BRUZZ magazine - editie 1870 (12-12-2023) by bruzz.be

W EEKBLAD # 1870, EEN UITGAVE VAN VLAAMS- BRUSS ELS E MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 1 8 - 1050, ELSENE - AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

13 DECEMBER 2023

‘De maatschappĳ ziet plegers van seksueel geweld snel als monsters’

‘De ene helft is pro-Tshisekedi, de andere resoluut tegen’

‘De muziek van Wagner is pure Hollywood’

Centrum voor daderhulp werkt in de luwte

Congo-verkiezingen verdelen Matonge

Klassiek met Sander De Keere

Superster Fally Ipupa spreidt zĳn vleugels

‘Ik ben de adelaar van de rumba’

13 DECEMBER 2023

zal verliezen, 06 ‘Ecolo Groen en N-VA houden wellicht stand’

Politicologe Emilie van Haute kĳkt nu al naar de verkiezingen van 2024

een mislukte 24 Hoe Zwitserse dokter aan de basis van de praline lag

Big City herbeleeft de geboorte van de chocolade heerlĳkheid 05

EDITO

IN BEELD Saskia Vanderstichele

IN DE KIJKER ‘Afspraken over politieachtervolgingen moeten duidelijker’

KORT GESPREK Christos Doulkeridis, burgemeester van Elsene

BEELDCOLUMN Kim Duchateau

SAMENLEVING Iter biedt hulp aan daders van seksueel geweld

BIJGEDACHTE Aftellen naar het politieke vuurwerk

BEESTIG BRUSSEL Jonge papegaaiduiker vliegt verloren tot in Brussel

BUITENLAND Hoe kijkt Matonge naar de verkiezingen in Congo?

DE SLAAPKAMER van Thierno

COVERSTORY De Congolese superster Fally Ipupa verenigt met zijn moderne rumba de Afrikaanse diaspora

NICK TRACHET Halloumi

SELECT Sander De Keere brengt een streepje klassiek binnen in de Ancienne Belgique Eat & Drink Timber De vĳf inzichten Annick Ruyts

Een verkiezingsaffiche in Matonge van de huidige Congolese president Tshisekedi. De verkiezingen verdelen de Elsense wijk.

| 3

PUBLIREPORTAGE

‘We laten kinderen terug kind zijn’ ASTRID DUPUIS, communicatie- en pr-manager NPH Belgium

Maak kennis met Astrid Dupuis, communicatie- en pr-manager van NPH Belgium, een internationale organisatie die kwetsbare kinderen in Latijns-Amerika helpt. NPH staat voor ‘Nuestros Pequeños Hermanos’. Kinderen zonder (stabiele) familie, krijgen een veilige thuis in één van de kinderdorpen in 9 landen in Latijns-Amerika. Maar ook externe hulpprogramma’s helpen families in hun eigen gemeenschap. Onder begeleiding van een ‘tia’ of ‘tio’ groeien ze op in een beschermde omgeving, waarbij onderwijs, voeding en medische zorg centraal staan. “We houden broertjes en zusjes bij elkaar. Sowieso sluiten we niemand uit, ook kinderen met een beperking zijn welkom. Die inclusiviteit is één van onze stokpaardjes”, steekt Astrid van wal.

Wat moet ik me voorstellen bij zo’n kinderdorp?

ASTRID: “Ik ben in februari zelf naar de Dominicaanse Republiek gereisd, één van de landen waar we met NPH actief zijn. Ver weg van de resorts vind je in arme sloppenwijken ‘onze’ dorpen, vaak ommuurd en beveiligd. Stap je binnen, dan tref je een echt microdorp aan, met een ziekenhuis, speelplein, schooltjes en een boerderij. Per ‘casa’ (kleine huisjes), is er een ‘tia’ of ‘tio’, in het Nederlands ‘tante’ of ‘nonkel’. Ze geven hen de liefde en zorgen zoals in een echte familie. Dat is me het meest bijgebleven.“ “We vinden het bij NPH bovendien belangrijk om met de lokale bevolking te werken. Zo creëren

we ter plaatse werkgelegenheid, maar groeien de kinderen ook op in hun eigen omgeving en cultuur.”

Ik heb met mijn eigen ogen gezien hoe urgent de situatie is. Kinderen moeten hun ‘casa’ ook niet verlaten op achttienjarige leeftijd, waarom is dat?

ASTRID: “Door kinderen psychologisch en financieel bij te staan tijdens hun hogere studies, maak je écht het verschil. Allereerst zijn ze verplicht om na de middelbare school één dienstjaar in het dorp of in één van de externe programma’s te voltooien. Op die manier geven ze iets terug en doen ze werkervaring op. Ze werken in de bibliotheek, worden kok of dragen hun steentje bij in het ziekenhuis.” “Daarnaast gebruiken we fondsen om kinderen te laten verder studeren. Onze CEO Miguel Venegas en COO Edwin Vallecillo groeiden zelf op in de kinderdorpen. Na hun studies keerden ze terug naar NPH. De banden die gesmeed worden, zijn vaak voor het leven.”

Wat is de hoop voor de toekomst?

ASTRID: “We willen ons nog meer richten op families en gemeenschappen. Met die externe hulpprogramma’s helpen we hen in hun eigen gemeenschap met onderwijs, voeding, medische

zorg en opleidingen. Zo blijven families samen en kan de armoedecirkel doorbroken worden.”

Wat kunnen wij doen om ons steentje bij te dragen?

ASTRID: “Je kan meter of peter worden van een kindje. Maar ook een losse donatie of een terugkerende maandelijkse betaling is mogelijk. Latijns-Amerika blijft vaak een ‘ver-van-mijnbedshow’ en associëren we soms enkel met vakantie, maar ik heb met mijn eigen ogen gezien hoe urgent de situatie daar is. Weet ook dat je meer doet dan iemand financieel ondersteunen. Je leert een kind terug dromen, zorgeloos spelen en plannen maken voor later. Kortom, je geeft iemand een toekomst, en dat is toch fantastisch?” FOTO’S NPH • TEKST alinepeeters.com • VORMGEVING monoeil.be

MAAK MET EEN GIFT VANDAAG NOG HET VERSCHIL IN EEN KINDERLEVEN.

WIL JE OP DE HOOGTE BLIJVEN? Schrijf je in op onze nieuwsbrief. www.nph-belgium.org

13 DECEMBER 2023

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Matonge

ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

“Paradoxaal gesteld ligt de kern van Brussel soms buiten Brussel”

De wereld is groter dan Brussel, maar in Brussel komt de wereld wel samen. Neem Matonge bijvoorbeeld. In een gesprek hekelt burgemeester Christos Doulkeridis hoe stadsbendes de buurt onveilig maken in een oorlog om territorium. Die gewapende strijd is het rechtstreekse gevolg van drugs die uit Zuid-Amerika komen, maar hier wel onschuldige slachtoffers maken (p.13). Ander voorbeeld: de ‘historische presidentsverkiezingen’ in Congo van 20 december. De stembusslag leeft onder de Congolese bevolking in Matonge, maar op een vreemde manier: op straat durft niemand erover te spreken, maar aan tafel – in de intieme sfeer – veroorzaakt het scherpe discussies (p.24). Of neem de in Congo geboren Fally Ipupa: tot verbazing van velen vult hij moeiteloos de ING arena, en in Matonge hangt reclame voor een betaalapp met zijn beeltenis. Waarom? Omdat de koning van de rumba een groep aanspreekt die anderen amper bereiken: jongeren met Afrikaanse roots (p.32). Het was geen bewust redactionele keuze om Matonge in drie artikels uit te lichten, toeval speelde mee. Maar het toont wel scherp dat de actualiteit, zelfs op wijkniveau, vaak elders begint. Paradoxaal gesteld: de kern van Brussel ligt soms buiten Brussel.

Le monde est bien plus vaste que Bruxelles, mais à Bruxelles, on retrouve le monde entier. Prenons Matonge. Dans un entretien, le bourgmestre Christos Doulkeridis fustige les bandes urbaines qui rendent le quartier dangereux avec leur guerre de territoire. Ce conflit armé est la conséquence directe de la drogue en provenance d’Amérique du Sud, faisant des victimes innocentes à Bruxelles (p.13). Autre exemple : « l’élection présidentielle historique » du 20 décembre au Congo. Le vote préoccupe beaucoup la population congolaise de Matonge, mais d’une façon étrange : dans la rue, personne n’ose en parler, mais à table – dans la sphère intime – on assiste à de vives discussions (p.24). Citons encore le roi de la rumba congolaise Fally Ipupa qui, à la surprise générale, a rempli l’ING Arena. On trouve à Matonge une publicité pour une appli de paiement à son effigie (p.32). Ce n’était pas un choix éditorial conscient de mettre Matonge en lumière dans trois articles, mais le fruit du hasard. Cela montre bien que l’actualité, même à l’échelle d’un quartier, commence souvent ailleurs. Paradoxalement, le cœur de Bruxelles, lui, peut se situer en dehors de Bruxelles.

The world is more than just Brussels, but Brussels is where the world comes together. Matonge is a great example of this. In an interview, mayor Christos Doulkeridis denounces urban gangs that are making the area unsafe in a war for territory. This armed conflict is directly caused by drugs coming from South America and making innocent victims here (see p. 13). Another example are the “historic presidential elections” in Congo that are being held on 20 December. The issue is alive among the Congolese population in Matonge, but in a strange way. No one dares to talk about it in public but it is causing sharp discussions around the table among friends (see p. 24). Or take Congolese superstar Fally Ipupa who, to the surprise of many, effortlessly fills the ING Arena. In Matonge, there are even advertisements for a payment app with his portrait. Why? Because the “eagle of rumba” appeals to young people with African roots, a group others barely reach (see p. 32). Highlighting Matonge in three articles was not a conscious editorial choice, coincidence played a part. But it does clearly show that current affairs, even at the very local level, often start elsewhere. Paradoxically, the heart of Brussels is sometimes located far away.

OPLAGE 55.000 exemplaren. ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir

Maarten Goethals Coördinator magazine

HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur) COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Jasper Croonen, Emilia De Feyter, Nena Langloh, Glodiem Moses, Niels Ruëll, Tuly Salumu, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

| 5

Het gesprek. Politicologe Emilie van Haute (ULB)

‘Taalgroepen laten steeds meer kiezers koud’ De verkiezingskoorts stijgt, daar zijn de aankondiging van Fouad Ahidar (exVooruit) om met eigen lijsten te komen en de nieuwe partij Viva Palestina van Dyab Abou Jahjah alvast bewijzen van. Op zes maanden van de gewestverkiezingen waagt politicologe Emilie van Haute (ULB) zich aan enkele voorspellingen. “Ecolo zal verliezen, Groen en N-VA houden wellicht stand.” door Kris Hendrickx en Steven Van Garsse foto’s Bart Dewaele

Waarom zou Groen standhouden? In Vlaanderen peilt de partĳ barslecht. EMILIE VAN HAUTE: Groenen scoren altijd beter in steden. Verder zijn er ook beleidsresultaten. Groen had één minister die erg geëngageerd was op het vlak van de zachte mobiliteit en met name fietspaden. Het resultaat is erg zichtbaar in de stad.

Geldt dat ook voor de Franstalige groenen? VAN HAUTE: Bij Ecolo gaat het om veel minder concrete verwezenlijkingen en ook nog eens over moeilijke bevoegdheden: het covidbeleid, de netheid … Van den Brandt zal misschien zelfs wat Franstalige stemmen krijgen van teleurgestelde Ecolostemmers die liever op een groene politicus stemmen die iets gerealiseerd heeft. Nochtans was de invoering van Good Move een gedeeltelĳke mislukking. Het Gewest en Elke Van den Brandt coördineerden de introductie van die circulatieplannen. VAN HAUTE: Ik vermoed dat kiezers wel beseffen dat het vooral op gemeentelijk vlak vastliep. Wellicht wordt dat haar niet aangerekend. Er is de groei van het aantal lĳsten. Welke gevolgen verwacht u nog? VAN HAUTE: Ook N-VA houdt wellicht wel stand. Maar daarnaast krijgen we misschien alleen lijsten die één tot twee

zetels halen. Open VLD, CD&V, Vooruit … Wellicht herhaalt PTB-PVDA ook de strategie van de vorige keer, waarbij ze een lijst aan de Franstalige én de Nederlandstalige zijde indienen. Dat leverde ook hen één zetel op. Zo’n versnippering maakt een regeringsvorming doorgaans niet makkelijker. De Brusselse N-VA is nadrukkelĳk aanwezig op Franstalige televisieplatformen en profileert zich als ‘Brussels’. Kan dat werken? VAN HAUTE: Ik geloof niet dat dat veel kiezers zal opleveren. We zien ook dat GeorgesLouis Bouchez dat probeert in Brussel in het Nederlands. Bĳ de vorige gewestverkiezingen steeg het aantal Nederlandstalige stemmen plots tot een recordaantal van 70.000 stemmen. Hoe verklaart u dat? VAN HAUTE: De groep Brusselaars die zich niet als Frans- of Nederlandstalig identifi-

▼

n de partijhoofdkwartieren wordt ijverig getimmerd aan de kieslijsten voor 9 juni 2024. Niet iedereen zal daar even gelukkig van worden, en met zowel Viva Palestina als de lijst van Fouad Ahidar aan Nederlandstalige zijde, wordt de versnippering nog groter. Ook Agora is er trouwens weer bij. Zelfs voor ULB-professor Emilie van Haute is anticiperen niet gemakkelijk. “Het zou weleens op enkele stemmen kunnen aankomen of een lijst wel of niet zal meespelen. Groen zal om te beginnen wellicht niet zoveel verliezen.”

31 SEPTEMBER 2022

| 7

BIO • 44 jaar • Woont in Elsene • Doctor in de politieke wetenschappen (ULB) • Professor bij het departement politieke wetenschappen (ULB) • Voorzitster van het Policy Lab van de ULB • Focust in haar onderzoek op partijen, verkiezingen en politieke participatie, met bijzondere aandacht voor België en Brussel

▼

Het gesprek. Politicologe Emilie van Haute (ULB)

ceert, wordt steeds belangrijker, die mensen zal het worst wezen voor welke taalgroep ze stemmen. Veel kiezers zijn naar een Nederlandstalige school geweest. Dat is echt een nieuwe generatie. Dat zullen we merken, zeker nu er vijf jaar geen verkiezingen zijn geweest. Daarnaast speelt ook de nieuwe manier waarop de lijsten worden gepresenteerd in het kieshokje mee. Sinds 2019 zie je alle partijen in één oogopslag, terwijl je vroeger eerst een taalgroep moest kiezen. Verder is er een strategisch element: partijen dienen bijvoorbeeld een lijst in de twee taalgroepen in. Dat doet PTB-PVDA, of ook DierAnimal. En dan heb je nog de lijsten waar je

een hele campagne rond: ‘50 tinten links en wij helemaal alleen aan de rechterzijde’. Vlaams Belang staat afgetekend op kop in Vlaanderen. Kan de partĳ die met Johan Demol ooit hoge ogen gooide hier opnieuw scoren? VAN HAUTE: Ik heb niet die indruk. Ze hebben erg veel moeite om politiek personeel te vinden in Brussel, de lokale afdelingen zijn niet meteen springlevend. En wie een proteststem wil uitbrengen heeft bijvoorbeeld de optie PTB. Als die PTB blĳft groeien en opnieuw niet in de Brusselse regering wil, wordt het

“De vraag is waar Ecolo wil mee uitpakken: de covidcrisis, klimaat of netheid: dat zĳn geen evidente thema’s” niet meteen een taalidentiteit mee verbindt in de Nederlandstalige taalgroep, zoals Agora. Het wordt uitkijken hoe de partijen deze keer met die taalgroepen zullen omgaan. Het systeem van de taalgroepen wordt steeds minder gebruikt zoals het bedoeld was in het begin: voor twee afgelĳnde taalgemeenschappen. VAN HAUTE: Zowel de kiezers als de partijen passen zich aan. Die laatste buigen het systeem zover het dat toelaat. MR deed het in 2019 slecht, maar staat de laatste tĳd voorop in de peilingen. Hoe verklaart u dat? VAN HAUTE: Het lijkt erop dat de partij in zuidelijke gemeenten kiezers terugwint van Ecolo. Daarnaast is de MR meer het terrein opgegaan en hebben ze kandidaten gezocht in gemeenten waar ze niet zo sterk stonden. Door de klap bij de verkiezingen was de urgentie om er opnieuw voor te gaan groter bij de MR dan bijvoorbeeld bij de PS. Ten slotte profiteert MR ook van het feit dat de partij meer plaats krijgt in het politieke spectrum, zeker omdat Défi achteruitboert. Ze bouwt daar nu trouwens

speelveld voor de andere partĳen nog kleiner. Wordt de coalitievorming dan niet lastig? VAN HAUTE: Ja, de kans is reëel dat de huidige Franstalige meerderheidspartijen allemaal terrein verliezen. Als ze dan toch weer samen een regering willen vormen, zal er tijd overgaan voor er een ‘ploeg van verliezers’ komt. Aan Nederlandstalige zijde zouden Vooruit en Open VLD ook kunnen achteruitboeren. Waarom? VAN HAUTE: Vooruit moet afrekenen met concurrentie, onder meer van Ahidar en van PTB/PVDA. Open VLD zal niet meer op zijn locomotief Vanhengel kunnen rekenen en moet ook het begrotingstekort verantwoorden. En dan heb je nog de interne problemen

bij Open VLD in Brussel (met de saga rond Els Ampe, red.). De PS lĳkt onder druk van de PTB linkser te sturen, onder meer in het woonbeleid. Akkoord? VAN HAUTE: Dat klopt. Daarnaast heeft de partij haar communicatie bijgestuurd. Ze stond nergens op sociale media en daar hebben ze verandering in gebracht. Ook heeft de PS geprobeerd om de lokale afdelingen te reanimeren, die in de zuidelijke gemeenten vaak op sterven na dood waren. Al komt die reactie wel laat. Levensbeschouwing staat opnieuw in de aandacht, met de kwestie van hoofddoeken bĳ gemeentepersoneel. Zal dat thema nog meegaan tot de verkiezingen?

