De Tweede Wereldoorlog

Geheel onvoorzien heeft Malden tijdens WO II toch een belangrijke strategische rol gespeeld, zowel bij het begin van de oorlog in 1940 als tijdens het verloop van de Operatie Market Garden in september 1944. Tijdens de uitvoering van de Operatie Market Garden in onze regio ging het vooral om het behoud van de vier belangrijkste bruggen over het Maas- Waalkanaal en dan tevens gericht op het behoud van de brug van Grave over de Maas met het uiteindelijke doel om een snelle toegang te krijgen tot de Waalbrug van Nijmegen en vervolgens tot de brug bij Arnhem.

Juist doordat de bruggen bij Malden, Hatert en de door de Amerikanen zogenoemde “Honinghutje brug” grondig onklaar waren gemaakt door de Duitsers konden de grondtroepen niets anders dan een grote omweg maken langs de versmalde wegen van onze kerkdorpen naar de enige overgebleven “oversteek” over het Maas-Waalkanaal, de houten hefbrug bij Heumen en Malden. Hierdoor ontstond een belangrijk en militair gezien strategisch tijdsverlies bij de verovering van de Waalbrug, waardoor in combinatie met een aantal andere factoren de brug bij Arnhem uiteindelijk inderdaad “een brug” te ver bleek te zijn.

Door deze omweg kwam de rol van Malden na 1940 wederom prominent in beeld bij de doorgang door het dorp op 19 september 1944.

Hefbrug

In 1927 werd de hefbrug, bij de Opening van het MaasWaalkanaal, in gebruik genomen. Jan van Haren werd de eerste sluis- en tevens brugwachter, daarnaast werd Gerrit Jan ten Have de eerste brugknecht. Deze brug kent een rijke historie. In 1940 werden door verraad de ontstekingskabels doorgesneden. Ondanks hevige beschietingen van het pantsergeschut bleef de brug overeind. In 1944 was de brug van cruciaal belang. Zij was de enige overgebleven nog bruikbare brug voor de corridor naar de Rijn tussen Eindhoven en Arnhem in 1944/45. Jan van Haren 1882-1947 was brugwachter van december 1927 tot augustus 1945.

Van ‘t Hullenaar

Onthulling Prins Bernhardboom door Burgemeester van ’t Hullenaar.

Ter gelegenheid van de verjaardag van Prins Bernard op 29 juni 1939, hield het 1e Bataljon van het 26e Regiment Infanterie der Grenstroepen een parade waaraan alle eenheden deelnamen en plantte de bataljons-commandant majoor Weber in Malden een Prins Bernardboom.

De Raadhuisstraat loopt van links naar de richting van de Rijksweg. Op de achtergrond is rechts het voormalige klooster Jeruzalem te zien, het dak van het oude Gemeentehuis steekt nog net boven de bomen uit.

Prins

Bernhardboom met hekwerk

Het monument met de Prins Bernardboom staat ook na ruim 80 jaar nog in volle glorie in het centrum van Malden.

De brug heeft een prominente rol gespeeld in de Tweede Wereldoorlog en hier zijn ook zware gevechten rond de sluis en de brug geleverd. Bij de aanleg van de sluis werd ook een hefbrug gelegd. Geen enkele andere brug is tweemaal inzet geweest, namelijk in 1940 en 1944, van zware gevechten.

Tanks

De Engelse tank staat geparkeerd op 19 september 1944 langs de Rijksweg te Malden. Iemand heeft de naam van Malden en de datum op de tank geschreven. Veel tanks werden beschreven met leuzen, familienamen of plaatsen waar men doorgetrokken was. De tanks diende zo als communicatiemiddel.

Neergestort vliegtuig

Op 25 september 1944 is in de Dorpssteeg, nu Groesbeekseweg, te Malden een Spitfire IX van no. 441 (Canadian) Squadron no. 125 Wing neergestort. De 21-jarige MC Millan kwam bij de crash om het leven en ligt begraven op de Mook War Cemetery.

Krijgsgevangenen

Krijgsgevangenen worden over de Rijksweg weggevoerd.

Noodhospitaal De verpleging van het noodhospitaal gevestigd in het klooster Jeruzalem tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Engelse soldaten voor de St. Jozefschool in 1944, waar zij ingekwartierd waren in de winter van 1944/45.

Dinsdagmorgen 19-09-44 trok de Guards Armoured Division van het 30ste Britse legerkorps met tanks over de sluisbrug naar hotel Sionshof om de bruggen over de Waal te veroveren. Malden werd op die dag bevrijd. Op de tweede rij is generaal Montgomery te zien tussen de militairen.

Fam. Geurts

Deze pantserwagen staat voor de boerderij van Piet Geurts aan de Rijksweg tegenover de oude kerk. Op de foto staan de vier dames Geurts met twee Engelse soldaten. Het zijn van links naar rechts Riet Geurts, Gerda Geurts, Truus Geurts en Nel Geurts. De foto is gemaakt in september 1944.

Tijdelijke begraafplaats Heumense Molenhoek

Er zijn veel Amerikanen gesneuveld die begraven werden op een noodkerkhof in de Heumense Molenhoek achter de Brouwerij.

Naamborden

Rijksweg met naamborden. De soldaten bewaken de Rijksweg, zie borden die verwijzen naar verschillende richtingen.

Petra Thijssen, Jos van Haren en burgemeester P. Mengde

Op donderdag 17 september 2015 om 14.00 uur is bij de keersluis aan de Oosterkanaaldijk te Malden een informatiebord onthuld door Petra Thijssen van de Stichting Heemkunde Malden, Jos van Haren en burgemeester P. Mengde over de roerige geschiedenis van de hefbrug en het Maas-Waalkanaal. Precies 71 jaar geleden was de hefbrug over de sluis een van de bruggen die ingenomen moest worden in de Operatie Market Garden. Dit sluiscomplex heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in de Tweede Wereldoorlog. Tot de sloop in de jaren 90 van de vorige eeuw was de hefbrug een vitale schakel voor Malden en Heumen en nog steeds leeft de historie van deze belangrijke plaats voort.

Jos van Haren is de zoon van de sluiswachter en woonde tijdens de Tweede Wereldoorlog in de dienstwoning van Rijkswaterstaat op het sluisterrein bij de Sluisbrug in Heumen. Bij de inval van de Duitsers was hij 13 jaar oud. Hij heeft de gevechten om de brug op 10 mei 1940 en op 17 september 1944 persoonlijk meegemaakt.

Engelse tanks Engelse tanks op de Rijksweg in 1944. Het 30ste legerkorps van het Tweede Engelse Leger trok in het kader van de Operatie Market Garden op dinsdagmorgen 19 september door Malden op weg naar Nijmegen. De foto is genomen op het kruispunt van de Sluisweg en de Rijksweg, de tank draait links de Rijksweg op. Gerrit Theunissen (links) en Theo Theunissen volgen dit met aandacht.

Tekstbord

Sluis Heumen

Deur naar de Maas