MAGAZINE • นิตยสารเบโด สํานักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องคการมหาชน) FUTURE OF THE ORIGIN ISSN 2351-0269 WWW.BEDO.OR.TH ฉบับที่ 6 ปที่ 9 กันยายน 2566 BIO TOURISM เที่ยวบานรวมไทย รวมหลายความสนุก INTERVIEW ศุภสิทธ จําปาวงษ เบื้องหลังความสําเร็จ ทองเที่ยวชีวภาพ BIO TOURISM COMMUNITY BIO TOURISM 15 ชุมชนทองเที่ยวชีวภาพ ทองเที่ยวชีวภาพ รักษธรรมชาติ BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 1 21/9/2566 BE 10:56
ชวยในการดึงดูดนักทองเที่ยวใหอยากเขามาสัมผัสกับสิ่งเหลานี้ โดยผสานเขากับบริบทของชุมชนในเรื่องของความหลากหลาย
การทองเที่ยวชีวภาพนับเปนเครื่องมือการตลาดที่ถือวาเปน Outside in คือการสรางหรือสื่อสารความนาสนใจของพื้นที่
ใหนักทองเที่ยวไดสนุกไปกับการเรียนรูสิ่งใหม
ที่มาจากการนำความหลากหลายทางชีวภาพภายใน
บรรณาธิการ : สุวรรณา เตียรถสุวรรณ ที่ปรึกษา : ดร.ธนิต ชังถาวร จัดทําโดย : สํานักงานพัฒนา เศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องคการมหาชน) ศูนยราชการเฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ อาคารรัฐประศาสนภักดี ชั้น 9 เลขที่ 120 หมูที่ 3 ถนนแจงวัฒนะ แขวงทุงสองหอง เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ 10210 โทร. 0 2141 7800 แฟกซ 0 2143 9202 เว็บไซต www.bedo.or.th เฟสบุค www.facebook/ BedoThailand ผลิตโดย : บริษัท บอสฟอรัส จํากัด 61/1 ซอยลาดพราว 101 ซอย 44 หมูบานเสรี แขวงคลองจั่น เขตบางกะป กรุงเทพฯ 10240 โทร. 081 647 3163 Email amybosphorus@gmail.com สุวรรณา เตียรถสุวรรณ ผูอํานวยการ สพภ. EDITOR’S TALK BEDO ทำการเปดตัวการทองเที่ยวแนวใหมที่เรียกวา การทองเที่ยวชีวภาพ หรือ Bio Tourism ดวยการใชแนวคิดนำชุมชน ในทองถิ่นที่อยูหางไกล แตมีตนทุนทางธรรมชาติเปนของตัวเอง วิวทิวทัศนที่สวยงาม มีสัตวและพันธุพืชหายากเปนจุดขาย
ทางชีวภาพ ภูมิปญญาทองถิ่น มาสรางใหเกิดคุณคา สรางอาชีพ สรางรายไดและนำไปสูการอนุรักษตามหลักการของ BEDO Concept
ชุมชนและดึงดูดใหคนภายนอกเขามาทำความรูจัก เที่ยวชมสถานที่ซึ่งอาจหมายถึง สถานที่ที่เปนธรรมชาติ เชน ปา เขา น้ำตก ฯลฯ สิ่งปลูกสราง และโบราณสถาน มาเรียนรูวิถีชุมชนซึ่งมีบริการที่พักแบบโฮมสเตย ใหนักทองเที่ยวไดลิ้มลองอาหาร พื้นบานที่หารับประทานไดเฉพาะถิ่น ความสนุกที่เรียกมิตรภาพและรอยยิ้มเกิดจากการที่ชุมชนอาจจัดใหมีกิจกรรมตาง
ไดเลือกชมสินคาและบริการ
ชุมชนไปพัฒนาและตอยอด BEDO อยากจะเปนสวนหนึ่งที่ทำใหการทองเที่ยวชีวภาพเปนหนึ่งในจุดหมายปลายทางของนักเดินทาง BEDO MAGAZINE 2 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 2 21/9/2566 BE 10:56
ๆ
ๆ
BIO TOURISM 04 เที่ยวบานรวมไทย รวมหลายความสนุก INTERVIEW 06 ศุภสิทธ จําปาวงษ เบื้องหลังความสําเร็จ ทองเที่ยวชีวภาพ B&B CHECK 10 ประเมิน ลด ชดเชย และเปลี่ยนแปลง... เพื่อขับเคลื่อนธุรกิจสูความยั่งยืน COMMUNITY BIO TOURISM 12 15 ชุมชนทองเที่ยวชีวภาพ BULLETIN 15 CONTENT BEDO MAGAZINE ฉบับที่ 6 ปที่ 9 กันยายน 2566 06 04 10 12 BEDO MAGAZINE 3 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 3 21/9/2566 BE 10:56
กวนเพื่อนสาวเอยปากชวนเราไปเที่ยวแนวชีวภาพ ไอเราก็ งงแลวหนึ่ง วาทองเที่ยวเชิงชีวภาพมันเปนแบบไหนกันหนอ เพื่อนก็อธิบายใหฟงแบบกระชับวา
