BRUZZ - editie 1874 (24-01-2024) by bruzz.be

0 24 0 Mjanuari A A N D 2024 2024

‘Ons uiterlijk is nooit neutraal’ Ihsane Haouach na de hoofddoekenrel 06

‘Ik werk aan 2 euro per uur’ Vrouw, vluchteling en uitgebuit 16

‘Mijn nieuwe identiteit past beter bij mezelf’ Recordaantal Brusselaars verandert van naam

W E E K B L A D # 1 8 74 , E E N U I TG AV E VA N V L A A M S - B R U S S E L S E M E D I A V Z W, F L AG E Y P L E I N 1 8 - 1 0 5 0 , E L S E N E - A FG I F T E K A N TO O R A N T W E R P E N X P 3 0 3 1 5 3

Brussels is capital

BRUZZ staat op met een gloednieuwe baseline: Brussels is capital. Voortaan vaart BRUZZ onder een nieuwe vlag die onze koers verduidelijkt en bevestigt. ‘Brussels is capital’ staat symbool voor de niet aflatende focus van BRUZZ op wat er in Brussel speelt en gebeurt. BRUZZ is meer dan ooit een dynamisch mediaplatform met een vastberaden standpunt: Brussel is van kapitaal belang.

Beleef Brussel voluit Idelest verror apici occuptate. Met ut voluptat quam qui ofﬁcit eum que ium im fugia quam, sequam fugiam arcillitibus simoluptis mossequ atecatur, omnis

24 januari 2024 | 3

14 Cementinjecties en zandgronden Nieuwe metro rijdt onder gemeentehuis Schaarbeek

ben niet 23 ‘Ikschadelijk’

Beestig Brussel: de vos als

cartoon

41 Brahms in Bozar

De atypische maestro in Stefaan Degand

EDITO

COVERSTORY Ihsane Haouach schreef een boek over haar gemediatiseerde ontslag

IN BEELD Saskia Vanderstichele

BEELDCOLUMN Delphine Frantzen

SAMENLEVING Brusselse schaduweconomie buit kwetsbare vrouwen uit

BIJGEDACHTE Vivaqua bevindt zich op een scharniermoment

KORT GESPREK Benoit Hellings

SAMENLEVING Recordaantal Brusselaars verandert van naam

COLUMN Supportare

BIG CITY Hoe komt de Kunstberg aan zijn naam?

DE SLAAPKAMER van Warre

WEEK VAN DE BELGISCHE MUZIEK VI.BE toont support voor de supportact

COLUMN Parkwachter Mario

SELECT Joachim Lafosse breekt de stilte met Un silence

Eat & Drink Batar De vĳf inzichten Vitja Pauwels

Samen met La Ligue eisen kwetsbare vrouwen uit de informele economie meer bescherming.

atelier 210, beursschouwburg, la Balsamine, Charleroi danse, Kaaitheater, Kunstenwerkplaats, Les Halles de Schaerbeek, and workspacebrussels present

Benjamin Kahn buren Carolina Mendonça Castélie Yalombo Lilonge Freestyle Lab Jonas Chéreau Khadija El Kharraz Alami Lila Magnin Lisa Vereertbrugghen Marthe Degaille Montage Milø Slayers Némo Camus & Robson Ledesma Rosie Sommers & Micha Goldberg Sophia Rodriguez

february 2024 08› 10 & 15 › 17 www.ittakesacity.brussels

Design © Hussein Shikha & Sadrie Alves

24 januari 2024 | 5

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar. OPLAGE 55.000 exemplaren. ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be

Vrouwenrechten Maarten Goethals Coördinator Magazine

DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Elien Haentjens, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Charlotte De Cort, Emilia De Feyter, Guy Dermul, Andy Furniere, Tom Peeters, Niels Ruëll, Isabel Vanhoutte, Bram Van Renterghem, Max Wyckaert, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Delphine Frantzen, Kim, Ivan Put, Saskia Vanderstichele VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Koen Cypers Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

“Wat de vrouwen meemaken, is vooral het gevolg van een falend beleid” FR C’est pas personnel. Trois ans après son passage en tant que commissaire du gouvernement auprès de l’Institut pour l’égalité des femmes et des hommes, Ihsane Haouach a écrit un livre sur le cyberharcèlement. Une fiction, largement inspirée de ce que la Bruxelloise a ellemême vécu : une infâme campagne de dénigrement en ligne, qui l’a poussée à démissionner au bout de deux mois. La raison de cette chasse aux sorcières ? Son voile. Elle évoque pour la première fois dans BRUZZ cette période et l’impact de la campagne de diffamation (du MR) : « Même après ma démission, les attaques ont continué. C’est une façon de me faire taire, sur l’égalité des chances pour les femmes par exemple. » (p.6) La littérature ne change pas le monde, mais l’histoire de Mme Haouach – et sa lutte pour les droits des femmes – n’en est pas moins pertinente. Tout comme le témoignage de Régine, l’une des milliers de réfugiés à Bruxelles, coincée dans l’économie souterraine comme au pair sous-payée ou aide-soignante pour séniors. « Parfois, je pleurais en travaillant, mais je ne savais pas où aller. » (p.16) C’est pas personnel, écrit Ihsane Haouach. Et c’est justement le problème : ce que ces femmes subissent est à imputer à un échec politique. C’est politique, au détriment du personnel.

C’est pas personnel. Drie jaar na haar korte passage als regeringscommissaris bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen schreef Ihsane Haouach een boek over cyberpesten. Fictie, maar toch grotendeels gebaseerd op wat ze zelf meemaakte: een vileine online lastercampagne, die haar deed beslissen om na twee maanden al ontslag te nemen. Reden van de heksenjacht? Haar hoofddoek. Naar aanleiding van de publicatie vertelt ze voor het eerst openhartig in BRUZZ over die periode, en over de impact van de (MR-)lastercampagne: “Zelfs nadat ik was opgestapt, bleven de aanvallen duren. Het is een manier om me te laten zwijgen, over gelijke kansen van vrouwen bijvoorbeeld.” (pg.6) Literatuur verandert de wereld niet, maar dat maakt het verhaal van Haouach - en haar strijd om vrouwenrechten - niet minder relevant. Dat blijkt ook uit de getuigenis van Régine, een van de duizenden vluchtelingen die in de informele economie belandde als slechtbetaalde au pair of ouderenverzorger. “Soms stond ik huilend te werken, maar ik kon nergens heen.” (pg.16) C’est pas personnel, schrijft Haouach. Dat is net het probleem: wat de vrouwen meemaken, is vooral het gevolg van een falend beleid. Het is politiek, ten koste van het persoonlijke.

EN C’est pas personnel. Three years after her brief period as government representative at the Institute for Equality of Women and Men, Ihsane Haouach wrote a book about cyberbullying. Fiction but largely based on what the Brussels native herself lived through, a vicious online smear campaign that made her decide to resign after only two months. The reason for the witch hunt was her headscarf. Following the publication, she is giving her first candid interview about that time and the impact of the (MR) smear campaign to BRUZZ. “The attacks went on even after I left, it’s a way of keeping me silent, on equal opportunities for women, for example.” (see page 6) Literature does not change the world, but that does not make Haouach’s story – and her struggle for women’s rights – any less relevant. This is also evident in the testimony of Régine, one of the thousands of refugees in Brussels who ended up in the informal economy as a poorly paid au pair or caregiver for the elderly. “Sometimes I cried my eyes out at work, but I had nowhere to go.” (see page 16) C’est pas personnel, writes Haouach and that is precisely the problem. What the women in both cases are experiencing is mainly the result of policy failure. It is political, at the expense of the personal.

Ihsane Haouach schreef een roman over haar gemediatiseerde ontslag

▼

Het gesprek

24 januari 2024 | 7

‘In het bedrijfsleven is de hoofddoek een non-issue’ Een mediastorm en een golf van persoonlijke aanvallen op sociale media. Ihsane Haouach wist niet waar ze het had toen ze drie jaar geleden regeringscommissaris werd bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IVGM). Haar ervaringen verwerkte ze nu in de roman C’est pas personnel. “Ik werd gedwongen om mezelf te censureren.” door Kris Hendrickx foto’s Saskia Vanderstichele

Het gesprek Ihsane Haouach schreef een roman over haar gemediatiseerde ontslag

erug naar 2021. Staatssecretaris voor Gelijke Kansen en Diversiteit Sarah Schlitz (Ecolo) benoemt Ihsane Haouach tot regeringscommissaris bij het IVGM. In principe is dat een bestuursfunctie onder de radar, die hooguit enkele uren per week vergt. Het draait anders uit. Politici uit verschillende hoeken – MR en N-VA op kop – laten luid weten dat een vrouw met hoofddoek in zo’n functie niet kan. De neutraliteit van de staat zou in het gedrang zijn. Er volgt een polemiek, inclusief persoonlijke aanvallen en verdachtmakingen op sociale media. Minder dan twee maanden na haar benoeming neemt Haouach ontslag. Bijna drie jaar later ontvangt Ihsane Haouach BRUZZ in L’Epicerie in Oud-Molenbeek. De plek is de thuis van het succesvolle theatercollectief Ras El Hanout

was in die school aan de Zavel. Heel jong al stond ik daardoor voor de keuze: sta je op en vecht je tegen discriminatie of laat je je doen en probeer je je te assimileren? Ik koos het eerste. Toen Ras El Hanout werd opgericht, schreef ik mee aan de stukken, speelde ik erin én begeleidde ik op de piano. Net zoals mijn roman nu was dat een soort verwerkingsproces voor mezelf: over alle soorten van discriminatie spreken die ik ervaren had. Ik heb altijd geloofd in cultuur en onderwijs als motor voor verandering. Met het Talented Youth Network (TYN) proberen we jongeren onder meer soft skills bij te brengen die ze vaak niet hebben: een cv samenstellen, een presentatie houden. We proberen ook de mogelijkheid van een buitenlands verblijf aan te bieden. Zo’n ervaring lijkt me essentieel om te beseffen wie je bent.

“Heel veel vrouwen contacteerden me om te zeggen dat ze gelijkaardige seksistische ervaringen hadden meegemaakt” dat haar broer oprichtte en waar ze zelf ook al bij speelde. Ook het Talented Youth Network (TYN) en het diverse vrouwencollectief Les Cannelles - twee organisaties waarvan Haouach mee aan de wieg stond - hebben hier hun basis. De sociale onderneemster is dan ook niet voor één gat te vangen. Dat toont ze vandaag met haar eerste roman C’est pas personnel.

Waarom startte u met al die initiatieven die hun thuis vonden in L’Epicerie?

IHSANE HAOUACH: Het was mij al lang duidelijk dat ik iets voor de jongsten wou doen, die niet zoals ik het privilege hadden om naar een goede school te gaan en te studeren.

U komt uit een hoogopgeleid milieu, met een diplomaat als vader. Dat is een heel ander parcours dan veel Brusselaars met Marokkaanse roots in Oud-Molenbeek. HAOUACH: Exact. Toch kende ook ik

discriminatie, net omdat ik zo anders

U verbleef zelf even in het Verenigd Koninkrijk. Dat heeft een heel andere, tolerantere kijk op levensbeschouwelijke tekens bij de overheid dan Frankrijk en België. Je ziet er zelfs agenten met een hoofddoek of sikhtulband.

HAOUACH: Inderdaad, in Londen voelde ik me voor het eerst helemaal vrij. Ik moest er bijvoorbeeld niet verbergen dat het ramadan was. Met mijn werkgever en collega’s had ik een heel open relatie. Religie was er een non-issue.

Uw roman vertelt het verhaal van een getalenteerde jonge vrouw die promotie maakt en vervolgens het voorwerp wordt van vileine aanvallen in de pers en op sociale media. Geïnspireerd op de commotie rond uw korte passage als regeringscommissaris bij het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen?

HAOUACH: Ja, voor mij was het een soort therapie. Ik wou tegelijk ﬁctie schrijven, om er zo veel mogelijk getuigenissen in te

verwerken die ik gekregen heb toen ik onder vuur lag. Heel veel vrouwen contacteerden me om te zeggen dat ze gelijkaardige seksistische ervaringen hadden meegemaakt, nog los van de discussie over de hoofddoek. Soms gaat het over promoties die automatisch naar mannen gaan,

24 januari2024 | 9

BIO • 38 jaar, geboren in Ukkel • Solvay Business School • Werkt in de energiesector, o.m. bij Engie • Bestuurder Brusselse energieregulator Brugel • Mede-oprichtster Talented Youth Network (TYN) • Mede-oprichtster Les Cannelles (inclusie/emancipatie van vrouwen met diverse achtergrond) • Regeringscommissaris Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (juni-juli 2021) • Zelfstandig sociaal onderneemster, bedrijfstrainer, spreekster • Auteur ‘Open up your organisation’ (non-fictie) en ‘C’est pas personnel’ (roman)

terwijl er betere vrouwelijke kandidaten zijn. Soms over kleine details, zoals vrouwen waarvan automatisch wordt verwacht dat ze notities maken tijdens vergaderingen.

Het woord hoofddoek komt niet voor in de roman. Vanwaar die keuze?

HAOUACH: Omdat ik het gevoel heb dat de hoofddoek slechts een voorwendsel was om te kunnen polariseren. De hoofddoek is een kledingstuk dat mensen dragen omwille van hun overtuiging, door gewoonte of om welke reden dan ook. Die keuze moet niet in het openbaar bediscussieerd worden. De kwestie van de neutraliteit van de staat is zeker een debat waard. Als vrouw met migratieroots ben ik er net extra gevoelig voor, omdat ik sneller slachtoffer ben van discriminatie. Ik ben dus voor de neutraliteit van de staat. Hoe je die neutraliteit in de praktijk brengt, daarover kunnen we debatteren. Maar dat debat is ondergesneeuwd in de hele polemiek die gecreëerd is met persoonlijke aanvallen en verdachtmakingen.

Wat betekent uw hoofddoek voor u?

HAOUACH: Het is een deel van mijn religieuze beleving. Veel meer uitleg geef ik daar normaal niet bij, omdat men al snel de neiging heeft om me tot dat aspect te herleiden en ik niet inzie waarom ik mijn keuze moet rechtvaardigen. Ik ben ook niet de woordvoerder van alle vrouwen met een hoofddoek.

Wat wou u met uw boek nog bereiken?

HAOUACH: De thematiek van cyberpesten op de kaart zetten. Tonen aan vrouwen die er slachtoffer van zijn dat het niet aan hen ligt. Illustreren dat getalenteerde mannen minder vaak voorwerp zijn van dit soort aanvallen. Uitleggen hoe snel je van iets wordt beschuldigd waar je je helemaal niet tegen kan verdedigen.

Dan hebt u het over de beschuldigingen dat u ‘dicht bij de moslimbroeders’ zou staan.

“Als vrouw met migratieroots ben ik net extra gevoelig voor de neutraliteit van de staat, omdat ik sneller slachtoffer ben van discriminatie”

HAOUACH: Ik heb nooit contact gehad met de Moslimbroederschap. Ik heb elke band ontkend, maar toch is men me daar over blijven aanvallen. Waarom? Omdat het zo gemakkelijk is. Je kan met zo’n uitspraak niet aangeklaagd worden voor laster en eerroof. Zelfs toen de Staatsveiligheid me vrijpleitte, bleven die aanvallen duren. Het is gewoon een manier om me te laten

▼

Het gesprek Ihsane Haouach schreef een roman over haar gemediatiseerde ontslag

zwijgen, over gelijke kansen voor vrouwen bijvoorbeeld. Dat is ook de reden waarom de aanvallen doorgingen nadat ik was opgestapt als regeringscommissaris. Die stap moest ik wel zetten, want het ging om een functie van 4 à 5 uur per week en ik was daarnaast zelfstandige. De hele heisa maakte het onmogelijk om nog andere dingen te doen. Ik kreeg ook het gevoel dat mijn veiligheid en die van mijn familie in het gedrang kwam. Mensen spraken me aan op straat, ik kreeg het gevoel dat ik gevolgd werd.

