Fræðsluefni KFUM og KFUK vorið 2015 by KFUM og KFUK á Íslandi

Frรฆรฐsluefni fyrir barna og unglingastarf KFUM og KFUK voriรฐ 2015

Formáli Fræðsluefni það sem hér birtist er að stærstum hluta til byggt á fræðsluefni sem kom út haustið 2003. Efnið var lesið yfir og uppfært og einhverju sleppt og öðru bætt við. Framsetning efnisins er örlítið frábrugðin því sem tíðkast hefur síðustu misseri og er það annars vegar kaflinn Nálgun texta og hins vegar hugmyndir að leikjum sem fylgja hverjum fundi. Nálgun texta er í raun fræðsla fyrir leiðtogann til þess að undirbúa sig betur fyrir hugleiðinguna og setja sig betur inn í það efni sem honum er ætlað að miðla. Það er því mikilvægt að leiðtogar gefi sér góðan tíma í undirbúning og ekki er líklegt til árangurs að reyna að lesa hugleiðingu dagsins beint upp úr efninu eða vera óundirbúinn. Leikirnir eru allir vel þekktir en það er mikilvægt að hafa ákveðna fjölbreytni í leikjaframboði en festast ekki í því að nota of mikið sömu leikina því þá verða þeir leiðigjarnir og krakkarnir missa áhugann. Við eigum að hafa metnað til þess að skara fram úr á sem flestum sviðum og leikirnir geta þjónað þeim tilgangi að vera kveikjan að þeirri fræðslu sem hugleiðingin hefur fram að færa. Höfum hugfast að æskulýðsdeildin okkar verður aldrei góð nema við leggjum alúð og vinnu í undirbúning og framkvæmd hvers fundar og um leið þurfum við að mæta krökkunum með umhyggju og athygli og láta þau finna að við erum þarna fyrir þau en ekki þau fyrir okkur. Guð gefi okkur ánægjulegt og blessunarríkt vormisseri, Æskulýðsfulltrúar KFUM og KFUK

Efnisyfirlit 1. Hver er ég – upphafið ............................................................................................................... 4 2. Hver er ég? – Ég er fullkomin sköpun Guðs ................................................................................ 7 3. Ég sjálfur – Hverjar eru fyrirmyndir okkar? .............................................................................. 11 4. Ég sjálf/ur – Þarf líkaminn að vera fullkominn? ........................................................................ 14 5. Hver er ég? – Hver er næring mín, á hvað horfi ég og hlusta? ................................................... 17 6. Hvernig veit ég hvað mér er fyrir bestu? – Boðorðin 1-2-3 ........................................................ 21 7. Hvernig veit ég hvað er mér fyrir bestu – Boðorðin 4-5............................................................ 26 8. Hvernig veit ég hvað er mér fyrir bestu? – Boðorðin 6-7........................................................... 31 9. Hvernig veit ég hvað er mér fyrir bestu? – Boðorðin 8-9-10 ...................................................... 36 10. Ég get látið gott af mér leiða með því að tala við aðra ............................................................ 40 11. Ég get látið gott af mér leiða með því að hugga aðra. ............................................................. 43 12. Ég get látið gott af mér leiða með því að gleðja aðra .............................................................. 47 13. Ég get látið gott af mér leiða með því að hjálpa öðrum........................................................... 51 14. Líkami minn – Musteri Guðs – Lokaorð .................................................................................. 56

1. Hver er ég – upphafið Texti: 1. Mós. 1.26-32

Biblíutexti Áhersluatriði: Áherslan er á sköpun mannsins, tilgang sköpunar mannsins og að Guð hafi fundist sköpun sín góð. Tengja það við „mig í dag“.

Nálgun texta Þó að við skoðum aðeins þennan hluta sköpunarsögunnar í þetta skiptið er nauðsynlegt að hafa hana alla í huga. Þar er hverjum degi sköpunarinnar lýst frá morgni til kvölds. Daginn notaði Guð til að skapa en á kvöldin horfði hann yfir sköpunarverk sitt og sá að það var gott. Þetta er eitt það mikilvægasta sem sagan segir okkur. Guð sá að sköpunin sín var góð. Á fimmta degi skapaði Guð manninn, karl og konu. Guð skapaði manninn í sinni mynd og setti hann yfir heiminn. Og að kveldi þegar Guð leit yfir sköpunarverk sitt sá hann að það var harla gott. Guð treysti okkur til að sjá um sköpunarverk sitt. Ekki bara okkur sjálf heldur heiminn allan. Hvernig stöndum við okkur? Hefur mannkynið brugðist honum? Hann treystir enn á einstaklingana til að vinna sín verk hér á jörðinni. Hann skapaði okkur og segir að við séum harla góð. Ein algengasta spurningin sem kemur fram þegar verið er að fjalla um sköpunarsöguna er: Hvað með þróunarsöguna, apana og risaeðlurnar? Enginn veit rétta svarið við þessari spurningu nema Guð. En rétt er að benda á að það stendur í Biblíunni að hjá Guði sé einn dagur sem þúsund ár og þúsund ár sem einn dagur (þetta notar Mattías Jochumsson reyndar líka í þjóðsöngnum okkar). Önnur staðreynd sem gott er að hafa í huga er að í Biblíunni stendur að Guð hafi skapað heiminn, ekki hvernig hann skapaði heiminn. Í Biblíunni er ekki gefin upp nein uppskrift að heiminum. Aftur á móti stendur í Biblíunni að við eigum að trúa og að trúa þýðir að treysta. Jafnvel þó við skiljum ekki alltaf allt, þá treystum við Guði.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Sýna krökkunum stein, blóm, dýr eða eitthvað annað sem Guð hefur skapað og ræða um það. Síðan eru fengnir tveir sjálfboðaliðar úr hópnum og þeir 4

Þá sagði Guð: „Vér viljum gera manninn eftir vorri mynd, líkan oss. Hann skal drottna yfir fiskum sjávarins, fuglum loftsins, búfénu, villidýrunum og allri jörðinni og öllum skriðdýrum sem skríða á jörðinni.“ Og Guð skapaði manninn eftir sinni mynd. Hann skapaði hann eftir Guðs mynd. Hann skapaði þau karl og konu. Guð blessaði þau. Og Guð sagði við þau: „Verið frjósöm, fjölgið ykkur og fyllið jörðina, gerið ykkur hana undirgefna og ríkið yfir fiskum sjávarins og fuglum himinsins og öllum dýrum sem hrærast á jörðinni.“ Og Guð sagði: „Nú gef ég ykkur allar sáðjurtir jarðarinnar og öll aldintré sem bera ávöxt með fræi. Þau skulu vera ykkur til fæðu.Og öllum dýrum jarðarinnar, öllum fuglum himinsins, öllum skriðdýrum jarðarinnar, öllu sem hefur lífsanda í sér, gef ég öll grös og jurtir til fæðu.“ Og það varð svo. Og Guð leit allt sem hann hafði gert, og sjá, það var harla gott. Og það varð kvöld og það varð morgunn, hinn sjötti dagur.

kynntir sem sköpunarverk Guðs. Gott er að láta börnin framkvæma ýmsar hreyfingar til að sýna hvað Guð var sniðugur þegar hann skapaði okkur og gerði okkur kleyft að gera marga hluti. Enda svo á að láta annan sjálfboðaliðann ganga brosandi í sætið sitt en hinn með fýlusvip í sætið sitt.

Hugleiðing Kannski hefur ykkur einhvern tímann liðið eins og þið væruð ekki nógu góð. Ég hugsa að flest okkar upplifi það einhvern tímann á ævinni. Þið sem þekkið þessa tilfinningu vitið að hún er ekkert sérstaklega góð. En sem betur fer líður okkur ekki alltaf svona. Flestum okkar líður vel megnið af tímanum en það eru sumir sem festast í þessari tilfinningu og ganga í gegnum lífið leiðir og óhamingjusamir og finnst allt sem þeir gera vera misheppnað eins og þeir sjálfir. En ég ætla að segja ykkur svolítið sem ekki allir vita. Það þarf engum að líða svona. Ekkert okkar er misheppnað, við erum nefnilega öll sköpuð í Guðs mynd og það skal sko enginn segja mér að Guð sé misheppnaður. En Guð gaf okkur líka svolítið sem er afar merkilegt, hann gaf okkur okkar eigin vilja. Og það var vegna þess að hann vildi leyfa okkur að vera við sjálf. Ef Guð hefði viljað stjórna okkur sjálfur þá hefur hann mjög auðveldlega getað sett á okkur strengi eins og strengjabrúður en hann vildi hafa okkur alveg eins og við erum, með sjálfstæðan vilja og okkar eigin persónuleika. Í fyrstu bókinni í Biblíunni er sagt frá því þegar Guð skapaði heiminn. Sum ykkar kannast við þessa sögu. Þar er sagt frá því að Guð skapaði heiminn á einni viku og hverjum degi er lýst sérstaklega. Í enda hvers dags leit Guð yfir sköpunarverk sitt og sá að það var gott. Þegar maður les sköpunarsöguna í Biblíunni þá gleymir maður kannski að velta þessari setningu fyrir sér: Og Guð sá að það var gott. Hvað segir þessi setning okkur? Hún segir okkur að Guð var ánægður með það sem hann hafði gert. Honum fannst heimurinn góður. Svo er eitt sem mér finnst reyndar enn merkilegra og það er að í lok fimmta dagsins þegar Guð hafði skapað manninn og konuna og sett þau yfir heiminn þá stendur að Guð hafi horft yfir sköpunarverk sitt og séð að það var „harla gott“. Guð var ánægður með manninn. Og alveg eins og Guð skapaði Adam og Evu, hefur hann skapað okkur hvert og eitt og hann lítur á okkur og finnst við vera harla góð. Við erum mismunandi en við erum harla góð. Við skulum reyna að muna þetta næst og þegar okkur líður illa og við getum líka sagt öðrum sem líður illa að þau séu harla góð.

Lokaorð Hafið þið ekki einhvern tímann búið til eitthvað í skólanum sem þið hafið gefið mömmu og pabba? Kannski myndaramma, kertastjaka, svuntu eða eitthvað svoleiðis? Voruð þið ekki glöð ef mamma og pabbi notuðu hlutina sem þið gáfuð þeim og fóru vel með þá? Jú, þannig er Guð líka. Guð gaf okkur lífið og líkamann okkar og hann gaf okkur heiminn í kringum okkur. Guð verður glaður þegar hann sér 5

að við förum vel með það sem hann hefur gefið okkur og hann verður leiður þegar hann sér að við förum illa með gjafir hans og umgöngumst þær af vanvirðingu.

Bæn Kæri Guð, við þökkum þér fyrir að þú skapaðir okkur. Viltu hjálpa okkur til að muna að við erum sköpun þín og að þú sagðir að sköpun þín væri góð. Í Jesú nafni, Amen.

Leikir Að þekkja sköpunina Hver þátttakandi fær límmiða á ennið þar sem á er skrifað eitthvert dýr sem Guð hefur skapað. Markmiðið er svo að komast að því hvaða dýr maður er með því að spyrja aðra í kringum sig. Að sjálfsögðu má bara svara með já-i eða nei-i. Þegar þátttakandinn hefur komist að því hvaða dýr hann er skal hann leika þetta dýr þar til leikurinn klárast.

Sköpunarboðhlaup Undirbúningur: Skrifið með stórum stöfum á miða nöfn á tíu dýrum sem auðvelt er að leika. Skiptið hópnum í allt að tíu manna hópa og stillið upp í boðhlaup. Setjið spjöldin/miðana við enda brautarinnar. Fyrsti maður hleypur af stað og lyftir upp fyrsta spjaldinu. Næsti maður á að hlaupa af stað, leikandi það dýr sem spjaldið gefur til kynna. Þegar hann kemur í mark sýnir hann næsta spjald og þannig koll af kolli. Sniðugt er að raða spjöldunum í mismunandi röð svo hlaupið verði meira spennandi.

2. Hver er ég? – Ég er fullkomin sköpun Guðs Texti: Sálmur 139

Biblíutexti Áhersluatriði Guð skapaði okkur fullkomin, við erum ólík og höfum mismunandi eiginleika en hvert fyrir sig erum við fullkomin sköpun Guðs.

Nálgun í texta Textinn í þessum Davíðssálmi fjallar um hve undursamleg sköpun við erum. Í sálminum er einnig fjallað um þá hugmynd að Guð sé almáttugur. Í fyrsta lagi er Guð alls staðar, þess vegna veit hann allt. Í öðru lagi hefur Guð skapað okkur og þess vegna þekkir hann okkur. Guð þekkir okkur fullkomlega. Hann þekkir hugsanir okkar og gjörðir. Það er sama hvar við erum eða hvað við erum að gera, hann er alltaf hjá okkur. Sú hugsun eða kenning að Guð sé almáttugur, þ.e.a.s. alvitur, alsjáandi og allsstaðar er grundvöllur í kristinni trú. Á forsendum þess að Guð sé almáttugur vilja margir kenna Guði um allt það sem fer úrskeiðis á jörðinni. Þeir hinir sömu trúa jafnvel ekki að Guð sé almáttugur en samt spyrja þeir: „Af hverju lét Guð þetta gerast?“ Það að Guð sé almáttugur þýðir ekki endilega að það sé ekkert sem Guð getur ekki gert. Guð getur í raun og veru ekki gengið gegn eiginleikum sínum. Það þýðir t.d. að hann getur ekki dáið. Hann getur ekki gengið á bak við loforð sín svo eitthvað sé nefnt. Í þessum sálmi, versi 16, er líka talað um að Guð hafi ákveðið alla ævidaga okkar. Þetta mætti skilja þannig að líf okkar sé allt fyrirfram ákveðið og það sé ekkert sem við getum gert til að breyta því. Margir trúa því að allt okkar líf sé fyrirfram ákveðið. En er það svo? Við teljum okkur a.m.k. geta haft áhrif á alla hluti. Ef svo væri ekki væru sjúkrahús, aðstoð við fátæka og annað sem við gerum til að gera heiminn að betri stað óþarft. Guð hefur jú ákveðið alla ævidaga okkar?!? Guð hefur ákveðna áætlun með líf okkar. Það er tvennt ólíkt að stjórnast af forlögum eða áætlun Guðs. Það er á okkar ábyrgð að vera í hans áætlun. Við höfum valið að vera í hans áætlun eða ekki. Við ráðum því hvort við játum Guð eða ekki. Eða við getum orðað þetta þannig að það er á okkar valdi að velja kærleikann eða hafna honum. Þrátt fyrir að Guð sé almáttugur þýðir ekki endilega að hann stjórni öllum okkar gjörðum. Með öðrum orðum við erum ekki strengjabrúður hans. En eitt er víst, hann er með okkur og hann 7

Til söngstjórans. Davíðssálmur. Drottinn, þú rannsakar og þekkir mig, hvort sem ég sit eða stend, þá veist þú það, þú skynjar hugrenningar mínar álengdar. Hvort sem ég geng eða ligg, þá athugar þú það og alla vegu mína gjörþekkir þú. Eigi er það orð á tungu minni að þú, Drottinn, þekkir það eigi til fulls. Þú umlykur mig á bak og brjóst og hönd þína hefur þú lagt á mig. Sú þekking er undursamlegri en svo að ég fái skilið, of háleit, ég er henni eigi vaxinn. Hvert get ég farið frá anda þínum, hvert flúið frá augliti þínu? Þótt ég stigi upp í himininn, þá ertu þar, þótt ég gerði undirheima að hvílu minni, þá ertu einnig þar. Þótt ég lyfti mér á vængjum morgunroðans og settist við hið ysta haf, einnig þar mundi hönd þín leiða mig og hægri hönd þín halda mér. Og þótt ég segði: „Myrkrið hylji mig og ljósið í kringum mig verði nótt,“ þá mundi myrkrið eigi verða þér of myrkt og nóttin lýsa eins og dagur, myrkur og ljós eru jöfn fyrir þér. Þú hefur myndað nýru mín, ofið mig í móðurlífi. Ég lofa þig fyrir það að ég er undursamlega skapaður, undursamleg eru verk þín, það veit ég næsta vel.

elskar okkur. Hann þráir að við séum í hans áætlun, að við séum hans. Þekking Guðs á okkur og allri sinni sköpun er eitthvað sem við eigum erfitt með að skilja. Hún á samt að draga okkur nær honum og sefa hjörtu okkar. Í sjöunda versi spyr Davíð: „Hvert get ég farið frá anda þínum“. Það er sama hvert við reynum að fara eða flýja frá honum, hann finnur okkur alltaf. Þar er hann alltaf tilbúinn að leiða okkur og hugga. Þessi vers sýna okkur greinilega að kærleikur Guðs er ekki skilyrtur. Við getum ekki séð Guð en hann getur séð okkur. Við sjáum líka að Davíð vildi ekki fara frá Guði þegar hann spyr: „Hvert get ég farið“. Hann hefur skapað okkur og myndað okkur frá fyrstu tíð. Þess vegna getur ekkert slitið okkur úr hendi hans. Það er erfitt að skilja hugsanir og kærleika Guðs til okkar. Við eigum erfitt með að vita hver sé hans vilji og áætlun með líf okkar. Samt sem áður er það fyrir kærleika hans að við finnum tilgang með lífi okkar. Þessi sálmur segir okkur að sköpun Guðs er góð. Við erum sköpuð í hans mynd til þess að eiga kærleiksríkt samband (samfélag) við hann. Það er grundvallar kenning kristinnar trúar. Þegar öllu er á botninn hvolft þá snýst þetta um þig og Guð og Guð og þig.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Taktu með þér litríkt ofið teppi sem er með miklu mynstri, eða mynd sem er útsaumuð. Talið um hvernig teppið er ofið. Leyfið krökkunum að sjá hvað það hefur farið mikil vinna í að búa til teppið. Talið um hvað það hafi tekið langan tíma. Talið síðan um hvað þau sjálf eru stórkostlega sköpun. Heilinn, augun, hendur okkar, o.s.frv.

Hugleiðing

Bein mín voru þér eigi hulin þegar ég var gerður í leyndum, myndaður í djúpum jarðar. Augu þín sáu mig er ég enn var ómyndað efni, ævidagar mínir voru ákveðnir og allir skráðir í bók þína áður en nokkur þeirra var til orðinn. Guð, hversu torskildar eru mér hugsanir þínar, hversu stórfenglegur er fjöldi þeirra. Ef ég vildi telja þær væru þær fleiri en sandkornin, lyki ég við að telja þær vaknaði ég og ég væri enn hjá þér. Ó, að þú, Guð, vildir fella níðingana. Víkið frá mér, morðingjar. Þeir tala um þig með illt í huga og leggja nafn þitt við hégóma. Ætti ég ekki að hata hatursmenn þína, Drottinn, og hafa andstyggð á þeim sem rísa gegn þér? Ég hata þá fullu hatri, þeir eru orðnir óvinir mínir. Prófa mig, Guð, og þekktu hjarta mitt, rannsaka mig og þekktu hugsanir mínar og sjá þú hvort ég geng á glötunarvegi og leið mig hinn eilífa veg.

Ég tók með lítið teppi í dag til að sýna ykkur. Við skulum aðeins skoða það. Takið eftir hvað það eru margir litir í teppinu. Hvað ætli þeir séu margir? 1,2,3,4,5. Það eru ekki bara margir litir heldur er svona mynstur í teppinu. Vitið þið hvernig eitt teppi er búið til? Það er ofið. Þúsundir af litlum þráðum eru lagðir hver ofan á annan. Hvað ætli það hafi tekið langan tíma? Ef teppið er búið til í vél hefur það kannski ekki tekið svo langan tíma. Ef það hefur verið búið til í höndunum hefur það örugglega tekið marga mánuði. Við, ég og þú, erum svolítið eins og þetta teppi. Við erum til í mörgum litum.

