Steve Schaft - Venetië, een aanzet tot verbeelding

Beyond six rivers and three mountains ranges rises Zora, a city that no one, having seen it, can forget. But nog because, like other memorable cities, it leaves an unusual image in your recollections. Zora has the quality of remaining in your memory point by point, in its succession of streets, of houses along the streets, and of doors and windows in the houses, though nothing in them possesses a special beauty or rarity. Zora’s secret lies in the way your gaze runs over patterns following one another as in a musical score where not a note can be altered or displaced.1

1. Italo Calvino, invisible cities, bldz. 13

Venetië

Een aanzet tot verbeelding

Master of Architecture

Academie van Bouwkunst

Amsterdam

Mentor:

Bart Bulter

Commissie:

Gianni Cito

Bruno Doedens

Toegevoegde leden:

Ricky Rijkenberg

Bastiaan Jongerius

Februari 2023

Steve Schaft

- Een aanzet tot verbeelding -

Foto Venetië

Het project

Venetië. Een unieke stad met prachtige gebouwen, maar de stad heeft ook een complexe relatie met het water en de toeristen. Het water is altijd de levensader van de stad geweest, maar zorgt er voor dat de stad meerdere keren per jaar overstroomt. De Venetianen hebben hun leven er op aangepast, het is niet alleen onderdeel van de stad geworden, maar onderdeel van het leven.

Het water vormt een dreiging, met de vooruitblik op de toekomst zal deze dreiging alleen maar groter worden door de stijging van het zeeniveau. Tijdens mijn afstuderen heb ik onderzocht wat de kansen kunnen zijn in de stijging van het zeeniveau en het verval van de stad dat hiermee in gang wordt gezet.

Met mijn project probeer ik niet de stad te conserveren of te onderhouden. Ik accepteer en omarm het water en het daardoor ontstane verval. Mijn project zorgt ervoor dat delen van de stad kunnen blijven bestaan en verder kunnen ontwikkelen, maar ook dat delen van de stad zullen vervallen. Het ervaren van dit verval is een belangrijk onderdeel hiervan.

Mijn project bestaat uit een overkoepelend netwerk dat delen van de stad met elkaar verbindt waardoor deze bereikbaar blijven en er een kans is voor Venetië om hierop verder te ontwikkelen. Hoe hoger het water zal stijgen, hoe relevanter het netwerk zal worden. De stad zal zich rondom dit netwerk vormen en andere delen zullen grotendeels vervallen.

Dit project is een aanzet, waarbij ik invloedt heb op waar ik het netwerk plaats en hoe het eruit ziet, maar geen invloed op hoe het wordt gebruikt. Iedereen kan zijn verbeelding erop loslaten en het netwerk op zijn eigen manier gebruiken, waardoor er verschillende toekomstscenario’s mogelijk zijn voor de stad.

- Een aanzet tot verbeelding -

Introductie

Vanaf het begin van mijn afstuderen was ik geïnteresseerd in de stijging van het zeeniveau, hoe kunnen we hier mee omgaan. Venetië sprak mij gelijk al aan door de manier waarop zij met dit water omgaan. Het is onderdeel van het leven van de Venetianen, zowel de voordelen die het water biedt, als de dreiging en het verval dat het met zich mee brengt. Maar hoe gaat de stad er mee om als deze dreiging zich omzet in een vaste realiteit? een stijging van 1 meter, of zelfs 3 meter, voor altijd. Die vraag heeft een belangrijke rol gespeeld in mijn afstuderen en het project gevormd dat voor u ligt.

- Een aanzet tot verbeelding -

Venetië

Venetië is gelegen in de oksel van Italië aan de Adriatische zee. Een locatie waar de wind al het water samenstuwt. Deze locatie, samen met eb en vloed zorgen voor de fluctuatie van het water. Dit zorgt er ook voor dat de stijging van het zeeniveau een grotere impact heeft op de stad.

De regio van Venetië beslaat niet alleen de oude eilanden, maar ook een deel vasteland en eilanden eromheen. Voor mijn project richt ik me alleen op de oude eilanden, vanwege de unieke en complexe opbouw en relatie met het water en het toerisme.