Net zoals het hoofdpersonage in uw roman.

HAOUACH: Inderdaad. Een van de zaken die me het meest teleurgesteld heeft tijdens die episode, is dat we blijkbaar de cultuur van het debat verloren zijn. Ik werd uiteindelijk gedwongen om mezelf te censureren.

mijn klacht behandelt. Wat mij interesseert zijn de daden, niet de verschijning. De dienstverlening van de staat moet neutraal zijn.

Hoe garandeer je dat?

HAOUACH: Daarvoor moet je inzetten op een degelijke opleiding van het personeel. Het doel moet zijn dat de staat er voor iedereen in de maatschappij is.

Uw eerste stem was er een voor de liberalen. Toen u regeringscommissaris werd, kreeg u vooral forse tegenkanting van de MR. Vindt u het vreemd dat de partij van de vrijheid geen vrijheid toestaat als het over een religieus teken gaat?

HAOUACH: Ik heb nog steeds een liberale component, naast een sociale en een ecologische. Dat maakt het bij de verkiezingen telkens weer moeilijk

“Ik heb altijd geloofd in cultuur en onderwijs als motor voor verandering” Uw nieuwe boek luidt mogelijk een nieuwe storm op sociale media in.

HAOUACH: Dat is inderdaad een vrees. Ik hoop dat ik er wat beter op voorbereid ben. Wat die episode me ook heeft geleerd, is dat je internet hebt en daarnaast het echte leven. Op internet lijkt het alsof zo’n debat het centrum van de wereld is, terwijl men in veel andere milieus heel die polemiek absoluut niet volgde. Ik heb de vorige keer gemerkt dat ik best wel een stevig netwerk heb dat me ondersteunt.

Los van alle persoonlijke aanvallen was er de inhoudelijke kwestie van de neutraliteit van de staat. Begrijpt u dat mensen ervoor pleiten om religieuze tekens te verbieden bij mensen die de staat vertegenwoordigen?

HAOUACH: Ik vind het essentieel dat de staat neutraal is, maar ik denk dat onze verschijning dat nooit echt is. Een blanke man en een zwarte vrouw dragen een andere achtergrond en dus boodschap mee. Maar dat betekent nog niet dat ik als slachtoffer van seksisme bijvoorbeeld mag gaan shoppen en kan eisen dat een vrouwelijke agente van kleur

kiezen. Aan Franstalige zijde zie ik geen liberale partij, maar eerder een conservatieve. Open VLD is daar anders in en staat meer open voor het Angelsaksische liberalisme met plaats voor individuele vrijheid. Ik merk ook dat de mensen die het meest over de hoofddoek doorbomen vaak niet veel ervaring hebben in het bedrijfsleven. Binnen bedrijven is die hoofddoek gewoon geen kwestie meer, maar daar hebben die politici geen voeling mee. Ik nodig mensen uit om te kijken naar de praktijk.

De MR was een van de partijen die u het felst aanvielen toen u regeringscommissaris werd. De woordvoerder van die partij was op dat

moment… uw zus. Leidde dat niet tot spanningen binnen de familie?

HAOUACH: In onze familie mocht iedereen altijd zijn eigen richting kiezen. Mijn zus

“De staat moet neutraal zijn, maar onze verschijning is dat nooit echt”

24 januari 2024 | 11

ontstaat de hele tijd overal. Wie hockey doet, vormt de facto samen een groep en ga zo maar door. Alleen wordt het enkel als problematisch ervaren als het over mensen van buitenlandse origine gaat. Als je dan bij aanwervingen hoofddoeken weert, creëer je trouwens ook segregatie. Dan duw je een aantal vrouwen buiten de arbeidsmarkt, en maak je ze afhankelijk van hun echtgenoot. Economisch onafhankelijk zijn is nochtans essentieel voor een vrouw. Ik ijver ervoor dat al die verschillen van uiterlijk geen belang meer hebben en dus ook niet meer tot segregatie leiden. Een medestudent aan Solvay vertelde me jaren na onze studies dat hij een werknemer met een hoofddoek had aangenomen. Hij zei dat hij helemaal niet had stilgestaan bij dat hoofddeksel omdat hij mij al kende, terwijl hij anders wellicht gediscrimineerd had. Daar moeten we naartoe. Ik heb het gevoel dat Vlaanderen daar al verder in staat, Franstalig België kijkt te veel naar Frankrijk en is ideologischer. Vlaanderen is pragmatischer.

Iets helemaal anders: u bent ook energieexperte. Brussel kampt met veel energiearmoede. Wat moet er veranderen qua beleid?

HAOUACH: We moeten het socio-economische niveau van de Brusselaar opkrikken, zodat zo veel mogelijk mensen hun energiefactuur zelf kunnen betalen en onafhankelijk worden van steunmaatregelen. Dat kan bijvoorbeeld door de kleine zelfstandigen beter te ondersteunen of door meer mensen aan het werk te krijgen. Verder moeten we proberen om minder energie te kopen. Qua isolatie en zonnepanelen is er hier nog veel marge. Sociale en ecologische maatregelen moet je veel beter op elkaar afstemmen. Vandaag zijn dat twee mechanismes die naast elkaar bestaan.

blijft mijn zus en ik hou van haar. Dat betekent niet dat ze dezelfde keuzes moet maken als ik. Onze verhouding heeft er niet onder geleden.

Een argument dat vaak gebruikt wordt tegen de hoofddoek, is dat het segregatie in de hand werkt. Op een school die de hoofddoek toelaat kan sociale druk moslimmeisjes tot het dragen van een hoofddoek aanzetten, waardoor je heel zichtbaar verschillende groepen creëert. Akkoord? HAOUACH: Ja en neen. Dat fenomeen is denkbaar, maar dat soort groepen

DES CRITIQUES AU ROMAN

DISMISSAL LEADS TO NOVEL

FR Un déferlement médiatique et une vague d’attaques personnelles sur les réseaux sociaux. Ihsane Haouach ne savait pas ce qui l’attendait en devenant commissaire du gouvernement à l’Institut pour l’égalité des femmes et des hommes (IGFM) en 2021. Le nœud de la controverse ? Son voile. De cette expérience, elle a tiré le roman C’est pas personnel. « Si vous regardez du côté du monde entrepreneurial, le voile n’est plus un sujet à débat. »

EN A media storm and a wave of personal attacks on social media. Ihsane Haouach got it all when the government made her its representative at the Institute for the Equality of Women and Men (IGVM) in 2021. Central to the controversy surrounding her was the headscarf. She has now turned her experiences into the novel C’est pas personnel. “In the business world, the headscarf is simply not an issue anymore.”

In beeld door Saskia Vanderstichele Ivan Put

IJsprinses Hoe gaat het gezegde: koude voeten, warme liefde? Dat werd afgelopen weekend nog eens beeldig bevestigd in het Sobieskipark in Laken, waar een jong koppel poseert voor een magisch huwelijksportret in de sneeuw. Met haar tiara die het kille, blauwe zonlicht vangt en met haar lange witte sluier, die weids over de grond sleept, lijkt de vrouw op een ijsprinses - maar eentje waarvan het hart smeult voor de man links van haar. MG

In de kijker

Kritisch advies over Metro 3 ‘Schaarbeeks gemeentehuis in gevaar’

De Koninklijke Commissie vreest dat de werken aan Metro 3 de stabiliteit van het gemeentehuis van Schaarbeek kunnen aantasten. Bouwheer Beliris neemt alle voorzorgsmaatregelen om dat te vermijden. Historische zichten die riskeren te verdwijnen, een weinig zorgzame inrichting van de openbare ruimte die niet langer in overeenstemming is met het omliggende erfgoed, eeuwenoude bomen die eraan moeten geloven en de verminking van enkele mooie Brusselse herenhuizen om er een metrostation in onder te brengen. Het is maar een greep uit de kritiek die de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML) uit over de plannen voor Metro 3 van Brussel-Noord naar Bordet. Veel opmerkingen had de KCML al gegeven bij het eerste openbaar onderzoek vorig jaar. Nu vorige week het tweede openbaar onderzoek van start is gegaan, blijkt er met die opmerkingen, tot groot ongenoegen van de KCML, nauwelijks iets gedaan. De KCML laakt ook de misleidende simulatiebeelden in het dossier, die niet altijd in overeenstemming zijn met de echte plannen, en bijvoorbeeld ook niet kunnen uitsluiten of de zichten van het koninklijke

tracé tussen het Kasteel van Laken en het Koninklijk Paleis gevrijwaard zullen blijven. Maar de meest opvallende opmerking in het advies gaat over het negentiende-eeuwse gemeentehuis van Schaarbeek. Op het Colignonplein komt een van de zeven nieuwe metrostations. Het grootste deel van het metrostation komt onder het Colignonplein, naast het gemeentehuis, maar een deel van het station zal zich onder het gemeentehuis bevinden. “De KCML maakt zich zorgen over de stabiliteit van het gemeentehuis van Schaarbeek,” zo staat in het advies. De KCML maakt de vergelijking met het Zuidpaleis, dat ontmanteld moet worden omdat het onmogelijk bleek om er een stabiele tunnel onder te graven. De KCML had daar in tempore non suspecto al voor gewaarschuwd. “De vrees die we daarover toen hadden geformuleerd, is uiteindelijk helemaal juist gebleken,” zegt de Koninklijke Commissie in het advies. De KCML vraagt een echte erfgoedkundige studie voor het

negentiende-eeuwse plein dat samen met het gemeentehuis van Schaarbeek van een beschermingsstatuut geniet en een mooi patrimoniaal geheel vormt, en vraagt zich af waarom er geen aparte “eensluidende vergunningsaanvraag” wordt ingediend voor het plein, zoals dat hoort wanneer het om een beschermd monument gaat.

Uit andere tijden

Heeft de KCML een punt? Zou het gemeentehuis van Schaarbeek eenzelfde lot beschoren kunnen zijn als het Zuidpaleis? Burgemeester van Schaarbeek Cécile Jodogne (Déﬁ) zegt bij de RTBF dat ook het gemeentebestuur de metrowerken onder het gemeentehuis met de groot-

ste waakzaamheid zal opvolgen, maar voegt eraan toe dat de situatie niet helemaal dezelfde is als met het Zuidpaleis, omdat het gemeentehuis van Schaarbeek op de top van een heuvel uit zandgrond ligt. Dat wordt bevestigd door bouwheer Beliris. “De ondergrond en de geotechnische voorwaarden in de Zennebedding (waar het Zuidpaleis ligt, red.) en die van het gemeentehuis - dat op een heuvel ligt zijn niet dezelfde. Grote civiel technische werken onder een oud gebouw vertonen altijd een zeker risico, maar een scenario als dat van het Zuidpaleis is onwaarschijnlijk.” Beliris legt aan BRUZZ ook in detail uit hoe de ondergrond

Cartoon door Delphine Frantzen

meter diep wordt het nieuwe metrostation onder het gemeentehuis van Schaarbeek gebouwd

het tweede deel van Metro 3 loopt van Brussel-Noord tot Bordet

van het Zuidpaleis en die van het gemeentehuis van Schaarbeek van elkaar verschillen. In de Zennebedding gaat het om meer recente grondafzetting (uit het quartair) die heterogener is, en onvoorspelbaar. Dat verklaart waarom de cementinjectie die de aannemer er heeft gebruikt mislukt is, en het onmogelijk was om stabiele zuilen te plaatsen. Het grootste deel van het station aan Colignon zal in meer homogene zandgrond worden gebouwd (uit het tertiair). Op een heuvel, en in grondlagen die veel ouder zijn en dus steviger. Er zijn tal van boringen gedaan die dat bevestigen. Er zal inderdaad deels onder het gemeentehuis gegraven worden, in de grondwaterlaag, maar door vooraf de funderingen van het gemeentehuis te verstevigen, en door de grond onder het gemeentehuis te bevriezen, alvorens er het station te bouwen, wordt elk risico tot beweging van de grond tot een minimum beperkt, zegt Beliris. Zijn er toch grondbewegingen, dan kunnen die met vijzels gecorrigeerd worden. “Dat gaat dan om millimeterwerk,” zegt Jens De Smet van Beliris. “Het is een techniek die we ook gebruikt hebben voor de tunnel van Schuman naar Josaphat.” Toen is ook onder gebouwen door een tunnel gegraven, bijvoorbeeld onder de Nederlandse ambassade. Beliris kondigt verder allerlei voorzorgsmaatregelen aan om de staat van het gemeentehuis minutieus te monitoren tijdens de werken, met waterpassen, kleine spiegeltjes op de gevel en meetapparatuur die bij de minste beweging van het gemeentehuis alarm slaat. Tot slot zullen de werken worden gecertiﬁeerd door een bureau dat aangeduid is door de verzekeringsmaatschappijen. STEVEN VAN GARSSE

Samenleving

Brusselse schaduweconomie buit kwetsbare vrouwen uit

‘Ik werkte aan twee euro per uur’ Ze wonen illegaal in het land en werken voor weinig of zelfs geen geld: de informele economie in Brussel draait op een grote groep vrouwen die kwetsbaar zijn voor uitbuiting. In het licht van de verkiezingen eisen ze meer bescherming. “Ik kan nergens naartoe, ik zit vast in een grote openluchtgevangenis.” door Isabel Vanhoutte foto’s Ivan Put

oen Ernestine, een vrouw van in de veertig met krachtige, donkere ogen, in 2015 in België aankwam, hoopte ze haar leven te verbeteren. Maar het ging van kwaad naar erger. “Ik was het politieke en huiselijke geweld in Congo ontvlucht. Mijn drie kinderen - de jongste was toen acht jaar - liet ik achter bij mijn zus. Ik heb ze sindsdien niet meer gezien. Hoe dat voelt, valt niet uit te leggen,” zegt ze stilletjes tegen BRUZZ. “Bij mijn aankomst nam een kennis me in huis. Ze had via via gehoord dat ik hulp zocht, en bood onderdak aan. Ze was

alleenstaande en zwanger, en ik was dankbaar voor de veilige plek.” Niet lang daarna beviel ze van een premature baby die veel zorg nodig had. In ruil voor kost en inwoon hielp Ernestine met de baby en het huishouden. Een deal die ze toen acceptabel vond. “Ik zorgde voor het kindje alsof het mijn eigen dochter was. Maar na een tijdje zag ik dat haar intenties niet zuiver waren. Omdat ik niets verdiende, kreeg ik soms geld van mijn zus toegestuurd. Dat eiste ze op, om elektriciteit of water mee te betalen. In januari 2021 - het kleintje was toen zes

jaar - zette ze me plotseling buiten, van de ene op de andere dag. Daar stond ik dan: op de stoep, zonder netwerk, zonder geld, in het midden van de winter.” Het was het begin van een donkere periode, getuigt Ernestine. “Ik wist niet waar ik heen moest, dus ik belde de ex-man van mijn werkgeefster op. Hij stuurde een taxi die me naar een Afrikaans winkeltje bracht. Daar kon ik aan de slag: groenten snijden en klaarmaken, en helpen in de winkel. Elke dag werkte ik van zeven uur ’s ochtends tot tien uur ’s avonds, aan twee euro per uur.

24 januari 2024 | 17

Ernestine: “Toen ik in 2015 het politieke en huiselijke geweld in Congo ontvluchtte, liet ik mijn drie kinderen achter bij mijn zus. Ik heb ze sinsdien niet meer gezien. Hoe dat voelt, valt niet uit te leggen.”

De bazin van het winkeltje bood me een slaapplek aan in een hoek van een volgestouwd kamertje. Af en toe kreeg ik eten. De huurprijs was 300 euro per twee weken. Dat hield ze van mijn loon af, waardoor ik bij haar in de schulden stond.” Het was een vreselijk leven. Ik had geen moment voor mezelf.” Na een jaar ging Ernestine er weg. Via een omweg kwam ze bij La Ligue des travailleuses domestiques terecht, en meer en meer drong het tot haar door dat haar situatie niet oké was - verre van oké zelfs. “Wat had ik die afgelopen jaren gedaan? Ik begreep dat het geen mens-

waardig werk was,” zegt Ernestine in retrospectief.

