BRUZZ - editie 1820 (9-11-2022) by bruzz.be

9 NOVEMBER 2022

‘Ik heb altijd sympathie gevoeld voor de evil guy’ The Haunted Youth over debuutalbum Dawn of the freak

‘Vooral bij jongeren is het een bewuste keuze’ Tweedehandskledij is aan een opmars bezig

‘De stad is te weinig toegankelijk’

WEEK BLAD #1820 , EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUS S ELSE MEDIA VZ W FLAGEYPLEIN 18 - 105 0, ELSENE - AFGIFTEKANTOO R ANTWERPEN X P303153

Brussel Helpt steunt dit jaar de vzw Kinumai

BRUSSEL BEGINT ZIJN ECONOMISCHE TRANSITIE. Als ondernemer gaat het om UW zaak!

18 - 24/11/2022

OVERAL IN BRUSSEL > > > > >

WORKSHOPS CONFERENTIES DEBATTEN BEDRIJFSBEZOEKEN CLOSING EVENT

Ontdek het programma van de week

Een evenement georganiseerd door

...in samenwerking met

9 NOVEMBER 2022

‘Mijn geboortestad bezoek ik nu enkel op Street View’ De Iraanse gemeenschap van Brussel leeft mee met het protest in het thuisland

‘Weerstand bieden is ook een mogelijkheid’ De Iraans-Amerikaanse Sheida Soleimani maakt kunst die morrelt aan de macht

EDITO

COVER STORY Geert Palmers en David Seffer van vzw Kinumai

IN BEELD Ivan Put

BRUSSELAAR VAN DE WEEK Journalist Hans Vandecandelaere

KORT GESPREK Eva Kamanda

BEELDCOLUMN Wauter Mannaert

BIJGEDACHTE Een gebrek aan lef

BIG CITY Waarom heet de Brusselse lekkernij pain à la grecque?

BEESTIG BRUSSEL In het appartement van de monniksparkiet is het altijd warm

REPORTAGE Tweedehands is in

DE SLAAPKAMER van Norena

NICK TRACHET Azijnperen

SELECT Joachim Liebens over het huiveringwekkend mooie debuut van The Haunted Youth Smalltalk Jean-Paul Estiévenart Eat & Drink Yoka Tomo De vijf inzichten Dirk Brossé

Willem Chanterie is een fan van tweedehandswinkels, zowel privé als voor zijn job als stylist.

| 3

SAMEN LATEN WE BRUSSEL BEWEGEN

9 NOVEMBER 2022

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

Mentaliteitswijziging

OPLAGE 55.000 exemplaren. ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur) COÖRDINATOR MAGAZINE Kris Hendrickx CULTUUR & UIT Gerd Hendrickx ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Sara De Sloover, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Ellen Debackere, Charlotte Deprez, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

“ Waarom kan de Big Ben in Londen wel toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel?” Beste abonnee, de kans bestaat dat u dit magazine later hebt ontvangen dan u gewend bent. Door de nationale stakingsactie van woensdag 9 november werd onze verdeling mogelijk verstoord. Onze excuses.

Dans ce magazine, nous accordons une attention particulière à Kinumai, l’association au centre de notre action Brussel Helpt. L’approche de Kinumai : faire en sorte que les magasins et les établissements horeca de notre ville deviennent accessibles aux PMR. Pour le prix de 30 portions de spaghetti vous avez déjà une rampe d’accès installée devant votre commerce. Mais il s’agit de bien plus que cela : de la ville et de la région dans lesquelles nous voulons vivre et surtout à quel point nous voulons les rendre inclusives. Également pour les personnes en fauteuil roulant. Et quand on voit les choses sous cet angle, une rampe n’est qu’une mesure palliative. En 2022, lors de la conception de nouveaux bâtiments, ou de la rénovation des biens existants, la Région devrait être obligée d’intégrer l’accès aux fauteuils roulants dans chaque cas. Et pour cela, il va falloir bousculer certaines idées reçues. Pourquoi Londres peut-elle garantir que Big Ben et le London Eye soient accessibles aux PMR, alors qu’ici, on brandit encore le statut de monument classé? Ah oui, vous ai-je déjà demandé de manger des spaghettis lors du Grand Souper Spaghettis de Brussel Helpt ? Commandez maintenant et dégustez vos spaghettis en sachant que votre argent sera bien utilisé. FR

In dit nummer besteden we uitgebreid aandacht aan de vzw Kinumai, de organisatie die centraal staat tijdens onze Brussel Helpt-actie dit jaar. De insteek van Kinumai is geniaal in zijn eenvoud: winkels en horecazaken in onze stad rolstoeltoegankelijk maken. Voor de prijs van dertig porties spaghetti heb je een oprijplaat geïnstalleerd voor je zaak. Maar eigenlijk gaat dit over veel meer: over de stad en het gewest waarin we willen leven en vooral over hoe inclusief we die stad willen maken. Ook voor mensen in een rolstoel. Dan is zo’n oprijplaat natuurlijk maar een lapmiddel. Anno 2022 zou het Gewest in het ontwerp van nieuwe – of de renovatie van bestaande – gebouwen de toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers verplicht moeten integreren. Die mentaliteitswijziging moeten we nastreven. Daarvoor mogen heilige huisjes sneuvelen. Waarom kunnen in Londen de Big Ben en de London Eye wel rolstoeltoegankelijk zijn, terwijl hier nog altijd gezwaaid wordt met het statuut van beschermd monument bij een vraag naar aanpassingen? Oh ja, heb ik u al opgeroepen om spaghetti te eten tijdens de Grote Brussel Helpt-Spaghettislag? Doe het, geniet van uw spaghetti in de wetenschap dat uw geld goed besteed wordt. Bestellen kan via brusselhelpt.be

In this issue, we pay extensive attention to Kinumai, the organisation that this year is at the heart of our Brussel Helpt campaign. Kinumai’s approach is as genius as it is simple: ensure that shops and catering establishments in our city are wheelchair accessible. For the equivalent of 30 servings of spaghetti – our currency during Brussel Helpt – gives you a ramp installed at your business. But this is in fact about much more. It is about what kind of city and region that we want to live in and in particular about how inclusive we want to make it, including for those who have to use a wheelchair. When you look at it like that, a ramp is of course only a stopgap measure. This is 2022, and the region should be obliged to integrate wheelchair accessibility into the design of every new buildings and every renovation. That is the change in mentality we should strive for and that might mean having to make sacrifices. After all, how come London can make the Big Ben and the London Eye wheelchair-accessible while here, the status of protected monument is still used as an excuse when adaptations are asked for. By the way, did I remember to encourage you to enjoy some spaghetti during the Great Brussel Helpt Spaghetti Battle? No? Well: hereby I do! Order now and enjoy your spaghetti in the knowledge that your money is well spent. EN

| 5

Brussel Helpt. De stichters van vzw Kinumai

‘Fysieke drempels worden snel mentale drempels’ De opbrengst van Brussel Helpt gaat dit jaar naar de vzw Kinumai. Met draagbare oprijplaten en een netwerk van toegankelijke wc’s willen stichters David Seffer en Geert Palmers meer rolstoelgebruikers naar de Brusselse straten halen. “Brussel heeft nood aan een beleid dat zich losmaakt van de fixatie op erfgoed.” door Ellen Debackere foto’s Saskia Vanderstichele

een initiatief uit de grond te stampen. Met Kinumai wil Seffer zoveel mogelijk zaken in Brussel rolstoeltoegankelijk maken. Dat doet hij niet alleen. Samen met Geert Palmers, die hij aan de schoolpoort leerde kennen, zet hij de krachtlijnen voor de vzw uit. Palmers is een van de stichters van 3E, een technologiebedrijf in hernieuwbare energie, en raakte in de loop der jaren bevriend met Seffer. “Ik heb dankzij David gezien hoeveel drempels er bestaan voor mensen in een rolstoel, iets wat ik voordien niet zag. Dan wordt het snel een evidentie dat je je hiervoor inzet.” We ontmoeten elkaar vandaag in een rolstoeltoegankelijk café, maar hoe verliep het transport hierheen? DAVID SEFFER: Ik woon in het centrum, maar ben vandaag met de taxibus van de MIVB

