Bram Oude Monnink - Patchworking Amsterdam Noord

Patchworking Amsterdam Noord

Verbeteren door te verdichten

Bram Oude Monnink

Bram Oude Monnink

Master stedenbouw

Academie van Bouwkunst

07. 12. 22

Bramoudemonnink@hotmail.com

Mentor

Hans van der Made

Commissieleden

Anne Nieuwenhuijs

Herman Zonderland

Toegevoegde commissieleden

Iruma Rodriguez

Martin Aarts

Foto: Bram van der Horst

Stadsdeel Amsterdam Noord

01 Inleiding

Amsterdam Noord heeft altijd mijn interesse gehad sinds ik in Amsterdam ben gaan wonen. Het contrast tussen het stadsdeel noordelijk van de IJ-oever en het zuidelijke deel kan bijna niet groter. De diversiteit aan stedenbouw, architectuur en bewoners geeft een rijkheid en kwaliteit aan de verschillende buurten. Eigenlijk is Amsterdam Noord een stedelijk doolhof waar je telkens nieuwe dingen kan ontdekken waarbij je orientatie op sommige momenten compleet zoek is geraakt.

Toch staan de buurten en het gehele stadsdeel onder druk van de spanning op de woningmarkt. Grootschalige gebiedsontwikkelingen ontpoppen zich als paddestoelen aan de Noordelijke IJ-oevers. Nu is Noord het stadsdeel van contrasten alleen staan deze generieke ontwikkelingen in zo’n groot contrast met de wijken, dat de bewoners allerlei actiegroepen oprichten om het stadsdeel bewoonbaar te behouden voor iedereen. Want zij voelen zich achtergesteld, waar zijn de investeringen in de bestaande leefomgeving en woningen? Is er nog wel plek

voor hun in de toekomst in hun geliefde Noord? Deze vragen en onzekerheden hebben mij geprikkeld om hier zelf een standpunt in aan te nemen, binnen de discussie over de ontwikkeling van het stadsdeel. Het is een ontwerp verhaal geworden over historie, ruimtelijke structuren, typologien maar voornamelijk hoe ruimte een antwoord kan geven op de vraag van wie Noord nu en in de toekomst is. Zoals ik net al aangaf wil ik met mijn

afstudeerproject Patchworking Amsterdam

Noord een nieuw perspectief bieden in de discussie over woningontwikkeling in Amsterdam Noord. Een ruimtelijk integraal plan geeft perspectief op een stadsdeel waarin contrasten elkaar kunnen versterken, waarbij verbindingen en programmatsiche verbeteringen er voor moeten zorgen dat Noord van Noord blijft en open kan staan voor de nieuwe Noordeling.

02 Samenvatting

De druk op de woningmarkt is nog nooit zo groot geweest, grootschalige gebiedsontwikkelingen schieten in Amsterdam als paddenstoelen uit de grond. De ruimtelijke consequenties hiervan zijn immens. Ook het stadsdeel Amsterdam Noord wordt hier niet van weerhouden. Hier vindt ontwikkeling vooral plaats door het transformeren van de havengebieden (Noordelijke IJ-oevers) naar woonmilieus. Maar wie Noord kent, zal zich voornamelijk een pittoresk, sociaal, rustig en groen stadsdeel herinneren, een adempauze, naast de drukte van het Amsterdamse stadsleven. De karakteristieke stedenbouw van de verschillende delen in Amsterdam

Noord uit zich vaak in ruimtelijk sterke identiteiten, en zijn vaak te relateren aan de tijdsgeest van verschillende stedenbouwkundige stijlen. Dit levert grote contrasten op tussen de verschillende wijken van Noord. Deze contrasten geven de eigenheid aan het stadsdeel waar de huidige bewoners zo trots op zijn. Maar in deze bestaande buurten overheerst vaak een monotonie, qua diversiteit van woningaanbod en ook demografie. Sommige delen zijn sleets, investeringen in de woningen en openbare ruimte zijn vaak achterwege gelaten.

van het IJ. Dit, zonder goed te kijken naar verbindingen en programmatische verbeteringen van de achtergelegen wijken. Mijn afstudeerproject Patchworking Amsterdam Noord geeft een nieuw perspectief in een vastgelopen discussie over het wonen en ontwikkelen in Noord. In dit gedeelde perspectief staat niet het snel kunnen bouwen langs de rand centraal, maar een stedenbouwkundige visie en strategie waar verbindende elementen hebben geleidt tot een ruimtelijk integraal plan, waarbij heel Amsterdam Noord kan worden verbeterd. Dit integrale plan doet eer aan de bestaande waarden, waarbij nieuwe inpassingen de ruimtelijke kwaliteiten, waarden en voorzieningen versterkt worden. Het integraal plan staat voor een algehele verdichting en verbetering van Amsterdam Noord, die kansen biedt voor nieuwe maar ook voor de huidige bewoners.

Huidige bewoners hebben het gevoel dat zij worden achtergesteld ten opzichte van de nieuwe Noordelingen. Het contrast is te groot geworden, dat geldt zowel voor de architectuur, voorzieningen en inkomens van de nieuwe wijken. Dat wordt versterkt doordat de nieuwe inbreidingen vaak, om te veel conflicten te voorkomen, langs de rand

Patchworking Amsterdam Noord focust zich voornamelijk op het Noordwestelijke deel van Noord, deze uitwerking heeft geleidt tot een ruimtelijk concept en methode die toepasbaar is op het gehele stadsdeel, om de identiteit van Noord te verbeteren en te behouden. Door verdichten niet als hoofddoel te zien maar als middel om de ruimtelijke en programmatische kwaliteit van Noord in zijn geheel te verbeteren. Het geeft antwoord op de vraag hoe bestaande ruimtelijke structuren, bewoners en huidige waarden het fundament kunnen zijn voor de nieuwe en toekomstige gebiedsontwikkelingen in dit stadsdeel.

A city in movement.

• Shortage of houses in the 2024

• Projected housing development per year.

• Is there only homogeneous

03 Noord in beweging

Steeds meer bewoners voelen zich niet meer thuis in Amsterdam Noord. Door de veranderende leefomgeving, voorzieningen en schaarste van ruimte komt het leven van vele bewoners onder druk te staan. Een woning en plek is niet meer vanzelfsprekend voor vele bewoners van het huidige Noord.

Waar Noord eerst een paradijs was voor sociale huisvesting, zien corporaties en ontwikkelaars nu voornamelijk de heil in grote gebiedsontwikkelingen en het vervangen van het grote aandeel van de sociale sector. Balanserend tussen het nieuwe en het oude. Dit zorgt voor veel onrust en onvrede onder de bewoners. Hierdoor zijn er veel bewoners groepen opgericht om hun onvrede en onzekerheid naar elkaar toe uit te spreken, en een stem te creeeren richting politiek Amsterdam. Het bestaande wordt met hand en tand verdedigt. Maar is deze onvrede terecht? Een goede vraag, want

veranderingen zijn altijd een brandhaard voor discussie. Gezien de omstandigheden waar veel mensen zich in verkeren zul je zeggen dat het terecht is, want vele bewoners bevinden zich in een sociaal-economische positie waar menig mens dood ongelukkig van wordt.

Energiearmoede, inflatie, kansenongelijkheid en een sombere toekomst op de woningmarkt voor hun kroost.