“De kans is reëel dat de huidige Franstalige meerderheidspartĳen in Brussel allemaal terrein verliezen”

13 DECEMBER 2023

| 9

Wie trekt volgens u de PS-lĳst voor het Gewest? VAN HAUTE: Caroline Désir vermoed ik. Dat kan de partij helpen in het zuiden van Brussel, een vrouw uit Elsene. Hoe kĳkt u naar de wissel bĳ Vooruit, waar Ans Persoons de lĳst trekt in plaats van Pascal Smet? VAN HAUTE: Tegelijk blijft Pascal Smet wel op de tweede plaats. Ik twijfel eraan of dat de juiste stap is, je bekendste kop zo lang mogelijk uitspelen. Je ziet dat daar met Ahidar nu protest tegen komt. Dat probleem is misschien nog duidelijker bij Défi, waar de drie grote tenoren (Olivier Maingain, Didier Gosuin en Bernard Clerfayt, red.) de vernieuwing de facto tegenhielden. Dat brengt de partij vandaag in de problemen.

Emilie Van Haute, politicologe: “Elke Van den Brandt zal misschien zelfs wat Franstalige stemmen krijgen van teleurgestelde Ecolostemmers die liever op een groene politicus stemmen die iets gerealiseerd heeft.”

VAN HAUTE: Een partij als MR wil het in elk geval wel warm houden, net als Ecolo wellicht, maar dan aan de andere kant van het strijdtoneel. Dat brengt de PS in een lastig parket. De partij kan niet meespelen in het opbod omdat ze verdeeld blijft over de kwestie.

Verdedigt Ecolo die hoofddoek uit overtuiging of is het eerder een strategische zet om kiezers te winnen? Nogal wat mensen denken dat Ecolo niet zoveel kans maakt bĳ Brusselse moslims. VAN HAUTE: Het is eerder een overtuiging en past in een breder discours voor gelijke kansen. Maar ik ben er inderdaad niet zeker van dat ze daarmee stemmen winnen, de huidige Ecolokiezers liggen meer wakker van levenskwaliteit. Ecolo presenteert zich hiermee bovendien als een makkelijke schietschijf. Polariseren loont niet altijd. Maar bĳ Bouchez lukt dat wel. VAN HAUTE: Bouchez probeert dat inderdaad de hele tijd, hij probeerde eerst als Sarkozy te communiceren, dan imiteerde hij Trump en nu Bart De Wever, maar het is niet zo duidelijk dat die aanpak in Franstalig België ook vruchten afwerpt.

Wat verwacht u nog van de campagne? VAN HAUTE: Een aantal thema’s zullen hoe dan ook nog opduiken. Ik denk aan veiligheid en drugs, een zichtbaar thema, waar de MR kan scoren. De PS zal wellicht vooral op haar woonbeleid focussen, omdat de partij weet dat ook PTB-kiezers daar gevoelig voor zijn. De vraag is eerder waar Ecolo wil mee uitpakken: de covidcrisis, klimaat of netheid: dat zijn geen evidente thema’s.

Het is vĳf jaar geleden dat er verkiezingen waren, waardoor het aandeel nieuwe kiezers erg groot is. Welk effect verwacht u in Brussel? VAN HAUTE: In 2019 stelden we vast dat de jonge kiezers klimaat en milieu véél belangrijker vonden dat oudere kiezers. Ook toegang tot woningen en de arbeidsmarkt stond hoog op de lijst. Dat zijn eerder thema’s voor links. Nu, het is een algemeen fenomeen dat jongeren eerder links stemmen en mensen met de tijd rechtser. De vraag is ook of die nieuwe kiezers wel zullen gaan stemmen, vorige keer waren de niet-stemmers erg talrijk. Het beleid moet daar aandacht voor hebben. De opkomstplicht mag geen excuus zijn om achterover te leunen.

‘ECOLO VA PERDRE’

‘ECOLO WILL LOSE’

À six mois des élections régionales, la fièvre électorale monte, comme en témoigne l’annonce de deux nouvelles listes cette semaine. On en parle avec la politologue Émilie van Haute (ULB). Fouad Ahidar a troqué Vooruit pour ses propres listes. Dyab Abou Jahjah veut séduire les électeurs avec son parti Viva Palestina. Et dans les QG des partis, les listes électorales sont en pleine création et feront certainement des mécontents. Selon Émilie van Haute, la N-VA et Groen tiendront tête, mais Ecolo perdra des voix. « En ce qui concerne la question du voile, Ecolo est devenu une proie facile. »

With six months left until the regional elections, the temperature is rising fast, with two more lists being announced this week. We look ahead with political scientist Emilie van Haute (ULB). Fouad Ahidar quits Vooruit and plans to run his own lists in the June elections. Dyab Abou Jahjah draws voters with Viva Palestina. All the party HQs, meanwhile, are diligently hammering out electoral lists, but not everyone will be happy. Reason enough to look into the crystal ball of Emilie van Haute. She predicts N-VA and Groen holding out, but Ecolo losing. “Ecolo is making an easy target of itself with the headscarf issue.”

In beeld. Saskia Vanderstichele

13 DECEMBER 2023

Rode kraan Wie op het juiste moment, op de juiste hoogte (107 meter), in de North Galaxy Towers moet zijn, waar de dienst FOD Financiën huisvest, en dan naar buiten kijkt, ziet een adembenemend stadslandschap in prachtige grijstinten en blauwachtig zilver. Tegen die achtergrond van steen, metaal en glas valt bijgevolg des te harder de rode kraan op, daar gezet voor de afbraak van het CCN-gebouw aan Noord. Ergens, op een abstracte manier, doet het beeld aan kerst denken: de kraan – als symbool van vooruitgang – brengt kleur in donkere tijden. MG

In de kijker.

‘Afspraken over politieachtervolgingen moeten duidelĳker’ Er zijn duidelijkere afspraken nodig over politieachtervolgingen. Dat zeggen verschillende politiestemmen, na de veroordelingen in de zaak van Sabrina en Ouassim, die omkwamen bij een achtervolging. Politievakbond NSPV dient een stakingsaanzegging in voor oudjaar. door Kris Hendrickx Op 9 mei 2017 merkt een Brusselse politiepatrouille aan het Flageyplein een scooter op die geen richtingaanwijzer gebruikt, terwijl de passagier niet de juiste schoenen draagt. Er is volgens de agenten ook sprake van roekeloos rijgedrag. Als ze de bestuurder willen controleren, gaat die er met hoge snelheid vandoor. De agenten zetten de achtervolging in. De achtervolging duurt welgeteld 2 minuten en 22 seconden, maar is heftig, met U-bochten en snelheden tot 140 kilometer per uur. Uiteindelijk komt er een abrupt einde aan de rit in de Baljuwtunnel, tegen een dwars geplaatste politiewagen. Bestuurder Ouassim (24) overlijdt ter plaatse, zijn verloofde Sabrina (20) even later in het ziekenhuis. Ruim zes jaar na de feiten zijn de drie agenten die direct betrokken waren nu veroordeeld tot effectieve celstraffen. De

politierechter legt 60 procent van de schuld bij de bestuurder en 40 procent bij de agenten. Die hadden de bestuurder ook thuis kunnen opzoeken aangezien ze zijn nummerplaat hadden, vindt de rechter. Hun achtervolging was voor de rechter ook veel gevaarlijker dan de inbreuk door de scooterbestuurder.

Enkele seconden versus zes jaar Het vonnis doet de gemoederen bij de politie hoog oplopen, in die mate dat verschillende politiebonden maandag verzamelen bliezen op het Poelaertplein. “Als achtervolgingen al niet meer mogen, kunnen wij enkel nog getuigen zijn van misdrijven,” zegt Sylvie Evenepoel, provinciaal voorzitter van vakbond VSOA Brussel. “De nummerplaat noteren en dan een pv opstellen. Is dat wat de bevolking wil?”

“Agenten moeten telkens een oordeel hebben over de opportuniteit, legaliteit en proportionaliteit van hun beslissing,” klinkt het bij Anthony Turra van ACV Politie. “Daar hebben ze enkele seconden de tijd voor, terwijl de rechtbank er zes jaar over doet om een oordeel uit te spreken over die ene politieachtervolging.” Marc-Margy Durant van politievakbond NSPV Brussel wijst er dan weer op dat een nummerplaat alleen niet alles zegt. “Het voertuig kan ook net gestolen zijn, er kunnen drugs aan boord zijn. Als je pas later aanbelt bij de eigenaar ben je dan te laat.” Behalve verontwaardiging klinkt her en der ook de roep om duidelijkere regels rond achtervolgingen. “In welke omstandigheden kan je een achtervolging beginnen of wanneer moet je afbreken? Die afspraken zijn vandaag niet helder genoeg,” vindt bijvoorbeeld Durant. “We vragen dat de politionele of

Waarom in het nieuws? Enkele honderden agenten protesteerden maandagochtend op het Poelaertplein tegen een vonnis van de politierechtbank vorige week.

Over welk dossier gaat het? Drie agenten werden veroordeeld voor hun aandeel in de dood van twee jonge Brusselaars na een politieachtervolging.

13 DECEMBER 2023

Kort gesprek. Burgemeester Christos Doulkeridis

Cursus achtervolgen Regels zijn één zaak, rijvaardigheid een andere factor, vindt zowel Gorteman als Durant. “Er bestaan cursussen achtervolgen, maar de meeste agenten hebben die nooit gekregen,” weet Durant. “Dat moet anders.” Politieschooldirecteur Gorteman bevestigt dat veel agenten geen praktijktraining kregen in achtervolgingen. “De algemene verplichting is enkel dat ze 8 uur theorie krijgen in het zogenoemde ‘code 3 rijden’, voor een dringende interventie. Bij de Brusselse politieschool heb ik dat uitgebreid tot 24 uur theorie en nog eens 16 uur praktijk. Daarbij leren ze bijvoorbeeld ook om met drie politieauto’s zo’n interventie te doen. Als je de ravage ziet na die lange achtervolging van vrijdag (in onder meer Limburg, red.), met verschillende vernielde politiewagens, dan weet je dat die chauffeurs niet voorzichtig genoeg waren.” Criminologe Els Enhus (VUB) vreest alvast dat het aartsmoeilijk wordt om heldere regels rond achtervolgingen op te stellen. “Maar een korps kan wel een degelijk feedbacksysteem opzetten, waarbij na elke interventie bekeken wordt of de reactie adequaat en proportioneel was. Zo leren agenten om te gaan met de adrenaline als een voertuig wegvlucht.”

‘Taskforce oprichten om stadsbendes aan te pakken’ De burgemeester van Elsene, Christos Doulkeridis (Ecolo), is het bendegeweld in zĳn gemeente grondig beu, en wil daarom een pop-upantenne van de politie in de Gulden Vliesgalerĳ openen. Gulden Vlieslaan, vorige week woensdagavond. Een man opent het vuur op een groepje van drie; er vallen vĳf gewonden. Volgens de politie een afrekening tussen stadsbendes uit Matonge. Hoe vaak zal dat nog gebeuren? Ik zal nooit toestaan dat de wijk een speelterrein wordt voor drugsdealers en hun geweld. Maar vaak gaat het om bendeleden die de gevangenis verlaten en opnieuw hun territorium willen innemen. En laat het duidelijk zijn: mensen komen heus niet beter uit de gevangenis. Ook dat is een grondig debat waard: het penitentiaire systeem in België. Er is nauwelijks opvolging. Wat verhandelen de bendes? Er circuleert niet alleen crack, ook synthetische drugs. Goedkope rommel die mensen echt kapotmaakt. Dat hoor ik van verenigingen op straat die werken rond daklozen en drugsverslaafden. Hoe wil u het probleem aanpakken? Bendegeweld moet grondig worden bestudeerd alvorens doordacht op te treden. In de eerste plaats moeten we expertise opbouwen, zoals we dat gedaan hebben na de terreuraanslagen in Brussel. Daarvoor zijn meer middelen nodig voor politie en Justitie. Die zijn vrijgemaakt door het federale niveau, maar de aanwervingen vragen tijd. En op korte termĳn: wat zĳn uw concrete plannen? Ik neem enkele zichtbare maatregelen, zoals de politieaanwezigheid verhogen. Daarom openen we een pop-upantenne in de Gulden Vliesgalerij. Ik heb de politie gevraagd om bij alle handelaars

politieke overheden hier klaarheid over scheppen. Als je het enkel aan de individuele mensen overlaat die uit roeping agent zijn geworden, wat denkt u dan dat die doen als iemand vlucht?” Om die eis kracht bij te zetten diende NSPV een stakingsaanzegging in voor oudjaar. De aanzegging gaat in op 30 december en loopt tot en met 1 januari. Dat de huidige regels niet helder genoeg zijn, vindt ook Jacques Gorteman, de directeur van de Brusselse politieschool. “Agenten weten vandaag veel beter wanneer ze mogen vuren met hun dienstwapen, dan wanneer ze een achtervolging mogen inzetten. Wie met vluchtgedrag geconfronteerd wordt, raakt bovendien snel in een soort tunnelvisie, waarbij hij of zij vooral wil blijven achtervolgen.” Gorteman wil dan ook dat de leidinggevende bij de politiedispatching een grotere rol gaat spelen over de wenselijkheid om een achtervolging te beginnen of voort te zetten. We vroegen aan de zone Brussel Hoofdstad Elsene wat daar de richtlijnen rond achtervolgingen zijn, maar kregen maandag geen antwoord. Dat was ook het geval voor onze vraag in verband met de rol van de dispatching.

“De bendes verhandelen rommel die drugsgebruikers echt kapotmaakt” langs te gaan en zich kenbaar te maken, bij wijze van nabijheidspolitie. Maar het belangrijkste blijft om te investeren in rechercheurs die die netwerken onderzoeken. De politie doet al veel, maar we moeten haar meer ondersteunen opdat de zichtbare resultaten volgen. We zullen daarvoor op alle niveaus moeten samenwerken. Al te vaak denkt men dat een burgemeester alle touwtjes in handen heeft en van alles op de hoogte is. Dat is niet het geval. Een globale aanpak dringt zich op. Klopt. Daarom vraag ik om een taskforce die specifiek inzet op het probleem van stadsbendes. We moeten niet enkel op macroniveau ingrijpen in de Antwerpse haven, waar die smerige drugs vandaan komen, maar de problemen ook van onderuit aanpakken. Ik heb de indruk dat ook de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken zich hiervan bewust zijn. Dat is nodig, als we willen vermijden dat er binnenkort meer slachtoffers vallen door bendegeweld dan door terreur. MW

ADVERTENTIE

GENOEG GEZIEVERD Wat als elk kind in Brussel zijn talenten ten volle zou kunnen ontwikkelen? De kracht van Brussel? Dat zijn onze kinderen en jongeren. Zij zijn de toekomst van onze stad. Alleen wordt er vandaag massaal met hun talent gemorst. Het gebrek aan leerkrachten maakt dat ze uren in de studie zitten. Taalachterstand zorgt voor leerachterstand. Er zijn te veel lege brooddozen en te weinig plaatsen in Nederlandstalige crèches en scholen.En dan is er nog de chaotische vakantieregeling. De Vlaamse regering, bevoegd voor Nederlandstalige kinderopvang en

Ans Persoons

onderwijs in onze stad, ligt niet wakker van Brussel. Veel ideetjes, nooit echte oplossingen. Voor Vooruit.brussels is de maat vol... Genoeg gezieverd. Wij willen dat élk kind een eerlijke kans krijgt om de beste versie te worden van zichzelf. Met voldoende Nederlandstalige activiteiten buiten de schooluren. Met genoeg en betaalbare kinderopvang. Met het beste onderwijs. Voor ons moet iedereen vooruit.