De stad ligt in een lagune die wordt gescheiden van de Adriatische zee door de lido. Een langgerekt stuk land met een aantal openingen erin. Onlangs is het MOSE-project opgeleverd. Dat zijn sluizen die vanaf de bodem van het water omhoog komen als het water boven een bepaalde hoogte stijgt. Hier is al veel over te doen geweest, mede door de lange bouwtijd, de corruptie rondom het project en de impact die het project zal hebben. het is een oplossing voor de grote overstromingen in de stad, maar in mijn optiek maar een tijdelijke oplossing. Het water zal hier uiteindelijk ook bovenuit stijgen en je kunt ze niet altijd dicht houden, omdat je dan de connectie tussen de lagune en de zee volledig afsluit.

- Een aanzet tot verbeelding -

Structuur Venetië

Hoe meer je inzoomt op de stad hoe meer de structuur zichtbaar wordt. Een opzet waar bijna geen rechte lijn in zit. Allemaal verschillende eilanden met elkaar verbonden tot één indrukwekkende stad.

- Een aanzet tot verbeelding -

Foto Venetië

Een stad met prachtige gebouwen en plekken om te bezoeken, maar ook fantastisch is als je van de begaande paden af gaat. Met pleinen die dienen als ontmoetingsplaatsen, maar ook plekken waar het verval al intreedt en de natuur het langzaam overneemt.

- Een aanzet tot verbeelding -

Foto Venetië

Het succes van de stad kent ook een keerzijde. Door de populariteit stroomt het regelmatig vol met toeristen, wat zorgt voor veel opstoppingen en een overvolle stad. De relatie met de toeristen is complex, aan de ene kant het heb je ze nodig omdat ze de grootste bron van inkomsten zijn, aan de andere kant zorgen ze voor taferelen waarbij de hele stad vast loopt en is het zelfs nodig om toegangspoortjes te maken en kaartjes te verkopen alsof het een pretpark is.

Het stijgende water is normaal, en kan regelmatig hoog stijgen. Toen ik er was kwam het water op een zomeravond op het San Marco plein omhoog tot enkel hoogte. Het werd ervaren als entertainment en kinderen speelden erin. Foto’s werden gemaakt om te laten zien hoe mooi en leuk het was. Er was geen achterliggende angst zichtbaar, het is onderdeel van de stad geworden.

- Een aanzet tot verbeelding -

Afb. 1 linksboven, Afb. 2 rechtsboven, Afb. 3 onder

Een achterliggende angst is er zeker. Het water kan snel stijgen, zo hoog dat er schotten voor de deuren moeten en loopbruggen opgezet moeten worden. Hoogtes van bijvoorbeeld 140cm komen eens in de vier jaar voor, maar hoogtes tot 110cm komen ieder jaar 4 keer voor!

Zoals ik eerder heb aangegeven ligt Venetië in de oksel van de Adriatische zee, door de vloed en de wind die kan opsteken vanaf de zee komt het water bij Venetië allemaal samen en stijgt het zo extreem hoog.

Deze stijging van het water brengt ook verval met zich mee. Als het water stijgt en daarna weer zakt blijft het zout achter in de constructie en zorgt voor kleine explosies die langzaam aan alles weg eten en de constructies instabiel maken.

- Een aanzet tot verbeelding -

Stijging zeeniveau

Als we naar de voorspellingen kijken voor de stijging van het zeeniveau dan geven ze allemaal aan dat het zeeniveau gaat stijgen. Hoeveel blijft altijd de vraag, dit is afhankelijk van de uitstoot van CO2, maar ik ben met mijn project uitgegaan van een gemiddelde. Ik trek mijn project door tot het jaar 2300, Dit heb ik gedaan omdat het water dan met 3 meter gestegen en dit zorgt ervoor dat de gehele begane grond van de stad onder water staat. Daardoor wordt de stad gedwongen om te transformeren, om er iets tegen te doen.