Við erum alveg sérstök. Ekkert okkar er eins. Öll ólík en samt lík. Heilinn okkar er stærsta og fullkomnasta tölva í heimi. Augu okkar eru fullkomnasta videó-vél í heimi. Svona getum við lengi talið upp. Við erum líka sköpuð af Guði. Biblían segir okkur að Guð hafi ofið okkur í móðurkviði. Það þýðir að hann er höfundur okkar. Er það ekki stórkostlegt? Guð er höfundurinn að öllu á jörðinni og í geimnum. Hann bjó mig og þig til. Hann skapaði okkur til að við getum talað við hann og hann við okkur. Guði þykir vænt um þig af því að þú ert stórkostleg og yndisleg persóna. Í Biblíunni er fallegur sálmur og mig langar til að lesa nokkur vers úr honum: Drottinn, þú rannsakar og þekkir mig, hvort sem ég sit eða stend, þá veist þú það, þú skynjar hugrenningar mínar álengdar. Hvort sem ég geng eða ligg, þá athugar þú það og alla vegu mína gjörþekkir þú. Eigi er það orð á tungu minni að þú, Drottinn, þekkir það eigi til fulls. Þú hefur myndað nýru mín, ofið mig í móðurlífi. Ég lofa þig fyrir það að ég er undursamlega skapaður, undursamleg eru verk þín, það veit ég næsta vel. Bein mín voru þér eigi hulin þegar ég var gerður í leyndum, myndaður í djúpum jarðar. Augu þín sáu mig er ég enn var ómyndað efni, ævidagar mínir voru ákveðnir og allir skráðir í bók þína áður en nokkur þeirra var til orðinn.

Lokaorð Guð hefur skapað okkur og þess vegna þekkir hann okkur betur en nokkur annar, meira segja betur en við þekkjum okkur sjálf. Hann þekkir hugsanir okkar og gjörðir. Það er sama hvar við erum eða hvað við erum að gera, hann er alltaf hjá okkur. Hann hefur skapað þig eins og þú ert og þú ert fullkomin sköpun hans. Bæn Góði Guð. Þakka þér fyrir að þú hefur skapað mig. Þakka þér fyrir að þér þykir vænt um mig. Viltu kenna mér að tala við þig á hverjum degi. Viltu hjálpa mér að læra meira um þig. Í Jesú nafni, amen. 9

Hjálparefni Umræður út frá efninu -

Hvað finnst þér um að Guð sé almáttugur?

Er allt fyrirfram ákveðið?

Hvað með slys og sjúkdóma?

Finnst þér skrýtið að það sé eitthvað sem Guð getur ekki gert?

Ef allt er ákveðið fyrirfram hvað þá?

Hvað með þá sem eru veikir, fátækir, fæðast í fátæku og stríðshrjáðu landi?

Leikir Þú ert frábær Blað í A5 eða A4 stærð er hengt aftan á hvern einstakling. Allir fá tússpenna eða blýant og nú getur leikurinn hafist. Þátttakendur eiga að ganga um gólfið og skrifa aftan á hvern annan jákvæð lýsingarorð um viðkomandi aðila. Þegar stjórnandinn ákveður að nægur tími sé liðinn mega allir kíkja á blöðin sín og þá getur ýmislegt skemmtilegt komið í ljós. Munið að brýna fyrir fólki að skrifa bara jákvæð lýsingarorð um viðkomandi. Allir þátttakendur mega svo eiga sín blöð. Stjórnandi getur líka sett ákveðið mark við hversu margir mega skrifa aftan á hvern einstakling til að tryggja að allir fái jafnan skammt af jákveðni.

Fatakrass Þessi leikur krefst undirbúnings. Á fundinum á undan biðjið alla að koma með buxur eða bol, í ljósum lit, sem má krassa á. Ágætt er að senda miða heim með börnunum svo foreldrar viti hvað er í gangi. Leikurinn gengur svo út á að búa til nokkurskonar vinadagbók á föt hvers annars, með því að skrifa jákvæðar lýsingar eða kveðjur á föt hvers annars. Betra er að þátttakendur hafi fötin meðferðis en klæðist þeim ekki fyrr en allir eru búnir að skrifa. Eftir leikinn er tilvalið að fara í fötin og smella einni góðri mynd af vinahópnum. Ath! þessi leikur hentar sennilega best fyrir eldri deildir.

Appelsínuleikurinn. Hópnum er skipt í 6-10 manna lið. Hvert lið stillir sér upp í röð og fær eina appelsínu. Appelsínan er sett undir hökuna á fyrsta manni og þegar allir eru tilbúnir keppa liðin um að koma appelsínunni á hinn endann á röðinni, án þess að nota hendurnar. Þessi leikur getur verið mjög skemmtilegur fyrir alla aldurshópa.

3. Ég sjálfur – Hverjar eru fyrirmyndir okkar? Texti: Lúk. 15:11-23

Biblíutexti Áhersluatriði Leggja áherslu á að fyrirmyndir okkar skipta máli. Hversu margar fyrirmyndir eigum við og af hverju. Hvaða áhrif hafa fyrirmyndir á líf okkar.

Nálgun texta Sagan um týnda soninn er ein þeirra sagna úr Biblíunni sem mörgum þykir vænt um. Hún færir okkur vissu um að Guð fyrirgefi okkur alltaf og bjóði okkur velkomin til sín ef við villumst af vegi hans. Af því að lesa söguna höfum við lært að illa getur farið fyrir þeim sem villast af vegi Guðs og yfirgefa hann. Við getum sóað og eytt eigum okkar í hluti sem hverfa um leið og við lendum í vandræðum og eftir stöndum við snauð og illa reikandi. En hvers vegna víkjum við þá af vegi Guðs? Þarna koma fyrirmyndir til sögunnar. Allir eiga sér fyrirmynd. Fyrirmynd er manneskja sem við lítum upp til og sem veitir okkur innblástur. Fyrirmynd getur verið allt frá móður eða vini til Móður Teresu, Messi, Beyoncé eða Brad Pitt.. Sonurinn í sögunni vildi vera ríkur. Hann vildi tilheyra elítuhópi síns tíma. Hann vildi leika sér og hafa það gott en hann vildi ekkert þurfa að hafa fyrir því. Hann valdi sér slæmar fyrirmyndir. Hverjar eru fyrirmyndir okkar? Af hverju? Vegna skopskyns, fagurs líkama, gáfna, góðmennsku? Eru fyrirmyndir okkar góðar fyrirmyndir? Það er vert að taka sér tíma af og til og skoða málið.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Frásagnir Biblíunnar eru margþættar, við getum litið til þeirra og nálgast þær á mismunandi vegu. Sagan um týnda soninn er fullburða hugleiðing, hugleiðing um elsku Guðs til okkar mannanna. Sagan stendur ein og sér án útleggingar og full ástæða til að lesa hana á fundinum sem inngang. Hins vegar getur verið gaman fyrir börnin að hugsa um ýmsa þætti í tengslum við söguna og hér er ætlunin að velta upp einni hlið. Hvers vegna skyldi yngri sonurinn hafa yfirgefið föður sinn?

Enn sagði Jesús: „Maður nokkur átti tvo sonu.Sá yngri þeirra sagði við föður sinn: Faðir, lát mig fá þann hluta eignanna sem mér ber. Og faðirinn skipti með þeim eigum sínum.Fáum dögum síðar kom yngri sonurinn eigum sínum í verð og fór burt í fjarlægt land. Þar sóaði hann fé sínu í óhófsömum lifnaði.En er hann hafði öllu eytt varð mikið hungur í því landi og hann tók að líða skort.Fór hann þá og settist upp hjá manni einum í því landi. Sá sendi hann út á lendur sínar að gæta svínaog hefði hann feginn viljað seðja sig á drafinu er svínin átu en enginn gaf honum. En nú kom hann til sjálfs sín og sagði: Hve margir eru daglaunamenn föður míns og hafa gnægð matar en ég ferst hér úr hungri! Nú tek ég mig upp, fer til föður míns og segi við hann: Faðir, ég hef syndgað móti himninum og gegn þér. Ég er ekki framar verður að heita sonur þinn. Lát mig vera sem einn af daglaunamönnum þínum. Og hann tók sig upp og fór til föður síns. En er hann var enn langt í burtu sá faðir hans hann og kenndi í brjósti um hann, hljóp og féll um háls honum og kyssti hann.

Sagan um týnda soninn var einnig í heftinu haustið 2014. Kannski er nóg að rifja söguna upp með krökkunum eða allavega nefna það við þau að þau muni ef til vill eftir sögunni um týnda soninn.

Hugleiðing Öll langar okkur til að gera eitthvað, vera eitthvað. Biblíusagan í dag segir okkur frá ungum dreng sem langaði að gera eitthvað meira en hann hafði áður gert. Langaði að vera annað/annar en hann var. Draumur drengsins í sögunni um týnda soninn var sá að geta skemmt sér alltaf og þurfa aldrei að bera ábyrgð á neinu. En hlutirnir fóru ekki eins og drenginn hafði dreymt, hann tapaði öllu sem hann átti. En hvers vegna

En sonurinn sagði við hann: Faðir, ég hef syndgað móti himninum og gegn þér. Ég er ekki framar verður að heita sonur þinn. Þá sagði faðir hans við þjóna sína: Komið fljótt með hina bestu skikkju og færið hann í, dragið hring á hönd hans og skó á fætur honum. Sækið og alikálfinn og slátrið, við skulum eta og gera okkur glaðan dag.

skyldi hann nú hafa farið af stað? Hafði hann ekki allt sem hann vildi hjá föður sínum? (Hér má fá börnin til að bregðast við og reyna að svara.) Öll eigum við okkur drauma, einhverja langar að verða atvinnumenn í knattspyrnu, kannski poppstjörnur nú eða bara að verða rík. En sama hvað við verðum eða hver við erum þá er Guð alltaf til staðar fyrir okkur. Hann er alltaf til í að taka við okkur, sama hvað við getum, hvað við erum. En sagan varar okkur jafnframt við. Það er ekki gott að gera allt. Ef við villumst af rétta veginum, þá getur farið illa. Ef við lendum í vondum félagsskap eins og týndi sonurinn þá getum við lent í því að hafa ekkert til viðurværis annað en drafið í svínastíunni. Þess vegna er mikilvægt að fylgja þeim sem við þekkjum og vitum að við getum treyst, hlusta á þau og læra af þeim. (Hér má fá börnin til að nefna einhverja sem þau telja sig geta treyst). Eins er mikilvægt að forðast þá sem leiða okkur á vondan veg, þá sem reyna að fara illa með okkur sjálf. (Hér má fá börnin til að nefna einhverja sem leitast við að afvegaleiða okkur). Hvað sem gerist er eitt þó mikilvægast, Guð er ALLTAF tilbúinn til að taka okkur til sín og vernda okkur ef við leitum hans.

Lokaorð Séð og heyrt Fáðu börnin til að velja sér einhverja þjóðþekkta persónu á Íslandi, t.d. Steinda jr. og safnaðu saman öllum upplýsingum sem þau vita um hann. Spurðu svo hvort þau haldi að einhver viti svona mikið um þau sjálf? Þegar þau hafa svarað því, spurðu þá hvort þau haldi að það sé gaman að einhver viti svona mikið um mann? (Láttu þau rökstyðja hugsanir sínar).

Bæn Kæri Guð, viltu hjálpa mér að velja réttar fyrirmyndir. Hjálpaðu mér að greina rétt frá röngu. Í Jesú nafni, amen.

Hjálparefni Hverjar eru mínar fyrirmyndir? Hægt er að fá börnin til að skrifa niður eða teikna þá manneskju sem þeim finnst merkilegust í heiminum/á Íslandi/í Reykjavík o.s.frv. Síðan má velja nokkra sem segja hvers vegna viðkomandi manneskja er svo merkileg.

Er einhver sem allir vilja vera? Láttu börnin skrifa á blað fimm persónur sem þau vildu vera. Finndu út með hópnum hvaða persóna flestir vilja vera og komist að því af hverju svo sé. Er viðkomandi jákvæð eða neikvæð fyrirmynd? Hugsanlega er hægt að vinna út frá því.

Leikir Hver ertu? Leikur sem felst í því að einn úr hópnum er sendur fram og á meðan ákveða fundargestir einhverja persónu sem þeir vilja vera. Sá sem er frammi kemur síðan inn í salinn og reynir að finna út hver persónan er með því að spyrja já og nei spurninga. Leikinn má útfæra á marga vegu. Þannig má veita verðlaun þeim sem notar fæstar spurningar. Einnig er hægt að hafa bara persónur sem hafa jákvæð áhrif á fólk eða persónur sem hafa neikvæð áhrif á fólk. Eins má fá gest í heimsókn sem hópurinn reynir að finna út hver er.

Pörin Festu blað aftan á hvern einstakling með nafni á. Nöfnin þurfa að vera valin sem pör, t.d. Mikki mús og Mína mús, Ólafur Ragnar og Dorrit. Nú eiga þátttakendur að ganga um gólf til að komast að því hver þau eru og finna svo félaga sinn.

4. Ég sjálf/ur – Þarf líkaminn að vera fullkominn? Texti: 1. Kor.13:1-8

Biblíutexti Áhersluatriði Af hverju vilja allir hafa fullkominn líkama? Eiga allir að vera eins? Er til eitthvað sem heitir fullkominn líkami? Hvað er mikilvægara en fullkominn líkami? Guð horfir á hjartað okkar.

Nálgun texta Það fer ekki milli mála þegar maður les þennan texta hversu mikilvægur kærleikurinn er. Í raun fer það heldur ekki milli mála þegar við lítum á heiminn í kringum okkur í dag. Það er kærleikurinn sem fær fólk til að berjast á móti óréttlæti og misnotkun og það er kærleikurinn sem gerir milljónir manna í heiminum hamingjusama þrátt fyrir hörmungar heimsins. Í textanum er fjallað um gjafir andans og þó að þar séu á ferðinni gjafir sem eru eftirsóknarverðar og sjaldgæfar þá bendir Páll á að þær skipta engu máli ef það skortir kærleika. Sumir telja að í dag sé leiðin til að vera vinsæl/vinsæll í gegnum útlitið. Sumar stelpur vilja líta út eins og ofurfyrirsætur, og kannski eru einhverjir strákar sem vilja líta út eins og frægir leikarar með þvottabrettismagavöðva eða tónlistarmenn. Allir vilja vera vinsælir og njóta virðingar annarra. En líkt og með gjafir andans í texta dagsins þá er lausnin kannski sú sama varðandi útlitsdýrkun, það skiptir engu hvernig fólk lítur út. Á endanum er það kærleikurinn sem skiptir öllu máli. Ef við höfum ekki kærleika þá erum við ekki neitt.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur

Þótt ég talaði tungum manna og engla en hefði ekki kærleika væri ég hljómandi málmur eða hvellandi bjalla. Og þótt ég hefði spádómsgáfu og vissi alla leyndardóma og ætti alla þekking og þótt ég hefði svo takmarkalausa trú að færa mætti fjöll úr stað en hefði ekki kærleika, væri ég ekki neitt. Og þótt ég deildi út öllum eigum mínum og þótt ég framseldi líkama minn til þess að verða brenndur en hefði ekki kærleika, væri ég engu bættari. Kærleikurinn er langlyndur, hann er góðviljaður. Kærleikurinn öfundar ekki. Kærleikurinn er ekki raupsamur, hreykir sér ekki upp. Hann hegðar sér ekki ósæmilega, leitar ekki síns eigin, hann reiðist ekki, er ekki langrækinn. Hann gleðst ekki yfir óréttvísinni en samgleðst sannleikanum. Hann breiðir yfir allt, trúir öllu, vonar allt, umber allt. Kærleikurinn fellur aldrei úr gildi.

Ræðið við krakkana eða sýnið þeim myndir af ólíkum persónum, t.d. Kristínu Rós Hákonardóttur (sundkona úr röðum fatlaðra), Fríðu og dýrinu (teiknimynd um að fegurðin kemur að innan), Sakkeus (vinur Jesú og talsvert minni en flestir aðrir), Móður Teresu. Af hverju eru þau fræg? Hvernig er/var útlit þeirra? Er líkami þeirra fullkominn? Hvað er eiginlega fullkominn líkami? Er hann á annað borð til?

Hugleiðing Það getur verið erfitt að koma sér saman um hvað fullkominn líkami er. Sumir eru fastir á því að líkami ofurgrannrar fyrirsætu sé dæmi um fullkominn líkama. Aðrir nefna íþróttamenn til sögunnar. En af hverju að keppast eftir því að hafa fullkominn líkama? Og hver er dómari í þeirri keppni? Í Biblíunni lærum við að útlit fólks segir ekki allt um manneskjuna. Oft er sagt að fegurðin komi að innan Hvað er þá mikilvægara en fullkominn líkami? Jesús leit ekki á útlit fólks þegar hann talaði við það. Hann skoðaði afstöðu hjartans. Jesús vill að okkar innri fegurð fái að skína og þar er kærleikurinn fallegastur. Páll postuli skrifaði einu sinni um kærleikann. Þar segir hann: „þótt ég hefði spádómsgáfu og vissi alla leyndardóma og ætti alla þekking, ...en hefði ekki kærleika, væri ég ekki neitt“. Því hlýtur kærleikurinn að vera eitt það mikilvægasta í lífinu. Gott er að muna að Guð elskar okkur eins og við erum. Hann skapaði okkur með ólík hlutverk í huga og því var ætlunin aldrei að við yrðum öll eins. Við erum því öll einstök sköpun Guðs og hann elskar okkur öll jafn mikið.

Lokaorð Fólkið sem byrjað var að fjalla um lét ekki líkamann hindra sig í að gera það sem það langaði til. Líkaminn uppfyllti kannski ekki þessar stöðluðu hugmyndir um fullkomnun en það er heldur ekki það sem skiptir máli. Aðalatriðið er að við vitum hvaða hæfileikum við erum gædd. Stundum getur verið erfitt að koma auga á þá en þá er gott að fá Guð til að benda okkur á og hjálpa okkur að sjá hvernig við getum nýtt þá.

Bæn Kæri Guð, þakka þér fyrir að þú gafst mér líkama minn. Viltu hjálpa mér að hugsa vel um hann. Kæri Guð, viltu hjálpa mér að gleyma ekki kærleikanum og því sem skiptir mestu máli. Í Jesú nafni, Amen.

Hjálparefni Videofundur Shallow Hal – sýna myndina Shallow Hal sem fundarefni (Kannski meira fyrir unglingadeildir) Fríða og Dýrið – sýna myndina Fríða og Dýrið sem fundarefni

Spurningar til umræðu -

Af hverju fegurðarsamkeppnir?

Gerir fullkominn líkami manneskjuna hamingjusama?

Í gömlu sögunum sem við þekkjum, t.d. Disney sögum eru söguhetjurnar alltaf fallegar og góðar en óþokkarnir alltaf vondir og ljótir. Af hverju? (Fegurðin kemur að innan og fylgir því kærleikanum en öfund og illska gefur af sér ljótleika).

Leikir Blindinginn og baunapokinn Leikurinn gengur út á samvinnu. Fullt af grjónapokum eða öðrum mjúkum kúlulaga hlutum er komið fyrir á gólfinu. Þátttakendum er raðað í pör. Annar aðilinn í parinu er blindingi og bundið er fyrir augun á honum svo hann sjái ekkert. Hinn er kærleiksbjörn sem hjálpar blindingjanum að finna sér mat (grjónapokarnir á gólfinu). Kærleiksbjörninn má ekki ganga inn á gólfið heldur verður hann að kalla til blindingjans og hjálpa honum með leiðbeiningum að safna eins mörgum grjónapokum eins og hann getur.

Aðrir leikir eins og þrífótarhlaup sem byggja á skertum líkamsafnotum og samvinnu eru einnig sniðugir.

5. Hver er ég? – Hver er næring mín, á hvað horfi ég og hlusta? Texti: Jóh. 15:5-10

Biblíutexti

Áhersluatriði Það skiptir máli hvað þar er sem við horfum á og hlustum á. Hvernig meðtökum við skilaboð heimsins? Hver er besta næringin fyrir líkamann?

