van Tholen, nog gebouwd en ontworpen door de familie Keldermans, hangt een van de oudste, misschien wel de oudste, klokken van Nederland. Tom Peter wordt dit klokje genoemd en het is eigenlijk het vieringsklokje van de basiliek, als we dat zo mogen noemen, van de Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk van Tholen.

Waarschijnlijk bij de reformatie, die een rigoureuze herindeling van de katholieke kerken inhield, is het klokje verhuisd naar het stadhuis. Het wordt slechts enkele malen per jaar geluid bij speciale gelegenheden. Dat is ook niet zo verwonderlijk als men de moeite neemt om alle trappen en trapjes van het stadhuisje te beklimmen om het klokje te bezichtigen. Het zal er wel veilig hangen maar toch…

Op kerstavond beieren alle klokken die Tholen rijk is om de goegemeente maar

binnen de muren te krijgen. En er zijn genoeg kerken in en rondom Tholen om alle gelovigen van de vele gezindten te bedienen. Als u op de bult, een soort verhoging, bij de Grote Kerk gaat staan kunt u wel zeven verschillende kerkgebouwen van verschillende Bijbelse genootschappen zien. Op deze zelfde bult plachten in de goede oude tijd, nog niet zo lang geleden, de boeren en de vissers hun onderlinge geschillen uit te vechten. Heel Zeeland beiert op deze kerstavond dat het een lieve lust is.

Maar dat dit nu zo kan is helemaal niet zo zelfsprekend als het lijkt.

Op een novemberdag in 1944 keek een jongetje vanaf het bankje voor de vuurtoren van Urk, dat inderdaad wel op een schilderij van Edward Hopper lijkt, naar het Vormt, de ondiepte voor de kust waar jaarlijks nog vele plezierjachten op stranden. Daar lagen drie gestrande schepen waarvan er een 226 klokken aan boord had. Deze klokken waren door de Duitse bezetter geroofd uit Nederland, voornamelijk uit de zuidelijke Nederlanden en Zeeland, met de bestemming om omgesmolten te worden tot kanonnen. Hoewel de Nederlandse kerkgangers verontwaardigd waren over deze roof klonk besmuikt ook de oude zegswijze: “wie met Gods klokken schiet, die wint de oorlog niet.”

Het klipperschip Hoop van Zegen (nomen est omen) was gecharterd door

de Duitse bezetter om de klokken van Leerdam naar Duitsland te varen maar de vaste schipper had dit op principiële gronden geweigerd. Een minder beginselvaste vervanger was echter gauw gevonden. Hij was het die de Hoop van Zegen bestuurde als onderdeel van een sleep langs Urk. Het verhaal gaat dat de vuurtorenwachter van Urk foute signalen heeft afgegeven waardoor het schip vastliep op het beruchte Vormt. Uiteraard trachtte de bezetter de schepen weer drijvende te maken en te redden, maar doordat de opdracht daartoe werd gegund aan een firma die met de bezetter nog een appeltje te schillen had - een van de leden van de familie was door de Duitser gefusilleerd als verzetsman - werd het schip als niet te bergen opgegeven.

Na de bevrijding bleek het klusje gemakkelijk te klaren en stonden in de zomer van 1945 226 klokken op de Westerhaven van Urk, gereed om te worden teruggebracht naar hun oorspronkelijke bestemmingen.

En daarom kunnen ook dit jaar de klokken ter gelegenheid van het kerstfeest weer hun feestelijke klanken over ons mooie Zeeland uitgalmen. Maar in Tholen doet onze Tom Peter dat heeeel voorzichtig! (met dank aan Achter de Gevel, Bouwfonds september 1991)

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

19

Een ongebruikelijke stranding Jan biecht, “ter leringhe ende vermaeck”, een oude misser op.

Jan de Vin

I

n Zeezeilen van enkele jaren geleden vertelden diverse PZV’ers in de rubriek Bekentenissen verhalen over de minder geslaagde avonturen in hun zeilcarrière. Ik vond het een leuke rubriek want ik herkende me vaak in die belevenissen.

Bovendien is het wel aardig om eens wat anders te lezen dan steeds maar weer die geslaagde tochten met zon en prachtige wind.

Alhoewel ik ook zelf een keer over mijn hachelijke avonturen in het Chenal du Four (Zeezeilen nummer 4 van 1994) heb geschreven, is het er niet van gekomen nog enkele andere missers op te biechten. Ik denk dan aan de keer dat ik door een verkeerde manoeuvre in de haven van Dartmouth door een windjammer gespietst werd of aan het onderlopen van de Joint Venture na het open laten staan van het toiletpalletje. Dat zijn leuke verhalen bij een glas wijn, na een dag lekker zeilen.

Dat ligt anders met mijn stranding in de sluis van Vlissingen.

En daarom hier dan toch nog een bekentenis.

In de zomer van 1990 waren we, komend van Stellendam de buitenhaven van Vlissingen binnengelopen met de bedoeling de volgende dag met stroom mee door te gaan naar Antwerpen. We waren in afwachting van een bericht van onze dochter, die op korte ter-

20

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

mijn haar tweede baby verwachtte. Als de bevalling eenmaal achter de rug was, zouden we oversteken naar Engeland op weg naar de Kanaaleilanden. ’s Avonds meldt de familie dat er een zoon geboren is en dat moeder en kind het goed maken. Tjits wilde de volgende dag uiteraard op kraamvisite en ondanks het mooie tij voor Antwerpen moest ik me daar wel bij aansluiten. Met een geleende auto reden we de volgende morgen naar Dordrecht, voldeden aan onze (groot)ouderlijke plichten en waren om ongeveer 3 uur weer terug aan boord. Het was duidelijk dat het tij inmiddels was verlopen, maar ik wilde toch graag Terneuzen nog zien te halen.