Hannelore Goeman

www.vooruit.brussels • info@vooruit.brussels

13 DECEMBER 2023

Beeldcolumn. Kim gaat aan de haal met de actualiteit

| 15

Samenleving. Iter behandelt daders van grensoverschrijdend gedrag

‘Niet elke psycholoog wil een pleger van seksueel geweld helpen’ Als nieuws over grensoverschrijdend gedrag de media haalt, dan piekt het aantal vragen bij Iter, het centrum in Schaarbeek dat therapie biedt aan zo’n driehonderd plegers van seksueel overschrijdend gedrag. Dat was niet anders na de media-aandacht voor radiopresentator Sven Pichal. “Toch vindt maar een minderheid Brusselaars de weg naar het centrum.”

erdoken in de Brusselse anonimiteit ligt Iter, het ambulante centrum voor preventie, begeleiding en behandeling van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wie niet weet dat het centrum zich in Schaarbeek bevindt, krijgt daar geen aanwijzingen voor: het pand verdwijnt tussen alle andere appartementsgebouwen in de straat, nergens op de gevel prijkt het logo en pas in de entree vermeldt een klein etiket naast de deurbel de naam. “Privacy is belangrijk, omdat er rond het thema nog een taboe hangt,” verklaart coördinator Fahim De Leener. Het is het enige gespecialiseerde centrum waar Nederlandstalige Brusselaars die zedenfeiten hebben gepleegd of zich daarover zorgen maken terechtkunnen. Voor

zowel minder- als meerderjarigen is er een aanbod, en de thema’s gaan van misbruikfantasieën tot exhibitionisme en online grensoverschrijdend gedrag. Van de zowat driehonderd dossiers die Iter behandelt, gaat het grootste deel over kindermisbruik of mensen met pedofiele gevoelens.

Vrĳwillig of via justitie De zaak rond Marc Dutroux, die zes meisjes ontvoerde, verkrachtte en vier van hen vermoordde, versnelde de oprichting van Iter in 1998. Toen sloten de Vlaamse en federale regering een samenwerkingsakkoord voor de begeleiding en behandeling van daders van seksueel misbruik. De naam is, naast een Latijnse vertaling van reisweg, ook een acroniem voor hun therapeutische doelen:

Impulscontrole, Terugvalpreventie, Empathiebevordering en Responsabilisering. “Bij Iter werken psychologen, criminologen, maatschappelijk werkers, seksuologen en een psychiater,” zegt klinisch psychologe Ina Raymenants. Die multidisciplinaire aanpak is fundamenteel voor de werking, vult criminoloog Jeroen Heylen aan: “Het hele team behandelt elke casus, zodat we verschillende visies krijgen en een volledige behandeling aan onze cliënt aanbieden.” Het is dus niet zo dat een cliënt vastgekoppeld wordt aan één hulpverlener. Een traject verloopt voor iedereen anders, maar begint standaard met een aanmelding. “Dat is een vrijblijvend telefoontje,” zegt Heylen. Ongeveer veertig procent van de cliënten meldt zich vrijwillig of op aanraden van iemand uit de omgeving aan. De overige

▼

door Nena Langloh illustratie Delphine Frantzen

31 SEPTEMBER 2022

| 17

▼

Samenleving. Iter behandelt daders van grensoverschrijdend gedrag

zestig procent komt via justitie: mensen die veroordeeld zijn, uit de gevangenis komen of onder voorwaarden vrijkomen. Hét profiel van ‘dé pleger’ bestaat niet, zegt Raymenants. “De cliënten komen uit alle lagen van de bevolking, zijn van alle leeftijden en hebben diverse achtergronden. Het zijn wel bijna uitsluitend mannen, hoewel dat niet representatief is voor de realiteit, want sommige cliënten zijn zelf ooit slachtoffer geweest van een vrouw.” Na een aantal pre-therapeutische gesprekken stelt Iter een aanbod voor en als de cliënt daarop ingaat, gaat de behandeling van start. Die bestaat uit individuele behandeling en groepstherapie. Zo is er bijvoorbeeld een groep voor senioren, een hervalvoorkomings- en een nazorggroep. Tijdens de sessies maakt Iter plegers bewust van de gevolgen van hun gedrag: “Cliënten die beelden van kindermisbruik hebben bekeken, begrijpen soms niet wat daar mis mee is. Hier komen ze tot het besef welke schade dat aanricht,” zegt Raymenants.

centrum en krijgen ze huiswerk. Na verloop van tijd zijn de sessies minder frequent, maar alles hangt af van de cliënt. Raymenants: “Soms is iemand na drie jaar nog niet klaar voor de nazorggroep, soms al na een jaar.” De methode werkt. “De kans op herval daalt met iets minder dan vijftig procent als de pleger therapie volgt in vergelijking met iemand die dat niet doet,” zegt De Leener. “Bovendien kost een traject Iter de maatschappij twintig keer minder dan een gevangenisstraf.”

Schaamte en angst Re-integratie in de maatschappij is een belangrijk aspect bij Iter. “De maatschappij heeft al snel een oordeel klaar over plegers. Ze worden monsters genoemd, mensen vermijden hen, verspreiden roddels of geloven niet in herstel,” zegt Raymenants. Die afkerige reacties zijn nog heftiger als er minderjarigen bij betrokken zijn. “Dat wekt schaamte op, waardoor ze het liever geheimhouden. Het is pas als justitie

“Een project bĳ Iter kost de maatschappĳ twintig keer minder dan een gevangenisstraf. En de kans op herval is veel kleiner” Fahim De Leener Coördinator bĳ Iter

Een andere cruciale stap richting herstel is ontdekken welke oorzaken hun gedrag heeft en daar verantwoordelijkheid voor nemen, zegt De Leener. “Een cliënt die kampt met een alcoholverslaving, kan bijvoorbeeld telkens als die naar de drank grijpt beelden van kindermisbruik bekijken. De verslaving behandelen wij niet, dat is de taak van een psycholoog of ontwenningskliniek, maar we maken de cliënt er wel van bewust welke rol alcohol speelt in het gedrag.” De therapie is intensief: wie bij Iter start, doet dat voor een langere periode. Aan het begin van het traject komen cliënten minstens wekelijks naar het

bijvoorbeeld beelden van kindermisbruik vindt, dat plegers erover praten, maar niet uit zichzelf.” Volgens Heylen wordt het woord ‘pedofiel’ dan weer te kwistig gebruikt: “Er is een verschil tussen mensen die kinderen misbruiken en mensen met pedofiele gevoelens. Niet iedere persoon die pedofiele gevoelens heeft, misbruikt kinderen, en omgekeerd. Mensen met die gevoelens die niet overgaan tot daden omdat ze inzien welke schade ze daarmee aanrichten, vinden het daarom moeilijk om iemand in vertrouwen te nemen.” Dat is gevaarlijk, vindt Heylen: “Door schaamte en angst kunnen ze hun situatie

met niemand delen en raken daardoor geïsoleerd. Dat ondermijnt hun mentale welzijn, waardoor ze minder snel hulp zoeken, wat het risico op grensoverschrijdend gedrag verhoogt.” Juist daarom is het volgens hem cruciaal dat het geen taboe meer is. “Sinds #metoo (de beweging die sinds 2017 seksueel grensoverschrijdend gedrag aankaart, red.) is er aandacht voor het thema. Alleen weten we nog niet hoe we op daders moeten reageren.” Hoe moet dat dan wel? “We moeten het gedrag niet goedkeuren, maar uitsluiten is geen optie,” zegt Heylen. “Als een pleger een luisterend oor in de omgeving vindt, is dat een belangrijke stap richting herstel.” Tijdens het traject moedigt Iter cliënten daarom aan om iemand in vertrouwen te nemen. Ook in Brussel is seksueel grensoverschrijdend gedrag niet onbesproken: denk aan #balancetonbar, dat het thema in het Brusselse nachtleven aankaart, of rapper Roméo Elvis die beschuldigd werd van aanranding. Toch woont slechts twaalf procent van de mensen die bij Iter in therapie zijn, in het Brussels gewest. De overige 88 procent komt uit de Vlaamse rand. “De weinige Brusselaars die we zien, zijn twintigers,” zegt Heylen. “In een grootstad zijn mensen anoniemer dan in een dorp waar iedereen elkaar kent. Dan zijn er

13 DECEMBER 2023

“De maatschappĳ heeft snel een oordeel klaar over plegers. Ze worden monsters genoemd, mensen vermĳden hen en verspreiden roddels” Ina Raymenants Klinisch psychologe

minder kansen om het thema aan te snijden en beseffen mensen minder snel dat hun gedrag fout is.” Taal speelt ook een rol: het aanbod is Nederlandstalig. “Er bestaat een Franstalig equivalent voor Iter in Brussel, maar tweetalige Brusselaars moeten dan een keuze maken, terwijl iemand uit Vilvoorde alleen bij ons terechtkan,” aldus De Leener.

Wachtlĳst na zaak-Pichal Iter haalt zijn middelen bij vier subsidiërende instanties: aan federale zijde het ministerie van Volksgezondheid en dat van Justitie, aan Vlaamse zijde die van Justitie en (de grootste bron van inkomsten) Welzijn. Een concreet bedrag plakken op de werkingsmiddelen is onmogelijk, zegt de woordvoerder van Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V). Behalve de verschillende potjes waaruit Iter geld moet halen, hekelt De Leener het gebrek aan globale visie van die vier overheden. “Ze zijn niet op elkaar afgestemd. Het geld vloeit voornamelijk naar hulplijnen voor preventie van seksueel geweld, terwijl de middelen zijn stopgezet voor een project voor re-integratie van daders die uit de gevangenis komen. In het buitenland had dat project al zijn succes bewezen.”

Volgens Crevits is er wel een visie: “We hebben een Vlaams actieplan voor de periode 2020-2024 voor de bestrijding van seksueel geweld. Iter maakt daar ook deel van uit.” Doorgaans blijft het aantal vragen dat Iter krijgt stabiel, maar bij media-aandacht voor het thema is er altijd een piek. Na de zaak-Pichal moest het centrum tijdelijk een wachtlijst invoeren. “We hebben altijd zonder wachtlijst gewerkt om de drempel voor personen die hulp zoeken zo laag mogelijk te houden,” zegt De Leener.

| 19

Volgens Heylen zouden cliënten ook bij privépsychologen terechtkunnen om wachtlijsten te vermijden. “Toch is dat niet zo, omdat niet iedere psycholoog plegers wil behandelen,” stelt hij vast. Dat herkent Lotte De Schrijver van de Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen. Zij onderzocht het hulpverleningsaanbod voor plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Niet alleen in de maatschappij, ook onder psychologen is het thema nog taboe. “Veel psychologen geven aan dat zij het moeilijk vinden om zowel met slachtoffers als met plegers te werken.” Ook de basisopleiding van psychologen besteedt te weinig aandacht aan het plegersstuk, zegt De Schrijver. “Die aandacht is er wel voor de behandeling van slachtoffers. Klinisch psychologen voelen zich daardoor niet vaardig om hen te helpen en weten niet waar ze met vragen terechtkunnen om die competenties te verwerven.” Plegers ervaren de houding van hulpverleners, naast de toegankelijkheid van de hulp, als een drempel. “Het is daarom niet onze taak om te oordelen, wel om de pleger een toekomstperspectief te geven waar minder ruimte is voor grensoverschrijdend gedrag,” zegt Heylen. “Ons aanbod is niet voor iedereen het juiste, maar voor de grote meerderheid durf ik wel te zeggen dat het werkt,” besluit Raymenants. “Ze voelen zich enorm opgelucht als ze hun verhaal zonder oordeel kunnen vertellen. Ons traject vraagt veel inzet en is bij momenten confronterend, maar het heeft wel resultaat. Wij geloven in hun groeikansen.”

‘ON ÉCOUTE SANS JUGER’

‘WE LISTEN BUT WE DON’T JUDGE’

I.T.E.R. est un centre ambulatoire d’aide aux délinquants sexuels à Schaerbeek. Le seul destiné aux Bruxellois néerlandophones, qui y sont minoritaires. Seuls 12 % des 300 dossiers sont liés à Bruxelles, les 88 % restants concernent les communes de la périphérie flamande. Les thérapeutes expliquent que c’est à cause de la langue, mais aussi de l’anonymat de la métropole. « Si les délinquants en parlent autour d’eux, ils peuvent se faire aider. C’est difficile de parler avec la stigmatisation dont ils font l’objet, » dit Jeroen Heylen d’I.T.E.R.. Il pense aussi que ça n’est pas une solution d’exclure les délinquants : « Nous devons condamner leur comportement, mais écouter sans juger. »

The Iter outpatient centre in Schaarbeek/ Schaerbeek treats sex offenders. It is the only place for Brussels residents who speak Dutch, but they are in the minority. Only 12 per cent of the 300 cases live in Brussels, the other 88 per cent come from the Flemish municipalities around the capital. Social workers say that this is not only due to language, but also to the anonymity of a big city. “There are simply fewer opportunities to talk about it,” Jeroen Heylen at Iter says. “When offenders talk with those around them, they can find help but because of the stigma they face, talking is difficult.” Excluding offenders is not an option: “We must not approve of the behaviour, but we must listen and not judge.”

Bijgedachte.

Aftellen naar het politieke vuurwerk

Bram Van Renterghem Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Aan het einde van elke legislatuur is daar weer die anticipatie, die belofte van verandering. Maar verandering gaat traag”

Verkiezingen hebben best wat gemeen met oudjaar: de verwachtingen zĳn hoog, maar wat verandert er wezenlĳk? Al kan een en ander nu misschien écht anders zĳn. Binnen enkele weken is het weer zover. Dan vieren we samen oud en nieuw met hoedjes, toeters, serpentines en confetti, die allemaal klaar zullen liggen op de feesttafel. Om vijf voor twaalf staan we recht, vult iemand de glazen met champagne en tellen we luid af. Gekus, getoeter en groot vuurwerk luiden het jaar in. Dat dit jaar minder ellendig mag zijn dan het vorige, wensen we elkaar toe, en omdat het jaar nog onbeschreven is, hopen we dat oprecht. Maar ‘s avonds zie je op het journaal dat de gevechten in Oekraïne en Gaza gewoon zijn doorgegaan, dat de brandweer bestookt werd met vuurpijlen en dat er alweer ergens een hitterecord is verbroken. Wat had je dan verwacht, mompel je in jezelf en je gaat vroeg slapen, om de volgende morgen dat hele nieuwjaarsgedoe alweer vergeten te zijn.

Voorspel Verkiezingen doen daar een beetje aan denken. Aan het einde van elke legislatuur is daar weer die anticipatie, die belofte van verandering. De lijstvorming, de debatten, de peilingen en de aan-

vallen op sociale media: ze vormen één lang, verwachtingsvol voorspel voor de stemming zelf, de dag waarna alles anders zal zijn, de hoogmis van de democratie en het begin van een nieuw tijdperk want, zo heet het, de kiezer zal dan de kaarten hebben herschud. Wat erna komt, kennen we intussen al. Een trage coalitievorming met min of meer dezelfde partijen, tegengestelde krachten die tot een vaag regeerakkoord leiden, beloftes die niet gerealiseerd kunnen worden zonder de andere gewesten (Smart Move) of gemeenten (Good Move), en politiek zoals dat altijd al bedreven werd: hortend en stotend, nu eens snel, maar meestal tergend traag. Dat is niet cynisch bedoeld: over de jaren bekeken verandert er wel degelijk iets. Wie na tien jaar niet in Brussel te zijn geweest nog eens door het centrum loopt, herkent het haast niet. Maar die veranderingen gaan traag, soms over verschillende verkiezingen heen.

Spannend En toch. Toch kan het zijn dat 9 juni 2024 deze keer wél een ijkpunt wordt. In Vlaanderen, omdat het Vlaams Belang op winst staat en de N-VA niet zal willen doen wat het de Vivaldi-partijen al vier jaar lang verwijt: dat ze om de populairste partijen heen een regering vormen. De kans op een coalitie Vlaams Belang-N-VA is er dus reëel, met mogelijk ongeziene repercussies op (Nederlandstalig) Brussel. Maar ook in het Brussels parlement kan het spannend worden.

Aan Franstalige kant zijn er de PTB en MR, die kunnen potten breken. Aan Nederlandstalige kant veroorzaakt de versplintering een heel nieuw partijlandschap. Fouad Ahidar kan stemmen wegsnoepen van Vooruit, de Viva Palestina-lijst van Dyab Abou Jahjah eventueel ook – al was zijn vorige lijst Be.One in 2019 geen succes. Bij de liberalen is men beducht voor stemmenverlies, omdat Guy Vanhengel ermee ophoudt en Els Ampe uit de partij is gestapt. Wat een heel nieuw tijdperk in kan luiden voor een partij die al sinds 1999 in de Brusselse regering zit. Nog aan de rechterzijde is het vooral interessant om wat de N-VA doet. Bij de vorige verkiezingen haalde ze moeiteloos drie zetels, ook al stopten twee van de drie parlementsleden er toen mee. Nu gaan de drie huidige N-VA-parlementsleden wel voluit voor een nieuw mandaat, en hebben ze op thema’s als begroting en veiligheid makkelijk oppositie kunnen voeren. De kans op zetelwinst is dus reëel. Maar wat als ze de grootste partij zijn aan Nederlandstalige kant en een regering zonder hen niet mogelijk is? Hoe zal men daar aan Franstalige kant tegenaan kijken, bij het vormen van een gezamenlijke Brusselse regering? Kortom, het zou weleens spannend kunnen worden, de dag na de verkiezingen, en nog een hele tijd erna. Al kunnen we ook nu weer best uitgaan van een trage coalitievorming een vaag regeerakkoord en trage veranderingen. Daar zullen Nieuwjaar noch verkiezingen iets aan veranderen.