gekomen, een deur-aan-deurdienst voor mensen met een beperking voor de prijs van een metroticket. Ik geloof dat die dienst ontstaan is omdat de MIVB beseft dat haar transport doorgaans niet zo toegankelijk is. De taxibus is heel fijn, maar je kan niet zomaar spontaan beslissen ergens heen te gaan. De dag voordien moet je een reservatie maken. In Londen kan je gewoon een taxi stoppen: daar zijn ze allemaal toegankelijk. In Brussel staan we zo ver nog niet. Hoe is het idee voor Kinumai ontstaan? SEFFER: Toen ik op bezoek was in Groot-Brittannië, zag ik hoeveel verder ze daar staan. Heel veel zaken hebben aan de voordeur een belletje hangen. Bel je, dan komt er iemand met een oprijplaat. Met Kinumai willen we in eerste instantie inzetten op de verspreiding

▼

f we kunnen afspreken in café Winok in Schaarbeek, vragen David Seffer (51) en Geert Palmers (54). Niet omdat het café met hen samenwerkt – er ligt wel een oprijplaat, maar die kwam daar niet via Kinumai. Wel omdat de zaak een toonbeeld is van hoe toegankelijkheid in praktijk kan worden omgezet, laat Seffer via mail weten. Voor Seffer is dat niet louter een principiële zaak. In 2008 kreeg de in Oostende geboren Brusselaar de diagnose van multiple sclerose (MS), een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Door zijn ziekte werd hij in de loop der jaren minder mobiel. “Sinds dit jaar doe ik alles met de rolstoel.” Omdat sommige dingen hem met de rolstoel niet lukten, besliste hij in 2020 om

31 SEPTEMBER 2022

| 7

BIO • David Seffer • Geboren in 1971 in Oostende • Studeerde Marketing • Woont vandaag in Brussel Stad • Richt in 2020 vzw Kinumai op • Geert Palmers • Geboren in 1968 in Diepenbeek • Studeerde Ingenieurswetenschappen • Woont vandaag in SintJoost-ten-Node • Richt in 2020 vzw Kinumai op

▼

Brussel Helpt. De stichters van vzw Kinumai

van mobiele oprijplaten. Daarnaast willen we een netwerk van toegankelijke toiletten ontsluiten en in kaart brengen. Het is immers niet omdat je ergens binnenraakt, dat je ook tot aan het toilet raakt. GEERT PALMERS: We hebben allebei onderne mersbloed door onze aderen stromen. Ooit zaten we – toegegeven, nogal symbolisch – boven op de met kasseien bezaaide Muur van Geraardsbergen. We vroegen ons af hoe het komt dat relatief eenvoudige zaken zo moeilijk opgelost raken. Toen besloten we ervoor te gaan. Op basis van cijfers van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

Ze krijgen wel een sticker die aangeeft dat ze in een oprijplaat kunnen voorzien. Informeert Kinumai de betrokken zaken na de installatie van de oprijplaat ook over wat er nog moet gebeuren, zoals de breedte van de hal en toegankelijke toiletten? SEFFER: Nu nog niet, maar misschien zullen we dat op termijn wel doen. Als ik in een kledingzaak binnenkom, zou het tof zijn dat ik in de kledinghokjes geraak en dat er een verlaagde toonbank is. Nu dien ik mijn betaalkaart ergens in te stoppen zonder dat ik zie wat er gebeurt. PALMERS: Vandaag zijn er ook winkels die twijfelen. Als we meteen met heel veel

“Toen ik op bezoek was in Groot-Brittannië, zag ik hoeveel verder ze daar staan” David Seffer Oprichter vzw Kinumai

(Riziv) schatten jullie dat België 150.000 permanente rolstoelgebruikers telt. Toch zien we ontzettend weinig mensen met een rolstoel in het Brusselse straatbeeld. SEFFER: De openbare ruimte is gewoon te weinig toegankelijk. Het vraagt te veel van mensen. Fysieke drempels worden al snel mentale drempels: na verloop van tijd ontzie je het je nog buiten te komen. Omdat we elkaar zo weinig ontmoeten, willen we met Kinumai ook een community van rolstoelge bruikers oprichten. Door zelf een gemeen schap te creëren, hopen we een critical mass op te bouwen die onze stem kan laten horen. Maar in eerste instantie biedt Kinumai draagbare oprijplaten aan? SEFFER: Op korte termijn willen we met Kinumai inderdaad een pragmatische oplossing aandragen, zoals oprijplaten aanbieden. Die kunnen bij ons besteld worden en wij installeren ze. De oprijplaten hoeven daar geen hele dag te blijven liggen: ze kunnen op vraag van de klant boven gehaald worden. Daarom wegen ze niet veel – afhankelijk van de lengte tussen de vier en acht kilogram. Of de zaken al dan niet met een belletje werken, laten we aan hen over.

informatie over de mogelijke aanpassingen komen, deinzen ze misschien terug. Ze zijn dan bang dat ze als ze een oprijplaat nemen, misschien ook allerlei andere ingrepen zullen moeten doen. De oprijplaten leiden nu al tot veel dynamiek: we zien ze in de toekomst als toegang tot meer. Jullie verkochten al twintig dergelijke platen in de Brusselse Vijfhoek. Zien jullie daar al resultaten van? PALMERS: De omzet is de hoogte ingeschoten (lacht). SEFFER: Dat is wat vroeg natuurlijk, maar we krijgen wel erg positieve reacties van

mensen die met een rolstoel nergens binnen kunnen en heel blij zijn dat het nu wel lukt. Winkels kunnen de oprijplaten – die tussen de 200 en 450 euro kosten – bij Kinumai kopen en jullie verzorgen de installatie. Is de investering voor veel zaken een drempel? SEFFER: Ja, zeker na corona. Sommigen zeggen dat ze failliet gaan als ze die aankoop doen. De twintig zaken die tot op vandaag een oprijplaat bij ons kochten, deden dat grotendeels met de steun van de Stad Brussel. Veel mensen twijfelen en dan is een financieel duwtje in de rug goed.

“Er zijn in heel het gewest amper een zevental horecazaken te vinden waar de wc’s toegankelijk zijn rolstoelgebruikers” Geert Palmers Oprichter vzw Kinumai

9 NOVEMBER 2022

singen binnenin, zoals een toegankelijk wc. Bovendien primeert toegankelijkheid op erfgoed: gebouwen met erfgoedwaarde ontsnappen er dus in principe niet aan. Maar ik vraag me af wat er precies fout loopt, want dat wordt niet altijd afgedwongen. Onze erfgoedbewakers steken er soms een stokje voor dat ruimtes aangepast worden. Brussel heeft nood aan een beleid dat zich losmaakt van de fixatie op erfgoed. We horen weleens dat veel mensen het probleem erkennen, het graag willen oplossen, maar gewoonweg niet weten hoe. Speelt dat ook mee in Brussel? SEFFER: Dat speelt hier zeker mee, terwijl het zo eenvoudig kan zijn. Maar dan krijgen we soms van winkelhouders te horen dat ze wel een oprijplaat willen, maar van de eigenaar van het gebouw geen twee gaatjes mogen boren in de blauwe steen. PALMERS: Eigenlijk zouden we het probleem meer zoals de brandveiligheid moeten aanpakken. Er is geen compromis mogelijk: ofwel is een ruimte brandveilig ofwel is die dat niet. De vzw Kinumai, het goede doel voor Brussel Helpt dit jaar, voorziet in oprijplaten in handels- en horecazaken.