Ik houd er niet van om opgesloten te zitten en het zou de tocht naar Antwerpen de volgende dag minder lang maken.

Hoewel Tjits niet erg enthousiast was, lukte het me haar over te halen met het argument dat de afstand Vlissingen-

Terneuzen niet groot is en dat we, nu de stroom inmiddels tegenstond, de motor zouden bijzetten. Bij het naar buiten varen had ik op de peilschaal gezien dat de diepte in de sluis ongeveer 2.10/2.15 meter was, maar onder het motto als het niet lukt gaan we wel terug, zette ik door. En dat had ik niet moeten doen, want eenmaal in de sluis liepen we vast en terugkeren lukte met geen mogelijkheid. De havenmeester, die dit akkefietje al vaker bij de hand had gehad, was zeer behulpzaam bij het uitbrengen van een paar lijnen om het schip overdwars te tuien. Met het vallen van het water maakte ik me echter steeds meer zorgen dat de boot voorover zou duikelen. De bemanning mocht niet of nauwelijks meer bewegen. Een gang naar het toilet zat er niet in. De puts moest maar redding brengen.

Het zou een uur of vijf, zes duren voordat er weer voldoende water zou staan om de sluis te verlaten. Er zat niets anders op dan onze ziel in lijdzaamheid te bezitten. Dat zou nog niet zo erg zijn geweest als dat zonder publiek had gekund. De sluismeester legde echter een bruggetje over de sluis, waarop jan en alleman zich kostelijk vermaakte met die domme zeilers daar beneden.

Nadat het water weer langzaam begon te stijgen, werd ons leed nog groter, want geleidelijk aan verzamelden zich steeds meer boten voor de ingang van de sluis. Aanvankelijk was er vooral leedvermaak, maar toen ook zij lang moesten wachten en de steiger steeds voller raakte, werd de stemming grimmiger en kreeg ik nogal wat verwijten over me heen. Ik was blij toen we er uiteindelijk vandoor konden gaan. Of we die avond Terneuzen nog hebben bereikt, kan ik me eerlijk gezegd niet meer herinneren.

Later bleek dat een van de wachtende boten zo vriendelijk was geweest een foto te maken, die ik u hierbij “ter leringhe ende vermaeck“ aanbied.

De schipperse en haar zeezieken Onthullingen diep uit de kajuit en van lang geleden, maar oh, zo actueel.

Tjits de Vin

D

it jaar deed de Joint Venture voor de 21ste keer mee aan de Ramsgate-tocht. Zoals te begrijpen valt, hebben we in al die jaren diverse opstappers aan boord gehad die niet allemaal even zeevast waren. In dit stukje wil ik een paar ervaringen van de schipperse en haar zeezieken belichten.

Op een van de eerste tochten kregen we een grasgroene opstapper toebedeeld die ondanks de uitgebreide voorlichting over de te verwachten kou meende voldoende beschermd te zijn in een door zijn vriendin genaaide zomerjas.

We waren nog maar nauwelijks buitengaats of de zeeziekte sloeg genadeloos toe. De stakker was niet te bewegen om buiten te blijven. Hij dook de eerste de beste kooi in (overigens niet de zijne) om daar vervolgens zijn maag om te draaien. De eigenaar van de kooi zat verontwaardigd buiten, maar had begrijpelijkerwijs geen grote behoefte om naar binnen te gaan. De navigator die mij behulpzaam wilde zijn, hield dat ook niet lang vol en zo voltrok zich een kettingreactie van zeezieken. De schipper, die z’n zwakke punt kent, bleef onverstoorbaar sturen en hield zich doof voor alle malheur beneden. Ondertussen vroeg de schipperse zich vertwijfeld af wie van deze vijf personen nu het meest geschikt was voor

deze sport.

Bij een andere tocht was ons een onbekend echtpaar als bemanning toegewezen, maar gelukkig ook een ervaren lid als navigator. We maakten een oversteek van Burnham-on-Crouch naar Vlissingen. De omstandigheden waren als vanouds. Wind tegen stroom en kruisen voor een zandbank. De kussens vlogen in het rond en de soep en boterhammen werden weggehoond.

Onze gerenommeerde navigator voerde al snel de vissen en dook met een warme kruik (mijn vaste remedie tegen ellende op zee) zijn kooi in. Het werd pas echt vervelend toen we in het donker de fok voor de genua moesten wisselen, omdat de wind afzwakte en er te weinig druk in het zeil stond. Door een misverstand werd niet de genua maar de high aspect gehesen, zodat de hele manoeuvre moest worden overgedaan.

Dat alles met een steigerend schip in hoge golven. Bij alle commotie bleek dat onze vrouwelijke opstapster gelukkig een beetje kon navigeren. Omdat haar benen te kort waren om zich schrap te zetten beëindigde ze haar carrière bijna als worstenbroodje in mijn oven, maar verder kon ze zich aardig redden. Toen ik onze navigator porde om stand-by te zijn, bromde hij vanuit zijn kooi: “Waarom moet ik opstaan, het gaat toch goed zo?” Hij bleef acht uur op bed liggen met de kruik aan zijn hart geklemd, terwijl wij geen van allen een oog dicht konden doen. Ja, ja!