13 DECEMBER 2023

| 21

Benjamin Dalle (CD&V), Elke Van den Brandt (Groen), Cieltje Van Achter (N-VA), Sven Gatz (Open VLD), Ans Persoons (Vooruit), en ook Fouad Ahidar en Dyab Abou Jahjah met hun eigen partijen. Dat zijn de lijsttrekkers voor het Gewest die al bekend zijn. © BELGA

Big City.

Komt de praline uit Brussel? Chocolade mag dan wel Belgisch heten te zĳn, maar hoe zit dat met de praline?

Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Iggra uit Molenbeek. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City-verhaal op donderdag.

Ook een vraag? Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

België en chocolade, dat is een mariage parfait. Ons land telt 13 chocoladefabrikanten en -winkels per 100.000 inwoners en is na Duitsland de grootste exporteur van chocolade. Chocolade mag dan Belgisch zijn, de praline is een Brusselse uitvinding. Die gaat terug op Jean Neuhaus, een Zwitser die eigenlijk arts wilde worden, maar buisde omdat hij geen bloed kon verdragen. Dus trok hij in 1857 naar Brussel, waar hij in de Koninginnegalerij een apotheek opende. Om de onaangename smaak van zijn medicamenten te verdoezelen, zou hij die bedekt hebben met een laagje chocolade. Kleinzoon Jean Neuhaus junior verving in 1912 de medicatie door room en ontwikkelde zo de Belgische praline. Om die te beschermen en mooi te presenteren, ontwierp zijn vrouw Louise

Agostini drie jaar later een geschenkdoos: de ballotin. Neuhaus’ uitvinding van de praline was het startpunt voor een heuse pralinecultuur in Brussel. In de jaren 1920 ontstonden nog andere beroemde pralinemakers. Pierre Draps begon in 1926 zijn chocolaterie Draps, die hij later Godiva doopte. Twee jaar eerder brachten Leonidas Georges Kestekides en zijn neef Basilio pralines aan de man met paard en kar. Een eerste winkel opende op de Anspachlaan en in de jaren 1970 verhuisde Leonidas naar Anderlecht, waar het met de Manon – ook een Brusselse uitvinding uit 1980 – misschien wel de bekendste praline ter wereld uitbracht.

Toeval Dat de praline Brussels is, is eigenlijk puur toeval. Mocht Neuhaus in een andere stad zijn gaan wonen, had hij ze mogelijk daar uitgevonden. Toch is het niet onlogisch dat de lekkernij in onze hoofdstad is bedacht. “Brussel was al in de achttiende

eeuw een tamelijk snobistische stad, met een elite die graag kopieerde wat er in Parijs en Londen gebeurde,” legt voedingshistoricus Peter Scholliers uit. “Zeker als het over nieuwe voedingsmiddelen ging, zoals het drinken van warme cacao.” Vaste chocolade ontstond pas later, toen de Zwitser FrançoisLouis Cailler een techniek uitvond om chocolade te doen stollen. Die knowhow kwam ook in Brussel terecht, waar in de eerste helft van de negentiende

Beestig Brussel.

Jonge papegaaiduiker vliegt verloren tot in Brussel In de rand van Brussel werd een zeevogel gevonden die normaal eerder in IJsland voorkomt: de papegaaiduiker, een diertje met zwarte eyeliner. Ja, op IJsland. En ja, op de woeste eilanden van Schotland en Wales. Op dat soort ongure plekken, omringd door zee vol vis, fleurt de papegaaiduiker helemaal op.

Maar het vasteland van Brussel? Totaal vijandig en onnatuurlijk gebied voor de vogel die een beetje op een pinguïn lijkt, maar dan met vleugels, een streepje

‘eyeliner’ rond de ogen, en een dikke, oranje getinte snavel met blauwgrijze en gele lijnen. Daarom konden de medewerkers van het dierenopvangcentrum VOC Anderlecht het eerst niet geloven toen iemand er twee weken geleden eentje binnenbracht, totaal van de kaart. “Het is een wonder dat het dier nog leefde,” liet de organisatie op Facebook verstaan. Op enkele foto’s is te zien hoe de papegaaiduiker verweesd in een hoekje van een kooitje zit, onder het rode licht van een thermische lamp.

De jonge papegaaiduiker vloog waarschijnlijk verloren na de recente stormen. © SHUTTERSTOCK

13 DECEMBER 2023 | 23

| MEER BRUZZ |

Bram blikt terug op 2023

In Whatzz Up? neemt Bram elke dag een centrale gast op sleeptouw door het jaar 2023. Whatzz Up?, vanaf 18/12, elke werkdag om 12u Pralines waren aanvankelijk iets voor de elite, maar vandaag is een doos van die lekkernijen een cadeau waar iedereen mee scoort.

eeuw op kleine schaal chocolade werd geproduceerd. Neuhaus was dus niet de eerste chocoladeproducent, maar vond wel de praline uit. “Heel snel zullen andere, artisanale producenten hem gekopieerd hebben. Ook kleine bakkers moeten toen hun eigen versie hebben gehad,” meent Scholliers. “Dat zal mee geleid hebben tot een sociale en geografische verspreiding van de praline.” Die waren aanvankelijk iets voor de elite, die ze cadeau deed bij

bezoeken. Omdat pralines ook in kleine hoeveelheden werden verkocht, drongen ze tamelijk snel door in bredere sociale middens. Vooral na de Tweede Wereldoorlog werd een ballotin pralines een geschenk waar iedereen mee scoort. Al zijn die pralines enorm geëvolueerd. Minder praliné, meer ganache en bijzondere smaken kenmerken de Brusselse pralines van bijvoorbeeld Herman Van Dender, Vanessa Renard of Frederic Blondeel. MW

Kies jouw BRUZZ Awards

Gunnar gaat op zoek naar de beste Brusselse barprins(es), dé trend van het jaar, de leukste metrohalte en meest opvallende artiest! Stem mee voor de BRUZZ Awards! Vanaf 18/12 bĳ Gunnar, van maandag tot donderdag vanaf 16u

niet voorkomen in België; aan de kust worden ze af en toe gespot als wintergast onderweg naar het Middellandse Zeegebied. Het VOC Anderlecht brengt de bijzondere gast over naar de collega’s van Oostende, omdat het VOC Oostende “over de juiste infrastructuur en knowhow beschikt om de zeevogels in de best mogelijke omstandigheden te verzorgen”. MG

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Het is een juveniel, een niet-volwassen exemplaar. Dat verschil valt goed op door de intensiteit van kleuren: bij jongere dieren is het verenkleed veel meer grijsachtig, minder gedistingeerd. Blijft de vraag hoe de zeevogel zo diep in het Belgische binnenland sukkelde? “Simpel: verdwaald na de recente stormen en hoge windstoten,” zegt het VOC. Op een weiland in Wemmel werd het dier “het doelwit van kraaien”, waarop iemand ingreep en het redde van een gewisse dood. Het is niet dat papegaaiduikers

A La Carte

Raymond heeft een nieuw album uit. Daarin zingt hij over het verlies aan samenzijn en zijn nood aan liefde. Hij is te gast bij Luckas Vander Taelen. Donderdag na BRUZZ 24

Buitenland. Historische presidentsverkiezingen in Congo

‘Mijn generatie is het vechten moe’ Veel Belgische Congolezen in Matonge hebben weinig hoop op beterschap in hun thuisland, nu er op 20 december verkiezingen worden gehouden. “We hebben in 2019 hard gevochten om een nieuwe wind door Congo te doen waaien,” klinkt het op straat. “Dat heeft niets opgeleverd. We zijn het allemaal moe.” door Tuly Salumu en Glodiem Moses foto’s Ivan Put

13 DECEMBER 2023

| 25

Buitenland. Historische presidentsverkiezingen in Congo

“P

as de temps.” Pas d’intérêt.” Pas envie d’en parler.” Tijdens een rondgang op een grijze weekdag in Matonge is het niet eenvoudig om Belgische Congolezen aan het spreken te krijgen over de verkiezingen in het moederland op 20 december. De meesten maken zich ervan af met schouderophalen en een meewarig handgebaar. Opvallend, in de vele winkeltjes en kapperszaken is niet één politieke affiche te bespeuren. Nochtans is de inzet van de stembusslag niet min. Bijna 44 miljoen Congolezen, iets minder dan de helft van de bevolking, kiezen volksvertegenwoordigers uit zo’n 100.000 kandidaten, zowel voor het nationale,

provinciale als gemeentelijke niveau. Er wordt in Kinshasa dan ook over ‘recordverkiezingen’ gesproken, al is het nog altijd niet helemaal duidelijk of de overheid ze wel tegen de geprikte datum georganiseerd zal krijgen. In het woelige oosten – denk aan Goma en Bukavu – wordt al zeker niet gestemd. De ogen zijn vooral op de presidentsverkiezingen gericht. Ook daar woekert het aantal kandidaten: liefst 26 Congolezen dingen mee naar het hoogste ambt, al worden er nog altijd coalities gesmeed. Bekende namen zijn gynaecoloog en Nobelprijswinnaar voor de Vrede Denis Mukwege, voormalig gouverneur van de provincie Katanga Moïse Katumbi en

“Congo moet zijn eigen weg kunnen gaan,” zegt IT’er Margaux Bofane.

zakenman Martin Fayulu, die bij de vorige presidentsverkiezingen in 2019 door de Congolese bisschoppen tot winnaar werd uitgeroepen, maar uiteindelijk toch het onderspit delfde tegen Félix Antoine Tshisekedi, de huidige president en zoon van de overleden oppositieleider Etienne.

Totale ontgoocheling Door de versnippering onder de oppositiekandidaten zou Tshisekedi ook dit keer de grootste kans maken om te winnen. In een interview met de nieuwszender France 24 zei hij dat hij “goed werk heeft geleverd” en dat Congo onder zijn bewind “in de positieve richting evolueert”. Verder ontkende hij aan politique politicienne te doen en zei hij “de rechten van zijn land en zijn volk verder te zullen blijven verdedigen”. Is er in Matonge, Brussels bekendste enclave met inwoners met Congolese roots, iets van die hoopvolle boodschap te bemerken? “De politiek in Congo? Ach, cest la déception totale,” zegt een al wat oudere voorbijganger die anoniem wil blijven. “Ik heb er genoeg van. De spirituele wereld is het enige waar ik me vandaag nog mee bezighoud.” “Ik ben 40 jaar en in België geboren, maar ik reis vaak naar Congo omdat mijn ouders er zakendoen,” zegt Bilal Balak ter hoogte van de Tulpenstraat en de Bibliothèque Lumumba. “In al die tijd is er niets veranderd. Integendeel, het is verslechterd. Als ik op televisie naar het Congolese journaal kijk, ruik ik de corruptie tot in mijn woonkamer. Verkiezingen zouden eerlijk en transparant moeten verlopen. Maar in Congo is dat niet het geval. De huidige president, Tshisekedi, heeft de vorige verkiezingen zelfs niet gewonnen. En nu hij de macht heeft, zal hij er alles aan doen om die te behouden. Zo gaat dat gewoon.” Het lijkt ijdele hoop dat de stembusslag dit jaar transparanter zal verlopen. De waarnemersmissie van de Europese Unie werd eind november alvast geschrapt uit veiligheidsoverwegingen. “Wegens technische beperkingen die aan de controle van de EU ontsnappen, kunnen we niet anders dan de missie te annuleren,” zei Nabila Massrali, woordvoerster voor het buitenlands beleid van de EU, daarover. Er was al een team Europese waarnemers in Kinshasa aanwezig, maar die worden wegens de onveiligheid ter plaatse teruggeroepen. Onder meer de Congolese overheid zou de vlotte gang van zaken dwarsbomen.

Bilal Balak reist vaak naar Congo: “Als ik naar het Congolese journaal kijk, ruik ik de corruptie tot in mijn woonkamer.”

Het is de zoveelste deuk in het imago van Tshisekedi. De ambigue omstandigheden waarin hij vijf jaar geleden tot president werd verkozen, bleven aan hem plakken. Hij hield er zijn bijnaam ‘le dauphin de Kabila’ aan over. Hij zou onder één hoedje hebben gespeeld met de omstreden ex-president. Die behield zelfs na de overdracht van de macht een tijdlang de controle over het leger, de mijnsector en de veiligheidsdiensten. Het was een slag in het gezicht van de vele kiezers die zich massaal hadden verenigd om een einde te maken aan het regime van Kabila, die Congo jarenlang heeft leeggezogen. Minstens 120 miljoen euro van de Congolese staatskas verdween in de zakken van zijn familie en medestanders. “We hebben in 2019 hard gevochten om hem te verdrijven en een nieuwe wind door Congo te doen waaien,” klinkt het op straat. “En wat heeft het ons opgeleverd? We zijn het allemaal moe.” Toch kan ‘Fatshi’, de bijnaam van Tshisekedi, nog altijd op bijval rekenen in Matonge. Onder zijn aanhangers is te horen dat hij in het Westen te weinig krediet krijgt. “Kabila heeft jarenlang niks uitgevoerd,” zegt een warm ingeduffelde vrouw die niet met haar naam in de krant wil omdat ze zich “geen problemen” op de hals wil halen. “Fatshi kon dat niet in vier jaar rechttrekken.

Opvoeder Patrick Zatemba: “We willen een president die honderd procent Congolees is. Iemand die zich bekommert om de bevolking en die er niet alleen op uit is zich te verrijken op de kap van de armen.”

Toch heeft hij veel gerealiseerd. Hij heeft enkele nieuwe wegen aangelegd. Er was de bouw van het Maman Yemo ziekenhuis in Kinshasa. En hij heeft het basisonderwijs gratis gemaakt.” Nog een verdienste die wordt aangehaald is de organisatie in Congo van de negende editie van de Jeux de la Francophonie dit jaar, een combinatie van sportieve en artistieke evenementen ter bevordering van de eenheid tussen Franstalige landen in de diaspora.

In de steek gelaten Lang niet iedereen is Fatshi genegen. Sommigen merken fijntjes op dat het onderwijs dan wel gratis is, maar dat de staat

het niet kan betalen, met een tekort aan werkingsmiddelen en onderbetaalde leerkrachten tot gevolg. “En aan het grootste pijnpunt heeft hij niks gedaan: de oorlog in het oosten,” zegt sociaal opvoeder Patrick Zatemba (45) in een van de talrijke kapperszaakjes in de Elsenegalerij. In die door het Westen vergeten regio vechten verschillende gewapende groepen al dertig jaar een conflict uit. Sindsdien vielen er miljoenen slachtoffers. Honderdduizenden mensen sloegen op de vlucht. Vooral voor vrouwen is de situatie precair: verschillende rebellengroepen zetten seksueel geweld in als oorlogswapen. Inzet van de oorlog is onder meer de rijkdom aan grondstoffen in de regio.

“Ik denk dat België zich in het verleden al genoeg heeft bemoeid. Politici van hier moeten Congo met rust laten” Margaux Bofane IT-developper

Buitenland. Historische presidentsverkiezingen in Congo

Denk aan diamant, kobalt, dat onder meer wordt gebruikt in elektroden in batterijen, en coltan, een erts dat gebruikt wordt bij de productie van mobiele telefoons en andere elektronische apparaten. Hierdoor mengen ook buurlanden zich in het conflict, zoals Rwanda, dat de grootste rebellengroep, M23, steunt. Bovendien zou de vredesmacht van de Verenigde Naties, de Monusco, het oorlogsgebied binnenkort na ruim twintig jaar verlaten. Dat op vraag van president Tshisekedi, die hen verwijt dat ze “er niet in zijn geslaagd de opstanden en gewapende conflicten het hoofd te bieden, noch de burgerbevolking te beschermen”. Eerder

door het oppositiewerk van zijn vader, die hier overigens enkele jaren geleden stierf. Ook Denis Mukwege verbleef van 2012 tot 2013 in België, waar hij asiel kreeg na een gewapende overval in zijn woning in Bukavu. Moïse Katumbi woonde dan weer vijf jaar geleden een tijdlang in Brussel nadat hij het land had moeten verlaten omdat hij het regime van voormalig president Kabila had afgevallen. Niet dat de kandidaten met hun buitenlandse banden pochen. Ze hebben er alle baat bij om zich zo ‘Congolees’ mogelijk op te stellen. “We willen een president die honderd procent Congolees is,” zegt Zatemba. “Iemand die zich bekommert om

“Ik wil mĳn stem niet geven aan de zoveelste president die niets voor het land zal doen. Of ik nu stem of niet, het resultaat ligt toch vast” Patrick Zatemba Sociaal opvoeder

zei ook eerste minister Alexander De Croo dat al op de VN-zetel in New York. In de kapperszaak schudt Zatemba het hoofd. Hij maakt zich druk over de afwezigheid van België in het conflict. “Iedereen is bezig met de oorlog in Oekraïne en Palestina,” zegt hij. “Om de miljoenen slachtoffers in Oost-Congo bekommert niemand zich. Als ex-kolonie verdienen we beter. België heeft daar toch een verantwoordelijkheid? Maar het land laat ons in de steek.” Vooral de oudere Congolezen kijken naar België voor een oplossing. Bij de jongere generatie is een heel ander geluid te horen. “Ik denk dat België zich in het verleden al genoeg heeft bemoeid,” zegt IT-developper Margaux Bofane (30), een knappe, mooi opgemaakte jonge vrouw. “Politici van hier moeten Congo met rust laten en het land zijn eigen weg laten gaan.”

