BRUZZ - editie 1866 (15-11-2023) by bruzz.be

W EEKBLAD # 1866, EEN UITGAVE VAN VLAAMS- BRUSS ELS E MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 1 8 - 1050, ELSENE - AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

15 NOVEMBER 2023

Te weinig magistraten, te trage afhandeling strafdossiers

‘Mikken op een divers publiek, zonder aan tokenisme te doen’

Cultuurhuizen bekennen kleur in oorlog tussen Israël en Hamas

Doorlichting Brussels parket

Heropening De Vaartkapoen

Kunst in het verzet

Wanneer het baasje en zĳn huisdier op straat leven

‘Ik voel me veilig door mĳn hond’

ADVERTENTIE

GENOEG GEZIEVERD Wil jij ook zo graag in een proper Brussel wonen? Brussel zou zo mooi kunnen zijn, maar vandaag is onze stad te vuil. Wie door onze straten loopt, ziet altijd wel ergens vuilniszakken. Er ligt overal zwerfvuil. Andere Europese grootsteden vonden daar al oplossingen voor. In Brussel blijven ze maar palaveren. Nog eens een studie. Nog eens een bevraging. Nog een discussie. De huisvuilophaling moet beter en in overleg met de buurt. Het statiegeld moet ingevoerd worden via een laagdrempelig systeem. Er moeten onder-

Ans Persoons

grondse containers geplaatst worden. Er moet een betere toegang komen tot de containerparken. Voor Vooruit.brussels is de maat vol. Genoeg gezieverd. Nu moet er gehandeld worden. Voor ons kan geen enkele wijk er vies en vuil bijliggen! Voor ons moet iedereen mee vooruit.

Els Rochette

www.vooruit.brussels • info@vooruit.brussels

15 NOVEMBER 2023

Tsjechen 24 ‘De probeerden Freddy Thielemans in te lĳven’

Big City telt het aantal spionnen in de hoofdstad

best doen kan 44 ‘Je ook aan veertig procent’

Met haar inzichten doet Ahlaam Teghadouini nu al een gooi naar de titel van ‘slimste mens ter wereld’ 05

EDITO

HET GESPREK Eric Cyuzuzo, muziekprogrammator bij de Vaartkapoen

IN BEELD Ivan Put

IN DE KIJKER Vergroeningskuur voor de kanaalzone

KORT GESPREK Tom Moylan van restless.brussels

BEELDCOLUMN Kim Duchateau

SAMENLEVING De Brusselse kunstensector hijst de vredesvlag

BIJGEDACHTE Pfas in Brussels drinkwater

BEESTIG BRUSSEL Het nieuwe Mediapark belaagt de roek

ANALYSE Vier grote uitdagingen voor justitie in Brussel

DE SLAAPKAMER van Iannis

COVERSTORY Hoe een jack russell mensen aan het praten krijgt

NICK TRACHET Pompoentaart

SELECT Voor zijn nieuwe album Supra ging Dijf Sanders inspiratie sprokkelen in weemoedig Georgië Eat & Drink Raki Smalltalk Oriana Ikomo De vĳf inzichten Ahlaam Teghadouini

Léa Drouet van Atelier 210, een van de vele Brusselse cultuurhuizen die zch uitspreken over de oorlog in Gaza: “Stil blijven in de huidige situatie is een vorm van geweld.”

| 3

MIVBSTORE.BE OP ZOEK NAAR EEN ORIGINEEL CADEAU ?

15 NOVEMBER 2023

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Weinig keuze

ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

“Onze cultuurhuizen kunnen ervoor zorgen dat niet alleen de grootste roepers gehoord worden”

Het is geleden van de jaren 1970 dat onze cultuurhuizen nog zo activistisch waren. Dat zegt socioloog Pascal Gielen in dit magazine (zie p. 16). Sinds de oorlog in Gaza uitbrak, spreken steeds meer Brusselse cultuurhuizen zich uit tegen het geweld. Anderen verkiezen dat (nog) niet te doen. Ook dat is begrijpelijk. Bij elk conflict – en zeker bij dit conflict – sneuvelt elke zin voor nuance. Je uitspreken tegen het geweld betekent volgens sommigen meteen dat je partij kiest. Op sociale media én op de straat leefde die overtuiging bij het begin van het conflict. Het lijden van het ene kamp werd er afgezet tegenover het lijden van het andere. Zeggen dat je elke vorm van geweld moet veroordelen én dat elke dode er één te veel is, is blijkbaar veel moeilijker. Onze cultuurhuizen kunnen ervoor zorgen dat niet alleen de grootste roepers gehoord worden, en alleen al daarvoor moeten we hun initiatief toejuichen. Cultuurhuizen in Frankrijk en Nederland staan blijkbaar nog niet zo ver. Dat het dansen wordt op een zeer dunne koord, is wel zeker, maar elke culturele instelling die verkondigt midden in deze stad te staan, heeft eigenlijk weinig keuze.

Un tel activisme dans nos institutions culturelles date des années septante, selon Pascal Gielen (voir p. 16 de ce magazine). Depuis le début de la guerre dans la bande de Gaza, de plus en plus d’institutions culturelles font entendre leur voix contre la violence. Pendant chaque conflit – et certainement aussi celui-ci – toute forme de nuance passe rapidement à la trappe. Pour certains, se positionner contre la violence signifie tout de suite prendre parti. Sur les réseaux sociaux et dans la rue, cette conviction existe depuis le début du conflit : la souffrance d’un des camps est opposée à celle de l’autre. Dire que toute forme de violence doit être condamnée et que chaque personne tuée en est une de trop est apparemment trop difficile. Nos institutions culturelles peuvent faire en sorte que ce ne soient pas ceux qui crient le plus fort qui soient entendus, et rien que pour cela, nous devrions applaudir leur initiative. Les institutions culturelles de France et des Pays-Bas n’en sont apparemment pas encore là. Mais ce qui est certain, c’est qu’il faudra faire preuve de délicatesse et que chaque institution culturelle qui dit faire partie intégrante de la ville n’a pas vraiment le choix.

Not since the 1970s have our cultural centres been so activist. That is what cultural sociologist Pascal Gielen says in this issue (see page 16). Since the war in Gaza broke out, more and more cultural centres in Brussels have been speaking out against the violence. Others prefer not to do so (yet). This, too, is understandable. Any sense of nuance is always the first victim in any conflict, and that is certainly true for this one. According to some, speaking out against the violence immediately means taking sides. This is a view that has been prevalent right from the start of the conflict, on social media as well as on the streets. The suffering of one side was contrasted with the suffering of the other. Saying that you must condemn any form of violence and that every death is one too many is apparently much more difficult. Our cultural centres can make sure that everyone has a voice, not just those who shout the loudest. That is something we should be grateful for. Cultural centres in France and the Netherlands have apparently not come quite that far. That this requires walking a very fine line is certain, but any cultural institution that proclaims to be at the centre of this city really has little choice.

OPLAGE 55.000 exemplaren. ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

Kristof Pitteurs hoofdredacteur

ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur) COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Anke Dirix, Andy Furniere, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Ivan Put, Saskia Vanderstichele VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

| 5

Het gesprek. Eric Cyuzuzo zet de VK muzikaal weer op de kaart

‘Ik wil het voor anderen makkelĳker maken dan het voor mĳ was’ De verbouwingen leken te duren tot sint-juttemis, maar een wonder is geschied: op 17 november zwaait het vernieuwde gemeenschapscentrum De Vaartkapoen zijn deuren open. Kersvers muziekprogrammator Eric Cyuzuzo drukt meteen zijn stempel met de feestelijke openingsavond.

“

r is nog véél werk,” lacht Eric Cyuzuzo, terwijl we een blik werpen op de nieuwe publieke tuin van De Vaartkapoen. We spreken elkaar precies twee weken voor hij als nieuwbakken muziekprogrammator de deuren van het vernieuwde gemeenschapscentrum mag openzwaaien. Die koer, met centraal de glimmende palmboom van beeldend kunstenaar Mehdi-Georges Lahlou, zal dankzij de verbinding die ze maakt met de omliggende straten een sleutelrol spelen om van het gemeenschapscentrum een creatieve hub te maken. Maar nu gonzen er vooral zaag- en boormachines door de lucht, werklui zijn er nog druk in de weer om alles tijdig klaar te krijgen voor 17 november. Dan blaast de VK zichzelf nieuw leven in met RE:START, een feestelijk muziekprogramma dat je

doorheen het hele gemeenschapscentrum zal loodsen. “Black Koyo & Expediçao Urbana trappen hier de boel op gang,” glundert Cyuzuzo, “percussionisten uit Marokko, Brazilië en Haïti, onversterkt, maar met heel veel energie.” Daarna is het de beurt aan onder meer de Molenbeekse DJ Gucc Imane en de Antwerpse afrosoulzangeres Mimi Waterfall om de vernieuwde concertzaal in te wijden. Die zit nog op dezelfde plek als voorheen, maar de duffe parochiezaallook van vroeger is vervangen door strak beton en warm hout. Alleen lijkt de ruimte wat kleiner. “Dat is ook zo,” knikt Cyuzuzo, “we hebben veel geïnvesteerd in isolatie om te voldoen aan de huidige geluidsnormen voor concertzalen in de stad, waardoor we een stukje ruimte verloren zijn. De zaal is nu een box in een box. Officieel hebben we plek voor 480

mensen, een ideale tussenmaat in het Brusselse muzieklandschap. Maar het mag ook wat minder zijn, we willen niet dat mensen hier als sardijnen tegen elkaar plakken.” Die mensen zullen zeker hun weg terugvinden, klopt Cuyzuzo zich op de borst Tijdens de verbouwingswerken, die vier jaar duurden, twee jaar langer dan gepland, trok de VK naar de Manchesterstraat, waar het een rauwe site deelde met kunstencentrum Recyclart. De concertwerking draaide op een lager pitje, en werd tijdens de pandemie nog verder teruggeschroefd. “Dat we een ruimte moesten delen, mag je niet onderschatten,” zegt Cyuzuzo. “Nu hebben we opnieuw onze eigen stek, dat is een groot verschil. Bij de onthulling van het kunstwerk van Mehdi-Georges zagen we de mensen uit de buurt alvast opnieuw toestromen. We hebben er vertrouwen in.”

▼

door Tom Zonderman foto’s Saskia Vanderstichele

31 SEPTEMBER 2022

| 7

BIO • Eric Niyibizi Cyuzuzo werd in 1992 geboren in Rwanda, groeide op in Kenia en belandde op zijn zevende in België • In Namen en Leuven studeerde hij handelsingenieur en toegepaste economie • Na een avontuur in de mode werkte hij voor de Beursschouwburg en het Kunstenfestivaldes arts • Met het collectief Som•m•e of Us biedt hij ruimte aan zwarte curatoren • Hij is een van de drijvende krachten achter Black History Month Belgium

▼

Het gesprek. Eric Cyuzuzo zet de VK muzikaal weer op de kaart

Je voorganger Rrita Jashari benadrukte drie m’en: die van muziek, maatschappĳ en Molenbeek. Ga jĳ op dat pad verder? ERIC CYUZUZO: Ja. We zijn een concertzaal, maar ook een gemeenschapscentrum. Die twee zien we niet los van elkaar, we slaan voortdurend bruggen. Mijn collega’s hebben goeie contacten met de gemeenschappen in deze wijk. We hebben echt voeling met wat er hier leeft. We zullen dus zoveel mogelijk een divers publiek aantrekken. Maar dat mag organisch gebeuren, we moeten af van het romantische beeld dat elke gemeenschap elke keer vertegenwoordigd moet zijn.

geen zin om allemaal een dubavond te organiseren en dan te kijken wie dat het beste doet. Ik zie het Brusselse concertlandschap als een grote muzikale ecologie, iedereen biedt verschillende publieken andere smaken aan, maar we maken allemaal deel uit van één netwerk. We hadden bijvoorbeeld geen plek voor onze Secrètes Sessions dit jaar, want onze zaal was nog niet klaar. Dus heb ik Arne Huysmans van Volta gebeld, en hij heeft meteen ruimte ter beschikking gesteld. Ik ben niet naïef, ik weet ook wel dat de concertwereld hard is. Net als in de hele maatschappij werken er mechanismen als

“Het wordt tĳd dat mensen van kleur ook binnen gesubsidieerde instellingen een plaats krĳgen”

Anders wordt het puur tokenism: we zetten een concert op poten en we moeten ervoor zorgen dat er genoeg vrouwen, queer personen, mensen van kleur enzovoort in de zaal zitten. Zo werkt het niet. Als we een Noord-Afrikaanse artiest programmeren en het publiek bestaat voor 90 procent uit Noord-Afrikanen, dan is dat prima. De VK kreeg vroeger ook grote namen uit de indierock en hiphop over de vloer, van Cypress Hill over Queens of the Stone Age tot Tyler, the Creator en Childish Gambino. Zal die tĳd ooit terugkomen? CYUZUZO: In het Kunstendecreet is bepaald waar we op focussen. Onder meer artiesten die populair zijn in de Marokkaanse gemeenschap, vrouwen uit de Afrikaanse diaspora, global sounds, reggae, dancehall, hiphop, dub en ska. Ik heb niet aan dat decreet meegeschreven, maar dat wil niet zeggen dat ik mijn eigen accenten niet zal kunnen leggen. Afrohouse en bailefunk zijn hot op dit moment, daar wil ik bijvoorbeeld al zeker op inzetten. Maar mijn smaak is heel breed. Het is vooral belangrijk dat we een programma bieden dat complementair is met de andere zalen in Brussel. We moeten elkaar niet beconcurreren. Het heeft

racisme, seksisme en misogynie, en moet je opboksen tegen de wetten van het kapitalisme. Maar ik ben klaar om te leren.

Duizendpoot “Ik heb lang gestudeerd,” lacht Cyuzuzo, gepeild naar zijn achtergrond. “Master na master na master. Eerst handelsingenieur, en dan toegepaste economische wetenschappen, in Namen en in Leuven, en ten slotte in Lissabon. Daarna heb ik me gespecialiseerd in modemanagement.” Hij maakte opgang in de fashion business, maar in 2019 zegde hij zijn job als wholesale manager van een

kledingmerk in Barcelona op. “Er waren veel dingen in de mode-industrie waarin ik me niet kon vinden, de fascinatie voor het perfecte lichaam, het gebrek aan inclusie, de luxe die synoniem is voor uitsluiting.” Het vrijwilligerswerk in de culturele sector dat hij was beginnen te doen in onder meer het artivistische cultuurhuis Le Space (het huidige Headquarters of The Mouvement) vond hij veel interessanter. Hij werd publiekswerker bij de Beursschouwburg en programmator van Context & Discourse en Music & Nightlife bij Kunstenfestivaldesarts. Daarnaast richtte hij Som•m•e of Us op, een pluridisciplinair collectief van zwarte curatoren, en schaarde zich achter Black History Month Belgium, waarmee hij onder meer concerten organiseerde in de AB. Als spreker, host, moderator en schrijver ging hij aan de slag voor onder meer Trix, Decoratelier, het Fifty Lab-festival en Rekto:Verso. Je vraagt je af hoe hij tussen al zijn bezigheden door nog de tijd vond om verliefd te worden op muziek. “Van zodra ik achttien werd en een studentenjob kon doen, ging ik zoveel mogelijk naar concerten. In een Excel-lijst noteerde ik keurig wat ik spendeerde – héél véél. (Lacht) Een van mijn eerste shows was die van Mark Ronson in de AB, hij had toen Boy George mee. Ik ging uiteráárd ook naar de VK, onder meer voor Cashmere Cat en J Hus.” Als persoon van kleur in de rol van muziekprogammator ben je in Brussel helaas een, euh, witte raaf. Hoe komt dat? CYUZUZO: De opportuniteiten die je krijgt om je te professionaliseren zijn schaars. Mensen die in de culturele sector werken, zijn er vaak van kindsbeen af mee opgegroeid. Ze kennen de wereld, hebben veel contacten. Het is hard werken om vanuit het niets een naam te maken. Socio-economische omstandigheden zijn ook vaak een

“Als we een Noord-Afrikaanse artiest programmeren en het publiek bestaat voor 90 procent uit Noord-Afrikanen, dan is dat prima”

15 NOVEMBER 2023

Decoratelier. Allemaal jonge mensen van kleur, wat dan weer eenzijdig is. We moeten net zo goed plaatsmaken voor oudere mensen van kleur, queer en non-binaire personen enzovoort. Binnen de diversiteit moet er ook diversiteit zijn, in alle posities van een organisatie. Daarom blijf ik ook dingen organiseren met Som•m•e of Us, waarmee we nieuwe zwarte socioculturele ruimtes creëren binnen en buiten instellingen. En zet ik zelf dingen op poten zoals het Africa Is/In the Future-festival, met gesprekken, workshops, voorstellingen, screenings, performances en party’s in onder meer La Bellone, de Hallen van Schaarbeek en bij Decoratelier.