Het verleden heeft aangetoond wat voor schade het water nu al aan kan richten, elke centimeter stijging heeft invloed op de stad.

- Een aanzet tot verbeelding -

Hoe meer het water stijgt, hoe sneller de stad zal verdwijnen.

Ontstaan Venetië

Venetië is niet alleen bijzonder door de prachtige gebouwen, maar ook door de locatie van de stad en de manier waarop is het gebouwd.

De Venetianen hebben zich gevestigd op een locatie die in die tijd zowel politiek als geografisch een niemandsland was. Daardoor viel het buiten zowel de interesse van het oosten en het westen van de wereld, waardoor het de kans had om zichzelf te ontwikkelen en te ontplooien. Het contact en de handel tussen het oosten en het westen was er niet meer en de Venetianen zagen hun kans in het vormen van een brugfunctie hiertussen. Dit heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat het stukje niemandsland een belangrijke locatie werd.

De stad heeft zich ontwikkeld vanuit de kernen op de eerste ongedefinieerde eilanden. Kleine eilanden met allen dezelfde opzet, een centraal open plein, huizen eromheen en een kerk in het midden. Later werden deze eilanden verbonden met elkaar door bruggen.

Toen de ruimte schaars werd in de stad is deze uitgebreid door eigen gemaakte eilanden. Dit deden ze op een eigen ontwikkelde manier. Houten palen werden met ongeveer 8 tot 10 per m2 in de grond geboord. Daarna werd het water eruit gehaald om modder te creëren voor stabiliteit. De palen houden het bij elkaar. Bovenop deze palen word een houten constructie gemaakt. Die werd verzwaard met een aantal lagen baksteen. Daarop kwam een laag van stenen uit Istrië, deze zijn bestand tegen het zoute water en vormde op deze manier een bescherming voor de gebouwen. Hierop kwam de dragende laag bakstenen die kwetsbaarder was voor het zoute water.

Tot de 15e eeuw was het water altijd de levensader voor de stad geweest. Toen de handel werd overgenomen door anderen is dit langzaamaan gaan veranderen naar de straten. De handel kwam niet meer vanaf het water dus die kant werd minder belangrijk. Ook zijn de Oostenrijkers en Fransen aan de macht geweest en die waren meer gewend aan het vasteland. Dit heeft er al meer voor gezorgd dat die transitie in gang werd gezet. De stad werd niet meer gevoed vanuit het water, maar vanuit de straten. Hierdoor werd het water ook steeds meer uit de stad gedreven, kanalen werden dichtgelegd en eilanden met elkaar verbonden. Naar schatting zijn er bijna 50 kanalen gesloten, ongeveer 6 kilometer aan kanaal. Hiervan zijn in de stad nog enkele elementen terug te zien. Ook worden deze straten aangegeven als Rio Terra.

De transformatie van water naar straat heeft laten zien dat zelfs zon oude en complexe stad als Venetië kan transformeren wanneer het nodig is. Van het water naar de straat en de volgende stap zal een nog intensievere zijn.

Dichtleggen van kanalen (Rio Terra)

Aan het water wonen koste geld voor onderhoud en er was ruimte nodig voor voetgangers.

Toevoegen van tussenverdieping

De hoogte voor opslag was niet meer nodig dus werd er een extra tussen verdieping geplaatst.

Toevoegen van extra laag

Om meer ruimte te creëren werd er een laag opgebouwd.

Impact stijging zeeniveau

De stijging van het zeeniveau vormt een ernstige bedreiging voor de stad. Venetië zinkt ieder jaar ongeveer 2mm, dat is natuurlijk niet zoveel, maar als je dat doortrekt tot het jaar 2300 dan kom je toch al snel op een halve meter. Op een zomeravond staat bij vloed het water al tot de rand, iedere centimeter meer heeft impact. Hoe meer het water stijgt, hoe meer de stad weer zal verbrokkelen tot kleine eilanden en uiteindelijk zal worden opgeslokt door het water.

Alternatieve strategieën

Alternatieve strategieën

Tijdens mij onderzoek heb ik een aantal verschillende alternatieven en strategieën onderzocht over hoe Venetië om kan gaan met het water en de stijging ervan.