Eens, onderweg van de Roompot naar Woolverstone werd het door een aanwakkerende wind en te laat reven beneden zeer onaangenaam. We kregen veel water over en leken bij tijd en wijle meer op een duikboot dan op een zeiljacht. Toen de navigator (een andere dan die uit de vorige alinea) een gummetje wilde oprapen ging het mis. Waarschijnlijk mede door medicijngebruik was hij tot niets meer in staat en moest doorlopend overgeven.

Weliswaar kreeg ik wat morele steun van onze tegenwoordige chirurgijn (die ook aan boord was), maar ook deze voelde zich niet lekker. Ik werd binnen opgesloten en liep als Florence Nightingale potten te legen en de patiënt te verzorgen. Omdat het zo verschrikkelijk schuin ging, werd ik ondertussen bekogeld door van alles en nog wat dat onder normale omstandigheden redelijk op zijn plaats blijft. Gelukkig komt aan alles een eind en bereikten we onze bestemming. Terwijl ik werkelijk dacht dat het laatste uur van mijn patiënt geslagen had, revalideerde hij zo snel dat hij tot mijn verbazing de dag besloot met het nuttigen van een paar glazen wijn.

Na al deze ervaringen geldt voor personen bij ons aan boord die gevoelig zijn voor zeeziekte, het volgende gezegde: Moeders wil is wet Eerst de pil en dan uit bed

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

21

Een educatief dagje Zierikzee Verslag van het bezoek aan de historische schepen van Zierikzee en een uitstekende mosselmaaltijd.

Loes Reinders

O

p zaterdag 1 oktober vond het bezoek aan de Stads & Commerciewerf Zierikzee plaats.

Vroeg in de morgen horen we de regen kletteren op het dek. Niet echt aanlokkelijk om te gaan zeilen. We besluiten in ieder geval uit te varen tot het sluisje (Bergsche Diepsluis) en als de lucht wat wil opklaren, door te varen. Maar de weergoden zijn ons gunstig gezind, want al spoedig breekt de zon door en blijft de rest van de dag schijnen. De wind komt helaas uit de verkeerde hoek, dus om op tijd in Zierikzee te zijn, wordt een deel van de afstand op de motor afgelegd (laat de voorzitter het maar niet horen).

In Zierikzee is een deel van de clubleden al gearriveerd en we leggen aan langszij de Xinia.

Na wat nieuwtjes uitgewisseld te hebben onder het nuttigen van een natje en droogje, gaat de groep onder begeleiding van Peter Weeda, scheepstimmerman/ restaurateur van de Museumhaven, op pad. Op dat moment vaart een Lemsteraak uit. De ophaalbrug wordt door de havenmeester met de hand bediend. Hier kun je geen lichtgewicht voor gebruiken, want hier is echt zijn volle gewicht voor nodig!

22

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

De Museumhaven ligt heel schilderachtig midden in het stadje. Er liggen diverse historische schepen, die door een grote groep vrijwilligers worden gerestaureerd. De Stichting Museumhaven Zeeland beoogt het aankopen, herstellen en behoud van authentieke historische scheepstypen, en wel met het accent op vaartuigen die vroeger voeren in de mondingen van Rijn, Maas en Schelde. Zij bezitten nu o.a. een klipper, hoogaars, peilvleet, botter en schouw.

En de Zuidvliet, een ex-veerboot die gebruikt zal worden voor promotie- en educatieve doeleinden.

We mogen ook zelf een kijkje nemen aan boord van een van de schepen.

Het ruim is nu geschikt gemaakt om de jeugd te ontvangen en te vertellen over de historie van de schepen. Vervolgens gaan we richting de fraai gerestaureerde Stads & Commerciewerf, waar een sterk staaltje vakmanschap wordt geleverd in de vorm van de reconstructie van de ARM 17, een zeeklipper. We horen hoe de constructie

in elkaar steekt. Als de enorme liggers gebogen moeten worden, is dringend extra mankracht nodig, die desnoods afgedwongen wordt door een toevallig passerende fietser naar binnen te sleuren. Indrukwekkend, hoeveel werk verzet wordt door zovele vrijwilligers en met hoeveel enthousiasme. De ruimten ernaast blijken werkruimten voor het sleutelen aan de motoren en het magazijn, terwijl een andere wordt gebruikt voor de machinale houtbewerking. Diverse bedrijven uit de omgeving hebben belangeloos professionele machines ter beschikking gesteld. De stroomvoorziening zorgt soms voor problemen als alle machines tegelijk in werking gezet worden en de stoppen doorslaan.

Ook zien we hier de trots van Frans staan: het teakhouten roefje dat bestemd is voor de Zuidvliet, waarop het voor het al gereedgekomen stuurhuis geplaatst zal worden. De Zuidvliet is een oud motorschip uit 1913, gebouwd voor de Zeeuwse trammaatschappij als eerste gemotoriseerde veerboot in Zeeland. Via een loopbrug dwars over de werkplaats heen, kunnen we een mooi overzicht krijgen van de totale bouw. Ook een film over de schepen, hun historie en de doelstellingen van de stichting ontbreekt niet.

Weer buiten na vele met verve vertelde anekdotes wachten twee heren ons op. Zij lijken uit een oude film weggelopen en stellen zich voor als ‘Bram, de oude havenmeester’ en ‘de broer van Bram’. Zij stellen ons een heerlijke mosselmaaltijd in het vooruitzicht, die zij hoogstpersoonlijk zullen bereiden terwijl wij buiten op het terras van de Gekroonde Suikerbiet aan de borrel gaan. En ze houden woord!