Politieke moed

In december stond Ernestine daarom voor het Brussels Parlement te protesteren, samen met een groepje dat La Ligue des travailleuses domestiques kon mobiliseren. Reden van de bijeenkomst? Een betere bescherming eisen tegen uitbuiting, vooral voor vrouwen die actief in Brussel zorgtaken opnemen in vaak precaire, onderbetaalde omstandigheden. De timing was niet toevallig: in het parlement werd op dat moment

gestemd over een nieuwe Verordening over economische migratie. De Ligue hoopte dat er rekening werd gehouden met hun actiepunten. Die zijn: toegang tot legaal werk, bescherming bij misbruik door de werkgever en toegang tot professionalisering en vormingen voor knelpuntberoepen. “Veel van de leden werken voor 2 tot 3 euro per uur, 12 tot 13 uur per dag, ook op zaterdag en zondag,” zegt Magali Verdier, drijvende kracht achter La Ligue. “Toegang tot legaal werk is niet alleen nodig om het werk van mensen zonder de juiste papieren te erkennen, maar ook om het

Samenleving Brusselse schaduweconomie buit kwetsbare vrouwen uit

tekort aan personeel in diverse sectoren te verhelpen.” De Ligue bestaat sinds 2018 en is een initiatief van MOC - de Franstalige tegenhanger van beweging.net - en de christelijke vakbond CSC Bruxelles. Enkele tientallen vrouwen uit Peru, Ecuador, Brazilië, DR Congo, Kameroen en de Filipijnen sloten zich aan bij de organisatie. Met ludieke acties komt de Ligue op straat en wijst ze politici erop dat de situatie niet (langer) houdbaar is.

vrouwen zonder geldige verblijfspapieren. Opgeteld voor leeftijden tussen 20 en 40 jaar oud zijn dat er ongeveer 30.000 à 35.000 zijn.” Al zijn er vermoedelijk heel wat meer vrouwen informeel aan de slag in huishoudens, stelt Surkyn. “In dat cijfer zitten geen EU-onderdanen, want die hebben geen visum of verblijfsvergunning nodig. Ook ontbrekend in de cijfers zijn au pairs, die naar België kwamen met een EU-paspoort, maar aan de slag zijn zonder arbeidscon-

“Ik hielp een oude vrouw die erg ziek was. Ze was vaak agressief. Soms stond ik huilend te werken, maar ik kon nergens heen” Régine

Werkt in de informele economie

De afgelopen jaren diende La Ligue onder andere een motie in bij het Brussels Parlement en hielden ze een tribunaal voor politieke moed aan het Brusselse justitiepaleis. In de week voor het protest aan het parlement bezorgde La Ligue al kerstcadeautjes aan alle leden van de meerderheid om hen eraan te herinneren werk te maken van hun belofte voor meer sociale bescherming.

Gemakkelijke prooi

De vrouwen waar La Ligue voor strijdt, zijn doorgaans aan de slag als schoonmaakster, kinderverzorger of verpleegkundige: allemaal jobs op de Actiris-lijst van knelpuntberoepen. Het zijn beroepen waar de vraag het aanbod overtreft, onder andere door de vergrijzing en een stijging van eenoudergezinnen. “Ze doen vaak het schoonmaakwerk, zorgen voor gehandicapten, doen de boodschappen en zorgen voor de kinderen van anderen terwijl ze de zorg voor hun eigen kinderen aan hun familie overlaten,” aldus Verdier. Demograaf Johan Surkyn schat de groep op enkele tienduizenden vrouwen. “In België verblijven in totaal een kleine 50.000

tract en een gemakkelijke prooi zijn voor uitbuiting. Tenslotte is er nog inwonend huispersoneel bij gezinnen uit de diplomatieke wereld in Brussel, en andere EUonderdanen die zich wettig in België vestigden, maar door hun isolement en gebrek aan kennis over hun rechten uitgebuit worden in informele arbeid.”

Ondergronds circuit

Wie aan de slag gaat zonder papieren is kwetsbaar. Want zonder de juiste papieren is er geen recht op wettelijke bescherming, en wanneer het misloopt, kan je bij ziekte, pensioen of seksueel geweld nergens op terugvallen en kan je amper onderhandelen over je uurprijs of werkuren. Dat ondervond ook Régine. Ze kwam, net als

“Ik wil graag terug naar Congo, maar het is er verschrikkelijk onveilig” Régine

Werkt in de informele economie

24 januari 2024 | 19

gedwongen uit het land werd gezet. Ik nam een advocaat onder de arm, en het uitwijzingsbevel werd vernietigd. Ondertussen probeerde ik met verschillende advocaten mijn verblijfsvergunning in orde te krijgen, maar die procedure loopt nog steeds.” Via enkele omwegen belandde Régine in het ondergrondse circuit, waar ze zorgde voor een oudere vrouw. “Ze was erg ziek. Ze had een hoge bloeddruk en diabetes, en ze was vaak agressief. Soms stond ik huilend te werken, maar ik kon nergens heen. Hoewel het beloofd was, kreeg ik nooit een loon voor dat werk.” “Als je zoals ik nog in een procedure zit, en je werkgever maakt misbruik van je, sta je nergens,” zegt Régine. “Mensen zonder papieren worden naar een detentiecentrum gestuurd en uitgewezen. We kunnen nergens heen.”

Federale bevoegdheid

Zowel Régine als Ernestine vonden een netwerk bij La Ligue. Ernestine kwam al verschillende keren op straat demonstreren met La Ligue, voor Régine is het in december de eerste keer. Aan het parlement staat een kartonnen kerstboom, en met een krachtige stem zingen ze, aangevoerd door het ritme van de trommel: “Well I went down to the rich man’s house, and I took back what he stole from me. Took back my dignity, took back my humanity.” Heeft dit demonstreren wel zin? Magali Verdier wijst op de inconsistentie van de Brusselse meerderheidspartijen: “Zij ondertekenden in 2022 een motie waarin ze zich achter onze eisen schaarden, maar die bleef al die tijd dode letter.” De Ligue zal

Ernestine: “Als je in een procedure zit, en je werkgever maakt misbruik van je, sta je nergens.”

Ernestine, in 2015 in België, vluchtend uit de DRC met een studievisum. “Tijdens mijn verblijf in België stierven mijn vader en mijn oudere broer. Toen mijn visum was afgelopen, wilde ik niet teruggaan zonder diploma. Dus ik schreef me in aan een privé-instelling. Op een bepaald moment kreeg ik het bericht dat ik

haar politieke acties opvoeren richting de verkiezingen, om de programma’s te beïnvloeden en later ook het regeerakkoord. Of althans: dat is de ambitie. Of dat veel indruk zal maken? Het kabinet van Bernard Clerfayt (DéFi), in Brussel bevoegd voor werk, wijst in een schriftelijke reactie op de bevoegdheidsverdeling van België en leidt de kwestie af naar het federale niveau. Daar ligt volgens Clerfayt het kalf gebonden, toch wat betreft het regulariseren van werknemers zonder papieren. “De bewegingsruimte van het Gewest wordt beperkt door de federale wetgeving,” aldus de woordvoerder. “We kunnen niet verder gaan dan wat de federale wetgeving bepaalt. We kunnen dus geen vergunningen aﬂeveren aan illegalen, want dat zou een inbreuk zijn op de federale loyaliteit.” Regularisatie door werk is daarom geen optie, aldus het kabinet. “De ordonnantie kan enkel worden gebruikt om economische migratie te vergemakkelijken.”

Openluchtgevangenis

Maar wat als de situatie van al die vrouwen in de informele economie niet verbetert? Wat betekent dat persoonlijk? “Ik zou graag teruggaan naar Congo, maar ik kan het echt niet. Het is er verschrikkelijk onveilig,” zegt Régine. “Zelfs als ik hier weinig verdien, kan ik eten. In Congo lukt dat soms niet, zelfs wanneer je werkt.” Ook Ernestine mist haar thuisland Congo, en haar familie. “Zonder verblijfsvergunning kan ik niet reizen,” zegt ze, en ze wijst naar de lucht. “We zijn hier gevangen, in een grote openluchtgevangenis.”

‘JE TRAVAILLE POUR 2 EUROS DE L’HEURE’

’I WORK FOR TWO EURO AN HOUR’

FR Elles vivent dans l’illégalité et travaillent pour très peu d’argent comme jeunes filles au pair, femmes de ménage ou aidantes de personnes âgées : l’économie informelle bruxelloise repose sur un groupe important de femmes ayant fui leur pays. Elles sont donc davantage exposées à l’exploitation et aux abus. Sous l’impulsion de la Ligue des travailleuses domestiques, elles réclament une meilleure protection à l’approche des élections. « Je n’ai nulle part où aller, je suis dans une prison à ciel ouvert. »

EN They are in the country illegally and work as au pairs, housekeepers, or caregivers for the elderly for a pittance. The informal economy in Brussels runs on a large group of women who have fled their home countries and reside in Belgium illegally, vulnerable to exploitation and abuse. Prompted by La Ligue des travailleuses domestiques, they are making use of the elections to demand better protection. “I have nowhere to go, I’m stuck in a big open-air prison,” they told us.

Bijgedachte

Vivaqua: ieder jaar 100 miljoen in het riool

Bram Van Renterghem Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Waarom mag Vivaqua haar kosten niet via een correcte marktprijs verrekenen?”

regering meer vat krijgen op waar het geld allemaal naartoe stroomt. De erg hoge directielonen zouden kunnen worden aangepakt. Nu verdient directeur-generaal Laurence Bovy 284.000 euro bruto per jaar. Volgens databank Cumuleo is dat ruim 120.000 euro meer dan wat de directeur-generaal van de Watergroep verdient, in Vlaanderen de grootste watermaatschappij. En ruim 160.000 euro per jaar meer dan de directeur-generaal van pakweg Net Brussel. Daarenboven verdienen ook de zes andere directeurs elk 221.000 euro. Marktconforme salarissen die competente directeurs moeten lokken, klinkt het. Maar elders kan dat blijkbaar wel met minder. En verloopt de dienstverlening, zoals de facturatie, wel naar behoren. Toch zal dit allemaal weinig zoden aan de dijk zetten. Wat bespaard kan worden, zinkt in het niet in vergelijking met de gigantische opdracht waar

Vivaqua kan de waterprijs niet op eigen houtje verhogen of zelfs maar automatisch indexeren.

“We kunnen wel garanderen dat er water uit de kraan zal blijven komen, maar riolen renoveren, dat lukt nog amper. Het risico op zinkgaten wordt daardoor dagelijks groter, bijna elke maand zakt wel ergens in Brussel een stuk wegdek in. We staan op een scharniermoment.” Aan het woord is Laurence Bovy, directeur-generaal van de Brusselse watermaatschappij Vivaqua. Voor de zoveelste keer luidt ze de alarmbel over de ﬁnanciële malaise bij Vivaqua. Die is zo groot dat er nauwelijks nog geld is om de riolen te renoveren. Om dat toch te doen – en dus toekomstige zinkgaten te vermijden – vraagt ze een jaarlijkse gewestelijke dotatie van 50 miljoen euro. Voor het eerst lijkt het armlastige Brusselse Gewest de deur daarvoor op een kier te zetten. “Maar als we het doen, dan willen we ook inspraak in Vivaqua,” zei Elke Van den Brandt (Groen) daar vorige week over. Zo’n gewestelijke dotatie gaat volgens andere politici dan weer niet ver genoeg. Zo stellen Brussels parlementslid Pascal Smet (Vooruit.brussels) en Vlaams minister bevoegd voor Brussel Benjamin Dalle (CD&V) voor om die bevoegdheden ineens helemaal naar het Brussels Gewest over te hevelen. Nu is Vivaqua een intercommunale, dus aangestuurd door de gemeenten, maar volgens hen is dat niet het juiste niveau. “Watervoorziening en het beheer van riolen is een taak voor het Gewest,” stellen ze. Daardoor zouden parlement en

15 september 2024 | 21

Kort gesprek Benoit Hellings (Ecolo) over de Brusselse warmtekaart

‘Stimuleren om energieverlies aan te pakken’ dus geen warmteverlies van het gebouw, dat we amper moeten verwarmen. Ook het rood van het goed geïsoleerde glazen dak is logisch. Op dat soort dingen moet je ook als particulier die de kaart raadpleegt, letten: welk materiaal bevindt zich op de plek van het warmteverlies? Omgekeerd geldt dat gebouwen met een goede score misschien niet verwarmd werden op het moment van de opname. Dan lijkt het alleen maar alsof ze goed geïsoleerd zijn.

De Stad Brussel plaatst een kaart online waarop iedereen kan zien hoeveel warmte zijn huis verliest. “Ons gloednieuwe administratief centrum leek op het eerste zicht een energiezeef,” zegt schepen van Klimaat Benoit Hellings (Ecolo).

Brussel-Stad bestelde samen met Watermaal-Bosvoorde, Oudergem en Sint-Pieters-Woluwe een warmtekaart, op basis van luchtopnames met een infraroodcamera in januari 2023. Waarom?

Hoeveel kostte de thermografie de Stad Brussel? 22.190 euro.

Dit is een initiatief van vier gemeenten, terwijl het vliegtuigje de informatie voor het hele gewest verzamelde. Het is toch absurd dat dit niet op gewestniveau werd geregeld? Inwoners van andere gemeenten zullen de info niet krijgen.

We wilden vooral weten hoe onze gemeentegebouwen scoren. We hebben een voorbeeldfunctie en zijn dus volop aan het renoveren. De beelden tonen waar we het goed doen en waar minder. De zwembaden van Neder-Over-Heembeek en Laken lijden bijvoorbeeld amper warmteverlies, hoewel het water er toch tot 26 graden wordt verwarmd. De isolatiewerken hebben er dus geloond. Een oud gebouw zoals de Henriette Dachsbeckschool in de Marollen scoort dan weer slecht. Daar moeten we aan de slag.

We hebben het voorgesteld, maar bij het gewest hapten ze niet toe.KH Kaart: www.brussel.be/luchtthermografie (vanaf 24/1)

Elke inwoner van de stad kan ook kijken hoe het met zijn eigen woning zit of bij een pand dat hij of zij wil kopen.

We hopen dat de kaart mensen kan aanzetten om warmteverlies aan te pakken, daarom zetten we ze ook online. We vermoeden dat bewoners wel vragen zullen hebben over de data. We organiseren in het voorjaar infosessies op verschillende plekken in de stad.

Het administratief centrum van de stad Brucity kleurt groen en rood, barslecht voor een nieuw gebouw. Op het eerste zicht lijkt het een energiezeef, maar er is een verklaring: de houten terrassen absorberen zonlicht en geven die warmte af. Het is

Vivaqua voor staat. Het overheidsbedrijf moet elk jaar 20 à 25 kilometer riool renoveren, aan 4.000 euro per meter. Dat is honderd miljoen euro per jaar. In totaal gaat het om 500 kilometer te renoveren riool: een peperdure operatie dus. De inkomsten moéten dus omhoog. Daar is in theorie ook marge voor. De waterprijs in Brussel is de laagste van het hele land. Testaankoop berekende dat je in Brussel voor honderd kubieke meter - of het verbruik van een huishouden van drie personen - 475 euro betaalt. In Vlaanderen en Wallonië is dat respectievelijk 566 euro en 562 euro. De waterprijs optrekken naar het niveau van Vlaanderen, zou tientallen miljoenen euro opbrengen, en dus een oplossing bieden voor de malaise waar Vivaqua zich in bevindt. Maar net dat mag niet. Vivaqua kan de waterprijs niet op eigen houtje verhogen of zelfs maar automatisch indexeren. Dus kan het waterbedrijf niet anders dan bij het Gewest aankloppen voor subsidies. De kans dat het die uiteindelijk zal krijgen, is vrij groot. “We laten Vivaqua niet over de kop gaan,” zei Van den Brandt vorige week. Maar die subsidies komen ook van ergens, terwijl de Brusselse overheid nu al zo’n groot tekort heeft. Op dat tekort moet het nog eens rente betalen ook. De vraag is dan ook waarom Vivaqua haar kosten niet via een correcte marktprijs mag verrekenen. Dat doet de burger misschien pijn, maar op termijn is het de enige weg. En belastingbetaler of waterverbruiker: uiteindelijk moet iémand het betalen. Alles is beter dan de zaken wegmoffelen, wat nu gebeurt. Bovengronds lijkt alles dan lange tijd normaal. Tot er plots een enorm zinkgat opduikt.