นั้น ๆ วาเขาปลูกอะไรกัน มีพืชตัวไหนที่โดดเดนและเปน เอกลักษณ มีสัตวแบบไหนอยูในพื้นที่ โดยมีคนในชุมชนเขามา มีสวนรวมเปนสีสัน ทําใหการเที่ยวมีชีวิต มีมิตรภาพที่เปยม
และเปนแหลงทองเที่ยวที่มีนักทองเที่ยวตางชาติ แวะเวียนมาสัมผัสกับวิถีการทองเที่ยวมากรองลงมาจากการ เที่ยวทะเล
BIO TOURISM วิจิตรา ศิริเธียรไชย ปวีณ สมบูรณ
ก็เหมือนกับการ ทองเที่ยวธรรมชาติทั่วไปนั่นแหละ ที่เรา ๆ ไปเที่ยวทะเล เที่ยว ภูเขา อยางที่เคยชิน เพียงแตวาการทองเที่ยวชีวภาพนี้ เปนการเขาไปสัมผัสกับทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยูในพื้นที่
ไปดวยรอยยิ้มและเสียงหัวเราะจนกลายเปนหนึ่งใน ความทรงจําดี ๆ ที่นาจดจํา เที่ยวบานรวมไทย รวมหลายความสนุก จุดหมายที่เราจะไปกันก็คือ บานรวมไทย กุยบุรี ประจวบคีรีขันธ สถานที่ที่เคยเปนพื้นที่สีแดง แตวันนี้ไดเปลี่ยนเปนพื้นที่สีเขียว เต็มอิ่มไปดวยธรรมชาติ สัตวปา และทรัพยากรความหลากหลาย ทางธรรมชาติ
BEDO MAGAZINE 4 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 4 21/9/2566 BE 10:56
รถของทีมที่เรานั่งแลนไปไดสักพักก็ตองหยุดจอดเพราะภาพที่เห็น
ไปดวยสาระความรู
แตสิ่งที่นาทึ่งคือเราไดซื้อเสื้อมัดยอมที่ใชสีธรรมชาติ มาจาก “ขี้ชาง” ของหางายในทองถิ่นที่ไมคิดวาจะทำประโยชน
ไดขนาดนี้
เนิ่นนาน
รัชกาลที่
เราตองออกจากพื้นที่ไมเกินเวลา 18.00 น. วันนั้นเราพบรถของ บรรดานักทองเที่ยวตางชาติมากมายหลายคัน ซึ่งสวนใหญเปน กลุมหลักที่ทำใหพื้นที่แหงนี้ครึกครื้น จากการสอบถามในหนึ่งวัน มีรถนักทองเที่ยวมากสุดถึง 50 คันเลยทีเดียว สามารถสรางรายได ใหกับคนในชุมชน
ตอยอดไปถึงการบริการโฮมสเตยในราคา มิตรภาพ นอนคางสักคืนตื่นมาสัมผัสกับวิถีชุมชนกอนจะกลับไป ดวยความทรงจำมากมาย
สวนเดอะแกงคของเราก็ขับรถเขาเมืองไปนอนพักที่หัวหินซึ่ง เปนระยะทางไมไกลมาก ไดเลนน้ำทะเลกอนกลับ
ทริปนี้เลยจัด
ตองยอมรับวา อุทยานแหงชาติกุยบุรี เปนสิ่งดึงดูดสำคัญใหนัก ทองเที่ยวที่ชอบแนวผจญภัยในปา สองสัตว ชื่นชมความอุดม สมบูรณของปา เดินทางมาที่บานรวมไทย แตทำอยางไรที่จะชวย เพิ่มอรรถรสของการทองเที่ยวใหดูนาสนุกและมีชีวิตมากขึ้น
สามารถสรางเศรษฐกิจ เกิดเปนรายไดใหกับคนในชุมชน โดยจัดเปนกิจกรรมเวิรคชอปที่ สรางเรื่องราวในหนึ่งวันของการทองเที่ยวนั้นใหมีความสนุกเสริม
ขางหนานั้นคือ ชางโขลงใหญที่กำลังพาครอบครัวเดินลัดเลาะชายปา มายังฝงถนน เพื่อความปลอดภัยเราควรทิ้งระยะหางมองดู อยูไกล ๆ ดวยความตื่นเตน ที่แอบกลัวอยูนิด ๆ วานองชางจะเดิน ดุม ๆ มาทำความรูจักกับเราอยางใกลชิดเหรือไม จนแนใจวานอง ๆ ไดพาครอบครัวเดินลับตาไปแลว รถจึงวิ่งตอ ตลอดทางสายตา ก็คอยสอดสองดูวาจะเห็นกระทิงบางหรือไม แลวก็เจอจัง ๆ การไดเห็นกระทิงแบบระยะใกล ทำใหเรารูวานองตัวใหญมาก ๆ ตัวดำเมื่อมดูนาเกรงขาม แตสิ่งที่หวังคือการไดเห็นกระทิงแบบเปนฝูง เมื่อผานจุดที่เรียกวา โปงสลัดไดไปยังพุยายสาย เราก็เจอกับฝูง กระทิงเขาจริง ๆ บอกตามตรงวา ตื่นเตนมาก โดยเฉพาะเด็ก ๆ ที่รวมแกงค เปนหนึ่งในประสบการณการทองเที่ยวเชิงธรรมชาติ ที่คุณไมควรพลาด ถาโชคดีกวานั้นคุณอาจจะไดเห็น วัวแดง กวางปา เกง สมเสร็จ เลียงผา ฯลฯ เราเลยไดลงมือทำกระดาษสาจากใบสับปะรด พืชทองถิ่นที่ปลูกกัน มากในชุมชนกุยบุรี ไดไปดูวิธีการทำชาจากใบหมอน หนึ่งในพืช เศรษฐกิจสำคัญ ที่ลิ้มชิมรสแลวรูสึกวาเปนหนึ่งในของดีที่ตองซื้อ เปนของฝาก
ปาสงวนแหงชาติกุยบุรี
สัตวปาไดอยูในที่อุดมสมบูรณและปลอดภัย กิจกรรมสุดทายเริ่มขึ้นตั้งแตเวลา 14.00 น. ซึ่งเปนเวลาเปดให เขาชมอุทยาน โดยการเหมารถกระบะที่ดานทายมีมานั่งบรรทุก ไดคันละไมเกิน 10 คน รถหนึ่งคันจะมีมัคคุเทศกคอยใหความรู