Eric Cyuzuzo in de vernieuwde VK: “Het heeft geen zin om allemaal een dubavond te organiseren en dan te kijken wie dat het beste doet.”

belemmering. Je moet vaak als vrijwilliger beginnen, maar dat moet je je financieel kunnen veroorloven. Je moet ook durven zeggen: ik wil niet alleen kijken maar ook organiseren. Ik heb diploma’s genoeg, ik weet dat ik serieus zal worden genomen. Een wetenschappelijke studie van onder meer de UCL, ULiège en de VUB uit 2017 heeft aangetoond hoe mensen uit vroegere kolonies ondanks al hun diploma’s geen corresponderende jobs vinden. Wij organiseren veel in de marge, maar het wordt tijd dat we ook binnen gesubsidieerde instellingen een plek krijgen. Dat belastinggeld moet voor alle burgers in België beschikbaar zijn. We zijn er nog niet, maar er zijn gelukkig uitzonderingen op de regel. Zoals Maïsha Amany van de AB of Marie Umuhoza bij

Er lĳken meerdere Eric Cyuzuzo’s te bestaan. Waar vind je de energie? CYUZUZO: Ik hou meer van het woord synergie. Alles wat ik doe, haakt op elkaar in. Ik heb intussen heel veel contacten opgebouwd, ik ken heel veel mensen. Dat scheelt. Het is jammer om als programmator of curator enkel binnen je eigen instelling te blijven. Je moet net je horizonten uitbreiden. Aan de andere kant is het ook wrang dat je als persoon van kleur zoveel moet doen en je zo hard moet bewijzen om in het oog te springen. Ik zal erop moeten toezien dat ik niet alleen maar werk, werk, werk. Ik heb vorig jaar zes weken aan de kant gestaan, ik was helemaal op. Ik wil niet dat dat nog een keer gebeurt. Dus wil ik ook opportuniteiten creëren voor anderen, en het makkelijker maken voor hen dan het voor mij was. De Vaartkapoen heropent met RE:START op 17/11 (17.00), alle info op www.vaartkapoen.be

LA MUSIQUE RÉSONNE À NOUVEAU AU VK

SOUNDS OF MUSIC ARE ONCE AGAIN COMING FROM THE VK

Les travaux semblent avoir duré une éternité, mais le 17 novembre, le Vaartkapoen revient à la vie avec RE:START. Eric Cyuzuzo est le nouveau programmateur du centre communautaire rénové de Molenbeek et sera donc responsable de la programmation musicale de la fête d’ouverture. « Nous sommes une salle de concert, mais aussi un centre communautaire. Nous ne faisons pas la différence entre les deux, nous voulons sans cesse construire des ponts avec les communautés autour de nous. Mais cela peut se faire naturellement, chaque communauté ne doit pas être forcément représentée à chaque événement. »

It felt like the renovations were taking forever, but on 17 November, De Vaartkapoen is finally opening its doors again with RE:START. Responsible for the musical interpretation of that opening celebration is Eric Cyuzuzo, the brand-new music programmer of the renovated community centre in Molenbeek. “We are a concert hall, but a community centre too. We don’t see the two as separate; we will constantly be building bridges to the communities around us. But that may happen organically, not every community has to be represented at every event.”

| 9

In beeld. Ivan Put

15 NOVEMBER 2023

Plezier met puzzelstukjes De ene begint met het leggen van het kader, om vervolgens de gaten systematisch op te vullen. Een ander kijkt eerst uitgebreid naar de prent en zoekt dan stukjes met een overeenkomstig markant detail, en werkt naar de randen toe. Afgelopen zondag vond in Neder-OverHeembeek een puzzelkampioenschap plaats, georganiseerd door de Gezinsbond. Een achttal ploegen schreef zich in. Team 4 (met Lisa, Karen, Sarah en Raphael) won met een scherpe tijd van 53 minuten. Hun geheime tactiek? De puzzelstukken voor aanvang thematisch sorteren, naar letters, kleur of gezichten. Volgend jaar schrijft het team zich in voor de ‘24 Heures de Belgique de Puzzle’. MG

In de kijker.

Kanaalzone krĳgt vergroeningskuur De kanaalzone heeft te weinig groen en is daardoor extra gevoelig voor hittegolven. Het Gewest versnelt daarom de vergroening van die as. Tussen vorig jaar en 2026 komen er 14.000 bomen en struiken bij. Er wordt ook flink onthard. door Kris Hendrickx

We worden de voorbije jaren steeds vaker geconfronteerd met extreem weer. Intensere hittegolven in de zomer en meer extreme regenval: het is een trend die de volgende jaren alleen maar aan kracht zal winnen. Vooral de hitte blijkt daarbij een groeiend probleem in de stad: op zomernachten kan het er tot 10 °C warmer zijn dan in het ommeland, een situatie die tot gezondheidsproblemen en hittedoden leidt. Een blik op de Brusselse hittekaart leert dat die situatie het nijpendst is in de brede kanaalzone, die erg dichtbebouwd is en ook weinig groen telt. Het Brussels Gewest schakelt daarom een versnelling hoger in de vergroening van de ruime kanaalzone. Tussen 2022 en 2026 komen er in dat gebied 14.000 bomen en struiken bij, blijkt uit cijfers die BRUZZ kon inkijken. In de kanaalzone wordt er ook voor 30.000 vierkante meter onthard, goed voor drie hectare of ruim vier voetbalvelden.

Het gaat om projecten van Brussel Mobiliteit, Leefmilieu Brussel en de Haven, instanties die onder de bevoegdheid vallen van Elke Van den Brandt (Groen) en Alain Maron (Ecolo). Andere plannen, die de kanaalzone wel zullen vergroenen, maar waar het federale investeringsfonds Beliris aan zet is, zitten nog niet in de cijfers. Het gaat dan onder meer over het openleggen van de Zenne in het Maximiliaanpark (Max aan de Zenne), waarvoor de werken in 2025 moeten beginnen. Ook de verdere ontwikkeling van de Biestebroekwijk aan het kanaal in Anderlecht is nog niet becijferd. De grootste onthardingsinspanningen gebeuren vooral buiten het al volgebouwde centrum. Zo wordt er langs de Vuurkruisenlaan, ten noorden van het koninklijk domein, 15.000 vierkante meter wegdek weggehaald. De werken zullen er plaatsvinden in de herfst van 2025. Langs de Vilvoordsesteenweg – de kanaaloever ten noorden van het koninklijk

domein – gaat 2.600 vierkante meter wegdek op de schop en komen er liefst 8.500 bomen en struiken bij. En aan de Vilvoordselaan, aan de oostzijde van het kanaal, worden nog eens 5.000 bomen geplant op de vandaag kale middenberm.

Regenwater bufferen Dichter bij het centrum is er met het Becopark, tussen Sainctelette en het Redersplein, nog eens een project met 10.000 vierkante meter ontharding. Het park is sinds deze zomer al deels open. Verder gaat het in de centrumzone vaak om kleinere projecten. Aan de Negende Linielaan, langs de kleine Ring zal bijvoorbeeld nog 800 vierkante meter onthard en vergroend worden vanaf deze winter. Aan de Ninoofsepoort zal in dezelfde periode nog eens 1.300 vierkante meter wegdek verdwijnen voor volle grond. En het kleine

Waarom in het nieuws? In de kanaalzone zullen er tegen 2026 14.000 bomen zijn bijgekomen, en wordt er 30.000 vierkante meter onthard.

Over welk dossier gaat het? Het Gewest zoekt naar manieren om de gevolgen van de klimaatverandering te beperken, onder meer door ontharding en vergroening.

15 NOVEMBER 2023

Kort gesprek. Tom Moylan van restless.brussels

Zennepark dat zal aansluiten op het park van de Ninoofsepoort is nog eens goed voor ruim 3.000 vierkante meter ontharding. In het zuiden vallen dan weer de Klein Eilandbrug (of Pierre Marchantbrug) op, met 3.200 vierkante meter ontharding tegen 2026. Aan de brug van Kuregem en de Bergensesteenweg komen er dan weer 109 bomen bij. De inspanningen van het Gewest beperken zich niet tot ontharding en extra groen. De zones in kwestie worden ook ecologisch beheerd en het regenwater wordt er ook zoveel mogelijk uit de riolering gehouden. Elke Van den Brandt wijst erop dat het vergroeningsplan nog maar het begin is van een noodzakelijke inhaalbeweging. “Bomen spelen een cruciale rol in de stad: ze zuiveren de lucht, produceren zuurstof, nemen CO2 op en in de zomer geeft één enkele boom evenveel verkoeling als vijf airco’s. Meer groen draagt ook bij tot een betere levenskwaliteit: met een paar bomen, planten of grasperkjes waarin je kan spelen of gaan zitten, kan een buurt onmiddellijk tot rust komen en dat verbetert de levenskwaliteit er voor alle generaties.”

Waterdoorlatende parkeerplaatsen Dat het Gewest drie hectare openbare ruimte onthardt in de kanaalzone, juicht Simon De Muynck, coördinator van het Centre d’écologie urbaine, toe. “Het is er nodig en het is ook niet niets. Tegelijk zijn het maar drie hectare op een grondgebied dat natuurlijk wel 16.000 hectare groot is. Het mag daar dus niet bij blijven. Als we parkeerplaatsen bijvoorbeeld massaal waterdoorlatend zouden maken, kan je een nog veel grotere sprong maken qua ontharding en regenwaterbeheer.” Tegelijk vindt De Muynck dat Brussel nog te weinig het bredere plaatje bekijkt. “Je moet je ook afvragen hoeveel ruimte er in de volgende jaren net toegebouwd zal worden, waardoor die ontharding van de openbare ruimte weer wordt tenietgedaan. De voorbije decennia hebben we het gewest in een erg hoog tempo verhard. Op andere plekken gaat het nu steeds vaker over een maximale verhardingsgraad van de bodem. Dat is onder meer in Wallonië zo, na de zware overstromingen. Dat is een discussie die ik in Brussel amper hoor, maar die wel noodzakelijk is.”

‘Een expat moet zich aanpassen aan de stad, niet omgekeerd’ Tom Moylan, een Ier die in Brussel woont, richtte restless.brussels op, met als doel internationals dichter bĳ de stad te brengen via gesprekken met lokale activisten en politici. Deze week komt Sven Gatz spreken over meertaligheid in Brussel. “Engels als derde officiële taal? Geen fan van.” In het kort: wat is restless.brussels? De organisatie wil expats, maar ook andere internationale profielen helpen om een betekenisvolle relatie met de stad aan te gaan. Te makkelijk kan iemand in zijn bubbel blijven, zonder op te merken wat in de rest van Brussel gebeurt. Velen willen nochtans uitbreken, maar weten niet hoe en waar. Wanneer kwam u naar Brussel? In 2014. De eerste zes jaar bleef ik cirkelen rond de Europese instellingen. Toen ik verhuisde naar Schaarbeek en een kind kreeg, wilde ik meer weten over onderwerpen als mobiliteit en lokaal activisme, maar ik kon nergens terecht. Mijn organisatie wil daarom helpen om bruggen te bouwen en barrières te slopen die hinderen in een volwaardige participatie. Barrières zoals? Een gebrek aan algemene kennis. Daarom nodigen we verschillende sprekers uit, die meer inzicht kunnen bieden in hoe een administratie werkt, of hoe de gemeenteraadsverkiezingen lopen. Ongeveer 17 procent van de internationale inwoners gaat stemmen bĳ de lokale verkiezingen. Waarom ligt dat aantal in Brussel zo laag? Meerdere redenen. Sommige expats denken te zullen ontslagen worden als ze zich registreren en gaan stemmen. Dat klopt natuurlijk niet. Politici staan dan weer voor praktische problemen. Het is moeilijk om de groep te bereiken

“Een expat kan te makkelĳk in zĳn bubbel blĳven, zonder te zien wat er in Brussel gebeurt” en contacten te leggen. Bovendien gaat het om een diverse samenstelling qua politieke voorkeuren. Toch denk ik dat wie als eerste een zet durft te doen, kan genieten van een soort first-mover advantage. Zeker omdat die groep net heel politiek georiënteerd in het leven staat. Donderdag komt minister Sven Gatz vertellen over meertaligheid in Brussel. Engels als derde officiële taal in de administratie, één van zĳn standpunten, onderschrĳft u dat? Ik vind dat een moeilijke kwestie, eerlijk gezegd. Aan de ene kant denk ik: doen. Het helpt mensen in het begin, zeker wie geen Frans of Nederlands spreekt. Het kan ook als argument meespelen om internationale bedrijven aan te trekken. Aan de andere kant denk ik dan weer: de mensen die naar Brussel komen, moeten zich aan de stad aanpassen, en niet omgekeerd. Daarom komt de minister spreken: om eerst zijn visie te horen, en dan pas een mening te vormen. MG

Balieverkoop en kansentarief voor Spaghettislag Brussel Helpt Dakloosheid de wereld de wereld uit helpen door spaghetti te eten? Dat kan nu ook zonder je in te schrĳven op de website van Brussel Helpt. Op zaterdag 25 november organiseert BRUZZ de vĳfde editie van De Grootste Spaghettislag ter Wereld. Voor het eerst kan je spaghetti ook reserveren en betalen aan de balie van Muntpunt, de deelnemende Brusselse Gemeenschapscentra en het Brussels Ouderenplatform (BoP). Vlaams minister van Brussel en Armoedebestrĳding Benjamin Dalle (CD&V) juicht dat toe: “De digitale evolutie zet zich ook in Brussel in een sneltreinvaart voort, maar nog lang niet alle Brusselaars zĳn mee. Daarom is het goed dat Brussel Helpt kiest voor een laagdrempelige en toegankelĳke aanpak. Ook wie niet op de digitale trein zit, moet op eenvoudige wĳze

een spaghetti kunnen reserveren én het goede doel steunen.” 2 EURO IPV 10 De balieverkoop kwam er ook mede dankzĳ Paspartoe. Voor Brusselaars met een Paspartoe tegen kansentarief kost een portie spaghetti aan de balie 2 euro in plaats van 10 euro. Ans Persoons, Brussels staatssecretaris en VGC-collegelid bevoegd voor Cultuur en Gemeenschapscentra, vindt dat belangrĳk: “De Grootste Spaghettislag is ook een bĳzonder verbindend en gezellig evenement waaraan elke Brusselaar moet kunnen deelnemen. De Grootste Spaghettislag ter Wereld is vanaf nu ook de meest solidaire!” De opbrengst van Brussel Helpt gaat dit jaar integraal naar de vzw Straatverplegers.

RAYMOND SOLO Raymond van het Groenewoud komt naar Brussel voor een uniek concert in het prachtige Vaudevilletheater! Zaterdag 9 december 2023 - 20u Vaudevilletheater, Koninginnegalerij 11, Brussel Tickets: 20 euro Meer info & tickets aankopen via raymond.willemsfondsbrussel.be

15 NOVEMBER 2023

Beeldcolumn. Kim gaat aan de haal met de actualiteit

| 15

Cultuur. De Brusselse kunstensector hijst de vredesvlag

Een banner op de gevel van de Ancienne Belgique citeert Massive Attack. Het is een van vele manieren waarop Brusselse cultuurhuizen zich uitspreken over de oorlog in Gaza.