Intussen bewonderen wij de niet haaks maar schuin op de kade gebouwde huizen (veroorzaakt door de scheef op de kade uitkomende kavels, of de drank?).

Op de werf tussen de te restaureren schepen zitten we uiteindelijk aan een heerlijke, gezellige maaltijd.

Frans en Cora, en alle anderen die daaraan hebben meegewerkt: hartelijk dank voor de leuke dag en voor de perfecte organisatie.

Snertzeilen 2005 Vier schepen, een bittertje en vele blikken erwtensoep op het Volkerak.

Hans Steman

Z

aterdag 12 november werd weer de jaarlijkse Snertzeildag gehouden op het Volkerak. Voor mij was dit de eerste kennismaking met een activiteit van de PZV. Vier boten, de Mariken met schipper Alphons Druebers, de Valentine met Jan Borstrok, de Sea Cloud met Rob Dijkstra en de Medway Oyster met Ad Verzuu waren beschikbaar. Verder hadden zich 18 opstappers aangemeld.

Ik kwam aan boord van de Sea Cloud met Angse Ouwehand, Bart Lagerweij en Lothar Ilzhoefer. Na een kennismakingrondje, waarbij Rob verklaarde een solist te zijn en benieuwd was hoe zijn dag zou worden met een aantal PZVleden aan boord, startten we om 09.15 uur vanuit de jachthaven in Dintelsas.

Dankzij een goede wind kon al gauw een snelheid van 7 à 8 knopen gehaald worden. Toen merkten we dat het toch november was en behoorlijk fris. Een reden om snel een schippersbitter naar binnen te slaan.

Rond 12 uur kwamen we aan bij de Krammersluizen, waarna de blikken snert en de worst warm gemaakt werden. Tijdens het eten bleek al gauw dat wanneer je een stel kerels bij elkaar zet, de meest waanzinnige discussies ontstaan. Het was maar goed dat we rond 13 uur weer moesten afvaren, anders bleven we door ouwehoeren.

Maar toen de wind naar achteren draaide, was de Mariken zo slim om de spinaker te hijsen.

Dit bleek een uitstekende actie, want binnen vrij korte tijd haalde zij ons met gemak in en konden we haar nakijken.

Rond 15.30 uur wilden de we de haven invaren toen een stootwil overboord ging, waarna Lothar aan het roer een prima voorbeeld liet zien hoe je snel een manoverboord-actie moet uitvoeren.

In de haven hadden we nog een uur de tijd om na te bomen over de uitstekende zeildag. Rob verklaarde: “We’ve made this day”, met als reactie dat hij voor de volgende snerttocht weer in aanmerking kan komen om als schipper te fungeren!

De dag werd afgesloten met een etentje bij de Chinees, waarbij ik een aantal andere leden van PZV leerde kennen. Voor mij was dit een geslaagd evenement, dus wintercommissie: bedankt!

Op de terugweg ontstond nog iets van een echte wedstrijd. De Sea Cloud was als laatste vertrokken, maar het duurde niet lang voordat we de voorgaande drie boten hadden ingehaald (gelukkige hand, uitstekende bemanning?).

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

23

Afwerken en eerste zeilimpressies: Bootje bouwen (3) In deze laatste aflevering vertelt Rob hoe hij tot keuzes kwam voor de inrichting van zijn 40 ft casco.

Rob Reinders Natuurlijk heb je al bij het begin van het bouwen je gedachten over de indeling laten gaan, maar realiseren is wat anders, zeker als je elk hoekje wilt gebruiken. Met de gedachte om met de EOS lange tochten te gaan maken, Middellandse Zee bijvoorbeeld, is het noodzakelijk om zoveel mogelijk verloren ruimten te benutten en deze ook nog makkelijk bereikbaar te maken. Dat betekent voor de bilge diverse luiken in de vloer en natuurlijk moet die ruimte ook nog droog zijn en blijven. Voor de zekerheid worden hier toch maar voornamelijk flessen, blikken en artikelen in waterdichte verpakkingen gehuisvest.

24

PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

Overal heb ik kastjes en ladeblokken gecreëerd. Later bleek dat het verstandiger was geweest om deze blokken alleen in de lengterichting van het schip te plaatsen: met een beetje zeegang vliegen die laden er bij het openen spontaan als torpedo’s uit, zeker als je dit niet met een beetje beleid doet. Alle legplanken in de kastjes hebben aan de voorkant een opstaande rand van 5 cm.

Dit is veel sterker voor de plank en de lading vliegt er niet uit bij het overhellen van het schip. De deurtjes gaan open door middel van een drukknop. Dus niet een gat waar je je vinger in moet steken, de bekende vingerbreker met een beetje deining.

Ik heb ervoor gekozen om alles in kersenhout te maken: het oogt mooi met een rode kleur en een mooie vlam en het is ook nog goed bewerkbaar. Teak en mahonie waren door hun prijs al uitgesloten, en als je tropisch hardhout gebruikt voel je je tegenwoordig bijna een misdadiger.

INDELING De indeling binnen is traditioneel te noemen, dankzij de tekeningen die er bij waren en waar de plaats van de hoofdschotten vaststond. Hier kon ik niet van afwijken in verband met de sterkteberekeningen van ontwerper Dick Zaal. In de vorige aflevering waren die schotten ook duidelijk zichtbaar op de foto’s. De eigenaarhut is achterin geplaatst. Ik had

deze voorin gepland omdat dat rustiger slaapt in de havens, maar omdat de hoofdschotten plaatsbepalend waren, bleek het daar te krap. Matrassen en kussens in de boot zijn door een lokale man hier in Schijndel gemaakt, die er met donkerblauwe stof met een klein goudmotief iets nets van heeft gemaakt.