ชาว บานเลาวา สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องคการ มหาชน) หรือที่ชาวบานเขาเรียกกันวา BEDO ไดเขามาขวย สงเสริมใหชุมชนไดมีสวนรวม ไดนำความหลากหลายทางชีวภาพ มาพัฒนาตอยอดเปนผลิตภัณฑและบริการ การทองเที่ยวชุมชน
เพราะคนกุยบุรีกับชางมีความสัมพันธแนบแนนกันมา
คนกับชางขัดแยงจนวันหนึ่งไดรับการแกไขปญหาโดย
9 มีพระราชดำริใหดำเนินการอนุรักษและพื้นฟูสภาพ
ทำใหปญหาชางรุกรานคนหมดไป
และคำแนะนำเกี่ยวกับการสองสัตวอยางปลอดภัย โดยจายตอคัน ที่ราคา 850 บาท นอกจากจะเปนรายไดใหคนในชุมชนไดทำ อาชีพขับรถ ไดทำอาชีพมัคคุเทศกบางคนก็เปนเยาวชนที่มาหา รายไดเสริมแตจะตองผานการอบรมจากทางอุทยานกอนเทานั้น รายไดสวนหนึ่งยังแบงปนเพื่อเปนการดูแลสูอุทยานและชมรม
ระยะทางจากจุดเริ่มไปจนจุดสิ้นสุดเสนทางประมาณ 3.5 กิโลเมตร
แบบฉบับตัวเอง ชอป ชิม แชะ จนทำใหรูสึกวาทำไมเวลาสองวัน หนึ่งคืนมันถึงสั้นจัง BEDO MAGAZINE 5 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 5 21/9/2566 BE 10:57
วาคุม ไดทำความรูจักกับการทองเที่ยวชีวภาพและยังไดสนุกใน
วิจิตรา ศิริเธียรไชย ปวีณ สมบูรณ INTERVIEW ศุภสิทธ จําปาวงษ เบื้องหลังความสําเร็จ ทองเที่ยวชีวภาพ Bio Tourism คือการทองเที่ยวทางเลือกรูปแบบหนึ่ง หมายถึง การทองเที่ยวที่อาศัยความหลากหลายทางชีวภาพเปนฐาน ทรัพยากรทางการทองเที่ยว ซึ่งความหลากหลายที่วานั้น ครอบคลุมตั้งแตปาไม พันธุพืช พันธุสัตว แหลงนํ้า ธรณี สัณฐาน ระบบนิเวศ ตลอดจนวิถีชีวิตของผูคนที่เต็มไปดวย ภูมิปญญาและอัตลักษณทองถิ่น BEDO MAGAZINE 6 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 6 21/9/2566 BE 10:57
ๆ ที่เขารวมดวย
ชวย
เบโดเองเปนหนวยงานเล็ก มีโครงสรางอยูที่ 50 กวาคน โดย ความคิดเห็นสวนตัวของผมเอง วิธีการทำงานโดยหนวยงานเล็ก ผมมองแบบสูตรปุย N คือ Networking เรื่องของเครือขาย ชุมชน เปนหนึ่งในเครือขาย สถาบันการศึกษาก็เปนเครือขาย เราตองนำ ศักยภาพของแตละเครือขายเขามาชวยกัน
โดย การนำชุมชนตางถิ่นมาเรียนรู ถอดบทเรียนการเปนเจาบานที่ดี จุดเดนของบานรวมไทย ที่นี่โดดเดนเรื่องทรัพยากรชีวภาพคือการปลูกสับปะรด และ ใบหมอน โดยเบโดเองก็มาใหองคความรูในเรื่องของการนำใบสับปะรด ซึ่งไมไดใชงานอะไร แทนที่จะทิ้งเปนขยะ เราก็นำมาทำเปน กระดาษสาจากใบสับปะรด จัดเปนเวิรคชอปเพื่อใหนักทองเที่ยว มีกิจกรรมทำนอกเหนือจากการมาชมสัตวปา และยังมีเรื่องการ ทำชาจากใบหมอน คนสวนใหญไมคอยรูวาที่นี่ปลูกหมอนเยอะ มาก เบโดก็เขาชวยสงเสริมในเรื่องของการทำชาจากใบหมอน
ดูแลเรื่องแพคเกจจิ้ง ดูชองทางการตลาด การออกงานขายสินคา การจัดกิจกรรมเพื่อเปนการสรางการรับรู เริ่มขึ้นตั้งแตป พ.ศ.2560 เราเริ่มดำเนินงานจัดงานคลายงาน ประจำป เพื่อใหเกิดการรับรู ประชาสัมพันธพื้นที่ เนื่องจากพื้นที่ เปนที่กวางเราก็จัดในธีม คอนเซ็ปต คาวบอย ไนท โดยตั้งชื่องาน วา “นั่งฟอน นอนเตนท จิบชา ทาลมหนาว” จัดในชวงฤดูหนาว ที่อากาศคอนขางเย็น จัดใหมีดนตรี ขายเครื่องดื่ม-อาหาร และ ผลิตภัณฑของชุมชน ก็ไดรับการตอบรับเปนอยางดี มีคนมารวมงาน มากมาย นโยบายของเบโดจะใหการสนับสนุนชุมชนละ 3 ป ปแรกก็จะใหเยอะหนอย พอปที่สองที่สามก็จะลดหลั่นลงไป