31.01 & 1.02.24 LULLABY FOR SCAVENGERS Kim Noble

een komedie van Agnès Jaoui en Jean-Pierre Bacri

van 2/12/’23 t.e.m. 4/2/´24 @ Zinnema Anderlecht info & tickets: brusseleir.eu

verbrusseling: Guido Goovaerts regie: Dave Nauwelaerts

8 EDITION 56 LOCATIONS 3OO ARTISTS th

— 56 tentoonstellingen vieren het medium fotografie in galerijen, kunstcentra en musea verspreid over heel Brussel. Een unieke gelegenheid om kunstenaars, werken en plekken te ontdekken!

25.O1.25.O2.24

« Een van de mooiste, grappigste en ontroerendste stukken van het jaar. » Knack Focus

Les Halles de Schaerbeek|22a, rue Royale Ste-Marie 1030 BXL|reservation@halles.be|+32 (0)2 218 21 07

Beestig Brussel

24 januari 2024 | 23

Rode vos Aaibare portretten zetten positief imago in de verf Sinds acht jaar kan je de rode vos ook spotten op elektriciteitskasten in Brussel. Met dank aan kunstenares Rose de la Haye. door Andy Furniere

In de jaren 1980 kwam de rode vos na een lange afwezigheid Brussel opnieuw binnen getrippeld. Ondertussen is hij hier alomtegenwoordig, zelfs in de buurt van de Grote Markt. Normaal wordt hij het best in het duister gespot, maar sinds acht jaar kan je de vos ook gemakkelijk in het daglicht bewonderen: de Brusselse kunstenares Rose de la Haye schilderde al zo’n 150 exemplaren, vooral op elektriciteitskasten van Sibelga. Haar meest recente creatie prijkt sinds begin dit jaar op zo’n kastje in Neerpede. “Ik zet ze op goed zichtbare, vaak bedreigde plaatsen,” zegt ze. “Zo toont mijn vos in Neerpede dat de plannen om er een publieke zwemvijver te maken een bedreiging vormen voor de lokale fauna en ﬂora. Om dezelfde reden tekende ik een vos bij de Josaphatfriche.” De la Haye ziet in de vos een ideale vertegenwoordiger van wilde natuur die onder druk staat. “Het is een echte Brusselaar, die van de stad zijn habitat heeft gemaakt.” Haar schilderijen gaan altijd gepaard met de slogan ‘Je ne suis pas un nuisible’ of ‘Ik ben niet schadelijk’. “Omdat vossen dikwijls als schadelijk worden gezien, mag je ze op het platteland bijna het hele jaar door bejagen.” In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geldt sinds 1991 een algemeen jachtverbod. “Ook hier zijn ze soms het slachtoffer van illegale vallen of vergiftiging. Vaak uit angst en onwetendheid. De vos heeft de slechte reputatie van sluwe kippendief, terwijl hij vooral op knaagdieren zoals muizen en ratten jaagt. Hij speelt een nuttige rol in het ecosysteem. Er zijn ook ongegronde angsten over bepaalde ziekten en agressief gedrag.” Volgens Leefmilieu Brussel blijkt uit onderzoek dat de Brusselse stadsvossen over het algemeen gezond en zachtaardig zijn. Al blijven het wilde dieren die je voorzichtig en met respect moet behandelen. Ze voederen is uit den boze. De hondsdolheid waar vossen drager van kunnen zijn, werd in ons

Eigenschappen • De gewone vos heeft een roodbruine rug en flanken, een witte keel en buik en een lange, rosbruine pluimstaart • Zijn lijf meet 56 tot 78 centimeter, zijn staart tussen 34 en 49 centimeter • Hij kan hard rennen, tot zestig kilometer per uur. Al is zes tot dertien kilometer per uur zijn normale snelheid

land nooit vastgesteld ten noorden van Samber en Maas. Sinds 2001 komt de ziekte zelfs niet meer voor onder wilde dieren in België. Vossenlintworm, een parasiet, zou niet voorkomen bij de Brusselse exemplaren. De vos is al eeuwenlang slachtoffer van een negatieve stereotypering. Vaak wordt hij in fabels neergezet als sluwe bedrieger, denk maar aan Van den vos Reynaerde. Met haar straatkunst wil De la Haye zijn imago oppoetsen. Ze toont een positiever en aaibaarder beeld. De vossen zijn op ware grootte geschilderd en lijken met hun natuurlijke poses perfect thuis te horen in het straatbeeld. De la Haye werkt met verf en penseel. “Niet met de spuitbus, want die techniek is minder milieuvriendelijk, wat mijn ecologische boodschap zou ondergraven. Ik doe zo’n drie à vier uur over een schilderij.” De kunstenares heeft de toestemming van Sibelga en van de gemeenten, die soms zelfs schilderijen bestellen. Haar boodschap slaat steeds meer aan en scholen weten haar gemakkelijker te vinden, om aan kinderen de waarde van vossen uit te leggen. Ook particulieren vragen haar. Ondertussen kent de kunstenares de goeie plaatsen om vossen in levende lijve te spotten. “Je vindt ze overal in parken en tuinen, maar een uitstekende plek is het kerkhof aan de Dieweg in Ukkel. Dat wordt nog nauwelijks gebruikt, zodat ze er erg op hun gemak zijn. Maar we moeten in de hele stad terug leren samenleven met de wilde natuur, waar vossen deel van uitmaken. Dat is ook in ons voordeel.”

Reeks nalezen? Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Samenleving

Recordaantal Belgen verandert van naam

Een nieuwe naam, een nieuw begin Vorig jaar veranderde een recordaantal Belgen van voornaam, onder hen ook 757 Brusselaars. Ze doen dat om diverse redenen. Al zijn die niet altijd rationeel te vatten, zeggen ze. Drie Brusselaars vertellen waarom ze recent naar het gemeentehuis stapten voor een nieuwe naam. “Zolang ik niet officieel June heette, was het alsof ik geen recht had op die identiteit.” door Eva Christiaens foto’s Saskia Vanderstichele

et aantal Belgen dat zijn voornaam wijzigt, blijft stijgen. In 2023 waren ze met 5.762, waarvan 757 Brusselaars. In 2022 wijzigden nog maar 615 Brusselaars hun voornaam, in 2021 nog 591. Zo’n tiende van de naamswijzigingen is gekoppeld aan een wijziging van het gender op de identiteitskaart. Een voornaam aanpassen kan sinds 2018 bij de gemeente. Die mag daarvoor zelf de kosten bepalen. In Brussel gaat het doorgaans om 50 tot 500 euro, met de lagere prijs voor wie bijvoorbeeld discriminatie ondervindt. De regel geldt voor Belgen, erkende vluchtelingen en staatlozen, niet voor EU-burgers. Zij moeten hun voornaam in hun geboorteland aanpassen. Een Roemeense transvrouw uit Etterbeek klaagt die situatie momenteel aan bij de familierechtbank. Ze hekelt dat ze wel haar

geslacht, maar niet haar voornaam kon wijzigen bij de gemeente. Volgens arbeidsbemiddelingsdienst Actiris zijn er ook Brusselaars die hun voornaam wijzigen om discriminatie op de arbeidsmarkt te vermijden, maar precieze cijfers zijn er niet. Een familienaam wijzigen valt onder striktere voorwaarden. “Zo’n verzoek moet gestoeld zijn op ernstige redenen. De nieuwe naam mag ook niet leiden tot verwarring en de verzoeker of derden niet schaden,” zegt de FOD Justitie. Er wordt dan ook rekening gehouden met het strafregister van de aanvrager. Een nieuwe familienaam aannemen, kost 140 euro. In 2023 kregen minstens 1.152 Belgen een nieuwe familienaam maar die cijfers zijn niet op te splitsen per gewest. “We kunnen wel aannemen dat de meeste veranderingen van familienamen plaatsvinden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest,” besluit de FOD Justitie.

Sylvia Deisser uit Jette wijzigde twee jaar geleden haar voornaam samen met haar gender “Ik ben nu 61 jaar en deed pas drie jaar geleden mijn coming-out als transvrouw. Ik plaatste een bericht op Facebook op 1 januari 2021 en zei dat ik voortaan Sylvia genoemd wilde worden. Die naam had ik al sinds ik twaalf jaar was in mijn hoofd. Vanaf dat moment in mijn puberteit bekroop me dat krachtige gevoel om een vrouw te willen zijn. Ik heb het jarenlang opzij geschoven, tot het niet anders meer ging.” “Ik weet niet meer vanwaar ik Sylvia haalde, maar ik hield van namen met een ypsilon. Die klonken noordelijk voor mij. En Sylvia eindigt op een -a. Dat maakt hem meteen erg vrouwelijk. De eerste keer dat mensen me ook echt zo aanspraken, waren magniﬁek. Het voelde alsof ik eindelijk kon zijn wie ik was. Er zijn nog altijd mensen die zich vergissen omdat ze me al jaren kennen, maar over het algemeen respecteert iedereen mijn nieuwe naam. Dat denk ik toch. In mijn gezicht is iedereen respectvol. Wat ze achter mijn rug zeggen, weet ik niet.” “Ik heb geen problemen met mijn oude naam, want die blijft natuurlijk een deel van mezelf. Ik weet dat veel transpersonen dat moeilijk vinden, maar mij kwetst het niet. In mijn familie ligt het wel gevoelig. Die is erg katholiek. Mijn beide ouders zijn gestorven, dus bij hen kon en moest ik me niet meer outen als trans, maar

mijn zus heeft alle contact verbroken. Het liep al langer moeilijk en mijn naamswijziging was de druppel. Hopelijk kunnen we dat ooit samen bespreken.” “Ik heb erg goede vrienden. Ze steunen me en hebben me aangemoedigd om in vrouwelijke kleding buiten te komen. Ze stuurden me de nodige informatie over geslachtswijziging door. Ik dacht dat het duur zou zijn om je identiteitskaart aan te passen, maar dat is het helemaal niet. Wanneer je je gender aanpast, mag je meteen je voornaam wijzigen. Je moet alleen een verklaring op eer ondertekenen en de registratiekosten voor een nieuwe identiteitskaart betalen. Het heeft me zo’n drie maanden tijd gekost, maar het ging eigenlijk enorm vlot bij de gemeente.” “Die ofﬁciële wijziging was ongelofelijk. Nu ben ik eindelijk erkend als vrouw. Mijn identiteitskaart geeft me een soort wapen om te tonen wie ik ben. Dat is leuk in het ziekenhuis of bij overheidsdiensten, maar net zo goed in bijvoorbeeld make-upwinkels. Ik heb nogal een mannelijke stem, maar nu hoef ik niemand meer te corrigeren. Uiteindelijk draait het allemaal om vrijheid. Een vriendin van me vindt haar voornaam simpelweg niet mooi. Het is toch ﬁjn dat zij de vrijheid heeft om die aan te passen als ze dat wil?”

Samenleving Recordaantal Belgen verandert van naam

Celia Groothedde uit Anderlecht Vlaams parlementslid voor Groen, wijzigde als tiener haar familienaam

“Ik heb op mijn zestiende gevraagd om de naam van mijn moeder in de naam van mijn vader te veranderen. Dat was op dat moment, in de jaren 1990, behoorlijk omslachtig. De procedure duurde jaren (ook vandaag blijven de voorwaarden strikt, zie kader, red.). Mijn vroegere familienaam vertel ik nu eigenlijk enkel nog aan mensen die me van heel nabij kennen. Je verandert een naam nooit zonder reden.” “In mijn geval zijn dat familiale redenen. Ik ben geboren als kind van ongehuwde ouders en kreeg dus de naam van mijn moeder. Alleen werd daar in die tijd nog ontzettend hard op aangekeken. Tijdens haar zwangerschap is mijn moeder in een geboortehuis in Brussel komen wonen, precies

omdat ze in haar dorp zoveel reacties kreeg. Mensen die ik niet ken, hebben haar en mij daar toen geholpen. Ik ben hen daar nog altijd dankbaar voor. Ook tijdens mijn jeugd voelde ik de vooroordelen over een gezin zonder twee ouders. Dat is niet leuk. Terwijl dat ideaalbeeld van het klassieke jaren vijftig-gezin nooit was wat iedereen beleefde. Veel levenslopen hebben kronkels, een naam kan dan een grote emotionele lading dragen. Wie ervoor kiest om die te veranderen, zet een soort rugzak af. Of kiest voor een erkenning.” “Ik vind het meer dan symbolisch dat de wetgeving ons nu toelaat om dat zonder veel verantwoording te mogen doen. Het geeft mensen gemoedsrust en meer privacy. Niemand hoeft verplicht de vuile was buiten te hangen. Ikzelf heb bijvoorbeeld helemaal geen hekel aan mijn verleden of oude naam. Alleen kan ik met mijn nieuwe naam een stuk van dat

verleden, dat ik lange tijd niet kon tonen, nu wél uitdragen.” “Juist in een stad als Brussel vind ik dat belangrijk. Zoveel mensen komen hier aan en willen hier een nieuw leven opbouwen. Ze zien de stad als een plek om terug te veren en op hun pootjes te landen. Ik ben in elk geval blij dat wie vandaag zijn voornaam wil wijzigen niet door de administratieve rompslomp hoeft die ik heb doorlopen. Je zit uiteindelijk toch lang in een emotionele spanning.” “Ik zal me niet uitspreken over voornamen, want met de mijne ben ik blij (lacht). Wel gaat het hier lang niet om nieuwe zaken. De wetswijziging is geen symbooldebat die alleen transpersonen of non-binaire mensen dient. Hun verhaal is helemaal niet nieuw, en gaat over een veel breder scala aan situaties. Elke naam vertelt iets zeer persoonlijks over je leven. Dat is geen klein bier.”

24 januari 2024 | 27

June Van Veer uit Sint-Gillis koos in 2021 een eigen, nieuwe voornaam

“Mijn papa had het idee om me June te noemen, maar mijn mama dacht dat iedereen die naam verkeerd zou uitspreken. En dus werd het Tess. Hij heeft me dat eens verteld toen ik een tiener was. Van zodra hij dat zei, sprak die naam me meteen aan. Ik heb niets aan te merken op Tess, maar daar had ik nooit een speciaal gevoel bij. Bij June heb ik dat wel. Het is raar om te omschrijven, maar die naam voelt als een deel van mezelf.” “Op een bepaald moment in mijn leven zijn er best veel dingen gebeurd

die me hebben veranderd, waar ik mentaal echt door ben geploeterd en actief aan ben gaan werken. Ik ben in 2019 vier maanden gaan backpacken in Azië. Toen heb ik voor het eerst gezegd: als ik echt wil kiezen voor mezelf en wil zijn wie ik wil, dan kies ik voor de identiteit van June. Want dat is het echt voor mij, een identiteit. Het was al wel langer mijn bijnaam, vooral bij mensen die me nog niet kenden van vroeger. Maar op die reis zei ik voor het eerst in hostels dat ik June heette. Dat voelde heel juist. Alleen hoorde ik het nog niet

wanneer ze mij drie keer riepen om iets te gaan doen (lacht).” “Toen ik terugkeerde, kwam het moeilijke deel. Toen moest ik aan mensen die me al jaren kenden, vragen om me alsjeblieft June te noemen. Je voelt je echt een crazy persoon. Ik kende helemaal niemand anders die zijn naam had veranderd en het is niet rationeel, dus erg moeilijk om uit te leggen. Sommige mensen reageren daar goed op, anderen snappen het niet of blijven me Tess noemen. Is dat omdat ze het negeren of vergeten? Dat weet ik niet. Ik zal niemand verplichten om me June te noemen, ik apprecieer het alleen enorm als mensen het wel doen.” “Zolang June niet op mijn documenten stond, was het alsof ik geen recht had op die identiteit. Ik voelde me bijna een oplichter. Daarom wou ik mijn naam ook officieel wijzigen. Dat heb ik niet overhaast gedaan. Ik heb mezelf een jaar de tijd gegeven om erover na te denken, maar het gevoel bleef. Ik heb uiteindelijk Tess behouden als tweede voornaam om dat stuk van mezelf te eren, maar June staat voorop. Dat voelt als een evolutie.” “Dat aan mijn ouders vertellen, was zeer moeilijk. Zij hebben me een naam gegeven die zij mooi vonden en ik wou die zonder rationele reden veranderen. Het blijft vandaag een moeilijk onderwerp in de familie. In mijn gezin blijft iedereen me Tess noemen.” “Ik vind het wel fijn dat mensen die me nu leren kennen, zeggen dat mijn naam zo goed bij me past (lacht). Als June ben ik een start-up (Peppl., red.) begonnen met oefeningen om beter in je vel te zitten. Net omdat ik het zelf jarenlang moeilijk heb gehad, wil ik anderen daarbij op een toegankelijke manier helpen. De June die naar haar intuïtie luistert, die optimistisch, empathisch en ambitieus is, mag vandaag helemaal naar buiten komen. En daar ben ik fier op.”