Nálgun texta Það er ekki auðvelt að útskýra með beinum hætti texta dagsins. Hins vegar er gott á átta sig á nokkrum þáttum fyrir okkur sjálf. Vínviðurinn er merkileg planta, hver einasta grein vínviðarins er tengd beint í stofninn og fær næringu sína þaðan. Kræklótta íslenska birkitréð, þar sem grein tekur við af grein og allt fer svo í flækju er mjög ólíkt trénu sem Jesús líkir sér við í Biblíutextanum. Jesús notaði líkinguna um vínviðinn til að útskýra fyrir lærisveinum sínum af hverju nauðsynlegt er að vera í snertingu við Guð. Eigi lifir maðurinn á einu saman brauði, heldur hverju því orði sem fram gengur af Guðs munni (Matt. 4:4). Næring sálarinnar er alveg jafnmikilvæg og næring líkamans. Sálin drekkur í sig umhverfið. Allt í kringum okkur hefur áhrif á okkur á einn eða annan

Ég er vínviðurinn, þér eruð greinarnar. Sá ber mikinn ávöxt sem er í mér og ég í honum en án mín getið þér alls ekkert gert. Hverjum sem er ekki í mér verður varpað út eins og greinunum og hann visnar. Þeim er safnað saman og varpað á eld og brennt. Ef þér eruð í mér og orð mín eru í yður, þá biðjið um hvað sem þér viljið og yður mun veitast það. Með því vegsamast faðir minn að þér berið mikinn ávöxt og verðið lærisveinar mínir. Ég hef elskað yður eins og faðirinn hefur elskað mig. Verið stöðug í elsku minni. Ef þér haldið boðorð mín verðið þér stöðug í elsku minni, eins og ég hef haldið boðorð föður míns og er stöðugur í elsku hans.

hátt. Það er góð ástæða fyrir því að kvikmyndaeftirlitið telur ákveðnar myndir ekki við hæfi barna undir ákveðnum aldri. Í myndinni eru atriði eða orðanotkun sem ekki er talin góð fyrir ung börn. Í mörgum löndum er slíkt eftirlit einnig með tölvuleikjum og tónlist. Í hugleiðingunni hér á eftir er saga af sjómanni frá Svíþjóð sem lýsir nokkuð vel hvað það felur í sér að vera á vínvið Krists. Ég veit ekki alltaf hvaða hlutir eru vondir og hættulegir, en ég þekki þá leið sem er örugg.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Gefið hverju og einu barni eitt blað sem er klippt út eins og laufblað. Fáið börnin til að skreyta blöðin sín að vild og merkja með nafninu sínu. Látið þau síðan hengja blöðin upp á annað stórt blað sem lítur út eins og tré, þar sem neðst á stofninum stendur skrifað: JESÚS KRISTUR.

Hugleiðing Einhverju sinni þegar Jesús sat með lærisveinunum sagði hann þeim líkinguna um vínviðinn. Hann sagði lærisveinunum að hann væri líkt og stofn á tré og þeir væru greinarnar. Greinar á tré lifa ekki af sjálfu sér heldur fær greinin næringu úr moldinni/jarðveginum og upp í gegnum stofninn. Ef grein er tekin af tré deyr hún. Greinin hefur enga möguleika á að fá næringu, því stofninn er ekki lengur til staðar. Á öðrum stað í Nýja testamentinu er notuð líking um líkama. Sumir eru eins og hendi, aðrir munnur enn aðrir fingur eða fætur. Fingurnir geta ekki lifað sjálfstætt ef þeir eru teknir af líkamanum og ekkert okkar hefur séð lifandi hendi á ferð, án líkama. Þannig notar Jesús líkinguna um greinarnar. Ef við viljum fá næringu til að lifa góðu lífi þá þurfum við að tengjast Jesús. Sú næring sem Jesús talar um er samt ekki matur fyrir líkamann heldur matur fyrir sálina sem hjálpar okkur að vera góð hvert við annað og gera það sem rétt er. Jesús býður okkur að tilheyra sér og hann hjálpar okkur að gera rétt í lífinu. (Hér má fá börnin til að telja upp eitthvað sem er gott og rétt að gera). Það er ekki allt gott og stundum gerum við eitthvað sem er rangt. Hvers vegna gerum við það? (Hér er aftur gott að fá börnin til að svara). Sumir segja að við gerum slæma hluti af því að við sjáum það í sjónvarpinu. Aðrir segja að við gerum slæma hluti af því að við vitum ekki betur, séum óvitar. Biblía talar ekki mikið um af hverju við gerum slæma hluti, segir okkur hins vegar að gera það sem gott er.

Það er til saga um ungan mann sem sótti um vinnu sem skipstjóri í sænska skerjagarðinum, en þar er mjög mikið af hættulegum skerjum sem bátar geta steytt á og strandað. Þegar hann var í atvinnuviðtalinu spurði eigandi skipsins hann hvort hann hefði oft siglt um skerjagarðinn. Ungi maðurinn sagði svo vera og þá spurði eigandinn hann að bragði hvort ungi maðurinn vissi þá hvar öll hættulegustu skerin lægju. Ungi maðurinn svaraði: „Nei, ég veit það nú ekki.“ Eigandinn varð nokkuð undrandi og spurði: „Hvers vegna ætti ég að ráða þig, ef þú veist ekki hvar hættulegustu skerin liggja?“ Þá svaraði ungi maðurinn snöggt: „Það er vegna þess, að ég veit hvar óhætt er að sigla. Ef maður veit hvar skerin eru ekki þá er mér og skipinu óhætt.“

Jesús vill leiða okkur fram hjá hættunum, hann vill að við tengjumst honum og lifum í trausti til hans. Jesús getur tengst okkur á ýmsa vegu og gefið okkur næringu. Hann hlustar á okkur þegar við biðjum, hann er nálægur okkur þegar við hlustum á eða lesum orðið hans í Biblíunni. Jesús vill að við séum góð og gerum það sem rétt er. Hann vill líka hjálpa okkur til þess. Þannig hefur hann gefið okkur reglur til að lifa eftir og býður okkur að biðja til sín þegar okkur líður illa og viljum kannski gera eitthvað slæmt. Hann lofar því að vera alltaf með okkur. 18

Lokaorð Nú skulum við líta aftur á tréð sem við bjuggum til í upphafi hugleiðingarinnar. Þetta er bara pappírstré en ekki lifandi tré en við getum ímyndað okkur að þetta sé stærsta og mesta tréð í öllum heiminum sem gefur greinum sínum og laufblöðum mestu og bestu næringu sem völ er á. Viljum við slíta okkar grein af trénu? Nei, ekkert okkar vill það. Þegar þið farið heim á eftir skuluð þið fylgjast með trjánum sem þið sjáið og muna eftir stóra trénu sem við erum hluti af.

Bæn Kæri Guð, hjálpaðu mér að vera hluti af vínvið þínum. Hjálpaðu mér að þekkja öruggu leiðina eins og sjómaðurinn í sögunni. Í Jesú nafni, amen.

Hjálparefni Ljósið Tveir bræður og litla systir þeirra voru á gangi heim kvöld eitt. Það var hávetur og vatnið sem húsið þeirra stóð við var ísilagt. Systkinin ákváðu að stytta sér leið yfir vatnið. Bræðurnir hlógu og gerðu að gamni sínu og skemmtu sér við það á leiðinni að keppast við að ganga sem stysta leið. Daginn eftir lögðu þeir leið sína niður að vatninu til að líta á fótsporin í snjónum. Fótspor bræðranna voru hlykkjótt og út um allan ís en fótspor systurinnar lágu í beinni línu yfir vatnið og að húsinu. Bræðurnir urðu forviða og spurðu litlu systur sína hverju þetta sætti. Hún svaraði svo: „Á meðan þið reynduð hvað þið gátuð að ganga beint, einbeitti ég mér að ljósinu í glugganum hennar mömmu. Ég stefndi alltaf beint á ljósið.“ Hvað er ljósið í lífi okkar?

Leikir Frá einum stað á annan Skiptu börnunum í fimm manna lið og bjóddu til keppni. Keppnin felst í því að fara af einum stað á annan og í upphafi ferðar er ákveðið hvað liðin mega notast við marga fætur og margar hendur á leiðinni. Þannig geta liðin átt að nota fjóra fætur og tvær hendur. Það mætti leysa með því að einn í liðinu gengi á höndum en hinir hoppuðu á annarri löppinni. Allt liðið þarf að komast alla leið.

Hvað sameinar? Hér er um skemmtilegan leik að ræða. Hópurinn á að para sig saman, tvö og tvö og finna út eitthvað sem þau eiga sameiginlegt (t.d. besti maturinn). Þegar pörin hafa fundið eitthvað sameiginlegt eiga

þau að para sig við annað par og finna eitthvað sameiginlegt, þegar því er lokið er komin fjögurra manna hópur sem á að para sig við annan fjögurra manna og finna eitthvað sameiginlegt og svo koll af kolli þar til leiknum lýkur eða hávaðinn verður of mikill. Ekki má notast við fullyrðinguna: Erum í KFUM og KFUK.

6. Hvernig veit ég hvað mér er fyrir bestu? – Boðorðin 1-2-3 Texti: 2. Mós. 20:1-11

Biblíutexti

Áhersluatriði Af hverju eigum við að hlýða boðorðunum, af hverju voru þau sett? Eru þau úrelt núna eða er ennþá sannleikskorn í þeim. Farið yfir fyrstu þrjú boðorðin.

Nálgun á texta Guð hefur gefið vilja sinn til kynna í Bilblíunni, m.a. í boðorðunum 10. Guð hefur gefið okkur í kærleika sínum boðorðin sem leiðbeiningu um það hvernig við getum lifað góðu lífi. Kjarni boðorðanna er fólginn í því að við elskum og tignum Guð framar öllu öðru og elskum náungann eins og okkur sjálf. Nú á dögum veltir fólk fyrir sér hvers vegna eigi að trúa eða hlýða boðorðum Biblíunnar? Sumum finnst að þessi boðorð séu jafnvel gamaldags og úrelt, þar sem þau voru skrifuð fyrir um 3500 árum síðan. Það eitt og sér að boðorðin eru skrifuð fyrir svo löngu síðan er mjög merkilegt. Það sem er líka merkilegt við boðorðin er að núna 3500 árum seinna erum við að fjalla um þau og reyna að meta hvort það sé eitthvað vit í þeim. Boðorð Guðs voru sett af honum sjálfum. Hann veit betur en nokkur annar hvaða reglur koma okkur að bestum notum. Ef við trúum á Guð trúum við því að boðorðin séu sönn og rétt. Hugur okkar og hjarta segir okkur það. Það er sama hver við erum. Það er sama hvar við búum. Það er sama af hvaða þjóðerni við erum. Það er sama á hvaða tíma við lifum. Boðorð Guðs eru alltaf sönn og eiga alltaf erindi við okkur. Við vitum í hjarta okkar að það er rangt að stela, myrða og bera ljúgvitni. Ef einhver er í vafa með þessa hluti, þá veit hann það þegar einhver stelur frá honum. Guð hefur skrifað lögmál sitt í hjarta hvers manns. Þannig að boðorðin eru ekki úrelt. Í þeim er mikill sannleikur fólginn sem okkur ber að hlýða. Í Matteusarguðspjalli er Jesús spurður um hvernig hægt sé að öðlast eilíft líf. Svar hans var mjög einfalt:

Drottinn mælti öll þessi orð: „Ég er Drottinn, Guð þinn, sem leiddi þig út af Egyptalandi, út úr þrælahúsinu. Þú skalt ekki hafa aðra guði en mig. Þú skalt hvorki gera þér líkneski né neina eftirlíkingu af því sem er á himnum uppi eða því sem er á jörðu niðri eða í hafinu undir jörðinni. Þú skalt hvorki falla fram fyrir þeim né dýrka þau því að ég, Drottinn, Guð þinn, er vandlátur Guð og refsa niðjum í þriðja og fjórða lið fyrir sekt feðra þeirra sem hata mig sýni kærleika þúsundum þeirra sem elska mig og halda boð mín. Þú skalt ekki leggja nafn Drottins, Guðs þíns, við hégóma því að Drottinn mun ekki láta þeim óhegnt sem leggur nafn hans við hégóma. Minnstu þess að halda hvíldardaginn heilagan. Þú skalt vinna sex daga og sinna öllum verkum þínum. En sjöundi dagurinn er hvíldardagur Drottins, Guðs þíns. Þá skaltu ekkert verk vinna, hvorki þú sjálfur né sonur þinn eða dóttir, þræll þinn né ambátt eða skepnur þínar eða aðkomumaðurinn sem fær að búa innan borgarhliða þinna.Því að á sex dögum gerði Drottinn himin og jörð, hafið og allt sem í því er en hvíldist sjöunda daginn. Þess vegna blessaði Drottinn hvíldardaginn og helgaði hann.

Þá kom til hans maður og spurði: Meistari, hvað gott á ég að gjöra til þess að öðlast eilíft líf? Jesús sagði við hann: Hví spyr þú mig um hið góða? Einn er sá hinn góði. Ef þú vilt inn ganga til lífsins, þá haltu boðorðin. Hann spurði: Hver? Jesús sagði: Þú skalt ekki morð fremja, þú skalt ekki drýgja hór, þú skalt ekki stela, þú skalt ekki bera ljúgvitni, heiðra föður þinn og móður og þú skalt elska náunga þinn eins og sjálfan þig. (Matt. 19:16-21)

Hér vitnar Jesús beint í boðorðin tíu eins og þau eru stundum kölluð. Í þessum texta er fjallað um þrjú boðorð. Guð minnir okkur á hver hann er. Hann er miskunnsamur Guð sem leiddi gyðinga út úr þrælahúsinu (Egyptalandi). Guð segir að við eigum engan annan Guð að hafa en hann. Við eigum ekki að tilbiðja líkneski, myndir eða neitt þess háttar. Við eigum að vera vandlát eins og okkar himneski faðir er vandlátur. Við eigum ekki að leggja nafn hans við hégóma. Það segir okkur að við eigum ekki að nota nafn hans að óþörfu, ekki grínast með það eða nota það á annan óvarlegan hátt. Við eigum ekki að segja „ó Guð“ eða „Jesús“ ef við erum ekki að ákalla hann. Síðan eigum við að halda hvíldardaginn heilagan. Það segir okkur að einn vikudagur er til hvíldar og tilbeiðslu til Guðs. Þó eigum við að tilbiðja Guð á hverjum degi og hverjum tíma, ekki eingöngu á hvíldardegi. Boðorðin tíu eru sett okkur til verndar og sáluhjálpar. Boðorðin eiga ekki að vera kvöð heldur blessun fyrir okkur.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Sem inngang að umfjöllun um boðorðin er sniðugt að búa til „steintöflu“ úr pappa og skrifa eða líma á þær boðorðin tíu. Þá má segja frá því þegar Móse kom ofan af fjallinu með boðorðin á steintöflum. Það er gaman að láta „steintöflurnar“ hanga uppi á þeim fundum sem fjallað eru um boðorðin.

Hugleiðing Öll höfum við einhvern tímann gert eitthvað rangt. Þá líður okkur illa. Við óskum þess að við hefðum aldrei gert þetta og vildum spóla til baka. Okkur finnst við vera vond. Þær hugsanir geta leitað á okkur að engum þyki vænt um okkur, en við getum verið þess fullviss að Guði þyki vænt um okkur. Honum þykir svo vænt um okkur að hann sendi okkur reglur sem við eigum að fara eftir. Þessar reglur köllum við boðorðin tíu. Í dag ætlum við að byrja á að tala um boðorðin tíu. Guð setti þessar tíu reglur til þess að passa okkur og til þess að passa að ekkert illt komi fyrir okkur. Ef allir færu eftir boðorðunum væri heimurinn betri og mennirnir myndu þjást minna.

Lokaorð Mikilvægt er að tengja efnið við líf barnanna sjálfra. Við getum t.d. öll í lokin skrifað eitthvað niður á blað sem við viljum hætta að gera og eitthvað sem við ætlum að biðja Guð um að fyrirgefa okkur. Leiðtoginn tekur síðan alla miðana og setur inn í Biblíuna sína eða setur þá í greipar sér þegar hann/hún spennir greipar. Leiðtoginn myndi síðan leiða hópinn í hermibæn þar sem hann biður Guð fyrirgefningar og biður Guð um að hjálpa okkur að halda boðorðin. Mikilvægt er að allir taki þátt í bæninni, líka hinir leiðtogarnir, þannig verða þeir fyrirmynd hinna.

Bæn Kæri Guð, þakka þér fyrir að þú gafst okkur boðorðin til leiðbeiningar. Hjálpaðu okkur að halda þau, þó það sé stundum erfitt. Í Jesú nafni, amen.

Hjálparefni „Ó, almáttugur!“ Hér er hægt að lesa söguna um Júlíu. Þessi saga er prentuð í Gimsteinum og gefin út árið 1962 af Fíladelfíu. Hér er sagan til gamans í sinni upprunalegu mynd. Best er að endursegja hana og stílfæra til nútímans. Það er hægt að nota grunnhugmyndina í leikþátt eða brúðuleikrit. En leikið aldrei Guð í brúðuleikriti. Út frá þessari sögu er líka hægt að tala um hvern við erum að ákalla þegar við blótum og hvers vegna við gerum það. Júlía var einhver fallegasta og fjörmesta stúlkan í öllum barnaskólanum. Hlýðin var hún líka, hirðusöm og viljug svo að kennarinn bað hana oft að fara í sendiferðir fyrir sig. En einn ósið hafði hún þó vanið sig á og hann var sá að hún sagði, hvað lítið sem fyrir kom „ó, almáttugur“, „Guð almáttugur!“, „Jesús minn!“ eða eitthvað þess háttar. Ef einhver sló boltann hátt upp í loftið eða ef öðrum mistókst að grípa hann, þegar hann kom niður, hrópaði Júlía: „Ó almáttugur hvað hann fer hátt hjá þér! eða „Guð minn góður, hvað þú ert mikill klaufi að grípa!“ Kennarinn talaði oft um þetta við Júlíu og bað hana að reyna að hætta því. Hún sagðist ekkert meina með þessum upphrópunum, en hann sagði að það væri engu betra fyrir það. Þótt hún lofaði bót og betrun gleymdi hún því fljótlega. Svo var það bjartan og fagran vordag að skólabörnin voru öll úti í boltaleik í frítímanum. –Þá heyrði kennarinn að Júlía var í essinu sínu. „Nú ætla ég að reyna að venja hana af þessu“, sagði hann við sjálfan sig. Börnin skemmtu sér ágætlega í leiknum. Kennarinn og kennslukonan voru að tala saman inni í kennarastofunni. Þegar leikurinn stendur sem hæst, kallar kennarinn út um opinn gluggann: „Júlía!“ Hún hættir leiknum og hleypur sem fætur toga inn til kennarans til þess að vita hvað hann vilji

henni. Hann situr þar og er að lesa og læzt ekki taka eftir henni. Hún nemur staðar frammi fyrir honum og bíður þess, að hann yrði á hana. Hann lítur upp frá lestrinum og spyr, hvað hún vilji sér. Júlía veit ekki hvað hún á af sér að gera. Segir að sér hafi heyrzt hann kalla á hana og gengur svo sneypt út. Ekki er hún fyrr komin í leikinn aftur, en hún heyrir að kennarinn kallar út um gluggann: „Júlía!“. Hikandi fer hún inn og finnur kennarann enn lesandi. Hann lítur fast á hana og spyr: „Hvað vilt þú?“ „Ekkert“, svarar hún hálffeimin. „Þú átt að vera úti að leika þér í frítímanum“ segir hann og niðurlút fer Júlía frá honum aftur. Hún er þá orðin svo utan við sig af þessum sneypuferðum, að hún vill engan þátt taka í leiknum lengur, heldur stendur þögul hjá og horfir á. Þá heyrir hún að enn er kallað út um gluggann – „Júlía! Júlía!“ Í þriðja sinn fer hún inn til kennarans. Hann ávarpar hana óþýðlega og segir: „Hvað ert þú alltaf að gera hingað inn? Þetta er í þriðja skiptið, sem þú kemur inn í þessum frímínútum og þó veiztu, að enginn má vera inni hjá kennurunum á þeim tíma.“ „En þér eruð alltaf að kalla á mig,“ segir hún með grátstaf í hálsinum. „Já en ég meinti ekkert með því. Ég var bara að nefna nafnið þitt að gamni mínu,“ sagði kennarinn. Júlía skildi þetta og fór að gráta. Hún fékk sáran ekka og ætlaði að laumast fram á gang. En kennarinn tók blíðlega í hana, strauk henni um hár hennar og sagði: „Taktu nú vel eftir, barnið mitt. Nú stendur þú hér með hryggð í hjarta af því að ég hef misnotað nafn þitt þrisvar sinnum og þó hefur þú aldrei bannað mér það. Hvernig heldur þú þá að Guði líka það, að þú hrópar nafn hans dag eftir dag og leggur það við alls konar hégóma og heimsku?“ Júlía hætti að gráta og horfði þögul niður fyrir sig. Hún háði harða baráttu við sjálfa sig. Smátt og smátt tókst henni að venja sig af þessum ósið. Stundum voru þó gömlu setningarnar komnar hálfar fram á varirnar á henni, áður en hún vissi af, t.d. „Ó, alm...“ en þá hætti hún í miðju kafi. Hún átti mjög erfitt með að leggja niður þennan rótgróna vana, en hún bað Guð að hjálpa sér til þess, og leið þá ekki á löngu þar til hún hafði unnið fullan sigur. Síðan hefur hún oft hugsað með gleði og þakklæti til þessa einkennilega dags í skólanum, þegar kennarinn hennar tók sér fyrir hendur að venja hana af að leggja Guðs nafn við hégóma. Spurningar til umræðu úr efninu: Hafið þið einhvern tímann hugsað um hvað þið segið?