Waarom kiezen jullie voor mobiele oprijplaten en niet voor permanente structuren? Ze zouden niet alleen mooier, maar ook veiliger zijn. SEFFER: Ik ben zeker niet tegen permanente structuren, maar dan moet je rekening houden met richtlijnen op het vlak van stedenbouw. Er zijn wel wat beperkingen aan de mobiele oprijplaten: zo kan je ze niet gebruiken voor winkels die op een helling liggen. Maar voor de rest zijn ze erg veilig. Ik zie ze als een tussenstop: op lange termijn zijn ze hopelijk niet meer nodig. Kinumai wil ook een netwerk van toiletten ontsluiten en in kaart brengen. Hoe reageren handelaars daarop? SEFFER: Tot nu toe reageert iedereen eerder positief, maar we willen dat ooit formaliseren. We zouden bijvoorbeeld een document willen opstellen waarin wordt opgenomen waar rolstoelgebruikers welkom zijn om het toilet te gebruiken, ook al consumeren ze er niets. PALMERS: Er zijn in heel het gewest amper een zevental horecazaken te vinden waar de wc’s toegankelijk zijn voor mensen met een rolstoel.

Wat verwezenlijkte Brussel dan wel al wat rolstoeltoegankelijkheid betreft? SEFFER: De taxibus is heel goed. Bovendien bestaat er een verordening uit 2006 die stelt dat bij nieuwbouw en herbestemming van een pand rekening gehouden moet worden met de toegankelijkheid, zowel voor de toegang tot het gebouw als voor de verplaat-

Wat hopen jullie met Kinumai te bereiken? SEFFER: Ik hoop dat Brussel ooit een toonbeeld

wordt van toegankelijkheid. PALMERS: De Brussel Helpt-actie is voor ons erg belangrijk omdat ze ons helpt het bewustzijn te verhogen en een community op te bouwen. Op die manier kunnen we van die 1,5 procent rolstoelgebruikers misschien wel een groep met het gewicht van 20 procent maken. Zo hopen we de minder mobiele medemens te bevrijden. Meer info via brusselhelpt.be

« LES BARRIÈRES PHYSIQUES DEVIENNENT VITE MENTALES »

“PHYSICAL BARRIERS QUICKLY TURN INTO MENTAL OBSTACLES”

Cette année, les recettes de Brussel Helpt seront versées à l’asbl Kinumai. Grâce à des rampes mobiles et à un réseau de toilettes accessibles, les fondateurs David Seffer et Geert Palmers veulent voir davantage de personnes en chaise roulante dans les rues de Bruxelles. Les espaces publics ne sont pas assez accessibles, selon eux. Les barrières physiques deviennent des barrières mentales. Les personnes en fauteuil roulant se rencontrant peu, Kinumai veut aussi créer une communauté pour faire entendre leur voix.

This year’s proceeds of Brussel Helpt will go to the non-profit organisation Kinumai. By using portable ramps and a network of accessible toilets, founders David Seffer and Geert Palmers aim to help more wheelchair users onto the streets of Brussels. The founders say that public space is not accessible enough. As a result, physical obstacles quickly become mental ones. Kinumai also wants to establish a community of wheelchair users to build a critical mass that can make their voices heard. Another reason why the campaign is so important.

| 9

In beeld. Ivan Put

9 NOVEMBER 2022

Hooimijten in het park Terwijl de Brusselse parken vroeger netjes en clean werden gehouden, harken de tuinmannen van Leefmilieu Brussel het afval van gras en takken tegenwoordig steeds vaker bijeen tot een soort van kunstige ‘hooimijten’. Zo bijvoorbeeld in het Boudewijnpark in Jette. De aanpak heeft verschillende voordelen. Door slechts twee keer per jaar te maaien, verhoogt de biodiversiteit van het gebied. Het hooi in een mijt stapelen betekent verder ook dat het gazon minder voedingsstoffen krijgt dan wanneer het afgemaaide gras blijft liggen. En zo’n schralere grond geeft dan weer meer kansen aan bloemen. Ook mooi meegenomen: twee keer maaien is een pak goedkoper dan maandelijks een ploeg sturen. HUB/KH

| 11

Brusselaar (M/V/X) van de week.

Hans Vandecandelaere De diversiteit in Brussel. Het interesseert auteur Hans Vandecandelaere mateloos. Omdat hij Brusselaar is, maar ook omdat hij wil tonen dat de waarheid vaak genuanceerder is dan ze ons wordt gepresenteerd. door Steven Van Garsse

Weinigen weten het, maar Vandecandelaere heeft zijn eerste stappen als gids in Brussel gezet als mediëvist, die hij van oorsprong is (UGent). Hij deed in de jaren 2000 heel gespecialiseerde rondleidingen over het middeleeuwse Brussel. “Maar kan ik me eigenlijk nog een historicus noemen?” vraagt hij zich vandaag af, als we hem ontmoeten in café De Monk, waar hij vaak zit te schrijven. “Ik ben vandaag eerder antropoloog, of onderzoeksjournalist. Ik praat met mensen, heel bottom-up, en pleit voor trage journalistiek.” Wie zijn boeken heeft gelezen, kan dat alleen maar beamen. Ze zijn goed gedocumenteerd, zowel door de laatste wetenschappelijke inzichten, als door de talloze gesprekken die Vandecandelaere voert met mensen, van salafisten tot prostituees. “Wat me drijft is nieuwsgierigheid,” zegt hij. “Ik

wil weten en leren. Nadien wil ik dat delen met het grote publiek.” Dat levert voor elk project uren gesprekken op en duizenden pagina’s die hij vervolgens meticuleus moet schiften, herleiden tot de essentie en herschikken om er een verhaal van te maken. Er verschijnen nog maar weinig boeken die het Brussel van vandaag beschrijven vanuit een historisch en maatschappelijk perspectief. Vroeger waren er Guido Fonteyn of Geert van Istendael die via hun boeken rapporteerden over het reilen en zeilen in de stad, waar zoveel Vlamingen een haat-liefdeverhouding mee hebben. Vandaag neemt Vandecandelaere een beetje die fakkel over. Hij heeft nu drie boeken uit, een over de recente geschiedenis van de Brusselse migratie, een over Molenbeek en een over prostitutie. Nu komt daar een website bij. Op

hyperdiversbrussel.be vertelt hij in 42 afleveringen thematisch over het kleurrijke Brussel. Hij geeft er lezingen rond en doet er rondleidingen over via Brukselbinnenstebuiten. En die lopen nu al goed vol. Vandecandelaere pikt hiermee de draad weer op die hij met zijn boek In Brussel had achtergelaten. Dat beschreef hoe Brussel in enkele decennia tijd een kleine wereldstad werd. “Nu wou ik weten hoe het samenleven verloopt. Wat lukt en wat niet, en hoe waait die hyperdiversiteit in alle mogelijke sectoren binnen?”

Botsende visies “Ik heb die verhalen opgetekend in de eerste plaats omdat ik Brusselaar ben, en begaan ben met de stad, maar ook omdat ik vind dat deze stad meer nuance verdient. Wie over

In het nieuws omdat Schrijver Hans Vandecandelaere publiceert deze week op een gloednieuwe website 42 verhalen over hyperdivers Brussel, met als kick-off een lezing deze week in Muntpunt. Over welk dossier gaat het? De verhalen brengen een beeld van hoe de migratie impact heeft op de stad. Het gaat onder meer over niet-begeleide minderjarigen, ouderenzorg, maar ook over seksuele intimidatie op straat.