Geen echt kind van Congo Hoe het ook zij, heel wat presidentskandidaten hebben een nauwe link met Brussel. Zo bracht Tshisekedi een groot deel van zijn leven door in onze hoofdstad, nadat hij met zijn familie Congo had moeten ontvluchten

de bevolking en die er niet alleen op uit is zich te verrijken op de kap van de armen.” De sneer is bedoeld voor Kabila, de impopulaire ex-president die opgroeide in Tanzania en Rwanda en volgens veel Congolezen geen ‘echt kind van Congo’ zou zijn. Ook de Grieks-joodse afkomst van

kandidaat Moïse Katumbi wordt hem niet in dank afgenomen. Politieke tegenstanders gebruiken het zelfs expliciet tegen hem. Zo werd eerder dit jaar een wetsvoorstel ingediend om enkel presidentskandidaten toe te laten met ouders die beiden in het land geboren zijn. Hoe moeilijk het ook is om Congolezen op straat aan het spreken te krijgen over de verkiezingen, Zatemba verzekert dat het onderwerp in Matonge wel de talk of the town is. “Maar we praten er liever achter gesloten deuren over,” zegt hij. “In Matonge is zowat de helft van de mensen proTshisekedi en de andere helft resoluut tegen. Dat veroorzaakt spanningen. Daarom zijn mensen voorzichtig met wat ze zeggen tegen wie.” Onder de tegenstanders van het huidige regime lijkt oppositiekandidaat Denis Mukwege de publiekslieveling, al valt het ook op dat heel wat mensen zelfs zijn naam niet kennen en dan maar spreken over ‘le docteur’. “Iedereen is fan van hem,” zegt Zatemba. “Hij heeft al veel gedaan voor Congo, en dan vooral voor vrouwen die slachtoffer zijn van seksueel geweld. Toch denken weinig mensen dat hij zal winnen. Daarvoor mist hij bestuurservaring.” Zatemba heeft de Congolese nationaliteit, maar zal, zoals veel anderen, niet stemmen. “Ik wil mijn stem niet geven aan de zoveelste president die niets voor het land zal doen,” zegt hij. “En of ik nu stem of niet, het kiesresultaat ligt toch al vast. Mijn generatie is het vechten moe. Hopelijk kan de volgende generatie wel iets veranderen.”

LE QUARTIER MATONGE DIVISÉ PAR LES ÉLECTIONS EN RDC

ELECTIONS IN CONGO SPLIT MATONGE

« Tout le monde se préoccupe de l’Ukraine et de la Palestine. Personne des victimes au Congo. » À Matonge, la déception et la division règnent à l’approche des élections présidentielles en RDC. Elles sont marquées par des problèmes d’organisation et la guerre dans l’est du pays. « Le résultat des élections est couru d’avance. Ma génération est fatiguée de se battre. J’espère que la prochaine pourra changer les choses », dit Patrick Zatemba, éducateur. Les candidats à la présidence les plus connus sont le gynécologue et prix Nobel de la paix Denis Mukwege, l’ancien gouverneur de la province du Katanga Moïse Katumbi, l’homme d’affaires Martin Fayulu et l’actuel président Félix Antoine Tshisekedi.

”Everyone is preoccupied with the wars in Ukraine and Palestine but nobody seems to care about Congo.” In Matonge, there is deep disappointment and division around the upcoming presidential elections in Congo – a race between candidates like Nobel Peace Prize winner Denis Mukwege, former Katanga province governor Moïse Katumbi, businessman Martin Fayulu, and president Félix Antoine Tshisekedi. They are overshadowed by practical challenges and the war in the east. “Why vote? We know the election result beforehand. My generation is tired of fighting but perhaps the next generation can change things,” social educator Patrick Zatemba says.

cvobrussel.be “Dankzij het ﬂexibel lessenrooster heb ik ook tijd om Bruzz te lezen.”

Bij CVO Brussel kan je op ieder moment een nieuw beroep leren of een stiel als hobby uitvoeren. Dankzij experts leer je verﬁjnd brouwen, bakken, bereiden en koken. Bierliefhebbers mogen proeven van de nieuwste opleiding Biergids. Creatievelingen, techniekers en doe-het-zelvers kunnen zich specialiseren dankzij opleidingen in IT, Fotograﬁe, Bouw, Techniek en Tuinbouw. Ontdek wat het volwassenenonderwijs je te bieden heeft op volwassenenonderwijs.be of maak kennis met onze opleidingen op cvobrussel.be.

CVO Brussel - campus Kaai Materiaalstraat 67 1070 Anderlecht

CVO Brussel - campus COOVI Emile Grysonlaan 1 1070 Anderlecht

een komedie van Agnès Jaoui en Jean-Pierre Bacri

van 2/12/’23 t.e.m. 4/2/´24 @ Zinnema Anderlecht info & tickets: brusseleir.eu

verbrusseling: Guido Goovaerts regie: Dave Nauwelaerts

HISK Laureates 2023 Exhibition Curated by Sébastien Pluot Gosset site – Building A Gabrielle Petitstraat 4–6 1080 Brussels, Belgium

WORLDLINES 23.11—17.12.23

De slaapkamer. Thierno

Thierno is tien en woont in Molenbeek. Hij basket heel graag en wil het maken in Amerika. "Ik wil dat mensen posters van mij op hun kamer hebben hangen."

13 DECEMBER 2023

| 31

‘Je kunt makkelĳk vrienden maken in Molenbeek’ Elke week gaat BRUZZ op bezoek bĳ een kind in Brussel in zĳn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bĳ Thierno (10) die met een jonger broertje, drie oudere broers en zĳn ouders in Molenbeek woont. “Er zou elke week een autoloze dag moeten zĳn.” door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Hoe is het om zoveel broers te hebben? Leuk. Als één van hen geen tijd heeft, dan kan ik met de anderen spelen. Ik ben niet graag alleen, dan kan ik met niemand praten. Wat doe je met je broers? We gaan voetballen in het park of we doen spelletjes op de telefoon. We hebben ook een eigen spel, dan moeten we om de beurt namen van voetballers of basketters noemen. Wat is je lievelingsvak op school? Bijna alles, maar vooral rekenen en sport. Ik kan alle tafels, dat is makkelijk, en ik vind elke sport leuk. Vooral basketbal. Hoe vaak speel je basketbal? Ik train drie keer per week bij United Basket Woluwe en in het weekend speel ik een match. Mijn vader en grote broer helpen me veel. Zo kan ik sterker en sneller worden. Wat wil je later worden? Basketter. Heb je een voorbeeld? Lebron James en Stephen Curry. Wil je dan ook zo beroemd worden als zĳ? Ja, ik wil dat iedereen in Amerika me kent en dat mensen blij zijn als ze me zien. Ik wil dat mensen posters van mij op hun kamer hebben hangen. Hoe zou je leven er dan uitzien? Dan zou ik rijk zijn, in een mooi huis wonen met een zwembad,

en een extra kamer zodat ik goed kan rusten als ik een belangrijke match heb. Ik zou ook geld aan vrienden en familie geven. Wat is er nodig om een goede basketter te worden? Goed eten, niet te veel tv kijken en sporten. Dat zijn dingen die ik nu ook al doe. Heb je een plan B? Ja, dan wil ik iets met elektronica doen, zoals elektriciteit maken in huizen of met laptops werken. Je moeder vertelde dat je graag uit eten gaat. Waarom is dat? Uit eten gaan is gezellig. Dan kan ik rustig met mijn papa en mama praten. We gaan soms naar McDonald’s of een durum eten. Ik eet dat zonder ketchup, want volgens mijn moeder is dat niet goed. Er zit veel suiker in en dat is niet goed voor de gezondheid. Krĳg je zakgeld? Ik krijg soms geld als ik jarig ben of als het een feestdag is. Ik hou niet van geld uitgeven. Ik bewaar het allemaal voor als ik later groot ben. Als ik dan iets mis, kan ik het meteen kopen. Of als mijn mama dan iets nodig heeft, kan ik het haar geven. Hoe is het om in Molenbeek te wonen? Goed. Soms denken mensen dat Molenbeek klein is, maar er zijn veel dingen om te bezoeken, zoals pleintjes en een groot park achter mijn huis. Je kunt makkelijk vrienden maken in Molenbeek.

Wat zou je veranderen als jĳ burgemeester was? Molenbeek is soms wel een gevaarlijke plek. Ik zou zorgen dat er minder geweld wordt gebruikt zodat het rustiger wordt en er meer mensen kunnen wonen. Hoe zou je dat doen? Zorgen dat er minder pistolen zijn. De politie mag wel een pistool hebben, maar ze moeten dat verstoppen. Ik zou ook mensen helpen die het nodig hebben, zoals arme mensen.

“Als ik burgemeester zou zĳn, zou ik zorgen dat er minder pistolen zĳn”

Is er nog iets anders dat je zou veranderen? Er zou elke week een dag zonder auto’s moeten zijn, bijvoorbeeld op zaterdag, als er minder mensen naar hun werk moeten. Dan kunnen kinderen die dag op straat spelen. Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘JE VEUX ME FAIRE UN NOM AVEC LE BASKET’

‘I WANT TO BE A BASKETBALL STAR’

Thierno a dix ans et habite avec son petit frère, ses trois grands frères et ses parents à Molenbeek. Son cours préféré est le sport. Il adore le basket et a trois entraînements par semaine. Plus tard, il veut soit devenir basketteur professionnel, soit travailler dans l’électronique. Quoi qu’il en soit, il veut devenir riche et célèbre. « Je veux que les gens aient des posters de moi dans leur chambre. »

Thierno is 10 years old and lives in Molenbeek with his younger brother, three older brothers, and his parents. His favourite subject is sports, he loves basketball and trains three times a week. When he grows up, he wants to be a basketball player or do something with electronics. Whatever it is: he certainly wants to become rich and famous. “I want people to have posters of me in their rooms.”

13 DECEMBER 2023

| 33

Muziek. Hoe Fally Ipupa rumba de 21e eeuw inloodste

‘Prins? Koning? Ik ben de adelaar van de rumba’ Voor de ene is Fally Ipupa een nobele onbekende, voor de Afrikaanse diaspora is hij een halfgod. Maak kennis met de superster van de Congolese rumba, alvorens hij zijn vleugels uitspreidt in de ING Arena. “Rumba heeft Congolezen een identiteit gegeven, iets waar ze eindelijk trots op kunnen zijn.”

“

allyyyyyy! Waaaiiiieehh!” Enkele fans vallen net niet in katzwijm wanneer Fally Ipupa N’simba de deur van het Flageygebouw openzwaait en gewillig met hen op de foto gaat. De Congolese rumbaster kwam even op visite in de hoofdstad ter promotie van zijn concert in de ING Arena, en dat nieuws heeft zich als een vuurtje verspreid. Fally Ipupa doet de zwarte gemeenschap duizelen. “Wow, dat was heftig,” zegt de vrouw van het promoteam, wanneer we na het poseren voor de socials samen met de Afrikaanse ster en twee kleerkasten van Congolese bodyguards in een zwarte van met geblindeerde ruiten stappen. Voor het voorziene moment rond de tafel had Fally Ipupa geen tijd meer, dus doen we ons interview maar al zoevend richting het centrum van Brussel, waar hij op de thee mag bij burgemeester Close.

“Le prince de la rumba congolaise,” kopten de Franse kranten nadat hij op 25 november als eerste zwarte artiest ooit de 40.000 zitjes van La Défense Aréna in Parijs had uitverkocht. “Ik ben prins noch koning,” zucht de 45-jarige zanger lichtjes ontstemd, terwijl hij onderuitzakt in de autostoel, zonnebril op de neus. “Ik ben een adelaar. Vanuit de lucht behoud ik het overzicht, ik ben sereen, ik sta voor longévité.”

Trappelen op tokooos Als kind raakte Fally Ipupa verslingerd aan muziek in de Bandalungwa-wijk in Kinshasa, waar het legendarische soukousorkest Wenge Musica in de jaren 1980 de lucht deed zinderen. Hij zong in de kerk met zijn moeder, en begon op te treden op straat met geïmproviseerde instrumenten. Maar als

lispelaar lag een zangcarrière niet meteen in het verschiet. “Ik lispel nog altijd, maar ik heb mij eromheen gewerkt,” zegt hij, terwijl we langs de Matongewijk rijden richting Naamsepoort. “Om ergens te raken, moet je hard werken.” Eind jaren 1990 vervoegde hij Koffi Olomidé, in zijn tijd de koning van de rumba. “Een betere school voor de rumba kon je niet hebben,” zegt Fally Ipupa, terwijl hij net niet indommelt. “Ik heb er geleerd wat de kracht van muziek is.” In 2006 ging hij solo, met succes. Vandaag heeft hij als eerste Afrikaanse popster meer dan vijf miljoen volgers op Instagram en verzamelt hij miljoenen views op YouTube. En niet alleen Close wil met hem op de foto, ook bij president Macron mocht Fally Ipupa al op audiëntie. “Wilt ge doen wat dat ik doe, dan zijt ge best origineel,” vatte Zwangere Guy Fally

▼

door Tom Zonderman

▼

Muziek. Hoe Fally Ipupa rumba de 21e eeuw inloodste

Ipupa drie jaar geleden perfect samen in het nummer dat hij opdroeg aan de Congolese zanger. “Zwangere Guy!” veert Fally Ipupa recht wanneer ik de tekst naar het Frans vertaal. “Ik had al over hem gehoord. Goeie lyrics, en helemaal juist. Om je te onderscheiden moet je inderdaad iets unieks doen, iets wat jou onderscheidt van de rest. Ik zou hem graag ontmoeten. Zwangere Guy, on est ensemble, grosse force à toi!” Wat Fally Ipupa onderscheidt, is dat hij de Congolese rumba de 21e eeuw heeft ingeloodst, zegt de Brusselse actrice en fan Nadège Bibo-Tansia. “Hij maakte de eindeloze liedjes korter en heeft het genre opengetrokken door heel veel internationale samenwerkingen aan te gaan.” Zo richtte hij zich op de Franstalige markt via de Brusselse rapper Damso en de Franse r&b-sterren Aya Nakamura en Dadju. Hij sijpelde ook de

Ipupa. “Rumba komt van nkumba, wat ‘navel’ betekent in het Kikongo. In Congo, Congo-Brazzaville en Angola werd door de plaatselijke bevolking navel tegen navel gedanst. Die dans werd meegenomen naar de Caraïben toen Afrikanen als slaven verkocht werden.” Terwijl ze op de rietsuikervelden werkten, spoelden de ritmes van de nkumba hun heimwee weg. “Nkumba werd uiteindelijk rumba, omdat de Spanjaarden die klankcombinatie niet konden uitspreken.” Via handelscontacten met nieuwe kolonies reisde de rumba begin twintigste eeuw weer naar Centraal-Afrika, vertelt Klay Mahungu, die regelmatig lezingen houdt over de emancipatieve kracht van het populaire Afrikaanse muziekgenre. “Congolezen hoorden die muziek en herkenden de ritmes van hun voorouders. Zo hebben ze zich die muziek opnieuw toegeëigend.” In Franco

“Wĳ zĳn een volk dat al zingend en dansend nadenkt. Muziek is voor ons als ademhalen” Klay Mahungu Rumbakenner

Angelsaksische wereld binnen via de Amerikaanse r&b-zangeres Olivia en de intussen veroordeelde zedendelinquent R. Kelly. De Nigeriaanse afrobeatster Wizkid dook ook al op zijn albums op. “Fally Ipupa maakte de rumba moderner, maar verliest de traditie niet uit het oog,” zegt Nadège Bibo-Tansia. De zanger noemde zijn modernere, met autotune en r&b-beats verrijkte variant ‘tokooos’, een term die is afgeleid van kitoko, ‘mooi’ in het Lingala. Zijn recentste album, Formule 7, kleurt dan weer traditioneler. “Zo spreekt Fally Ipupa alle generaties aan, zowel mijn ouders als mijn kleine nichtjes en jongeren van mijn leeftijd luisteren naar hem.”

Navel tegen navel Rumba heeft een boeiende geschiedenis. Doorgaans associëren we het genre niet met Congo, maar met Cuba. “Dat komt omdat rumba een ommetje maakte via Latijns-Amerika,” zegt de Brusselse rumbakenner Klay Mahungu, daags na onze dolle rit met Fally

Luambo’s OK Jazz-school ontstonden daarna de typische gitaararpeggio’s die de Congolese rumba zijn kenmerkende kirrende klank geven. Dat is ook wat Fally Ipupa’s muziek zo’n vrolijke, zoetgevooisde sound geeft. “Die vrolijkheid is wat jij erin hoort met je westerse oren,” zegt Klay Mahungu. “Congolezen hebben altijd het leven gevierd. Voor sommigen lijkt het alsof we maar wat doen zonder dieper na te denken, maar dat is niet zo. Wij zijn een volk dat al zingend en dansend nadenkt. Muziek is voor ons als ademhalen, muziek is ons leven, in goede en slechte momenten. Zelfs als we onze doden begraven, zingen en dansen we.” Als het slecht gaat met een land, klampen mensen zich nu eenmaal vast aan alles wat hen die miserie kan doen vergeten, zegt Klay Mahungu. “Wat je te zien krijgt van Congo is altijd hetzelfde: oorlog, slechte wegen enzovoort. Fally Ipupa toont jonge mensen iets moois. Hij vult stadions in Parijs en grote zalen in Londen, en straks ook in Brussel. Hij is een rolmodel, jonge Congolezen die hopen op een betere toekomst identi-

ficeren zich met hem.” En niet alleen Congolezen, zegt Nadège Bibo-Tansia, “Fally Ipupa verenigt de hele Afrikaanse diaspora op zijn concerten.”