Leikir Teygju leikfimi Það sem þú þarft í þennan leik eru nokkrar teygjur af stærri gerðinni sem komast yfir höfuð.

Veldu þrjá sjálfboðaliða, síðan er teygja sett yfir höfuð þátttakenda þannig að teygjan sé rétt á nefbroddinum. Tilgangurinn er að koma teygjunni af nefinu og niður fyrir höku og þeim fyrsta sem tekst það vinnur. Þessi leikur getur verið mjög skemmtilegur því eina leiðin til að koma teygjunni þessa leið er að gretta sig og geifla.

Mogga boðhlaup Það sem þú þarft til að hafa þennan leik eru tveir Moggar. Rífðu nokkrar síður úr Mogganum og hafðu þær tilbúnar. Skiptu hópnum í tvö lið með því að telja einn, tveir, einn, tveir. Lið #1 og lið #2 eru nú hlið við hlið. Afhentu nú leiðtoga hvers hóps tvær Mogga síður. Leikurinn fer fram eins og hvert annað boðhlaup nema þátttakendur verða að nota Moggasíðurnar til að stíga á. Ef einhver þátttakandi stígur á gólfið verður hann að byrja upp á nýtt. Gott er að hafa nokkrar síður til vara því þær vilja rifna. Ein útgáfa er að leyfa ekki nýjar síður heldur láta þær fyrstu duga.

7. Hvernig veit ég hvað er mér fyrir bestu – Boðorðin 4-5 Texti: 2. Mós. 20:12-13

Biblíutexti

Áhersluatriði Hver er tilgangur boðorðanna í dag? Farið yfir boðorð 4 og 5. Af hverju eru þau mikilvæg fyrir okkur?

Heiðra föður þinn og móður svo að þú verðir langlífur í landinu sem Drottinn, Guð þinn, gefur þér. Þú skalt ekki morð fremja.

Nálgun textans Í þessum texta fjöllum við um fjórða og fimmta boðorðið. Eins og við töluðum um í síðasta kafla hefur Guð ritað boðorð sín í hjarta hvers manns. Tilgangur boðorðanna tíu er ekki að gera okkur lífið leitt með alls konar boðum og bönnum, heldur eru þau okkur til verndar, rétt eins og landslögin okkar sem eru sett til þess að vernda land og þjóð. Ef það væru ekki lög í landinu myndi landið okkar vera óbyggilegt. „Með lögum skal land byggja“ stendur á merki lögreglunnar. Lög Guðs sem við lesum í Biblíunni eru á sama hátt okkur til verndar bæði líkamlega og andlega. Fjórða og fimmta boðorðið sem við fáum að kynnast í þessum versum eru um að heiðra föður og móður og að þú skulir eigi morð fremja. Það sem er athyglisvert við boðorðið um að heiðra föður og móður,er að þá er okkur lofað að við verðum langlíf í landinu sem Guð gaf okkur. Með öðrum orðum ef við virðum foreldra okkar og hlýðum þeim, munum við verða langlíf. Það er alveg ljóst að ef samband okkar við foreldra okkar er gott, mun líf okkar vera betra. Ef við lærum í fjölskyldunni að sýna virðingu, umburðarlyndi og væntumþykju munum við færa það úr okkar nærumhverfi út í þjóðfélagið. Biblían er alveg skýr um að okkur ber að heiðra foreldra okkar. Það segir okkur að við eigum að virða foreldra okkar. Við eigum að sýna þeim kærleika. Biblían talar líka um skyldur foreldra gagnvart börnum sínum þannig að þetta á að virka á báða bóga. Ef við sýnum þennan kærleika og virðingu í verki jafnvel þegar við erum orðin fullorðin, munu börnin okkar sýna okkur sömu virðingu því við verðum þeim fyrirmynd. Okkar fyrstu mannlegu samskipti eru við foreldra okkar. Öll önnur mannleg samskipti byggjast á þessum fyrstu samskiptum. Guð ætlaðist til að foreldrar okkar sæju um að kenna okkur heilbrigð samskipti við annað fólk, yfirvöld, vini og þau sem eru okkur næst. En hvað ef við höfum ekki átt gott samband við foreldra okkar? Eigum við samt að heiðra þau? Já, við eigum að heiðra þau og sýna þeim kærleika fyrir að vera foreldrar okkar, þó svo að okkur finnist þau ekki hafa staðið sig sem skyldi. Þetta getur verið mjög erfitt og getur tekið tíma að gera. Guð veit líka að þetta er ekki auðvelt. Biðjum Guð að hjálpa okkur að sýna foreldrum okkar ávallt kærleika. Við sem leiðtogar í æskulýðsstarfi þurfum að vera okkur meðvituð um að börnin sem við erum að tala við koma frá ólíkum fjölskyldum og eru sum hver jafnvel ekki í neinu sambandi við föður sinn eða 26

móður. Jafnframt getur verið að þegar við tölum um mikilvægi þess að heiðra föður og móður að eitthvert barnanna vilji útskýra fyrir okkur af hverju það á í erfiðleikum með þetta boðorð og þá þurfum við að vera reiðubúinn til að hlusta. Kannski finna þau þarna tækifæri til að segja frá vanrækslu eða ofbeldi sem þau hafa orðið fyrir og þá er mikilvægt að vera undirbúinn og bregðast rétt við.Fimmta boðorðið segir okkur að við eigum ekki að fremja morð. Það er algjörlega á hreinu meðal manna að að við deyðum ekki aðra manneskju. En það er margt í okkar þjóðfélagi sem ýtir undir ofbeldi, svo sem kvikmyndir, tölvuleikir og auglýsingar. Þegar við horfum aftur og aftur upp á ofbeldi eins og morð, þá slævist siðferðisvitund okkar og samviska. Þá getur sú hætta skapast að morð verður mun minna mál í huga okkar en það annars myndi vera. Þess vegna er mikilvægt að við séum á varðbergi um hvað við sjáum og hvaða tölvuleiki við leikum. Morð er hræðilegur verknaður sem ekki verður tekinn til baka og því er það í kærleika og til að vernda okkur sem Guð setur fram þetta boðorð um að við skulum ekki mann deyða.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Börnin er látin skrifa lista yfir það sem foreldrar þeirra hafa gert fyrir þau. Listinn gæti til dæmis litið svona út: -

Önnuðust mig eftir að ég fæddist.

Hjálpuðu mér í skólanum.

Björguðu lífi mínu þegar ég datt í sjóinn,

Kenndu mér að spila á gítar.

Gáfu mér föt til að vera í.

Hús til að sofa í.

Fóru með mig í ferðalög.

Leyfðu vinum mínum að koma í heimsókn.

Þegar þú ert búinn að skrifa listann þá skaltu velja 2-3 atriði úr listanum og skrifa bréf til foreldra þinna. Segja þeim hvað þú er þakklát/ur fyrir Ekkert af því sem þú setur á listann er sjálfsagt. Það eru ekki öll börn sem búa við öryggi og væntumþykju eða fá grunnþörfum sínum fullnægt.

Hugleiðing Stundum getur verið erfitt að hlýða mömmu og pabba. Stundum getur verið erfitt að fara eftir reglum og skilja af hverju mamma eða pabbi setja okkur reglur. Stundum finnst okkur eins og við eigum bara ein að ráða hvað við gerum. Í boðorðinu um að heiðra föður og móður er okkur sagt að við eigum að virða og hlýða foreldrum okkar. Guð hefur gefið okkur fullorðið fólk til þess að annast okkur og vera 27

með okkur. Sum börn eru ekki svona heppin. Úti í löndum eru mörg börn sem búa á heimilum fyrir munaðarleysingja. Það eru líka til börn sem búa á götum stórborga. Það er enginn að annast þessi börn. Það er enginn sem gefur þeim að borða og það er engin mamma og pabbi sem hugga þau þegar þeim líður illa. Við sem búum hér á Íslandi erum heppin. Ef mamma og pabbi geta ekki hugsað um okkur er annað fólk sem tekur okkur að sér, hugsar um okkur og gengur okkur í foreldrastað. Á Íslandi er ekkert munaðarleysingjaheimili. Við sem búum hér á Íslandi erum mjög lánsöm að hafa einhvern sem hugsar um okkur. Þess vegna er mikilvægt að við notum tímann og reynum að fara eftir boðorðinu sem segir: „Heiðra skaltu föður þinn og móður“.

Lokaorð Í lokin er sniðugt að endursegja aðra hvora söguna sem gefnar eru upp í hjálparefninu.

Bæn Góði Guð, þakka þér fyrir að þú elskar mig. Þakka þér fyrir mömmu og pabba. Viltu hjálpa mér að heiðra þau. Viltu vera með mömmu og pabba, blessa þau og vernda. Viltu vera með þeim sem ekki eiga mömmu og pabba, hugga þau og hjálpa þeim. Þakka þér fyrir kærleika þinn. Í Jesú nafni, amen.

Hjálparefni Sögur úr Gimsteinum Þessar sögur eru prentaðar í Gimsteinum og gefnar út árið 1962 af Fíladelfíu. Hér eru þær til gamans í sinni upprunalegu mynd. Best er að endursegja þær og stílfæra til nútímans. Það er hægt að nota grunnhugmyndina í leikþátt eða brúðuleikrit. En leikið aldrei Guð í brúðuleikriti.

Heiðra föður þinn og móður Einu sinni voru hjón. Þau áttu börn sem voru í bernsku þegar þessi saga gerðist. Faðir bónda var hjá hjónunum, fjörgamall og grár fyrir hærum og svo hrumur að hendurnar riðuðu, svo hann gat ekkert vald haft á því sem honum var fengið í hendur. Þess vegna var það, að hann gat aldrei setið svo að borði með hinum, að hann missti ekki ofan á sig úr skeiðinni, þegar hann var að bera hana upp að munni sér. Var þá pentudúkur bundinn um hálsinn á honum, eins og gert er á smábörnum, þegar þau eru að borða. En gömlu hendurnar hans voru alltaf á reiðiskjálfi og allt missti hann niður á táhreinan pentudúkinn. Hann gat ekki við það ráðið. Hjónin voru hörð í sér og vanþakklát. Þau m undu ekki eftir allri þolinmæðinni, sem foreldrar þeirra höfðu sýnt þeim, þegar þau voru lítil og gátu enga björg sér veitt; þau mundu ekki eftir allri fyrirhöfninni. – Þess vegna hreyttu þau nú í hann ónotum og sögðu:

„Ef þú getur ekki annað en misst ofan á þig matinn, skaltu fá að sitja úti í horni og borða þar úr tréskál." En vesalings afi gat ekki að þessu gert, hann var svo gamall orðinn og hrumur. Svo settu þau hann út í hornið vægðarlaust! og settu fyrir hann tréskál, sem var í laginu eins og trogin, sem grísunum var gefið í og svo varð afi að borða aleinn úti í horninu, en hjónin snæddu við borðið sitt með góðri lyst. Afa féll þetta þungt, því að það er hart að verða fyrir fyrirlitningu ellinnar vegna og þar að auki af sínum eigin börnum. Enga byrði er þyngra að bera a þessari jörðu en vanþakklæti sinna. En afi sat í horninu sínu og grét svo hljóðlega að enginn tók eftir tárunum, sem féllu niður eftir hrukkóttu kinnunum hans og snjóhvítu skegginu. Guð, sem allt sér, sá einn hryggð gamla mannsins og vorkunnarleysið í hjarta hjónanna og sá ráð til að auðmýkja þessi harðlyndu hjón. Einu sinni sat afi að vanda úti í horni sínu, en hjónin við borðið, en drengur þeirra, fjögurra ára gamall, sat á gólfinu og var að tálga spýtu. Þá sagði pabbi hans: „Hvað ert þú að tálga þarna, drengur minn?“ ‚Ég er að smíða trog,“ svaraði drengurinn. „Hvað ætlarðu að gera við það?“ spurði pabbi hans. „Og ég veit það,“ svaraði drengurinn. „Þegar þú, pabbi, og þú, mamma, eruð orðin gömul, eigið þið líka að sitja í horninu, eins og afi, og þá eigið þið að borða úr þessu trogi.“ Þá litu hjónin hvort til annars. Guð opnaði augu þeirra, svo að nú sáu þau sína miklu synd. Þau fóru að gráta, gengu út í hornið til gamla mannsins, tók í hönd honum og leiddu hann að borðinu og sögðu: „Fyrirgefðu okkur! Okkur hefur farizt illa við þig og ómannúðlega. Upp frá þessu skaltu sitja við borðið og skipa öndvegi, því að nú vitum við, að við megum aldrei gleyma Guðs heilaga boðorði, fjórða boðorðinu: „Heiðraðu föður þinn og móður þína, til þess a þér vegni vel og þú verðir langlífur í landinu.“

Ég þekki hana ekki Meðal farþega á stóru skipi voru mæðgur. Margt ungt fólk var þarna samankomið og skemmti sér á ýmsan hátt. Unga stúlkan var jafnan með þessum glaðværa hópi, en móðir hennar sat venjulega afsíðis í hvílustól, þegar hún var ofan þilja. Í æsku hafði kona þessi verið annáluð fyrir fegurð og jafnframt manngæsku. Hún giftist góðum manni og þau eignuðust þessa einu dóttur. Þegar hún var kornung, dó heimilisfaðirinn, svo að unga ekkjan varð að sjá ein fyrir litlu dótturinni. Hún taldi ekkert eftir sér. Aðeins ef hún gæti látið barnið njóta móðurumhyggjunnar, sem hverju barni er svo nauðsynleg. Einhverju sinni þurfti hún að bregða sér út einhverra erinda og litla telpan svaf vært í vöggunni. Þegar konan kom aftur heim sér hún að mannfjöldi hefur safnast saman við húsið sem hún bjó í. Hún verður þess áskynja, að kviknað er í. Hún ætlar að þjóta inn til þess að bjarga barninu sínu en menn reyna að halda aftur af henni. Það er samt tilgangslaust, í huga hennar kemst aðeins ein hugsun: Litla ósjálfbjarga barnið mitt má ekki brenna inni. Með bæn til Guðs á vörum brýst hún inn og tekst að ná í barnið. Hún sveipar sænginni vel utan um það, en þá er herbergið svo að segja orðið alelda. Þegar 29

hún loks kemst út, er hún örmagna, en hjálpfúsar hendur þrífa hvítvoðunginn og telpunni er borgið. En móðirin var flutt í skyndi í sjúkrahús, skaðbrennd í andliti og höndum. Þarna lá hún lengi milli heims og helju. En Guð heyrði bæn hennar og gaf henni lengra líf. Þegar hún loksins útskrifaðist af sjúkrahúsinu, gat enginn þekkt hana frá því sem fyrr val. Fegurðin var að fullu töpuð, andlitið þakið örum og afmyndað mjög. Með Guðs og góðra manna hjálp ásamt frábærri elju sinni tókst henni að sjá þeim báðum farborða og dóttirin hlaut meira að segja góða menntun. Hún var alls staðar aufúsugestur, því að hún hafið erft fegurð móður sinnar. Þarna á skipinu hópuðust ungu piltarnir um hana og reyndu á allan hátt að vera henni til geðs. Einhverju sinni er hún var á gangi á þiljum uppi ásamt ungum og fríðum pilti, verður þeim gengið fram hjá stólnum sem móðir hennar sat í. Pilturinn spyr: „Hver ætli hún sé, þessi afskræmda kona, sem alltaf situr þarna?“ Móðirin heyrði spurningu piltsins og beið svars dótturinnar. Hún leit undan, roðnaði og sagði: „Ég þekki hana ekki.“ Sárt höfðu brunasárin sviðið forðum daga en hvað var það miðað við sviða hjartans þegar hún heyrði þetta miskunnarlausa svar barnsins, sem hún hafði fórnað fegurð sinni, starfi sínu og jafnvel lífinu, ef þurft hefði. Hafði þessi unga stúlka ekki séð að sér, hefur hún ekki orðið gæfusöm því að hún braut fjórða boðorðið: Heiðra föður þinn og móður þína, til þess að þér vegni vel. Ef til vill hefur móðir þín ekki þurft að hætta lífi sínu þín vegna, en hefurðu sagði henni og sýnt í verki, að þ ú virðir hana og metir fyrir allt, sem hún gerir fyrir þig? En nú er einn, sem hefur gefið líf sitt fyrir þig. Það er Guðs Sonurinn, Jesús Kristur. Fylgir þú honum? Játar þú nafn hans fyrir félögum þínum eða segirðu: „Ég þekki hann ekki“? „Hver sem því kannast við mig fyrir mönnunum, við hann mun ég einnig kannast fyrir föður mínum á himnum. En hver sem afneitar mér, fyrir mönnunum, honum mun ég og afneita, fyrir föður mínum á himnum.“ Matt. 10:32-33.

Leikir Margvíslegt föndur Hér er gott tækifæri til að leyfa börnunum að föndra gjafir handa foreldrum sínum. Hér eru nokkrar tillögur: Perl – Það má hugsa sér að perla eitthvað fallegt til að gefa, t.d. hjörtu, blóm eða fígúrur. Mamma mín/pabbi minn – hvert barn fær eina blöðru, garn og pappír. Blaðran er blásin upp, andlit teiknað á hana og garnið límt sem hár. Fötin eru búin til úr pappírnum og að lokum er allt heftað saman og til verður skemmtileg mömmu/pabba dúkka. Gips – hægt er að móta líkamshluta eins og andlit, handa- eða fótafar í gips.

8. Hvernig veit ég hvað er mér fyrir bestu? – Boðorðin 6-7 Texti: 2. Mós. 20-14-15

Biblíutexti Þú skalt ekki drýgja hór. Þú skalt ekki stela.

Áhersluatriði Farið yfir boðorð 6 og 7. Hvernig snerta þessi boðorð sjálfsmynd okkar? Af hverju er mikilvægt að fylgja þeim?