9 NOVEMBER 2022

| 13

Kort gesprek. Eva Kamanda

Op 15 november geeft Hans Vandecandelaere een lezing over het hyperdiverse Brussel. In Muntpunt om 19u. Gratis. Inschrijven is wel verplicht, via www.muntpunt.be/hyperdiversbrussel

‘Dit verhaal overstijgt onze familiegeschiedenis’ “Wie is de man op dat huwelijksportret?” Die vraag deed de Jetse actrice en presentatrice Eva Kamanda (31) een spannend boek schrijven over haar Congolese overgrootvader én een onbelicht stukje Belgische geschiedenis. Waarom heb jullie dit boek Een verzwegen leven geschreven? Ik was de laatste jaren al wat meer bezig met waar ik vandaan kom. Toen mijn partner (en coauteur, red.) Kristof Bohez voor het eerst in mijn ouderlijke huis kwam en daar het trouwportret van mijn overgrootouders zag, ging de bal aan het rollen. Op die foto stond een gemengd zwart-witkoppel, wat ongewoon was in het Etterbeek van 1942, maar waar ikzelf nooit bij had stilgestaan. Zonder veel verwachting hebben we een mailtje naar het AfricaMuseum gestuurd waarin we onze zoektocht uitlegden. Vrij snel kregen we het antwoord dat er in de kelders van het museum zowaar een portret van mijn overgrootvader, François Kamanda, lag. Toen dacht ik: ‘let’s do this’. Het was trouwens heel fijn dat zoveel mensen ons wilden helpen. De archivarissen waren dolenthousiast (lacht). Waarom belangt deze persoonlijke familiegeschiedenis ook anderen aan? Via documenten en gesprekken kwamen we gaandeweg te weten dat heel wat Congolezen in België deelgenomen hebben aan het verzet tegen de Duitse bezetter. Dat is niet geweten door de grote massa, zelfs experts wisten daar niks van. Dit verhaal overstijgt dus de familiegeschiedenis, en verdient het om verteld te worden. Het boek beschrijft ook hoe de confrontatie met het rauwe racisme van toen je persoonlijk raakte.

diversiteit spreekt, komt al gauw bij identiteit terecht en dan polariseert het snel. Daartegenover is zo objectief mogelijke kennisopbouw nodig.” Vandecandelaere gaat ook de moeilijkheden van het hyperdiverse Brussel niet uit de weg. “Het is zeker geen hoeraverhaal. Er komen heel wat uitdagingen bij kijken, die ook verder reiken dan de Brusselse gewestgrenzen.” Hyperdivers Brussel is voor Vandecandelaere een stad met onnoemelijk veel snelheden en culturele visies. Ook botsende visies. Corona leerde ons dat heel wat Brusselaars niet mee zijn met de preventieve gezondheidszorg en het vaccin liever links lieten liggen. En nu is er Good Move, dat in de volkse wijken niet lijkt aan te slaan. “Daar zie je de clash tussen sociaalvoelende, progressieve burgers met een termijnvisie en andere wijkbewoners, die het belang van goede longen voor hun kinderen, verkeersveiligheid en speelruimte op straat niet of minder inzien. Juist die zaken waar die wijken zo naar snakken, omdat de meesten er klein behuisd leven door de wooncrisis.” “De vaak agressieve reacties zijn onthutsend en burgemeesters die bij de minste geringste schreeuw de stekker eruit trekken betreurenswaardig. In plaats van het been stijf te houden, hier en daar bij te sturen en in dialoog uit te leggen waarom de circulatieplannen zoveel potentie hebben.” Vandecandelaere tracht telkens heel gericht te kijken naar hyperdiversiteit. Hoe ervaren huisartsen in de kanaalzone die bijvoorbeeld? En dan blijkt dat ze in eerste instantie stoten op uitdagingen die gelinkt zijn aan armoede, kortgeschooldheid en een gebrekkige kennis van de landstalen. Pas daarna worden ze geconfronteerd met religieuze en culturele aspecten. “Gericht kijken heeft als voordeel dat het soms tot inzicht leidt over hoe het per sector beter kan. De zorgsector heeft bijvoorbeeld baat bij een meer cultuursensitieve zorgverlening. Andere keren heb ik geen pasklare antwoorden. Zwartwerkers zijn een grote groep in Brussel, maar hoe je die sector wit maakt en uitbuiting bestrijdt, is bijzonder complex. Daar beperk ik me dan tot het beschrijven van die realiteit. Het is dan aan de lezers en beleidsmakers om op die kennis verder te bouwen.”

“Heel wat Congolezen namen deel aan het verzet tegen de Duitsers” Het kwam hard binnen, maar geshockeerd was ik er niet door – ik weet intussen wel wat structureel racisme is. Wel moest ik me soms opladen om opnieuw verder te kunnen met het onderzoek. Daarom was het goed dat ik die zoektocht samen met Kristof kon ondernemen. Hij staat er wat verder vanaf. Hoe was het om met je partner een boek te schrijven? Mensen hebben daar een romantisch beeld van – sigaretten paffen in bed en erop los filosoferen – maar het is vrij hard werken. Je wordt meer collega en minder koppel, dat moet je kunnen verdragen. Het was een intense en interessante periode. Maar ik ben blij dat het kindje geboren is en dat we weer honderd procent elkaars lief kunnen zijn. Een verzwegen leven van Eva Kamanda en Kristof Bohez is te verkrijgen in de betere boekhandel. De auteurs doen een warme oproep om gelijkaardige verhalen met hen te delen.

union wallonne des entreprises

s e s on e té on té

” ”

AFRICAMUSEUM, WILLEMSFONDS & KUUMBA

AVIS D’ENQUETES PUBLIQUES PUBLIQUES Les projets suivants sont mis à AVIS enquêtes D’ENQUETES publiques. Cet Pendant toute la durée des enquêtes publiques, les dosAVIS D’ENQUÊTE PUBLIQUE avis ne préjuge en rien de la décision de la Ville sur lesdit siers sont consultables, exclusivement sur rendez-vous Les projets suivants sont mis à enquêtes publiques. Cet Pendant toute la durée des publiques, les dosdossiers. Objets d’enquêtes publiques : (tél. n° 02/279.29.29), auenquêtes Département Urbanisme – PLAN PARTICULIER D’AFFECTATION DU SOL AVIS D’ENQUÊTE PUBLIQUE avis ne préjuge en rien de la décision de la Ville sur lesdit siers sont Autorisations consultables, (Centre exclusivement sur rendez-vous Direction Administratif, 10e étage /