Culturele onafhankelĳkheid In die verbinding zit een grote kracht, maar dat is niet voldoende voor een groepering

“Fally Ipupa maakte de rumba moderner, maar verliest de traditie niet uit het oog,” zegt de Brusselse actrice Nadège Bibo-Tansia.

13 DECEMBER 2023

die zich de ‘Combattants’ laat noemen. In het verleden verstoorden ze concerten van Fally Ipupa, en ook nu waren er schermutselingen tijdens zijn concert in Parijs eind november. “Ze bekritiseren Congolese artiesten, omdat die volgens hen hun macht niet gebruiken om de politieke onrechtmatigheden en de oorlog in hun land aan te kaarten,” zegt Klay Mahungu.

“Ik ben zelf ook al bedreigd door de Combattants. Toen ik in 2020 een concert organiseerde van Zaïko Langa Langa in Bozar waren er manifestaties, de politie is tussenbeide moeten komen. Ik kan hun eisen begrijpen, er zijn minder geëngageerde zangers dan vroeger, nu we zogezegd vrij zijn, maar de manier waarop ze actievoeren, is onaanvaardbaar.” Eigenlijk verwijzen de Combattants naar de tijd dat de rumba een belangrijk politiek instrument was, verduidelijkt Klay Mahungu. In de jaren 1950 lieten rumbazangers zich kritisch uit over de kolonisator. “Muzikanten als Franco Luambo belandden tijdens de kolonisatie in de gevangenis. Ze zongen over de vrijheid die op een dag zou komen, en dat ze de blanken zouden buitenzetten. De rellen die uitbraken in Kinshasa in 1959 waren mee in gang gezet door rumbamuzikanten.” Door de rumba waren de Congolezen al cultureel onafhankelijk voor ze politiek onafhankelijk waren, zegt Klay Mahungu. “In Franse kolonies werd er veel meer naar Franse muziek geluisterd, omdat ze grotere sterren hadden. Congolezen luisterden tijdens de kolonisatie naar hun eigen muziek, omdat Belgische gezagsdragers het genre bewust boycotten. Ze vonden het de muziek van wilden.” Ze gingen zelfs zo ver dat ze artiesten verboden om op te treden, zodat ze hun vrijheidsboodschappen niet zouden kunnen verspreiden. “Maar het is dankzij de rumba dat Congolezen hun identiteit hebben teruggevonden, dat ze het pad naar onafhankelijkheid hebben kunnen bewandelen.”

| 35

Werelderfgoed Fally Ipupa, die in het verleden al begrip toonde voor de Combattants, vindt dat ze uitgerangeerd zijn. “Bij mijn concert in La Défense Arena zijn ze er zelfs niet in geslaagd om ook maar een vlieg kwaad te doen,” zegt hij net voor het busje zich in het centrum van Brussel parkeert. “Ze willen scoren op sociale media en zelf sterren worden. Ze zeggen dat ze het voor het land doen, maar het volk heeft hen uitgekotst.” Wellicht gaat hun invloed verder dan Fally Ipupa wil toegeven. Vroeger zou hij zich achter Kabila geschaard hebben, maar na protesten van de Combattants stuurde hij zijn overtuigingen bij. Hij richtte een stichting op waarmee hij onder meer scholen in zijn thuisland steunt, en werd UNICEFambassadeur. De voorbije jaren sprak hij zijn steun uit voor Denis Mukwege, de Congolese gynaecoloog die in 2018 de Nobelprijs voor de vrede won en die op 20 december meedoet met de presidentsverkiezingen. Alle vragen over politiek wimpelt Fally Ipupa evenwel met een geeuw af. “Rumba heeft geen politieke kleur, rumba is gemaakt om te entertainen, om vreugde te brengen,” zegt hij. “Twee jaar geleden is rumba door de UNESCO erkend als immaterieel werelderfgoed. Dát is belangrijk, het is een overwinning voor ons en onze cultuur, en voor iedereen die die muziek groot heeft gemaakt. We kunnen niet anders dan trots zijn. Rumba heeft ons een identiteit gegeven.” Fally Ipupa treedt op 16/12 (20.00) op in de ING Arena, ing.arena.brussels; Klay Mahungu en Dido Lakama vertellen op 14/12 (16.30) alles over de rumba in Bozar

L’AIGLE DE LA RUMBA

THE EAGLE OF RUMBA

« Je ne suis ni prince ni roi, je suis l’aigle de la rumba », se décrit lui-même Fally Ipupa à la veille de son concert à l’ING Arena. « Depuis les airs, j’ai une vue d’ensemble, je suis serein, je représente la longévité ». La superstar congolaise est le premier musicien africain à compter plus de cinq millions de followers sur Instagram et des millions de vues sur YouTube. « Il a fait entrer la rumba congolaise dans le XXIe siècle », dit l’actrice bruxelloise Nadège Bibo-Tansia à propos de son album tokooos, enrichi en autotune et rythmes R&B. « C’est un modèle pour les jeunes Congolais », dit Klay Mahungu, expert en rumba.

”I am neither prince nor king, I am the eagle of rumba,” is how Fally Ipupa describes himself on the eve of his concert at the ING Arena. “From the air, I maintain the overview, I am serene, I represent longevity.” The Congolese superstar is the first African musician with more than five million followers on Instagram and millions of views on YouTube. “Fally Ipupa has brought Congolese rumba into the 21st century,” Brussels actress Nadège Bibo-Tansia says about Ipupa’s modern take on rumba, enriched with Auto-Tune and R&B beats. “He is a role model for Congolese hoping for a better future,” is how rumba expert Klay Mahungu explains the phenomenon.

Trachet.

Halloumi Ik weet niet hoelang geleden, ik was op zoek naar nieuwigheden, toen ik op een dag in Schaarbeek op halloumi stootte. Schaarbeek heeft nog altijd dat stukje Turks méér, samen met Sint-Joost. Goed, achterin een koeltoog vond ik kleine pakjes (200 gram), daar waar je verder peynir – feta zeg maar – in emmers kunt kopen. Er moest dus wel een verschil zijn? Ik nam dat pakje mee, maar zodra ik was thuisgekomen, wist ik niet goed wat ermee te doen. Op het net vond je toen weinig info over halloumi en voor ik het wist had een huisgenoot dat pakje verdonkeremaand. Vandaag puilen de keukenbladzijden uit van de halloumirecepten. Halloumi heeft een air van exclusiviteit, dat spreekt moderne culi’s aan. Ik vond nu een pakje in een ‘betere’ supermarkt en ging ermee experimenteren. Het is een wonderlijk product. Rubberig en fris maakt de kaas een piepend geluid als je erop kauwt: het piepen van piepschuim. Het stukje halloumi ligt zwaar in de hand en keert veerkrachtig terug wanneer je het ergens tegenaan gooit. Ik

Nick Trachet Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Deze kaas heeft een air van exclusiviteit, dat spreekt moderne culi’s aan”

BELEGGEN IN FYSIEK GOUD EN ZILVER

Zekerheid voor generaties La sécurité pour des générations ACHAT � VENTE OR & ARGENT

Gratis en vrijblijvende waardebepaling en advies

Estimation et conseils gratuits

The House_ adv Bruzz_1-4pag.indd 6

bewaarmiddel te zijn. Halloumi zou uit het Midden-Oosten of Egypte stammen en was vroeger veel wijder verspreid. In de laatste eeuwen bleef de productie ervan beperkt tot Cyprus, zowel aan de Griekse (halloumi) als aan de Turkse (hellim) kant van het eiland. Door de onlangs sterk gestegen vraag is men massaal koeienmelk gaan gebruiken. Cyprus heeft in Europa een beschermde oorsprongsbenaming aangevraagd en gekregen. Dat gebeurde gezamenlijk met het Turkse deel, een mooi samenwerken tussen verder nationalistisch verdeelde landsregio’s.

Meer Trachet? Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

The House Brussel/Bruxelles Keizerinlaan 68 68, Bd. de l’Impératrice +32 (0)2 514 01 70 info@the-house.be

INVESTIR DANS L’OR ET L’ ARGENT PHYSIQUES

AANKOOP � VERKOOP GOUD & ZILVER

sneed er schijven van, één ging in een hete pan, een andere onder een hete grill. Dat plakje in de pan kleurde een béétje onder de vetstof die ik er spaarzaam had bij gedaan. Onder de grill gebeurde er niets. Behalve dat de kaas warm werd, en iets zachter. Dat is dus allemaal geweldig op de barbecue en op spiesjes: een niet-lopende kaas die de keuken niet verlaat vóór de kok! Hoe komt dat dan? Halloumi is een schapen- en geitenkaas. De melk wordt gestremd en verwerkt zoals voor feta, maar daarna ook geperst en een tijd verhit in de uitgedrupte wei, zo krijg je een pâte filée-kaas, in de familie van de caciocavallo en de mozzarella. Kenmerkend is ook de spleet door de kaas heen, het gevolg van het plooien van de massa. Als gevolg van dit proces krijg je dus een kaas die zich koppig verzet tegen smelten en draden trekken. Vroeger werd halloumi verpakt in muntbladeren, vandaag zie je wat muntsnippers in de verpakking. Munt had de reputatie een

www.the-house.be

familiebedrijf entreprise familiale

31/08/2023 16:08:55

SELECT

13  19 / 12

B R U Z Z G I D S T U D O O R D E C U LT U R E L E AG E N DA

‘De cellosuites van Bach zĳn Tomorrowland zonder beat’ Jonge mensen luisteren niet naar klassieke muziek? Dat cliché probeert Sander De Keere ondertussen al goed tien jaar uit de wereld te helpen. Op radiozender Klara, in de podcast Eerste hulp bij klassiek en binnenkort ook in de Ancienne Belgique. door Jasper Croonen

Klassiek. Kan Sander De Keere de Ancienne Belgique tot klassiek bekeren?

aarom Sander De Keere er schijnbaar zijn heilige missie van heeft gemaakt om klassieke muziek op de kaart te zetten? “Waar het hart van vol is, loopt de mond van over, zeker?” vraagt de Klara-radiopresentator retorisch. Want laat er geen enkele twijfel over bestaan: Sander De Keere is helemaal zot van klassieke muziek. “Ik wil gewoon delen wat ik mooi vind, en laat dat nu toevallig dit enorm rijke, veelzijdige, maar tegelijkertijd jammerlijk onbekende repertoire zijn.” Op Klara verspreidt De Keere die passie onder een aardig bereik. En concerten als die van Brussels Philharmonic leidt hij voor een klassieker melomanenpubliek in. Maar vijf (gratis) lezingen voor een publiek dat grotendeels bestaat uit lekenluisteraars, dat is toch andere koek. Iemand overtuigen om naar klassieke muziek te luisteren, blijft dan ook – dat weet ondergetekende maar al te goed uit eigen

stuk. Dat is een popluisteraar niet gewoon. En dan zit de muziek vaak nog eens helemaal anders in elkaar. Een opbouw met strofe en refrein, zoals in de overgrote meerderheid van de hedendaagse popsongs, vind je maar in een beperkt deel van de klassieke muziek terug. Ik wil mensen graag helpen daar hun weg in te vinden. Deels bestaat die missie er ook in om duidelijk te maken dat je dat niet allemaal per se nodig hebt om die muziek te appreciëren. Het is gewoon ook belangrijk om samen te luisteren. Je hoeft het niet altijd onder woorden te willen brengen. Als je een prachtig huis ziet staan, hoef je er toch ook niet altijd het grondplan bij te halen voor je het mooi kan vinden?”

Ongehoorde kleuren “Veel mensen hebben inderdaad een fout beeld van westers klassiek,” zegt ook AB-programmator Mich Leemans. “Het heeft nog te vaak dat oubollige, complexe imago.

“Een symfonie van Tsjaikovski kan mĳ vandaag nog altĳd tot tranen toe ontroeren. Die noten zĳn meer dan honderd jaar oud, maar universeel” Sander De Keere

ervaring – een serieuze uitdaging. Avontuurlijke oren durven genreloos te switchen tussen hiphopplaat, reggaetonnummer, metalconcert of technofestival. Maar bij klassiek krijg je toch nog vaak de reactie: “Da’s niets voor mij.” Dat is ook De Keere al vaak opgevallen. “Volgens mij schrikt het overaanbod af. Het gaat om zoveel eeuwen muziek dat mensen niet goed weten waar te beginnen. Bij jazz en pop is die ontwikkeling veel duidelijker. Het oeuvre van The Beatles is helder. ‘Klassieke muziek’ is ondertussen een koepelterm geworden voor een enorme diversiteit, daar lopen mensen in verloren. Het lijkt bovendien een wereld met heel wat regeltjes en conventies. Je hebt opusnummers en soms wel honderden opnames van hetzelfde muziek-

Alsof je daar een getrainder oor voor nodig hebt. Dat is onzin, natuurlijk. Zelf heb ik het ook lang moeilijk gehad met jazz. Die taal verstond ik niet, tot ik erin dook. Dan begin je heel snel zaken te herkennen. Hetzelfde geldt, wat mij betreft, voor klassiek. Het is dus alleen maar toe te juichen dat er mensen zoals Sander bezig zijn om dat tij te keren. Want als een vat vol verhalen, weetjes en anekdotes je erdoorheen gidst, wordt het allemaal nog veel sneller duidelijk.” In een muzieklandschap waar de grenzen tussen genres sowieso steeds meer vervagen, wil de Ancienne Belgique duidelijk een voortrekkersrol gaan spelen als breekijzer van het hokjesdenken. De ambitie is enerzijds om een Klara-publiek

naar de popclub te krijgen, en anderzijds om de AB-getrouwen van hun angst voor het onbekende en dus onbeminde af te helpen. Als alles steeds dichter bij elkaar komt te liggen, betekent dat dan ook dat er binnenkort klassieke muziek op het podium van de Ancienne Belgique wordt gespeeld? “Ik denk niet dat dat meteen de bedoeling is,” klinkt het bij Leemans. “Onze zaal is daar niet echt geschikt voor. Maar we zijn wel steeds op zoek naar manieren om samen te werken met muzikale partners. Waarom zou een hedendaags klassiek ensemble bijvoorbeeld niet op ons BRDCST-festival passen?” “Het is toch ook gewoon zo jammer om klassiek bijna doelbewust niet te leren kennen,” vult Sander De Keere aan. “Klassieke muziek bezit kleuren die je nergens anders hoort. De klank van een orkest, dat is iets unieks. De grootsheid van een symfonie en de uitgesponnen spanningsbogen die daarbij horen, zijn iets helemaal anders dan een radio-edit van drie minuten. Het is een volstrekt andere invulling van tijd. Het doet je anders nadenken over spanning en ontspanning. Dat vind ik wel interessant en zorgt, bij mij alvast, ook voor een rustgevend gevoel.”

The times they are a-changin’? Klassiek is volstrekt uniek, en toch zijn er misschien wel meer overeenkomsten tussen klassieke componisten en artiesten vandaag dan je op het eerste gezicht zou denken. Die serieus ogende componisten waren vaak ook maar gewoon de populaire musici van hun tijd. Dat beaamt Sander De Keere volmondig. “Het was, zeker in onze streken, dé muziek.