15 NOVEMBER 2023

‘Als cultuurhuis kunnen we niet wegkijken’ Statements op Instagram, banners aan de gevel en een aangepaste programmatie: cultuurhuizen voelen de verwachting om zich uit te spreken over de oorlog in Gaza. De een kiest daarbij resoluut kamp, de ander blijft bewust stil. Maar het momentum is een feit. “Het is geleden van de jaren 1970 dat het activisme zo fel speelde in de kunsten.” door Eva Christiaens & Sophie Soukias foto’s Saskia Vanderstichele

“

e stand in solidarity with the Palestinian people,” las een Instagram-post van de Beursschouwburg op 20 oktober. Twee dagen voor de eerste grote steunbetoging voor Gaza aan het Schumanplein riepen ze hun volgers op om zich daarbij aan te sluiten. “Wij hadden het gevoel dat de Palestijnen op dat moment nog volledig in de steek werden gelaten op het internationale toneel. Het geweld in de Gazastrook is van zo’n afschuwelijke omvang dat we dat het moment vonden om iets te doen,” vertelt Beursschouwburgdirecteur Melat Gebeyaw Nigussie. “Als culturele instelling wilden we tonen dat wij niet de spreekbuis zijn van onze regering. We willen zeggen: ‘Niet in onze naam’,” zegt ook Léa Drouet van Atelier 210 in Etterbeek. Dat huis deelde diezelfde dag een post met de uitdrukkelijke hashtag #FreePalestine. “Wat niet betekent dat we het geweld van anderen (Hamas, red.) negeren,” benadrukt Drouet. Haar eigen joodse grootmoeder

ontsnapte aan de Holocaust, een gebeurtenis die ze zelf al een plaats gaf in haar kunst. De twee huizen zijn niet de enige in Brussel die zich snel uitspraken over Gaza of de vraag naar vrede. Het Kaaitheater en de KVS kwamen op diezelfde 20 oktober met een statement over menselijkheid, Bozar volgde vier dagen later met een meer algemene vraag om het humanitaire recht te respecteren. En aan de gevel van de Ancienne Belgique hangt sinds ruim twee weken een grote banner met een tekst van de Britse band Massive Attack. “There is only one side. Common humanity,” staat daarop te lezen, gedeelde menselijkheid als enige uitweg. De AB vroeg toen meteen een staakt-het vuren. De culturele spelers brengen hun vredesboodschap de laatste weken steeds luider. De steunbetoging op 22 oktober, waar ze mee toe opriepen, trok volgens de politie 12.000 mensen. De terreuraanval van Hamas op Israëlische kibboetsen was toen twee weken oud, en Israël beloofde een

| 17

Cultuur. De Brusselse kunstensector hijst de vredesvlag

“Wij beseffen dat door onze banner geen dode minder zal vallen,” zegt Tom Bonte van de Ancienne Belgique. “Maar ik hoop wel dat we deel kunnen zijn van een beweging die druk zet op onze overheden. Zodat die op hun beurt weer druk kunnen zetten op de twee partijen: Hamas en Israël.”

tegenoffensief op de Gazastrook. Dat offensief begon niet veel later en kostte intussen al meer dan 11.000 Palestijnen het leven. Wat het protest weer doet groeien: vorig weekend stapten zeker 21.000 betogers door Brussel. En tussen die twee marsen was er dagelijks een wake op het Beursplein. “Die hoor ik elke avond vanuit mijn raam. Dan kan je niet meer doen alsof je doof bent,” vindt AB-directeur Tom Bonte. “We hebben ons niet meteen uitgesproken, maar wel van zodra duidelijk werd dat de mensenrechten in Gaza fors met de voeten worden getreden. De gekozen tekst is weloverwogen.” Drouet noemt stil blijven in de huidige situatie zelfs een vorm van geweld. “Sommige kunstencentra vragen of ze niet in de eerste plaats bezig moeten zijn met kunst,” ziet Gebeyaw Nigussie. “Ja, maar kunst bestaat nooit in het ijle. We worden voortdurend beïnvloed door onze omgeving. In die omgeving willen wij zelf onze stem laten klinken.” Toch blijven andere huizen – zoals Flagey, Wiels, de Botanique en De Munt – voorlopig liever stil. Soms omdat ze aan de eigen, neutrale statuten gebonden zijn, zeggen ze, en soms omdat ze vinden dat een vredesboodschap voor zich spreekt. Het Joods Museum betuigde snel na de aanval van Hamas wel zijn solidariteit met de slachtoffers, maar plant geen nieuw statement op

sociale media. “We voelen dat je op dit moment bijna een kamp moet kiezen, maar wij huiveren wanneer anderen vergeten om de aanval van Hamas uitdrukkelijk te veroordelen. We focussen liever op ons educatieve programma,” zegt directeur Barbara Cuglietta. “Het is zodanig complex en gevoelig,” horen we dan weer bij Cinema Palace. “We zijn bang om onhandig te zijn, en dus zeggen we liever niets.” De AB krijgt op sociale media al te maken met stevige commentaar. “Het is nog te moeilijk om te communiceren,” vinden ze ook bij de Botanique. “Wie dat te snel doet, riskeert later beschuldigd te worden van opportunisme. Wij focussen ons liever op een hulpactie voor de slachtoffers, maar pas achteraf.”

Kunst in het verzet De mate waarin cultuurhuizen zich uitdrukken, verschilt dus, maar hun uitgesproken rol is wel opvallend. Atelier 210 sprak al snel over een risico op etnische zuivering en genocide in Gaza, twee weken voor de Europese Commissie daarvoor waarschuwde. “En ik gebruik het woord ‘genocide’ niet lichtzinnig,” zegt Drouet, gezien haar eigen familiegeschiedenis. Bij de KVS riepen de acteurs van gezelschap Ras El Hanout vorige week “Free Palestine” tijdens hun voorstelling. Het toneelhuis deelde er zelf twee

Léa Drouet van Atelier 210: “Het feit dat zoveel mensen naar de cultuursector kijken om zich uit te spreken, toont dat ze geloven dat we een impact hebben.”

video’s van op Instagram. “Omdat we hun een stem willen geven,” zegt artistiek directeur Michael De Cock. “Dat doen we uit solidariteit met onze artiesten en ons publiek. We zullen het conflict zo niet oplossen, maar theater moet vandaag meer dan ooit helen en verbinden.” Verbinden en vermenselijken, dat is volgens De Cock de rol van kunstencentra in grote conflicten als dat tussen Israël en Palestina. “Dat is helemaal geen neutrale positie,” vindt hij. “Wij willen net actief de dialoog stimuleren.” Dat soort activisme lijkt feller aanwezig de voorbije jaren. “Ik heb het altijd gekend, maar het verschil is dat we nu in complexe, verwarrende tijden leven,” zegt De Cock, die verwijst naar oorlogen en klimaatverandering. “Mensen kunnen via sociale media ook veel sneller dan vroeger met hun cultuurhuis spreken,” zegt Bonte. Zo begonnen snel na de aanval van Hamas al actiegroepen op willekeurige concertfoto’s van de AB te reageren met de vraag naar een statement, vertelt hij. “Dat heeft ons

De waterpartij voor de Beursschouwburg werd een avond rood gekleurd, uit solidariteit met de inwoners van Gaza. Directeur Melat Gebeyaw Nigussie: “Dat drukt je natuurlijk met de neus op de feiten.”

standpunt niet bepaald, maar het speelt wel mee. In zekere zin doen commerciële bedrijven hetzelfde. Je merkidentiteit wordt bepaald door je waardepositionering.” Het is een druk van buitenaf die ook de Beursschouwburg erkent. “We zagen dat zes jaar geleden met MeToo en in 2020 met Black Lives Matter: bepaalde sociale bewegingen kijken nu sneller naar kunstinstellingen om zich mee uit te spreken. Ze vragen: laat jullie horen. In die thema’s zijn ook parallellen te trekken. Onderdrukking kent veel vormen,” zegt Melat Gebeyaw Nigussie. Zelf zag ze, net als Bonte, de dagelijkse protesten aan de Beurs, vlak bij haar werkplek. De waterpartij voor de Beursschouwburg werd zelfs een avond rood gekleurd, uit solidariteit met de inwoners van Gaza. “Dat drukt je natuurlijk met de neus op de feiten. We zien wat er gebeurt in de stad en kunnen niet wegkijken.” “We moeten wellicht al terug naar de jaren 1970 om nog zulke felle uitingen van maatschappelijk verzet in de kunsten te zien,” zegt Pascal Gielen, cultuursocioloog aan de Universiteit Antwerpen. “Toen waren heel wat theatermakers en schrijvers betrokken bij de vredesbewegingen, bijvoorbeeld tegen de Vietnamoorlog. Later is dat wat gaan liggen, in de jaren 1990 waren veel cultuurhuizen zelfs afkerig van politieke inmenging. De laatste tien jaar zien

we dat activisme opnieuw groeien, ook door meer diverse directies. De cultuurwereld is warm gemaakt voor wat we nu zien. Ze kan haar mond niet meer houden in een conflict als dat in Gaza. En ze wíl dat ook niet meer.”

Programmatie Dat doen ze niet alleen met publieke statements. “Ik spreek me persoonlijk absoluut uit vóór een staakt-het vuren, maar ik vind dat elk van mijn medewerkers een eigen mening mag hebben,” zegt directeur Pierre Thys van Théâtre National, dat geen gezamenlijk statement bracht. “Wij nemen wel een duidelijke stelling in via onze programmatie. We hebben het theaterstuk Les monologues de Gaza (op 13 oktober, met getuigenissen van 33 jongeren uit de Gazastrook over eerder Israëlisch geweld, red.) bewust behouden.” Binnenkort krijgen

KVS-directeur Michael De Cock: “Wij willen actief de dialoog stimuleren.”

bezoekers er voor de start van toneelstukken ook teksten van Palestijnse en Israëlische auteurs te horen. Ook de Beursschouwburg liet een geplande thema-avond rond Palestina bewust doorgaan. En ze kregen nieuwe vragen van artiesten die rond de Palestijnse kwestie willen werken. “Die bekijken we nu,” zegt Gebeyaw Nigussie. Cinema Nova programmeerde onlangs een gratis vertoning van de film Gaza Surf Club, dankzij een samenwerking met een afgeblazen Palestijns filmfestival. “De film toont jongeren uit Gaza als gewone mensen met dromen, en niet als nummer in het dodental. Cinema kan een rol spelen om je met hen te identificeren,” zegt Gwen Brees van Nova. De bioscoop bekijkt nog welke andere aan Palestina gelinkte films ze kunnen vertonen. En de KVS geeft het nieuwe collectief Artists for Palestine deze week een tweedaagse residentie. Het

“Theater moet vandaag meer dan ooit helen en verbinden” Michael De Cock Directeur KVS

Cultuur. De Brusselse kunstensector hijst de vredesvlag

toneelhuis wil ook Palestijnse gedichten publiceren op posters in de stad. “Dat mag allemaal niet enkel dienen om te scoren,” zegt socioloog Pascal Gielen. “Rond dekolonisering zie je ook in de hele wereld expo’s verschijnen, het lijkt bijna een mode. Alleen vind ik dat het debat dan ook politiek gevoerd moet worden. Kan je dat in eigen huis organiseren? En komt hierover ook discussie met de joodse gemeenschap? Ik hoop dat dat nog kan groeien.”

media negeren de historische context van dit conflict volledig,” vindt ook Mohamed Ikoubaân van het Brusselse kunstencentrum Moussem. Dat verzorgt de productie en curatie van artiesten in België, onder wie ook Palestijnse. “Hier speelt geen eenduidige strijd tussen moslims en joden of tussen het Westen en het Midden-Oosten. De pro-Palestijnse betogingen in Marokko zijn bijvoorbeeld georganiseerd door een Marokkaanse jood, en veel Arabische

“Kunst bestaat nooit in het ĳle. We worden beïnvloed door onze omgeving. In die omgeving willen wĳ onze stem laten klinken” Melat Gebeyaw Nigussie Directeur Beursschouwburg

Ook het Joods Museum wil zijn programmatie herbekijken. “De laatste maand hebben we weinig bezoekers gehad. We veronderstellen dat er angst en wantrouwen meespeelt,” zegt Barbara Cuglietta. Het museum kreeg al extra beveiliging deze maand, na eerdere terreur in 2014. “Wij richten ons vooral op scholen en verenigingen. Uiteraard stellen veel moslimjongeren daar al langer vragen over het conflict. We bereiden ons nu voor met professionele bemiddelaars om nieuwe vragen over deze brutale fase, met echte ontmenselijking, verder te kunnen kaderen.”

landen hebben banden met Israël. Cultuur kan die verhalen in evenwicht brengen.” Moussem bracht geen eigen statement rond de oorlog op sociale media. “Eerlijk gezegd hebben wij daar zelfs niet aan gedacht. Het leek ons evident,” zegt Ikoubaân. Moussem werkt al jarenlang met Palestijnse kunstenaars. “Onze eerste reflex was om die artiesten persoonlijk te contacteren. We bekijken nu hoe we hun een platform kunnen blijven geven.” Een stad als Brussel biedt daar volgens hem heel wat ruimte voor. “In Duitsland

worden sommige Palestijnse artiesten gecensureerd en pro-Palestijnse betogingen verboden,” weet Ikoubaân. Een prijsuitreiking voor de schrijfster Adania Shibli in Frankfurt mocht bijvoorbeeld onlangs niet doorgaan. Zij komt binnenkort wel naar Bozar. “Misschien moet de Duitse regering in collectieve therapie? Ik ben blij dat ik Belg ben. Die vrijheid om te spreken en betogen moeten we gebruiken,” vindt Ikoubaân. Pierre Thys van Théâtre National ziet ook een verschil met Frankrijk, waar de politiek zich nog meer inmengt met cultuur. “Bij ons zie je een vrijere gemeenschap van Brusselse, maar ook Vlaamse en Waalse kunstenaars,” zegt Thys, die tien jaar voor het Franse Ballet National in Marseille werkte. Opvallend, in Nederland zijn deze maand zelfs grote musea beklad met rode verf. Het bleek te gaan om een protest van actiegroep Workers for Palestine, die de stilte van de musea beu was. Ook enkele grote huizen in ons land vinden het niet hun taak om “moraliserend” te werken. En maakt wie het toch doet veel verschil buiten het kunstencircuit? “Wij beseffen dat door onze banner jammer genoeg geen dode minder zal vallen,” zegt Tom Bonte van de AB. “Maar ik hoop wel dat we deel kunnen zijn van een beweging die druk zet op onze overheden. Zodat die op hun beurt weer druk kunnen zetten op de twee partijen: Hamas en Israël.” Drouet besluit zo: “Het feit dat zoveel mensen naar de cultuursector kijken om zich uit te spreken, toont dat ze geloven dat we een impact hebben. De verhalen die wij brengen, beïnvloeden hoe mensen naar de wereld kijken.”

Brussel vrĳstad En dan zijn er nog cultuurhuizen die met hun programmatie het courante discours rond de oorlog willen uitdagen. “Onzichtbare verhalen belichten is deel van het DNA van Atelier 210. Zo moeten we ook nu de joden en de Israelische regering niet onder één noemer plaatsen. Wanneer ik de wreedheden aankaart die Palestijnen moeten verduren in Gaza, breek ik niet met mijn eigen gemeenschap,” zegt Léa Drouet over haar joodse roots. “Het trauma van een volk gebruiken om extreemrechts kolonialisme goed te keuren, daar herken ik mij totaal niet in.” “Veel stemmen uit de Arabische wereld worden nu niet gehoord en de Europese

‘ON NE PEUT PLUS FERMER LES YEUX’

‘WE CAN NO LONGER LOOK AWAY’

Des prises de position sur Instagram ou sur leur façade : les institutions culturelles s’expriment sur la guerre à Gaza. « On ne peut plus fermer les yeux », dit Melat Gebeyaw Nigussie, à la tête du Beursschouwburg. Dans les semaines à venir, le Beursschouwburg ainsi que d’autres lieux culturels prévoient d’offrir plus d’espace aux voix palestiniennes. D’autres institutions optent pour le silence ou pour des actions d’aide aux victimes. Mais l’élan y est. « L’activisme n’avait plus joué un rôle si fort dans les arts depuis les années septante », dit le sociologue culturel Pascal Gielen.

Statements on Instagram or banners on facades: cultural centres feel the pressure to speak out about the war in Gaza. “We can no longer look away,” says Beursschouwburg director Melat Gebeyaw Nigussie. They plan to give more space to Palestinian voices in their programmes over the coming weeks, as are many of the larger and smaller cultural institutions. Other centres are deliberately staying quiet or planning fund-raisers. The sense of momentum remains a fact. “Not since the 1970s have our cultural centres been so activist,” cultural sociologist Pascal Gielen knows.

Bijgedachte.

Pfas in Brussels drinkwater: een storm in een glas water? Oppositiepartĳen willen woensdag minister Alain Maron aan de tand voelen rond de verhoogde pfas-concentraties in drinkwater in Halle. Dat water bleek afkomstig uit een waterbekken van de Brusselse intercommunale Vivaqua. Bram Van Renterghem Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Hoogstwaarschĳnlĳk is er niks aan de hand, maar intussen is de twĳfel gezaaid”

Op twee plekken in Halle zijn eind 2022, begin 2023 te hoge pfas-waarden vastgesteld in het drinkwater. Het ging om een lichte overschrijding van de Europese norm van 100 nanogram pfas per liter water. Die norm wordt pas in 2026 van kracht, maar Vlaanderen hanteert ze nu al. Zwijndrecht, weet u wel. Omdat het water afkomstig was van een waterbekken dat beheerd wordt door de Brusselse watermaatschappij Vivaqua, maar gelegen is in Écaussines in Henegouwen, stuurde Vlaams minister van Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA) op 30 januari 2023 een brief naar zowel de Waalse als de Brusselse ministers. Daarin vroeg ze om meer info over de gemeten pfas-waarden in het waterwingebied, en waarschuwde ze voor een eventuele vervuiling bij de Brusselse en Waalse consumenten. Voor Brussel waren dat ministers Elke Van den Brandt (Groen) en Alain Maron (Ecolo). Van den Brandt antwoordde dat – net als bij corona – Maron als enige minister die bevoegdheid waarneemt. Maar Maron verklaarde zich ook onbevoegd. Vivaqua is een intercommunale, luidde zijn redenering, en wordt aangestuurd door de gemeenten. Alles rond drinkwater is dus hun verantwoordelijkheid.