Juist dat laatste maakt het extra pijnlijk dat er vaak wordt gezegd dat ‘verdichting geen probleem is, alleen niet in mijn achtertuin’.

De vraag rest dan ook hoe we de beweging om kunnen buigen naar een positief gedachtegoed. Precies de problemen die spelen voor de vele bewoners van Noord, is verdichting een middel om te kijken hoe problemen naar mogelijkheden kunnen worden omgebogen.

Building Anxiety

Massih Hutak is een Noordeling in hart en nieren. Dit uit zich op zeer verschillende manieren en brengt dit op creatieve wijze aan het licht. Verschillende opiniestukken, boek, muziek, vereniging (Verdedig Noord) en gedichten hebben geleidt tot een sterke argumenten en bescherming van de rijke waarden die zich in Noord vestigen.

Link https://www.youtube.com/watch?v=IQjF8uU-Az8

Leven op de NDSM

In Building Anxiety wordt het perspectief van de huidige bewoner op de grootschalige gebiedsontwikkelingen langs de Noordelijke IJ-oever bloodgelegt. In een dystopisch beeld over onze toekomstige huisvesting, waarin contrast centraal staat

Link https://levenopndsm.nl/

De NDSM is de laatste paar jaren al op volle toeren aan het transformeren. Deze verandering is via de skyline vanaf het Centraal Station opmerkelijk goed te volgen. Gebouwen van ongekende hoogte prijken zich door de denkbeeldige wolken. Voor de één een trots, een andere een geslagen schaduw op de noordelijkere gelegen wijken.

In ieder geval, in het Leven op de NDSM wordt er gepronken met de hoogstedelijke omgeving, waarin hippe voorzieningen, gezonde leefstijlen en historie als emotionele binding een plek krijgen in het leven van jouw toekomstige leven op de NDSM.

Gedeeld perspectief

Vanuit de vorige perspectieven valt het mij voornamelijk op dat er veel nadruk op de ontwikkelingen in de nieuwe gebieden wordt gelegd. Positief en negatief. Maar naar mijn mening wordt hier iets essentieels vergeten, het bestaande Noord. Wat speelt zich hier af? Waarom als er zoveel problemen spelen, kijken we voornamelijk wat er komen gaat in plaats van wat er al is?

Link https://www.youtube.com/watch?v=GIwQtf0Iyq8

Kunnen huidige- en toekomstie bewoners elkaar vinden in een de bestaande wijken met een gedeeld perspectief. Want is het niet makkelijker om te werken met een fundament aan kwaliteiten, in plaats van nieuwe te creeeren?

BRON: Wonen in Amsterdam, 2019. Gemeente Amsterdam. Veranderend Noord, 2017. Gemeente Amsterdam OIS. https://static.amsterdam.nl/bevolking/groei.html

4 ELZENHAGEN

5 KLAPROZENWEG

6 NDSM

3 HAMERKWARTIER 2 OVERHOEKS

Groeikernen Amsterdam Noord

In de afgelopen jaren is er al veel gesleuteld aan de bestaande woningvoorraad van Noord. Hierin vielen voornamelijk de volgende gebieden op; Overhoeks, Waterlandplein, Banne Zuid en de Bongerd. De ontwikkelingen zijn tekenend voor de de samenloop van omstandigheden in het stadsdeel. De ontwikkelingen in het hart van het stedelijke weefsel van Noord, zijn veel beter geënt op de context en stedenbouwkundige uitgangspunten dan een ontwikkeling aan de Noordelijke IJ-oever zals Overhoeks. Nu wordt er wel alles uitgehaald wat er in zit, want het wonen aan het IJ is natuurlijk een gigantische kwaliteit, alleen mag en kan een ontwikkeling zo ”arrogant” zijn dat dit ook zo wordt uitgewerkt. Overhoeks geeft wel terug aan de omliggende wijken, door geen voorzieningen en winkel toe te laten, zodat deze bewoners gaan shoppen bij de buren.

misschien nog wel extremere stedenbouw en nog groter contrasterendere stedenbouwkundige- en architecturale uitgangspunten dan bij vorige ontwikkelingen. Want ja; ”de druk op de woningmarkt”.

Belangrijker is dat we een gezond stadsdeel ontwikkelen, waarbij bewoners en inwoners van elkaar kunnen profiteren. Niet ruimtes creeeren waarbij vele mensen denken dat ze er niks hebben te zoeken. Want binding met elkaar zoek je in de openbare ruimte, programma, voorzieningen en door het besteden van je vrije tijd. Ontmoetingen staan centraal. Maar nu er plannen worden gemaakt, waarbij 220 mensen op een voetbalveld moeten gaan leven (woningdichtheid Hamerkwartier), vraag ik mij af hoe divers de ontmoetingen gaan zijn. Los van de ruimtelijke consequenties.

Als Overhoeks een toonbeeld is voor alle toekomstige ontwikkelingen, wordt er letterlijk een massale muur van woningen voor de neus van de huidige bewoners neergezet. Hierin zien we langzaam en somiige ook snel de contouren ontstaan van

Het sociale aspect lijkt ver te zoeken, waarbij soms de simpele vraag lijkt te zijn ontweken:

‘Wordt ik gelukkig als ik hier zelf zou wonen? ’

BRON: Wonen in Amsterdam, 2019. Gemeente Amsterdam. Veranderend Noord, 2017. Gemeente Amsterdam OIS. https://static.amsterdam.nl/bevolking/groei.html

In 2019 had stadsdeel Amsterdam Noord het grootste percentage in de eigendomssectoren sociale huur (56.7%) en koop 32.6%.

STAD SCHAAL STADSDEEL SCHAAL

? ? ? ? ? ? ?

PROJECT SCHAAL

Door de verschillende schalen heen van de omgevingsvisie tot aan projectschaal van havenstad, zien we dat er geen binding is om investeringen te doen in de bestaande wijken.

Waarom wordt er niet op deze schaal gekeken om te kijken wat de mogelijkheden zijn om de

eerder genoemde problemen, een perspectief te bieden om deze te verhelpen. Er mist een schaal, waarbij integraal wordt gekeken naar verbetering van de ruimtelijke kwaliteit, sociaal economische kansen en het robuust maken van ruimtelijke structuren.

Wat als verdichten niet het hoofddoel is maar, een instrument om de ruimtelijke kwaliteit van Amsterdam Noord integraal te verbeteren, het uitgangspunt is?

Ruimtelijke kwaliteit

Bij gebruikswaarde gaat het om functionaliteit, om nut en noodzaak van het programma dat wordt ontwikkeld in combinatie met gebruik van de eigenschappen van het gebied.

Gebruikswaarden

Bij de belevingswaarde gaat het om zaken als beeldkwaliteit, het ‘mooie’, het gevoel van (toekomstige) gebruikers.

Belevingswaarden

Toekomstwaarden

Bij toekomstwaarde gaat om het vermogen om ruimtelijke gevolgen van veranderende omstandigheden op te vangen.