Plans Particuliers d’Affectation (P.P.A.S.) : dossiers. Objets d’enquêtes publiques du : SolD’AFFECTATION (tél. n° 02/279.29.29), au Département Urbanisme – bureau 00). PLAN PARTICULIER DU SOL n° 60-19 « Buanderie » et son plan d’expropriaDirection Autorisations (Centre concernant Administratif,les 10edossiers étage / Des explications techniques Le plan suivantdu est soumis à enquête publique : Plans Particuliers d’Affectation Sol (P.P.A.S.) tion n°60-18, n°21-08 « Remblai - Philanthropie »: bureau 00). peuvent être obtenues exclusivement sur rendezn° « Buanderie » et son n°21-07, plan d’expropriaet 60-19 son plan d’expropriation n°50-32 Des explications techniques concernant les dossiers vous (tél.: n° 02/279.31.47). Le plan suivant est soumis à enquête publique La modification du Plan Particulier d’Affectation du Sol (P.P.A.S.) n°19 exclusivement sur rendeztion n°60-18, n°21-08 « Remblai - Philanthropie » « Wannecouter – Bugrane » et n°46-14 « Harmonie » peuvent être obtenues « Quartier Ouest de la Gare du Nord » (tél. n° 02/279.31.47). et sonplan plan d’expropriation n°21-07, n°50-32 et son d’expropriation n°46-13 vous LesSol observations etn°19 réclamations au sujet des dossiers La modification du Plan Particulier d’Affectation du (P.P.A.S.) « Wannecouter et – Bugrane » et n°46-14 « Harmonie » son rapport sur les incidences environnementales. peuvent être formulées durant la période des enquêtes Localisations : « Quartier Ouest de la Gare du Nord » et son plan d’expropriation n°46-13 Les observations et réclamations au sujet des dossiers précisée ci-dessus, soit : - P.P.A.S. n° 60-18/60-19 « sur Buanderie » : rue et son rapport les incidences environnementales. publique se déroule du 08/11/2022 au peuvent inclus. êtreauformulées durant la période et des enquêtes Localisations : -07/12/2022 par écrit Collège des Bourgmestre Echevins, à de la L’enquête Buanderie 15-31/P.P.A.S. n°21-07/21-08 précisée : -« Remblai P.P.A.S. -n°Philanthropie 60-18/60-19» :«rue Buanderie » 34-36 : rue l’adresse ci-dessus, suivante : soit Département Urbanisme - Secrétariat du Remblai L’enquête publique se déroulen°21-07/21-08 du 08/11/2022 au -07/12/2022 inclus. par écrit au Collège des Bourgmestre et Echevins, à de la Buanderie 15-31/P.P.A.S. de la Commission boulevard Anspach, 6 & rue de toute la Philanthropie 30/P.P.A.S. Pendant la durée de l’enquête publique,n°50-32 le dossier est consultable en ligne de sur concertation, le l’adresse suivante : Département Urbanisme - Secrétariat « Remblai - Philanthropie » :le : avenue rue Remblai 34-36 à 1000 Bruxelles site internet lien du suivant : « Wannecouter –communal Bugranevia » de Wannecoude la e-mail Commission de & rue de toute lan°46-13/46-14 Philanthropie 30/P.P.A.S. Pendant la durée de l’enquête publique, le dossier enà ligne sur concertation, lesuivante : boulevard Anspach, 6 https://www.1030.be/gare-du-nord - par l’adresse ter 76/P.P.A.S. « Harmonie » :n°50-32 rue du est consultable à 1000 Bruxelles site internet lien suivant : « Wannecouter –communal Bugranevia » :leavenue de Wannecouurb.commissionconcertation@brucity.be Frontispice 29-39 https://www.1030.be/gare-du-nord Le dossier n°46-13/46-14 est également consultable, exclusivement -- par à l’adresse suivante ter 76/P.P.A.S. « Harmonie » : rue dusur rendez-vous viae-mail le formulaire en ligne: sur le site internet Identité demandeur Ville de Bruxelles (02du / 244 72 08) à :l’administration communale de Schaerbeek, de urb.commissionconcertation@brucity.be Frontispice 29-39 de département la Ville : https://www.bruxelles.be/dossiers-soumisLe dossier consultable, exclusivement rendez-vous l’Urbanisme de l’Environnement (Hôtel communal, sur Place Colignon, Bruxelles), en ligne sur le site internet Demandes de : estetégalement -enquete-ou-consultation-publique via le1030 formulaire Identité demandeur Ville Bruxelles (02 / 244 72 08) à :l’administration Schaerbeek, département de au oùdu des renseignements ou de explications techniques peuvent être obtenus lundi Abrogations totales des P.P.A.S.communale : n° de 60-19 de la Villedu: auprès https://www.bruxelles.be/dossiers-soumisoralement, de l’agent désigné à cet effet au l’Urbanisme et de l’Environnement (Hôtel communal, Place Colignon, 1030 Bruxelles), vendredi entre 9h et 12h et le jeudi après-midi entre 16h30 et 20h. Demandes de : » et son plan d’expropriation « Buanderie enquete-ou-consultation-publique Département Urbanisme, exclusivement sur rendezoù des renseignements ou explications techniques peuvent être obtenus du lundi au Abrogations totales des P.P.A.S. : n° 60-19 n°60-18, n°21-08 « Remblai - Philanthropie » oralement, auprès de l’agent désigné à cet effet au vous (tél. n° 02/279.29.29). vendredi entre 9het 12h jeudi entrepeuvent 16h30 et 20h. Les observations etetréclamations au après-midi sujet du dossier être formulées durant la « Buanderie » sonet leplan d’expropriation et son plan d’expropriation n°21-07, n°50-32 Département Urbanisme, exclusivement sur rendezpériode d’enquête« précisée ci-dessus, soit : n°60-18, n°21-08 Remblai - Philanthropie » « Wannecouter Bugrane » etbourgmestre n°46-14 « Harmonie » Schaerbeek, vous (tél. n° 02/279.29.29). Les observations et réclamations au sujet duéchevins dossier peuvent être formulées durant ladans ses observations ou réclama• par écrit–au Collège des et de à l’adresse Toute personne peut, et son son plan d’expropriation n°21-07, n°50-32 et plan d’expropriation période d’enquête préciséen°46-13 ci-dessus, soit : suivante : tions, demander à être entendue par la Commission de « Wannecouter –au Bugrane » et n°46-14 « Harmonie » Schaerbeek, écrit Collège des bourgmestre et échevins de à l’adresse Toute personne dans ses observations ou réclamaHôtel communal (Bur. 2.08), Département Urbanisme-Environnement, place Zones : • par Concertation quipeut, se tiendra à une date, à une heure et et son plan d’expropriation n°46-13 suivante : Colignon, 1030 Bruxelles ; tions, demander à être entendue par la Commission de - P.P.A.S. n°60-18/60-19 « Buanderie » : Plan régiodans un lieu encore à déterminer. Seules les personnes Hôtel communal (Bur. 2.08),:Département Urbanisme-Environnement, place • par mail à l’adresse suivante mpp@1030.be ; Zones : Concertation qui se tiendra à une date, à une et nal d’affectation du sol (P.R.A.S.) : Zone de parc – zone ayant expressément sollicité à être entenduesheure lors de Bruxelles ; de l’administration • Colignon, aun°60-18/60-19 besoin 1030 oralement, auprès communale identifiée ci-dessus, -d’équipement P.P.A.S. « Buanderie » : Plan régiodans un lieu encoreseront à déterminer. les personnes d’intérêt collectif ou de service public l’enquête publique admises Seules à la commission de • par mail à l’adresse suivante : mpp@1030.be ; qui se chargera de les retranscrire et d’en délivrer gratuitement une copie au nal d’affectation du sol (P.R.A.S.) : Zone de parc »– :zone ayant expressément sollicité à être entendues lors de - P.P.A.S. « Remblai-Philanthropie Plan concertation. • n°21-07/21-08 au besoin oralement, auprès l’administration communale identifiée ci-dessus, déclarant, exclusivement surde (02/244 72 08). d’équipement d’intérêt ou derendez-vous public l’enquête publique seront admises à la commission de régional d’affectation ducollectif solles(P.R.A.S.) : service Zone d’habitation Dans l’hypothèse qui se chargera de retranscrire et d’en délivrer gratuitement une copie aud’une pétition, d’un comité de quartier -- P.P.A.S. n°21-07/21-08 « dans Remblai-Philanthropie »réclamations, Plan 72 08). concertation. P.P.A.S. n°50-32 «peut, Wannecouter-Bugrane » (02/244 : : Plan ou d’un autre type d’association, le nombre de personnes déclarant, exclusivement rendez-vous Toute personne sessur observations ou demander à être régional d’affectation du : Zone d’habitation d’une pétition, d’un comité de quartier régional d’affectation dusol sol(P.R.A.S.) (P.R.A.S.) : Zone d’équipeadmises à la commission de concertation est limité à deux entendue par la Commission de Concertation qui se tiendra leDans jeudil’hypothèse 22/12/2022 à -ment P.P.A.S. n°50-32 «peut, Wannecouter-Bugrane » réclamations, : Plan ou d’un autre type d’association, le nombre de personnes Toute personne dans ses observations ou demander à être une heure encore àou déterminer, à public l’Hôtel communal de Schaerbeek, Salle du Conseil. d’intérêt collectif de service par pétition, par comité de quartier ou par association. régional d’affectation du «solHarmonie (P.R.A.S.) à la commission de concertation est limité à deux entendue par la Commission de Concertation qui se tiendra leadmises jeudi 22/12/2022 à - P.P.A.S. n°46-13/46-14 »: Zone : Pland’équiperégional une encore àou l’Hôtel communal de Schaerbeek, Sallepar du comité Conseil.de quartier ou par association. ment d’intérêt de :service public Fait àheure Schaerbeek, ledéterminer, 20/10/2022 par pétition, d’affectation ducollectif sol (P.R.A.S.) Zone àd’habitation - P.P.A.S. n°46-13/46-14 « Harmonie » : Plan régional Fait à Bruxelles, le 22/09/2021 MotifsFait principaux des enquêtes : à Schaerbeek, le 20/10/2022 Par le Collège, d’affectation du sol (P.R.A.S.) : Zone d’habitation Chapitre V (articles 40 et suivants) du Code Bruxellois Fait à Bruxelles, le 22/09/2021 Motifs principaux des : adopté par arrêté du de l’Aménagement duenquêtes Territoire, Par le Collège, Le Secrétaire communal La Bourgmestre f.f. Par le Collège, Chapitre V NEUPREZ (articles 40septembre et suivants) du Code Bruxellois gouvernement du 1er 2019. Cécile JODOGNE David Le Secrétaire de la Ville, Le Bourgmestre, de l’Aménagement du Territoire, adopté par arrêté du Le Secrétaire communal La Bourgmestre f.f. Les enquêtes publiques se déroulent : Par le Collège, Luc SYMOENS Philippe CLOSE gouvernement du 1er septembre 2019. David NEUPREZ Cécile JODOGNE à partir du 22/09/2021 jusqu’au 21/10/2021 inclus Le Secrétaire de la Ville, Le Bourgmestre, Les enquêtes publiques se déroulent : Luc SYMOENS Philippe CLOSE à partir du 22/09/2021 jusqu’au 21/10/2021 inclus