De zit- en slaapaccommodatie is prima, alleen moet nog wat aandacht worden geschonken aan de slingerzeiltjes, wat in de punt van de boot redelijk op te lossen is maar achterin nog wel wat hoofdbrekens geeft. Het bed staat namelijk vrij, dus geen zijwanden waar je tegenaan kan liggen. Suggesties zijn dan ook welkom.

De kombuis kreeg wat extra aandacht: die moest ruim zijn met veel opbergmogelijkheden, een groot werkblad, diepe wasbakken, een ruime en goed functionerende koelbox en natuurlijk een kommaliewant om alles meteen goed en zeevast te kunnen opbergen. Bordjes, kopjes en schoteltjes zijn nou eenmaal slecht op te bergen en een 3 pits gasstel met oven was ook een wens.

TECHNIEK Een goede verlichting is niet alleen in de kombuis maar in de gehele boot wel zo prettig. Met assistentie van Pieter Stoelinga is dit aardig gelukt. In eerste instantie was de verlichting, vond ik, nogal overvloedig, maar nu zou ik niet anders meer willen. Ook op deze boot heeft de elektronica zijn intrede gedaan en wel door een beeldscherm met plotterradar-combinatie. Alleen de radardome moet nog geplaatst worden. De andere instrumenten zoals voor wind, snelheid en diepte zijn evenals de plotter en de stuurautomaat van Simrad, maar de aandrijfmotor voor de stuurautomaat is van Witlock. Deze motor is nogal zwaar en robuust uitgevoerd, wat tijdens de Ramsgate met een beetje wind erg prettig bleek.

Doordat in de bilge midscheeps een grote vuilwatertank van 300 liter is geplaatst, die voor lange tochten ook als reservebrandstoftank gebruikt kan worden, moest er om deze tank heen een bakboord- en stuurboord-bilge gemaakt worden. Deze twee bilge-ruimten worden dan ook elk apart door een elektrische pomp afgezogen. Verder is bij

elke pomp ook nog een handmatig bediende pomp aanwezig. Er is overigens veel dubbel uitgevoerd, zoals twee watertanks van ieder 250 liter, twee brandstoftanks van 120 liter, twee accusets van 185 ampère, 24 Volt en nog meer van die dingen.

Nu er een seizoen mee gevaren is, zijn er diverse punten die aandacht vragen, zoals het hijsen van het grootzeil met een voorlijk van 18 meter. Doordat dit voorlijk door een geleiderails wordt gevoerd, gaat dit toch wel zwaar. De eerste helft gaat nog wel, maar dan! Met reven moet het zeil ook regelmatig naar boven en terug, dus heb ik besloten om hier zo snel mogelijk een elektrisch systeem van te maken. Ook de motorruimte mag wel wat geluidarmer gemaakt worden, dus nog genoeg klusjes voor in de winter.

bedoeling was dat ik alleen zou kunnen zeilen en dat gaat ook prima. Op de motor varen gaat met 48 pk eveneens goed. De 5 mijl wordt met 3/4 gas gehaald en dat moet voldoende zijn. De

klapschroef kan in vaanstand, waarvan beweerd wordt dat dit een rendement van 10% kan opleveren bij het zeilen en slechts 4 à 5% verlies op de motor. Met de vaste schroef die er eerst op zat en waarmee ik ook daadwerkelijk op de motor gevaren heb, kon ik ook geen verschil merken op de motor. Op dit moment gaan we de boot winterklaar maken en beginnen we met alle punten die in orde gebracht moeten worden, zodat we in 2006 goed aan het nieuwe vaarseizoen kunnen beginnen.

Wie weet gaan we wel meer naar het zuiden dan het afgelopen seizoen. Als je een veel kleinere boot gewend bent en je komt ineens op een 12-meterjacht met een gewicht van 11 ton, dan voelt dat erg LEKKER aan de eerste keer. Ik hoop maar dat dit gevoel blijft.

VAARIMPRESSIE Zeilen, daar gaat het toch om, maar dat doet ze goed.

Boven verwachting zelfs! De

HERMAN LIEVEN GAASTRA - HELLY HANSEN - DUBARRY - IMHOFF

Fleecetruien – zeiljassen – bootschoenen Geopend: dinsdag t/m vrijdag vanaf 10.00 uur, zaterdag vanaf 9.00 uur, koopavond donderdag

HERMAN LIEVEN ZEILKLEDING Oostwal 6 5211 RC ’s-Hertogenbosch Tel: 073-6131763 Fax: 073 6130786

www.zeil-kleding.nl PZV ZEEZEILEN 4 - DECEMBER 2005

25

De ALV: over naam en logo Een rustige Algemene Leden Vergadering met grote eensgezindheid over verenigingsnaam en logo, en afgesloten met een interessante voordracht. van de redactie

D

it artikel is de weergave door de redactie t.b.v. Zeezeilen. Het formele verslag van de ledenvergadering komt apart ter beschikking.

OPKOMST Het bestuur treedt enigszins uitgedund aan (Hans op vakantie, Yvon net bevallen). De opkomst is 40 à 50. Er zijn 30 afzeggingen.

FINANCIËN Bart Lagerweij meldt met zeer goed verstaanbare stem dat alles in orde is, en dat de contributie gelijk kan blijven. Applaus!