Een goede ruimtelijke structuur van cruciaal belang voor ruimtelijke kwaliteit:

Een goede ruimtelijke structuur vermindert de noodzaak om voor nieuwe ontwikkelingen te veel overhoop te halen, vermindert de noodzaak om daarvoor in de achtertuinen van de mensen te spitten, draagt daardoor bij aan de geloofwaardigheid van het beleid en aan de voorspelbaarheid van het beleid, dat met name ook voor het bedrijfsleven van belang is”

(Witsen, in Siraa et al., 1995: 145)

Balanseren:

”De drie waarden tezamen, de samenhang en synergie daartussen, vormen de ‘grotere’ definitie van ruimtelijke kwaliteit. Dit incorporeert het esthetische in een veel breder begrip van kwaliteit, namelijk dat ‘het werkt’. .... ruimtelijke kwaliteit wordt vaak versmald tot het esthetische, terwijl het pas ontstaat als er een balans is tussen de drie waarden.”

Verschillende posities, Verschillende behoeften

Ultiem evenwicht

In perfecte omstandigheden zijn alle behoeften van de mens vervult. Dit betekent dat het ontwerp in ruimtelijke zin ultiem aan de behoefte van de mens voldoet, waardoor er een evenwicht onstaat in ruimte en behoeften.

Erkenning

Erkenning geeft de mens de mogelijkheid om te reflecteren op de ruimtelijke behoeften waar men zich in begeeft. Alle basis behoeften zijn voldaan, waardoor er een reflectie onstaat op de bestaande normen en waarden.

Behoren

Het behoren tot geeft ruimte zin, definitie en identiteit. De mens heeft behoefte naar reden, categorisering en het delen van normen en waarden met gelijkgestemden.

Fundamenteel

Mensen hebben fundamentele behoeften wat de ruimtelijke basis behoeften in ruimte zijn. Wanneer deze ruimtelijk voldoen, is de mens in staat om te leven.

Wie ben je...

Door jarenlang vrijbeleid, hebben de bewoners van Noord jarenlang de tijd gehad om zichzelf te ontwikkelen en te ontplooien in de kaders wat Amsterdam Noord heet. Verschillende smaken, normen en waarden hebben zich de vrije loop kunnen laten gaan. Waardoor er juist rust en ruimte ontstond in tegenovergestelde van verdienmodellen. Hierin floreerden veel verschillende groepen sociaal, verschillende economische profielen en heeft de landschappelijke onderlegger een uitstekende voedingsbodem voor het ecologisch

hoofdsysteem ontwikkeld. Groen heeft ruimte om te ademen.

Daarnaast zijn sterke sociale verbonden en verbindingen ontstaan, ons kent ons en als we je niet kennen hoor je er toch bij. Het motto wat volgens mij gedragen wordt in Noord.

Tijdens verschillende ontwikkelingen is er nagenoeg geen ruimte en initiatief geweest die de huidige woonvoorraad onderhield, of ook maar enigszins dit op peil hield. Waardoor de huidige bewoners des te harder worden geraakt door de huidige ontwikkelingen, het contrast kan niet groter. Waar komt opeens die energie vandaan waar het met de renovaties en

of herontwikkeling van buurten aan schortte. Is er nog plek voor mij op kort maar ook lange termijn in Noord. In de huidige situatie is de perfecte cocktail ontstaan voor bewoners om zich te groeperen, want ze staan sterk en ze hebben er een zeer goede reden toe. Moge dat duidelijk zijn.

De crux zit hem in dat de gemeente dit niet erkent (erkend heeft). Misschien zit hier nu wat ruimte in. Maar goed we zijn een tijdje verder en de bewoners van noord hebben zich gemobiliseerd. Sterk en verenigd.

Ook juist de stedenbouwkundige opzet en architecturale uitwerkingen hebben zijn werking gedaan op het ontstaan en dragen van verschillende identiteiten en eigenheid. Contrast maakt verschil. Juist dit punt wordt nu uitvergroot door de ontwikkelingen, contrast. Alleen waar de nieuwbouw nog ziel mist, is er aan het bestaande geen gemis aan een ziel. Deze oude bewoner heeft meerdere gezichten, maar draagt dezelfde sociale eenheid wat Noord heet. Dit persoon zoekt hechting en overeenkomsten met het nieuwe, alleen wordt de arme ziel nog niet teruggegroet.

04 Ruimtelijk Noord

Om verder te begrijpen wat er zich allemaal afspeelt in Noord, is het analyseren van de ruimtelijke structuren op stadsdeel schaal noodzakelijk. De leidraad, opzet, DNA en de historie van het stadsdeel, geeft een unieke inkijk in het hebben en houden van.

Infrastructuur en Morfologie. Elk vertelt een ander verhaal over de functionaliteit en disfunctionaliteiten van het stadsdeel. De getekende kaart geeft de ruimtelijke opzet van Noord goed weer.

In dit hoofdstuk komen drie sprekende structuren aanbod; Landschappelijk,

Dit hoofdstuk is de basis voor het verdere onderzoek en ontwerp van Patchworking Amsterdam Noord.

Landschappelijk

Infrastructuur

Drie heldere structuren

Amsterdam Noord is verrassend genoeg een zeer gestructueerd stadsdeel. Soms lijkt, zoals eerder gezegd, dat het stadsdeel een groot stedelijk doolhof is. Maar dat komt niet per se door opzet hiervan, maar door de overmaat die het stadsdeel in zich heeft.

Jarenlang is er vrijblijvend gepland met een sterke ideologische visie die een sterke tijdsgeest met zich meebracht. Hierdoor zijn cultuurhistorische landschappelijke structuren de aders van het stadsdeel geworden, waardoor grote gebiedsontsluitende wegen heen lopen. Hierdoor lijken de afstanden in het stadsdeel enorm en lijken de wijken nog verder van elkaar te staan.

Het positieve hiervan is dat er ook een overmaat aan volwassen groen is, deze heeft in al die tijd rustig voort kunnen groeien. Dit geeft veel kwaliteit, ook doordat deze structuren op Waterland zijn geënt. Deze vingers, geven Amsterdam de kwaliteit dat je vanuit de stad snel het gevoel hebt dat je in het landschap staat.

Relatie stad en landschap is cruciaal. Deze Haakse dragers geven rust en ruimte aan de zeer uiteenlopende stedenbouwkundige opzetten. Dit maakt het ruimtelijk dragelijk.

Amsterdam 1950

De Waterlandse scheg kwam vroeger tot aan de voet van Noord, waardoor het een sterke relatie met elkaar onderhield

Amsterdam 1970

Door de komst van de A10, die je hier gepland ziet in de gestippelde lijn, onderbrak deze relatie van stad en landschap.

Metropolitane Landschappen

1. WATERLANDSE SCHEG

2. ZAANSE SCHEG

3. BRETTENSCHEG

4. SCHEG VAN WEST

5. AMSTERDAMSE BOSSCHEG

6. AMSTEL SCHEG

6. DIEMENSCHEG

Haakse dragers en groene randen

Buikslotermeerpolder - Noord Hollandsche Scheg - Kadoelerbreek - Meteorenscheg

Oost - West Corridors

Johan van Hasselt - IJdoornlaan - Meeuwenlaan - Purmerweg

Stadsdeel van eilanden

Elke wijk staat ruimtelijk los van elkaar

I II III

Historische iteratie naar ideologie

Belangrijk is om te beseffen dat de planmatige aanpak van ontwikkelingen al lang in het dna zit van Noord. Door de jaren heen is de stedenbouw van Amsterdam Noord vervlochten met eigenheid, randen en kaders. Maar ook als ruimtelijke oplossing voor Amsterdam zelf.