ชุมชนจะสามารถจัดการทุกอยางไดดวยตัวเอง สรางความ เขมแข็งไดดวยตัวเอง วิธีการคัดสรรชุมชนเขารวมโครงการ มีดวยกัน 2 ทางคือ 1. เราไปในพื้นที่ชุมชนและมองเห็นถึงความ โดดเดนของทรัพยากร เชน กลวยไมฟามุย บานปงไคร และเขามี หนวยงานอื่น ๆ เขาไปชวยในเรื่องของการเพาะ ขยายพันธุ และเราก็ตองดูบริบทอื่น ๆ รวมดวย เชน มีการโหนสลิง Zipline เปนจุดขาย เดินปาเพื่อไปดูตนจำปยักษที่มีขนาดใหญมาก เราก็ นำเหลานี้มาสรางเสนทางทองเที่ยว 2. เชิญชวนชุมชนที่สนใจให
คุณสมบัติวามีคุณสมบัติเพียงพอหรือไม ถาผานตรงจุดนี้ก็ตองมี การเตรียมความพรอม ราว ๆ 2 ป โดยใหชุมชนนั้น ๆ เขารวม ดูงานการทำงานของชุมชนที่พรอมแลว ในฐานะนักทองเที่ยว ทานหนึ่ง แลวนำสิ่งที่เห็นไปปรับใชกับชุมชนของตน จํานวนชุมชนที่เขารวมโครงการ ทองเที่ยวชีวภาพกับทางเบโด เรามีชุมชนทั้งหมดในลิสต 34 ชุมชน ที่เราดำเนินการและจัดงาน ไปใหแลวมีทั้งหมด 15 ชุมชน ใน 15 ชุมชนมีอยู 6 ชุมชนที่เรา ดำเนินการไปครบแลว 3 ป ไดแก กุยบุรี ประจวบคีรีขันธ, เลย วังไสย เลย, ลุมสุม กาญจนบุรี, วันยาว จันทบุรี, ปงไคร เชียงใหม และโหนดนาเล สงขลา เราอยากชูคําวา ทองเที่ยวชีวภาพ ใหเปนคําที่แพรหลาย แตเมื่อมีคําวา ชีวภาพเขามาก็เลยตองเกิดการอธิบาย ใหเขาใจงาย ๆ ก็คือการทองเที่ยว ตามสภาพนั่นแหละ แตอยูในบริบท ของความหลากหลายทางชีวภาพ ที่มีอยูในพื้นที่ ไมวาจะเปนพืชหรือสัตว BEDO MAGAZINE 8 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 8 21/9/2566 BE 10:57
P คือ Participation การมีสวนรวม K คือ Knowledge การเติมเต็มองคความรู
เนื่องจากมีหนวยงานอื่น
และตัวชุมชนเองก็พอ จะดูแลตัวเองไดบางแลว พอเลยสามปไปแลวเราก็คาดหวังวา
สมัครเขารวมโครงการ ทองเที่ยวชีวภาพแลวเราก็จะพิจารณา
เมื่อผนวกกับการมีวิวทิวทัศนที่สวยงามในพื้นที่ เราก็มองวานาจะเปนอีกรูปแบบหนึ่งที่ควรเขาไปสงเสริมใหชุมชน มีเศรษฐกิจ เพราะจะทำใหเกิดการอนุรักษไดก็จะตองเกิดรายได กอนนะ เราก็เลยมองวา แทนที่เราจะเอาของออกไปขายขางนอก เราเปลี่ยนเปนการนำคนเขามาในชุมชนดีกวาหรือไม ซึ่งไมเพียง แตชุมชนที่เราใหการสนับสนุนเทานั้นนะ
รายไดยังกระจายไปสู ชุมชนทั่วไป
การทองเที่ยวชีวภาพ ตองสรางมาตรฐานวาการทองเที่ยวชีวภาพ
ก็จะนำไปติดตามตนไมที่เรียกกันวา ปลอยปา
เราก็ จะใหนักทองเที่ยวไดรวมเพาะกลวยไม เมื่อนักทองเที่ยวกลับเรา
กอน แตยังมีบริบทอื่น
โดยที่ชุมชนนั้น ๆ
ตอยอดผลิตภัณฑ ในสวนตัวผมใหคำจำกัดความการทองเที่ยว ชีวภาพที่ดีวาควรมีคุณสมบัติ
A-G
บางคนอาจ จะไมเคยนั่งรถอีแตก ไมเคยนั่งเรือหัวโทง F คือ Funny การมี กิจกรรมที่สรางความสนุกสนาน G คือ Gastronomy การได ลิ้มลองรสชาติอาหารแปลก ๆ เพราะอาหารจัดวาเปน Soft Power ไดดีทีเดียว ผมก็อยากใหทุกที่สรางจุดเดนในเรื่องนี้ BEDO MAGAZINE 9 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 9 21/9/2566 BE 10:57
เปาหมายของเบโดในเรื่องการทองเที่ยวชีวภาพ เราอยากชูคำวา ทองเที่ยวชีวภาพ ใหเปนคำที่แพรหลาย แตเมื่อ มีคำวา ชีวภาพ เขามาก็เลยตองเกิดการอธิบาย ใหเขาใจงาย ๆ ก็คือการทองเที่ยวตามสภาพนั่นแหละแตอยูในบริบทของความ หลากหลายทางชีวภาพที่มีอยูในพื้นที่ ไมวาจะเปนพืชหรือสัตว
ซึ่งแตละชุมชนก็มีความแตกตางกันใน ทรัพยากรที่มีอยู
น้ำดื่ม
ตองมีองคประกอบอะไรบาง เพื่อที่วาจะไดเปนโมเดลสำหรับคนที่ สนใจอยากจะเดินตามรอย แตหัวใจสำคัญที่ขาดไมไดคือ จะตอง เกิดการอนุรักษ อยางที่กุยบุรี ถามีเวลาเราก็อยากจะเชิญชวน
ถาไปดูกลวยไมฟามุย