Meer Bruzz

Randje buitenspel Deze week Racing White Daring Molenbeek

BRUZZ RADIO Luister volgende week naar BRUZZ radio en win een van de laatste tickets voor Soulwax in de AB. Afstemmen op Bruzz.be/luisteren

BRUZZ GAAT BELGISCH Herbeleef de live studiosessies van Aili, ELES, Gemini Blu en andere Belgische artiesten in het Flageygebouw. Surf naar youtube.com/@BRUZZ

BRUZZ MUZIEKQUIZ Hoe goed ken jij de Brusselse muziekscene? Doe mee met de BRUZZ muziekquiz online en win concerttickets voor de AB. Speel mee op Bruzz.be/ice/muziekquiz

SUPPORTARE — Soms verlang ik terug naar de lagere klassen toen RWDM nog niet twintig van die zwartzakken in het stadion had, zoals afgelopen zondag. Sinds de heropstart in 2015 heb ik dit nog niet meegemaakt. Het ﬁlmpje dat circuleert, waarin ze de spelers en trainersstaf op een ridicule manier de les lezen, is gênant. Dat ze bovendien dreigen de match te boycotten en daarin ook slagen, is hallucinant. In wiens naam spreken die twintig onbenullen? Niet in de naam van de 5.000 aanwezigen, zoveel is zeker. Elke mogelijke aanleiding is goed om hun hobby uit te oefenen: een robbertje vechten. Als ze hun agressie als opgefokte stieren maar ergens kunnen lozen. Kan dat in een stadion, dan is dat lekker meegenomen want dan krijgen ze veel aandacht in de media. En zo is het rechts blazoen uit vervlogen tijden van de club weer eens opgepoetst. Supporteren betekent letterlijk ondersteunen. Dat is niet hetzelfde als vernietigen. Waar is de onzichtbare directie in heel dit verhaal? Zij zouden tussen dat schorriemorrie en de ploeg in moeten staan en voor de spelers opkomen. Dat is precies wat oud-voorzitter Thierry Dailly en zijn vrouw Natasja Nerinckx deden. Zij waren het aanspreekpunt, en haalden de angel er steeds uit. Zij waren de behoeders van de club en haar reputatie. CEO Gauthier Ganaye, de handpop van big boss John Textor, laat dit allemaal zomaar gebeuren, geeft geen verklaringen, houdt geen enkele voeling met de achterban en laat zo de onvrede escaleren. We zitten bijna op het einde van de mercato en er is nog geen enkele broodnodige speler aangekocht. Er zijn enkel wissels uit de zusterclubs, veelal spelers die het in hun eigen team niet konden waarmaken. Uit wat bestaat die job van CEO dan eigenlijk? Telefoneren met Textor om de maandelijkse lunch vast te leggen? Er werd vorig jaar een hoofd scouting aangesteld, Tom Chambers. Wat heeft die man al binnengehaald? Hoe langer dit duurt, hoe meer Textor zijn ongelijk haalt. Door vorig jaar schoon schip te maken en iedereen die de club had opgebouwd aan de kant te schuiven, heeft hij de poten onder zijn eigen directietafel weggezaagd. Een club bestier je niet met afstandsbediening. Zijn vazallen dienen gewoon te bewijzen dat ze beter zijn dan hun voorgangers. Trainer Claudio Caçapa, die steeds de hoogst vreemde vervangingen doorvoert, moet het onderspit delven tegenover de vorige, Vincent Euvrard, die de ploeg naar eerste afdeling loodste. Maar wat niet is, kan nog komen. Vooruit met de geit. En geef die rotte bokken een stadionverbod, in naam van RWDM. GUY DERMUL

Met Union, RWDM en Anderlecht telt Brussel drie voetbalteams in eerste klasse. In ‘Randje buitenspel’, een nieuwe column, focust BRUZZ beurtelings op het wel en wee van de traditieclubs uit de drie buurgemeenten. Na RWDM is het de beurt aan Anderlecht.

Big City

Hoe komt de Kunstberg aan zijn naam?

Max Wyckaert zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Sercan uit Brussel-Stad.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op bruzz.be Bekijk en lees antwoorden op bruzz.be/bigcity

De Kunstberg is voor veel mensen een van de mooiste panorama’s van Brussel. Toch zag de heuvel er in de negentiende eeuw heel anders uit. Hij heette toen nog Hofberg en vormde de verbinding tussen de chique bovenstad en de middeleeuwse benedenstad. Door het toenemende verkeer groeide vanaf midden negentiende eeuw het verlangen om de Hofberg opnieuw aan te leggen, om zo een vlottere verbinding mogelijk te maken tussen de boven- en benedenstad. Niet alleen het hoogteverschil van veertig meter bleek uitdagend, er moest ook een oplossing gevonden worden voor de Sint-Rochuswijk en de winkelbuurt rond de Hofberg en de Magdalenasteenweg, met haar luxewinkels. Verschillende architecten beten hun tanden stuk op dat stedenbouwkundig vraagstuk. Geen enkel ontwerp kreeg de goedkeuring van de Stad Brussel of de Belgische staat lag dwars. Bovendien kon de stadskas zo’n grootschalig project niet dragen, omdat de overkapping van de Zenne toen al te veel middelen vroeg.

Tegelijk koesterde koning Leopold II de droom om op de Hofberg alle cultuurhistorische en wetenschappelijke collecties van het land bijeen te brengen. De heuvel moest het ‘geheugen van de natie’ worden, naar het voorbeeld van Europese steden zoals München en Berlijn. Het zou meteen ook een oplossing bieden voor het plaatstekort waarmee de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten en de Koninklijke Bibliotheek eind negentiende eeuw kampten. Maar toenmalig burgemeester Charles Buls verzette zich tegen Leopolds plannen. Buls bepleitte een organische heraanleg, die stedenbouwkundig aansloot bij de historische benedenstad. Geen monumentale, classicistische gebouwen met grote boulevards. De Sint-Rochuswijk moest zo veel mogelijk gevrijwaard blijven. Daar had Leopold II echter geen oren naar. Hij zag de volkse stadswijk met smalle - soms onhygiënische - straatjes liever verdwijnen en duwde zijn plannen door. Met geld uit zijn privékolonie Congo kocht hij

strategisch gelegen gronden op de Kunstberg en liet hij in 1897 de Sint-Rochuswijk slopen. Tot ontstentenis van Buls, die twee jaar later ontslag nam als burgemeester. In die periode ontstond de naam ‘Kunstberg’. Tijdens een werfbezoek van de koning zou hij met zijn wandelstok naar het Poelaertplein hebben gewezen. “Daar ligt de berg van Het Gerecht,” sprak de vorst. “In Koekelberg komt de Berg van God en hier de Kunstberg.” Over hoe die Kunstberg eruit moest zien en - vooral - wie dat moest betalen, vond Leopold geen akkoord met het parlement. Tien jaar lang lag het terrein braak. Met het oog op de wereldtentoonstelling van 1910 ontwierp de Franse architect Jules Vacherot een tijdelijk park, dat uiteindelijk veertig jaar zou blijven. Pas in de aanloop naar Expo 58 werd de Kunstberg deﬁnitief onder handen genomen. René Pechère tekende een nieuw park waarrond de Koninklijke Bibliotheek, het Dynastiepaleis en het Congrespaleis later kwamen..

De slaapkamer

Warre

Warre is elf en woont in Schaarbeek: “Na de verbouwingen heb ik mijn kamer omgetoverd in een jungle. Ik ben blij dat ik mijn eigen ding kon doen.”

24 januari 2024 | 31

‘Ik ben het meest trots op mijn rood haar’ Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een ket in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Warre (11) uit Schaarbeek. Net zoals zijn kamer is Warres leven lekker druk: hockey, scouts, drum,… De dag begint al om 7 uur ’s ochtends, want een dag niet productief zijn, is een dag niet geleefd. Behalve maandag dan. door EMILIA DE FEYTER foto Saskia Vanderstichele

Jij hebt veel knuffels.

Ze lagen eerst allemaal in mijn bed, maar er was geen plek meer. Daarom staan er een paar op de kast. Een beer is mijn lievelingsdier, dat kan je misschien wel zien (lacht). Beren zijn cool, groot en zacht.

Je hebt ook veel Lego.

Ja, ik heb een website gevonden waar je Lego kan huren: lend-abrick. Nadat je iets hebt gebouwd, stuur je het terug. Zo heb ik al een grote toren van Ninjago gemaakt en een Star Destroyer: een driehoekig schip van Star Wars.

Je kamer lijkt een echte jungle.

Vroeger sliep ik samen met mijn zus op een kamer. We moesten altijd overeenkomen en het zag er nooit uit zoals ik het wou. Na de verbouwingen heb ik mijn kamer omgetoverd in een jungle. Een bamboetak, een cactus, vogels op mijn lamp,… Ik ben blij dat ik mijn eigen ding kon doen. Sommige kinderen kunnen dat niet. Zij slapen met hun familie op dezelfde kamer.

Game je vaak?

Toch wel, maar ik moet eerst mijn werk klaar hebben voor ik mag gamen. Ik speel ook hockey en drum, en ik ga naar de notenleer en scouts.

Doe je alles graag?

Ja, behalve de verplichte les notenleer die bij drum hoort. Ik begrijp niet waarom, want voor drum heb je enkel ritme nodig. Ik vind drummen heel tof. Ik hou van straffe rock, maar ik weet niet

of ik later in mijn stijl ga kunnen blijven spelen.

Hoe is jullie band met de buren?

Goed! Af en toe komen we samen voor een buurtfeest. Veel kinderen zijn wel Franstalig. Daar ben ik niet zo goed in.

Zou je het graag beter kunnen?

Ik snap niet waarom dat moet. In Wallonië spreken ze Frans. Brussel ligt niet in Wallonië, maar in Vlaanderen. Het kan wel handig zijn, want in elke winkel spreken ze Frans.

Wat zijn je lievelingsvakken?

Wiskunde en sport. Wiskunde is gemakkelijk. In het middelbaar ga ik waarschijnlijk STEM doen. Wat ik er later mee wil doen, daar denk ik nog niet over na.

Ga je graag naar school?

Vaak wel, behalve op maandag. Dan is er niets leuks. Wist je dat het de dag is waarop de meeste zelfmoorden worden gepleegd?

Wat vind je nog leuk aan school?

Ik zit in een groepje dat iets moeilijkere oefeningen krijgt. Wij mogen onze opdrachten zelf inplannen. Als ik sneller klaar ben, mag ik mijn typcursus al op school doen. De school is vlakbij. Voor school begint, maak ik mijn huiswerk, of werk ik voor mijn typcursus of de muziekschool.

Waarom werk je voor school begint?

Ik word ’s ochtends altijd wakker rond 7 uur. Ik snap niet dat mensen zo lang blijven slapen

“‘s Ochtends in bed blijven Wat vind je leuk aan Brussel? liggen, is Ik ben blij met mijn leven. Alles wat ik nodig heb, is hier. Mijn vier gewoon tijd beste schoolvrienden wonen van de dag vlakbij. weggooien” Wat is je lievelingsplek? ’s ochtends. Dat is gewoon tijd van de dag weggooien.

Mijn straat. Niet omdat het hier zo mooi is, maar als ik na een vakantie thuiskom, dan denk ik: “Dit is… thuis.”

Waar ben je het meest trots op?

Mijn rood haar. Veel mensen zeggen dat je met rood haar wordt gepest, maar ik ben er blij mee. Zo’n drie procent van de wereldbevolking heeft rood haar. Mijn zus is blond. We lijken niet op elkaar, en komen niet overeen. We hebben vaak ruzie, maar dat is normaal. Zoals bij veel andere gezinnen zullen we later wel vrienden zijn.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘FIER D’ÊTRE ROUX’

‘I LOVE MY RED HAIR’

FR Warre (11) vit à Schaerbeek. Son lit surélevé est rempli de peluches. Ses passions pour les Lego, la jungle ou les ours garnissent sa chambre. Sa vie aussi est bien remplie: hockey, scouts, batterie… la journée commence à 7 heures, car une journée sans être productif, c’est une journée de perdue : « Je ne comprends pas que les gens dorment si longtemps le matin. »

EN Warre (11) lives in Schaarbeek/ Schaerbeek and has a bunk bed full of cuddly toys. There is also no shortage of constructions in Lego, jungle decorations, and posters with bears. Like his room, his life is busy with hockey, scouts, and drums. The day starts at 7am, because a day not being productive is a day not lived: “I don’t understand why people like to sleep in.”

▼

Ão in het Coliseu dos Recreios in Lissabon, waar ze het voorprogramma van dEUS speelden: “En dan te bedenken dat we eerst een try-out zouden doen op café, voor een man of vijftig.”

24 januari 2024 | 33

Week van de Belgische Muziek VI.BE toont zijn support voor de supportact

‘Een voorprogramma wordt nog te vaak als opwarmer gezien’ Ão stond als voorprogramma van dEUS in een vol Coliseu dos Recreios in Lissabon. Loverman mocht als support van Tamino drie keer het Koninklijk Circus wegblazen. En nam ook Dua Lipa haar vriendin Angèle niet mee op sleeptouw in Londen en New York? In de Week van de Belgische Muziek toont VI.BE zijn support voor de supportact, hét lanceerplatform voor jonge artiesten. door Tom Peeters

oms ben je iets te laat en mis je het, maar als je het haalt sta je er af en toe met open mond naar te kijken. Gaat er voor de doorgewinterde concertganger iets boven een ﬁjn concert met een minstens zo straf voorprogramma toe? In het slechtste geval hoor je een beginnende band schoorvoetend en nog wat onbeholpen zijn eerste stapjes zetten. In het beste zie je de carrière van een artiest deﬁnitief openbloeien en kan jij zeggen dat je er toen al bij was. Het speelde allemaal in het achterhoofd toen VI.BE, het steunpunt voor artiest en muzieksector, op de proppen kwam met de Support Your Support-hashtag en dito campagne. Door programmatoren aan te porren om tijdens de Week van de Belgische Muziek extra aandacht te besteden aan hun voorprogramma’s wil het lokaal talent een hart onder de riem steken. “Het is voor jonge artiesten ontzettend belangrijk om in een zaal te kunnen spelen

die misschien net iets groter is dan ze op dat moment aankunnen,” zegt Art Philippeth, die bij VI.BE instaat voor talentontwikkeling. “Via voorprogramma’s leren beginnende artiesten mee te draaien in een productie die wat uitdagender is dan ze gewoon zijn. Zo spreken ze niet alleen een breder publiek aan, ze breiden ook hun netwerk uit. Ze zijn met andere woorden cruciaal om door te groeien.”