BRON: BEELDBANK STADSARCHIEF, AMSTERDAM DIJK TYPOLOGIE TUINDORP TYPOLOGIE

Dat hier verder wordt opgebouwd is geen verrassing, alleen wordt er niet tot nauwlijks gekeken wat de verschillende typologien integraal en voor elkaar kunnen betekenen. De een zijn kwaliteit is de ander zijn ondergang.

We zien ook dat de tijd dit gedachtegoed heeft ingehaald en dat de programmatische uitgangspunten niet meer werken zoals ze initieel bedacht waren. Daarom is het cruciaal om dit te herwaarderen in de nieuwe context.

Dijken en nog eens dijken

Dijken waren een van de eerste ruimtelijke structuren binnen Noord. Hieraan kon veilig gewoond worden, waarnaast het ook behulpzaam was voor de verdere inpoldering van het stadsdeel. Noord werd in deze tijd nauwlijks bewoond.

Arbeid, industrie en tuindorpen

Het verplaatsen van het havengebied en de uitbreiding van Amsterdam Zuid, moest in Noord de mogelijkheid geven om de industrie en haven te huisvesten. Hier zochten arbeiders onderkomen, waar in die tijd tuinsteden de toevlucht was om te ontwikkelen

IV V VI

MODERNISME TYPOLOGIE POST

Testen, experimenten en AUP

Licht, Lucht en Ruimte, waren het uitgangspunt in de modernistische tijd. Deze werden verder doorgezet in Noord, belangrijk om te weten is dat er vele experimenten zijn gedaan om als case study te fungeren voor Amsterdam Bijlmer.

Transformeren en floreren

De groei van de samenleving en de locatie van ‘vieze’ havens/industrieën die voor grotendeels de afgelopen eeuw hun functie hebben verloren, zorgen er voor dat deze plekken makkelijk zijn te transformeren naar woongebieden.

ADAPTEREN

Trial and error

We zien steeds vaker dat we in ons vak bezig zijn met het aanpassen en adaptatie van ons leven en mens. Dit aan de natuur en de omgeving. Steeds bewuster van het feit dat wij als mens een catastrophale invloed hebben gehad op de onze aarde.

Er breekt een tijd aan dat de makkelijke oplossing steeds verder weg lijkt, dat we ons moeten gaan buigen over een integrale aanpak van ontwerp, leven en natuur.

TUINDORP EN ARBEIDERSWIJK

Jaarringen en identiteiten

Door de sterke ideologische opzetten van de buurten zijn er sterke ruimtelijke identiteiten ontstaan die gedragen wordt door de bewoners. DIJKWONING

WATERLANDSE SCHEG

Ruimtelijk DNA

Door de sterke ideologische opzetten van de buurten zijn er sterke ruimtelijke identiteiten ontstaan die gedragen wordt door de bewoners.

Haakse dragers

Haakse dragers zijn cultuurhistorische landschappelijke structuren die lucht, ruimte, rust en binding geven aan Amsterdam Noord. Deze doorkruizen Noord in zijn geheel van ‘t IJ tot en met Waterland. Wat Noord uniek maakt in zijn opzet.

Oost - West

De Oost West verbindingen zijn op verschillende schalen handige infrastructuren. Alleen zoeken deze nog binding met de omgelegen ruimte zoals leefbare straten kunnen doen.

Eilanden

De ‘eilanden’ hebben een eigenheid qua stedenbouwkundige opzet, deze geeft elke buurt een unieke identiteit. Daardoor hebben ze niet alleen een sterke ruimtelijke afscheiding, maar ook ruimtelijke uitgangspunten.

Potentiele gebieden

Precies de structuren die Noord de kwaliteiten geeft, mist een voorzetting. De afstand tussen de cultuurhistorische landschappelijke structuren zijn perfect voor een stedeijk stadsdeel. Alleen mist deze voortzetting, de Groene Waaijer geeft aanleiding om deze voort te zetten. Deze zal natuurlijk niet de historische invloed hebben zoals de bestaande, alleen kan hier een aanzet voor worden gedaan, om zo deze kwaliteit en het DNA van Noord te waarborgen.

Door dit uitgangspunt te hanteren, zijn er twee potentiele gebieden, die ook nog in het kielzog staan van een grootschalige

verandering. Waarin het Noordwestelijke deel

aan de voet van Havenstad ligt, buurt het

Zuidoostelijke deel met de Sluisbuurt.

Doordat het Noordwestelijke deel letterlijk

aan de voet van Havenstad ligt, geeft het

een unieke mogelijkheid om te kijken hoe

het gebiedt de ruimtelijke kwaliteit kan verbeteren door verdichting en hierdoor dus aansluiting kan zoeken. Opzoek naar de identiteit en wat de algemene deler kan zijn.

05 Pracht en trots

Het Noordwestelijke gebied kenmerkt zich door een rijke geschiedenis in stedenbouw, het Tuindorp Oostzaan in combinatie met het havengebied de Cornelis Douwes en NDSM, waarnaast Molenwijk een modernistisch hoogstandje is. Daartussen vinden we nog verschillende wijken zoals de CircusKermisbuurt die vanuit zichzelf een sterke opzet heeft, die door een as de gehele buurt aan elkaar rijgt.

heet. De dijk werk scheidend en roept gelijk nostalgie op. We zien ook dat naarmate de dijk eindigd dat deze zijn kwaliteit verliest, terwijl dit juist het centrum hiervan kan zijn.

Dat gezegd hebbende bruisen de wijken van historie, alleen is het daar ook blijven steken. Lege openbare ruimte voert de bovenmaat. Kansen en mogelijkheden genoeg om eer te doen aan de pracht en waar de trots een nieuw leven ingeblazen kan worden.

Verreweg met de meest rijke historie is de Waterlandsezeedijk die hier de Oostzanerdijk

Noord Oogst

De vreemde eend, maar juist ook de meest verrassende, is Noord Oogst. Gelegen op een oud sportcomplex de Melkweg, heeft Noord Oogst het getransformeert tot een stadslandbouw boerderij, waar vele innitiatieven de ruimte krijgen binnen een kleine commune. Juist deze vrijheid leidt tot interessante ontwikkelingen en waar veel mensen van kunnen genieten.

Deze innitiatieven zijn vaak een sterke sociale drager van een wijk en geven inwoners gevoel van maatschappelijke bijdrage en een toegevoegde waarde binnen de stad.

Helaas staat Noord Oogst op de planning van de gemeente om deze ruimte te ontnemen, zonde.

De kennis, productieviteit en charme brengt op verschillende niveaus een toegevoegde waarde qua gebruik, beleving en educatie van verschillende groepen in de samenleving. Hoog tijd dat Noord Oogst wordt erkend en een vaste bijdrage kan gaan zijn, nu en in de toekomst van Noord.

Haakse dragers

Barriere Autonoom

Gebruik

Disfunctionaliteiten in het grotere geheel

De haakse dragers geven rust en ruimte aan de stad. Recreeren en sporten huisvesten zich vaak in deze dragers. Op verschillende manieren zijn ze belangrijk, waarbij hier gekeken is op wijkschaal.

De correlatie en integraliteit van deze haakse dragers moeten een belangrijkere rol in het toekomstige stedelijke weefsel krijgen dan nu. Waardoor de ontwikkelingen mogelijk zijn en de karakterestieke landschap van de wijken een plek kunnen krijgen.