ZOMERCOMMISSIE De Zomercommissie kijkt terug op een jaar met geslaagde activiteiten. Alleen het IJsselmeer-weekend is erbij ingeschoten (vanwege 24 uurs, lustrum).

Behalve de Ramsgate en het lustrumweekend, waren het deze activiteiten: - Zeilstrategie, 6 boten / 25 deelnemers - Vrouwenweekend, 2 boten / 11 deelnemers - Droogvallen, 2 boten - Tooluka-presentatie - Stadswerf Zierikzee, 5 boten Het programma voor 2006 bevat naast Ramsgate en Eindejaarsweekend:

-

weekend bootbehandeling, vrouwenweekend, IJsselmeer-weekend en een uitgebreide weg en/of terugbrengtocht.

Voor data: zie Kalender.

LUSTRUMCOMMISSIE De Lustrumcommissie ontvangt dank voor de organisatie van dit zeer geslaagde evenement waaraan 35 schepen deelnamen.

Naast de cd van het gehele weekend, die met het boek besteld kon worden, is nu ook een cd van het totale cabaret beschikbaar. Deze kan besteld worden bij Bart Lagerweij voor 5 euro. Het lustrumboek is helaas nog niet beschikbaar, maar komt eraan!

WINTERCOMMISSIE Vele jaren met interessante programma’s worden voortgezet in het nieuwe winterprogramma.

Het start op 12 november met een dag Snertzeilen. Later in november is er een avond Inleiding Meteo, in januari gevolgd door drie avonden oefenen in het voorspellen van het weer.

Er is een excursie gepland naar een leverancier van AIS en radar, met als doel een update van wat op de markt verkrijgbaar is. Voor data: zie Kalender.

Yvon stopt vanwege het uitdienen van haar tweede bestuurstermijn op korte termijn met het voorzitterschap van de WAC. Deze commissie zit nu dringend verlegen om een opvolger. Wie benaderd wordt mag niet weigeren!

ZEEZEILEN EN WEBSITE Voor deze commissie alleen maar applaus. Geen bijzondere zaken aan de

Enquêteresultaten naam P.Z.V. ZEEZEILVERENIGING van PHILIPS- medewerkers

26

1e keus 4

orde, geen opmerkingen of vragen.

VERENIGINGSNAAM EN LOGO De resultaten van de enquête over naam en logo van de vereniging geven een duidelijke richting aan.

De naam PZV Zeezeilvereniging zal op de volgende ALV aan de vereniging worden voorgesteld.

De voorzitter vraagt de vergadering toestemming de procedure in gang te zetten om de naam van de vereniging te doen veranderen in PZV Zeezeilvereniging, waarbij toegevoegd kan worden (bij officiële uitingen): ‘voortgekomen uit de Philips Zeezeil Vereniging’. De vergadering stemt hier unaniem mee in.

De keuze voor het logo is de wapperende clubvlag in z’n geheel, dus niet alleen het rondje (oorspronkelijk logo).

Voor de website mag het best iets gestileerder indien de praktische toepassing dit vereist. De vergadering stemt in met de wapperende PZV vlag. Stemmen met handopsteken bevestigt dit nog eens (alle handen gaan omhoog).

De opiniepeiling heeft 74 bruikbare reacties opgeleverd op 200 verzonden enquêteformulieren. Er zijn 11 voorstellen voor een andere naam.

De tabellen hieronder laten de enquêteresultaten zien.

DISCUSSIEPUNTEN EN IDEEËN - De naam is natuurlijk erg belangrijk, hoewel slechts drie inzenders van de enquête de huidige naam precies kennen.

- De continuïteit met alles wat we al hebben is uiterst belangrijk als het over naam en beeldmerk gaat. Denk aan de reeds uitgegeven medailles en prijzen. En niet te vergeten: de be-

Enquêteresultaten logo

2e keus 4

Er moet één logo zijn voor vlag, Zeezeilen, website en andere uitlatingen

Eens Open Oneens 63 6 7

PZV - Zeezeilvereniging van schippers en opstappers

13

23

Een vernieuwd logo is nodig om op alle uitingsvormen toepasbaar te zijn

28

12

36

PZV Zeezeilvereniging

45

26

51

6

19

Iets anders

11

3

Een vernieuwd logo moet duidelijk herkenbaar aansluiten op onze bestaande vlag

PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2005

-

Uit de gratie?

-

Nogal droog uitgevallen!

-

Niet slecht, maar toch...

-

Ja hoor eens, er zijn grenzen!

staande vlag die in alle havens wappert.

Een en hetzelfde beeldmerk is nodig voor herkenbaarheid in alledrie de media (blad, website, briefpapier).

In alledrie de media kán ook hetzelfde logo toegepast worden, zij het met detailaanpassingen. De website heeft geen onmogelijkheden t.a.v. het logo.

Alhoewel het idee van een animatielogo (wapperende vlag met geluid van de zee) Peter Veger wel aan het schrikken brengt.

Met het ijdel gebruik van de naam van de bekende werkgever in Zuidoost-Brabant is het oppassen geblazen. Alle aspecten die met merken en namenrecht te maken hebben zijn in het verleden ook al eens doorgeploegd. Oudgedienden als Pieter en AJK weten hier alles van.

Om sponsors extra vertrouwen te geven, kan onder aan het briefpapier nog komen: ‘Voortgekomen uit de Philips Zeezeil Vereniging’.