Nood aan speelkansen

Na de covidpauze voelt men bij VI.BE sterk aan dat een nieuwe generatie bands staat te popelen om speelkansen. Philippeth: “Voor de laatste editie van Sound Track, het muziekconcours dat we met onder meer het clubcircuit, de Ancienne Belgique en Entree (de koepelorganisatie die jeugdhuizen en jongeren in Brussel ondersteunt, red.) organiseren, ontvingen we in totaal 1.130 inschrijvingen. Dat zijn er meer dan ooit tevoren. Ook ons VI.BE-platform, waarvan we vorig jaar een nieuwe versie

lanceerden, is erg in trek. Elke dag lanceren organisatoren en media oproepen in deze vijver van intussen meer dan 23.000 proﬁelen van nieuw talent dat zijn weg zoekt. Vorig jaar hebben we op die manier 355 kansen gelanceerd.” In het kader van de Week van de Belgische Muziek werd aan speelplekken gevraagd om via het onlineplatform een extra oproep te lanceren om hun voorprogramma’s op te vullen. Bij de AB bleek er nog ruimte vrij te zijn als support van de Brusselse gitarist Vitja Pauwels, die er in de Club zijn nieuwe band voorstelt. In totaal schreven liefst 190 gegadigden zich in. “De nood is vooral op lokaal niveau hoog,” duidt Philippeth. “Ook in Brussel. De stap van een concert in het lokale jeugdhuis naar een voorprogramma op een professioneler podium in een cultuurhuis, een club of een concertzaal blijft groot. Uit de feedback van artiesten na zo’n speelkans weten we dat ze veel bijleren door op zo’n groter podium een nieuw publiek te

Week van de Belgische Muziek VI.BE toont zijn support voor de supportact

“Via voorprogramma’s kan je als concertganger de grote namen van de toekomst leren kennen” Art Philippeth

Projectmanager talentontwikkeling VI.BE

proberen te overtuigen. Maar we onthouden vooral dat het ook mentaal een duw in de rug is die hun goesting geeft om er in de toekomst nog harder voor te gaan en weer nieuwe podia te bestormen.” “Omdat er altijd zoveel gegadigden zijn, denk ik soms geen kans te maken,” zegt singer-songwriter, producer en pianist Léonard Steyaert (27), die het VI.BE-platform af en toe checkt op speelkansen en zo deze zomer al op de Gentse Feesten belandde. Voor de vrije AB-spot haalde hij het van 189 andere gegadigden en daar is hij bijzonder opgetogen over. “Spelen in de AB was altijd al een doel. Het grappige is dat ik Vitja kende. We zijn Facebook-vrienden. Maar hij was nog niet vertrouwd met mijn muziek.”

van VI.BE. “Een voorprogramma wordt nog te vaak als opwarmer gezien, terwijl het natuurlijk veel meer is. Als concertganger kan je de grote naam van de toekomst leren kennen. Dat zal niet altijd zo zijn. Maar ik merk wel dat concertzalen omzichtiger omspringen met hun supports en ze bewuster programmeren, zodat ze echt passen bij de hoofdact. Ook zij beseffen dat supportslots een noodzakelijke stapsteen zijn in het traject van jonge artiesten.” Als organisator van de Brusselse Stoemp!-concerten ondervindt hij het een en ander ook in de praktijk. “In de vorige reeks had ik Noonzy samen met singersongwriter Sherman geprogrammeerd in de Merlo. Het was het eerste optreden in

Brussel voor het soloproject van Antwerpenaar Arnaud Stockbroekx, die vorig jaar nog de ﬁnale van De Nieuwe Lichting haalde. Maar zo straf! De artiest zelf vond het ﬁjn dat hij een voor hem nieuwe plek leerde kennen en zo zijn netwerk kon uitbreiden. Ik was als programmator blij toen ik hem enkele maanden later zag opduiken in de voorprogramma’s van Warhaus. Dat een jonge act als Noonzy zo snel stappen zet en van een klein cafeetje doorgroeit naar grote zalen is voor iedereen leuk.” Er zijn trouwens genoeg voorbeelden. Wie coming man Loverman, het soloproject van Shht-frontman James De Graef, een dik jaar geleden aan het werk zag op een van de drie uitverkochte concerten van Tamino in het Koninklijk Circus, kreeg meteen een blik op de toekomst. Ook zijn concerten tijdens de rest van die Europese tournee wierpen hun vruchten af, en dat terwijl Tamino eveneens blijft investeren in zijn internationale parcours. Onder meer door vanaf deze vrijdag in de Verenigde Staten, Canada en Mexico de boer op te trekken met de Amerikaanse singer-songwriter Mitski, ook een match op maat.

Hoger mikken

Loverman zag als supportact voor Tamino drie keer een uitverkocht Koninklijk Circus aan zijn lippen hangen en schonk zijn publiek een blik op de toekomst.

Voor de klassiek opgeleide Steyaert, die als job synthesizers ontwikkelt en zich als componist laat inspireren door muzikanten die eigentijdse elektronica combineren met complexere songwriting à la Robert Wyatt, David Sylvian en Radiohead, is de timing meegenomen. “Ik trad al op in Volta, Reset, kleinere cultuurcentra als La Fonderie of onafhankelijke speelplekken als Le Lac. Maar nu mijn liveset op punt staat, probeer ik wat hoger te mikken. Dat is lastig omdat ik naast een single en enkele livevideo’s nog niets heb uitgebracht. Ik ben een perfectionist. Voor een echte debuutrelease wil ik mijn tijd nemen.” Hij kijkt er vooral naar uit om in een professionele omgeving te kunnen spelen. “Ik heb het vroeger vaak met slechte geluidsinstallaties moeten stellen. Het is relaxter als je op voorhand zeker bent dat ook technisch alles in orde is. Dat mijn muziek nu mensen zal bereiken die komen voor Vitja, vind ik als beginnende muzikant een voordeel. Het leuke aan double of triple bills is dat je kan verrassen, terwijl je je publiek tegelijk verruimt met dat van andere artiesten.” Philippeth noemt het opwaarderen van de supportact ook daarom een strijdpunt

De Brusselse band Ão ondervond vorig jaar ook hoe snel het plots kan gaan. Begin april mocht het kwartet voor dEUS openen in een vol Coliseu dos Recreios in Lissabon, terwijl hun debuutalbum pas in oktober zou verschijnen. “Het was een droom om daar te mogen spelen. Haast onwerkelijk. Kippenvel,” lazen we op hun socials na de show. Een beter debuut in het land van haar roots had frontvrouw Brenda Corijn zich niet kunnen indenken. “Wat een verschil met het livedebuut dat we eerst voor ogen hadden, een try-out op café voor een man of vijftig,” lachte ze achteraf. “Bangelijk hoeveel energie dat optreden ons gaf,” was ook toetsenist Jolan Decaestecker laaiend. “Ik hoor onze manager nog zeggen met zijn vetste knipoog dat we schijtearrogant waren,” herinnerde gitarist Siebe Chau zich. “Omdat we in plaats van een cafeetje uit te zoeken voor ons Portugese livedebuut direct in het Koninklijk Circus van Lissabon gingen staan!” Het heeft alvast veel deuren geopend, zegt Tony Vandenbogaerde, die hen tekende op zijn label Mayway Records. “De show maakte indruk, zowel op de bandleden als op het publiek. Het hielp Ão, dat in feite nog maar net kwam kijken, snel kilometers te maken. Op zo’n momenten kan je een promoverhaal bouwen.” In de zomer volgden bijvoorbeeld nog twee concerten op Gent Jazz (vlak voor Ludovico Einaudi) en drie als support voor Arsenal in het OLT Rivierenhof.

Mentaliteit

Volgens Vandenbogaerde, die als we hem opbellen op de terugweg is van het Nederlandse showcasefestival Eurosonic, waar Ão eveneens speelde, kwam die Portugese show trouwens een pak minder romantisch tot stand dan hij eruitzag. “Toen bleek dat Meltheads en DIRK., de twee andere supports op die tournee, de data in Spanje en Portugal niet zouden halen, omdat ze andere shows hadden, polste ik bij het management van dEUS, waar men er meteen voor te vinden was. Wel jammer dat de Spaanse promotoren geen Portugeestalige band wilden, anders hadden we die shows ook kunnen meepikken. Gisteren ben ik in Groningen trouwens nog op stap geweest met Christian Pierre van Musickness (het management van onder meer dEUS, Balthazar en Meltheads, red.) en Werner Dewachter van Busker, dat de boekingen van een deel van onze artiesten regelt.

Léonard Steyaert haalde via het VI.BE-platform de vrije AB-spot in het voorprogramma van Vitja Pauwels’ Early Life Forms binnen. “Spelen in de AB was altijd al een doel.”

Ook zo leg je een fond voor de jonge bands waar je mee werkt.” Dergelijke verbroederingen van mensen uit de scene zijn er, net als de onderlinge ondersteuning van bands aan gelijkgestemde landgenoten, altijd geweest. Van dEUS is geweten dat ze graag Belgen mee op tournee nemen, en lang voor Angèle uitgenodigd werd door Dua Lipa, vorderde Damso zijn goede vriendin op als support. Uiteindelijk bereikte het aanbod om het voorprogramma te doen Ão amper drie weken op voorhand, maar de band schoot meteen in actie. “Het is misschien een huizenhoog cliché, maar uiteindelijk moet het in de eerste plaats nog altijd van de artiesten zelf komen,” zegt Vandenbogaerde. “Pas als zij de songs en de show hebben, kunnen ook wij ‒ labels, managers, bookers ‒ iets forceren.” Ão maakte van de nood een deugd en proﬁteerde van zijn trip naar Lissabon

om ter plekke nog een nieuw nummer op te nemen én een videoclip te draaien. Het is die ﬂexibiliteit gecombineerd met werkkracht waarover Vandenbogaerde en co. het hebben als ze over mentaliteit spreken. “Een goede mentaliteit is haast een voorwaarde geworden om een artiest te tekenen. Bands die er hun neus niet voor ophalen om om zes uur ’s ochtends op te staan, omdat ze om acht uur bij Studio Brussel moeten zijn voor een interview, die niet te beroerd zijn om hun social media bij te houden en er met alle plezier een lastminutevoorprogramma bij nemen, maken het ook ons als begeleiders makkelijker, waardoor we samen een verschil kunnen maken.” Léonard Steyaert speelt op 24/1 als support van Early Life Forms in de AB, abconcerts.be, weekvandebelgischemuziek.be

LA SEMAINE DE LA MUSIQUE BELGE SOUTIENT LES PREMIÈRES PARTIES

WEEK TITEL VAN SAMENVATTING DE BELGISCHE MUZIEK SUPPORTS THE SUPPORT EN Bodytekst samenvatting ACT

FR Ão a fait ses débuts sur scène au Portugal en première partie de dEUS. Loverman a subjugué trois fois le Cirque Royal en tant que première partie de Tamino. Angèle n’a-t-elle pas aussi emmené son amie Dua Lipa à Londres et à New York ? Les artistes bruxellois aiment faire des premières parties retentissantes. « C’est une bonne école et une rampe de lancement pour les jeunes artistes », soutient la Semaine de la Musique Belge, pour laquelle la plateforme VI.BE a créé le hashtag Support Your Support.

EN Ão made its Portuguese live debut supporting dEUS in front of a sold-out Coliseu dos Recreios in Lisbon. Loverman had three sold-out Royal Circuses as Tamino’s support a year before his first album was released. And didn’t Dua Lipa take her friend Angèle in tow through London and New York? Brussels artists love to pop up as resounding support acts. The Week van de Belgische Muziek shows that “it’s a learning school and launching pad for young artists”, for which support centre VI.BE has launched the Support Your Support hashtag.

Column

door Charlotte De Cort

Parkwachter Mario

Charlotte De Cort is een Brusselse scenarist en regisseur. Ze schrijft met filmische flair over haar ervaringen in de stad die haar inspiratie leveren voor nieuwe filmcreaties.

“Mijn poedel stond mogelijk voor wat hij zelf al jarenlang zoekt: een baasje”

Nog twintig minuten totdat mijn voorverpakte lasagne in de oven smakelijk roept. Een korte wandeling door het Park van Jette lijkt de perfecte manier om die tijd te doden. Dacht ik. Wanneer ik de hond (niet mijn hond, maar dat is een ander verhaal) bevrijd van de leiband, gidst het beestje een langpotige dwergpoedelmij langs de vijver. Hoe meer lasagne ik eet, hoe meer ik die plek leer te appreciëren. Tot ik plotseling een ﬂuitsignaal hoor. Een man in groene kledij verschijnt uit de struiken als in een slechte grap - en ik ben de pointe. Of ik per favore mijn poedel aan de leiband kan houden. Er hangen boetes aan vast, en die wil hij een beauté zoals ik besparen. Het gaat allemaal snel, en het verwart me. Aangenaam, Mario, zegt hij. Parkwachter van dienst. Hij wijst naar de geborduurde letters van Brussels Leefmilieu op zijn vest. Ik verbaas me hoe hij het doet: eerst dreigen met straffen, en me nu op mijn gemak stellen door zijn hand uit te steken. Deze kwieke bijna-gepensioneerde heeft een vreemd soort gezag. Mario is rond de zestig, heeft een Don

Corleone-achtige snor en grijze, naar achteren gekamde haren. Zijn uiterlijk, maar vooral zijn zware tongval verraden een diepgewortelde trots op zijn geboorteland Sicilië dat hij drie decennia geleden inruilde voor België. Mario houdt nog steeds mijn hand vast wanneer ik hem vertel dat ik al jaren droom van een reis naar La Mamma, zoals de Sicilianen ‘hun’ Etna noemen. Voor ik het weet, word ik meegenomen op een virtuele reis door het fotoalbum op zijn smartphone. En ik denk: hij zal mij de vulkaan tonen, zijn ouderlijk huis, afbeeldingen van het dorp of het stadje waarin hij opgroeide. Maar in plaats daarvan duwt hij een opgetutte, donkerharige donna onder mijn neus. Vrouw numéro cinque, verzucht Mario. Hij laat zijn kans niet liggen en informeert naar mij: ongehuwd. Carlotta, roept hij laconiek uit, trouw met mij! Van zijn verrimpeld kleinejongensgezicht druipt een zeemzoete glimlach: het is overdreven, de hele situatie, maar het is grappig (en ik denk ondertussen aan mijn lasagne, iets minder grappig). Een andere parkwachter komt

Brussels is

ondertussen op haar mountainbike aangeslipt en vraagt half lachend of haar collega mij lastigvalt. Heeft hij dan een reputatie? Mario lijkt de interventie niet te appreciëren; het verstoort zijn performance. Ik schud van nee om hem te sussen - wat kan ik anders? De man is een karikatuur van zichzelf, maar hij ademt wel joie de vivre. Als ik vertrek, vraag ik aan Mario of ik een portret van hem mag nemen. We gaan samen naar Hollywood, zegt hij met zijn fotogenieke smile. Maar ik ga toch vooreerst naar huis. Wanneer ik binnenkom, ruik ik het meteen: mijn lasagne is zwart geblakerd. Dat vind ik niet zo erg. Een mens voedt zich niet alleen met voedsel, maar ook met verhalen. En dat verhaal is dat Mario in mijn loslopende hond meer zag dan enkel een overtreding van het reglement. Mijn poedel stond mogelijk voor wat hij zelf al jarenlang zoekt: een baasje, aan de andere kant van de lijn. Carlotta, trouw met mij.