De disfunctionaliteiten zitten voornamelijk in;

- Doorwaardbaarheid

- Beleving

- Programma en gebruik

Oost - West corridors

Overmaat

Leefbaarheid

Overbodige ontsluiting

Disfunctionaliteiten in het grotere geheel

De door op verschillende schalen overmaat, zorgt voor dat de nabijheid van de verschillende buurten onderdruk staat. De leegte creeert een gevoel van autonomie, waardoor mensen veelal de auto gebruiken om zich te verplaatsen, maar ook om naar nabijgelegen voorzieningen te gaan.

De disfunctionaliteiten zitten voornamelijk in;

- Overmaat

- Leefbaarheid van wegen

- Overbodige ontsluiting

Door te zorgen voor een duidelijke hierarchie in mobiliteit, moet het toekomstige netwerk de nabijheid van voorzieningen exploiteren. Hierdoor kunnen ruimtes ontworpen worden van drukte en rust.

Eilanden

Disfunctionaliteiten in het grotere geheel

Door de sterke tijdsgeest van de diverse wijken, hebben programmatische invulling hun functie verloren. Ook centrale plekken zijn soms niet handig gekozen door de ligging en de daaraan gekoppelde funtie, zoals parkeerplekken.

De disfunctionaliteiten zitten voornamelijk in;

- Gedateerd gedachtegoed

- Programmatische invullingen

- Interactie

Juist deze plekken zorgen voor gebiedsoverstijgende interacties, waardoor wijken met elkaar in contact komen. Door deze opelkaar aan te sluiten kan er een mix ontstaan van gezonde voorzieningen, maatschappelijke functies en een wisselwerking van grootschalige intensieve werkplekken tot extensieve arbeid en vakmanschap.

WATERLANDSE SCHEG

Opzoek naar de algemene deler

Door de buurten in hun waarde te erkennen, kan juist de ruimtelijke eigenschappen en kwaliteiten hun voordeel doen. Deze eigenheid is een grote kwaliteit, niet alleen in ruimte, maar ook bij de bewoners van de buurt.

In het contrast en verschil moet er gezocht worden naar de algemene deler, wat zijn stedenbouwkundige ingrepen en uitgangspunten die deze kwaliteiten benut, maar wel dichter bij elkaar brengen.

Ruimtelijk Concept moet er voor zorgen dat kleine bouwstenen zorgen voor een robuust raamwerk, waarin op een kleinere schaal de functies hun plek vinden. Dit robuuste raamwerk is een algemene structuur die aanpasbaar/adaptief is naar de ruimtelijke kenmerken en identiteit die de plek behelst.

Wat versterkt de huidige waarden, identiteit voorzieningsniveau en de sociaaleconomische positie van bewoners bij een nieuwe ontwikkeling. Plus, zijn zij hier bij betrokken?

Deze complexe vraagstukken zijn ruimtelijke elementen die zijn plek zoeken in de stad en hoe deze met elkaar interactie zoeken.

Dit is de algemene deler. Een Integraal

Daarin stel ik voor om het ruimtelijke concept van “Stiksels en Lappen” toe te passen. Hierin krijgen de grootschalige ruimtelijke structuren van de Haakse dragers, Oost - West Corridors en Stedelijke Eilanden de ruimte om opzichzelf te acteren, maar interfereren met elkaar door logische verbindingen te ontwerpen. Juist door investeringen te doen in de openbare ruimte om de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren zorgt er voor dat de buurten in een betere ruimtelijke positie komen te staan om te profiteren van elkaars eigenschap.

05 Stiksels en lappen

Het ruimtelijke concept heb ik in mijn ontwerp naar Stiksels en Lappen genoemd, door Noord te abstraheren naar een grote lappendeken, worden de functies van de verschillende ruimtelijke structuren duidelijk. Waar het Groene raamwerk en de Leefbare Straten er voor zorgen dat de Stedelijke Eilanden aan elkaar worden gestikd, zijn het de lappen de vorm, identiteit en betekenis geeft aan

het grotere geheel. Maar afzonderlijk van elkaar het niet (optimaal) functioneerd. Randvoorwaardelijk is dat het in gunst is van de ruimtelijke kwaliteit.

Een verdere definitie van de verschillende functies van het concept wordt verder uitlegt op de volgende pagina.

Stiksels groen raamwerk

Buurt Groen buurt

Het buurt groen is belangrijk door het innemen van minimaal één centrale plek binnen een buurt

Het Stiksel groen raamwerk zorgt op 3 verschillende schalen voor aanhechting van ruimtes:

Groene Voeg stadsdeel

Groenstructuur die de doorwaardbaar, geprogrammeerd en verbindend is. Het kan de karakterestieken aan nemen van verschillende landschapskarakteristieken

Structurerend Groen gebied

Door heldere accentuering van de openbare ruimte, groot of klein, worden er duidelijke routes gecreeerd.

Stiksels leefbare straat

Duidelijkheid in profiel buurt

Door duidelijkheid in de profielen te brengen, weten weggebruikers hoe zij zich moeten gedragen en positioneren

Het Stiksel Leefbare straat transformeert straten met overmaat en autonomie naar levendige straten:

Stadsstraat stadsdeel

De stadsstraat zorgt voor een levendige straat binnen het stedelijk weefsel

Versterken structuren gebied

Door het versterken van structuren, worden kleine puzzel stukjes ingevuld om het geheel af te maken

Herprogrammering Buurt

Door slimme herprogrammering worden centrale plekken gerevitaliseerd naar robuuste en vitale plekken, die nu en een toekomstige waarde hebben. Door deze te verankeren in het gebruik van de inwoner en ondernemers

De Lap pleinen en plekken maakt belangrijk en centraal gelegen plekken belangrijk in het algehele stedelijk weefsel. Door slim belangrijke verbindingen in te zetten en kijkend naar de hedendaagse vraag:

Lappen versterken dentiteiten

Verbreden woningaanbod buurt

Implementeren van een diverse grote en typologie van woningen. Vergroten kansengelijkheid woningmark.

Nabijheid door interactie Stadsdeel Slim combineren van verbindingen tussen deze centrale plekken en pleinen ontstaat er interactie in een breed scala van mix voorzieningen

De Lap versterken identiteiten kijkt naar de uitgangspunten van de bestaande wijken en ruimtelijke kwaliteiten om deze verder te benutten, aan te passen en/ of te versterken. Met het oog op kansen in de omgeving en als een dissonant naar identiteiten naastgelegen (3 voorbeelden, overige op pagina 77):

Identiteit als basis buurt

Een goede doorgronding van van de stedenbouwkundige typologie en bijbehorende uitgangspunten

Menging van functies Stadsdeel Functie mix binnen de buurten.

Lappen pleinen en plekken

Hoofdstructuur Stiksels en Lappen

Groen raamwerk

Leefbare straten

Pleinen en plekken

Versterken identiteiten

Groene voegen

Buurt groen

Structurerend groen

Sport

1 Groen raamwerk

Groene voegen.

Barriere

Structurerend groen. Buurt groen.

Overmaat

Structurerend

Doorwaardbaar Huidig Toekomstig

Huidig

Autonoom Toekomstig

Colletief Huidig

A10

Stadsstraat

Buurtstraat

Straten

Metro

Metro Station

2 Leefbare straten.

De Stadsstraat.

Corridor

Versterken van structuren Duidelijkheid in profiel.