Omdat Demir geen inhoudelijk antwoord kreeg, stuurde ze enkele weken terug een rappel. Die werd opgepikt door de media, waarna een RTBF-reportage volgde die aan Franstalige kant deining veroorzaakte. In twaalf Henegouwse dorpen werden pfas-waarden gemeten die soms tot drie keer hoger liggen dan de toekomstige Europese norm. Hierdoor neemt ook de bezorgdheid in Brussel toe. Maar ook nu wuift Maron die problemen weg. Als Brussels minister van Leefmilieu heeft hij geen bevoegdheid over een vervuiling in Halle of in Wallonië. “Het is aan de Vlaamse overheid om de kwaliteit van het drinkwater op haar grondgebied te controleren,” zegt zijn woordvoerder.

Dioxinecrisis Waarom Maron hier op deze manier mee omgaat, is een raadsel. Enerzijds omdat de dioxinecrisis uit 1999 aangetoond heeft dat men over voedselveiligheid niet transparant en doortastend genoeg kan zijn. Nog maar de indruk wekken dat je er laks mee omgaat, kan je hopen stemmen van bezorgde burgers kosten. Anderzijds omdat er in Brussel naar alle waarschijnlijkheid helemaal niks aan de hand is. Viva-

qua controleert nauwgezet op pfas en publiceert die resultaten open en bloot. Op de website kan je zelfs de analyse van het drinkwater op een specifiek adres opvragen. Een kleine steekproef leert dat alle waarden op de adressen waar ondergetekende nog gewoond heeft, alvast een heel eind onder de Europese norm zitten.

Pfas of pfos Maar intussen is de twijfel daar. “En als hij eenmaal opdoemt, blijft hij spoken tussen jou en je klant,” schreef Willem Elsschot al. Een twijfel die de oppositie genadeloos uitspeelt. “Ik ben bezorgd,” schrijft Christophe De Beukelaer (Les Engagés) op X. “Dit zaait twijfel over de toestand van het water in Brussel, dat in Wallonië wordt opgepompt.” Bianca Debaets (CD&V) stelt “dat het zomaar niet kan dat de Brusselaar met een dergelijk gezondheidsrisico wordt geconfronteerd”. Cieltje Van Achter (N-VA) schrijft dan weer dat Maron in april beweerd had dat de meetapparatuur van Vivaqua niet precies genoeg is om accuraat pfas in het drinkwater te detecteren. In werkelijkheid ging die bewering over de pfos-concentratie in het water dat de waterzuiveringsstations in- en uitstroomt, én liggen die waarden lager dan de ondergrens van de meetapparatuur. Maar de twijfel is er: “Het glimt en danst, het wil niet blijven, maar het wil niet weg.” Benieuwd hoe Maron daar in de commissie van woensdag mee zal omgaan.

15 NOVEMBER 2023

| 23

De Brusselse watermaatschappij Vivaqua levert dagelijks gemiddeld 360.000 m³ drinkwater. © SASKIA VANDERSTICHELE

Big City.

Zĳn er in Brussel veel spionnen actief? Behalve een diplomatieke hotspot blĳkt Brussel sinds de Koude Oorlog ook een bolwerk van spionnen te zĳn. Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van xx uit xx. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City-verhaal op donderdag.

Ook een vraag? Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Dat Brussel een spionnennest is hoeft niet te verbazen. Er valt veel informatie te rapen bij de 143 internationale instellingen die er hun zetel hebben. Toen het hoofdkwartier van de NAVO in 1967 verhuisde van Parijs naar Brussel, maakten niet enkel militairen en diplomaten de overstap, ook spionnen vonden hun weg naar onze hoofdstad. Zeker tijdens de Koude Oorlog werd er flink bespied. De Oost-Duitse inlichtingendienst Stasi had in Brussel 134 spionnen, veel meer dan de 45 agenten van de KGB of hun zeven Tsjechoslowaakse collega’s. Die waren niet verlegen om ook Belgische gezagsdragers te rekruteren. Zo zouden de Tsjechen geprobeerd hebben om voormalig Brussels burgemeester Freddy

Thielemans in te lijven, toen die nog kabinetschef was van burgemeester Hervé Brouhon. Na verschillende ontmoetingen tussen 1986 en 1989, concludeerden de Tsjechoslowaakse spionnen echter dat Thielemans niet competent bleek voor de job. Wel geschikt bevonden was Guy Binet, een kolonel bij de Belgische luchtmacht die midden jaren 1980 samenwerkte met de Russen. Met behulp van een aktetas met dubbele bodem, smokkelde hij geheime informatie uit de gebouwen van de Generale Staf van het Belgische leger. Met 300 diplomatieke en consulaire missies, 26.000 diplomaten en tal van hoofdzetels van internationale bedrijven en instellingen op zijn grondgebied, blijft Brussel ook na de val van de Muur een belangrijk spionagedoelwit. Zo troffen veiligheidsdiensten in 2003 vijf zwarte koffers aan in de muren van het Justus Lipsiusgebouw van de Europese Raad. De ingemetselde koffers bleken vol afluisterapparatuur te zitten.

Dekmantels Hoeveel spionnen er precies rondlopen in onze stad is moeilijk te bepalen, maar schattingen van de Belgische staatsveiligheid spreken van enkele honderden. Die opereren allemaal onder de dekmantel van journalist, lobbyist, buitenlandse student of diplomaat. Vooral dat laatste statuut is interessant, omdat diplomaten in principe onschendbaar zijn. In geval van spionage kan het gast-

Beestig Brussel.

Nieuw Mediapark nefast voor de roek “De Rouck? Dat zĳn toch die opvouwbare wegenkaarten van vroeger, die geen mens deftig kon plooien?” Een collega kĳkt verrast op, als het onderwerp van Beestig Brussel het gelĳknamige dier blĳk te zĳn. Niet De Rouck, wel: de roek. De vogel veroorzaakt in het algemeen wel wat verwarring, al was het maar door de opvallende ge-

lijkenissen met een kraai. Ook zwart. Ook gevederd. Ook een krassend geluid. En bijna even

groot. Het kenmerkende verschil toont zich vooral in de stevige, lange bek: bij een roek lichter qua kleur, en kaler aan de wortel. En een roek heeft van alle kraaiachtigen de meest punk-achtige kop, door de opwaartse kruin. In stedelijke kernen komt de Corvus frugileus niet of nauwelijks voor; de vogel prefereert hoge loofbomen, liefst populieren, aan graslanden of akkers, waar voedsel voor het rapen ligt: insecten, strooizaad, wormen. Daarom is het opmerkelijk dat op fora van Brusselse natuurgebieden, zoals

De roek vertoont gelijkenissen met de kraai, maar hij heeft een meer punk-achtige kop.

15 NOVEMBER 2023 | 25

| MEER BRUZZ |

Fifty Lab Festival

Het spannendste muziekfestival van Brussel palmt weer de stad in. Welke muzikale acts je er kan ontdekken, hoor je op de radio van BRUZZ. Vanaf 14 november bĳ Manon om 16u

land daarom nauwelijks anders dan de betrokkenen het land uit te zetten. Dat gebeurde in april 2022, toen België 21 Russische diplomaten persona non grata verklaarde. De antennes op hun ambassade dienen dus niet zomaar om tv te kijken. Tot de uitwijzing in 2022 zou één op de drie medewerkers op de Russische ambassade in Ukkel een inlichtingenofficier geweest zijn. Ook andere inlichtingendiensten zijn actief in Brussel. Rwandese

en Congolese geheime diensten volgen onder andere mogelijke politieke opposanten. En ook China heeft hier ogen en oren. Daar waarschuwden de veiligheidsdiensten van de Europese Unie in 2019 nog voor. EUdiplomaten werd toen gevraagd discreet te zijn in de cafés en restaurants van de Europese wijk. Vooral in een bekend steakrestaurant vlak bij het Berlaymontgebouw fileerde je best enkel je steak bearnaise. MW

Er valt veel informatie te rapen bij de 143 internationale instellingen die hier hun zetel hebben, zoals de Europese Commissie in het Berlaymontgebouw.

Alain Gerlache in A La Carte

“Ze werken niet, ze spreken nauwelijks Nederlands en de wegen zijn er vreselijk.” RTBF-journalist Alain Gerlache dook in de clichés over Wallonië en schreef er een boek over. Donderdag na BRUZZ 24

die van Neerpede en Vogelzang, afgelopen maanden prachtige foto’s verschenen van het beest. Ornitholoog Simon Feys noemt de roek een compleet nieuwe soort in Brussel, die enkele jaren geleden in bescheiden mate zijn opgang maakte. Feys spreekt over “tientallen broedkoppels, zeker geen honderden” – allicht afkomstig uit de Denderstreek en de Vlaamse Ardennen. Net omdat experts de aanwezigheid ervan ‘spectaculair nieuws’ vinden, is het ergens wrang dat door de bouw van het Media-

park, het toekomstige stadspark in Schaarbeek waar de nieuwe redacties van VRT en RTBF komen, bomen moeten verdwijnen waar de roek “momenteel nestelt”, aldus een rapport van perspective.brussels uit maart. De aanwezige kolonie loopt daardoor “het risico verlaten te worden”. Dus moet de roek met De Rouck op zoek naar nieuw territorium. MG

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Vertel het ons

Geef je mening over onze nieuwsprogramma’s en maak kans op een set draadloze oortjes (Happy Plugs). Ga naar BRUZZ.be/onderzoek

Justitie. Hoe voorkomen dat er nog dossiers in de kast blijven liggen

Vier werven voor de Brusselse justitie Een dossier dat in de verkeerde kast bleef liggen, een onderbemand parket en communautair gebakkelei: de terreuraanslag van een maand geleden toont in welke vorm de Brusselse justitie verkeert. BRUZZ ging na wat de vier grootste uitdagingen zijn, en hoe die te verhelpen. door Bram Van Renterghem

WERF

Personeel vinden

Het parket van Brussel, dat daders van misdrijven opspoort en vervolgt, zou 119 magistraten moeten tellen. In werkelijkheid zijn dat er maar 95. “Als je daar de mensen van aftrekt die langer dan een maand afwezig zijn, zijn dat er nog 83,” zegt procureur des Konings Tim De Wolf. “Ook bij de administratieve ondersteuning ontbreken tientallen medewerkers.” In april 2023 vaardigde het parket daarom ‘met pijn in het hart’ enkele crisismaatregelen uit: minder mensen voor de politierechtbank, minder snelrecht voor dieven die geen geweld hebben gebruikt, en daders van gezinsgeweld die geen verbod meer krijgen van het parket om naar huis terug te keren. Dat allemaal om de prioriteiten wel nog naar behoren te kunnen

uitvoeren. “Die context maakt ons kwetsbaar, maar dan nog had de verkeerde afhandeling van de zaak Abdesalem Lassoued (de terrorist die twee Zweedse voetbalsupporters vermoordde een maand geleden, red.) niet mogen gebeuren,” beklemtoont De Wolf. Die zaak was prioritair. Het tekort is niet nieuw. Al in een audit uit 2001 was daar sprake van. Maar: de huidige regering belooft om het kader nu wel volledig in te vullen en zelfs uit te breiden met vijf extra magistraten en vijftien parketjuristen. Terecht, vindt rechter op rust Luc Hennart. “De bemanning van het kader is prioriteit nummer één voor een goed werkende justitie. In 2013 werd het kader van de rechtbank van eerste aanleg, waar ik voorzitter van was, vergroot van 99 naar

122. In 2019 was de achterstand volledig weggewerkt.” Al moet je de magistraten wel nog vinden. Zowel aan Nederlands- als aan Franstalige kant zijn er tekorten bij het parket. Bij de zittende magistratuur ondervindt men eveneens problemen. Zes van de negentien Brusselse kantons hebben geen vrederechter – daar vormt de vereiste tweetaligheid een extra drempel. Ook het kader binnen het hof van beroep in Brussel

15 NOBVEMBER 2023

| 27 © KEVIN VAN DEN PANHUYZEN

Het dossier rond terrorist Abdesalem Lassoued belandde in een kast, waardoor hij niet werd uitgeleverd aan Tunesië. De media kregen later enkele dossierkasten te zien. Niet dé kast, maar gelijkaardige exemplaren.

Ook de moeilijke toelatingsexamens schrikken kandidaten af. Daarom zet de Hoge Raad van Justitie in op voorbereidende infosessies en feedback. Die moeten het huidige slaagpercentage van ongeveer één op de vijf omhoog krikken. Daarnaast worden er vaker examens georganiseerd, en worden ook nieuwe toegangsproeven aangeboden, zoals voor familierecht en fiscaal recht. “Zo bereiken we in totaal hetzelfde aantal geslaagden

als vroeger,” zegt Dreser. “Maar dat zal niet volstaan om de pensioneringsgolf op te vangen.”

WERF

Digitaliseren

De omslag van papier naar digitaal is een tweede belangrijke werf. Het dossier van Abdesalem Lassoued dat in een verkeerde kast bleef liggen en dus niet werd opgevolgd, toont hoe belangrijk dat is.

▼

is zowel Nederlandstalig als Franstalig niet volledig ingevuld. “In het algemeen bereiken we steeds minder deelnemers met onze toelatingsexamens,” zegt Lucia Dreser, voorzitter van de Nederlandstalige benoemingscommissie van de Hoge Raad voor Justitie. “Hoe dat komt? Dat is de vraag van één miljoen. Jonge mensen zijn minder aangetrokken tot de magistratuur, die aan status lijkt te hebben ingeboet.”

▼

Justitie. Hoe voorkomen dat er nog dossiers in de kast blijven liggen

Toch is justitie daar vandaag eigenlijk al vrij ver mee gevorderd. De digitale opvolgingstool voor magistraten – JustOne – wordt volop getest, onder meer door het parket van Brussel. Alarmbellen, waarbij het dossier rood oplicht als de termijn overschreden is, zullen de kans op stof vergarende dossiers drastisch verkleinen. In de loop van 2024 moet dat systeem operationeel zijn. JustOne is maar een van de 29 digitaliseringsprojecten. Justitie is immers een huis met vele kamers. Om echt efficiënt te zijn, moet de hele ketting gedigitaliseerd worden. Daar zijn we nog niet. Zo stuurt de politie nog altijd pv’s per

relancefonds. En natuurlijk heeft ook corona de digitalisering een boost gegeven. Intussen hebben we zelfs wat voorsprong op Frankrijk en Nederland,” zegt Van Wassenhove.

WERF

De achterstand wegwerken

De rechtsgang in het gerechtelijk arrondissement Brussel gaat traag, heel traag. Zo langzaam zelfs dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens de Belgische staat er op 5 september 2023 voor veroordeelde. Aanleiding was een zaak die in 2015 werd ingeleid, en in beroep niet

“Genoeg personeel vinden is prioriteit nummer één voor een goed werkende justitie” Luc Hennart Rechter op rust

post naar het parket, die vervolgens worden ingescand. Afhankelijk van de rechtbank moeten advocaten soms nog altijd hun verzoekschriften en conclusies op papier neerleggen. En om het dossier in te kijken, moeten die advocaten vaak toch naar de rechtbank. Waarom dat allemaal zo lang duurt? Deels omdat het om belangrijke documenten gaat, waarvan de authenticiteit gegarandeerd moet worden. “Maar ook omdat een deel van de magistratuur nog altijd gehecht is aan papier,” zegt Stanislas Van Wassenhove, coördinator van het observatorium dat toeziet op de digitalisering bij justitie. “Ingewikkelde en ouderwetse programma’s zoals MaCH hielpen niet om de overstap te maken. De tools die nu ontwikkeld worden, zijn gelukkig een pak vlotter. Dat gaat soms om heel praktische zaken zoals kunnen onderstrepen in een tekst.” Binnen twee jaar is de digitalisering rond, maakt Van Wassenhove zich sterk. “Dat is te danken aan voormalig minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD), die daar een prioriteit van heeft gemaakt. Tegelijk was er ook geld voor via het Europees

voor maart 2026 zou voorkomen. “Die buitensporig lange duur is van structurele aard,” klonk het. Het hof van beroep in Brussel is daarbij ontegensprekelijk de flessenhals die de ‘file’ veroorzaakt. Er werken maar 75 à 80 magistraten, terwijl driekwart van de echt grote zaken in België voor dat hof voorkomt. In Brussel zijn immers de overheden en hoofdzetels van veel banken en bedrijven gevestigd. Intussen neemt de doorlooptijd nog toe. Voor een burgerlijke zaak bedroeg de mediane doorlooptijd in 2018 806 dagen. In 2022 was dat al 1.024 dagen.