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

capital

Uw Uwgids gidsdoor doorde deculturele cultureleagenda agenda

24 24>>30/1 30/1

‘Dutroux was voor ons land het begin van MeToo’

Joachim Lafosse kreeg op het filmfestival van Rome de prijs voor beste regie voor zijn tiende (!) film. In Un silence valt een familie die jaren zweeg over de grensoverschrijdingen van het gezinshoofd in scherven. De zaakDutroux zette de Brusselaar op het spoor. “Ik nodig kijkers niet uit om rechter te spelen maar om zich af te vragen: hoe kan het zover komen?” door Niels Ruëll

Cinema Joachim Lafosse breekt de stilte in ‘Un silence’

en film van Joachim Lafosse laat je niet los. Je neemt hem mee voor een uur, een dag, een week, soms zelfs nog veel langer. In À perdre la raison schetst hij de omstandigheden die een vrouw ertoe brengen haar vijf kinderen te doden, in Les intranquilles botst een gezin ondanks alle liefde op zijn limieten. De wereldpremière is telkens voor een vooraanstaand festival. De vertrekpunten voor Un silence, zijn tiende speelfilm, vond de Brusselaar in het verlengde van de zaak rond kindermoordenaar Marc Dutroux. Victor Hissel liep als advocaat van de ouders van slachtoffers Julie en Melissa met veel vertoon voorop in de Witte Mars. Vervolgens werd hij neergestoken door zijn zoon en veroordeeld voor het bezit van kinderporno. Lafosse analyseert met behulp van de Franse filmsterren Emmanuelle Devos en Daniel Auteuil een vergelijkbare situatie in een fictiefilm.

Un silence is allesbehalve een bevlieging. Je sleutelde zeven jaar geleden al aan het project. Weet je waarom de zaak-Hissel je niet loslaat?

JOACHIM LAFOSSE: Dertig jaar geleden kwamen we tijdens de zaak-Dutroux massaal op straat om “Dit nooit meer!” te roepen. Maar wat nooit meer? Nooit meer een geïsoleerd monster? Er werd van alles in vraag gesteld: de begeleiding van slachtoffers, het gerecht, de manier waarop de politie functioneerde. Dat was ook hard nodig. Maar als je het zoveel jaar later sociologisch analyseert, denk ik dat de zaak-Dutroux voor ons land ook het begin van MeToo is geweest. Je kan niet naast de evolutie kijken. Toen dachten we nog over geïsoleerde roofdieren. Vandaag is er een

bewustzijn dat misbruik voorkomt in ieders omgeving. Dat vind ik een magniﬁek traject.

Hoe belicht de zaak-Hissel dat dan?

LAFOSSE: Advocaat Victor Hissel brengt ons collectief aan het huilen met zijn brief tijdens de begrafenis van Julie en Melissa. Vervolgens ontdekt België dat diezelfde man veroordeeld wordt voor het bezit van kinderpornograﬁe en wordt neergestoken door een zoon die de hypocrisie niet meer aankan. Dat brengt ons bij een superbelangrijke vraag. Reële vooruitging schuilt niet in het opsluiten van een boze wolf, maar in grote, introspectieve waakzaam-

“Dertig jaar geleden dachten we nog over geïsoleerde roofdieren. Vandaag beseffen we dat misbruik voorkomt in ieders omgeving. Dat vind ik een magniﬁek traject”

heid in onze onmiddellijke omgeving. Dat is niet paranoïde.

Want je loopt binnenshuis meer gevaar dan in het bos?

LAFOSSE: Dat is statistisch bewezen. In acht op de tien gevallen van misbruik schuilt daar het gevaar! Ik was zwaar geraakt door de tragiek van een adolescent die zijn vader neersteekt. Of toch de man die beweert zijn vader te zijn. Want in de feiten is hij geen vader. Een vader beschermt de wet, verdedigt de universele verboden. Het gaf me zin om een film te maken. Niet om de waarheid over de zaak-Hissel aan het licht te brengen, want die ken ik niet en daar blijf ik van weg. Ik wil wel via fictie vertellen wat zo’n kindertijd tot gevolg heeft. De jongen begrijpt niet wat hem overkomt. Het is niet raar dat hij op een gegeven moment buiten zinnen raakte. Als je weet wat hij thuis heeft gezien en meegemaakt. Kinderpornografie, incest, de schending van de integriteit van een minderjarige, het negeren van het onderscheid tussen de seksualiteit van volwassenen en minderjarigen. Maar in de buitenwereld speelt zijn vader de grote, reddende engel die het land aan het huilen krijgt met een brief over de horror van zijn cliënten.

verdedigt. “Wat die jongen overkomt, is toch niet zo erg? Misschien verdient hij het zelfs. Niemand heeft hem ergens toe gedwongen.” Dat verbijsterde me. Vandaag durft niemand die onzin meer uit te kramen. Ik vertelde wel dat de ﬁlm autobiograﬁsch was, maar niet luid genoeg. Ik verwachtte tal van vragen van mensen die me als adolescent hebben gekend. Maar ze meden mij. Ze zwegen. Ik begon me te schamen en kroop weg in een hoekje.

En hoe leidt dat verschrikkelijke zwijgen tot Un silence?

Filmster Daniel Auteuil speelt een gereputeerde advocaat die van zijn voetstuk valt, wanneer zijn gezin het jarenlange zwijgen doorbreekt.

Is er een verband met Élève libre? In die film uit 2008 wordt een puber door schijnbaar behulpzame volwassenen gemanipuleerd en aangerand.

LAFOSSE: Uiteraard. In 2009, dus voor MeToo en de bevrijding van het woord, bracht ik Élève libre uit. Tot mijn ontzetting merkte ik dat een deel van het publiek niet percipieerde dat mijn film juist wél gaat over de noodzaak om grenzen te stellen en wetten te laten naleven. Sommigen vonden dat de film magnifiek libertaire ideeën

LAFOSSE: Op een dag telefoneerde een naaste en verontschuldigde zich met veel emotie. “Men bezwoer me jaren om zeker niet naar Élève libre te kijken. Dat was een lelijke vergissing. Hoe gaat het met jou?” Die dag heb ik begrepen waarom ik al zo lang met Un silence in mijn hoofd zat. De volwassenen die niet gezien hebben wat me overkwam, hebben na de ﬁlm gezwegen, omdat ze zich schaamden dat ze me niet hebben kunnen helpen. De enigen die rustig zonder schaamte voortgingen met hun leven, waren de volwassenen die ik wel opvoer in Élève libre. Grensoverschrijdende volwassenen. Un silence probeert het publiek empathisch te laten meevoelen met een stilte die zo ernstig is. Ik nodig de kijker niet uit om procureur of rechter te spelen. Ik nodig hem uit om zich af te vragen: hoe kan het zover komen?

07–11.02.24 Anna Vinnitskaya Stefano Bollani Daniil Trifonov & Gautier Capuçon

Un silence speelt nu in de Brusselse zalen

Cédric Tiberghien Yaron Herman JOACHIM LAFOSSE ROMPT LE SILENCE

JOACHIM LAFOSSE BREAKS THE SILENCE

FR À perdre la raison, Les intranquilles, Élève libre : un film de Joachim Lafosse vous accompagne pendant une heure, un jour, une semaine, parfois même bien plus longtemps. Le réalisateur bruxellois a même reçu le prix de meilleur réalisateur au festival de Rome pour son dixième (!) film. Dans Un silence, une famille qui a gardé le silence autour du comportement abusif du patriarche s’effondre. C’est l’affaire Dutroux qui a inspiré le Bruxellois. « Je n’invite pas le spectateur à jouer au procureur ou au juge, je l’invite à se demander : Comment a-t-on pu en arriver là ? »

EN À perdre la raison, Les intranquilles, Élève libre...any film by Joachim Lafosse stays with you for an hour, a day, a week, and sometimes even much longer. At the Rome Film Fest, Lafosse received the award for best director for his tenth (!) film. In Un silence, a family that for years kept quiet about abuses by the pater familias falls to pieces. It was the Dutroux case that made the Brussels-born director come up with the idea. “I don’t invite viewers to play prosecutor or judge, I invite them to ask themselves: how could it come to this?”

Lukas Sternath Zubin Kanga Lucas & Arthur Jussen & many more

flagey.be

Select Aanraders van de week

Pop & Jazz

fotobijschrift Soulwax zwartopwit

Art & Lit

Film

fotobijschrift Sabrine Ingabire: zwartopwit Lotgenoten

fotobijschrift Mambar Pierrette zwartopwit

Een nieuw masterplan

Papieren thuis

Niet plooien

“The creator has a master plan / Now you have the world in your hand,” klonk het zeven jaar geleden op de Soulwax-plaat From Deewee. Sindsdien zaten de boers Stephen en David Dewaele niet stil, maar de wereld moest het wel even doen zonder hun band. Tot nu. Wie een ticket kon bemachtigen voor een van hun vier uitverkochte Brusselse shows mag zich verwachten aan pulserende beats, industriële blieps, heel veel (analoge) drums én nieuw werk.

Brussel werd onlangs weer ‘thuis’ voor Sabrine Ingabire. Bij Muntpunt presenteert de Rwandees-Belgische journaliste, schrijfster en hoofdredacteur van Lilith Magazine haar Nederlandstalige debuutroman Lotgenoten. Over hoe zo’n thuis kan tekortschieten, te veel kan zijn, te klein is om te passen, te groot om je plek in te vinden. Ruggensteun komt er van host Reine Mbote, interviewer Heleen Debeuckelaere, muzikale krachtbron BRYN en stadsdichter Lisette Ma Neza.

Rosine Mbakam maakte internationaal grote indruk met de Brusselse documentaires Chez Jolie Coiffure en Les prières de Delphine. Het was dus geen verrassing dat haar eerste langspeelfilm vorig jaar in wereldpremière ging in Cannes tijdens La Quinzaine des Cinéastes. In Mambar Pierrette werkt een naaister in Douala, Kameroen zich kapot om schoolspullen voor haar kinderen te kunnen kopen. De ene tegenslag volgt de andere op, maar plooien doet ze niet.

SOULWAX 29 > 31/1 & 4/2, Ancienne Belgique, abconcerts.be

SABRINE INGABIRE: LOTGENOTEN 26/1, Muntpunt, muntpunt.be

MAMBAR PIERRETTE dir.: Rosine Mbakam, act.: Pierrette Aboheu Njeuthat, Marguerite Mbakop

En ... actie!

Say cheese

Om ter antipathiekst

De Frans-Zwitserse trompettist Erik Truffaz is een veteraan van de jazz. Zijn debuut verscheen dertig jaar geleden, in 2023 voegde hij aan zijn lange carrière nog eens twee albums toe: Rollin’ en Clap!, waarin hij zijn liefde voor film botviert met hommages aan (de soundtracks van) onder meer La strada, Ascenseur pour l’échafaud en Eraserhead en songs als ‘Requiem pour un con’ van Serge Gainsbourg en het van Elvis bekende ‘Lonesome cowboy’.

Een maand lang staat de stad in het teken van de fotografie. Zo kan je, onder veel meer, naar Fondation A Stichting, waar Jacques Sonck zijn intieme portretten tentoonstelt, naar het Brussels African Art Center, waar Derrick Ofosu Boateng de intens kleurrijke beelden toont die hij met zijn iPhone maakte van Ghana, of naar Iselp, waar Lara Gasparotto, Dries Segers, Lucas Leffler & co. weerstand bieden tegen de digitale vervlakking.

Zo mooi en romantisch als het memorabele Carol was, zo vilein, campy, dubbelzinnig en grappig is het nieuwe melodrama van Todd Haynes: May December. Ter voorbereiding van een film dringt een overambitieuze Hollywood-actrice binnen in het leven van een bekendheid die in de cel belandde toen ze een relatie begon met een tiener. Natalie Portman en Julianne Moore spelen – om ter antipathiekst – de sterren van de hemel.

PHOTO BRUSSELS FESTIVAL 25/1 > 25/2, verschillende locaties, photobrusselsfestival.com

MAY DECEMBER dir.: Todd Haynes, act.: Julianne Moore, Natalie Portman, Charles Melton

Brute mix

Kartonnen dozen

Paars gezang

Van het Frans-Brusselse duo Ascendant Vierge leerden we dat gabber en rave weer cool en hip zijn. Ook Brutalismus 3000, het verbond tussen de Berliners Theo Zeitner en Victoria Vassiliki Daldas, heeft die trend mee aangezwengeld. Zijn brute mix van gabber, hardstyle, hyperpop en punk in geëngageerde tracks als ‘Satan was a babyboomer’ en ‘No sex with cops’ beukt rechtdoor als een op hol geslagen sneltrein. (TZ)

De Nederlandse Machteld Rullens heeft het niet zo voor het blanco canvas. Een eurekamoment deed haar grijpen naar de in deze e-commercetijden alomtegenwoordige kartonnen doos. Die doos behandelt ze niet louter als drager, maar als grenzeloos manipuleerbaar object. Bij Sorry We’re Closed stelt ze de duurzame, met olieverf en epoxyhars opgewerkte sculpturen tentoon die ze uit de wegwerpartikelen haalt. (KS)

In 1985 verbaasde Steven Spielberg met een eerste zogenaamd serieuze film. The color purple was een verfilming van de bekroonde roman van Alice Walker over de emancipatie van een Afro-Amerikaanse vrouw in het rurale Georgia van de jaren 1900. De musicalversie die de bioscopen heden paars kleurt, werd in Amerika enthousiast onthaald. Vraag is of de zang- en dansnummers ook hier indruk maken. (NR)

BRUTALISMUS 3000 26/1, Ancienne Belgique, abconcerts.be

MACHTELD RULLENS: DWAET > 23/3, Sorry We’re Closed, sorrywereclosed.com

THE COLOR PURPLE dir.: Blitz Bazawule, act.: Taraji P. Henson, Danielle Brooks, Colman Domingo

ERIK TRUFFAZ 27/1, Botanique, botanique.be

30 SEPTEMBER 2022

Klein onderhoud Hoe doet Stefaan Degand het als dirigent?

‘Hoe minder het over mij gaat, hoe beter’ Is Stefaan Degand klaar om maestro te worden? Een jaar lang heeft hij zich voorbereid om de Vierde symfonie van Johannes Brahms ‒ “een stuk dat ik nooit beu gehoord raak” ‒ te dirigeren met het Belgian National Orchestra. Een artistieke jongensdroom gaat eindelijk in vervulling. “Ik kan niet wachten tot het zover is. Het is een ongelofelijk rijk werk: de weerbarstigheid van het leven, de pijn, de lichtheid … alles zit erin. Brahms stopte het vol minuscule, wonderlijke details, maar gebruikt tegelijk ook extraverte kleuren. Het is geen seconde vlak. En het moet vooral van de eerste seconde goed zitten. Er is geen aanloop in dat werk. Het is alsof je langzaamaan inzoomt in een ﬁlm die al bezig is. Dat lijkt mij, in een redelijk luide zaal als Bozar, de grote uitdaging. Je wilt meteen binnenkomen, maar er staat wel piano in de partituur. Dus je moet jezelf in toom houden.” Wie de voorbije weken op VRT Canvas meegekeken heeft naar het traject van Degand, weet ondertussen dat er heel wat meer bij dirigeren komt kijken dan met een baton zwaaien. Er zijn best wat technische vereisten om juist de maat te slaan, en je moet als dirigent je historisch onderzoek doen en een visie op de partituur ontwikkelen. “Vooral op die techniciteit en de ontleding van de partituur heb ik hard gewerkt. De architectuur van Brahms’ symfonie bevat zoveel elementen die je moet doorgronden. Net als wanneer ik een theatermonoloog voorbereid, is het belangrijk dat ik dat stuk van boven tot onder en van achter tot voor ken. Voor de rest ben ik niet tot in de extremen gegaan. Hoe Brahms zich tijdens het componeren voelde? Dat hoef ik niet per se te achterhalen. Ik ben ervan overtuigd dat je dat soort zaken sowieso wel in de muziek zal horen. Bovendien breng je het werk meer dan een eeuw na de première, dan mag het ook wel over je eigen boodschap gaan.” Die eigen boodschap moet deze week, in de repetities met het orkest, ﬁnaal vorm krijgen. Zoals het in het echte orkestleven gaat, krijgt Degand maar een paar repetities met al zijn musici. “Je moet je laten inspireren door het moment. Ik dirigeer bewust zonder de partituur, omdat ik een levendige connectie met de uitvoerders wil. Zij zijn degenen die het moeten uitvoeren. Hoe minder het over mij gaat, hoe beter.” In dat opzicht is hij alvast een eerder atypische maestro. JASPER CROONEN

Maestro Degand zwaait met de dirigeerstok op 27/1 in Bozar, bozar.be

Bezorgd over je afhankelijkheid? Alcohol, drugs, pillen...?