แตถาเปนที่วันยาว ก็จะเปนเรื่องของการรวมปลูกปาชายเลน หรือชวยกันปลอยปูลง สูทะเล เพราะนักทองเที่ยวจะชื่นชอบการมีสวนรวม เบโดคาด หวังวาจะใหเกิดการทองเที่ยวแบบนี้ในอีกหลาย ๆ พื้นที่ แตก็มี ขอจำกัดอีกหลายอยางเชนกัน ไมวาจะเปนเรื่องของงบประมาณ บุคลากรที่จะเขาไปชวยสงเสริม การทองเที่ยวชีวภาพนับวา เปนตัวชี้วัดเศรษฐกิจไดหรือไม ไดแนนอน เพราะตัวชี้วัดของเราคือการเพิ่มขึ้นของรายไดใน ชุมชน มีรายไดจากการจำหนายสินคาและบริการ ที่พักโฮมเสตย ยานพาหนะ การทองเที่ยวชีวภาพไดเปนตัวชี้วัดในเรื่องของรายได ที่เพิ่มขึ้น ซึ่งตองไมนอยกวา 10 เปอรเซ็นต จริง ๆ แลวมันได มากกวานั้น มากกวา 20 เปอรเซ็นตขึ้นไป เกณฑในการคัดเลือกชุมชน เราจะเลือกชุมชนที่เปนเครือขายของเรากอน
ๆ ที่เชื่อมโยงใหเกิดเปนแหลงทองเที่ยวได
อีกมุมหนึ่งของการเกิดคำวาทองเที่ยวชีวภาพ เรามีการสงเสริม ใหชุมนนำความหลากหลายทางชีวภาพมาพัฒนาใหเกิดประโยชน เปนผลิตภัณฑหรือบริการ 2.กระบวนการมีสวนรวม 3.ตองมีผูนำ 4.จะตองมีนักทองเที่ยว จริง มันถึงจะทำใหกระบวนการทองเที่ยวอยูได 5.การสงเสริม ความรูในดานวิชาการไมวาจะเปนเรื่องของการเขาไปพัฒนา
ในเรื่องของการเดินทาง
การขายอาหาร
เปาหมายของเราคือตองทำใหเกิดความชัดเจนในกระบวนการ
นักทองเที่ยวชวยกันทำโปงสำหรับชาง
อาจจะเริ่มดวยการนำทรัพยากรชีวภาพมาพัฒนาเปนผลิตภัณฑ
ดวย หากวาชุมชนของเราเองไมเพียงพอเราก็จะมองชุมชนที่เปน เครื่อขายภายใตกรมปาไม หากเราตองการใหเกิดความสำเร็จ ใน เรื่องการทองเที่ยวชีวภาพ 1.ตองมีทุนธรรมชาติที่เปนอัตลักษณ
A คือ Activity กิจกรรมในการทองเที่ยวที่เชื่อมโยงกับบริบทพื้นที่ อาชีพและวิถีของชุมชน B คือ Basic พื้นฐานของชุมชนในเรื่อง ของการกิน การอยู หรือที่เรียกวาวิถีความเปน C คือ Community ชุมชนตองมีสวนรวม D คือ Deliverable value การมอบ คุณคาแกนักทองเที่ยว อาจจะเปนเรื่องอัธยาศัยไมตรีก็ได E คือ Experience ประสบการณที่ไดรับจากการทองเที่ยว
ประเมิน ลด ชดเชย และเปลี่ยนแปลง...
ปจจุบัน ภาคธุรกิจเล็งเห็นความสําคัญของการดําเนินงานตามกรอบงานดานความหลากหลายทาง
(Global Biodiversity Framework)
B&B CHECK
เพื่อขับเคลื่อนธุรกิจสูความยั่งยืน โดย. ดร.อุรัจฉวี อุณหเลขกะ และนายฉัตรชัย อินทันแกว สํานักพัฒนาและจัดการองคความรู
ชีวภาพของโลก
ที่มุงเนนใหเกิดความอุดมสมบูรณในระบบ นิเวศ การรักษาหรือเพิ่มประโยชนที่ไดรับจากธรรมชาติ การแบงปนผลประโยชน และการแกปญหา ชองวางทางการเงิน ซึ่งจะสงผลใหภาคธุรกิจที่ดําเนินงานสอดคลองกับกรอบงานดังกลาว มีขอ ไดเปรียบหลายประการ ไดแก 1) มีแนวปฏิบัติในการดําเนินงานเพื่อลดผลกระทบเชิงลบตอการลงทุน 2) มีนโยบายและกลยุทธดานความยั่งยืนที่คํานึงถึงการอนุรักษและใชประโยชนความหลากหลาย ทางชีวภาพเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการดําเนินธุรกิจ 3) เพิ่มโอกาสในการนํานวัตกรรมมาประยุกตใช 4) ประหยัดตนทุนจากการปรับปรุงประสิทธิภาพการดําเนินงาน และ 5) เพิ่มความโปรงใส ความนา เชื่อถือ ความรับผิดชอบในการดําเนินธุรกิจ และดึงดูดนักลงทุนที่ใหความสําคัญกับการอนุรักษ ความหลากหลายทางชีวภาพ BEDO MAGAZINE 10 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 10 21/9/2566 BE 10:57
สำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (องคการมหาชน) หรือ BEDO ไดประสานความรวมมือระหวาง Global Nature Fund (GNF) และมูลนิธิสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ (มสพภ.) โดยยึดหลักของ The EU Business @ Biodiversity Platform ที่สนับสนุนภาคธุรกิจใหมีการเตรียมความพรอม ดานการใชประโยชนความหลากหลายทางชีวภาพอยางยั่งยืน ดวย การวิเคราะหผลกระทบของการดำเนินธุรกิจที่มีตอความหลาก หลายทางชีวภาพตลอดหวงโซอุปทาน