Eenduidige asfaltvlakte

Gebroken structuur

Huidig

Levendige Stadsstraat

Huidig

Scheiden van verkeer

Huidig

Onafgebroken structuren

Toekomstig

Toekomstig

Toekomstig

Belangrijke verbindingen

Pleinen en plekken

3 Plekken en pleinen

Herprogrammering. Nabijheid door interactie.

Gedateerd

Autonoom

Huidig

Nieuw toegevoegd programma

Logische verbindingen

Toekomstig

1. Productief stadslandbouw wijk.

2. Revitaliseren Waterlandse zeedijk.

3. Wonen aan een plein.

4. Aanhakend Centrum.

5. Vernieuwde dorpskern.

6. Cornelis Douwes Stadsstraat.

7. Van Haven naar hoogstedelijk

4 Versterken identiteiten

Mix van grote en kleine voorzieningen

Voorzieningen gescheiden

Verbreden woningaanbod

Woningaanbod gekoppeld aan typologie

Koppeling historie en gebruik.

Historische structuur

Identiteit als basis Menging van functies

Kwaliteit in bestaande wijken

Gescheiden functies

Mix van voorzieningen nabij

Woningaanbod typologie overstijgend

Ervaren van historische structuur

Benutten en versterken

Menging van functies

1. 2. 3.

4. 5.

6.

7.

Molenwijk case study

Belangrijk voor wijken en buurten is het hebben van een divers woningaanbod, een diverse demografie blijkt gezonder te zijn voor de inwoners. Het bevordert verschillende aspecten van de woon- en leefkwaliteit van de verschillende bewoners van jong naar oud.

gezinshuishoudens.

Molenwijk is het primaire voorbeeld van een monotoon woningaanbod qua typologie en woning grote zoals te zien in de grafiek bestaande woningvoorraad. Door hier contra te bieden met de verdichting geven we meer kans voor diverse typen huishoudens binnen de wijk. Dit gaat op voor starters, eenpersoons-, tweepersoons- en

Dit zorgt voor een andere dynamiek binnen de wijk, innitiatieven en ongelijkstemden vinden elkaar eerder, waardoor verschillende levensstijlen opeens naast elkaar komen te wonen. Diverse culturen, normen en waarden vinden een plek in de buurt. Dit kan de sociaal - economische posities van verschillende inwoners drastisch veranderen door toegang tot een ander netwerk. Het speelt kansengelijkheid in de hand, waardoor een simpele ingreep tot veel positieve uitwerkinen leiden.

Woningaanbod gekoppeld aan typologie

Huidig

Woningaanbod typologie overstijgend

Toekomstig

06 Ruimtelijk integraal plan

Het Ruimtelijk Integraal Plan laat zien dat door de toepassing van het ruimtelijk concept Stiksels en Lappen leidt tot een plan waarbij bestaande buurten door verdichting een herwaardering krijgen van hun positie in de stad.

Om de verbinding tussen stads en landschap in stand te houden en te versterken, zijn het Keerkringpark, Ooster- en Westertocht het fundament om deze te verbinden met een logische route richting het metropolitane landschap Waterland. Een doorwaardbare groenstructuur met veranderende karakteristieken, brengen je naar de rust van het open polderlandschap of naar ‘t IJ voor de recreatieve drukte van de stad. Waar de Groene voeg kwaliteit brengt door stedelijke kadeparken en een stadspark.

Belangrijk zijn de nieuwe assen die bestaande en nieuwe ankerpunten vanuit Oostzaan tuindorp verbindt met de ankerpunten in het Cornelis Douwes. Waar bestaande gebouwen getransformeerd worden naar extensieve werkplaatsen voor een breed scala aan bedrijvigheid (Maakplaatsen). Dit om zo een plek te geven en te behouden waar deze arbeid nog uitgevoerd kan worden.

De functie van de stiksels zorgt er voor dat de verschillende wijken aan elkaar worden gerijgt. Waar de Cornelis Douwes wordt getransformeert van gebiedsontsluitende weg naar een levendige stadsstraat, waaraan een bomenlaan van eiken, prijkt.

De centrale pleinen vanuit het tuindorp worden met verschillende intensiteiten gerenoveerd en getransformeerd. Waar bijvoorbeeld het Zonneplein al van grote waarde is, kan bijvoorbeeld de belevingswaarde van het plein worden vergroot, door kleine aanpassingen in de openbare ruimte. In Oostzaan West is een grotere ingreep nodig om de bestaande parkeerplaatsen te transfomeren naar een centrumplein.

Molenwijk

Molenwijk is van oorsprong een modernistische wijk, met functiescheiding als uitgangspunt. Wonen in het groen een groot goed is en rust de boventoon voert.

Door deze kwaliteiten aan te nemen en te vergroten, heeft verdichting een positieve uitwerking op de diversiteit van het woningaanbod, demografie, ecologie en biodiversiteit, kwaliteit van het wonen en de ruimtelijke kwaliteit in al zijn geheel.

Fundamenteel is de renovatie en transformatie van de bestaande wieken. Bewoners ervaren veel problemen met het opwarmen van hun woningen. Energiearmoede is aanwezig in de wijk. Door de verdichting kan een renovatie van de al 60-jarige oude wijk een facelift krijgen, denkend aan de vergelijkbare projecten Lacaton Vassa, Parijsl en het grootste klusgebouw Kleiburg, Amsterdam. Hierin moeten de gemeente Amsterdam en verschillende corporaties die het gebied behelzen een leidende rol spelen.

Verder wordt er het mixen van functies toegepast door het integreren van het huidige winkelcentrum

in de Wieken van Molenwijk. Wat een herziening van het programma en voorzieningen mogelijk maakt. Werk- en studie plekken kunnen hierin de jeugd een plek geven om hun ambities verder uit te werken en in praktijk te brengen.

Het nu autonome, platte en grote oppervlakte aan groen (voornamelijk gras), heeft bij uitstek de kans tot verrijking van programma. Dit is de uitgelezen kans om Noord Oogst te integreren in Molenwijk met een uitbreiding van hun arsenaal. De stadslandboerderij heeft een aangename schaal om op verschillende vlakken een toevoeging van de wijk te zijn. Hier kunnen leerlingen van de school leren over het verbouwen van voedsel (educatie), bewoners hun koelkast vullen met groenten die ze zelf hebben verbouwd (vrijwillig), het verrijken en diversifieren van het groen (biodiversiteit) en Noord Oogst hun verdien model en maatschappelijke bijdrage vergroten (economie en sociale cohesie).

Naast de sterke orthogonale opzet, geeft de openbare ruimte tegen gewicht door een vrije vormentaal in het ontwerp van het fiets- en voetgangerspad.

Toekomstig

Links

Belangrijk is dat de wieken als basis staan voor de karakterestieken binnen Molenwijk. Dit wordt getypeerd door orthogonale woongebouwen gesitueerd in een grid. De nieuwe bebouwing sluit hier naadloos bij aan, waarbij er verschil zit in het horizontaal (regime) en verticaal (difuus), waardoor er spontane, speelse en vrijere opzet ontstaat.

Rechts

Noordoogst heeft een plek in Molenwijk! Door stadslandboerderij tot aan de voordeur te brengen, ontstaat er een interessante mix van natuurlijke productie, sociale interactie en horeca. Daarnaast leidt de vrije vorm van de openbare ruimte tot intieme ontmoetingsplekken, door correlatie van voetgangers- en fietsstromen.