Waarbij het een strategie is om niks te doen. Zoals eerder aangetoond zal de stad dan langzaamaan verdwijnen. Dit is een uiterste, maar een dijk om de stad heen bouwen die het water reguleert is het andere uitsterste. Hier tussenin en nog verder strategieën zijn bijvoorbeeld de stad verplaatsen naar een veilige droge locatie of het gewoon ergens anders nabouwen.

Als je kijkt naar Venetië, de relatie die het heeft met het water, die kun je niet lostrekken van elkaar, die zijn zo met elkaar verbonden dat het één niet verder kan zonder het andere. Hoe destructief ze ook zijn voor elkaar. Als je naar oude schilderijen kijkt speelt het water altijd een belangrijke rol. Zowel positief als negatief.

Met mijn netwerk zorg ik ervoor dat er delen blijven bestaan, maar dat het water er altijd onderdeel van zal zijn, altijd die dreiging zal hebben en ook delen van de stad zal wegnemen en opslokken. Mijn ingreep zorgt er ook voor dat je dit kunt ervaren en dat de tijd een belangrijke rol speelt hierin.

Hierbij pretendeer ik niet dat dit DE oplossing is voor de toekomst van Venetië, maar wel een oplossing waarvan in denk dat deze het beste bij Venetië zelf past.

- Een aanzet tot verbeelding -

Conceptschets

Conceptschets

Tijdens mijn afstuderenben ik bezig geweest om te onderzoeken wat de kansen kunnen zijn in de stijging van het zeeniveau en het verval dat dat met zich mee brengt. Er op een positieve manier naar proberen te kijken en dat heeft uiteindelijk geleid tot dit project. Een overkoepelend netwerk, waarvan het doel niet is om de hele stad te conserveren of te behouden, maar essentiële delen met elkaar te verbinden waardoor deze bereikbaar blijven en er een kans is voor Venetië om hierop verder te ontwikkelen. Dit netwerk steekt op de hoogte van de eerste verdieping recht door de stad heen. Deze hoogte heb ik gekozen omdat het dan boven de stijging van het water blijft tot 2300.

Halverwege mijn afstuderen heeft deze conceptschets als basis gediend voor het project dat er nu ligt. Waaruit naar voren komt dat mijn ingreep een toevoeging is op de bestaande stad, waardoor dit behouden blijft en de stad een toekomst kan hebben met het water.

Het Netwerk

Mijn project bestaat uit een overkoepelend netwerk dat delen van de stad met elkaar verbindt waardoor deze bereikbaar blijven en er een kans is voor Venetië om hierop verder te ontwikkelen. Hoe hoger het water zal stijgen, hoe relevanter het netwerk zal worden. De stad zal zich rondom dit netwerk vormen en andere delen zullen grotendeels vervallen.

Het netwerk verbindt essentiële delen van de stad met elkaar. Om tot een basis te komen hiervoor heb ik 3 gebruikers van de stad gebruikt. Het Water, De Venetiaan en De Toerist.

Het Water bestaat uit de locaties die het langste droog blijven en daardoor het langste toegankelijk blijven.

De Venetiaan richt zich op belangrijke delen voor de bewoners, elementen die zorgen dat een stad een stad blijft, zoals een ziekenhuis, scholen, theater en het stadion.

De Toerist verbindt de hotspots van de stad met elkaar. Het San Marco, Kerken, Het station.

Vanuit deze 3 lagen is de basis ontstaan voor het netwerk. Dit netwerk kan nu al in de stad worden aangelegd. Waarbij het zorgt voor een verbinding op een hoger niveau, meerdere routes door de stad, vergroting van de capaciteit en de mogelijkheid om je met droge voeten door de stad te bewegen als het water op plaatsen stijgt.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

1. Universiteit

2. Station

3. Universiteit

4. Woonwijk

5. Teatro La Fenice

6. Campo San Polo

7. Ziekenhuis 8. Begraafplaats 9. Stadion

1.