NODIGEN JE UIT VOOR

MUSEUM SOIREE

GRATIS NOCTURNE OP ZATERDAG 19 NOVEMBER 2022

e r e ns r ns

s à

our

11 11

ONTDEK HET AFRICAMUSEUM MET GELEGENHEIDSGIDSEN ALS:

elle, de la présente publication, sous quelque forme que ce soit, est interdite sans autorisation préalable et écrite de l'éditeur ou de ses ayants droit.

BERICHT VAN OPENBAAR ONDERZOEK BIJZONDER BESTEMMINGSPLAN BERICHT VAN OPENBAAR ONDERZOEK

elle, de la présente publication, sous quelque forme que ce soit, est interdite sans autorisation préalable et écrite de l'éditeur ou de ses ayants droit.

BIJZONDER BESTEMMINGSPLAN

Het volgende plan wordt aan een openbaar onderzoek onderworpen: Het aan een openbaar onderzoek(B.B.P.) onderworpen: Devolgende wijzigingplan vanwordt het Bijzonder Bestemmingsplan n°19 “Westwijk van het Noordstation” en zijn milieueffectenrapport. De wijziging van het Bijzonder Bestemmingsplan (B.B.P.) n°19 “Westwijk van loopt het Noordstation” en en zijntot milieueffectenrapport. Het onderzoek van 08/11/2022 en met 07/12/2022.

HÉRITIER TIPO

CHRISTOPHE BUSCH

CHOKRI BEN CHIKHA

KETNETWRAPPER

HANNAH ARENDt INSTITUUT

THEATERMAKER

Het onderzoek loopt van 08/11/2022 en tot en met 07/12/2022. Tijdens de hele duur van het openbaar onderzoek kan het dossier online op de gemeentelijke website worden geraadpleegd via de volgende link: Tijdens de hele duur van het openbaar onderzoek kan het dossier online op de https://www.1030.be/nl/noordstation gemeentelijke website worden geraadpleegd via de volgende link: https://www.1030.be/nl/noordstation Het dossier ligt ook ter inzage, uitsluitend op afspraak (02 / 244 72 08), bij het gemeentebestuur van Schaarbeek, departement Stedenbouw en Leefmilieu Het dossier ligt ook ter inzage, 1030 uitsluitend op waar afspraak (02 / 244 72 bij (Gemeentehuis, Colignonplein, Brussel), de inlichtingen of 08), de technische het gemeentebestuur Schaarbeek, departement Stedenbouw en en Leefmilieu uitleg kunnen worden van verkregen van maandag tot vrijdag tussen 9u 12u en op (Gemeentehuis, Colignonplein, 1030 waar de inlichtingen of de technische donderdagnamiddag tussen 16u30 enBrussel), 20u. uitleg kunnen worden verkregen van maandag tot vrijdag tussen 9u en 12u en op donderdagnamiddag tussen kunnen 16u30 en 20u. geformuleerd tijdens bovenvermelde Opmerkingen en bezwaren worden periode van het onderzoek, ofwel: Opmerkingen bezwaren kunnen geformuleerd tijdens bovenvermelde • Schriftelijk,enaan het College van worden Burgemeester en Schepenen van de gemeente periode van het onderzoek, ofwel:adres: Gemeentehuis (Bur. 2.08), Departement Schaarbeek, op het volgende • Schriftelijk, College Colignonplein, van Burgemeester Schepenen van de gemeente Stedenbouwaan en het Leefmilieu, 1030enBrussel; op het volgende Gemeentehuis (Bur. 2.08), Departement • Schaarbeek, Per e-mail naar volgend adres:adres: oo@1030.be; Leefmilieu, Colignonplein, 1030dat Brussel; • Stedenbouw Mondeling, bijenbovenvermeld gemeentebestuur de opmerkingen en bezwaren • Per e-mail naar volgend oo@1030.be; overschrijft en een kopieadres: daarvan gratis overhandigt aan de aangever, uitsluitend • Mondeling, bovenvermeld op afspraakbij(02/244 72 08).gemeentebestuur dat de opmerkingen en bezwaren overschrijft en een kopie daarvan gratis overhandigt aan de aangever, uitsluitend op afspraak (02/244 72 08). of bezwaren vragen om te worden gehoord door Eender wie kan in zijn opmerkingen de Overlegcommissie die samenkomt op donderdag 22/12/2022 op een nog nader te Eender kan in of bezwaren vragen om te Collegezaal. worden gehoord door bepalenwie tijdstip, opzijn hetopmerkingen Gemeentehuis van Schaarbeek, in de de Overlegcommissie die samenkomt op donderdag 22/12/2022 op een nog nader te bepalen tijdstip, 20/10/2022 op het Gemeentehuis van Schaarbeek, in de Collegezaal. Te Schaarbeek, Te Schaarbeek, 20/10/2022 Vanwege het College, Vanwege het College, De Gemeentesecretaris David NEUPREZ De Gemeentesecretaris David NEUPREZ

De Burgemeester wnd Cécile JODOGNE De Burgemeester wnd Cécile JODOGNE

EN nog VELE ANDEREN ! ZE LATEN JE KENNISMAKEN MET DE MOOISTE EN INTERESSANTstE OBJECTEN EN ZALEN IN HET AFRICAMUSEUM. AAN HET EINDE VAN DE AVOND BIEDEN WE JE EEN DRANKJE AAN in bistro tembo.