“Dat is veel te lang,” zegt advocaat Simon Deryckere, die in het boek Justice in Time enkele procedurele quick wins voorstelt. “Een beklaagde heeft nu geen enkele incentive om het vooruit te laten gaan. Integendeel, bij een trage gang van zaken maakt hij kans op een overschrijding van de redelijke termijn of kan de zaak verjaren. Wie bij strafzaken beroep aantekent, moet de boete of de schadevergoeding aan het slachtoffer nog niet betalen, en hoeft de cel nog niet in, ook al is hij in eerste aanleg veroordeeld. Beroep aantekenen wordt dus gestimuleerd. Zo ben je, zeker in Brussel, nog een paar jaar ‘op je gemak’.”

“Jonge mensen zĳn minder aangetrokken tot de magistratuur, die aan status lĳkt te hebben ingeboet” Lucia Dreser Voorzitter Nederlandstalige benoemingscommissie Hoge Raad voor Justitie

15 NOVEMBER 2023

bovenstaande maatregelen, al gesmeerder loopt.”

WERF

Brussels procureur des Konings ad interim Tim De Wolf: “Onderbemanning maakt ons inderdaad kwetsbaar, maar de verkeerde afhandeling van de zaak Abdesalem Lassoued had nooit mogen gebeuren.”

Die schorsende werking wil Deryckere gedeeltelijk weg. “Schadevergoedingen aan het slachtoffer moeten meteen betaald worden. En voor specifieke misdrijven zoals drugs- en mensenhandel moeten financiële sancties zoals boetes en verbeurdverklaringen onmiddellijk worden uitgevoerd. Een deel zal niet meer in hoger beroep gaan, omdat ze toch al hebben betaald, het proces op de lange baan schuiven heeft geen zin meer. Daardoor komt er meer ruimte vrij om de andere zaken te behandelen.” Een andere quick win is het toepassingsgebied voor ‘class actions’ of collectieve vorderingen vergroten. Nu kan dat enkel voor consumentenzaken, bijvoorbeeld Test-Aankoop versus Volkswagen. “Dat moet ook kunnen bij een bank die omvalt, of een terreurdaad. Nu dient elk slachtoffer een aparte vordering in tegen elk van de beklaagden. Bij het proces van de aanslagen leidde dat tot dertigduizend rechtsvragen. Als je die mag bundelen, worden dat er driehonderd,” oordeelt Deryckere. Last but not least moet het hof van beroep 25 extra magistraten aanwerven om een echte doorstart te realiseren. “Die zal je makkelijker vinden als het systeem, dankzij

Communautaire vrede

Zorgen over het taalevenwicht binnen de top van de Brusselse justitie verhinderen de invulling van enkele cruciale functies, zoals die van nieuwe procureur-generaal. Aan dat verhaal zijn veel hoekjes en kantjes, maar in essentie komt het neer op de vraag wat het belangrijkste is. Dat de opeenvolgende korpschefs van een verschillende taalrol zijn? Of dat de korpschef van het parket een andere taalrol heeft dan de korpschef van de bijhorende zetel? Concreet: de korpschef van het hof van beroep (zetel) is Laurence Massart: Franstalig. Bij het parket is het na de Nederlandstalige procureur-generaal Johan Delmulle (parket) nu wel degelijk de beurt aan een Franstalige magistraat, om daar korpschef te worden. Daardoor zouden twee Franstaligen aan de top van de Brusselse magistratuur staan. Voor veel Nederlandstaligen is dat een no pasarán. Onduidelijkheid over een eventuele verlenging van het mandaat van Massart, en het feit dat ze geen Nederlands spreekt, bemoeilijken de zaak. “Eigenlijk zijn die twee taalevenwichten sowieso onverenigbaar als de mandaten niet volledig gelijklopen,” zegt advocaat Fernand Keuleneer. En dat doen ze niet. De ene korpschef gaat voor een mandaat van vijf jaar, terwijl zijn evenknie de volledige tien jaar uitdoet. Vroeg of laat zou deze situatie zich dus weleens voordoen. “En voor de Raad van State is het duidelijk: de

| 29

taalalternatie tussen de twee opeenvolgende korpschefs primeert,” aldus Keuleneer. Vincent Macq, voorzitter van de Franstalige magistratenvereniging UPM, snapt de taalkundige gevoeligheden, maar vindt een goed werkende justitie, dus met benoemde korpschefs, nog veel belangrijker. “En daarbij: de volgende keer zijn er dan toch twee Nederlandstaligen aan de top?” Dat het bij Nederlandstaligen zo gevoelig ligt, heeft te maken met nog een derde topfunctie, die van de Brusselse procureur des Konings, nu ad interim ingevuld door Tim De Wolf. Ook die functie zou naar een Franstalige gaan. En niet voor één of twee mandaten van vijf jaar, maar voor altijd. Daar zit de splitsing van het parket van Brussel-Halle-Vilvoorde voor iets tussen. De politieke deal was dat Halle-Vilvoorde een Nederlandstalige procureur kreeg, en Brussel een Franstalige. “Het Grondwettelijk Hof oordeelde toen al dat deze deal niet wettelijk is, aangezien Brussel een tweetalig gebied is,” zegt Quinten Jacobs, advocaat grondwettelijk recht. “Iemand met een Nederlandstalig diploma moet dus evengoed de kans krijgen om daar procureur te worden.” Volgens Jacobs zal de hernieuwde poging van de federale regering om die rol exclusief voor Franstaligen voor te behouden dan ook niet standhouden voor het Grondwettelijk Hof. Hij pleit voor een regeling waar dat Hof al eerder op hintte: dat de procureur en de adjunct-procureur in Brussel van een andere taalrol moeten zijn, zonder op te leggen dat de procureur een Franstalige moet zijn. “In de feiten kan de gekozen procureur een Franstalige zijn. Maar een Nederlandstalige bij voorbaat uitsluiten, dat gaat niet.”

DE NOMBREUX DÉFIS POUR LA JUSTICE BRUXELLOISE

MANY CHALLENGES FOR THE BRUSSELS LEGAL SYSTEM

L’attentat terroriste du mois d’octobre démontre que la justice bruxelloise fait face à quatre grands défis. Trouver du personnel est probablement le défi principal. « C’est la priorité pour une justice qui fonctionne bien », explique Luc Hennart, juge pensionné. La numérisation est l’étape suivante, même si la justice a déjà pas mal progressé à ce niveau. Mais la cour d’appel a encore un retard énorme à rattraper. Quelques gains rapides au niveau de la procédure pourraient aider. Et finalement, il y a les chamailleries communautaires, auxquelles il faut mettre fin si on veut vraiment avoir un dirigeant pour chaque corps.

Last month’s terror attack exposed four major challenges to the Brussels legal system. Finding staff is perhaps the most important challenge. “That is priority number one for any functioning legal system,” retired judge Luc Hennart says. Then comes digitization, although the courts have already made quite some progress with that. But the appeals court is still left with a gigantic backlog to clear. A few procedural quick wins might help with that. And finally, another challenge is the bickering between the different levels of government, which must stop if we are to have someone that runs each corps.

De slaapkamer. Iannis

Iannis is 14 en woont in Sint-Lambrechts-Woluwe. Basket is zijn leven, hij wil professioneel basketter worden: "Ik heb geen plan B, er is niets anders dat ik wil."

15 NOVEMBER 2023

| 31

‘Ik denk aan niets anders dan basketbal’ Elke week gaat BRUZZ op bezoek bĳ een kind in Brussel in zĳn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bĳ Iannis (14), die met zĳn moeder in Sint-Lambrechts-Woluwe woont. Hĳ basket al sinds zĳn vierde in de club van Toumani Camara, die tegenwoordig in de NBA speelt. “Als ik verlies, praat ik een week lang met niemand.” door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele Heb je altĳd je gordĳnen dicht? Eigenlijk wel. Ik denk er niet aan om ze open te doen omdat ik niet zo vaak op mijn kamer zit. Ik ben meestal buiten met vrienden. Wat doe je dan met je vrienden? Meestal gaan we voetballen of basketten. Wanneer ben je begonnen met basket? Ik ging toen ik drie was met mijn moeder mee naar een match, daarna wilde ik het zelf proberen. Ik ben er niet meer mee gestopt. Wat vind je er zo leuk aan? Speelstijl, acties, mooie worpen, spannende matches, alles. Je hebt veel medailles gewonnen, zie ik. Ik heb vooral de laatste jaren veel bereikt. Vorig jaar werd ik kampioen van België. Dit jaar is ons doel om weer kampioen te worden. We spelen goed, we hebben maar twee keer verloren. Wat doe je als je verliest? Dan ben ik triest en praat ik een week lang met niemand, tot de volgende match. En waar denk je dan aan? Over waarom we hebben verloren, want dat is niet normaal. We moeten beter spelen. Wat doe je als je wint? Dan ben ik blij en vier ik feest. Dan praat ik met iedereen. Veel schreeuwen en lachen in de kleedkamer.

Welke eigenschappen heb je nodig om goed in basket te zĳn? Hard kunnen werken en veel zelfvertrouwen hebben. Hoe krĳg je zelfvertrouwen? Door veel basket te spelen. Ik denk aan niks anders. Ik heb gehoord dat je ook goed bent in talen? Ik ken Engels, Frans en Nederlands. Welke taal spreek je met je vrienden? De drie talen, want sommigen komen uit Amerika, Frankrijk, Servië of Kroatië. De meesten ken ik via basket. Wat wil je later worden? Professioneel basketter. Heb je ook een plan B? Momenteel niet. Er is niets anders dat ik wil. Is er één basketter die je voorbeeld is? Stephen Curry. Hij speelt voor Golden State Warriors. Het is mijn droom om voor die club te kunnen spelen, maar als er een andere ploeg is, dan zeg ik geen nee. Hoe is het om in Sint-Lambrechts-Woluwe te wonen? Kalm, maar ik heb hier veel vrienden dichtbij, dus het is wel een goede omgeving. Maar ik wil hier weg, ik wil in het buitenland wonen. In Amerika, het land waar basketbal vandaan komt.

Hoe merk je dat het een land van basket is? Als je daar bent, zie je alleen maar basket. New York is heel mooi in de avond, er is veel om te bezoeken en foto’s van te maken. Wat zou jĳ verbeteren aan Brussel als je de baas was? Meer basketbalzalen en betere prijzen in de winkel, want alles is zo duur. Als ik een simpel T-shirt wil kopen, kost dat 50 euro. Waarom is het zo duur?

“Ik zit niet zo vaak op mĳn kamer, ik ben meestal buiten met vrienden”

Maak je je weleens ergens zorgen over? Soms als ik in bed lig, denk ik veel na over school, bijvoorbeeld als ik de volgende dag een toets heb. Dingen met percentages of deelsommen vind ik moeilijk. Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘JE NE PENSE À RIEN D’AUTRE QU’AU BASKET’

‘ALL I EVER THINK ABOUT IS BASKETBALL’

Iannis, 14 ans, habite à Woluwe-Saint-Lambert avec sa mère. Sa vie est placée sous le signe du basket. Il en joue tous les jours et ne pense à rien d’autre. Son rêve est de devenir basketteur professionnel et de jouer pour les Golden State Warriors aux ÉtatsUnis. « Bruxelles a besoin de plus de salles de basket et de prix plus concurrentiels dans les magasins. Pourquoi tout est tellement cher ? »

Iannis is 14 years old and lives with his mother in SintLambrechts-Woluwe/Woluwe-SaintLambert. His life is entirely made up of basketball. He plays every day and thinks of nothing else. His dream is to become a professional basketball player and play for the Golden State Warriors in the United States. “Brussels needs more basketball halls and more affordable shops. Why is everything so expensive?”

Walt is het hondje van Gaelle, verpleegkundige bij de vzw Straatverplegers. Sinds enige tijd gaat hij mee met haar op huisbezoek bij ex-daklozen.

15 NOVEMBER 2023

| 33

Brussel Helpt. Ook honden worden ingezet om daklozen te helpen

Walt, de jack russell die iedereen aan het praten krijgt De tienjarige jack russell Walter vergezelt Gaelle Guerrero, verpleegster bij vzw Straatverplegers, als ze op huisbezoek gaat bij ex-daklozen. De kwispelende collega helpt om persoonlijke contacten te leggen en moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken. “Als iemand vraagt hoe het zit met de gezondheid van mijn hond, krijg ik de kans om de bal terug te kaatsen.” door Anke Dirix foto’s Ivan Put

hoeveel liefde en vriendschap ze van dat beestje krijgt. Daarom nam ze op een dag Walter, haar jack russell, mee voor een boswandeling met Rik. “Dat was best spannend, want de man kwam nog amper buiten,” vertelt ze. “Maar het was liefde op het eerste gezicht.” Terwijl Walt zijn pootjes kon strekken in de Brusselse boslucht, zag Guerrero hoe Rik volledig tot rust kwam. “Nadat hij de lijn van mij had overgenomen, veranderde zijn houding helemaal. Hij rechtte zijn rug, hield Walt goed in de gaten en kon niet stoppen met glimlachen.” Walter – Walt voor de vrienden – is een tienjarige jack russell die sinds 2021 aan de slag is als bemiddelingshond bij het My Way-team van de vzw Straatverplegers. Hij staat zijn baasje Guerrero, zelf ook al tien jaar actief in de organisatie, bij tijdens

huisbezoeken bij ex-daklozen die nu vast in Brussel gehuisvest zijn. Het team helpt die mensen om opnieuw een netwerk en persoonlijke projecten uit te bouwen, om zo een terugval op straat te voorkomen.

Banale vragen “Walt breekt het ijs als geen ander,” zegt Guerrero. “Hij slaagt erin om komaf te maken met het traditionele, wat ongemakkelijke rolpatroon tussen hulpverlener en patiënt.” Door los te breken uit die klassieke context, zag de verpleegster hoe een kluwen van moeilijke gespreksonderwerpen zich als vanzelf begon te ontrafelen. Over familie praten bijvoorbeeld ligt voor veel ex-daklozen gevoelig. “Tijdens een wandeling valt die barrière weg, omdat het makkelijker lijkt om moeilijkere vragen te stellen: ‘Zeg,

▼

akloze Brusselaars met een trouwe viervoeter in hun buurt, het is een vertrouwd beeld in de stad. De warmte, veiligheid en genegenheid die een hond biedt, maken het leven op straat voor velen net dat tikkeltje draaglijker. Dat was ook zo voor Rik (*), bij wie Gaelle Guerrero (34) regelmatig op huisbezoek gaat. Zij is verpleegster bij de vzw Straatverplegers, de organisatie waarvoor de Brussel Helpt-campagne van BRUZZ zich dit jaar inzet met de Grootste Spaghettislag ter Wereld op 25 november. “Tijdens mijn bezoeken vertelde hij regelmatig over zijn hond, die een paar jaar eerder gestorven was,” vertelt Guerrero. “Hij miste dat beestje, maar fleurde ook helemaal op als hij erover sprak.” De gesprekken met Rik bleven hangen bij Guerrero: ze bezit zelf een hond en weet

▼

Brussel Helpt. Ook honden worden ingezet om daklozen te helpen

wanneer ben je voor de laatste keer in het bos geweest? Waarom was dat? En met wie?’ Je begint spontaan met elkaar te babbelen, waardoor je veel sneller begrijpt wie mensen zijn, waar ze vandaan komen en – belangrijk – waar ze echt plezier uit halen in het leven.” Ook de manier waarop ex-daklozen met Walter communiceren, levert waardevolle informatie op voor de organisatie. “Veel mensen willen weten hoe het met hem gaat, wat Walt gegeten heeft, of hij niet te moe is. Dat lijken misschien banale vragen, maar ze geven mij wel de kans om de bal terug te kaatsen en te peilen naar iemands eetgewoonten, mentale gezondheid en hygiëne.” Als iemand vraagt hoe het met Walt gaat, antwoordt Guerrero dan ook steevast: “Goed. En met jou?” De job van Walter en zijn baasje bestaat er louter in om langs te gaan bij de mensen thuis. De poging om hem ook mee te nemen langs de Brusselse straten liep minder goed

“Sinds ik Botik heb, een Anatolische herder, valt niemand mĳ nog lastig. Hĳ is vrĳ groot en kan luid blaffen, wat veel mensen afschrikt” Nicula Leeft op straat met zĳn twee honden

af. Het bleek niks voor de jack russell. “In het begin nam ik hem mee op pad zoals ik dat zelf gewend was, van in de ochtend tot in de avond,” zegt Guerrero. “Maar Walter is al een jaartje ouder, die dagen waren eigenlijk te vermoeiend voor hem.” Tijdens het samenwerken met Walt besefte Guerrero dat ze nog veel kon leren van haar kwispelende collega op vier poten. “Mensen luisteren eigenlijk niet echt naar

hun lichaam,” zegt ze. “Regen of geen regen, ziek of niet, we blijven gewoon doorwerken. Maar toen Walt na een lange werkdag in de gietende regen plots heel ziek werd, besefte ik dat ik mijn werkdagen moest aanpassen aan zijn ritme. Niet omgekeerd.” Samen met een gedragstherapeut besliste het team dat Walt voortaan alleen nog bij mensen thuis zou langsgaan en ook meer pauzes nodig had. “Voor en na een bezoek moet hij even kunnen uitrusten. Terwijl ik administratie doe op kantoor, doet hij nu een dutje in zijn mand.”