Het wonen in het groen krijgt een extra dimensie door het letterlijk integreren en laten landen van de gebouwen in het groen. De opengetrokken begane grond van de Molenwieken zorgt ervoor dat huidige bewoners op de eerste verdieping hun woning uit kunnen breiden, ateliers, werkstudios of ander programma hun plek krijgen in de plint van het gebouw.

De nieuwe gebouwen worden ontworpen met een daktuin, zodat deze opgaat in de omgeving voor de huidige bewoners en de verdiepingen optimaal kan gebruiken. Door te varieren in hoogte, lengt en breedte ontstaat er een kans voor een varierend aanbod van woningplattegronden en typologien. Dit stimuleert de diversiteit van de wijk op huishoudens, demografie en architectuur.

Waar het grootste gedachtegoed van de wijk bestond uit functiescheiding, wordt dit getransformeert naar interactie. Functies en programma als wonen, werken en recreeren vinden hun plek verspreid door de wijk.

Door dit met elkaar te integreeren ontstaat er een wijk, waarbij er

meerdere kansen ontstaat tot ontmoetingen. Belangrijke ingreep is het bestaande winkelcentrum tussen de wieken te ontwerpen. Hierdoor ontstaat niet alleen de kans om te mixen, maar ook om nieuw programma een plek te geven in de wijk. Dit kunnen belangrijke functies zijn zoals studieplekken voor studenten, waar het thuis net iets te druk is om te leren.

Oostzaan - Oostzanerdijk Kermis- Circusbuurt

Het tuindorp, de historische dijk en Circusbuurt hebben een belangrijk functie door het herintegreren van de buurten aan de Stiksels. Een sterkere ruimtelijke relatie met de omgeving is hierbij uitgangspunt. De wijken hebben opzichzelf al genoeg kwaliteit, alleen zoeken ze op een logische manier nog betekenis binnen het stadsdeel.

Door het koppelen van al bestaande of nieuwe centra van de buurten, met de omgelegen buurten ontstaan er belangrijke verbindingen om in de vorm van functie, voorzieningen en ontspanning terug te geven aan de stad.

bestaand

Oostzaan - West

Deze wijk sluit aan bij het Tuindorp Oostzaan in zijn geheel. Zoals te zien op de bestaande plattegrond, is het opgezet als stempel volledig functionele modernistische opzet.

Door de ligging ook aan de groene voeg, is het belangrijk dat deze ook daadwerkelijk ruimtelijk en programmatisch logisch aan elkaar verbonden wordt. Door het hart van de wijk niet parkeerplaatsen en eengezinswoningen te laten zijn, maar te transformeren naar een plein voor de buurt, maar ook op gebiedsniveau, een spil in het grotere geheel. Daarnaast is het belangrijk dat het senioren verzorgingshuis een plek behoudt in de nieuwe opzet.

Kermis- en Circusbuurt

Het nieuwe plein van de buurt heeft een verbindende functie op kleine en grote schaal, Door het bestaande parkeerplein met vrijstaande bebouwing te transformeren naar woongebouwen, integreren van het parkeren. Ontstaat het sterke connectie met de Oostzanerdijk en de achtergelegen wijk Molenwijk. Daarnaast heeft het een centrale buurt functie centraal op de lange as, waar bewoners aan wonen en genieten.

bestaand

Oostzanerdijk Oostzaan

Ooster- en Westertocht

bestaand

Oostzaan

Het Zonneplein is opzichzelf een kwalitatief goed plein, centrale ligging in de wijk en echt een verbinder. Toch heeft de tijd het plein in gehaald, investeringen in de vorm van vergroenen, aangenamer maken voor langzaam verkeer, auto te gast en de plinten van de omgelegen winkels echt op het plein uit laten komen. Het ontwerp van het Zonneplein zorgt er voor dat het plein haar functie terug krijgt in een hedendaagse jas.

Oostzanerdijk

De Oostzanerdijk heeft van vroeger uit, tot en met hedendaags een belangrijke impact op de ruimtelijke opbouw van Noord. Naast dat het zijn functie heeft verloren, heeft de dijk zijn cultuurhistorische verbinding, betekenis en ruimtelijke kwaliteit verloren.

Door het te integereren in het nieuwe raamwerk, krijgt het niet alleen zijn waarde terug, wordt de lineaire structuur opgerekt en verwijdt. Waardoor het niet alleen beter geent zit op de ruimtelijke structuur van het gebied, maar krijgt het ook meer ruimte kwaliteit in de vorm van een park.

Plejadenplein

Het al zeer sfeervolle Plejadenplein, geniet zich een openbaar zwembad, waar als het lekker weer is, vol op van gebruik van gemaakt wordt. Een kleine aanvulling van programmatische aanpassingen, zoals het transformeren van kerk naar restaurant, aangevuld met een kinderdagopvang en het complementeren van de achtergelegen Meteorenweg door aanvulling van nieuwe woningen.

Hierdoor kan het plein een invulling geven voor verschillende doelgroepen, door het gehele jaar.

Cornelis Douwes

Waar Cornelis Douwes getransformeert wordt van haven/industrie gebied, naar hoogstedelijk hart van Noordwestelijk Amsterdam Noord. Het is onderdeel van havenstad, maar door de middel van verdichting in de omgelegen wijk, kunnen hier deze ook van profiteren.

Cornelis Douwes borduurt voort op de ruimtelijke opzet van het gehele stadsdeel, sterk gedefineerde stedelijke eilanden hebben hun eigen stedenbouwkundige opzet, architecturale uitwering en kwaliteiten. Dit bevordert de identiteit en karakter van de woningen maar ook openbare ruimte. Door deze opzet te volgen door de algehele ontwikkeling, is de fasering relatief eenvoudig te noemen.

hoofdstuk 8. Het Keerkringpark heeft een prominente rol, het ligt aan de voet van een belangrijke groene voeg. Het einde of het begin. Het Keerkring park is een park met twee gezichten, waar het aan de ene kant een functie heeft om te recreeren en te zwemmen in de kom. Is het westelijke deelvan het park ingericht met sport en spel, waarin de hoogstedelijkheid van het park tot zijn recht komt.

Prominent staat het gebouw in het park, wat een maatschappelijke functie heeft. Het geeft aan de ene kant uitzicht geeft over ‘t IJ en Amsterdam, het aan de andere kant een klimmuur.

Cornelis Douwes wat als laatst ontwikkelt wordt, moet al wel in de harten van de huidige bewoners gesloten worden. Door eenvoudige kleinschalige ingrepen in het huidige gebied, hier meer over in

Het karakter van Cornelis Douwes is gefocused op haven en industrie, door dit te omarmen in verschillende elementen in de openbare ruimte vergaat de ziel en glorie van de plek niet.

Waar Amsterdam begin 1900 ruimte en oplossingen zoekt om de vervuilde stad uit te breiden, vinden ze deze in Noord. Het begin van een rijke historie in de scheepsvaart, uit zich in de vorm van de NDSM en de Cornelis Douwes als haven gebied. Deze rauwe karakterestieken van het verleden zijn hedendaags nog steeds de ruimtelijke kenmerken van het heden.

Juist deze koppeling is een sterke basis voor het transformeren van het havengebied naar een woon- en werkgebied. De ruimtelijke opzet ankert zich aan deze aanknopingspunten zoals de havenkommen, het keerkringpark en de infrastructuur.