Naambotsingen met andere PZV’s: er bestaat een PZV de Wielen (Leeuwarden). Dit is een surfclub die Plankzeilen in de naam heeft. En als je Googlet zijn er nog veel meer, zoals de Pferde Zucht Verein uit Braunschweig (met Deckstelle Bodenstein), en de Postzegelvereniging ZeeuwsVlaanderen. Van dit alles trekken wij ons niets aan.

Leuke maar niet verkozen naam: De Zeezeilers van PZV (Palaveren, Zeilen en Vertier).

SLUITING De ALV wordt gesloten. Er volgt nog de lezing van prof.dr. Wim Wolff, die hieronder weergegeven is.

Diversen - De contributie blijft zoals hij is.

- Het bestuur gaat de benodigde wijziging van de statuten voorbereiden. Definitieve goedkeuring komt in de voorjaars-ALV van 2006.

Ter opfrissing: Nog onvoldoende bekend - sinds de vorige ALV - is dat kooiengeld niet meer per nacht, maar per gevaren dag in rekening wordt gebracht.

Het heet nu ‘meevaargeld’.

VAN OORKWAL TOT NARWAL De lezing is aangekondigd onder de naam ‘Biologie van de Oosterschelde’.

Prof.dr. Wolff is hoogleraar en hoofd van de vakgroep Mariene Biologie van de Rijksuniversiteit Groningen en zelf ook (zee)zeiler. Zijn voordracht gaat over de flora en fauna van Oosterschelde en Noordzee, gezien door de ogen van de zeiler.

Wij krijgen veel interessants te horen over antifouling, kwallen, kreeften, mosselen, garnalen, het vissen op deze diertjes, bruinvissen, dolfijnen, en walvissen tot aan de narwal toe.

De antifouling van vroeger was op basis van een tinverbinding, waardoor veel diersoorten schade ondervonden. Zo konden purperslakmannetjes ineens ontdekken dat zij vrouwtjes waren. De tegenwoordige antifouling is op basis van koper en alleen in zoet water van invloed.

Bij walvissen zien we tragische gevallen van gebrek aan antifouling. De bultrug bijvoorbeeld heeft grote stukken huid

Niets voor ons soort mensen!

Waarom eigenlijk veranderen?

PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2005

27

waarop vuistgrote zeepokken zitten, die afgewisseld worden met vingergrote waterluizen. Het arme beest kan op die manier z’n rompsnelheid wel vergeten!

Over de kwallen hoeven we ons weinig zorgen te maken als we maar een beetje op de kleur letten. De kleine oorkwal en de zeepaddenstoel (0,5 m) doen niets bij aanraking. De kompaskwal kan al wel wat jeuk geven. Maar echt vervelend wordt het als je met de blauwhaarkwal gaat zwemmen. Deze purperkleurige soort kan 1 meter groot worden in de Oosterschelde (kleiner in de Noordzee), en plant met z’n lange tentakels giftige pijltjes in je huid. Azijn erop helpt het beste!

Bruinvissen waren vroeger talrijk in de zuidelijke Noordzee, maar nu alleen nog te vinden in het noordelijke deel met zo’n 1 per 3 km2. In vroeger eeuwen werden ze ook aangeduid met de naam ‘zeevarken’. Dit is nog terug te vinden in familienamen als Varkevisser. Tuimelaars waren er ooit ook in de Zuiderzee,

waar ze van de haring leefden. Met de komst van de Afsluitdijk in de dertiger jaren was dat voorbij.

Dit was een impressie van een lezing die aanmoedigt om meer te willen weten over dit boeiende onderwerp.

JACHTZEIL MAKERIJ Veerhaven 4485 PL Kats ZldV 0113 - 600291 fax 0113 - 600249

Lion Sails 28

PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2005

Ton Leeuwestein Tel. privé 0113 - 227028

adPietrerZZ

14-04-2002

21:53

Pagina 1

SPES-JACHTELECTRO advies- en ontwerpbureau • • • • • • •

Tailormade electrical systems

Installatie- en systeemadviezen Energiesystemen Ontwerpen, tekenen en budgetteren Installatiebegeleiding Materiaallevering Navigatiesystemen Aankoopkeuringen

Voor een compleet concept in jachtelektro Leverancier van o.a.

- Energiesystemen en accu’s - Navigatiesystemen - Communicatie- en antennesystemen

- Beveiligingssystemen - Verlichting- en installatiematerialen

Partner Jachtelektro

[T/F] 0416 - 697 066 [M] 06-520 75 724 [E] p.w.stoelinga@spes-jachtelectro.nl Bennex Holland - Holland Nautic - Sim Holland - Mastervolt - Victron - Proosten Electronics - ASA - VDO Kortjacht - Exalto - Alpha - Belship - Technautic - Optima - Varta - Sonnenschein - Technische Unie

PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2005

29

MONSTERROL NIEUWE LEDEN Anet van den Berk Linze Boonstra Pamela van der Vleuten Gérard Bremer

Hunenborg 14, 5655 JM Eindhoven van Dormaalstraat 4, 5624 KH Eindhoven Korfakker 88, 5625 SP Eindhoven Herinkhave 5, 5655 JL Eindhoven

NIEUWE EIGENAREN EN NIEUWE SCHEPEN Eigenaar Naam boot Anet van den Berk Blue Little Monster Pamela van der Vleuten Harry van Leeuwe

Lady Blanche Lion King

Theo Bouwman Huub Mol

Waterridder Dream Time

040-2910235 040-2365223 06-12904091 040-2218364

Thuishaven Roermond (ZV Roer en Overmaas) Dintelsas (Dintelmond) Sint Annaland (WSV Sint Annaland) Koudum Noordschans

a.vandenberk@berkkkerkhof.nl linze.boonstra@lgpd.com pamela.vdvleuten@tiscali.nl marijne@chello.nl

Opmerkingen Classis 24 Boxer, 722*252*160 Seamaster 925, 915*305*150 Hanse 531, 1615*491*243 Dartsailer 30, 915*310*125 Contest 25, 762*220*120

WIJZIGINGEN Zie de colofonrubriek INFORMATIE LIDMAATSCHAP, LEDENADMINISTRATIE en BOOTADMINISTRATIE. In Zeezeilen worden alleen wijzigingen van lidmaatschap en botenbezit vermeld.