AVEC SANDER DE KEERE, L’ANCIENNE BELGIQUE SE MET AU CLASSIQUE Les jeunes n’écoutent pas de musique classique ? Cela fait plus de dix ans que Sander De Keere essaie de mettre fin à ce cliché. En tant que présentateur sur radio Klara et dorénavant aussi avec ses lectures ‘Klassiek met De Keere’ à l’Ancienne Belgique. « J’ai envie de partager ce que j’aime, un répertoire riche, polyvalent mais aussi méconnu », dit-t-il. « Les gens se perdent vite dans la musique classique. Une partie de ma mission est de faire en sorte qu’ils se rendent compte que l’appréciation de la musique ne dépend pas de la connaissance des règles. La musique classique est unique, et mérite d’être écoutée, mais aussi universelle. Une symphonie de Tchaïkovski continue à m’émouvoir jusqu’à aujourd’hui, même si ces notes ont plus de cent ans. » FR

Romantische liederen van Schubert verschillen niet zoveel van de love songs en ballads van Adele. De cellosuites van Bach of de operaballetten van Jean-Philippe Rameau zijn pure dansmuziek – maar dan zonder de Tomorrowland-beat. De populariteit van operacastraten als Farinelli of de hoge noten in het Miserere van Gregorio Allegri, daar kan Harry Styles alleen maar jaloers op zijn. En Wagner is dan weer pure Hollywood. Bovendien is er aan het muziekmaken zelf maar weinig veranderd. Oké, de klavecimbel en viola da gamba zijn ingeruild voor een drum, synthesizer en elektrische gitaar, maar het procedé van een kunstenaar nu en toen loopt volgens mij volledig parallel.” Vergeet dus het idee dat klassiek een ongenaakbare museumkunst uit lang vervlogen tijden is. Eigenlijk is er in al die eeuwen maar weinig veranderd. “Dat vind ik er gewoon zo zot aan,” knikt De Keere. “Een symfonie van Tsjaikovski kan mij nog altijd tot tranen toe ontroeren. Die noten zijn meer dan honderd jaar oud. Ze verklanken een heel andere tijd dan die waarin ik leef. Het is bijna niet te vatten hoe enorm onze wereld sindsdien veranderd is, en toch kan ik die muziek begrijpen. Ik kan luisteren naar Pärt, Beethoven, Bach of Hildegard van Bingen, en dat ontroert mij nog steeds. Dat bewijst voor mij dat er iets heel universeels in die muziek zit dat absoluut het ontdekken waard is.” ‘Klassiek met De Keere’ opent met een lezing over sampling op 19/12 om 19.00 uur in de Ancienne Belgique, de reeks wordt in 2024 voortgezet op 6/2, 11/3, 2/4 en 6/5, www.abconcerts.be

5 poets 1 winner

vote now stem nu – votez ici

SANDER DE KEERE CONVERTS THE AB TO CLASSICAL MUSIC Young people don’t like classical music? That is a cliché that Sander De Keere has been trying to dispel for more than a decade. As a presenter on radio station Klara, with the podcast Eerste hulp bij klassiek (“First aid in case of classical music”) and now with his lecture series “Klassiek met De Keere” at the Ancienne Belgique. “I just want to share the stuff I enjoy, and that just happens to be this rich, diverse but also unknown repertoire,” he says. “I think a lot of people get lost in classical music. Part of my mission is to make it clear that you don’t need to know all the rules to appreciate the music. Classical music is unique, and enjoyable, but also universal. A symphony by Tchaikovsky still moves me to tears today, even though the notes are more than 100 years old.” EN

brussels2030.be/poet

11--20.01.24 SPEAKERS CORNER QUARTET FEAT. JOE ARMONJONES

KAHIL EL’ZABAR ETHNIC HERITAGE ENSEMBLE

MARCIN WASILEWSKI TRIO

NDUDUZO MAKHATHINI TRIO

LIBERSKI/OSBY/GRENADIER/WAITS

WORK MONEY DEATH

ROSA BRUNELLO

YONI MAYRAZ

ILL CONSIDERED

MARQUIS HILL

AKA MOON

DON KAPOT

flagey.be

& many more

1.2 miljoen regionale kijkers in Vlaanderen en Brussel vieren samen het eindejaar! De grootste regionale redactie van Vlaanderen wenst je sprankelende eindejaarsfeesten en een schitterend jaar vol nieuws van dichtbij! Blijf verbonden, blijf geïnformeerd.

festival partner

13 DECEMBER 2023

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZ

REWIND: GIRLS IN HAWAII

FILM

WONKA

PODIUM

FC BERGMAN / TONEELHUIS: THE SHEEP SONG

Warmte uit Hawaï

Warme Wonka

Schaapsvacht

Het is er de tijd van het jaar voor: wie heeft er tijdens deze kille wintermaanden geen nood aan wat feminiene warmte van Girls In Hawaii? De bij nader inzien nog altijd masculiene Brusselse band, die begin jaren 2000 indierockharten sneller deed slaan tot in Vlaanderen toe, viert de twintigste verjaardag van zijn intussen klassieke debuut From here to there met maar liefst vier Rewindconcerten in zijn favoriete concertzaal.

Wonka kondigt zich aan als een ideale, muzikale familiefilm voor deze koude, donkere, natte periode. De prent gaat over de eerste zakelijke ondernemingen van Willy Wonka, de excentrieke chocolatier uit Roald Dahls Sjakie en de chocoladefabriek. Paul King bewees zijn kunnen al met twee fantastische Paddington-films. Timothée Chalamet neemt Wonka over van Johnny Depp en Gene Wilder. Hugh Grant is een Oompa Loompa.

FC Bergman (van Van den vos en JR, met onder meer Stef Aerts, Matteo Simoni en Marie Vinck) heeft al verbluffende werelden gecreëerd. Voor The sheep song vonden ze het een goed idee om een schaap op de scène te laten paraderen. Nu ja ... Een mens in schaapsvacht misschien, een metaforisch schaap in alle geval. Een woordloze parabel om het uwe van te denken.

REWIND: GIRLS IN HAWAII 14 > 17/12, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

WONKA dir.: Paul King, act.: Timothée Chalamet, Hugh Grant, Olivia Colman

FC BERGMAN / TONEELHUIS: THE SHEEP SONG 15 & 16/12, 20.00, CC De Factorij, www.kaaitheater.be

Buenas noches

Rook je trauma’s uit

Mythisch volk

In Sofiane Pamart komen verschillende werelden samen: de buitenwijken van Rijsel, waar hij opgroeide met hiphop, en het conservatorium, waar de aspirant-componist zijn dagen sleet. Zijn eclectische, eigentijdse imago onderstreepte hij door de voorbije jaren samen te werken met onder meer Arno en rappers Frenetik en Scylla. Voor zijn nieuwe album, Noche, liet hij zich inspireren door zijn trips door Latijns-Amerika.

In Estland verlossen naakte vrouwen elkaar van smart, schaamte en diepe zielenroerselen in een donkere, snikhete rooksauna diep in de bossen. De UNESCO riep de traditie uit tot cultureel werelderfgoed. Regisseur Anna Hints ontbloot ze in de intieme festivalhit Smoke sauna sisterhood, die ook geselecteerd werd voor Film Fest Gent. Een beeldschone, zinnenprikkelende documentaire die je onderdompelt in de heetste safe space op aarde.

Khadija El Kharraz Alami imponeerde eerder al met de solo Nu ben ik Medea en haar voorstelling The waves. Voor haar nieuwste creatie onderzoekt ze de dans, zang, muziek, schaarste, gebruiken en rituelen van haar voorouders via een mythische vertelling over een volk dat zich beweegt in een wereld parallel aan de onze.

SOFIANE PAMART 13/12, 20.30, Bozar, www.bozar.be

SMOKE SAUNA SISTERHOOD dir.: Anna Hints

KHADIJA EL KHARAZ ALAMI: ENSEMBLE PIECE / EXHUME BURIED CRIES / BEAUTY LOVE / REANIMATE THE DEAD 15 & 16/12, 20.30, GC De Kriekelaar, www.kaaitheater.be

Met de zon mee

Hĳ die de stilte breekt

De antikerst

Zonmai zakte drie jaar geleden van Frans Baskenland af naar Brussel, omdat ze ervan overtuigd was dat haar in autotune gedrenkte muzikale hybride van rap, (hyper)pop, punk, rage en Frans chanson goed zou gedijen in onze hoofdstad. Of ze gelijk had, kan je zelf aanschouwen in de Botanique, waar ze na haar gesmaakte passage op het Fifty Lab-festival haar nieuwe ep SunCash feelings komt voorstellen. (TZ)

Op Un silence, zijn tiende en opnieuw voortreffelijke film, is het wachten tot 24 januari. De vorige negen films van Joachim Lafosse kan je herontdekken in Cinematek. In Elève libre onderzocht de Brusselaar genuanceerd misbruik in een leraar-leerlingrelatie. In À perdre la raison zette hij uiteen wat een moeder tot het doden van haar kinderen dreef. En Les intranquilles dong in Cannes mee naar de Gouden Palm. (NR)

Elke kerstperiode verdient zijn off-feestje. In het café van de Beursschouwburg organiseert choreografe, performer en evenementenorganisator Rosie Sommers een gratis cabaretavond voor je zelfgekozen familie. Met liedjes, gedichten en groteske danspassen, in dezelfde gezellige antikerstsfeer waarmee meteen het zeer matige jaar 2023 aan de deur wordt gezet. (MB)

ZONMAI 13/12, 19.30, Botanique, www.botanique.be

RETROSPECTIEVE JOACHIM LAFOSSE 13/12 > 15/1, Cinematek, cinematek.be

ANTI-CHRISTMAS RADICAL FEMINIST CABARET CLUB & ALTERNATIVE PEEPSHOW PARTY 15/12, 19.00, Beurscafé, www.beursschouwburg.be

Een douche doet deugd. Een thuis is beter. DoucheFLUX biedt beide aan.

STEUN ONS ! www.doucheflux.be

DoucheFLUX geeft al meer dan 10 jaar begeleiding op maat aan mensen met of zonder thuis, met of zonder papieren, van hier of ginder. Zo maken we de toegang tot hun fundamentele rechten mogelijk.

DFX_2023_BRUZZ1/1.indd 1

05/12/2023 09:17

13 DECEMBER 2023

| 43

| WIN! | Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Poor things 5X2 TICKETS, CINEMA PALACE, 31/12

Cinema Palace viert oudejaar met een avant-première van Yorgos Lanthimos’ Poor things. De Gouden Leeuw van Venetië vertelt het bevreemdende verhaal van een jonge vrouw (Emma Stone) die brutaal weer tot leven wordt gewekt en op zoek gaat naar gelijkheid en bevrijding. Mail ‘Poor things’

Eat & Drink. Timber Met gerookte seizoensgerechten vleesfanaten én liefhebbers van plantaardige voeding met elkaar verzoenen, dat is de missie van Timber. Maar er is nog werk aan de winkel. Op de tweede verdieping van Mix Brussels ontvouwt zich een theatraal interieur en een prachtige open keuken, met hoge plafonds in ware Sovjetstijl als blikvanger. Het geheel ziet er met een afgescheiden bar in hout, ontworpen door het atelier van Pierre Culot, perfect uit. Chef-koks Olivier Langlet en Andy Vandegucht hebben er hun nieuwe thuisbasis gevonden. De rest van de ruimte is even indrukwekkend: immense glaspartijen met voilegordijnen, muurprojecties en vooral prachtige lichtarmaturen van de hand van textielontwerpster Adeline Halot. Kortom, dit lijkt de ideale plek voor wie indruk wil maken. Jammer genoeg heeft dit adres zijn draai nog niet gevonden. De bediening loopt niet zoals het hoort: bestellingen worden traag opgenomen (ongelukkig genoeg net als je de menukaart hebt gekregen); het hoofdgerecht komt vroeger dan het voorgerecht; en er zijn niet eens drankjes van het huis als wij er zijn (dus geen ‘Infusion Healthy’ van 5 euro of een limonade van het huis van 4 euro). Het lijken misschien maar kleine haperingen, maar we kunnen ze, ondanks het vriendelijke personeel, niet negeren. Daarom kiezen we het zekere voor het onzekere en gaan we voor de lunch (voorgerecht en hoofdschotel voor 35 euro), om de verwar-

ring niet nog groter te maken. Die ziet er veelbelovend uit: een Aziatische bouillon van paddenstoelen als voorgerecht en gebraden koekoek als hoofdgerecht. Op deze koude dag hoopten we op een royale en extra warme portie bouillon. Jammer genoeg kregen we de soep lauw geserveerd en was ons bord nauwelijks gevuld. Ook de grote stukken champignon waren een teleurstelling, we moesten mes en vork bovenhalen, om dan vast te stellen hoe flauw TIMBER en sponzig ze bleken te zijn. Toch is het niet Vorstlaan 25, allemaal kommer Watermaalen kwel: ondanks Bosvoorde, de lauwheid zijn 02-669.48.30, de smaken van de www.mix. bouillon intens. brussels/timber, Een in soja di 12 > 14.00, gemarineerd ei wo > vr 12 > 14.00 voegt er diepte & 19 > 23.00, aan toe. za 19 > 23.00 En de koekoek? Die oogt erg mooi op het bord: twee kippenhaasjes op een crème van eekhoorntjesbrood, gedresseerd met selderijpuree. Twee mooie stronkjes gestoofd witloof geven een frisse touch. Jammer genoeg is de crème te rokerig – het lijkt wel of we leer proeven. Deze chef-koks kunnen beter, veel beter. MICHEL VERLINDEN

••

Ensemble piece 5X2 TICKETS, GC DE KRIEKELAAR, 16/12

Voor haar nieuwste creatie laat Khadija El Kharraz Alami zich onderdompelen in de dans, muziek, gebruiken, rituelen en tradities van haar voorouders. Zo wakkert ze kanten van zichzelf aan die verloren dreigen te gaan. Mail ‘Ensemble’

Film naar keuze 5X2 TICKETS, UGC-BIOSCOPEN

Met onze vouchers voor UGC De Brouckère en UGC Gulden Vlies kan je zelf een film uit hun aanbod kiezen. Zoals Maestro, Het smelt of Holly. Mail ‘UGC’

‘Liefde is soms zo simpel als graag zien’ In Bedank voor bewezen diensten onderzoekt journaliste en schrĳfster Annick Ruyts hoe een ontslag ook menselĳk kan zĳn, nadat ze zelf koudweg werd afgedankt door de VRT. Wĳ bedanken haar voor haar inzichten. door Michaël Bellon Ze kunnen alle bloemen plukken, maar de lente kunnen ze niet tegenhouden (naar Pablo Neruda) Dit is al jaren mijn lijfspreuk. Een lichtpunt voor als het donker is. Neruda drukt het geloof uit dat je je waardigheid kan behouden, ook al pakken ze alles van je af. En het vertrouwen dat, wat er ook gebeurt, het goede zal terugkeren. In de donkerste periode na mijn ontslag heb ik hier veel aan gehad. … Er is zoveel geraas in de wereld dat stilte voor mij steeds belangrijker wordt. Mensen hebben allemaal veel opinies en meninkjes. Ik zoek steeds vaker de stilte op. En als het even stil is, vind ik de betekenis van dingen terug. In de natuur, bijvoorbeeld. Wanneer het te druk wordt in mijn hoofd, dan trek ik het bos in. “Don’t measure how valuable you are by the way you are treated” (Charlie Mackesy) Dit is de quote waarmee mijn boek Bedank voor bewezen diensten opent. Daarin pleit ik voor menselijker ontslag. Je talenten en je passie zijn van jou, die kunnen ze je niet afnemen. Stephen Fry zegt vaak: “We are not nouns, we are verbs. I am not an actor, I write and I act.” Zo ben ik geen ontslagen televisiemaker, ik ben iemand die verhalen vertelt. Dat inzicht heeft me mijn vertrouwen teruggegeven. “Don’t play what’s there, play what’s not there” (Miles Davis) Verlaat de begane paden, kies voor andere wegen, probeer iets nieuws, wees creatief, verzin, doe je zin en maak onzin. Maak fouten, want er zijn geen fouten. Met een creatief brein verveel je je nooit. Als je vastroest, ga je dood. Hoe ouder ik word, hoe meer ik Miles Davis volg. “Je t’adore, je t’adore, comme une pièce de Côte d’Or” Dit schreef mijn toenmalige lief 40 jaar geleden op de verpakking van de chocolade die hij me gaf. Ik heb het papiertje al die tijd bewaard als een reminder dat liefde niet ingewikkeld hoeft te zijn. Soms is ze zo simpel als graag zien. Annick Ruyts’ Bedank voor bewezen diensten verscheen bĳ Borgerhoff & Lamberigts, www.borgerhoff-lamberigts.be

De vijf inzichten. Annick Ruyts

NIEUWE PROJECTEN BIJ ENGIE SPELEN CRUCIALE ROL IN ENERGIETRANSITIE dit nieuwe batterijpark te mogen meewerken. Samen met een sterke ploeg sta ik als projectleider in voor de kwaliteitsvolle uitvoering ervan. Onze ambitie is om het batterijpark klaar te hebben tegen het najaar van 2025. ENGIE kijkt trouwens ook naar andere sites in België om nieuwe batterijparken te bouwen.”

De gasturbine op de ENGIE-site van Vilvoorde is nu al in gebruik? “Dat klopt. Het plan was om de huidige energiecentrale stil te leggen in 2025. Maar dankzij de nodige technische investeringen die ENGIE doet, kunnen we deze verder uitbaten tot 2030. Het grote voordeel? Deze centrale is snel inzetbaar als de energievraag hoog is en geeft het nodige extra piekvermogen voor de bevoorradingszekerheid. Deze twee projecten vormen samen belangrijke schakels in de energietransitie waarop we volop inzetten.”

Adriatik Qerimani

Projectleider bij ENGIE Belgium Vilvoorde is een belangrijke locatie voor ENGIE. “We werken er momenteel aan twee projecten die een cruciale rol zullen spelen in de ondersteuning van de energietransitie en de bevoorradingszekerheid in België”, weet Adriatik Qerimani, projectleider van het nieuwe batterijpark op de ENGIE-site in Vilvoorde.