2.

7.

4.

8.

3.

11.

10.

13.

1. Parkeerplaats

2. Station

3. Basilica S. Maria Glosoria

4. Hilton

5. Kerk Santissimo Redentore

6. Kerk San Giorgo Maggiore

7. Kerk Saint Mary ‘Gesuati’

8. Basilica Della Salute / Museum

9. San Marco plein

10. Rialto brug / Fondaco

11. Arsenale

12. Kerk San Pietro

13. Biënnale 14. Kerk Madonna Dell’Orto

5.

6.

9.

14.

12.

De verschillende lagen over elkaar heen

Hoe hoger het water zal stijgen, hoe relevanter het netwerk zal worden. De stad zal zich rondom dit netwerk vormen en andere delen zullen grotendeels vervallen.

Het verval is ook een groot deel van mijn afstuderen geweest. Hoe verschrikkelijk het ook is om delen van de stad te verliezen en het langzaamaan ouder zien worden en vergaan. Het is ook onderdeel van de natuur en de evolutie. Iets zal moeten vergaan om plaats te maken voor iets nieuws. En de vergankelijkheid die daar bij komt kijken kan de bewondering voor iets nog sterker maken.

Mijn project zal er ook voor zorgen dat je je middenin dit proces bevindt. Iedere keer als je teruggaat naar Venetië zal de stad anders zijn, zullen sommige gebouwen er niet meer zijn en zal de tijd alleen maar zichtbaarder worden.

Als we niks doen zal Venetië langzaamaan zal verdwijnen, met mijn ingreep krijgt de stad een nieuw leven en zal dit verval er onderdeel van zijn.

Venetië kan de potentie van het netwerk benutten door zich verder uit te breiden rond knooppunten

Kansen voor ecologie

In het verval en de ruimte die er ontstaat in de stad zitten ook kansen voor de natuur en de ecologie. Dit is nu al op sommige plaatsen in de stad te zien, de natuur neemt het langzaamaan over.

Het water is een logistieke snelweg geworden, waarbij de ecologie onderaan staat. Tijdens de coronajaren is gebleken dat de natuur zichzelf kan herstellen, door gewoon niks te doen en de toeristen eruit te halen heeft de ecologie een boost gekregen. Het water werd helderder, vissen waren te zien en andere dieren kwamen terug in de stad. Als grotere delen van de stad vervallen geeft dit vrij spel aan de ecologie en gaat deze een groter onderdeel van de stad spelen.

Kansen voor de ecologie en natuur

Rigide en rigoureus netwerk

Zoals steeds te zien is op de kaarten, is het netwerk heel rigide en resoluut. Het steekt door de gebouwen waar het ze tegenkomt. Ik heb gekozen voor deze rigide structuur omdat er hierdoor een confrontatie met de stad ontstaat, een recht rigoureus netwerk door een stad waar bijna geen rechte lijnen te vinden zijn. Het zoekt de spanning op. Het steekt door de gebouwen heen omdat het dan de potentie van die gebouwen zichtbaar maakt. Binnen in de gebouwen ontstaan functies, ontmoetingen en confrontaties.

Als je er voor kiest om het netwerk buiten de gebouwen te plaatsen, of zelfs boven de stad, dan is het netwerk een stuk vrijer. Hierdoor verlies je echter ook de connectie met de gebouwen en het maaiveld en water.

Zoals eerder is benoemt, is dit netwerk niet gemaakt om de stad te conserveren of om de meest monumentale of waardevolle elementen van de stad te restaureren of te behouden. Het is geen keuze, als we dit niet doen vergaat de stad helemaal. Vanwege het feit dat de ingroeep zo rigoureus is, kun je ook zo door de gebouwen heen steken. Als je bij ieder gebouw moet denken van heeft dit waarde, dit mag niet weg en dat wel, hier mag het netwerk wel doorheen en hier niet, dan ontstaat er uiteindelijk een netwerk dat overal net langs frummelt. En waar overal de confrontatie wordt vermeden en de spanning ontbreekt.