ZEEZEILEN, het verenigingsblad van de Zeezeilvereniging van Philipsmedewerkers PZV (verschijnt 4x per jaar)

BESTUUR Philip Beekman, voorzitter Aitske de Jong-Ruben, secretaris Bart Lagerweij, penningmeester Yvon Holdrinet, voorzitter winteractiviteiten Jacqueline van Amstel, vz. zomeractiviteiten Hans van Reenen, hfd.red. Zeezeilen/Website COMMISSIE ZOMERACTIVITEITEN Jacqueline van Amstel, voorzitter Ramsgate tocht: Lidia Roesink, voorzitter Haye van der Werf, secretaris Dennis van Thiel, penn.meester Corrie van Oort Zomeractiviteiten: Johan Kortas Haye van der Werf zac@pzv-zeezeilen.nl

Floralaan West 304 Het Laar 31 Laurenspark 122 Onyxstraat 16 de Stappert 6 Mauritsgaarde 16

5644 BP Eindhoven 5551 ZC Dommelen 4835 GZ Breda 6534 XX Nijmegen 5066 MG Moergestel 5671 XM Nuenen

040-2122792 040-2070884 076-5224602 024-3776467 013-5136599 040-2834837

bestuur@pzv-zeezeilen.nl

COMMISSIE WINTERACTIVITEITEN Yvon Holdrinet, voorzitter Paul Horstman, secretaris Jan Vermeulen, penn.m.

Maarten van Herk Wim van Roode Emile van Thiel

REDACTIE ZEEZEILEN/WEBSITE Hans van Reenen, hoofdredacteur Huug Schenkel, penn.m.

Marijke Alders Arno Beuken Bauke Sijtsma Marja Snoeyen Jan Statius Muller Peter Veger

WEBSITE Peter Veger, webmaster

wac@pzv-zeezeilen.nl

zeezeilen@pzv-zeezeilen.nl

wsc@pzv-zeezeilen.nl

INFORMATIE LIDMAATSCHAP, LEDENADMINISTRATIE EN BOOTADMINISTRATIE Peter Veger, Prins Hendriklaan 18, 5684 GP Best, tel 0499-373994, ledenadmie@pzv-zeezeilen.nl.

Zijn er wijzigingen in uw adres etc. of in de gegevens van uw boot, geeft u die dan door. Ze worden dan opgenomen op de website.

KENNISBANK Beheerder Wim van Roode, tel. 040-2624408, w.a.vanroode@wanadoo.nl BETALINGEN Contributies en betalingen voor cursussen, oefenweekenden en advertenties in Zeezeilen moeten worden gedaan aan de respectievelijke rekeningnummers. Gelieve bij betalingen steeds de aard van de betaling te vermelden.

Voor betaling van de contributie wordt een acceptgirokaart toegezonden.

De redactie van Zeezeilen verstrekt advertentietarieven op aanvraag.

Girorekeningen: Administratie: postgiro 3222325 t.n.v. PZV Contributie te Best Commissie Zomeractiviteiten postgiro 4103394 t.n.v. PZV Zomeractiviteiten te Helmond Commisie Winteractiviteiten postgiro 2939005 t.n.v. PZV Winteractiviteiten te Best KOPIJ ZEEZEILEN zeezeilen@pzv-zeezeilen.nl Kopij (in Word, Arial 10 pt) inleveren bij Hans van Reenen, Mauritsgaarde 16, 5671 XM Nuenen, tel. 040-2834837, j.vanreenen@onsnet.nu of zeezeilen@pzv-zeezeilen.nl. DE KOPIJ MAG GEEN INGESLOTEN ILLUSTRATIES OF OPGEMAAKTE TABELLEN BEVATTEN! Illustraties identificeren met naam en de titel van het bijbehorende artikel. Digitale illustraties weergeven met hoge resolutie in TIF, JPG, PDF, PNG, PSD, BMP, EPS, GIF of -als het niet anders kan!- Word formaat en bij Hans van Reenen aanleveren, liefst op floppy of CD. De redactie stelt het op prijs dat u de aanwijzingen in “Enkele richtlijnen voor het schrijven van een stukje voor Zeezeilen” volgt, welk document is op te vragen bij de redactie. Ook kunt u het vinden op de PZV website, onder Zeezeilen.

De redactie van Zeezeilen kan aanpassingen aanbrengen vanwege de leesbaarheid of de omvang. Bij grote veranderingen wordt met de auteur contact opgenomen. De redactie behoudt zich tevens het recht voor om een artikel naar een volgend nummer door te schuiven.

WEBSITE: www.pzv-zeezeilen.nl Met een listserver voor directe berichtgeving tussen leden onderling.

30

PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2005

De Cher naar het noorden

De Tooluka naar het zuiden

PZV ZEEZEILEN 3 - OKTOBER 2005

31

PZV 1978 - 2005

ruim 25 jaar zeilen op zee