Nálgun texta Í þessum texta fjöllum við um sjötta og sjöunda boðorðið. Hér er verið að tala um að við eigum ekki að drýgja hór eða stela. Það getur reynst erfitt að útskýra orðið að „drýgja hór“ fyrir börnunum, sérstaklega þeim yngri. Að drýgja hór er hægt að túlka á fleiri en einn veg. Við getum túlkað það mjög þröngt og í víðara samhengi. Það fyrsta sem kemur í hugann í þessu samhengi er framhjáhald. Framhjáhald er í raun og veru svik gagnvart maka okkar og Guði. Þegar tveir einstaklingar ganga í hjónaband lofa þeir frammi fyrir Guði og mönnum að vera trúir hvor öðrum, að elska og treysta hvor öðrum hvernig sem kjör þeirra verða. En orðið hórdómur getur haft mun víðari merkingu. Í Biblíunni sjáum við á nokkrum stöðum (t.d. í Jer. 2. og 3. kafla, einnig í Esekíel 16. og 23. kafla og fleiri stöðum) að Guð talar um að þjóð sín (hans fólk) hafi drýgt hór með öðrum guðum. Í þessu tilfelli má segja að í augum Guðs sé samband okkar við hann eins og kærleikssamband karls og konu. Þegar grannt er skoðað sjáum við líka í Biblíunni að Guð lítur sömu augum á kirkju sína (hans fólk). Guð lítur á kirkjuna sem sína brúði og hann er brúðguminn. Biblían segir okkur að Jesús muni koma brátt aftur og sækja sína brúði, þ.e.a.s. okkur sem tilheyrum honum. Hann er brúðguminn og kirkjan er brúðurin. Þannig getum við dregið þá ályktun að við séum lofuð Guði eins og par sem er trúlofað hvort öðru. Biblían virðist líka leggja hórdóm og annan saurlifnað að jöfnu. Jesús leggur ennþá meiri áherslu á þetta boðorð þegar hann segir að ef einhver horfir girndaraugum á aðra konu þá hafi hann drýgt hór í hjarta sínu. Hér getum við spurt okkur hvort allur svokallaður kynlífsiðnaður falli ekki undir þessa skilgreiningu. Þegar við tölum við börnin um sjötta og sjöunda boðorðið er best að koma að efninu frá sjónarhóli syndarinnar. Til dæmis mætti leggja áherslu á að allar syndir eru alvarlegar. Það er rangt að stela og rangt að svíkja vini sína, konuna sína, o.s.frv. Frammi fyrir Guði eru allar syndir alvarlegar en hann elskar eitt og sérhvert okkar þó svo að við höfum gert eitthvað rangt. Hér er hægt að spyrja sem svo; kannski hefur þú einhvern tímann tekið hluti úr búð, eða kannski hefur þú einhvern tímann tekið pening frá mömmu eða pabba. Það er það sama og að stela. Síðan mætti tala við börnin um að Guð setti þessar reglur til þess að við gætum lifað betra lífi og til þess að vernda okkur. Hann setti þessar

reglur bæði til að vernda huga okkar og líkama. Þess vegna verðum við að passa okkur sjálf, við verðum að passa á hvað við horfum og á hvað við hlustum. Fyrir unglinga getum við lagt aðeins meiri áherslu á hvað það þýðir að drýgja hór. Við gætum talað um hvað þeim finnst um kynlífsiðnaðinn, t.d. velt fyrir okkur spurningunni um vændi, nektardansstaði og samskipti kynjanna. Hvað finnst þeim um iðnað sem gerir lítið úr konum og misnotar þær? Við getum talað um að í sumum löndum búa þessar konur við þrælahald.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Setjið upp stuttan leikþátt þar sem unnið er með traust og lygi.

Hugleiðing Hefur einhvern tímann einhverju verið stolið frá þér? Hvernig leið þér þegar einhverju var stolið frá þér? Kannski varðstu reið/reiður? Ég er viss um að þér fannst það rangt og óréttlátt. Guð gaf okkur tilfinningu sem við köllum réttlætistilfinningu. Þessi tilfinning kemur alltaf þegar okkur finnst eitthvað óréttlátt, að brotið sé á okkur. Þessi tilfinning er eins konar varnarkerfi sem Guð hefur gefið okkur. Þegar við brennum okkur á heitu vatni eða eldi kippum við hendinni að okkur af því við finnum til. Ef við fyndum ekki fyrir sársauka þá myndi kvikna í okkur og við hljóta mikinn skaða. Sársaukinn sem kemur þegar við meiðum okkur er líka varnarkerfi líkamans. Sama er að segja um réttlætistilfinninguna. Hún er varnarkerfi samviskunnar. Við vitum að það er rangt að stela frá öðrum og myrða fólk og þess háttar. Stundum finnst okkur erfitt að fylgja reglum, en þær eru allar settar til að passa okkur og vernda. Ef Guð hefði ekki gefið okkur reglur og réttlætiskennd væri mun erfiðara að kljást við lífið. Í boðorðunum sjáum við að Guði þykir vænt um okkur og að hann vill vernda okkur frá hinu illa.

Lokaorð Ímyndið ykkur ef það væru nú engar umferðarreglur. Hvernig myndi þá vera í umferðinni? Það myndi verða mikill ruglingur og vesen. Fólk myndi keyra hvert á annað á gatnamótum og slys verða. Engan væri hægt að sækja til saka vegna þess að engar reglur voru til sem brotnar voru. Þannig væri það líka í heiminum ef við hefðum ekki reglur. Það væri hvergi óhætt að vera og við myndum sennilega öll enda á því að vera hrædd við allt og alla.

Bæn Góði Guð, þakka þér fyrir að þér þykir vænt um mig. Þakka þér fyrir að þú gafst mér réttlætiskennd og samvisku svo ég viti hvað er rétt og rangt. Þakka þér fyrir boðorðin tíu sem þú gafst okkur. Í Jesú nafni, amen.

Hjálparefni Spurningar til umræðu fyrir unglinga -

Hvaða þýðingu leggið þið í orðið kynlífsiðnaður?

Hvað finnst ykkur um vændi? Rétt eða rangt?

Hvað finnst ykkur um nektardansstaði?

Haldið þið að það sé rétt sem sagt er að margar konur sem stunda vændi séu þrælar? Hvernig þá?

Hvað finnst ykkur um auglýsingar með kynæsandi vísun?

Finnst ykkur þá að það sé verið að gera lítið úr konum eða misnota þær?

Haldið þið að þetta rugli hugmyndir okkar um hvað sé rétt eða rangt?

Saga Það var eitt sinn ungur maður sem fékk vinnu á pósthúsi. Svo var það dag einn að hann vissi að það ætti að koma stór sending af peningum. Hann var á næturvakt og freistaðist til að opna sendinguna og taka eitthvað af peningunum. Þegar farið var að rannsaka málið mætti einn rannsóknarmaðurinn með lítið fjólublátt ljós. Hann kallaði alla starfsmennina saman og lét þá standa í einni röð. Síðan bað hann alla að rétta fram lófana. Hann gekk með ljósið og lýsti á lófa hvers og eins. Starfsmennirnir urðu ekki lítið hissa þegar lófi unga mannsins lýstist upp eins og endurskinsmerki. Rannsóknarmaðurinn útskýrði þá fyrir öllum að það hefði verið sett ósýnilegt efni í peningapokann. Efnið festist við hvern þann sem kæmi við peningana. Hann sagði fólkinu líka að það væri ekki hægt að þvo efnið af sér í nokkra daga. Þannig er syndin. Það er ekki hægt að þvo hana af sér, hún mun alltaf skilja eftir ör. En Jesús einn fyrirgefur okkur og hjálpar okkur að byrja upp á nýtt.

Stef úr kvikmynd (hentar einungis í UD) Hér mætti sýna stef úr kvikmyndinni Hope Floats með leikkonunni Sandra Bullock. Myndin er bönnuð með gulum miða svo það má ekki sýna alla myndina á fundi. Reglan er sú að sýna ekki bannaðar myndir á fundum. En það er hægt að velja stef úr myndinni sem er ekki bannað og hafa það til umræðu.

Myndin Hope Floats segir frá konunni Birdee sem hefur verið svikin af eiginmanni sínum. Hún flytur til heimabæjar síns í Texas þar sem hún tekst á við sársauka sinn og reynir að greiða úr lífi sínu. Myndin lýsir vel þeim sársauka sem skapast þegar einhver hefur haldið framhjá. Klippan sem ráðlagt er að skoða er um 7 mínútur, hún byrjar á 1:43:28 og endar á 1:50:15. Þessi kafli sýnir þegar Birdee og eiginmaður hennar rífast heiftarlega fyrir framan dóttur sína um hórdóm hans og sársauka hennar. Hann tilkynnir Birdee og dóttur sinni að hann hafi fundið nýja konu og ætli að byrja nýtt líf með henni. Dóttirin er hrædd um að missa pabba sinn og vill fara með honum. En hann segir henni að hann ætli að byrja nýtt líf og það sé ekki pláss fyrir hana í þeim pakka. Klippan sýnir þar sem hann keyrir í burtu og dóttir hans horfir á eftir honum niðurbrotin. Umræður út frá myndinni: 1. Finnst þér myndin segja rétt frá þeim sársauka sem dóttirin þurfti að þola? 2. Þekkir þú dæmi þar sem eitthvað þessu líkt hefur gerst? 3. Finnst þér erfitt ef foreldrar þínir rífast fyrir framan þig? 4. Hvers vegna heldur þú að fólk haldi framhjá? 5. Hvað mundir þú vilja í þínu eigin hjónabandi? 6. Finnst þér að fólk eigi að vera í hjónabandi alla ævi? 7. Hverja þekkir þú sem eru búnir að vera giftir mjög lengi? Hve lengi?

Könnun Hér er athyglisverð könnun sem gerð var af „The Josephson Institute of Ethics“. Þátttakendur í könnuninni voru 20.859 nemendur árið 2000.  

 



Að svindla 71% menntaskólanema játa að hafa svindlað á prófum á síðustu 12 mánuðum (45% sögðust hafa gert það tvisvar eða oftar). Að ljúga 92% nemenda lugu að foreldrum sínum á síðustu 12 mánuðum (79% sögðust hafa gert það tvisvar eða oftar); 78% lugu að kennara (58% oftar en tvisvar); meira en einn af hverjum fjórum (27%) sögðu að þau myndu ljúga til að fá vinnu, Að stela Um 40% af körlum og um 30% af konum segja að þau hafi stolið einhverju í búð á síðastliðnum 12 mánuðum. Að vera drukkinn í skólanum Næstum einn af hverjum sex nemendum (16%) sögðu að þeir hefðu verið drukknir í skólanum á síðustu 12 mánuðum og 9% sögðu að það hefði komið fyrir tvisvar sinnum eða oftar. Um ofbeldi 68% nemenda sögðu að þau hefðu slegið einhvern vegna þess að þau voru reið á síðustu 12 mánuðum. 46% slógu einhvern tvisvar eða oftar og næstum helmingur eða um 47% sögðu að þau gætu útvegað sér byssu ef þau þyrftu á að halda (karlar voru um 60% í þessum hópi).

Leikir Skora mark með rófunni Það sem þú þarft í þennan leik er: Fjórar appelsínur, tveir nælonsokkar og eitt mark. Rófuna útbýrðu með því að setja eina appelsínu í hvorn sokkinn. Síðan bindur þú sokkinn á þátttakandann og passar að láta ekki rófuna lafa of langt niður. Þátttakandinn verður að beygja sig pínulítið til að skjóta. Hver þátttakandi fær appelsínu og eina rófu með appelsínu í. Markmiðið er að finna út hver getur verið fyrstur að koma appelsínunni í mark. Þátttakandi verður að skjóta appelsínunni með rófunni. Það getur reynst erfiðara en það lítur út í fyrstu.

Það mætti prófa ýmsar útgáfur af þessum leik, t.d. að gera úr þessu nokkurs konar boðhlaup. Ein hugmynd er að hafa eina appelsínu á gólfinu en marga þátttakendur og margar rófur og spila þá um mark. Svo má líka hafa bolta í staðinn fyrir appelsínu. Boltinn fer lengra og það er erfiðara að stjórna honum.

Kapphlaup aftur á bak og áfram Í þessum leik keppa tveir og tveir þátttakendur um hver verður fyrstur í mark. Tveir og tveir eru bundnir saman um mittið og snúa bak í bak. Tilgangurinn er að komast í mark og aftur til baka. Þátttakendur þurfa að hlaupa bundnir saman sem þýðir að einn þátttakandi þarf að hlaupa aftur á bak aðra leiðina og hinn hina.

9. Hvernig veit ég hvað er mér fyrir bestu? – Boðorðin 8-9-10 Texti: 2. Mós. 20:16-17

Biblíutexti

Áhersluatriði Boðorð 8-9-10 tekin fyrir og mikilvægi þeirra í daglegu lífi útskýrð. Enda á nokkrum vel völdum orðum um af hverju boðorðin eru mikilvæg fyrir okkur í dag.

Nálgun texta

Þú skalt ekki bera ljúgvitni gegn náunga þínum. Þú skalt ekki girnast hús náunga þíns. Þú skalt ekki girnast konu náunga þíns, þræl hans eða ambátt, uxa hans eða asna eða nokkuð það sem náungi þinn á.“

Í þessum texta fjöllum við um áttunda, níunda og tíunda boðorðið. Hið áttunda segir okkur að við eigum ekki að bera ljúgvitni gegn náunga okkar. Það minnir okkur á að við eigum ekki að ljúga upp á náungann eða vin okkar. Áttunda boðorðið hefur að gera með mannorð okkar og náungans. Það segir að við eigum ekki að tala ósannindi eða óréttlátlega um náungann. Við eigum heldur ekki að baktala eða slúðra um fólk. Þetta þýðir að við eigum ekki að vera fordómafull eða dómhörð um persónu eða orðstír viðkomandi. Við eigum ekki að bera ósannar sögur upp á einhvern og ekki að bera ljúgvitni fyrir rétti. Ef við ýkjum og berum út sögur getum við auðveldlega skemmt mannorð fólks. Hér kemur sjöunda boðorði inn í myndina. Við getum einfaldlega rænt (stolið) mannorði einhvers með því að ljúga einhverju upp á hann. Hin hliðin á þessu boðorði er að við getum logið að okkur sjálfum. Við getum lifað í blekking að líf okkar sé í góðu lagi og við réttlætum gjörðir okkar sem eru ekki réttar. Það gerum við jafnvel með því að kenna öðrum um hvernig er komið fyrir okkur. Þetta er kallað afneitun. Þegar við kennum öðrum um og tökum ekki ábyrgð á eigin lífi þá erum við að bera ljúgvitni gegn náunganum og um leið að ljúga að okkur sjálfum. Níunda og tíunda boðorðið fjallar um girndina. Girndin er óeðlileg löngun í það sem við eigum ekki. Við girnumst eitthvað til þess að svala eigin losta. Uppspretta girndar er oft öfund. Þegar við látum undan girndinni særir hún ýmist náunga okkar, einhvern nákominn okkur eða okkur sjálf. Boðorðið segir okkur að við eigum ekki að girnast: hús, konu, þræl, ambátt, uxa, asna, né nokkuð það sem náungi þinn á. Nú á dögum er þetta svolítið sérkennileg upptalning en boðskapurinn er hinn sami, við eigum ekki að girnast neitt. Girndin er fædd af eigingirni og öfund en ekki kærleika til náungans. Páll postuli skildi vel hve mikilvægt þetta boðorð er. Í Rómverjabréfinu talar hann einmitt um það hvernig þetta laukst upp fyrir honum þegar hann speglaði sig í lögmáli Guðs (Róm. 7:7).

Dæmi um hugleiðingu Inngangur 1. Hér gæti leiðtoginn komið með einhvern hlut sem hann á en hina langar mikið í t.d. Iphone, eða mynd af einhverju sem alla myndi langa í. 2. Hugmynd er líka að segja einhverja lygasögu um sjálfan sig. Segja kannski frá því að þér hafi verið boðið í mat í sumar hjá einhverjum frægum leikara eða poppstjörnu.

Hugleiðing Hefur þú einhvern tímann logið eða sagt ósatt? Líklega hafa allir einhvern tímann sagt eitthvað sem er ósatt. Sumir ljúga þó meira en aðrir, og eiga erfitt með að koma sér út úr þeim vítahring. Það versta við lygina er að ef við segjum ósatt og það kemst upp þá minnkar það traust sem aðrir hafa til okkar. Ef við segjum vinum okkar einhverja lygi um annan vin, þá erum við að skemma fyrir þeim sem við erum að ljúga um. Og ef vinir okkar finna út að við séum að bera út lygar um aðra mun það væntanlega hafa áhrif á vináttuna. Lygar eru alltaf verstar fyrir okkur sjálf. Við verðum að passa okkur að baktala ekki aðra. Í Biblíunni segir að við eigum ekki að ljúga að öðru fólki. En Biblían segir okkur líka frá öðru boðorði og það er að við eigum ekki að öfunda vini okkar þótt þeir eigi eitthvað flottara en við. Öfundin lætur okkur líða illa og gerir okkur upptekin af því hvað hinir eiga. Guð leggur áherslu á að við sýnum hvert öðru væntumþykju og kærleika.

Lokaorð Eitt það versta við lygar er að fólk hættir að treysta manni. Traust er ákaflega mikilvægt og það er gott að vita hverjum maður getur treyst. (Fáðu tvo leiðtoga til að fara í traust-leik með þér, t.d. að einum er ýtt fram og aftur af hinum tveimur, lengra og lengra þar til hann fellur nánast alveg niður í gólf). Ég veit að ég get treyst vinum mínum. Ég veit líka að vinir mínir geta treyst mér. (Segið börnunum að reyna ekki þennan leik nema einhver fullorðinn sé með þeim).

Bæn Góði Guð, ég þakka þér fyrir vináttuna. Og þakka þér fyrir að vera sannur vinur, sem alltaf er tilbúinn að tala við mig, vernda mig og hughreysta. Viltu hjálpa mér að gæta tungu minnar þegar ég tala. Þannig að ég tali sannleika en ekki lygi. Viltu einnig hjálpa mér að gleðjast með náunga mínum og öfunda ekki.

Hjálparefni Stef úr kvikmyndinni Liar Liar Hér mætti sýna stef úr kvikmyndinni Liar Liar með leikaranum Jim Carrey. Í myndinni leikur Jim lögfræðinginn Fletcher Reede, mann sem er sjúklegur lygari. Hann er sérfræðingur í að segja fólki það sem það vill heyra. Vandamál Fletchers byrja fyrst þegar sonur hans Max (Justin Cooper) verður af ósk sinni um að pabbi hans geti ekki logið í einn sólarhring. Fletcher uppgötvar þá að hans besta vopn, tungan, er allt í einu orðin hans versti óvinur. Stefið sem ráðlagt er að skoða er um 1 ½ mínúta. Hún byrjar á 9:29 og endar á 11:03. (Fletcher grettir sig eftir að maðurinn með bóluna á nefinu gengur í burtu). Þegar hér er komið sögu í myndinni tekur Fletcher son sinn Max með sér í vinnuna. Þegar hann gengur inn ganginn heilsar hann fólki í kaldhæðni. Flestir taka ekki eftir því að hann er að móðga þá.

Umræður út frá myndinni 1. Er í lagi að ljúga ef sannleikurinn særir einstaklinginn? 2. Er munur á kaldhæðni og gríni? Ef svo er, hver er munurinn? 3. Hvernig getur lygin skemmt út frá sér? Fyrir þann sem lýgur? Fyrir þann sem logið er að? Fyrir þeim sem logið er um eða uppá? 4. Heldur þú að það sé erfitt að vera heiðarlegur í einn dag? 5. Eru einhver tilfelli þar sem það er réttlætanlegt að ljúga?

Stef úr kvikmynd: Toy Story – Leikfangasaga Í þessari samveru mætti líka sýna annað stef sem fjallar um öfund. Stefið eru úr kvikmyndinni Toy Story. Myndin fjallar um drenginn Andy sem á fullt af leikföngum sem lifna við þegar hann er ekki heima. Lífið hjá leikföngunum er rólegt nema þegar jól eða afmæli nálgast þá ríkir ótti um að nýju leikföngin leysi hin af hólmi. Kúrekinn Woody (Villi) er öruggur um stöðu sína. Þá kemur nýr aðili til skjalanna, Buzz Lightyear (Bósi ljósár). Stefið sem hægt er að sýna er um 6 mínútur að lengd. Það byrjar á 25:05 (hvað er þetta) og endar á 31:02 (þau munu öll sjá að ég er samt uppáhalds leikfangið). Mamma Andy dregur upp óvænta afmælisgjöf sem gerir lukku í afmælisveislunni. Það er hetjan Buzz Lightyear. Krakkarnir fara öll saman upp á loft til að leika með hann. Woody dettur af rúminu og Buzz verður nýja hetjan. En Woody er ekki alveg tilbúinn að gefa eftir.

Umræður út frá myndinni 1. Hvernig líður þér þegar góður vinur þinn byrjar að vera með einhverjum öðrum? 2. Heldur þú að fólk beri sig saman hvert við annað? Eins og húsið, bílinn, húsgögnin, börnin o.s.frv.? 3. Ert þú stundum öfundsjúk/-ur út í vini eða kunningja? Finnst þér þau eiga meira en þú? Finnst þér það óréttlátt? 4. Hvort heldur þú að Woody hafi verið að hugsa meira um sinn hag eða Andys?