ปรับปรุงการดำเนินงานและการจัดการดานความยั่งยืน
ธุรกิจไดรับทราบถึงแนวทางในการผนวกประเด็นดานการอนุรักษ ความหลากหลายทางชีวภาพเขาสูการดำเนินงานและระบบการ
ESG (Environmental, Social, Governance)
(Sustainability Report)
ไดมีความรวมมือกับสำนักงานสงเสริมวิสาหกิจ ขนาดกลางและขนาดยอม
BDS (Business Development Service) โดยมุงเนนการสรางความตระหนักในความสำคัญของ ความหลากหลายทางชีวภาพที่มีตอการดำเนินธุรกิจ การวิเคราะห กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สรางผลกระทบตอความหลากหลายทาง ชีวภาพและแนวทางในการบรรเทาผลกระทบดังกลาว ตลอดจน การตรวจประเมินธุรกิจที่รับผิดชอบตอความหลากหลายทางชีวภาพ (Business & Biodiversity Check) เพื่อสนับสนุนใหภาคธุรกิจเปน หนึ่งในแรงขับเคลื่อนใหเกิดการดำเนินงานอยางยั่งยืนและบรรลุ เปาหมายของกรอบงานดานความหลากหลายทางชีวภาพของโลก ที่มุงการลดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพควบคูไปกับ การสรางผลเชิงบวกตอธรรมชาติ (Nature Positive) อันจะนำไป สูการรับประกันวาระบบนิเวศและสิ่งแวดลอมจะไดรับการดูแลให อุดมสมบูรณเพื่อค้ำจุนทุกชีวิตที่อาศัยอยูบนโลก
สงผลใหภาค
จัดการสิ่งแวดลอมที่มีอยูได และเพื่อใหสอดคลองกับหลักเกณฑ การเปดเผยขอมูลตางๆ อาทิ
การจัดทำรายงานความยั่งยืน
GRI (Global
ดัชนี หลักทรัพย DJSI (Dow Jones Sustainability Index) ซึ่งมุงเนน ใหองคกรแสดงความรับผิดชอบดานความหลากหลายทางชีวภาพ อีกทั้ง เปนการสรางโอกาสในการดำเนินธุรกิจ แสดงภาพลักษณ ที่ดีแกสังคม และเตรียมความพรอมในมาตรฐานดานความหลาก หลายทางชีวภาพที่อาจมีขึ้นในอนาคต นอกจากนี้ BEDO
หรือ สสว. ในการขึ้นทะเบียนเปนผูให บริการทางธุรกิจเพื่อใหบริการแกผูประกอบการ ภายใตโครงการ สงเสริมผูประกอบการผานระบบ
BEDO MAGAZINE 11 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 11 21/9/2566 BE 10:57
เพื่อใหเกิดแนวทางในการ
ตามแนวทาง
Reporting Initiative)
COMMUNITY BIO TOURISM การทองเที่ยวเปนสวนหนึ่งของการสะสมประสบการณชีวิต การทองเที่ยวในปจจุบัน มีดวยกันหลากหลายรูปแบบ จะเที่ยวแนวผจญภัย เที่ยวแบบสายชิว เที่ยวแบบสาย ธรรมไปตามวัดหรือโบราณสถาน หรือจะเที่ยวแบบอิ่มทองไดลองอาหารแปลก จะบอกวาทุกรสชาติมีอยูในการทองเที่ยวชีวภาพ ที่เปนหนึ่งในภารกิจสําคัญของ เบโด ในการพัฒนาชุมชนใหกินดี มีสุข มีรายไดมาจุนเจือครอบครัวดวยการ นําความหลากหลายทางชีวภาพภายในทองถิ่นมาพัฒนาตอยอดเปนสินคาและบริการ ผสานเขากับบริบทอื่น ๆ ของชุมชน เชน สถานที่สําคัญ ๆ สภาพวิวทิวทัศน และการ สรางกิจกรรมใหนักทองเที่ยวไดมีสวนรวม วิจิตรา ศิริเธียรไชย 15 ชุมชนทองเที่ยวชีวภาพ BEDO MAGAZINE 12 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 12 21/9/2566 BE 10:57
ฟลกูด สุด ๆ ไปดูภูมิปญญาในการปนฝายตุยที่นำมาทอเปนผาผืน สวยสรางเอกลักษณเฉพาะตัว และอยาลืมชิมขาวเหนียวแดง
3. โหนด นา เล สทิงพระ สงขลา
1. บานรวมไทย กุยบุรี ประจวบคีรีขันธ สายสองสัตวแนะนำให มาที่นี่เปนอีกหนึ่งซาฟารีเมืองไทย คุณจะไดเห็น ชางปา กระทิงปา นกเงือก และสัตวอีกมากมายภายในอุทยานแหงชาติกุยบุรี บานรวมไทย มีที่พักแบบโฮมสเตย กิจกรรมการทำกระดาษาสา จากใบสับปะรด ปตตาเวีย พืชพื้นถิ่นที่ขึ้นชื่อ และยังไดชม การทำชาจากใบหมอน กอนจะเลือกซื้อไปเปนของฝาก 2. บานศรีเจริญ เลยวังไสย เลย เที่ยวภูปาเปาะ ฟูจิเมืองไทย ยิ่งไปในชวงฤดูหนาว อากาศและการชมวิวจะทำใหคุณรูสึก