- Een aanzet tot verbeelding -

Netwerk en aftakkingen

Het basisnetwerk vormt de hoofdader door de stad. Op deze hoofdader kan aangehaakt worden door middel van aftakkingen.

Een aftakking hiervan is te zien in de maqauette op de foto hiernaast. De hoofdader steekt op plekken door de stad, maar een aftakking is gemaakt die ervoor zorgt dat een deel boven het water uit steekt en er ook hier spanning ontstaat. Dit zorgt voor een interessante locatie die het economisch gezien voor dit deel waard is om te onderhouden en behouden te blijven. In dit project heb ik invloed op het netwerk, waar het loopt en hoe het eruit zien. Maar niet op hoe de stad er mee omgaat. Delen van de stad waar het netwerk doorheen steekt kunnen alsnog vervallen.

Potentie van het project

Op de grote schaal is het netwerk een resolute structuur. Op de kleinere schaal, waarbij er meer wordt omgegaan met de fysieke verbinding, de vorm en het materiaal zoekt het netwerk meer de aansluiting met de stad.

Het netwerk steekt recht door de gebouwen heen, hier wordt ruimte gemaakt in de gevel die ervoor zorgt dat het door kan steken. Bij verbindingen tussen gebouwen worden in sommige gevallen bruggen gemaakt. Deels om het hoogteverschil tussen de vloeren op te lossen, maar de straten worden ook de nieuwe kanalen en dat zorgt ervoor dat er ruimte is voor de gondels om er onderdoor te varen.

Op de plattegrond laat ik een klein deel van het netwerk zien. Hier steekt een deel door de gebouwen heen. Aantakkingen zijn hierop gemaakt om het ervoor te zorgen dat het spannender wordt en het meer bezoekers trekt. Een deel gaat door het verval heen en aan de waterkant steekt een deel over het water heen. Waarbij met hoogte verschillen aanlandplekken voor Gondels zijn gemaakt.

Ochtend. De stad begint net op gang te komen, enkele dagjes toeristen zijn al op pad, maar de meeste mensen zijn nog onderweg naar werk of zitten even rustig op een bankje of aan het ontbijt.

Middag. Naarmate de dag vordert komt de stad tot leven. Het netwerk wordt steeds drukker en overal zijn mensen aanwezig die gebruik maken van de functies.

Avond. In de avond zijn de restaurants volop in gebruik. Er kan door de grachten gevaren worden met verlichting.

Door de dag heen wordt het netwerk en de functies op verschillende manieren gebruikt. De functies worden gedwongen om zich aan te passen aan het netwerk. Maar het biedt ook mogelijkheden voor andere functies om er gebruik van te maken. De een ziet de economische voordelen ervan om zich aan het netwerk te vestigen. Voor de andere is het manier om bij hun woning of werk te komen.

- Een aanzet tot verbeelding -

Middag

Impressie - Binnen in de gebouwen

Impressie - Binnen in de gebouwen

Overzicht verschillende elementen

Elementen

Het project bestaat uit een aantal verschillende elementen. Nu zoom ik iets verder in op het ontwerp hiervan. Op de impressie zijn de verschillende elementen zichtbaar.

Het materiaal van de elementen is Gietijzer. Het is een materiaal dat terugkomt in Venetië zelf, het heeft een robuuste uitstraling, waardoor het past bij het rigide, resolute netwerk. Maar het heeft ook de eigenschappen om sierlijk te zijn, waardoor het de connectie zoekt met de architectuur van de stad. Door de roest die er door de jaren heen ontstaat krijgt het materiaal ook iets vergankelijks, wat de aansluiting met de stad versterkt.

De elementen zijn met hetzelfde thema ontworpen, waarbij de boogvorm die veel in de stad terugkomt een rol speelt.

Het netwerk kan zich naarmate de tijd vordert verder uitspreiden over de stad door middel van aantakkingen. Dit kan resulteren in het toepassen van nieuwe elementen, dit is toegestaan zolang deze qua materialisering en vorm aansluiten op de hoofdelementen. Hierna volgt een toelichting op de hoofdelementen die onderdeel zijn van mijn ontwerp.