Leikir Ratleikur í kirkjunni (þar sem við erum í kirkju) Þessi ratleikur er ágætis leið fyrir börnin til að kynnast kirkjunni sinni. Hafið 2-3 í hóp. Þú getur ákveðið hvort það megi nota GSM síma til að finna sumt af þessu út en þá verða allir hóparnir að sjálfsögðu hafa síma. 1. Hvaða ár er þýðingin á Biblíunni í ræðustólnum? 2. Hvaða tegund er orgelið í kirkjunni? 3. Hvað heitir organistinn? 4. Hvað heitir kirkjuvörðurinn? 5. Hver gerði steinda/steindu gluggana í kirkjunni? 6. Hvað eru margir bekkir í kirkjunni? 7. Hvaða ár var hornsteinninn lagður? 8. Hvað heitir formaður sóknarnefndar? 9. Hvernig er altarisklæðið á litinn? 10. Hvað heitir presturinn? 11. Hvert er símanúmer kirkjunnar?

Flugvélakeppni Þennan leik þarf að undirbúa með a.m.k. viku fyrirvara. Biðjið alla að koma með heimatilbúna pappírsskutlu með sér á fundinn. Það má nota aukaefni til að útbúa hana s.s. lím, límband, málningu og aukapappír. En það má ekki nota vír, járn eða tré. Flugskutlan verður að fljúga án mótors. Skutlurnar eiga að vera til sýnis á fundinum. Síðan má veita verðlaun fyrir best gerðu skutluna, minnstu og stærstu skutluna, þá sem flýgur lengst og þá sem getur verið lengst á lofti. Það má veita verðlaun fyrir þá skutlu sem getur flogið í gegnum húlla hopp hring og þá sem lendir best.

10. Ég get látið gott af mér leiða með því að tala við aðra Texti: 1. Sam.3

Biblíutexti

Áhersluatriði Það er mikilvægt að tala við aðra. Með því að tala og hlusta getum við látið gott af okkur leiða. Bæði með því að hlusta á Guð og tala við aðra eins og Samúel gerði en líka með því að hlusta á aðra og tala við þá.

Nálgun texta Það er margt hægt að læra af þessari sögu um Samúel. Í upphafi textans er sagt frá því að orð frá Guði hafi verið sjaldgæft, rétt eins og á okkar dögum. En Guð þurfti að koma mikilvægum skilaboðum til fólks síns og valdi því einn einstakling til að koma skilaboðum sínum á framfæri. Þessi einstaklingur var ekki prestur eða hátt settur embættismaður. Nei, Guð valdi lítinn strák. Samúel var ekki nema tæplega 12 ára (10-12 ára) þegar þessi saga gerist. Að sjálfsögðu skilur hann ekki neitt í neinu þegar hann heyrir kallað á sig aftur og aftur án þess að Elía vilji kannast við það. Og þegar Guð færir honum reynsluverkefnið að færa Elía erfið skilaboð þá er hann hræddur. En með hjálp Elía þá sigrast hann á ótta sínum og sveikst ekki undan því að færa fólki skilaboð frá Guði. Í þessari sögu sjáum við að þegar Guð velur sér þjóna lítur hann ekki á menntun, ríkidæmi eða aldur. Samúel hjálpaði mörgum með því að tala við þá. Hann var heppinn. Hann fékk beinar og skýrar leiðbeiningar frá Guði. Fæst okkar fá slíkt tækifæri að hafa áhrif á heila þjóð. En við getum samt sem áður gert eins og Samúel gerði. Við getum hjálpað með því að að tala við aðra. Það eru margir sem þurfa á aðstoð okkar að halda. Í hröðum heimi nútímans eru manneskjur sem týnast og týna sjálfri sér. Eitt samtal getur skipt ótrúlegu máli og skilið á milli hamingju og óhamingju, glaðlyndis og þunglyndis og jafnvel lífs og dauða. Fólk sem vinnur hjá Vinalínunni, Samtökum gegn sjálfsvígum og Regnbogabörnum gefur reynt þetta í allra þyngstu mynd. Ef við gefur okkur tíma til að tala við aðra og ekki síður til að hlusta á það sem aðrir vilja segja okkur, gefum við öðrum meira en við getum nokkurn tímann gert okkur grein fyrir. Guð getur tekið þá ákvörðun að senda okkur að tala við einhvern 40

Sveinninn Samúel gegndi nú þjónustu við Drottin undir handleiðslu Elí. Á þessum tíma var orð Drottins sjaldgæft og sýnir fátíðar. Einhverju sinni bar svo við að Elí lá og svaf þar sem hann var vanur. Hann var hættur að sjá því að augu hans höfðu daprast. Lampi Guðs hafði enn ekki slokknað og Samúel svaf í musteri Drottins þar sem örk Guðs stóð. Þá kallaði Drottinn til Samúels og hann svaraði: „Já, hér er ég.“Hann hljóp síðan til Elí og sagði: „Hér er ég, þú kallaðir á mig.“ En hann svaraði: „Ég kallaði ekki, farðu aftur að sofa,“ og Samúel fór að sofa. Drottinn kallaði þá aftur: „Samúel!“ og Samúel reis upp, gekk til Elí og sagði: „Hér er ég, þú kallaðir á mig.“ En hann svaraði: „Ég kallaði ekki, sonur minn, farðu aftur að sofa.“ En Samúel þekkti Drottin ekki enn þá og orð Drottins hafði ekki enn opinberast honum. Þá kallaði Drottinn til Samúels í þriðja sinn og hann reis upp, gekk til Elí og sagði: „Hér er ég, þú kallaðir á mig.“ Nú skildi Elí að það var Drottinn sem var að kalla til drengsins.

ákveðinn, vin okkar, fjölskyldumeðlim, vinnufélaga eða ókunnuga. Lærum að hlusta á það sem Guð segir okkur að gera og gefum okkur tíma til þess. Samúel hlustaði á Guð, við getum gert það líka.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Hér er sniðugt að leika söguna um Samúel. Það þarf tvo leikara (Elía og Samúel) og sögumann. Hugleiðing Samúel hlustaði á Guð og hjálpaði fólki með því að tala við það. Vitið þið hvað Samúel var gamall? Hann var ekki orðinn 12 ára þegar þessi saga gerðist. Þegar Guð vill fá einhvern til að gera eitthvað fyrir sig þá skiptir hann engu máli hvað viðkomandi er gamall eða ríkur eða hvað hann gerir. Vitið þið að það er fólk í dag sem vinnur við að hjálpa öðrum með því að tala við það? Vitið þið hvaða fólk það er? Það er fólkið sem vinnur hjá samtökum eins og Vinalínunni, Samtökum gegn sjálfsvígum og Regnbogabörnum. Þið vitið vonandi öll hvað það er gott að eiga einhvern sem maður getur sagt allt og sem getur talað við mann um allt. Sumir eiga engan sem þeir geta talað við. Ekki góðan vin eða vinkonu, ekki foreldra eða kennara. Sumir þora ekki að segja öðrum frá hvað það er sem er að angra þá. Margir sem þannig er ástatt fyrir verða þunglyndir og leiðir eða jafnvel eitthvað ennþá verra. Þess vegna er mikilvægt að við hugsum vel um þá sem við hittum og séum alltaf reiðubúin að tala við þá sem þurfa. Ef við fáum það einhvern tímann á tilfinninguna að við þurfum að tala við einhvern, þá skulum við ekki ýta tilfinningunni frá okkur, heldur byrja að spjalla.

Lokaorð Það eru margir sem eru leiðir í dag. Það eru margir krakkar sem eru lagðir í einelti í skólum eða sem búa við erfiðar aðstæður heima hjá sér. Oft þarf ekki nema eina manneskju, sem er tilbúin að hlusta, til að breyta lífi fólks. Kannski getum við verið sú manneskja.

Elí sagði því við Samúel: „Farðu að sofa. En kalli hann aftur til þín skaltu svara: Tala þú, Drottinn, því að þjónn þinn heyrir.“ Samúel fór og lagðist fyrir á sínum stað. Þá kom Drottinn, nam staðar andspænis honum og hrópaði eins og í fyrri skiptin: „Samúel, Samúel!“ Samúel svaraði: „Tala þú, Drottinn, því að þjónn þinn heyrir.“ Þá sagði Drottinn við Samúel: „Nú ætla ég að vinna verk í Ísrael sem mun óma fyrir eyrum allra þeirra sem um það heyra. Á þeim degi mun ég láta rætast á Elí allt sem ég hef ógnað ætt hans með frá upphafi til enda. Ég hef boðað honum að dómur minn yfir ætt hans muni ævinlega standa vegna þess að hann vissi að synir hans lastmæltu Guði og hann kom ekki í veg fyrir það. Þess vegna hef ég svarið ætt Elí að aldrei verði bætt fyrir synd hennar, hvorki með sláturfórn né kornfórn.“ Samúel lá nú kyrr til morguns. Þá opnaði hann dyrnar á húsi Drottins en þorði ekki að segja Elí frá sýninni. Þá kallaði Elí á Samúel og sagði: „Samúel, sonur minn.“ Hann svaraði: „Já, hér er ég.

Bæn Kæri Guð, viltu hjálpa mér að hlusta og tala við aðra. Viltu hjálpa mér að taka eftir því þegar einhvern þarf að tala við mig og viltu hjálpa mér að hjálpa öðrum. Í Jesú nafni, amen.

Hjálparefni Umræðuspurningar -

Hvað er einelti

Hvernig getur það hjálpað að tala?

Hvort er mikilvægara að hlusta eða tala?

Hvernig vitum við þegar einhverjum líður illa?

Er óþægilegt að bjóða fram aðstoð sína?

Hvernig förum við að þegar við sjáum að einhverjum, sem við þekkjum lítið, líður illa?

Leikir Hvísluleikurinn Hópurinn sest í hring. Einn byrjar og velur orð og hvíslar því að einstaklingnum við hliðina á sér. Sá hvíslar orðinu að næsta manni og svo

En Elí spurði: „Hvað var það sem hann sagði við þig? Leyndu mig því ekki. Drottinn láti þig gjalda þess ef þú leynir mig nokkru af því sem hann sagði við þig.“Samúel sagði honum þá allt án þess að draga nokkuð undan. En Elí sagði: „Hann er Drottinn. Hann gerir það sem honum þóknast.“ Samúel óx og Drottinn var með honum og lét ekkert af því sem hann hafði boðað falla til jarðar. Allur Ísrael, frá Dan til Beerseba, viðurkenndi að Samúel væri trúað fyrir því að vera spámaður Drottins. Drottinn hélt áfram að birtast í Síló og hann opinberaðist Samúel í Síló með orði sínu

framvegis. Þegar orðið kemur að síðasta manni á hann að standa upp og segja orðið upphátt. Í fæstum tilfellum kemst orðið óbreytt á leiðarenda. Það má fara nokkrar umferðir af þessum leið og ræða svo um það hversu vel við hlustum.

Nafnaleikur Þessi leikur hentar best fyrir minni hópa, þ.e.a.s. ekki fleiri en 20-25 manns í einu. Allir nema einn setjast í hring. Enn er settur í miðjuna og fær upprúllað dagblað í hendurnar (eða annars konar uppvafning). Nú kynna sig allir og leikurinn getur byrjað. Einn byrjar á því að nefna nafn annars í hringnum áður en einstaklingurinn í miðjunni nær að slá á lærið á honum með uppvafningnum. Ef hann nær því skipta þeir um stöðu og sá sem var í miðjunni sest en sá sem ekki náði að segja annað nafn fer í miðjuna og leikurinn hefst upp á nýtt. Það er því eins gott að hlusta vel á nöfnin í upphafi leiks.

11. Ég get látið gott af mér leiða með því að hugga aðra. Texti: 2. Kor. 1:3-9

Biblíutexti

Áhersluatriði Hvað gerum við þegar öðrum líður illa. Hvernig geta lítil huggunarorð frá okkur breytt lífi annarra?

Nálgun texta Umfjöllun dagsins er að hugga aðra. En spurningin er, hvernig huggum við aðra? Þegar einhver hefur misst ástvin eða ættingja þá veitum við huggun með því að fara til þeirra, faðma og styrkja á annan hátt. Okkur finnst þetta sjálfsagt því við getum í flestum tilfellum sett okkur í spor þess sem syrgir. Eitt aðal skilyrði þess að geta huggað einhvern er að setja sig í spor þess sem þjáist. Ef við skiljum ekki þann sem við erum að hugga verður huggun okkar grunn og yfirborðskennd. Við sjáum í ritningarversum dagsins 2. Kor. 1:3-9 að Páll er einmitt að fjalla um þennan þátt þjáningarinnar. Í textanum segir að Guð huggi okkur til þess að við getum huggað aðra. Þjáningin á að þroska okkur andlega þó svo að hún sé erfið. Stundum er hún svo erfið að við kiknum. Þess vegna leggur textinn áherslu á mikilvægi huggunarinnar. Það er mikilvægt að við fáum huggun frá Guði og öðrum til að þola þjáninguna. Þá getum við líka huggað aðra. Við eigum að sýna meðaumkun og miskunn. Í Rómverjabréfinu 12:8 stendur: „að sá sem iðkar miskunnsemi, gjöri það með gleði“. Hitt er svo annað mál að sumum finnst erfitt að fara í sorgarhús eða hugga aðra. Það geta verið margar ástæður fyrir þessu. Eitt er víst, við skynjum sársauka á mismunandi hátt. Ein ástæða fyrir þessu getur verið að sársaukinn sem við skynjum vekur upp okkar eigin sársauka sem ekki hefur tekist a yfirvinna. Önnur ástæða gæti verið eitthvað óuppgert í okkar eigin lífi hvort sem það er reiði, sársauki eða synd. Ef þannig er komið fyrir okkur verður erfitt að hugga aðra og við getum ekki gert það með gleði. Það sem þú verður þá að gera er að vinna í þínum málum með Guðs hjálp, hann er sá sem skilur og huggar. Þú verður að tala við einhvern sem þú treystir. Einhvern sem getur huggað þig. Einhvern sem er tilbúinn að vera þér stoð og stytta í gegnum erfiðleikana. 43

Lofaður sé Guð og faðir Drottins vors Jesú Krists, faðir miskunnsemdanna og Guð allrar huggunar sem hughreystir mig í sérhverri þrenging minni svo að ég geti hughreyst alla aðra í þrengingum þeirra á sama hátt og hann hughreystir mig. Eins og ég tek í ríkum mæli þátt í þjáningum Krists, þannig uppörvar Kristur mig einnig í ríkum mæli. En ef ég sæti þrengingum, þá er það til þess að þið öðlist kjark og frelsist og ef ég er vongóður, þá er það til þess að þið verðið vongóð og öðlist kjark og kraft til að standast þær þjáningar sem ég einnig líð. Ég ber fullt traust til ykkar því að ég veit að fyrst þið takið þátt í þjáningum mínum hljótið þið og að taka þátt í trúarvissu minni. Ég vil ekki, bræður mínir og systur, að ykkur sé ókunnugt um þrenging þá sem ég varð fyrir í Asíu. Ég var aðþrengdur langt um megn fram svo að ég jafnvel örvænti um lífið. Já, mér sýndist sjálfum að ég hefði þegar fengið minn dauðadóm. Því að mér átti að lærast að treysta ekki sjálfum mér heldur Guði sem uppvekur hina dauðu.

Að hlusta er lykilatriði í ferlinu að hugga einhvern. Það er ekkert eins skemmandi eins og einhver sem tala í sífellu og gefur góð ráð. En syrgjandinn hefur ekki komist að til að úthella hjarta sínu og sorgum. Huggunin felst í því að leyfa hinum að tjá sig um þjáninguna eins og hann eða hún upplifir hana. Svo skemmtilega vill til að enska orðið „to hug“ eða faðma er komið af íslenska orðinu að hugga. Í þessu sambandi er gott að hafa í huga að stundum er eitt faðmlag nóg. Það er mikilvægt að leiðtogar séu sér meðvitaðir um að umræða um sorg og missi getur hreyft við tilfinningum barnanna og því nauðsynlegt að vera undir það búin að vera til staðar fyrir börnin og hugga þau eða hlusta á þau ef þau vilja ræða um tilfinningar sínar og sorg. Ef barn kemst við og fer að gráta er rétt að láta foreldra barnsins vita að á fundinum hafi verið rætt um sorgina og þá huggun sem við getum veitt hvert öðru og þegið frá Guði og í kjölfarið hafi barnið farið að gráta.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Komið með eitthvað á fundinn sem minnir á sorg, svo sem: -

Ljósmynd af einhverju sem tengist sorginni.

Sorgarband um handlegginn. Síðan mætti útskýra hvað sorgarband er og hvernig það er notað í sumum löndum.

Sorgarmerki (fást á bensínstöðvum) útskýra hvernig við notum þau.

Minningarkort, tala um af hverju við notum þau.

Síðan má tala um af hverju við vottum einhverjum samúð okkar.

Hugleiðing Í þorpinu sem Aminata bjó í var hún þekkt undir nafninu „Nornin í Freetown“. Aminata var með æxli sem hékk utan á andliti hennar og var a stærð við melónu. Aminata bjó í þorpi einu í Sierra Leone en þar er trú manna að æxli væri staðfesting illra afla. Aminata þurftu því að þola mikið harðræði af hálfu nágranna og íbúa þorpsins. Hún reyndi að fá hjálp hjá héraðslækninum en án árangurs. Animata var ekki kristinnar trúar en trú hennar veitti henni ekki neina hjálp. Það varð til þess að hún byrjaði að sækja kristna kirkju á svæðinu. Dag einn þegar hún var að biðjast fyrir fannst henni eins og sagt væri við sig; að á næsta ári myndi hún læknast. Þessa nótt dreymdi hana draum þar sem útlendingar komu og gerðu á henni aðgerð sem læknaði hana. Ári seinna, árið 1994 kom hjálparskipið Anastasis frá kristniboðssamtökunum „Youth with a Mission“ til Sireea Leone. Aminata fór strax að leita eftir læknishjálp. Læknar Anistasis gerði aðgerð á andliti hennar. Nú er Aminata ekki lengur kölluð „Nornin í Freetown“. Andlit hennar geislar af gleði Guðs í hvert skipti sem hún segir sögu sína um hvernig Jesús hafi sagt henni að hann myndi lækna hana.

Er þetta ekki alveg ótrúleg saga? Guð vill að við, ég og þú, reynum að hjálpa þeim sem eiga bágt og hugga þá sem líður illa.

Lokaorð Nú skulum við hugsa um einhvern sem við þekkjum sem við vitum að líður illa. Kannski er það einhver sem er verið að stríða í skólanum, kannski er það einhver sem er veikur. Biðjum nú Guð að hjálpa okkur að hugga eða hjálpa þessum aðila.

Bæn Góði Guð, viltu hjálpa mér að hugga og hjálpa (látið börnin nefna nafn þess sem þau hugsuðu í hljóði). Þakka þér fyrir að þér þykir vænt um mig. Amen.

Hjálparefni Saga um miskunn Hér á eftir fer saga sem undirstrikar mikilvægi miskunnar, meðaumkunar, umhyggju og kærleika sem forsendu huggunar. Á eftir sögunni eru spurningar sem þú getur spurt og eða notað í umræðum.

Saga Michael hafði greinst með alnæmi stuttu eftir að hann varð kristinn. Nú var hann að deyja úr þessum illvíga sjúkdómi. Fljótlega eftir að Michael greindist með alnæmi varð hann vinalaus, heimilislaus og peningalaus. Nýja fjölskylda hans, fólkið í kirkjunni, forðaðist hann og hafnaði hrópi hans um einhverja hjálp. Það sárnaði honum mest og olli honum mestum vonbrigðum. Hann hafði vonað að þau mundu sýna honum kristinn kærleika og miskunnsemi. Hann hafði vonast eftir umhyggju og skilningi en svo var ekki. Fólkið var annað hvort heltekið af ótta eða sinnulaust. Það var aðeins ein fjölskylda sem sýndi honum kristinn kærleika og umhyggju. Fjölskyldan tók hann inn á heimili sitt og annaðist hann þar til hann dó. Í allri sorginni og sársaukanum opinberaði Guð hjarta sitt fyrir þessari fjölskyldu. Þau fengu að sjá að hjarta Guðs hrópar út til þeirra sem þjást. Guð kallaði þessa fjölskyldu til starfa meðal þeirra sem þjást. Í dag eru þau ábyrg fyrir stórkostlegu hjálparstarfi til þeirra sem þjást vegna alnæmis. -

Hvað finnst þér um fólk sem er með alnæmi eða aðra sambærilega sjúkdóma?