DEELNAME IS GRATIS, MAAR INSCHRIJVEN IS NOODZAKELIJK VIA MUSEUMSOIREE.WILLEMSFONDSBRUSSEL.BE

9 NOVEMBER 2022

Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

| 15

Reportage. Brusselse Iraniërs hopen op herkansing voor de ‘gekaapte revolutie’

‘Laat de jeugd Iran nu maar leiden’ Een plein dat naar haar genoemd is en wekelijkse betogingen: sinds de dood van de 22-jarige Mahsa Amini zijn de schokgolven van het protest in Iran tot in Brussel te voelen. De Iraanse diaspora is daarbij voor één keer verenigd en hoopvol. “Ik ben hier al dertig jaar, maar als het regime valt, kan ik eindelijk terug.” door Sara De Sloover foto’s Saskia Vanderstichele

9 NOVEMBER 2022

Hosien Peshehsan in zijn Iraanse winkel in Laken. Hij is ervan overtuigd dat het regime zal vallen: “Mijn Iraanse klanten zeggen het ook: wanneer gaan ze eindelijk eens ophoepelen?”

| 17

Reportage. Brusselse Iraniërs hopen op herkansing voor de ‘gekaapte revolutie’

en jongen van een jaar of 16 vraagt iets aan Hosien Peshehsan (61), uitbater van Alimentation Iranienne op de Bockstaellaan in Laken. Peshehsan haalt vijf pakjes saffraan tevoorschijn en telt ze nadrukkelijk na. In de Brusselse Iraanse winkels vertegenwoordigt Irans meest bekende culinaire exportproduct – goed voor 90 procent van de wereldproductie – een behoorlijk deel van het zakencijfer. Wanneer ik de tiener vraag wat hij vindt van de situatie in Iran, kijkt hij me verwonderd aan: “Ik ben Afghaan, ik spreek Dari (de naam voor het Perzisch in Afghanistan, red.). Meneer spreekt Farsi, Iraans Perzisch, maar we kunnen elkaar perfect begrijpen.” Meer heeft Peshehsan niet nodig om tussen de kardamomthee en gevulde koekjes uit zijn thuisregio van wal te steken over de nutteloosheid van grenzen. “Dari en Farsi zijn dezelfde taal, het verschil is alleen politiek.” Peshehsan was zelf zestien, toen hij mee betoogde tijdens de Iraanse revolutie van 1979. Daarbij kwam uiteindelijk

ayatollah Khomeini aan de macht, die een Islamitische Republiek uitriep. “Onze revolutie was helemaal niet islamistisch. Ik was zelf lid van de communistische arbeiderspartij en tegen hen van in het begin.” Zijn ogen beginnen te glinsteren. “Mijn Iraanse klanten zeggen het ook: wanneer gaan ze eindelijk eens ophoepelen? Deze keer is het gedaan met het regime. Nu is het aan de jeugd. Open van geest, dapper en geëngageerd: ik ben dol op wat ze aan het doen zijn. Iedereen protesteert mee. Ook de Koerden en Azeri’s (respectievelijk ongeveer tien en vijftien procent van de Iraanse bevolking, red.).”

Betogingen in Brussel In Iran gaat het massale protest tegen het regime inmiddels zijn achtste week in. Er zijn al een paar honderden doden gevallen, vooral aan de kant van de jonge manifestanten. Duizenden betogers zijn opgepakt, en sommigen hangt de doodstraf boven het hoofd.

Onderzoeker Elly Mansoury: “Iran is een land dat al decennialang af wil van deze islamitische dictatuur na een gekaapte revolutie.”

Een week na de dood van Amini trokken Iraniërs ook in Brussel de straat op. Sindsdien zijn er al zeker drie grotere en drie kleinere betogingen geweest, en Peshehsan was er elke keer bij. In 1993 verliet hij met zijn vrouw het land als politieke vluchteling, en vanwege de ayatollahs is hij nooit meer teruggegaan. Hij verontschuldigt zich voor het feit dat hij in het Frans naar woorden moet zoeken: “Ik heb me er nooit in verdiept. Ik dacht dat ik na een jaar terug zou keren. Ondertussen ben ik hier bijna dertig jaar. Mijn twee kinderen zijn in Brussel geboren en nog nooit in Iran geweest.” Sinds zijn dochter hem Google Street View liet zien, loopt hij soms virtueel rond in de straten van zijn geboortestad aan de Kaspische Zee, Rasjt, met zijn miljoen inwoners de grootste stad van Noord-Iran. “Ik kende Street View niet (lacht), zie je nu waarom ik vind dat je politiek aan jongeren moet overlaten? Laat de jeugd Iran maar leiden, ze doen dat goed.” Of hij hoop heeft dat ze het regime doen vallen? “Heel veel hoop,” zegt hij, één en al glimlach, “En dan ga ik zeker terug. Ik wil mijn oude dag doorbrengen in mijn geboorteland.” In het Brussels gewest wonen 1.250 Iraniërs, blijkt uit de cijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau. Maar er wonen ook nog 4.160 Belgen van Iraanse afkomst, zoals Peshehsans kinderen. De Iraniërs leven iets vaker in Ukkel, Jette en Elsene. “Er is geen homogene Iraanse gemeenschap in Brussel,” legt Elly Mansoury (39), hoofd onderzoek bij de Erasmushogeschool, uit. Zelf kwam ze als kleuter naar België. “Er is een sjiitische moskee in Anderlecht, maar ik ben er bijna zeker van dat je daar geen enkele Iraniër zult vinden. In de diaspora is bijna niemand nog praktiserend gelovig, en in Iran zelf neemt die groep ook enorm af. Iran is een land dat al decennialang af wil van deze islamitische dictatuur na een gekaapte revolutie. De diaspora staan al jarenlang op stand-by, zou je kunnen zeggen.” “Er is oppositie van alle pluimage: nationalisten, monarchisten die de zoon van de sjah op de troon willen, socialisten en communisten, en de Iraanse volksmoedjahedien, een islamitisch-marxistische beweging. En dan zijn er nog de spionnen van het huidige regime die soms mee betogen, zoals het koppel dat in Sint-Pieters-Woluwe werd opgepakt voor hun betrokkenheid bij een geplande aanslag in Parijs. Uit wantrouwen houden Iraniërs in het buitenland daardoor

vaak afstand van onbekende landgenoten, omdat die hen bij het regime kunnen verlinken.”

Winkels, restaurants en vuurfeest Een vijftal Iraanse voedingswinkels en ongeveer evenveel Perzische restaurants: dat zijn in rustiger tijden de meest zichtbare uithangborden van de Iraanse aanwezigheid in Brussel. En er zijn de films, die steeds vaker de Brusselse bioscoop halen: sinds 26 oktober draait bijvoorbeeld true crime- thriller Holy Spider, die de precaire situatie van de vrouw in de Iraanse samenleving blootlegt. “Op 21 maart, Iraans Nieuwjaar, is er meestal een concert in Bozar,” vult Aran Kamangar (42) aan, dochter van een Koerdische, niet-religieuze politicus, die in 2010 naar Oudergem verhuisde voor haar Brussels-Iraanse man. “De laatste jaren vieren sommige Brusselse Iraniërs één week eerder ook het traditionele Chaharshanbe Suri, of Vuurfeest.” Voor de Begijnhofkerk sprongen op 15 maart van dit jaar een paar honderd mensen over een vuur. Het is een pre-islamitisch gebruik dat in Iran zelf verboden is, net zoals losse vrouwenharen of een vrije mening, en dat nieuwe energie en een schone lei voor het nieuwe jaar moet opleveren. “Zet twee Iraniërs uit de diaspora rond een tafel en de derde zin zal al over politiek gaan. Het schrikbewind is overal in ons leven doorgedrongen,” zegt Kamangar. “Maar nu al helemaal: iedereen volgt het nieuws op YouTube, Twitter en Instagram op de voet. Dit is een beweging die vanuit Iran zelf is ontstaan, vanuit de moedige jongste generaties. Zelfs 10- tot 12-jarigen op scholen scanderen nu revolutionaire leuzen.

Aran Kamanga, hier op het plein in Etterbeek dat naar de vermoorde vrouw is genoemd, kwam in 2010 naar België.