De doorgang.

Als het netwerk ergens op uit komt, dan wordt op die plaats een precieze zaagsnede gemaakt en alles wat het tegenkomt wordt weggesneden. Dit element wordt erin geplaatst en maakt zo ruimte voor het netwerk. De verhouding van de boog komt voort uit de bogen die in de stad terugkomen. Daarnaast loopt het element schuin om je zo naar binnen te leiden. Het bovendeel is dichtgezet omdat daar de vloer van de verdieping erboven achter zit.

Ontwerp elementen - Bogen Venetië

Door de doorgangen als een boog toe te passen wordt er op een hedendaagse manier naar de bestaande stad gerefereerd. De doorgangen worden in de bestaande stad op veel verschillende manieren toegepast, maar de boogvorm zie je op de meeste plaatsen terug komen. Ik heb de verhouding van de bogen onderzocht om er voor te zorgen dat het gevoel van de bestaande bogen in mijn project terug komt.

Verhouding van de bogen in Venetië. De bogen in de stad hebben niet allemaal dezelfde verhouding, maar de meeste zijn verdeeld in 30/70%. De boog is 30% van de hoogte. Op de manier kan ik aan de hand van de breedte van de de doorgang of de maximale hoogte de vorm van de boog bepalen.

De boogvorm is doorgezet naar het doorgang element binnen. Omdat er binnen minder hoogte is, is gekozen om twee bogen te koppelen zodat er ruimte ontstaat voor het netwerk.

Het netwerk

Door de doorgangen steekt het netwerk zelf, dit heeft een breedte van twee meter. Binnen in de gebouwen vormen de ruimten onderdeel van het netwerk waardoor het breder is en meer capaciteit heeft. Twee meter is breed genoeg om elkaar te passeren, maar ook om even rustig te genieten van de omgeving. Door die breedte ontstaat er een groot contrast van binnen naar buiten. Binnen ontstaan grote ruimtes die het netwerk verbreden, waar pleinen en verblijfplaatsen ontstaan. Buiten ervaar je de tijd, de stijging van het water, het verval dat dit met zich meebrengt en de overname van de natuur. Mochten bepaalde knooppunten de hoeveelheid gebruikers niet meer aankunnen dan wordt er gewoon een nieuwe verbinding of aantakking aangelegd. De tijd jaagt het aan, en die zorgt voor een eventuele uitbreiding.

Constructie element

Constructie element

Dat wordt gedragen door constructie elementen. Deze zorgen ervoor dat het netwerk zelfdragend is en de stad eromheen kan vervallen.

Brug

Brug

Tussen de gebouwen is het netwerk soms recht, voorzien van een hekwerk, maar bij hoogteverschillen of om ruimte te maken voor gondels en boten wordt het brugelement toegepast. Waar de boogvorm terugkomt in het hekwerk.

- Een aanzet tot verbeelding -

Toegang

Het element dat hier is geplaatst zal in het begin toegang bieden tot het netwerk. Naarmate het water stijgt zal het zijn functie verliezen, maar kan het door aanpassingen nog wel gebruikt worden door boten en gondels om toegang te hebben tot het netwerk.

Doorsnede element

Door middel van de vormentaal zoekt het netwerk de connectie met de stad. Het neemt de sierlijkheid van zijn omgeving over. Het materiaal zorgt voor robuustheid. Hiernaast is te zien hoe het netwerk eruit ziet als je het doorsnijdt.

De route zelf bestaat uit beton voorzien van een stalen wapening om ervoor te zorgen dat het een bepaalde lengte kan overspannen. Aan de onderkant zal het beton een bepaalde textuur krijgen die ervoor zorgt dat de ecologie zich eraan kan binden. Daarna worden de gietijzeren elementen eraan verbonden. De lasnaden en verbindingen zijn zichtbaar en voelbaar. Het materiaal kan gaan roesten. Er zit een bepaalde vergankelijkheid in die zorgt voor een extra verbinding met de stad. Op de vloer komt een terrazzo achtige afwerking.