Biddu Guð um að gefa þér hugrekki til að vera öðrum til hjálpar.

Er einhver í þínu umhverfi sem þarfnast hjálpar eða huggunar?

Af þessari sögu má draga þann lærdóm að ef við sýnum náunganum miskunnsemi og huggun þá verður líf okkar fyllt tilgangi og blessun. Við upplifum ekki bara blessun Guðs heldur færum við hana öðrum. Jesús sagði að þú ættir að elska Drottin Guð þinn og náunga þinn eins og sjálfan þig (Mark. 12:29-31).

12. Ég get látið gott af mér leiða með því að gleðja aðra Texti: Rutarbók

Biblíutexti

Áhersluatriði Hvernig notum við líf okkar til að vera sólargeisli í lífi annarra? Mikilvægi þess að vera glaður. Hvernig gagnast okkar gleði öðrum?

Nálgun texta Aðalefni þessarar hugleiðingar er auðvitað sagan fallega um fyrirmyndartengdadótturina Rut, sem sögð er í einni stystu bók Gamla testamentisins, Rutarbók. Þó að ágæt endursögn Barnabiblíunnar hafi verið prentuð hér í heftið til hliðsjónar og stuðnings er æskilegt að renna yfir Rutarbók sjálfa, við undirbúning hugvekjunnar, enda er hún einungis fjórir kaflar. Að öllum líkindum er nauðsynlegt að fara nokkuð hratt yfir sögu Rutar og fara ekki of nákvæmlega út í smáatriði frásögunnar, sérstaklega undir lokin. Kaflinn um giftingarskyldu ættmenna og smáatriðin sem tengjast trúlofun Bóasar og Rutar er ekki mikilvægur í þessari hugleiðingu. Áhersluatriðið er auðvitað trúfesti Rutar og góðmennska og lærdómurinn sem við getum dregið af framkomu hennar. Þegar Rut tók þá ákvörðun að snúa aftur til Betlehem með tengdamóður sinni var hún að taka stóra ákvörðun. Hún var að fara frá örygginu í heimalandi sínu til ókunnugs lands þar sem hún þekkti engan nema tengdamóður sína. Hún vissi að þær myndu verða fátækar og að lífið myndi verða erfitt en hún vissi líka að tengdamóðir hennar þarfnaðist hennar. Enda varð raunin sú að Rut varð tengdamóður sinni til mikillar gleði og hamingju. Hvað getum við gert til að verða eins og Rut? Guð vill að við séum öll eins og lítil kærleiksljós, sem lýsa fyrir hann. Rut hlýddu þessu boði vel með trúfesti sinni og elsku gagnvart Naomí (trúfesti=trygglyndi, tryggð, trúnaður). Hún lýsti upp umhverfi sitt með kærleika sínum og gleði. Það er nefnilega líka mikilvægt að líta á björtu hliðarnar og reyna að gleðjast og brosa, jafnvel því að lífið virðist ekki alltaf brosa við manni. Þannig getum við líka glatt aðra. Löngu eftir að Rut var uppi fæddist Jesús Kristur inn í þennan heim til að útskýra þetta betur fyrir 47

(Textinn er úr Barnabiblíu Skáholtsútgáfunnar) Í Betlehem, þorpinu litla, voru allir svangir. Akrarnir voru þurrir og skrælnaðir. „Við eigum engan mat eftir“ sagði Elímelek dag nokkurn við Naomí, konu sína. „Taktu saman föggur okkar, því á morgun förum við í langa ferð með drengina okkar báða.“ „Hvert förum við?“ spurði Naomí. „Yfir Jórdan til Móabslands, því að þar er nóg að bíta og brenna,“ svaraði Elímlek. Þannig varð það að Elímelek og Naomí fluttust með syni sína til Móabslands. Drengirnir uxu upp og kvæntust tveim innlendum stúlkum, Orpu og Rut. Elímelek varð ekki langlífur og nokkrum árum eftir lát hans, dóu báðir bræðurnir. Nú var Naomí ein í framandi landi. Þá bárust henni fréttir frá Betlehem að þar væri nú engin hungursneyð lengur. Þess vegna ákvað hún nú að snúa aftur heim. „Þú kemst ekki ein alla þessa leið“ sagði Rut, og Orpa var sammála henni. Þær afréðu því að yfirgefa heimili sín og fylgja Naomí til Betlehem. En á leiðinni reyndi Naomí að telja þær á að snúa við og byrja nýtt líf heima í Móabslandi.

okkur og gefa okkur fyrirmynd um fullkominn kærleika. Hann kenndi okkur að vera góð við alla, óháð litarhætti, þjóðerni, aldri, kyni og stöðu. Hann sagði að við ættum að koma fram við aðra eins og við viljum að aðrir menn kæmu fram við okkur (sjá minnisversið). Þetta er stundum kallað „gullna reglan“.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Tilvalið er að byrja á að syngja sönginn „Ég vil líkjast Daníel og ég vil líkjast Rut“ (eða minna á hann ef hann hefur verið sunginn áður í starfinu). Hér verður þó að hafa góða stjórn á hópnum svo að börnin verði ekki of æst þegar kemur að hugleiðingunni sjálfri. Eftir sönginn getur leiðtoginn sagst ætla að segja söguna af því, hvernig Rut fór að því að vera svona „sönn og góð“ og af hverju við ættum að vilja líkjast henni. Tilvalið er að fá nokkra sjálfboðaliða til að leika söguna um leið og hún er sögð.

Hugleiðing Það hefur verið döpur og hungruð fjölskylda, sem lagði af stað í langferð frá Betlehem, litla bænum í Ísrael. Þar hafði verið uppskerubrestur og engan mat að hafa. En fjölskyldufaðirinn Elímelek, eiginkona hans, Naomí og synirnir tveir, Mahlín og Kiljón, treystu Drottni af öllu sínu hjarta og vissu að hann var með þeim, styrkti þau og blessaði í lífi og dauða, jafnvel því að þau mættu þrengingum. Í þessari fullvissu komu þau til Móabslands þar sem nóg var að bíta og brenna, og í þessari sömu fullvissu andaðist Elímelek skömmu síðar. Mahlón og Kiljón urðu brátt fullorðnir menn og kvæntust móabítískum konum, sem hétu Orpa og Rut. Þær voru góðar og kærleiksríkar stúlkur en höfðu aldrei áður heyrt talað um Drottin, Guð Ísraelsmanna. Eiginmenn þeirra og ekki síst tengdamóðir vildu auðvitað að þær kynntust einnig þessum frábæra Guði, sem hafði skapað allan heiminn og hafði allt vald á himni og jörðu en elskaði mennina ótrúlega mikið og þráði að þeir sneru sér til sín. Naomí hefur eflaust sagt tengdadætrum sínum allar þær sögur sem hún kunni um kærleiksverk Drottins, og þær hafa hlustað á af athygli og meðtekið boðskapinn í hjarta sínu. 48

Þær vildu ekki yfirgefa hana, en Naomí lagði hart að þeim. Orpa ákvað því að snúa aftur og og kvaddi tengdamóður sína með tárum. En Rut vildi ekki fara. „Láttu mig ekki yfirgefa þig“ sagði hún. „Hvert sem þú ferð, angað fer ég, þitt fólk er mitt fólk og þinn guð er minn guð.“ Og konurnar tvær héldu ferð sinni áfram. Það var vor er þær komu til Betlehem. Bændurnir voru önnum kafnir við að skera upp byggið á ökrunum. Vinir Naomí voru glaðir að sjá hana aftur. En Naomí var döpur í bragði. Hún var loksins komin heim aftur, en maður hennar og synir voru dánir. Naomí og Rut voru sárfátækar. Á hverjum degi fór Rut út á akurinn og gekk á eftir kornskurðarmönnunum og tíndi upp það sem þeir skildu eftir. Á kvöldin malað hún kornið og bakaði brauð. Rut vissi ekki, að þennan akur átti frændi Naomí sem Bóas hét. Hann var auðugur maður. „Hver er þetta?“ spurði Bóas dag nokkurn, er hann tók eftir Rut. „Útlenda konan sem koma með Naomí,“ svöruðu verkamennirnir. „Hún hefur verið önnum kafin frá því í morgun.“ „Þér er velkomið að vera hér á akrinum mínum“ sagði Bóas við Rut.

Eftir aðeins tíu ár dundi ógæfan aftur yfir hjá fjölskyldunni. Mahlón og Kiljón, synirnir tveir dóu, hvor á eftir öðrum. Við tók grátur og gnístan tanna hjá konunum þremur sem eftir voru. En þá barst huggun harmi gegn til eyrna Naomí. Erfiðleikarnir voru að baki í heimalandi hennar, Ísrael, og hún ákvað því að snúa aftur til Betlehem. Tengdadætur hennar vildu fylgja henni og yfirgefa Móabsland, sitt heimaland, en hún bar umhyggju fyrir þeim og sárbað þær á leiðinni að snúa aftur til sinna heimkynna, því að hún vissi að það yrði þeim betra. Orpa lét til leiðast og kvaddi Naomí með miklum gráti og kveinstöfum, en Rut varð ekki haggað. Hún var ákveðin í að fylgja gömlu konunni, sem hafði misst bæði eiginmann og syni, og aðstoða hana á allan hátt. Gleymum því ekki, að með því hvarf Rut ekki aðeins frá landi sínu heldur sjálfsagt einnig eigin fjölskyldu og öðrum ástvinum í Móabslandi. Framundan var óvissutími sem útlendingur í ókunnu landi. En ekkert af þessu lét hún stöðva sig í að þjóna náunga sínum. Slík var elska Rutar og hjálpfýsi. Þegar þær tengdamæðgur komu til Betlehem var vor og verið var að skera upp byggið (bygg er mjög algeng korntegund) á ökrunum. Rut fékk leyfi til að ganga á eftir kornskurðarfólkinu og tína upp kornið, sem eftir varð. Úr því gat hún bakað brauð handa sér og Naomí, en þær voru afar fátækar. En Rut var svo heppin að eigandi kornakursins, auðugur maður að nafni Bóas, var frændi Naomí. Þegar honum var sagt hver Rut væri og hvað hún hefði gert fyrir Naomí varð hann heillaður af stúlkunni. Hann ákvað að biðja hennar og þar sem hann var góður og trúaður maður vildi Rut gjarnan giftast honum. Þau bjuggu nú hamingjusamlega saman til æviloka, ásamt Naomí, og eignuðust soninn Óbeð, sem varð afi Davíðs konungs (sem felldi risann Golíat sbr. sönginn „Hann Davíð var lítill drengur“ o.s.frv.). -

Vitið þið núna af hverju Rut var svona sönn og góð?

Lokaorð Rut vissi að Naomí var hjálpar þurfi og hún hikaði því hvergi í staðfestu sinni í að vera hjá henni og aðstoða hana. Er kannski einhver nálægt ykkur sem er hjálpar þurfi? Það gæti verið gömul eða veik manneskja í götunni ykkar sem þarf aðstoð og hlýtt bros frá ungri og hraustri stúlku/dreng. Það gæti líka verið einhver einmana í skólanum ykkar, sem þarf góðan vin. Munið að með öllum góðverkum, sem þið notið til að gleðja aðra, gleðjið þið líka Jesú. 49

„Þegar þú verður þyrst skaltu fá þér að drekka úr vatnsílátunum okkar. Ég hef heyrt hve góð þú hefur verið við Naomí, og yfirgafst heimili og ættfólk til að koma hingað með henni. Guð launi þér.“ Um kvöldið sagði Rut Naomí hvað gerst hafði. Naomí gladdist yfir því. Hún vissi að Bóas var góður maður og hún vildi gjarnan að Rut giftist aftur. Á þessum tímum var það venja í Ísrael, að þegar maður dó, átti nánasti ættingi hans að taka að sér fjölskyldu hins látna. Naomí vildi nú krefjast þessa réttar og fá Bóas til að ganga að eiga Rut. Hún vissi að Bóas hélt til þar sem kornið var þerskt til að gæta þess. Naomí sendi því Rut til hans eftir að skyggja tók. „Segðu Naomí að ég sé þessu samþykkur,“ sagði Bóas við Rut. „Ég skal taka þig að mér og kvænast þér. En það er maður hér í bænum sem er þér nákomnari ættingi en ég. Fyrst verð ég að ganga úr skugga um að hann vilji ekki sinna þessari skyldu sinni.“ Daginn eftir fór Bóas að finna þennan mann. Hann átti fjölskyldu sjálfur, og fannst það nóg. Svo málið var einfalt. Bóas gekk að eiga Rut. Þegar svo Rut eignaðist son, þá var engin kona í Betlehem hamingjusamari en hún Naomí.

Bæn Kæri Guð, viltu hjálpa okkur að vera eins og Rut. Viltu hjálpa okkur, að gleðja þá sem eru í kringum okkur, og hjálpa þar sem við getum. Viltu líka hjálpa okkur að vera glöð alltaf. Í Jesú nafni amen.

Hjálparefni Minnisvers Allt sem þér viljið að aðrir menn gjöri yður, það skuluð þér og þeim gjöra (Matteus. 7:12)

Leikir Stafarugl Leikurinn gengur út á keppni milli hópa. Hver er fljótastur að leysa úr stafaruglinu. Ekki hafa fleiri en 10 manns saman í hóp. Hluti hópsins leggst á gólfið og hinir standa við höfuð þeirra. Stjórnandinn límir nú miða með stöfum á, undir iljar þeirra sem liggja á gólfinu, einn stafur á hverja il. Allir hópar glíma við sama orðið í einu. Þegar stjórnandinn segir til, fá þeir sem ekki liggja á gólfinu að færa sig til og reyna að leysa úr stafaruglinu og mynda orðið með því að endurraða fótunum. Þegar lausnin er komin á að sækja sem leiðtoga sem staðfestir að orðið sé rétt og þau fá stig fyrir. Mikilvægt er að enginn hrópi eða kalli svo allir hóparnir fái að klára orðið. Verið búin að undirbúa 3-4 orð sem á að rugla og notið orð sem tengjast hugleiðingunni.

Spurningakeppni 1. Hvað hétu tengdadætur Naomí? (Orpa og Rut) 2. Hvert flutti Naomí með manninum sínum Elímelek (Til Móabslands) 3. Hvað átti Naomí marga syni? (Tvo) 4. Hvernig þekkti Naomi Bóas? (Hann var frændi hennar) 5. Hvar átti Naomí heima áður en hún flutti til útlanda? (Í Betlehem) 6. Hvað hét barnabarn Rutar? (Davíð) 7. Í söng sem þið kunnið öll er minnst á Rut, hvaða söngur er það? (Ég vil líkjast Daníel og ég vil líkjast Rut). 8. Samkvæmt söngnum, af hverju viljum við líkjast Rut? (Því hún er svo sönn og góð) 9. Eiginmaður og synir Naomí hétu allir skrítnum nöfnum sem erfitt er að bera fram. Hverjir eru fyrstu stafirnir í nöfnunum þeirra? (Elímelek, Mahlón og Kiljón) 10. Af hverju fór Rut með Naomi? (Af því að henni þótti vænt um hana)

13. Ég get látið gott af mér leiða með því að hjálpa öðrum Texti: Lúk. 10:1-9

Biblíutexti

Áhersluatriði Mikilvægi þess að hjálpa náunganum. Hvernig er hægt að hjálpa? Hvað gerist ef enginn hjálpar? Af hverju viljum við hjálpa?

Nálgun texta Biblíutextinn, sem við ætlum að ræða um að þessu sinni, er ekki ein af þeim frásögum ritningarinnar, sem oftast eru sagðar í barnastarfinu okkar og flestum finnst „þægilegt að grípa í“. Það er því nauðsynlegt að leiðtoginn undirbúi sig vel með lestri textans, bæn og íhugun, svo hann geti komið boðskap kaflans á framfæri við börnin. Hægt er að nálgast efnið á margan hátt og leiðtoginn verður að velja og hafna. Þegar hér er komið sögu í Lúkasarguðspjalli hefur Jesús gert nokkur af sínum helstu kraftaverkum og kennt lærisveinunum og lýðnum um hríð. Hann vill nú hvetja fylgismenn sína til að fylgja sínu fordæmi, fara um, prédika Guðs ríki og lækna í sínu nafni. Við munum að bestu vinir Jesú voru lærisveinarnir tólf, sem fylgdu honum nánast hvert sem hann fór, en hann átti marga fleiri vini og vinkonur. Þetta fólk hafði yndi af að sitja við fætur Jesú, hlusta á hann og læra af honum. Jesús Kristur kallar því á 72 menn úr þessum hópi vina sinna og segir þeim að fara, tveir og tveir saman, á undan sér í þær borgir og á það staði sem hann hugðist koma til. Hann bauð þeim að fara án nokkurs farangurs vegna þess að þeir áttu að treysta a forsjá Drottins. Þannig áttu þeir að koma til borganna og segja íbúum þeirra frá Jesú og þeim stórkostlegu hlutum, sem hann hafði kennt þeim sjálfum og gert í návist þeirra. Þeir áttu á þann hátt að undirbúa hjörtu fólksins áður en Jesús sjálfur kæmi til þeirra. Jesús gaf þessum vinum sínum einnig kraft til að lækna fólk þar sem þeir kæmu – bæði svo fólkinu liði betur og til að þeir, sem yrðu vitni að lækningunum, tryðu að þeir væru sendir af sjálfum syni Guðs. Umfram allt áttu þessi menn nefnilega að boða fólkinu, sem á vegi þeirra yrði, að Guðs ríki væri í nánd, og sannfæra það um að taka á móti Kristi í hjarta sér áður en það yrði um seinan.

Eftir þetta kvaddi Drottinn til aðra, sjötíu og tvo að tölu, og sendi þá á undan sér, tvo og tvo, í hverja þá borg og stað sem hann ætlaði sjálfur að koma til. Og hann sagði við þá: „Uppskeran er mikil en verkamenn fáir. Biðjið því Drottin uppskerunnar að senda verkamenn til uppskeru sinnar. Farið! Ég sendi yður eins og lömb meðal úlfa. Hafið ekki pyngju, ekki mal eða skó og heilsið engum á leiðinni. Hvar sem þér komið í hús, þá segið fyrst: Friður sé með húsi þessu. Og sé það nokkurt friðarins barn mun friður yðar hvíla yfir því, ella hverfa aftur til yðar. Verið um kyrrt í sama húsi, neytið þess sem þar er fram borið í mat og drykk. Verður er verkamaðurinn launa sinna. Eigi skuluð þér flytjast hús úr húsi. Og hvar sem þér komið í borg og tekið er við yður, þá neytið þess sem sett er fyrir yður. Læknið þá sem þar eru sjúkir og segið þeim: Guðs ríki er komið í nánd við yður.