Kersentaart

Botik (links) en Lola beschermen Nicula, maar trekken ook mensen aan. “Ze stoppen om te vragen welk ras Botik is, of brengen iets om te eten.”

Behalve Walt hebben de Straatverplegers nog een tweede hond-collega: Frida, de tweejarige Münsterlander van psychologe Sarah. “Ook op straat kan een hulphond het contact met dakloze mensen vergemakkelijken,” zegt Guerrero. “Voor Walt was die job te zwaar, maar Frida en Sarah kunnen zich veel beter aanpassen aan de werkomstandigheden.” Door de vele voordelen wil de organisatie het project graag uitbreiden. “Dat is niet evident. Tot nu toe werd alles gefinancierd via crowdfunding, maar dat is geen langetermijnoplossing. De kosten voor de dierenarts betaal ik, maar er is geld nodig om de opleidingen en het materiaal van de honden te betalen.” Daarbovenop moeten de collega’s bereid zijn om hun eigen huisdier in te schakelen als hulpstuk. Er is dus ook een privacy-aspect aan verbonden. “De aanwezigheid van Walt biedt ook een inkijk in mijn leven. Aangezien het om mijn hond gaat, vragen mensen weleens of ik een tuin heb of hoe ik de opvang regel tijdens vakanties. Dat is soms een moeilijk vraagstuk, dat iedereen voor zichzelf moet beantwoorden.” De bemiddelingshonden worden opgevolgd door een gedragstherapeut, die

15 NOVEMBER 2023

regelmatig mee op pad gaat. Ze observeert de dynamieken tussen hond, patiënt en zorgverlener en geeft tips om het werk vlotter te doen verlopen. “Voor Walt blijft de allergrootste uitdaging eten,” lacht Guerrero, die Walt vond in een nest puppy’s dat de eigenaars niet wilden. “Iedereen wil hem iets geven, en hij kan moeilijk nee zeggen.” Sinds iemand hem – per ongeluk – bijna vergiftigde met een stuk kersentaart, hangt er een gepersonaliseerde penning met een duidelijke boodschap om zijn nek: ‘Geef mij geen eten, mijn buikje zit al vol.’ “Het brengt mensen aan het lachen en maakt dat ze mij aanspreken vooraleer ze Walt iets toestoppen.” Dat de vzw Straatverplegers honden inschakelt, is niet zo verbazend. Wie in Brussel rondloopt, merkt dat daklozen vaak vergezeld zijn door één of meerdere exemplaren. Zo ook Nicula, die vlak bij de beurs samen met Lola en Botik in een inham van de Sint-Niklaaskerk schuilt voor de regen. Hij vertelt met plezier over zijn twee compagnons de route. “Lola is acht. We zijn samen vanuit Roemenië naar België gekomen,” steekt de man meteen van wal. “Sindsdien zijn we onafscheidelijk.” Naast Lola ligt Botik, die twee keer zo groot en een pak jonger is dan zijn zusje. “Botik is een Anatolische herder, Lola van alles wat,” lacht hij. “Zes maanden geleden heb ik Botik gekregen van iemand op straat. Je zou het niet zeggen, maar Botik is nog een puppy.” Nicula tikt twee keer op zijn schoot, voor de kleinere Lola het signaal om rechtop te springen en haar pootjes op de benen van de man te leggen. “Botik luistert wel, maar nog niet zoals Lola. Die werkt bijna op afstandsbediening.” Anatolische herders zijn van nature waakhonden die hun baasje verwittigen en fysiek beschermen. Zelfs terwijl hij ligt te dommelen, houdt Botik een oogje in het zeil, zegt Nicula. “Sinds ik hem heb, valt niemand mij nog lastig. Hij is vrij groot en kan luid blaffen. Dat schrikt veel mensen af. Ik besef dat Lola geen jaren meer zal leven, dus voor mij is het een geruststelling dat Botik nu bij ons is.” ‘s Nachts fungeren de twee viervoeters als een alarm, overdag maken ze het Nicula net gemakkelijker om contact te leggen en een praatje te slaan. “Veel mensen stoppen om te vragen welk ras Botik is, of brengen iets om te eten.” Naast hem staat een zak vol

| 35

De jack russell gaat niet mee de straat op om daklozen te helpen. “Walter is al een jaartje ouder, mee de straat op gaan is te vermoeiend voor hem,” zegt Gaelle Guerrero van de vzw Straatverplegers.

hondeneten. “Allemaal gekregen,” zegt de man, terwijl hij zijn twee viervoeters een snack toestopt.

Niet welkom in opvangcentra Nu de temperaturen opnieuw het nulpunt naderen, kruipen Nicula en zijn kroost weer wat dichter bij elkaar in hun slaapzak. Dat moet wel, want dakloze hondeneigenaars kunnen tot op vandaag niet rekenen op een slaapplaats in de reguliere opvangcentra. Samusocial vangt momenteel een drietal dakloze hondenbaasjes op, maar eigenlijk zijn de centra niet voorzien op hun aanwezigheid, luidt het. Tot voor de coronacrisis konden daklozen en hun huisdieren tijdens de wintermaanden terecht in het opvangcentrum van de Stichting Prins Laurent aan het Vossenplein, maar ook die plekken werden intussen geschrapt. “Dakloze hondenbaasjes kunnen

wel nog terecht in het Brusselse dispensarium voor gratis diergeneeskundige zorgen,” meldt een medewerker van de stichting. Het onderwerp gezondheid snijdt Guerrero geregeld aan tijdens haar huisbezoeken. Wanneer Walt naar de dierenarts is geweest, vertelt ze Rik en haar andere patiënten daarover. “Als een hond ziek is, moet hij naar de dokter,” zegt ze. “Het lijkt misschien gek, maar voor veel van de patiënten is dat zelf ook erg moeilijk. Door het leven op straat houden ze vaak geen of te weinig rekening met hun eigen gezondheid. Walt is dan voor hen een soort van spiegel, waarin ze de noden van een levend wezen opnieuw leren herkennen.” (*) Rik is een schuilnaam om de privacy van de man te beschermen. Alle info over de Grootste Spaghettislag ter Wereld op 25 november 2023 is te vinden via brusselhelpt.be en via BRUZZ.be/brusselhelpt

‘WALT BRISE LE SILENCE’

‘WALT MAKES EVERYONE TALK’

Cela fait déjà deux ans que Walter - « Walt » pour les intimes - travaille comme chien médiateur dans l’équipe MyWay de l’asbl Infirmiers de Rue. Avec sa maîtresse, l’infirmière Gaelle Guerrero, il rend visite aux sans-abri ayant reçu un logement fixe à Bruxelles. Ensemble, ils l’aident à se réinscrire dans un réseau et à ne pas retomber dans la rue. « Walt arrive à mettre fin au rapport de force traditionnel et un peu désagréable mais inévitable lorsqu’un soignant passe chez un ancien sans-abri », dit Guerrero. Walt balaie le stress de sa queue, inspire confiance et permet d’avoir de vraies conversations.

Walt has been working as a mediation dog in the My Way team of the non-profit organisation Straatverplegers/Infirmiers de Rue for two years now. Along with his owner, nurse Gaelle Guerrero, he visits people in Brussels who used to be homeless. Together, they help them rebuild a network to stop them from landing back on the streets. “Walt manages to do away with the often awkward situation that arises when, as a social worker, you visit someone who used to live on the streets,” says Guerrero. With his wagging tail, Walt removes stress, gains confidence, and makes way for real conversations.

Trachet.

Pompoentaart Nick Trachet

Photo © Herman Selleslags

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

In de kalender van feesten is deze nog niet in ons wereldje geslopen: Thanksgiving Day. Dat is een Noord-Amerikaans evenement dat herdenkt dat de oogst binnen is, een moment waarop er dank wordt geuit aan de godheid, maar in de Amerikaanse mythe ook aan de oorspronkelijke bewoners van het continent, die de Europese indringers hadden geholpen bij het bewerken van de grond en het aanleggen van een voorraad voor de aankomende winter. Het feest wordt in de VS gevierd op de vierde donderdag in november, dit jaar dus de 23ste. In Canada viert men een maand eerder.

Men eet die dag in de regel gerechten met ingrediënten die de settlers aantroffen in hun nieuwe land: zoete aardappel, kalkoen, maïs, sperzieboontjes, kraanbessen (cranberries), courgettes (summer squash) en pompoen. De halloweengekte bij ons bracht de mode mee om een pompoen voor de deur te leggen, maar iedereen is het er vandaag over eens dat dit spillen is met gezonde groente, en dus laakbaar. Je kunt die pompoen ook gewoon opeten, zelfs na een paar weken voor de deur, als het

room (Amerikanen gebruiken gecondenseerde melk), drie eieren, enkele snuiven gember, gemalen nootmuskaat, kaneel en kruidnagel, kortom: speculaaskruiden. Goed homogeen mengen. Ik was wat gul met het gemberpoeder, en eigenlijk was dat best smakelijk! Maak een kruimeldeeg ‘zoals gewoonlijk’ (ook kant-en-klaar te koop), rol dat uit na enkele

“Zelfs pompoensoep, met of zonder peterselie en geraspte kaas, gaat op den duur vervelen”

Zappa. Yes.Yes.Yes.

Commemorating the life and work of a free artist 2+3 Dec’23 at Bozar

Info & tickets: bozar.be

er niet op heeft geregend of gevroren. Pompoenen bewaren lang. De meeste mensen koken er dan soep van. En daar is niets mis mee. Maar zelfs pompoensoep, met of zonder peterselie en geraspte kaas, gaat op den duur vervelen. Een alternatief is die absolute must met de Amerikaanse Thanksgiving: pompoentaart. Hak uw pompoen van een goede kilo in gelijke parten. Haal de pitten eruit en leg de stukken op een bakplaat met de schil naar onderen en bak bij een oventemperatuur van 220 °C, ongeveer 30-40 minuten – test met een priem of ze zacht zijn. Laat koelen, trek er de schil af en plet het moes in een kom. Voeg daarbij enkele lepels kristalsuiker (wit of bruin), 20 dl

uren in de koelkast te hebben gerust. Druk voorzichtig aan in een taartvorm en bak eerst ‘blind’ in de oven bij diezelfde 220 °C gedurende een kwartuur. Haal de taartkorst dan uit de oven, Stort er de pompoenvulling in en tril die goed glad (de luchtbellen eruit). Terug in de oven gedurende een veertigtal minuten, maar nu bij 180 °C. Als een priem in de vulling er droog uitkomt, is de taart goed. Versier met een wolkje slagroom. Ik kreeg complimenten.

Meer Trachet? Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

SELECT

15  21 / 11

B R U Z Z G I D S T U D O O R D E C U LT U R E L E AG E N DA

‘Thuis is er weinig ruimte om mezelf heruit te vinden’ Een van zijn eerste albums doopte hij Homesick, maar van heimwee lijkt Dijf Sanders tegenwoordig nog weinig last te hebben. De voorbije jaren ontpopte de Gentse duizendpoot zich tot muzikale globetrotter. Zijn nieuwe album Supra is een weerslag van zijn duik in de weemoedige polyfonie van Georgië. door Tom Zonderman

Electro. Dijf Sanders duikt in de muzikale weemoed van Georgië

ls een eigentijdse Alan Lomax trekt David ‘Dijf’ Sanders de wijde wereld in, gewapend met een achtsporenrecorder en een stel microfoons. Met dat verschil dat hij de traditionele muziek die hij tijdens zijn trips hoort niet louter archiveert, zoals zijn pionierende Amerikaanse zielsverwant. Met zijn field recordings boetseert hij nieuwe nummers die – we dromen even – traditionals van de toekomst zouden kunnen zijn. De voorbije jaren reisde de Gentse muzikant en producer onder meer naar Indonesië en Nepal, wat resulteerde in de albums Java en Puja. Daar voegt hij nu Supra aan toe, met opnames die hij voor het kunstenfestival Europalia maakte in Georgië. Alwéér een tweelettergrepige titel eindigend op een ‘a’, je zou bijna zweren dat hij het erom doet. “Het zijn allemaal korte, maar veelzeggende woorden,” grijnst Dijf Sanders. “Het woord ‘Java’ omvat sowieso een heel land, en puja verwijst naar de vele ceremonies die de Nepalezen organiseren om hun goden te eren. Een supra is in Georgië een

feestmaal, een bacchanaal, zeg maar. Het is, zoals de oranje wijn die er verbouwd wordt, een van die typische dingen waarvoor het land bekend is: eten, drinken en zingen aan één grote, lange tafel. Het is er de ultieme vorm van connectie.” Sanders is een muzikale avonturier, hij reist met een open vizier en laat zich overspoelen door de muzikale tradities van een land. Hij laat zich daarbij voeren van muzikant naar muzikant, duikt het veld in met als enige doel zich onder te dompelen in een nieuw klankbad. “In mijn studio in Gentbrugge zit ik op mijn Yellow Brick Road, ik ken mijn gear, ik weet wat ik kan, ik volg een parcours. Er is nog heel weinig ruimte om mezelf te verrassen, laat staan mezelf heruit te vinden. Op die reizen lukt dat wel.”

Hardkoor Niet toevallig verwijlt Sanders graag in Aziatische landen, onlangs reisde hij ook al naar Vietnam. Muziek uit die contreien sijpelt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld

Dijf Sanders trok voor zijn nieuwe album Supra naar Georgië: “Een supra is een feestmaal. Eten, drinken en zingen aan één grote tafel, de ultieme vorm van connectie.”

klanken en ritmes uit Afrika of Latijns-Amerika, weinig door naar westerse genres. “Aziatische muziek is te weird,” legt Sanders uit. “De toonladders hangen uit de haak, de instrumenten zijn vreemd, het wringt allemaal. Op een manier lijkt het heel slordig, bijna atonaal.” Precies dat vindt Sanders fantastisch. “Elke keer als ik ernaartoe ga, moet ik alles opnieuw laten binnenkomen en onderzoeken. Dat triggert enorm veel inspiratie.” Ondanks de onorthodoxe muziekstijlen of zonevreemde toonsoorten die zijn pad kruisen, vindt hij het makkelijk om met de stalen die hij verzamelt nieuwe muziek te bedenken. “Wanneer ik die veldopnames beluister, gaat er een deur open van iets totaal onbekends. En dat vertaalt zich onmiddellijk naar iets nieuws, net omdat het vrij in te vullen is.” Georgië is een brug tussen Europa en Azië, en net iets minder exotisch dan de regio’s waar hij voorheen aan de slag ging. “Het is een katholiek bastion tussen landen waar de islam de belangrijkste godsdienst is. Georgië is eigenlijk heel westers, niet alleen cultureel, maar ook in zijn landschappen. Je voelt je er in het verlengde van Europa. De hoofdstad, Tbilisi, deed me zelfs wat aan Lissabon denken. Hun taal is dan weer heel uniek, ze lijkt op geen enkele andere Europese taal en heeft haar eigen alfabet.” Net omdat ze een soort van enclave zijn, hechten de Georgiërs heel veel belang aan tradities, vertelt Sanders. “Die leven echt superhardcore verder,” vertelt hij. “Mensen zijn er fier op hun erfgoed.” Dat hoor je nog het hardst in de polyfone gezangen, waar Georgië natuurlijk bekend om is. Het is niet ondenkbaar dat verheven koorgezangen omwikkelen met elektronische pulsen en klaterende synths als heiligschennis wordt ervaren. Moet je daar niet met je fikken van afblijven? “Nee. Alleen als je de gezangen van priesters samplet, dat vinden ze niet cool. Wat ik deed, was wel nieuw voor hen. De muziek die je er hoort, is of heel westers, of heel traditioneel. Er is weinig marge voor experimentele elektronicamuzikanten zoals ik, die worden er niet ondersteund en kunnen dus niet van hun werk leven.” Sanders zegt dat er hier ook anders wordt gekeken naar de manier waarop we met andermans muziek omgaan. “Er wordt al snel gesproken over culturele toe-eigening, terwijl ik vaak ervaar hoe andere culturen heel erg openstaan om samen te werken en tradities te delen. In Java vinden ze het nog altijd fantastisch wat ik heb gemaakt. In

31 SEPTEMBER 2022

| 39

21 > 23.11.23 DICKLOVE Juglair

Nepal beschouwen ze muziek als ingegeven door de goden, hoe meer die verspreid wordt, hoe beter.”