Select Aanraders van de week

Klassiek

fotobijschrift Collegium Vocale zwartopwit Gent: Solo deo gloria 24

Praten helpt! Ben je ook al eens tot het besef gekomen dat je misschien een probleem hebt met afhankelijkheid? Alcohol, drugs, pillen, gokken…?

Podium

fotobijschrift Claire Croizé: Our zwartopwit solo

Glorie aan Bach

Hun solo

Heeft het gezelschap van dirigent Philippe Herreweghe überhaupt nog een introductie nodig? Collegium Vocale is en blijft absolute wereldtop! In Flagey brengt het ensemble muziek van Johann Sebastian Bach, geschreven toen die zelf als Thomaskantor in Leipzig op zijn artistieke toppunt was. Glorie aan God alleen? Een deel van de roem komt toch zeker ook de musici toe, voor hun ondertussen decennialange devotie aan de componist.

Voor het eerst sinds lang danst de Brusselse choreografe Claire Croizé nog eens een solo. Maar omdat Etienne Guilloteau mee tekende voor de choreografie, en violist en componist Aisha Orasbayeva ook op het podium staat, spreken ze over Our solo. Net als The farewell van Croizé en Guilloteau uit 2009 is ‘hun solo’ ook een bezinning over de omgang en vertroebelde relatie van de mens met de aarde.

COLLEGIUM VOCALE GENT: SOLO DEO GLORIA 24 24/1, Flagey, flagey.be

CLAIRE CROIZÉ, ETIENNE GUILLOTEAU, AISHA ORAZBAYEVA/ECCE: OUR SOLO 24 & 25/1, Kaaistudio’s, kaaitheater.be

Saxy time

Alles stroomt

In de negentiende eeuw was de saxofoon een pas uitgevonden rariteit die componisten voor nieuwe mogelijkheden en uitdagingen stelde. Kurt Bertels wijdde zijn doctoraat aan de (vooral) Belgische muziek die in die primaire periode voor het instrument geschreven werd. In zijn geval is dat geen vuistdikke, onleesbare, academische turf geworden, maar een interessante muzikale ontdekkingsreis langs de noten van onder meer Paul Gilson en Joseph Jongen.

Het dansante poptheater van BamBam Frost staat voor engagement, maar ook voor plezier. Na haar debuut Sorry uit 2018 komt de Zweedse danser en choreograaf, die werkt vanuit een intersectioneel feministisch perspectief, nu met de wat bevreemdende solo Yes. Daarin exploreert ze de transformatieve kracht van water en het revolutionaire karakter van storm. Een stortvloed van fun en verdriet. Over de kracht van verandering, quoi.

Waar?

DUO BERTELS-KOCH 26/1, GC De Zeyp, dezeyp.be

BAMBAM FROST: YES 26 & 27/1, BRONKS, bronks.be

huisvandeMens Brussel: Sainctelettesquare 17, 1000 Brussel (ingang via Akenkaai 1, naast het Kaaitheater)

Sexy time

Talk dansant

Voor je het vraagt: ja, het was vast en zeker de titel die oorspronkelijk de aandacht trok. Al zijn het uiteindelijk toch vooral de heerlijk zinnenprikkelende partituren van Brahms die ons wisten te verleiden. Zijn twee sextetten moeten zowat het summum van de kamermuziek zijn: met sensuele dubbele strijkklanken, hartstochtelijke melodielijnen, staccatostoeierij en opwindende cadensen. Blijkbaar is er in Sint-Gillis ook een lapdance voorzien, dat hoeft voor ons al niet meer. (JC)

Charleroi-Danse pakt uit met een nieuwe reeks van conférences dansées over choreografie en dans. Het is uitkijken naar het overzicht dat de Brusselse choreograaf en danspedagoog Thomas Hauert geeft over het artistieke en technische werk dat hij de afgelopen vijfentwintig jaar met zijn gezelschap ZOO heeft gerealiseerd, aan de hand van dansfragmenten, choreografische partituren en videoprojecties. (MB)

Je wil er wel van af maar je weet niet goed hoe? Je wil er iets aan veranderen. Vooral voor jezelf maar ook voor je omgeving. Voor een nieuw leven, vrij van afhankelijkheid?

Het kan! Praat er eens over, met ons. Dat kan alvast je eerste overwinning zijn!

Wanneer? Elke eerste en derde woensdag van de maand van 20 u. tot 22 u. De precieze data vindt u op onze website: www.sosnuchterheid.org/brussel

Meer info: 0488 980 683 Info en tele fonisc opvang he

09 330

35 25

7/7 da van 6 to gen t 22 u.

Een nuchtere kijk op het leven

SEX WITH BRAHMS 28/1, La Tricoterie, tricoterie.be

THOMAS HAUERT: ZOO IN PROGRESS 25/1, La Raffinerie, charleroi-danse.be

Select Wat te doen deze week

30 SEPTEMBER 2022

Eat & Drink Batar ••• Kleerkopersstraat 17, Brussel, batar.be, ma > vr 8 > 17.00, za & zo 10 > 19.00

Een nieuwe broodjeszaak legt zich toe op een onweerstaanbare Belgische lekkernij: de pistolet. Batar barst van de goede ideeën en het enthousiasme, maar moet zijn draai nog vinden. Als snackbar gewijd aan pistolets heeft Batar zich niet op een gemakkelijke locatie gevestigd: op de hoek van de Centrumgalerij, tegenover een nagelstudio. Laten we eerlijk zijn: de ligging is ondankbaar, vooral in de winter. Bovendien telt het smalle adresje slechts een tiental plaatsen om snel iets te eten. En wil je het toilet bezoeken? Dan moet je naar een vlakbij gelegen bubbeltheezaak. Alles wijst erop dat dit een van die postcovidetablissementen is waar de investeringen beperkt zijn en de focus op afhaalmaaltijden ligt. Betekent dit dat Batar de omweg niet waard is? Allerminst!

Je kan zien dat Agappi Moraitis, de jonge vrouw achter het concept, veel energie in de plek heeft gestoken. We zijn dol op de inrichting met tegels in groene Parijse metrostijl en de prachtige stoelen van de ﬁrma Richard, dezelfde als op de beste Parijse terrassen. Hoewel die uitnodigen om buiten te gaan zitten, zal je daarvoor moeten wachten tot het kwik weer stijgt. Batar is niet de eerste pistoletzaak in Brussel, liefhebbers kennen Pistolet Original al. Het verschil? Een democratische aanpak: waar Pistolet Original (prijzen van 5,40 tot 10,50 euro) een beroep doet op topchefs voor zijn creaties, gaat Batar voor een goede prijs-kwaliteitverhouding (de broodjes worden verkocht voor 4,50 tot 7,50 euro). Het etablissement van Agappi Moraitis, die perfect tweetalig is en Griekse roots

heeft, speelt in op de nostalgie. Dat blijkt uit de Brusselse namen van de broodjes en de slogan ‘comme quand t’étais ket’. Moraitis had ook meteen het goede idee om een pistolet aan te bieden met boter en stukjes speculaas (de panch van 4,20 euro), een klassieker in veel gezinnen. Naast deze specialiteit, die we meenamen voor het vieruurtje, trakteerden we onszelf ter plekke op een ﬁshdwich (6,50 euro). Het verdict? Een lekkere, authentieke vissmaak en een heerlijke tartaarsaus die naam waardig. We betreuren wel het gebrek aan knapperigheid van het broodje ‒ een bewuste keuze van de eigenaar, zodat klanten zonder te kruimelen aan hun computer kunnen eten ‒ en vooral de afwezigheid van waterkers, die nochtans in de omschrijving vermeld staat.

Monster

Lullaby for scavengers

German Staatstheater

5x2 tickets, nu in de Brusselse bioscopen

5x2 tickets, Les Halles, 31/1

5x2 tickets, Les Halles, 8/2

De Japanse grootmeester Hirokazu Kore-eda tovert weer een humanistisch kleinood uit zijn hoed. Mail ‘Monster’

De Britse performer Kim Noble deelt het podium van Les Halles met een eekhoorn en een vos. Mail ‘Lullaby’

Twaalf performens zoeken in onze prestatiemaatschappij naar gemeenschap en eenheid. Mail ‘Staatstheater’

Win

MICHEL VERLINDEN

Tickets

De vijf inzichten Vitja Pauwels

‘Een ijsbad brengt mij in een roes’ De Brusselse gitarist Vitja Pauwels speelt solo, is frontman van Bombataz, vervoegt regelmatig Naima Joris en Woolvs, en treedt nu aan met zijn nieuwe band Early Life Forms, ontstaan na een concert met de Amerikaanse grootmeester Marc Ribot. Hier strooit hij gul met inzichten. door Michaël Bellon Plan vakantie Onlangs kwam ik helemaal herbrond terug van een vakantie. Maar vaak heb ik te laat door dat ik daar geen of te weinig tijd voor heb gereserveerd, terwijl ik voel dat ik er minstens één keer per jaar nood aan heb om voor lange tijd afstand te doen van alles waar ik mee bezig ben. Wees vriendelijk voor jezelf Ook dit is iets waar ik mezelf soms aan moet herinneren. Net zoals je best vriendelijk bent voor je medemens, helpt het om ook jezelf genoeg krediet te geven. Wanneer je de lat te hoog legt en te kritisch bent, werkt dat in je nadeel. Alles groeit in kleine stapjes. Zoals Brian Eno ooit zei: “Beautiful things grow out of shit.” Frequenteer sauna’s Ik kan uit eigen ervaring zeggen dat een bezoek aan de sauna enorm deugd doet. Het maakt mijn hoofd vrij, en het afkoelen in een ijsbad brengt mij in een natuurlijke roes. Sauna’s zijn verslavend! Ik kan mij moeilijk opladen om op regelmatige basis te sporten ‒ wat ik beter wel zou doen ‒, maar voor een sauna zet ik alles aan de kant. Onderhoud vriendschappen Wederom een reminder voor mezelf. Al ben ik wel wat vrienden uit het oog verloren, ik ben ervan overtuigd dat we meteen de draad weer kunnen oppikken alsof er geen tijd overheen is gegaan.

©OLYMPE TITS

Vind je passie Streef ernaar om te doen waar je echt een passie voor hebt en wat zin geeft, los van wat anderen vinden. En doe dat in de eerste plaats voor jezelf. Ik denk dat daar misschien wel een sleutel tot geluk in zit … Early life forms is uit bij W.E.R.F. Records. Vitja Pauwels en band staan op 24/1 in de Ancienne Belgique, abconcerts.be

AU CINÉMA LE 31/01 IN DE BIOSCOOP

TOT

S I T A R G

UR U T N O M

Bezoek jouw Grandoptical opticien in Brussel of maak een afspraak! *Voorwaarden op grandoptical.be

laatste dagen!

-50% KOP MER N* RE MONTU

SOLDEN VAN 3 TOT EN MET 31 JANUARI 2024

Lokaal bestuur Meise zoekt jou! Functies in contractueel verband •

1 VTE Bibliothecaris B4-B5, voltijds

•

1 VTE Technisch assistent magazijn/uitleendienst* D1-D3, voltijds

•

2,5 VTE Technisch assistent openbare werken D1-D3, voltijds/deeltijds/ halftijds

•

1 VTE Technisch beambte poetsdienst WZC IFIC-loonschaal: 70% barema 4 en 30% barema 8, voltijds/ deeltijds/halftijds

Interesse? Bezorg ons ten laatste op 31 januari 2024 jouw kandidatuur door een sollicitatiebrief te bezorgen via één van onderstaande kanalen: • per post ter attentie van het college van burgemeester en schepenen, Tramlaan 8, 1861 Meise; • per mail via personeelsdienst@meise.be; • afgeven tegen ontvangstbewijs aan het onthaal van het Administratief Centrum (Tramlaan 8 te 1861 Meise). www.meise.be/vacatures personeelsdienst@meise.be - 02 892 20 70

•

1 VTE Groenambtenaar* B1-B3, voltijds

•

1 VTE Kok C1-C3, voltijds

•

0,98 VTE Technisch assistent toezicht C1-C2/D1-D3, deeltijds/halftijds

•

1 VTE Technisch assistent uitvoerende diensten D1-D3, voltijds

•

1 VTE Administratief medewerker voor GC De Muze C1-C3, voltijds

•

3 VTE Technisch beambte poetsdienst E1-E3, voltijds/deeltijds/halftijds Veel voordelen: • • • •

* knelpuntberoep

maaltijd-, eco- en geschenkcheques, hospitalisatieverzekering, fietsvergoeding, fietsleasing interessante verlofregeling en opleidingsmogelijkheden DB109285A4

Staat werken in een maatschappelijk relevante en uitdagende omgeving bovenaan je ideale job-wenslijst? Word je enthousiast bij de gedachte in een stabiele werkomgeving bij een kleine organisatie en in een dynamisch team terecht te komen? Zoek dan niet verder en solliciteer vandaag nog bij Interrand! Wij zoeken een:

Projectmedewerker

Wat zijn enkele van jouw taken? Onze collega op de boekhouding gaat binnenkort op moederschapsrust, dus ga je de eerste maanden de boekhouding ondersteunen (opleiding wordt voorzien). W Inboeken van de facturen. W Opmaken en opvolgen van uitgaande facturen. W Verwerken van de bankverrichtingen. Binnenkort wordt gewichtsdiftar ingevoerd in het werkingsgebied van Interrand. Bovenop dit grote project, zullen er nog meerdere projecten op jouw ondersteuning rekenen: W Diftar huis-aan-huisinzameling + uitrusting in de recyclageparken W Nieuwe website W Textielcontainers W Project rond voedselverspilling W Ondergrondse containers W Scholenproject W ...

Wie zoeken wij? Heb je affiniteit met cijfers en een analytisch inzicht? Werk je gestructureerd en nauwkeurig? Heb je al enkele jaren relevante werkervaring en ben je snel inzetbaar? Dan zoeken we JOU! Wat bieden wij jou? Een uitdagende job in een kleine maatschappelijk relevante organisatie met een positieve, informele en familiale werksfeer. Maar ook: W Een voltijds bediendecontract van 1 jaar met mogelijke verlenging. W Gunstige werken vakantieregeling. W Nuttige werkervaring wordt in aanmerking genomen. W Een marktconforme verloning volgens barema. Vraag gerust een loonsimulatie. W Maaltijdcheques van 8 euro. W Eco- en geschenkcheques t.w.v. 290 euro. W 2e pensioenpijler 3% (pensioenopbouw via werkgever). W Fietsvergoeding. W Gratis woon-werkverkeer met het openbaar vervoer. Werken bij Interrand Interrand is de afvalintercommunale die instaat voor de afvalinzameling aan huis en baat de recyclageparken uit van Hoeilaart, Overijse en Tervuren. Bij Interrand ligt de nadruk op maximaal vermijden en recycleren van afval om zo veel als mogelijk afval te voorkomen. Word jij onze projectmedewerker? Stuur dan je cv en motivatiebrief ten laatste op zondag 4 februari 2024 naar info@interrand.be t.a.v. de personeelsdienst. Bij een overtal van kandidaten kan een preselectie plaatsvinden op basis van motivatiebrief en cv.

Heb je nog vragen over deze vacature? Contacteer dan Katia op het nr. 02 658 95 41 of via mail op katia.alaerts@interrand.be

DB109736A4

J.B. Charlierlaan 78 - 1560 Hoeilaart

Job Day 1 0 / 9 2 s j i Onderw Ontdek vacatures, solliciteer en vertrek met een job

Heb je er ooit over nagedacht om leraar te worden? Wallonie-Bruxelles Enseignement, SEGEC en de gemeentes Brussel-Stad, Elsene en Sint-Gillis zijn actief op zoek naar tientallen gevarieerde profielen met of zonder pedagogisch diploma. Afspraak in het Beroepenpunt op 29/01/2024 (9u30-12u00)! Meer info op www.actiris.brussels