Waarom werken bij ENGIE? “Ik ben heel gemotiveerd om een bijdrage te kunnen leveren aan de transitie naar een koolstofarme toekomst. ENGIE neemt het voortouw in dat verhaal en wil zelf ook volledig koolstofneutraal zijn tegen 2045. ENGIE is daarnaast ook een heel goede werkgever. Wat ik hier zo apprecieer? Ik ben terecht gekomen in een internationale context en werk samen met collega’s van verschillende nationaliteiten. Je krijgt hier veel verantwoordelijkheid en autonomie. Ook opleiding staat bij ENGIE hoog op de agenda! Bij mijn start kreeg ik meteen een heel uitgebreid opleidingsvoorstel. En, niet onbelangrijk, mijn collega’s zijn heel fijn om mee samen te werken. Ze stralen professionalisme uit en zijn gepassioneerd door techniek. Mijn boodschap aan iedereen die op zoek is naar een afwisselende en uitdagende job in een zeer boeiende sector: check de vacatures bij ENGIE en stel je kandidaat!”

“Dit is het grootste batterijproject van ENGIE in Europa. Het zal samen met de gascentrale van Vilvoorde een belangrijke ondersteuning geven aan het Belgische elektriciteitsnet.”

“Het ene project is de bouw van een nieuw batterijpark met een vermogen van 200 MW in Vilvoorde, het andere project gaat over een volledige vernieuwing van de gasturbine in open cyclus met een vermogen van 264 MW. Deze projecten zijn voor ENGIE zeer belangrijk. Het is het grootste ENGIE-batterijproject in heel Europa en zal, samen met de gascentrale van Vilvoorde, een belangrijke ondersteuning geven aan het Belgische elektriciteitsnet.”

Wat is de impact van het nieuwe batterijpark in Vilvoorde? “Het nieuwe batterijpark kan telkens vier uur lang stroom leveren aan ruim 96.000 gezinnen. Waarom dit project essentieel is voor de energietransitie? Wel, we zetten alsmaar meer in op hernieuwbare energie met windturbines en zonnepanelen. Ook ENGIE installeert deze in sneltempo doorheen heel België. Maar bij veel zon en/of wind produceren deze soms méér dan er op dat moment gevraagd wordt. In dit batterijpark zullen we die overproductie aan hernieuwbare energie kunnen opslaan. Hebben we vervolgens te weinig productie door het uitblijven van zon en/of wind, dan kunnen we die opgeslagen energie aan het elektriciteitsnet teruggeven en het tekort overbruggen. Ik ben trots om aan

Gebeten door techniek?

Voor onze energiecentrales in Drogenbos en Vilvoorde zijn we op zoek naar: Voor onze energiecentrales in Drogenbos en Vilvoorde

-zijn Techniekers metnaar: kennis en ervaring in mechanisch onderhoud of elektriciteit we op zoek - Techniekers of projectingenieurs met kennis en ervaring in I&C - Een productieleider en een assistent exploitatiemanager voor de uitbating van de centrale - Techniekers met kennis en ervaring in mechanisch onderhoud of elektriciteit

- Techniekers of projectingenieurs met kennis en ervaring in I&C

Interesse? - Eendeproductieleider een assistent exploitatiemanager voor de uitbatingvan de centrale Scan QR-code en stelen je kandidaat.

Interesse? Scan de QR-code en stel je kandidaat. Ontdek al onze vacatures op engie.be/jobs Ontdek al onze vacatures

DB105590K3

“VLAAMSE WERKGEVERS DENKEN DAT BRUSSELAARS ENKEL IN BRUSSEL WILLEN WERKEN.” Gianni Hautcourt (26), Business Area Manager bij IKEA Zaventem, over talent vinden in Brussel

Vlaamse bedrijven kampen met een personeelstekort. Vacatures geraken niet ingevuld en er vertrekken geregeld competente werkkrachten. Tegelijk kent Brussel een hoge werkloosheidsgraad. Gianni Hautcourt, Business Area Manager bij IKEA Zaventem, ziet veel opportuniteiten in de talentenvijver van onze hoofdstad.

“Bij IKEA Zaventem werken veel verschillende mensen, waaronder heel wat Brusselaars. Logisch, want ons filiaal ligt in de Vlaamse rand. Ook ons cliënteel is divers: Vlamingen, Walen, Brusselaars … een doorsnede van de Belgische bevolking, dus. Daar bieden onze Brusselse collega’s een voordeel: ze zijn vaak meertalig en kunnen klanten helpen in hun eigen taal. Dat tilt onze klantenservice naar een hoger niveau.”

supercreatief te zijn. Dat is in ons team een grote troef. Onze klanten hebben lang gespaard voor hun droomkeuken en haar ideeën maken hun ontwerpen nog beter. Bovendien helpen haar Marokkaanse roots om de noden van klanten met dezelfde etnisch-culturele achtergrond te begrijpen.”

Merk jij ook dat vacatures moeilijker ingevuld geraken? “Ja, de jobmarkt is heel groot en ik denk dat mensen tegenwoordig moeilijk werk vinden dat ze echt graag doen. Ze krijgen niet de kans om dingen uit te testen. Daarom is het als werkgever belangrijk om je medewerkers te laten proeven van verschillende rollen binnen je organisatie. IKEA trekt al een tijdje opvallend meer jongere werkkrachten aan. Onze open cultuur, de kansen die we geven aan jong én oud en onze goede bereikbaarheid spelen daarin een rol. En zeker Brusselaars geraken hier makkelijk met het openbaar vervoer.”

Waarom is het volgens jou een grote stap om Brusselse werknemers te werven? “Wie niet van Brussel is, vindt onze hoofdstad moeilijk te doorgronden. Sommigen denken dat de stad een cocon is waar je moeilijk uitgeraakt. Of dat Brusselaars alleen maar in Brussel willen werken. Da’s natuurlijk niet waar, merk ik zelf in mijn team. Ik begrijp natuurlijk de bezorgdheid over mogelijke taalbarrières. Maar je kan iemand die nog niet goed Nederlands spreekt bijvoorbeeld inzetten in een job achter de schermen, zoals in het transport of de logistiek. Daar kunnen ze dan meteen Nederlands leren. Focus niet op wat ze niét kunnen, maar zet in op wat ze wél kunnen.”

Hoe kunnen werkgevers werkkrachten vinden? “Werkgevers moeten hun vijver vergroten. Je vindt heus niet alleen in Vlaanderen getalenteerde medewerkers. Ik nam onlangs een Brusselse collega aan voor het keukenteam en was blij verrast door haar extra vaardigheden. Ze spreekt namelijk niet alleen Frans en een goed mondje Nederlands, ze blijkt ook nog eens

Wat vind jij het grootste voordeel aan een collega uit Brussel? “De openheid van de Brusselaars. Mensen uit Brussel zijn gewoon aan de multiculturaliteit in ons land. Ze zijn socialer, wat hun aanpak familialer en warmer maakt. Ze deinzen niet terug voor verschillen of taalbarrières, maar gaan je gewoon zo goed als ze kunnen proberen helpen. Dat vind ik heel sterk.”

De Brusselse ring zit vol talent. Haal het eruit met jouw vacature! Ook op zoek naar talenten voor je vacature? VDAB en z’n partners vinden samen met Actiris een match waar toekomst in zit.

> > > Ontdek meer via RekruterenBinnenDeRing.be < < <

DB106583L3

Lokaal bestuur Tervuren legt een wervingsreserve aan voor

Hoofdprojectleider openbaar domein Solliciteren kan tot en met 6 december 2023.

Arbeider wegen, riolering en signalisatie Solliciteren kan tot en met 13 december 2023 Wat bieden we jou?

O Slaag je voor de selectieprocedure, dan kom je terecht op onze wer-

vingsreserve. De hoogst scorende kandidaat kunnen we onmiddellijk een job aanbieden.

O Je kan altijd een loonsimulatie vragen. O Maaltijdcheques, ecocheques en geschenkbon. O Als arbeider wegen, riolering en signalisatie ben je om de twee weken thuis op vrijdag.

O Glijtijden en thuiswerk mogelijk voor de hoofdprojectleider. O 33 vakantiedagen per jaar (+ feestdagen). O Opleidingsmogelijkheden. O Gratis hospitalisatieverzekering en griepvaccin. O Gratis openbaar vervoer en fietspremie. Fietsleasing mogelijk na

DB619829H9

Bij welk bedrijf pas jij het best? Doe de test! DB105633K3

inloopperiode.

DB104033K3

regiotalent.be

Meer info rond ons aanbod en selectieprocedure

www.tervuren.be/vacatures hrm@tervuren.be

À0!RyX²!R ²²X²À0yÀ ‫ـ‬w0À ªXh 0àXh² ‫ف‬ À0 w I !XmXÀ Xª0 ð j0y !mÇ²À0ª ªJ yX² ÀX0 !ȌȁɈȲƊƧɈɐƵƵǶ ‫ ا ׃(ׁٌ( ا‬ɨȌǶɈǞǯƮȺ ‫ ا‬ȌȁƦƵȯƊƊǶƮƵ ƮɐɐȲ ǶȺ ɈƵƧǘȁǞȺƧǘ ƊȺȺǞȺɈƵȁɈ ƦǞǯ ɈƵƊǿ IƊƧǞǶǞɈƊǞȲƵ ɹƊǲƵȁ ȺɈƊ ǯƵ ȺƊǿƵȁ ǿƵɈ ǯȌɐɩ ƧȌǶǶƵǐƊٚȺ Ǟȁ ɨȌȌȲ ǘƵɈ ƊǶǐƵǿƵƵȁ ȌȁƮƵȲǘȌɐƮ ɨƊȁ ǘƵɈ ȯƊɈȲǞǿȌȁǞɐǿ ɨƊȁ ǶȌǲƊƊǶ ƦƵȺɈɐɐȲ jƊǿȯƵȁǘȌɐɈ‫ خ‬hƵ ƦƵȁɈ ƵƵȁ ƦƵǶƊȁǐȲǞǯǲƵ ȺƧǘƊǲƵǶ ƦǞǯ ƮƵ ɐǞɈɨȌƵȲǞȁǐ ɨƊȁ ǘƵɈ ƮƊǐƵǶǞǯǲȺƵ ɈƵƧǘȁǞȺƧǘ ȌȁƮƵȲǘȌɐƮ Ƶȁ ƧȌȁɈȲȌǶƵȺ‫خ‬ hƵ ƦƵȺƧǘǞǲɈ ȌɨƵȲ ƵƵȁ ȲǞǯƦƵɩǞǯȺ ‫ خ‬ hƵ ƦƵȁɈ ǞȁɈƵǐƵȲ‫ ة‬ȲƵȺȯƵƧɈƵƵȲɈ ƮƵȌȁɈȌǶȌǐǞȺƧǘƵ ȯȲǞȁƧǞȯƵȺ Ƶȁ ƦȲƵȁǐɈ ɹƵ ȌȌǲ Ǟȁ ƮƵ ȯȲƊǲɈǞǯǲ‫خ‬ hƵ ɩƵȲǲɈ ȲƵȺȯƵƧɈɨȌǶ Ƶȁ ƧȌȁȺɈȲɐƧɈǞƵǏ ǿƵɈ ǿƵƮƵɩƵȲǲƵȲȺ Ƶȁ ƊȁƮƵȲƵ ƦƵǶƊȁǐٌ ǘƵƦƦƵȁƮƵȁ ȺƊǿƵȁ‫خ‬ hƵ ƦƵȁɈ ƵƵȁ ɈƵƊǿȺȯƵǶƵȲ ƮǞƵ ǐȲƊƊǐ Ƶȁ ƮɐǞƮƵǶǞǯǲ ƧȌǿǿɐȁǞƧƵƵȲɈ‫خ‬ hƵ ƮȲƊƊǐɈ ƮƵ ɩƊƊȲƮƵȁ Ƶȁ ȁȌȲǿƵȁ ɨƊȁ ǘƵɈ ǶȌǲƊƊǶ ƦƵȺɈɐɐȲ ɐǞɈ Ǟȁ ǯƵ ɩƵȲǲ‫خ‬ hƵ ɩƵȲǲɈ ǲǶƊȁɈǐƵȲǞƧǘɈ‫ ة‬ȁƊɐɩǐƵɹƵɈ Ƶȁ ɨǞȁƮɈ ǲɩƊǶǞɈƵǞɈ ƦƵǶƊȁǐȲǞǯǲ‫خ‬ hƵ ƦƵȁɈ ɹƵƵȲ ǏǶƵɮǞƦƵǶ ǞȁɹƵɈƦƊƊȲ Ƶȁ ȁƵƵǿɈ ǐȲƊƊǐ ǞȁǞɈǞƊɈǞƵǏ‫خ‬ hƵ ɩƵȲǲɈ ɨȌǶǐƵȁȺ ƵƵȁ ɨƊȺɈ ɐɐȲȲȌȌȺɈƵȲ‫خ‬ hƵ ƦƵȁɈ ȲƵȺɐǶɈƊƊɈǐƵȲǞƧǘɈ‫خ‬ hƵ ɩƵȲǲɈ ǐȲƊƊǐ ɨȌǶǐƵȁȺ ɨƊȺɈǐƵǶƵǐƮƵ ȯȲȌƧƵƮɐȲƵȺ Ƶȁ ƦƵǘƵƵȲȺɈ ǐȌƵƮƵ ɩƵȲǲǿƵɈǘȌƮƵȺ‫خ‬ hƵ ɨȌƵȲɈ ƮƵ ǐƵȁȌǿƵȁ ƦƵȺǶǞȺȺǞȁǐƵȁ ǶȌɯƊƊǶ ɐǞɈ‫خ‬

Internal Sales Advisor • Jij verkoopt specifieke telemarketing projecten: overtuigen is jouw sterkte! • Targets behalen? Daar krijg jij energie van. • Je staat in voor de voorbereiding van dossiers: prospecten bepalen, commerciële mails opstellen en versturen, verkoopsgesprekken voorbereiden,... You got it!

àǞǯ ƦǞƵƮƵȁ ƵƵȁ ɨȌǶɈǞǯƮȺƵ ƧȌȁɈȲƊƧɈɐƵǶƵ ƊƊȁȺɈƵǶǶǞȁǐ ɨȌȌȲ ȌȁƦƵȯƊƊǶƮƵ ƮɐɐȲ‫ خ‬ hƵ ƦƊȺǞȺɩƵƮƮƵ ƦƵƮȲƊƊǐɈ ǿǞȁ‫ ׆ׅة׆ׁׂخׂ خ‬ƵɐȲȌ ‫ـ‬ǞȁƮǞƵȁ ǐƵƵȁ ƊȁƧǞǁȁȁǞɈƵǞɈ ɩȌȲƮɈ ȌɨƵȲǐƵȁȌǿƵȁ‫ ف‬Ƶȁ ǯƵ ȌȁɈɨƊȁǐɈ ɈƊǶ ɨƊȁ ƵɮɈȲƊǶƵǐƊǶƵ ɨȌȌȲƮƵǶƵȁ‫خ‬

XyÀ0ª0²²0‫د‬ ƵɹȌȲǐ ȌȁȺ ǯȌɐɩ ȺȌǶǶǞƧǞɈƊɈǞƵƦȲǞƵǏ ǿƵɈ ȲƵƧƵȁɈ Ƨɨ ɈƵȁ ǶƊƊɈȺɈƵ Ȍȯ ɨȲǞǯƮƊǐ ‫ ׅ‬ǯƊȁɐƊȲǞ ׂ‫ ׂׄ׀‬Ȍǿ ׁׂ ɐɐȲ‫ب‬ ßX 0ٌw Xm ‫ـ‬ƦǞǯ ɨȌȌȲǲƵɐȲ‫ بف‬ɨƊƧƊɈɐȲƵȺ‫ۊ‬ǲƊǿȯƵȁǘȌɐɈ‫خ‬ƦƵ

SURF NAAR MIJNTOEKOMSTBIJROULARTA.BE

‫ׅ׃ ׉׉ ׅ׆ ׆ׁ׀‬

§0ª § ²À‫ ب‬Ɉ‫خ‬Ɗ‫خ‬ɨ‫ خ‬ɈƵƊǿ §ƵȲȺȌȁƵƵǶȺɹƊǲƵȁ‫ة‬ (ȌȲȯȺȺɈȲƊƊɈ ‫ ׀ׁ׉ׁ ة׉‬jƊǿȯƵȁǘȌɐɈ

ɨƊƧƊɈɐȲƵȺ‫ۊ‬ǲƊǿȯƵȁǘȌɐɈ‫خ‬ƦƵ

ɩɩɩ‫خ‬ǲƊǿȯƵȁǘȌɐɈ‫خ‬ƦƵ‫ش‬ɨƊƧƊɈɐȲƵȺ

DB106013K3

ßX §0ª² ymXhj0 IJXIÀ0‫ ب‬ ɈƵƊǿ §ƵȲȺȌȁƵƵǶȺɹƊǲƵȁ‫ة‬ (ȌȲȯȺȺɈȲƊƊɈ ‫ة׉‬ ׁ‫ ׀ׁ׉‬jƊǿȯƵȁǘȌɐɈ

DB106179K3

’t Is feest!

Ontdek meer dan 18.000 oude (familie)foto’s van Brusselaars op www.erfgoedbankbrussel.be Heb jij nog (familie)foto’s ouder dan 20 jaar? Stuur een e-mail naar erfgoedbank@vgc.be

Foto: Erfgoedbank Brussel, collectie Vincen Beeckman (1970-1979)