Skipun Jesú til allra, sem vilja elska hann og hlýða, er skýr: „Farið! Ég sendi yður eins og lömb á meðal úlfa.“ Þeim orðum beinir hann ekki aðeins til hinna sjötíu og tveggja, sem hann talar beint við í frásögn Lúkasarguðspjalls. Þeim orðum beinir hann til allra sinna fylgjenda, ungra og gamalla, fyrr og síðar. Við erum send í þennan heim til að fara líkt og lömb meðal úlfa – hvað í ósköpunum skyldu sú samlíking eiga að þýða? Líklega eru þeir ekki margir, sem þurfa að óttast lítið lamb, sem mestan áhuga hefur á að bíta gras í sakleysi sínu. Lendi veslings lambið hins vegar í miðri úlfahjörð er illt í efni og trúlega getur það þá ekki vænst langra lífdaga. Því þýðir þessi myndlíking Jesú að þó að heimurinn í kringum okkur sé grimmur og fjöldi manna hlýði óvini Guðs og geri það, sem illt er í augum Drottins, eigum við að vera fulltrúar kærleika, hjálpsemi og allrar góðrar þjónustu við náunga okkar hér á jörðinni. Jafnvel þó að aðrir komi illa fram við okkur eins og úlfurinn, sem ræðst á lambið og rífur það í sig, eigum við ekki að hefna okkar. Við eigum að vera kyndilberar Guðs ríkis, kærleiksljós sem lýsa fyrir Jesúm Krist. Hann segir líka sjálfur: „Á því munu allir þekkja, að þér eruð mínir lærisveinar, ef þér berið elsku til hvers annars“ (Jóh. 13:35). Elska okkar til allra manna á þannig að vera einkennistákn okkar lambanna og það sem greinir okkur frá úlfunum, þeim mönnum sem ekki hlýða Guði heldur óvini hans. Hvernig getum við sýnt þessa elsku okkar í verki? (Fáið hugmyndir frá börnunum um hvernig þau getið þjónað náunga sínum í kærleika, t.d. í skólanum eða heima.) Fyrir nokkrum árum var sagt í Morgunblaðinu frá ungum háskólanema, sem hafði skrifað lokaritgerð til BA-prófs í heimspeki um spurninguna: „Eigum við að hjálpa öðrum?“ Niðurstaða stúdínunnar í ritgerðinni var skýr: Já, það er siðferðileg skylda þeirra sem tök hafa á, að hjálpa þeim sem minna mega sín. En við kristnir menn eigum reyndar ekki að þurfa fræðilegar ritgerðir til að segja okkur þetta. Okkur ætti að nægja leiðarvísir okkar um lífið, Biblían sjálf. Hjálpsemin sprettur nefnilega af kærleikanum. Hún á ekki að vera tæki til að upphefja okkur sjálf með sýndarmennsku heldur til að þjóna öðrum í auðmýkt. Höfum því hugföst orð meistarans: „Takið á yður mitt ok og lærið af mér, því að ég er hógvær og af hjarta lítillátur, og þá munuð þér finna sálum yðar hvíld“ (Matt. 11:29).

Til skoðunar Önnur nálgun á þetta efni, en þó skyld, er að tengja það við kynningu á starfi Sambands íslenskra kristniboðsfélaga í Kenýju og Eþíópíu. Þá mætti vísa til þess að Jesús sendi sendiboða sína til að boða gleðifréttirnar um ríki sitt í Lúkasi 10 og enn fremur að æðsta hjálpsemi kristins manns sé auðvitað fólgið í að vísa öðrum veginn til eilífs lífs með Kristi – lífs í fullri gnægð.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Spyrjið nokkurra spurninga um vini og látið börnin rétta upp hönd eða standa upp. T.d. hverjir hérna inni eru bestu vinir/vinkonur? Hverjir eiga vini/vinkonur úr öðrum bæjarfélögum/löndum? Og svo framvegis.

Hugleiðing Mörg ykkar hafa heyrt um bestu vini Jesú. Í Biblíunni eru þeir kallaðir lærisveinar Jesú. Munið þið hvað þeir voru margir? Já, þeir voru 12. Hvað eigið þið marga vini? 12? Haldið þið að þessir 12 hafi verið einu vinir Jesú? Nei, hann átti nefnilega fullt af fleiri vinum. Og ég ætla að segja ykkur svolítið meira frá þeim bráðum. En fyrst ætla ég að segja ykkur að líf Jesú var svolítið sérstakt. Hann var ekki kyrr á einum stað. Alltaf heima. Heldur ferðaðist hann út um allt og ræddi við fólk, læknaði það og hjálpaði þeim sem þurftu á hjálp hans að halda. Fljótlega varð Jesús svo upptekinn að hann þurfti á hjálp vina sinna að halda til að geta haldið verki sínu áfram. Þannig að hann bað nokkra vini sína að fara á undan sér til nokkurra bæja og undirbúa komu sína þangað og segja fólki frá sér áður en hann kæmi sjálfur. Vitið þið hvað hann bað marga vini sína að hjálpa sér? Og allir 72 fóru og hjálpuðu Jesú. Í dag biður Jesú okkur líka um að gera það sama. Hann biður okkur um að fara og segja öðrum frá honum. Og það eru margir margir, miklu fleiri en 72 sem hjálpa honum í dag. Sumir eru kristniboðar sem ferðast til fjarlægra landa og hjálpa fólki og segja því fá Guði. Aðrir gera það sem þeir geta heima hjá sér og eru góðir og hjálpa fólki sem það sér að á bágt eða líður illa. Fyrir nokkrum árum var nemandi í Háskóla Íslands sem skrifaði lokaritgerðina sína í heimspeki um hvort fólk ætti að hjálpa hvert öðru. Hún ræddi þetta frá öllum hliðum og komst að niðurstöðu. Vitið þið hver niðurstaðan var? Niðurstaðan var sú að fólk ætti að hjálpa hvert öðru. Kærleikurinn skiptir nefnilega afskaplega miklu máli, alveg eins og við höfum rætt hérna í vetur. En við þurfum ekki rannsóknir og ritgerðir til að segja okkur að við eigum að hjálpa öðrum. Við getum lesið um það í Biblíunni og við finnum það í hjarta okkar. Manni líður nefnilega svo vel þegar maður gerir öðrum gott.

Lokaorð Þegar háskólastúdínan, sem frá greinir hér að ofan, bauð vinum sínum í útskriftarveisluna sína, frábað hún sér allar gjafir en hvatti gestina í staðinn til að láta fé af hendi rakna til Hjálparstarfs kirkjunnar og Rauða kross Íslands með því að stilla upp söfnunarbaukum frá þessum stofnunum í veislunni sinni. Sem betur fer hafa flestir Íslendingar nóg á milli handanna til að gefa til bágstaddra annars staðar í heiminum, þó að allt of fáir geri það. Hefur þú og þín fjölskylda ekki fengið sendan söfnunarbauk í 53

pósti? Hver smáeyrir getur skipt máli og jafnvel bjargað mannslífum. Margir krakkar eru duglegir að halda tombólur til styrktar góðgerðarhreyfingum og það er til fyrirmyndar. (Kannski hafa einhver barnanna eða félagar þeirra gert það). Gleymum heldur ekki að við getum hjálpað með framkomu okkar við þá sem standa okkur nær, t.d. einmana skólafélaga eða lasburða gamalmenni í götunni.

Bæn Kæri Guð, hjálpaðu mér að hjálpa öðrum. Viltu hjálpa mér að sjá þegar öðrum líður illa og viltu hjálpa mér að sjá hvernig ég get hjálpað. Í Jesú nafni, amen.

Hjálparefni Bænavers Verkin mín, Drottin, þóknist þér, þau láttu allvel takast mér. Ávaxtasöm sé iðjan mín, yfir mér hvíli blessun þín. Hallgrímur Pétursson

Minnisvers Gullna reglan: Allt sem þér viljið að aðrir menn gjöri yður, það skuluð þér og þeim gjöra. (Matt 7:12)

Kristniboðsskipunin: Allt vald er mér gefið á himni og jörðu. Farið því og gjörið allar þjóðir að lærisveinum, skírið þá í nafni föður, sonar og heilags anda og kennið þeim að halda allt það, sem ég hef boðið yður. Sjá ég er með yður alla daga, allt til enda veraldar. (Matt. 28:18-20).

Spurningar fyrir umræður -

Af hverju ætti ég að hjálpa?

Miskunnsami Samverjinn, af hverju hjálpaði hann?

Eigum við að hjálpa öllum eða bara sumum?

Hvað með þá sem hafa verið vondir við okkur?

Leikir Frá Hjálparstarfnu Ef leiðtoginn vill leggja ríka áherslu á þörfina til að hjálpa öðrum og mikilvægi starfs Hjálparstarfs kirkjunnar er upplagt að fara í leiki með „óréttlátum“ reglum á undan eða eftir hugleiðingunni og tengja við efni hennar. Þá er börnunum skipt í tvö lið, t.d. Bandaríkin/Evrópa gegn Afríku (þriðja heiminum), og „vestræna“ liðið fær alltaf mikið forskot á hið „vanþróaða“. Þannig er til að mynda hægt að keppa í að kasta borðtenniskúlu í körfu, Vesturlandabúar á eins metra færi en þriðji heimurinn á tíu metra færi, og sjá hvorum gengur betur! Þessu er svo líkt við raunverulegt óréttlæti í heiminum, hungursneyð og skort á læknishjálp og skólagöngu í vanþróuðu ríkjunum. Ég mæli þó með að skipt sé um lið í miðjum leik þannig að allir fái að prófa að vera í báðum liðum, með og án forskots.

14. Líkami minn – Musteri Guðs – Lokaorð Texti: 1. Kor 12:12-27

Biblíutexti Áhersluatriði Ríki Guðs er sem mannslíkami, hver hefur sitt hlutverk. Hvert er mitt hlutverk?

Nálgun texta Þessi texti er sérlega góð og einföld lýsing á því hvernig kirkjan virkar. Við erum öll hluti af líkama Krists. Við erum öll kirkjan. Kirkjan samanstendur ekki bara af prestum og starfsfólki og ekki bara af þeim sem sækja kirkjuna á hverjum sunnudegi. Hún samanstendur af öllum kristnum einstaklingum í heiminum. Hvort sem þeir eru stórir eða litlir, feitir eða mjóir, syngja vel eða eru óheyrlega falskir, kartöflunef eða ekki, öll erum við hluti af kirkjunni. Og það sem meira er við erum öll mikilvæg kirkjunni. Hvert og eitt okkar hefur sitt hlutverk. Hvert er mitt hlutverk? Það getur verið stórt eða smátt, en það er alltaf mikilvægt. Við eigum ekki möguleika á að vita hversu mikilvægt hlutverkið okkar er. Við höfum áhrif á svo margt fólk á lífsleiðinni og það sem við segjum og gerum snertir ótrúlega marga. Börnin sem koma í hverri viku að hitta ykkur og hlusta á það sem þið hafið að segja eiga eftir að verða fullorðnir einstaklingar. Og það sem þið segið í dag getur haft ótrúlega mikil áhrif á hvernig þau haga sér þegar þau stækka. Í dag getið þið haft það mikil áhrif á einn einstakling sem á kannski eftir að gera eitthvað stórkostlegt í kirkjunni og ef þið væruð ekki að sinna ykkar hlutverki myndi sá einstaklingur kannski aldrei fá tækifæri til að kynnast kirkjunni og sinna sínu hlutverki. Hver einstaklingur er mikilvægur og hefur hlutverk.

Dæmi um hugleiðingu Inngangur Fá tvo sjálfboðaliða í eplakappát þar sem eplin hanga í bandi og keppendur keppast um að vera fyrstir að borða eplið (eða hluta af eplinu) án þess að nota hendurnar. Sniðug leið er að ákveða tíma í upphafi, t.d. 2 mínútur og sá vinnur sem nær að borða meira af eplinu á þeim tíma.

Því að eins og líkaminn er einn og hefur marga limi en allir limir líkamans, þótt margir séu, eru einn líkami, þannig er og Kristur. Í einum anda vorum við öll skírð til að vera einn líkami, hvort sem við erum Gyðingar eða Grikkir, þrælar eða frjálsir, og öll fengum við einn anda að drekka. Því að líkaminn er ekki einn limur heldur margir. Ef fóturinn segði: „Fyrst ég er ekki hönd þá heyri ég ekki líkamanum til,“ þá er hann ekki fyrir það líkamanum óháður. Og ef eyrað segði: „Fyrst ég er ekki auga heyri ég ekki líkamanum til,“ þá er það ekki þar fyrir líkamanum óháð. Ef allur líkaminn væri auga, hvar væri þá heyrnin? Ef hann væri allur heyrn, hvar væri þá ilmanin? En nú hefur Guð sett hvern einstakan lim á líkamann eins og honum þóknaðist. Ef allir limirnir væru einn limur hvar væri þá líkaminn? En nú eru limirnir margir en líkaminn einn. Augað getur ekki sagt við höndina: „Ég þarfnast þín ekki!“ né heldur höfuðið við fæturna: „Ég þarfnast ykkar ekki!“ Nei, miklu fremur eru þeir limir á líkamanum nauðsynlegir sem virðast vera í veikbyggðara lagi.

Hugleiðing Það getur verið mjög erfitt að geta ekki notað ákveðna hluta af líkama sínum. Til dæmis sáuð þið að það var mjög erfitt fyrir krakkana hérna áðan að bíta í eplið án þess að nota hendurnar. Í vetur höfum við verið að segja ykkur frá ýmsum hlutum sem tengjast líkamanum okkar, hvernig við förum með hann og hvernig við getum notað hann. Og áður en við förum út í sumarið langar mig að segja ykkur svolítið merkilegt sem Páll postuli sagði um líkamann. Vitið þið hver Páll postuli var? Hann var einn þeirra fyrstu sem boðaði trú á Jesú Krist eftir upprisuna, og í einu bréfinu sem hann skrifaði til fólksins sem bjó í Korinthu (þið getið lesið þetta bréf í Biblíunni ef þið viljið) sagði hann að Kristur væri eins og líkami. Þegar við erum skírð verðum við hluti af líkama Krists og það er mikilvægt að við gleymum því ekki. Og þegar við tökum þá ákvörðun að fermast, erum við um leið að taka þá ákvörðun að halda áfram að vera hluti af líkama Krists. Og nú ætla ég að útskýra aðeins betur hvað ég meina með líkama Krists. Af því að Jesús gengur ekki lengur um hérna á jörðinni eins og hann gerði fyrir 2000 árum síðan þá getur hann ekki staðið fyrir framan hóp af fólki og talað við það, gefið því að borða, læknað það eða huggað. En hann biður okkur sem erum kristin að hjálpa sér og í gegnum okkur og það sem

Og þeim sem okkur virðast vera í óvirðulegra lagi á líkamanum, þeim veitum við því meiri sæmd, og þeim sem við blygðumst okkar fyrir sýnum við því meiri blygðunarsemi. Þess þarfnast hinir ásjáanlegu limir okkar ekki. En Guð setti líkamann svo saman að hann gaf þeim sem síðri var því meiri sæmd til þess að ekki yrði ágreiningur í líkamanum heldur skyldu limirnir bera sameiginlega umhyggju hver fyrir öðrum. Og hvort heldur einn limur þjáist, þá þjást allir limirnir með honum eða einn limur er í hávegum hafður samgleðjast allir limirnir honum. Þið eruð líkami Krists og limir hans hvert um sig.

við gerum, getur hann hjálpað fullt af fólki um allan heim. Hann hjálpar okkur að hjálpa öðrum. Og þá er mikilvægt að við hlustum á hann og gerum eins og hann segir. Hann hefur verkefni fyrir okkur öll. Mörg og mismunandi verkefni. Það þurfa ekki allir að verða prestar til að starfa fyrir Guð. Sumir velja að verða prestar eða læknar eða trúboðar til að starfa fyrir Guð en það eru margar aðrar leiðir. Hlutverkið okkar í líkama Krists þarf ekki endilega að tengjast vinnunni okkar heldur tengist það okkur sjálfum sem persónum. Kannski er hlutverkið ykkar að hjálpa öðrum krökkum sem lenda í einelti. Eða kannski er það hlutverk ykkar að hjálpa þeim sem eiga hvergi heima. Kannski að tala við vini ykkar þegar þeim líður illa og hjálpa þeim með þeirra vandamál. Hlutverkin geta verið svo mörg og mismunandi og sumir uppfylla kannski hlutverkin sín án þess að taka eftir því á meðan aðrir einbeita sér að því alla ævi. En það er mikilvægt fyrir okkur að vita að hvernig sem við erum og hvað sem við gerum þá erum við hluti af líkama Krists og hver og einn einasti einstaklingur er mikilvægur.

Lokaorð Vitið þið hvað margir telja að sé óþarfasti hluti mannslíkamans? Tærnar. En vitið þið hvað gerist ef við missum tærnar? Við getum ekki gengið og dettum á hausinn. Tærnar hjálpa okkur nefnilega að halda 57

jafnvægi. Ef ykkur finnst stundum eins og þið getið ekki verið mikilvægir einstaklingar í heiminum og á líkama Krists, jafnvel ef ykkur finnst öðrum finnast það, þá skuluð þið bara líta á ykkur sem tær. Þó fáir taki eftir því hvað þið eruð að gera, þá gæti allt hrunið ef þið hverfið á brott og fyrr en síðar áttar fólk sig á því hvað hver og ein manneskja er mikilvæg.

Bæn Kæri Jesús, hjálpaðu mér að gleyma ekki að ég er hluti af líkama þínum. Hjálpaðu mér að finna mitt hlutverk á líkama þínum og hjálpaðu mér að sinna því vel. Í Jesú nafni, amen.

Leikrit – Dvergurinn að borða/mála sig Tvo leikara þarf í þetta leikrit en þeir leika bara eina manneskju. Leikararanir koma sér fyrir við dúkað borð (svo ekki sést í fætur þeirra). Annar stendur fyrir aftan hinn og teygir hendur sínar fram fyrir hinn og leikur einungis hendur dvergsins. Sá sem stendur fyrir framn er dvergurinn og geymir hendur sínar í skóm þannig að frá áhorfendum séð lítur dvergurinn út fyrir að standa á borðinu. Aðstoðarmaður kemur síðan með disk af súrmjólk eða snyrtitösku og dvergurinn byrjar nú að borða/mála sig, sem er að sjálfsögðu afskaplega erfitt (og sóðalegt) þar sem hendurnar sjá ekki hvað þær eru að gera.

Leikir Boðhlaup blindingjans Merkið ákveðna leið um fundarstaðinn. Merkið líka fjórar stöðvar á leiðinni, upphaf, stöð 1, stöð 2 og enda. Skiptið nú í lið, þrír og þrír saman í liði. Bindi fyrir augun á einum í hverju liði og liðin leggja af stað öll í einu eða eitt og eitt (þá er tími tekinn á hverju liði). Markmiðið er að vera fyrsta liðið sem kemur í mark, en skipt er um blindingja á hverri stöð. Blindinginn er sá sem þarf að „hlaupa“ hinir mega ekki snerta hann en bara segja honum með orðum hvert hann á að fara, hvenær hann á að beygja og svo framvegis.

Hvers kyns samvinnuleikir, leikir sem krefjast þess að ekki megi nota ákveðinn líkamshluta eru tilvaldir fyrir þennan fund.

Bangsasagan Bangsasagan er leikur sem allir hafa gaman af. Fimm stólum er raðað upp í beina línu fyrir framan áhorfendur og svo eru valdir sjálfboðaliðar til að leika í sögunni. „Leikararnir“ fá sér sæti frá hægri til vinstri eftir þessari röð: Bangsastrákur, bangsamamma, bangsa-allt-annað, bangsapabbi,

bangsastelpa. Mikilvægt er að velja skemmtilegan einstakling með gott sjálfstraust í miðjuna, best er að fá einhvern leiðtogann í þetta hlutverk, því þessi einstaklingur vinnur mestu vinnuna. Nú er hverjum fyrir sig falið eitthvert verkefni sem þeir eiga að framkvæma alltaf þegar minnst er á þá í sögunni. T.d. á bangsastrákurinn altaf að standa á fætur hlaupa á ákveðinn stað og hoppa fimm sinnum á öðrum fæti. Bangsastelpan gæti fengið úthlutað öðrum stað þar sem hún á að framkvæma sama verkefni. Bangsamamma og bangsapabbi gætu átt að hlaupa hringinn í kring um stólana þegar minnst er á þau (mamma til hægri og pabbi til vinstri). Hlutverkin þarf að skipuleggja miðað við svæðið sem þið hafið. Miðjuleikmaðurinn „bangsa-alltannað“ leikur öll önnur hlutverk í sögunni sem byrja á bangsa-. T.d. bangsakanína, bangsahundur, bangsatré eða hvað sem ykkur dettur í hug. Þegar minnst er á bangsa-eitthvað-annað á miðjuleikmaðurinn að klifra upp á stól og kalla jibbí. Þetta verður allt hin mesta óreiða og ákaflega skemmtilegt. Lítið mál er að semja skemmtilega og fyndna sögu um bangsafjölskylduna og fyndið að tengja inn í hverfið ykkar, skólann og jafnvel einhverja leiðtoga. Munið bara að hafa bangsa-, nægilega oft og með stuttu millibili.