Het mooie is dat de stedelijke eilanden van Noord hier verder doorgezet kunnen worden in makkelijke faseerbare woonblokken die zowel stedenbouwkundig als architecturale, een individuele uitwerking hebben. Waar het Keerkring park als en centraal gelegen stadspark, ruimte geeft om te recreeren aan ‘t IJ.

Verder vinden bestaande loodsen een nieuwe functie , waar werk en kleinschalige industrie de ruimte krijgt, op logische assen die in verbinding staan met de omgelegen wijken.

In Cornelis Douwes staat het wonen en werken aan ‘t IJ centraal, door dit volledig te integreren in de wijk. Dit geeft op verschillende schalen ruimtelijke kwaliteit op de drie verschillende waarden, belevings-, gebruiks- en toekomstwaarde.

Het Keerkringpark heeft bijna als enige park de unieke waarde dat het een zachte oever heeft, waarbij je zo het water inloopt. Door deze kwaliteit heeft het niet alleen een functie om te dienen als recreatie park voor de mens, maar door het nattige rietlandschap is het ook zeer waardevol voor de biodiversiteit.

Naast de het Keerkring park, wat een natuurlijk accent heeft, wonen de toekomstige bewoners aan de bestaande karakterestieke harde kades, die voortvloeien uit de geschiedenis van de haven. Deze krijgen een stedelijk accent door de aanleg van pocket parkjes aan de kop van ‘t IJ. Waardoor de relatie met ‘t IJ wordt versterkt en mensen kunnen verblijven en recreeeren.

Linksonder

De Cornelis Douwesweg wordt getransformeerd van een gebiedsontsluitendeweg naar een verbindende stadsstraat, die een brug slaat tussen het stadsleven aan ‘t IJ kant en het dorpse Oostzaan. De Cornelis Douwesweg, wordt begeleid door een imposante eikenlaan, die deze beleving nog verder versterkt voor de gebruiker.

Rechtsonder

Door het bewoonbaar maken van de randen van deze barriere, ontstaat er een fijne overgang naar de Ooster- en Westertocht, die als lineairpark verder haar kwaliteit behoudt en vergroot. Door het aanpassen en verkleinen van het Cornelis Douwesweg profiel, ontstaat er ruimte voor wonen, recreatie en natuur.

Door logische verbindingen te maken tussen de verschillende nieuwe en oude ankerpunten van de buurten, ontstaat er de mogelijkheid voor een goede aansluiting van de nieuwe en oude bewoners. Langs deze assen zal voornamelijk de overige bedrijvigheid zich vestigen.

08 Implementatie

Het Ruimtelijk Integraal Plan behelst een planning, strategische ingrepen en organisatie vanuit diverse stakeholders. Belangrijke rollen zijn weggelegd voor gemeente Amsterdam, corporaties en ook bewoners om van het plan een succes te maken.

biedt voor het tweede aangeduide gebied op pagina 52. De bouwstenen en methode die in dit boek worden aangerijkt, zijn kansrijk om te kijken om de positie, identiteit en ruimtelijke kwaliteit van Noord te behouden en te versterken.

Van het wijzigen van het bestemmingsplan tot het opstarten van participatie processen om alles in goede banen te leiden.

In dit hoofdstuk worden deze zaken besproken, waarbij de methode van Stiksels en Lappen en ook de kleinschalige maar fundamentele ingrepen inzichtelijk worden.

Verder moet er gekeken worden naar de methode die ik voorschrijf of deze kansen

Strategisch, Methodisch en Tijdig

De planning van het Ruimtelijk Integrale Plan moet er voor zorgen dat de ontwikkelingen zich logisch op eenvolgen. Maar des te belangrijker, dat ze elkaar aanjagen en als voorbeeld dienen voor de volgende ontwikkeling.

Daarnaast, ben ik er van bewust dat wat ik voorstel aardig wat is. De tijdlijn laat zien dat er bewust is gekozen voor een rustige opzet, zodat Noord niet

verander in een bouwplaats voor de komende 30 jaar. Het streven en vergelijking met de prognose die gegeven is over het inwoners aantal groei, wil ik dan ook rustiger aanpakken.

Ik verwacht niet dat in 20/30 jaar het gehele plan ontworpen en gerealiseerd kan worden in goede samenwerking met bewoners, corporaties, gemeentes en overige stakeholders.

gemeentelijk eigendom

Strategische plekken voor kleinschalige maar belangrijke ingrepen voor het bevorderen van de ruimtelijke kwaliteit van buurten.

3. Transformatie openbare ruimte Zonneplein

4. Integreren Noord Oogst in Molenwijk

2. Keerkringpark als stadspark. Kleine ingrepen door het plaatsen van paviljoenen, creeren van recreatie plekken stimuleren het gebruik van het park.

1. Stadsnomaden krijgen plek voor het opbouwen van een woongemeenschap, waarbij een vrij programma voor de inwoners voorop staat.

Bouwstenen voor Noord

Methodisch

Dezelfde bouwstenen en uitgangspunten hebben voor het Zuidoostelijke

gedeelte van Noord ook een kans van slagen. Op hoofdlijnen biedt het kans om een gedegen gebiedsonderzoek te doen, om de ruimtelijke

kwaliteit van het deel te verbeteren.

09 Bestaande identiteiten, nieuw perspectief

Patchworking Amsterdam Noord focust zich voornamelijk op het Noordwestelijke deel van Noord, deze uitwerking heeft geleidt tot een ruimtelijk concept en methode die toepasbaar is op het gehele stadsdeel, om de identiteit van Noord te verbeteren en te behouden. Door verdichten niet als hoofddoel te zien maar als middel om de ruimtelijke en programmatische kwaliteit van Noord in zijn geheel te verbeteren. Het geeft antwoord op de vraag hoe bestaande ruimtelijke structuren, bewoners en huidige waarden het fundament

kunnen zijn voor de nieuwe en toekomstige gebiedsontwikkelingen in dit stadsdeel. De bestaande identiteiten laten zich goed lenen om de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren door het middel van verdichten.

De identiteiten die Noord rijk is, zijn een voedingsbodem voor een nieuw perspectief in een vastgelopen discussie over de algehele ontwikkeling van het stadsdeel.

10 Dankwoord

Het afstuderen is een persoonlijke mijlpaal, maar deze is niet mogelijk geweest door de geweldige mensen om je heen. Van te voren had ik niet kunnen dromen, om zulke mensen te ontmoeten die tijd, energie en enthousiasme investeren in jou. Het is en blijft bijzonder.

Daarnaast speelt het leven van een academie student niet alleen op de academie zelf af.

Bedankt voor alles

Sophie van Eeden - Mark Vergeer

- Vito Timmerman - Maurice VisserFamilie en vrienden

- Collegas Juurlink [+] Geluk -

Het is misschien een klein gebaar, maar via deze weg wil ik graag de volgende mensen bedanken.

Waar ik met zekerheid kan zeggen dat ik de meest aardige, betrokken en tegelijkertijd kritische commissie heb gehad, waar ik mij vaak heb door laten verrassen. Daarom wil ik heel graag mijn commissie bedanken:

Hans van der Made

Anne Nieuwenhuijs

Herman Zonderland

Oud Collegas MUST - iedereen die ik ben vergeten.

In het bijzonder;

Jasmijn Rothuizen

Max Tuinman

Jesse Stortelder