Vlieg op de muur Voor Supra ging Sanders niettemin omzichtiger om met de opnames dan bij zijn vorige twee projecten. “Ik leun wat minder op de samples, en wat meer op mijn eigen composities. Die koren zijn zo mooi en perfect, zo diepgeworteld dat het moeilijk is om ze te ontrafelen. Ik ben meer aan de slag

Chailuri gevoerd werd, gaf je het als achtervolger maar beter op. Veel van die verhalen gaan terug op de tijd dat Georgië belegerd werd. Je hoort dat meteen in die gezangen, er zit veel tragedie in. Georgiërs koesteren die theatraliteit, het is altijd of héél donker of héél licht.” Sanders is zelf niet ongevoelig voor weemoed. “Op reis ben ik een vlieg op de muur. Ik verdiep me in de kunst van het opnemen, ik werk als een technieker en ben niet bezig met de muziek die ik ermee ga maken. Op dat moment ben ik toch vooral

“Aziatische muziek is te weird voor onze westerse oren. De toonladders hangen uit de haak, de instrumenten zĳn vreemd. Maar net dat vind ik fantastisch”

gegaan met het sentiment dat in die muziek zit. Dat is hun DNA.” Die melancholie hoor je goed in de gezangen in ‘Water of Chailuri’, en in de krassende klanken van de chianuri, een traditioneel tweesnarig instrument dat de song inleidt. “Veel van die nummers zijn classics, overlevers. Ze gaan over oorlog, over de liefde, over een os die zich vast ploegt in het slijk. De Chailuri is een wilde rivier in Georgië. Als iemand gekidnapt en over de

een soort van archivaris. Maar in mijn eentje werken maakt me ook heel nostalgisch. Daarom neem ik altijd iemand mee die ik goed ken, om mee te redeneren en tegen te fulmineren.” (Lacht) Supra is nu uit bĳ Unday. Dĳf Sanders stelt zĳn album voor op 18/11 (18.30) in de Ancienne Belgique, in het gezelschap van BeraadGeslagen en schntzl, www.abconcerts.be

AU CŒUR DE LA NOSTALGIQUE GÉORGIE

DIVING INTO GEORGIAN MELANCHOLY

Il avait intitulé un de ses premiers albums Homesick, mais Dijf Sanders ne semble plus trop souffrir du mal du pays. Depuis quelques années, le Gantois aux mille talents s’est transformé en globe-trotteur musical. Il est allé en Indonésie et au Népal, y a enregistré des bruits d’ambiance pour en faire de la nouvelle musique, donnant naissance aux albums Java et Puja. Son nouvel album, Supra, fait résonner le chant choral nostalgique de la Géorgie. « Dans mon studio à Gentbrugge, je connais mon matériel, je sais ce que je peux faire, je suis un certain parcours », dit-il. « Il me reste très peu d’espace pour me réinventer. Mais quand je voyage, j’arrive à le faire. »

He may have called one of his first albums Homesick, but that is not something Dijf Sanders still seems to struggle with. In recent years, the Ghent-based multitasker has revealed himself as a musical globetrotter. He travelled to Indonesia and Nepal, made field recordings and modelled new music there which resulted in the albums Java and Puja. His new record, Supra, reflects his immersion in the wistful choral songs of Georgia. “When I am in my studio in Gentbrugge, I’m on my Yellow Brick Road, I know my gear, and I know what I can do,” he explains. “There is little room left to surprise myself, let alone reinvent myself. That I manage to do when I travel.”

The artist has created an intelligent, transgender, mastered, show that is political without being sententious. Mathieu Dochtermann, Toute la culture

Les Halles de Schaerbeek 22a, rue Royale Ste-Marie 1030 BXL reservation@halles.be|+32 (0)2 218 21 07

OPROEP: GEEF JE MENING OVER HET TELEVISIENIEUWS VAN BRUZZ

BRUZZ TREKT OP NIKS

WINNER

BEST ACTRESS

★★★★★

‘A startlingly beautiful window into an art teacher’s life’ The Telegraph

A B O U T D RY G R AS S E S LES

HERBES

SÈCHES

Ben je het daarmee eens? En geef je graag je mening over het nieuwsaanbod op BRUZZ televisie? Kijk jij naar BRUZZ tv, via een televisietoestel of online? De Vlaamse regionale televisiezenders en BRUZZ voeren jaarlijks onderzoek naar de kwaliteit van hun nieuwsaanbod. Ga naar www.bruzz.be/onderzoek. Het onderzoek duurt 10 minuten. Dankjewel alvast voor je deelname!

Neem deel aan ons onderzoek en maak kans op een set draadloze oortjes (Happy Plugs).

RELEASE 15-11 www.septemberfilm.be

/septemberfilmbe 1t

15 NOVEMBER 2023

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZ

FIFTY LAB: CUMGIRL8

FILM

AUGURE

PODIUM

SÉBASTIEN HENDRICKX: MODDERTONG

Vers uit het lab

Baloji betovert

In de clinch

Sinds 2019 geeft showcasefestival Fifty Lab een forum aan jong poptalent, met de hulp van (inter)nationale organisatoren als Primavera Sound en Pukkelpop. Dit jaar zetten onder meer Brighten the Corners en OLT Rivierenhof de kleverige artpop van cumgirl8, het Zuid-Afrikaanse Phelimuncasi en de Australische technoprinses Sam Quealy in de kijker. Uit Brussel komen onder meer Loverman, Oriana Ikomo en Dushime.

Het Festival van Cannes vond een speciale prijs uit om Augure van de Congolese Belg Baloji toch te kunnen bekronen: de Prix de la Nouvelle Voix. Het past wel bij zijn visueel verbluffende, magisch-realistische debuutfilm over vier mensen die in een imaginair Congo tegen vervaarlijk bijgeloof, verstoting en een patriarchaal keurslijf moeten strijden. De wonderlijke kostuums en maskers zijn een tentoonstelling waard.

Brusselaar Sébastien Hendrickx is podiumkunstenaar, maar hij is ook politiek actief als co-organisator bij klimaatbeweging Extinction Rebellion en als initiatiefnemer en woordvoerder bij Het Burgerparlement. Met Moddertong zorgt hij voor een van de artistieke voorstellingen in het programma van Ecopolis. Een tragikomedie waarin de zon, de planten, de dieren, de mensen en de dingen met elkaar in de clinch gaan.

FIFTY LAB 15 > 17/11, verschillende locaties, www.fiftylab.eu

AUGURE dir.: Baloji, act.: Marc Zinga, Lucie Debay, Eliane Umuhire

SÉBASTIEN HENDRICKX: MODDERTONG 18/11, 14.00 & 19.00, Kaaistudio’s, www.kaaitheater.be

Ingewikkelde tĳden

BAFF op je bek

Ifigeneia of nee?

Tien jaar werkte Makaya McCraven aan In these times, zijn vorig jaar verschenen magnum opus. De titel verwijst naar de troebele tijden waarin we vandaag leven, en de obstakels die mensen van kleur op hun pad vinden. Maar hij is ook een knipoog naar de complexe ritmes waar de Amerikaanse drummer, componist en zelfverklaarde beat scientist mee jongleert in zijn vernuftige mix van jazz, hiphop en klassiek.

Het Brussels Art Film Festival maakt zich op voor een spetterende 22e editie. Fabriquer de l’espoir au bord du gouffre legt het gedachtegoed uit van de Brusselse wetenschapsfilosofe Isabelle Stengers. In Sur le fil d’Ariane verbeeldt Ariane Bergrichter het caféleven van het Brussel van 30 jaar geleden. Speech for a melting statue is een film over het standbeeld van Leopold II. En openingsfilm Apolonia, Apolonia is een juweeltje.

In de Griekse mythologie is Ifigeneia de dochter van legeraanvoerder Agamemnon, die haar wilde offeren om met wind in de zeilen aan de Trojaanse Oorlog te beginnen. En zij had daar weinig tegen in te brengen. In de KVS is Ifigeneia een spoken dance-monoloog met heel wat meer bedenkingen. Van schrijfster (Zij.) en regisseur Maaike Neuville, choreografe Tessa Hall en actrice Adanna Unigwe.

MAKAYA MCCRAVEN 16/11, 20.15, Flagey, www.flagey.be

BRUSSELS ART FILM FESTIVAL 15 > 19/11, verschillende locaties, baffestival.be

MAAIKE NEUVILLE & TESSA HALL: IFIGENEIA 15 > 22/11, KVS BOX, www.kvs.be

Wattige wolken

Lenteloos Anatolië

Talentenjacht

Het Californische echtpaar Alexi Erenkov en Alison Alderdice schreef de songs van zijn laatste album, het eerder dit jaar verschenen To be a cloud, nadat het zijn kinderen in bed had gestopt. Het verklaart waarom The Saxophones veelal op fluistertoon musiceren in intieme liedjes, die het midden houden tussen dromerige kamerpop, vintage fiftieskleuren, Twin Peaks en wattige wolken op een semizonnige nazomerdag. (TZ)

Nuri Bilge Ceylan dompelt je onder in de vervreemding en malaise van een misantropische leraar. De man voelt zich niet thuis in een afgelegen Anatolisch dorp waar de winters de lente opslokken. Het klinkt verschrikkelijk, tenzij je vertrouwd bent met Ceylans ongehaaste, sombere, meesterlijke films zoals Once upon a time in Anatolia of Gouden Palm-winnaar Winter sleep. (NR)

Brussels Bijoux is een springplanktraject voor de betere amateurkunstenaars uit Brussel en de Vlaamse Rand, op touw gezet door Zinnema in samenwerking met Bozar, de VGC, N22, de KVS en Opendoek. Vier laureaten kregen een residentie cadeau, en tonen ter bedanking het eindresultaat in Bozar (De Vier Vrienden en Liza Siche-Jouan & Zoé Hagen) en de KVS (Fareed Aziz en WeMetInBrxlss). (MB)

THE SAXOPHONES 15/11, 19.30, Botanique, www.botanique.be

ABOUT DRY GRASSES/LES HERBES SÈCHES dir.: Nuri Bilge Ceylan, act.: Deniz Celiloglu, Merve Dizdar

BRUSSELS BIJOUX 17/11, 19.00, Bozar & 18/11, 19.00, KVS BOL, www.zinnema.be

| WIN! | Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Ifigeneia 5X2 TICKETS, KVS BOX, 22/11

In haar bewerking van de Griekse mythe laat Maaike Neuville Ifigeneia in een monoloog terugblikken op haar verhaal en de eindeloze wraakcyclus in haar familiegeschiedenis. De vraag dringt zich op: hoe kan het anders? Mail ‘Ifigeneia’

Eat & Drink. Raki

Skatepark 5X2 TICKETS, THÉÂTRE NATIONAL, 25/11

Samen met een intergenerationele groep skaters en dansers brengt Mette Ingvartsen een duizelingwekkend spektakel naar de scène, dat een community, gedefinieerd door doorzettingsvermogen en hard werken, verbeeldt. Mail ‘Skatepark’

Mary 5X2 TICKETS, LA BALSAMINE, 18/11

Componiste Clara Olivares schiep een operabiopic rond Mary Shelley, de schrijfster van Frankenstein. In Mary brengt sopraan Romane Cabaret de schrijfster tot leven tussen marionetten die haar naasten belichamen. Mail ‘Mary’

Ötap is dood, lang leve Raki. Paul-Antoine Bertin heeft zĳn restaurant omgetoverd tot een chique wĳnbar. Het adres blĳft zeker een bezoekje waard. Toen Ötap eind juni de deuren sloot, bleef menig Brusselaar verweesd achter. De donkere wolken boven de Brusselse restaurantwereld werden echter snel weer verdreven door de opening van een andere zaak op dezelfde plek: Raki, genoemd naar de typisch Turkse brandewijn. Voor eigenaar Paul-Antoine Bertin was die verandering een kans om, zoals hij zelf zegt, “onszelf op een ontspannen manier opnieuw uit te vinden.” Ons leek de overgang van een restaurant naar een wijnbar – al is het geen echte wijnbar, het lijkt er meer op dat het etiket wordt gebruikt om klanten in een bepaalde sfeer te brengen – meer een manier om zichzelf het leven eenvoudiger te maken, een keuze die in de huidige horecacontext perfect te begrijpen is. Wij wilden de nieuwkomer weleens met eigen ogen zien en gingen er op een vrijdagavond langs. Reserveren kan niet, en we vreesden er dan ook voor dat het een hele opgave zou zijn om een tafel voor vier te bemachtigen, maar dat bleek niet het geval te zijn, waarschijnlijk omdat we er al rond 19.00 uur arriveerden. Het interieur charmeert meteen. Het breekt niet radicaal met het vorige, maar is wel erg ingetogen en doet wat denken aan een minimalistische

kapel, in die mate zelfs dat de verlichting iets te sober is. Wat het eten betreft, blaast de gedurfde menukaart – met, jawel, foodsharing – de gasten weg. Voor de creatieve uitwerking van de gerechten laat Bertin zich bijstaan door Géry Van Peteghem, die we al eerder spotten bij Nénu en St Kilda, en Josselin Remy, een chef-kok uit Parijs. Enkele gerechten die op de kaart prijken? Een veel te lekkere kippenlevermousRAKI se (12 euro), gezoet met kaneel, met een Albert Leemansplein 10, frisse toets van Elsene, Instagram: augurken en extra @raki.winebar, pittig door de wo > zo 18 > ... twee grote toasts ingewreven met chili. Ook de prei met vinaigrette (12 euro) met een twist van hazelnoot, of de heerlijke kroket gevuld met grijze garnalen (12 euro) bekoren. De knapperige rösti (16 euro) met ontbeende kwartel en champignons verdient eveneens een vermelding. Het dessert, een chocoladeganache (9 euro), wordt gedurfd geserveerd met fijn schaafsel van bottarga. Die gezouten touch doet het gerecht exploderen in de mond. De wijnselectie van Raphaëlle Boiron is met tien witte en tien rode wijnen niet zo uitgebreid maar wel onklopbaar. MICHEL VERLINDEN