In deze vloer worden keramische materialen uit de vervallen stad verwerkt. Daardoor heeft het niet alleen een verbinding met de stad, maar loop je ook letterlijk over de vervallen stad heen. Dit bestaat uit kleiner gruis, maar ook grotere elementen die er soms voor zorgen dat delen herkenbaar zijn en het een verhaal verteld.

Doorsnede

Op deze doorsnede is te zien hoe een aantal elementen met de stad verbonden zijn. Zoals is aangegeven biedt dit netwerk een mogelijkheid om verder te blijven ontwikkelen, maar gebouwen waar het door heen steekt kunnen ook vervallen. Het doorgang element maakt de ruimte en het netwerk beweegt zich losstaand van de stad hier doorheen. Niet alleen het nieuwe basis niveau van de stad wordt leven ingeblazen, maar de verdiepingen erboven worden ook meer gebruikt.

Toekomstscenario’s

Met mijn project geef ik een aanzet. Ik heb invloed op het netwerk, waar ik het plaats en hoe het eruit ziet. Maar hoe hier mee wordt omgegaan heb ik geen invloed op. Ik geef ze een mogelijkheid en laat de potentie zien. Hierna volgen een aantal impressies die de mogelijkheden laten zien.

2023, het netwerk kan geplaatst worden waarbij een vergroting van de capaciteit van de stad vormt. Als delen onderlopen kun je je ook met droge voeten door de stad bewegen.

2050, Het water zal al deels gestegen zijn en daardoor zal de impact van kleine stijgingen ook groter zijn. Het netwerk zal steeds vaker gebruikt worden.

2100, Het water stijgt meer en meer en de straten worden niet meer gebruikt om te lopen, maar zullen getransformeerd zijn tot waterwegen. Het verval en de ecologie neemt langzaam aan de stad over en klimt steeds verder omhoog.

2200, de impact van het water begint zijn sporen te laten zien. Gebouwen beginnen te vervallen of zijn al vervallen.

2300, Het water en het verval hebben een groot deel van de stad laten vervallen en heeft de natuur aardig zijn gang kunnen gaan.

2300, Het kan ook zo zijn dan de innovatie niet op gang komt en de stad verandert in een levend museum. Hoe verder de tijd vordert hoe verder de stad vervalt. Het Netwerk zorgt ervoor dat je dit kunt ervaren.

2300, Het kan ook zo zijn dat het juist een enorme boost geeft voor de stad, op andere niveaus meerdere netwerken worden toegevoegd en daardoor de stad meer en meer wordt onderhouden en hierdoor meer behouden blijft.

- Een aanzet tot verbeelding -

Dankwoord

Mijn afstudeerproject is een lange zoektocht geweest. Een zoektocht met veel ups en downs, maar ook zeer leerzaam. Het eindresultaat is een project geworden dat ik van te voren niet had kunnen bedenken en waar ik super trots op ben!

Deze uitkomst was niet mogelijk geweest zonder de hulp en het geduld van mijn mentor Bart Bulter en commissieleden Gianni Cito en Bruno Doedens. Daar ben ik ze zeer dankbaar voor.

Verder wil ik mijn collega’s en familie bedanken voor de steun en het vertrouwen, in het bijzonder Danny Kok, Karel Maessen en natuurlijk mijn vrouw Feline.

Elements of Venice, Giulia Foscari

Bronnen

Bladzijde 22 - Afbeeldingen

www.washingtonpost.com / www.flickr.com / archive.boston.com

Bladzijde 26 - Archieffoto’s imagesofvenice.com / 1600.venezia.it / www.ecohubmap.com

Bladzijde 50 - Afbeeldingen

www.visitourchina.com / www.volkskrant.nl / www.saratprojesi. com

Bladzijde 52-55 - Schilderijen

www.wga.hu / commons.wikimedia.org

Bladzijde 82 - Afbeeldingen

www.theguardian.com / www.nbcnews.com

Bladzijde 128 - Materialen diggels.co / www.diespeker.co.uk / www.marcolina.nl