เมืองเลย และยำหัวทูน อาหารที่มิชลินไมเคยมาชิม แตเขาวา อรอยและไมเหมือนใคร
มีครบทุกรสชาติ ไปดูเขา เก็บตาลโตนด พืชพื้นถิ่นที่คนทั่วไปรูจักกันดี นอกจากจะรับประทาน อรอยแลวยังสามารถนำมาทำ สบู น้ำตาลโตนด ไดเรียนรู การทำนาดวยวิถีเศรษฐกิจพอเพียงจากแกสชีวภาพ และวิถีประมง ในการออกทะเลวางอวนหาปลา สองวันหนึ่งคืนดูทาจะ ไมเพียงพอ 15 ชุมชนดังตอไปนี้
และสนับสนุนดานการทองเที่ยวชีวภาพ
ความหลากหลายทางชีวภาพแตกตางกันออกไป
4. ชุมชนวันยาว ขลุง จันทบุรี ไดชื่อวาเปนดินแดนไรแผนดิน เกือบสุดชายแดนตะวันออก สายอาหารทะเลตองไมพลาดเพราะ เปนแหลงรวมอาหารทะเลที่สุดยอดอีกที่หนึ่ง เขามักชวนกัน ไปกินหอย ชิมปู ดูเหยี่ยวแดงแบบใกลชิด และไมควรพลาดใน การลิ้มลองสมมะปด สมลูกเล็กแตใหวิตามินเอและซีสูงมาก ๆ จัดวาเปนของดีแหงเมืองจันทที่ใคร ๆ ตางพูดถึง 5. ลุมสุม ไทรโยค กาญจนบุรี ไปเที่ยวแบบชีวภาพที่บาน สามัคคีธรรม ถาไปชวงฤดูหนาวจะฟนสุด ๆ เพราะที่นี่มีอางเก็บน้ำ ใหวิวสวยจนไดชื่อวาเปน ปางอุง ไทรโยค ไปนอนเตนท ชมดาว แบบสบาย ๆ ตื่นเชามาก็ไปเดินปาศึกษาพันธุพืชที่อุดมไปดวย ตนไผ นานาชนิด ทั้งไผไร ไผรวก ไผซางหมน และไผปา 6. บานปงไคร แมริม เชียงใหม ไปเที่ยวศึกษาธรรมชาติที่ หมูบานปงไคร หมูบานเล็ก ๆ ทามกลางหุบเขา เดินชมกลวยไม ฟามุยราชินีกลวยไมไทย และกลวยไมเอื้องคำ ทามกลางอากาศ เย็นสบายของแมริม ใชขีวิตแบบสโลวไลฟ ตกดึกไมอยากลงมา นอนในเมืองก็มีโฮมสเตยใหพักแบบสบาย ๆ พรอมชิมอาหารเมือง ที่ใหรสชาติติดใจ BEDO MAGAZINE 13 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 13 21/9/2566 BE 10:57
คือชุมชนที่เบโดใหการสงเสริม
แตละชุมชนตางก็มี
คุณพรอมที่จะไปเที่ยวแบบไหน
พิมายเมื่อตนปที่ผานมา
นาจะชื่นชอบการเที่ยวชมปราสาทเกาแกอยางปราสาทปรางคกู ซึ่งเปนศาสนสถานสมัยขอมที่เกาแก
ดวย ภูมิปญญาทองถิ่นผสานเขากับองคความรูนำไปตอยอดทำเปน สบูที่มีสวนผสมจากถานไมไผ
สายเดินปาตองจัดใหบานตนตาลไวเปนหนี่งในลิสตที่ตอง มาสัมผัส มาทำความรูจักกับตนไมปาหายากอยางตนตะเคียน ชันตาแมว
12.ชุมชนพิมาย ปรางคกู ศรีสะเกษ “ชมปราสาทปรางคกู อูอารยธรรม งามล้ำธรรมชาติ ประวัติศาสตรชนสามเผา เลาขาน ตำนานดาบวิชัย” ชื่องานทองเที่ยวชีวภาพที่เบโดจัดขึ้นที่ชุมชน
และยังคงความงดงาม 13.ชุมชนดงบัง ประจันตคาม ปราจีนบุรี นั่งรถซาเลงพวงขาง ลัดเลาะเสนทางอุโมงคปาไผ ไดมุมถายรูปเก ๆ ไปชมตนกระบกยักษ ที่มีอายุกวา 300 ป เที่ยววัดบานโนน วัดเกาแกอายุกวา 200 ป ชุมชนดงบังมีตนไผเปนทรัพยากรอันโดดเดน
เปนชุมชนมุสลิม วัฒนธรรม ลังกาสุกะบนคาบสมุทรมลายู ที่มีความเขมแข็งและรวมกัน อนุรักษผืนปาชุมชนกวา 578 ไร ดวยนิยามของคำวา ปาใหชีวิต
ตนแอค ตนหยี และตนคะเคียนทราย 15.บานโคกพะยอม โคกเคียน นราธิวาส ชื่อหมูบานมาจาก ตนไมชนิดหนึ่งที่มีชื่อวา ตนพะยอม เปนหมูบานที่มีความอุดม สมบูรณของทรัพยากรทั้งทางบกและทางทะเล อาชีพของชุมชน มีทั้งชาวสวน ชาวนา และชาวประมง หลากหลายวิถี มาเที่ยวแลว อยาลืมซื้อของขึ้นชื่อของที่นี่คือ ผลิตภัณฑจักสานที่ทำมาจาก ตนกระจูด กลับไปเปนของฝาก 7.บานเขาใหญ บอทอง ชลบุรี ไปเที่ยวแนวผจญภัย ปนเขา เดินปา บานเขาใหญเหมาะมากเพราะพื้นที่อุดมไปดวยผืนปา อันอุดมสมบูรณ ไปทำความรูจักกับตนพระเจาหาพระองค ตนปลาไหลเผือก ทรัพยากรที่มีความแปลก หาชมไดยาก 8.