••••

15 NOVEMBER 2023

Smalltalk. Met muzikante en performer Oriana Ikomo in Le Phare du Kanaal

‘Ik kan hier bĳ wĳze van spreken in mĳn pyjama naar de bakker’ Na zeven jaar Gent is de Brusselse zangeres, pianiste en performer Oriana Ikomo weer thuis. Mooi op tĳd voor een Fifty Lab-showcase met gloednieuw materiaal en een flinke portie smalltalk in Le Phare du Kanaal. door Andy Furniere foto Ivan Put Oriana Ikomo (26) keerde begin dit jaar terug naar haar Brussel, nadat ze zeven jaar in Gent had doorgebracht. Na haar jazzstudies aan het conservatorium daar bleef ze er plakken, tot de drang naar meer diversiteit te groot werd. “Ik miste het gevoel van anonimiteit in deze culturele smeltkroes. Ik kan hier bij wijze van spreken in mijn pyjama naar de bakker. (Lacht) En ik miste plekken als Le Phare du Kanaal, Decoratelier en Recyclart. Ondertussen heb ik mijn schade wel al goed ingehaald.” Opgroeien deed ze in de Bockstael-wijk, met een gospelkerk in de buurt. “Ik ben niet gelovig, maar de muziek vond ik geweldig. Gospel is een invloed gebleven.” Op een rommelmarkt kocht haar moeder haar eerste piano. “Een elektrische orgelpiano, toen ik acht was. Ik heb klassieke piano gestudeerd, maar die regels werden me op de duur te benauwend. Ik heb nood aan vrijheid.” Die vond ze in haar eigen muziek, een sfeervolle mix van neosoul, r&b, jazz en elektronische muziek, met teksten die gaan over (de worsteling met) liefde en zelfacceptatie. Haar debuutalbum The love I had, dat vorig jaar uitkwam, is ideale muziek voor een heilzame huilbui. “Muziek is mijn uitlaatklep. Het mooiste compliment dat je me kan geven, is dat mijn liedjes je doen wenen.” Ikomo werkt aan een nieuwe ep, waarvan ze nummers zal spelen op het Fifty Lab-showcasefestival. “Met de nieuwe plaat ga ik breder, elke song gaat een andere muzikale richting uit. Ze wordt minder donker, ik sta nu sterker in mijn schoenen. Al blijf ik een crybaby.” (Lacht) In december staat Ikomo ook in de Brusselse finale van talentenwedstrijd Sound Track, maar daarna ruimt de muziek even baan voor theaterrepetities – volgend jaar

speelt ze in Winterreise van Toneelhuis. In Bozar gaat volgende week ook Het leven en de vreemde verrassende avonturen van Robinson Crusoe die acht en twintig jaar helemaal alleen op een bewoond eiland leefde en zei dat het van hem was in première (21/11, 19.00). De eerste lange fictiefilm van Brusselaar Benjamin Deboosere, waarin Ikomo de hoofdrol speelt, deconstrueert op speelse wijze het koloniale kader van Daniel Defoes klassieker. “Ik zie mezelf niet als actrice, wel als performer. Maar dit wilde ik doen, omdat

er sterke banden zijn met mijn eigen werk, door wat de film zegt over representatie.” Oriana Ikomo speelt op 17/11 om 19.40 uur in Café Delune in het kader van het showcasefestival Fifty Lab, www.fiftylab.eu

Longread? Meer weten over Oriana Ikomo? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

| 43

‘Kĳk meer bĳ jezelf naar binnen’ Ahlaam Teghadouini is een van Brussels grootste acteertalenten, en daarnaast ook kandidaat ‘slimste mens ter wereld’. Wĳ konden haar strikken voor vĳf inzichten. door Michaël Bellon Je bent met wie je je omringt Vrienden – mijn ‘gekozen familie’ – trekken mij omhoog wanneer ik in de put zit, geven kracht wanneer ik het even niet zie zitten, of zeggen waar het op staat wanneer ik uit de bocht ga. Zo zijn ze cruciaal geweest voor mijn persoonlijke groei. Zij hebben me geleerd lief te hebben en van mezelf te houden. Doe altĳd je best Dat heb ik uit De vier inzichten van Don Miguel Ruiz. Het klinkt wat optimistisch, maar de schrijver geeft aan dat je best doen niet altijd hoeft te betekenen dat je je honderd procent geeft. Soms is veertig procent ook goed, als dat het beste is waar je op dat moment toe in staat bent. Liefde is een werkwoord Veel mensen zoeken volgens mij te veel naar de perfecte partner of vriendschap. Ik denk dat we daarbij vaak vergeten om te werken aan onszelf. We moeten niet alleen zoeken naar die perfecte persoon, maar ook uit liefde zelf die perfecte persoon proberen te worden. Ook al vraagt dat wat werk. Geluk schuilt niet in het materialistische Op sociale media zie je de hoogtepunten van ieders leven: de luxe, de mooie huizen en de vakanties waar iedereen van droomt. Maar materiële rijkdom betekent niet zoveel zonder de luxe van mooie emoties. Van het appreciëren van zonneschijn na een harde regenbui. Door te leren genieten van het kleine, heb ik geleerd dat echte rijkdom niet ver weg is. Bloemetjes bloeien waar je ze water geeft Als kind, maar ook daarna nog, heb ik me lang uitgesloten gevoeld. Dat kwam deels door mezelf, omdat ik me te veel focuste op de dingen die ik slecht deed en beter kon doen. Daardoor vergeleek ik me voortdurend met anderen, maakte ik mezelf kleiner en de anderen groter. Met het ouder worden ben ik meer bij mezelf naar binnen gaan kijken. Naar mijn brein, mijn hart en wat ik wel goed kan. Door de zaadjes in mezelf water te geven, ben ik meer opengebloeid. Ahlaam Teghadouini acteert in reeksen als Sihame (Streamz) en Grond (Netflix), en treedt binnenkort aan in De slimste mens ter wereld (Play4)

De vijf inzichten. Ahlaam Teghadouini

ECOPOLIS FAIR(ER) FUTURES FESTIVAL

EVERYBODY WELCOME VOOR IEDEREEN POUR TOUSTES

ANA IRIS SIMON CATHERINE JOIE GEERT BUELENS WARDA EL-KADDOURI MURIELLE SCHERRE NIC BALTHAZAR

www.ecopolis.be

18.11.2023 BRUSSELS

10:30 — 19:30

This event is organised by the Green European Foundation with the support of Oikos and with the financial support of the European Parliament to the Green European Foundation.

PARTICIPEZ Beeld: Tom Frantzen / Foto: Studio Beshart

2023

Participez au Le Plus grand Banquet de Spaghettis du Monde du samedi 25 novembre. Préparez des spaghettis pour vos amis et voisins, ou allez manger des spaghettis chez quelqu’un dans votre quartier et soutenez ainsi Brussel Helpt. Les recettes de Brussel Helpt seront inégralement reversées à Infirmiers de rue.

Inscrivez-vous sur

brusselhelpt.be

EETCAFÉ DE MOELIE IN LINKEBEEK ZOEKT UITBATER Horecatalent gezocht in groene en Vlaamse rand rond Brussel Vzw ‘de Rand’ zoekt een nieuwe zelfstandige uitbater voor haar eetcafé in het plaatselijke gemeenschapscentrum GC de Moelie. Het eetcafé is een levendige ontmoetingsplaats in het hart van Linkebeek, een groene gemeente op een boogscheut van Brussel. We verwachten een klantvriendelijke houding naar bezoekers en verenigingen toe. Er is ook ruimte om eigen commerciële activiteiten uit te bouwen. We staan zeker open voor suggesties! De café-uitrusting met ingerichte keuken is aanwezig en een ruime uitbaterswoning staat ter beschikking.

DB620484H9

Plaats je vacature online en bereik de juiste kandidaten. regiotalent.be

vzw ‘de Rand’ | Kaasmarkt 75 | 1780 Wemmel Tel. 02 456 97 80 | info@derand.be www.derand.be

DB104397K3

Geïnteresseerd? Vraag snel de infobundel op en stuur je kandidatuur met cv en motivatiebrief uiterlijk op 15 december naar Stefaan Gunst, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel, stefaan. gunst@derand.be, 0495/150 490. De infobundel is ook verkrijgbaar aan het onthaal van de Moelie. (Meer info op www.demoelie.be) Gunstige voorwaarden!

DB104033K3

Heb je een passie voor mensen? Wij ook. Samen maken we het verschil! Familiehulp heeft net als jij een passie voor mensen. Met een bijzondere aandacht voor mensen stellen we alles in dienst om onze klant een optimale levenskwaliteit te bieden in een vertrouwde omgeving.

Wil jij ook #verschilmaker worden?

Ontdek ons verhaal en onze jobs op

wijzijnfamiliehulp.be/verschilmakers

DB104054K3

ADVERTORIAL

Lokale Lokale dienstendienstencentra: een centra: een warme thuis warme thuis voor alle voor alle Brusselaars Brusselaars Lokale dienstencentra (LDC) zijn al bijna 50 jaar een veilige haven Lokale dienstencentra (LDC) zijn waar Brusselaars niet alleen al bijna 50 jaar een veilige haven ondersteuning vinden, maar ook waar Brusselaars niet alleen gezellig samenkomen. Dankzij ondersteuning vinden, maar ook de toegewijde medewerkers en gezellig samenkomen. Dankzij vrijwilligers vinden mensen hulp dehun toegewijde medewerkers in eigen buurt, ontstaan en er vrijwilligers vinden mensen hulp mooie vriendschappen en wordt in eigen ontstaan er hethun leven netbuurt, een beetje leuker. mooie vriendschappen en wordt het leven net een beetje leuker. ‘In Brussel zijn plekken als deze

ADVERTORIAL iedereen een warme thuis. Met 19 dienstencentra verspreid over het iedereen een warme thuis. Met Brussels Hoofdstedelijk Gewest, is er 19 dienstencentra verspreid over het altijd wel een plek in de buurt waar je Brussels Hoofdstedelijk Gewest, is er terecht kunt voor een kopje koffie en altijd wel een plek in de buurt waar je een goed gesprek.’ terecht kunt voor een kopje koffie en een goed gesprek.’

Laagdrempelig en gastvrij

‘De centra bieden een scala aan laagLaagdrempelig en gastvrij drempelige activiteiten. Van creatieve ‘De centra bieden een scala aan laagworkshops tot bewegingslessen, van drempelige activiteiten. Van creatieve betaalbare maaltijden tot massage of workshops tot bewegingslessen, van pedicure, er is voor ieder wat wils. Deze betaalbare maaltijden tot massage of activiteiten zijn niet alleen nuttig, maar pedicure, er is voor ieder wat wils. Deze ook een leuke manier om je sociaal netactiviteiten zijn niet alleen nuttig, maar werk in de buurt te vergroten’ aldus Jo ook een leuke manier om je sociaal netBossuyt van LDC De Kaai in Anderlecht. werk in de buurt te vergroten’ aldus Jo ‘Wie kan binnenstappen? Simpel: echt Bossuyt van LDC De Kaai in Anderlecht. iedereen, ongeacht leeftijd, achtergrond ‘Wie kan binnenstappen? Simpel: echt of levensverhaal. We zijn niet alleen een iedereen, ongeacht leeftijd, achtergrond centrum, maar een gemeenschap waar of levensverhaal. We zijn niet alleen een iedereen zijn plek moet kunnen vinden.’ centrum, maar een gemeenschap waar iedereen zijn plek moet kunnen vinden.’

onmisbaar; een plek waar je je buren ‘In Brussel zijn plekken als deze leert kennen, een vraag kan stellen en onmisbaar; een plek waar je je buren samenkomt’, zegt Maarten Depypere leert kennen, een vraag kan stellen en van LDC Aksent in Schaarbeek en Evere. samenkomt’, zegt Maarten Depypere ‘Of je nu een oudere bent die alleen van LDC Aksent in Schaarbeek en Evere. woont, je op zoek bent naar een fijne ‘Of je nu een oudere bent die alleen activiteit of nieuwe mensen wilt ontwoont, je op zoek bent naar een fijne moeten, iedereen is welkom. Elk lokaal activiteit of nieuwe mensen wilt ontdienstencentrum is verschillend, maar moeten, iedereen is welkom. Elk lokaal ze hebben 1 zaak gemeen: ze zijn voor dienstencentrum is verschillend, maar ze hebben 1 zaak gemeen: ze zijn voor

Flexibel Heb je een vraag, wil je als vrijwilliger Flexibel aan de slag of ben je gewoon nieuwsHeb je een vraag, wil je als vrijwilliger gierig? Loop gerust eens binnen. ‘We zijn aan de slag of ben je gewoon nieuwsflexibel en passen ons aan de bezoeker gierig? Loop gerust eens binnen. ‘We zijn aan, of je nu komt voor de gezelligheid, flexibel en passen ons aan de bezoeker ondersteuning nodig hebt of je talenten aan, of je nu komt voor de gezelligheid, wilt inzetten’, aldus Kim Dubois van ondersteuning nodig hebt of je talenten LDC Vives in Anderlecht. wilt inzetten’, aldus Kim Dubois van ‘Wij hebben eigenlijk maar één boodLDC Vives in Anderlecht. schap en dat is: wees welkom!’ ‘Wij hebben eigenlijk maar één boodschap en dat is: wees welkom!’

“ Elk islokaal dienstencentrum een Elk lokaal “ baken in de buurt waar dienstencentrum is een bewoners kunnen baken in elkaar de buurt waar ontmoeten en waar ze bewoners elkaar kunnen hun sociaal netwerk ontmoeten en waar ze kunnen uitbreiden. De hun sociaal netwerk lokale dienstencentra kunnen uitbreiden. De besteden aandacht aan lokale dienstencentra zowel sociale als fysieke besteden aandacht aan aspecten en kunnen zowel sociale als fysieke bezoekers ook helpen om aspecten en kunnen gezonde keuzes te maken bezoekers ook helpen om of hen tekeuzes begeleiden naar gezonde te maken passende zorg. of hen te begeleiden naar ” Vlaams minister van Welzijn, passende zorg. Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits ”

www.warmethuis.be www.warmethuis.be #mijnwarmethuis #mijnwarmethuis

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits

DB104456K3

Gezocht Gezocht ERFPACHTER Hof van ERFPACHTER Melijn Hof van Melijn

De gemeente Tervuren is op zoek De gemeente naar een Tervuren is op zoek DYNAMISCHE UITBATER naar voor een een DYNAMISCHE horecazaak met UITBATER voor een kunstenaarsateliers met in hethorecazaak Hof van Melijn. kunstenaarsateliers in het Hof van Melijn.

Vragen? Contacteer de dienst Vragen? overheidsopdrachten en Contacteer de dienst patrimoniumbeheer op overheidsopdrachten 02 766 52 52. en patrimoniumbeheer op 02 766 52 52.

Het Hof van Melijn is een historisch gebouw in het levendige centrum van Tervuren. Het pand is deels ingericht als taverne en als ateliers Hetdeels Hof van Melijn isvoor eenkunstenaars. historisch gebouw in het levendige Als kandidaat kan je jouw eigen ontwikkeling centrum van Tervuren. Hetvoorstel pand istot deels ingericht als taverne indienen waarbij je rekening houdt met een aantal voorwaaren deels als ateliers voor kunstenaars. den. Zo moeten dejefuncties horecatot eneigen verhuur van ateliers Als kandidaat kan jouw voorstel ontwikkeling aan kunstenaars terug te vinden zijnmet in jouw voorstel. Als indienen waarbij je rekening houdt een aantal voorwaarerfpachter wordt de er ook van jou verwacht dat jevan het ateliers pand op den. Zo moeten functies horeca en verhuur lange termijn beheert voorzichtig en redelijk aan kunstenaars terugals te een vinden zijn in jouw voorstel.persoon. Als Indien nodig doe er je ook investeringen in het pand. erfpachter wordt van jou verwacht dat je het pand op lange termijn beheert als een voorzichtig en redelijk persoon. Jouw Indienprofiel: nodig doe je investeringen in het pand. • Je hebt sterke sociale vaardigheden; • Je zoekt op een creatieve manier naar een geschikte Jouw profiel: horecafunctie die verenigbaar is met het historisch pand, • Je hebt sterke sociale vaardigheden; dezoekt lokaleopcontext van Tervuren de omliggende woonom• Je een creatieve manierénnaar een geschikte geving; horecafunctie die verenigbaar is met het historisch pand, • Je inzicht in de die de erfpachtdehebt lokale context vanfinanciële Tervurenimplicaties én de omliggende woonomuitbating geving; met zich meebrengt; • Je hebt interesse ateliers teimplicaties verhuren en te inzicht in om de financiële diesamen de erfpachtwerken kunstenaars; uitbatingmet met(lokale) zich meebrengt; • Ervaring in de horeca is mooi meegenomen. Je hebt interesse om ateliers te verhuren en samen te werken met (lokale) kunstenaars; Interesse? • Ervaring in de horeca is mooi meegenomen. Vraag dan meteen de leidraad op. Hierin staat uitgelegd welke voorwaarden bij de erfpacht horen, wat het verloop van Interesse? de procedure zal zijndeenleidraad welke criteria gehanteerd worden bij Vraag dan meteen op. Hierin staat uitgelegd de beoordeling. welke voorwaarden bij de erfpacht horen, wat het verloop van Je de leidraad tenenlaatste 26 november 2023 de kan procedure zal zijn welke op criteria gehanteerd worden bij de beoordeling. opvragen, via een mail naar: helene.germeau@tervuren.be. Je kan de leidraad ten laatste op 26 november 2023 voorstel verwachten opvragen, via eenJouw mail naar: we ten laatste op helene.germeau@tervuren.be. 18 december Jouw voorstel verwachten 2023.op we ten laatste 18 december 2023.

DB103625J3

DB104285K3

DB103625J3

DB104285K3

2023

EET MEE!

Eet spaghetti en steun Brussel Helpt! Ga naar brusselhelpt.be en kies waar jij wil gaan eten. De spaghetti wordt verkocht aan €10 per portie. De volledige opbrengst gaat naar vzw Straatverplegers.

BESTEL NU

brusselhelpt.be

Beeld: Guy Ducheyne / Foto: Studio Beshart