บานคลองกํา คลองประสงค กระบี่ เปนอีกหนึ่งสถานที่ ทองเที่ยวลับ ตองลองไปสัมผัสกับวิถีชุมชนที่มีน้ำโอบลอม ประสบการณแรกที่นักทองเที่ยวจะไดรับคือการนั่งเรือหัวโทง เขาไปยังชุมชน ไปถึงก็ตองกินปูทะเล หอยติบ หอยดาว หอยพอก และไมลืมที่จะแวะซื้อผาปาเตะ และผามัดยอม ของฝาก ที่มาจากภูมิปญญาตกทอดกันมานาน 9.บานสวายสอ สะแกโพรง บุรีรัมย ไปเที่ยวภาคอีสานเยือน ถิ่นเซาะกราว บุรีรัมย ลองเรือเรียนรูวิถีนกกระเรียนพันธุไทยที่มา รวมตัวกันแบบเปนครอบครัวใหญ ดูวิถีการทำนาขาวปลอดสาร ชิมขาวหอมนิล ของดี ของมีคุณคาแหงบานสวายสอ 10.ชุมชนหิน เหล็ก ไฟ ลานสัก อุทัยธานี จังหวัดนี้มีที่เที่ยว นาสนใจหลายแหง ชุมชนหิน เหล็ก ไฟ ก็เปนหนึ่งในนั้น มีทรัพยากรชีวภาพที่โดดเดนคือ ตนรางจืด ชาวบานรวมกลุมกัน
หากมา แลวก็เลยไปเที่ยวหวยขาแขงซึ่งอยูไมไกลกัน ทำกิจกรรมสองสัตว ดูเกง กวาง กันแบบเพลิน ๆ 11.อีบีมง ทุงชาง นาน ศูนยวัฒนธรรมอีบีมง เดิมชื่อ ศูนย บรรพบุรุษของวัฒนธรรมอีบีมง หรือลงจือกองอีบีมง เปนจุดที่
กำเนิดวัฒนธรรมยุคใหม แคประวัติก็นาสนใจจนอยากจะเขาไป สัมผัสกับวิถีชาวมง ไปเดินปาศึกษาสายพันธุตนไม โดยเฉพาะตน ชมพูภูคา ตนตาว ตนคอ พืชที่หาชมไดยาก BEDO MAGAZINE 14 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 14 21/9/2566 BE 10:57
สายโบราณคดีและสายประวัติศาตร
ใหนักทองเที่ยวไดซื้อเปนของฝาก 14.บานตนตาล ยี่งอ นราธิวาส
เปนวิสาหกิจชุมชนผลิตชาจากใบรางจืดขายสรางรายได
พระเจาผูสรางโลกไดมอบใหพระมีนูเจาใชเปนสถานที่ของการ
BULLETIN BEDO จัดการประชุมทบทวนนโยบาย (Retreat) BEDO เขารวมประชุมรับฟงความคิดเห็นตอผลการศึกษา โครงการ “การจัดทําแนวทาง ในการปกปองคุมครองเมล็ดพันธุพืชในทองถิ่นระดับชุมชน” นายธนิต ชังถาวร รองผูอำนวยการ สพภ. และเจาหนาที่ เขารวมประชุม รับฟงความคิดเห็นตอผลการศึกษาโครงการการจัดทำ แนวทางในการปกปองคุมครองเมล็ดพันธุพืชในทองถิ่นระดับชุมชน เพื่อเปนแนวทางในการดำเนินงานของโครงการอนุรักษและ
สำรวจและรวบรวมเมล็ดพันธุพืชในพื้นที่ศึกษาใหสอดคลองกับ กฎระเบียบที่เกี่ยวของ เพื่อสนองพระราชดำริ อพ.สธ. งานประชุมจัดขึ้น ณ โรงแรม ทีเค พาเลซ แอนด คอนเวนชั่น ถ.แจงวัฒนะ กรุงเทพฯ ดร.วิจารย สิมาฉายา ประธานกรรมการ BEDO เปนประธานใน การประชุมทบทวนนโยบาย (Retreat) โดยมี นายปติพงศ พึ่งบุญ ณ อยุธยา ที่ปรึกษาคณะกรรมการ สพภ. บรรยายพิเศษ เรื่อง “BEDO จากอดีต สูปจจุบัน และอนาคต” พรอมดวย นางสุวรรณา เตียรถสุวรรณ ผูอำนวยการ BEDO นำเสนอแนวทางการดำเนินงาน ตามแผนปฏิบัติการ ระยะ 5 ป (พ.ศ.2566-2570) และเครื่องมือ ขับเคลื่อนเศรษฐกิจชีวภาพที่สำคัญ อีกทั้งทบทวนนโยบายการ ดำเนินงาน สพภ. ระหวางคณะกรรมการ ผูบริหาร และเจาหนาที่ BEDO ณ โรงแรม เอส ศรีราชา โฮเทล แอนด เรสซิเดนซ จังหวัดชลบุรี BEDO MAGAZINE 15 BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 15 21/9/2566 BE 10:57
ใชประโยชนพืชพื้นบาน รวมถึงการพัฒนาแนวปฏิบัติการเขาถึง
ผลิตภัณฑคุณภาพที่มาจากการสงเสริม การปลูกหมอนเพื่อเลี้ยงไหมในโครงการวิจัย ของสถาบันหมอนไหมแหงชาติเฉลิมพระเกียรติฯ ใบหมอนถูกนํามาแปรรูปเปนเครื่องดื่มสมุนไพร มีสรรพคุณชวยลดระดับน้ําตาลในเลือด ลดระดับคลอเลสเตอรอล ลดความดันโลหิต และชวยบํารุงสายตา
สนใจสั่งซื้อผลิตภัณฑ กลุมผลิตชาใบหมอนบานรวมไทย 11/2 บานรวมไทย ต.หาดขาม อ.กุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ 77150 โทร. 0810118614 ชาเขียวใบหมอน หอมละมุน มีประโยชน
BEDO SEPTEMBER__1-16.indd 16 21/9/2566 BE 10:57