“Ik denk dat de beweging #MahsaAmini het begin van het einde is voor het islamitische regime. Het is gewoon een kwestie van tijd” Elly Mansoury Politicologe

Ze eisen de vrijheid om zelf te kunnen beslissen wat er vervolgens met die vrijheid gebeurt.” Kamangar is sinds ze in België aankwam nooit meer naar huis geweest. Met haar dubbele nationaliteit is ze bang om te eindigen als de opgepakte en opgesloten VUB-docent Ahmadreza Djalali en ngo-werker Olivier Vandecasteele. “Nu ik eindelijk kan kiezen, wil ik in de ambassade in Elsene ook geen hoofddoek meer op,” zegt Kamangar. “We zijn hier toch in België? Jarenlang was ik actrice, zoals de meeste andere Iraanse vrouwen: thuis hadden we alle

Reportage. Brusselse Iraniërs hopen op herkansing voor de ‘gekaapte revolutie’

“Toen ik 19 was, ben ik eens net als Mahsa in een bestelbusje van de zedenpolitie gesleept, voor de ogen van mijn moeder” Aran Kamangar Werkt voor de gemeente Etterbeek

vrijheid, maar zodra je buiten de deur was, moest je volledig omschakelen. Aan de universiteit heeft de zedenpolitie me eens naar huis gestuurd omdat mijn mantel zogezegd te kort was.” “Toen ik 19 was, ben ik net als Mahsa in een bestelbusje gesleurd, voor de ogen van mijn moeder. En dat omdat ik nagellak ophad. De zedenagente heeft die agressief verwijderd, terwijl ze hele tijd verwijten naar mijn hoofd slingerde. Ik was aan het huilen, en mijn moeder buiten het busje ook: ze was bang dat ze me zouden oppakken en folteren, maar gelukkig hebben ze me gewoon de wagen uitgegooid. Mahsa Amini is het symbool geworden van de mensen die wel vermoord zijn.” “Twee weken voor ze stierf, zijn ook al twee lesbische vrouwen ter dood veroordeeld, wat normaal niet gebeurt,” zegt comédienne en voormalig BRUZZ-radio columniste Dena Vahdani (31), geboren en getogen in Elsene. “Iran is nooit chill geweest sinds 1979. Je voelde de spanning toenemen, en wat er met Mahsa gebeurde, was de druppel.” De dochter van twee Iraanse ouders voelt zich “heel Iraans,” zegt ze zelf. “Alleen al als ik in de spiegel kijk. Verder omring ik me graag met Iraanse boeken, interieurdesign, en films.” “Artistieke Iraniërs van mijn generatie volg ik op Instagram, en het is mooi om te zien hoe we daar elkaar terugvinden en steunen. We hebben geen materiële plek, maar onze zielen zijn verbonden. Iedereen is heel blij om te zien dat de Iraanse jeugd zo doorzet, ondanks de moeilijkheden. Hoewel alles siddert en beeft, lijkt er nog niets omver te vallen. Maar als het in 1979 kon, waarom nu dan niet?”

Oppergod uit zoroastrisme Etterbeek, waar Kamangar in de gemeente administratie werkt, heeft een paar weken geleden wel voor een materiële vertaling van

het protest gezorgd. Op initiatief van schepen van Iraanse afkomst Maryam Matin Far (MR) is het voorplein voor het gemeentehuis naar Mahsa Amini vernoemd, en is er een groot dekzeil met haar beeltenis opgehangen. “Als Brusselse ben ik daar heel trots op,” zegt Kamangar. “Ik heb meteen een video op Instagram gezet.” De ochtend na ons gesprek vertrekt ze naar Berlijn, waar 80.000 Iraniërs en sympathisanten uit heel Europa hun steun aan de Iraanse protestbeweging kwamen betuigen. Maar veel Iraniërs zijn ook bang. De eigenaar van een andere Iraanse winkel in Brussel mompelt “al genoeg problemen met het regime” te hebben, en dus laten we de precieze locatie van zijn zaak in het midden. Het is er deze ochtend een komen en gaan van Iraanse klanten, die evenmin geneigd zijn met een wildvreemde over politiek te praten. “We zijn altijd wantrouwig,” bevestigt een van hen, een politieke vluchteling van 39, Mansoury’s stelling. Hij komt hier speciaal om verse Perzische pistachenoten – “Proef ! De beste van de wereld” – en Iraanse doogh,

een gezouten yoghurtdrank, in te slaan. Als schuilnaam kiest hij na even nadenken voor Ahura Mazda: de oppergod in het zoroastrisme, de pre-islamitische religie van Iran. “Ik zat zo vaak in de gevangenis omdat ik tegen het regime was, dat ik er niet meer tegen kon en vier jaar geleden het land verlaten heb. Maar als ik je mijn naam geef, staat de politie in Iran binnen de kortste keren voor de deur bij mijn moeder of mijn broer.” Waar de winkelier er geen greintje vertrouwen in heeft dat de huidige protestgolf tot een regimewissel zal leiden – “Er is overal oorlog en het gaat allemaal om geld voor de grootmachten” – is cliënt ‘Mazda’ er net vrij zeker van. “Ik geef het 90 procent kans. Er is al meer dan een maand protest nu. En voor één keer spannen alle politieke tegengroeperingen samen.” “Ondanks alle verschillen is de oppositie nu eindelijk, voor het eerst, verenigd tegen dezelfde gemeenschappelijke vijand,” bevestigt Mansoury. “Ik denk dat de beweging #MahsaAmini het begin van het einde is voor het islamitische regime.” Kamangar: “Ik ben er zeker van dat het deze keer zal lukken. Dan kan ik mijn Brusselse man het land van zijn voorouders laten zien, hij is er nog nooit geweest. (Krijgt het hoorbaar moeilijk) Intussen zie ik de luchthaven van Teheran al in mijn dromen. Dan kan ik mijn bejaarde vader eindelijk terugzien, en het huis waar ik opgroeide.” Dena Vahdani staat tot en met 12 november nog in Théâtre de la Toison d’Or: ttotheatre.com Begin volgend jaar wordt ze sidekick in het nieuwe programma van Jan Jaap van der Wal op Play4.

NOUVELLE RÉVOLUTION, NOUVEAUX ESPOIRS

A NEW REVOLUTION, A NEW HOPE

Depuis la mort de Mahsa Amini, 22 ans, suite à une arrestation pour port « incorrect » du voile, l’onde de choc de la contestation en Iran se fait sentir jusqu’à Bruxelles. Amini a une place à son nom à Etterbeek et une bâche avec sa photo sur la maison communale. Chaque semaine, les Iraniens de Bruxelles manifestent devant l’ambassade ou sur la place Schuman. Avec plus d’espoir que jamais : « J’adore ce que font les jeunes. Mes clients iraniens le disent aussi : cette fois-ci, c’est la fin du régime. »

The shock waves of the immense protest in Iran have been felt as far away as Brussels ever since the death of 22-year-old Mahsa Amini following an arrest around the “immoral” use of her headscarf. Amini has been given her own square in Etterbeek and a canvas with her picture on the town hall. Every week, Iranians in Brussels have been demonstrating in front of the embassy or at Schuman Square. Their hope is greater than ever before: “I love what the young people are doing. My Iranian customers are also saying that this time the regime is finished.”

ARS MUSICA 2022 OPENING CONCERT

UP - Circus & Performing Arts présente - presenteert

se s ru

.b NO V

A Film by Fritz Lang (1927) & Music by Martin Matalon

FRI 18.11

BRUSSELS PHILHARMONIC & ARS MUSICA PRESENT A CINE-CONCERT CONDUCTOR ILAN VOLKOV ACCORDEON ANTHONY MILLET GUITAR MATS BERGSTRÖM FRETLESS E-BASS JOHN ECKHARDT CONCERTMASTER OTTO DEROLEZ NEW SCORE BY MARTIN MATALON (1995/2007/2010) RESTORED VERSION FRIEDRICH-WILHELM-MURNAU-STIFTUNG (2010)

BOZAR BRUSSELS

MET DANK AAN DE BELGISCHE TAX SHELTER & BESIDE TAX SHELTER

FEATURING RUBIN KODHELI

INFOS & TICKETS UP UP UP . BE Rue Osseghemstraat 50 - 1080 Brussels

ARS MUSICA 2022: BIG SCIENCE

THU 01.12

BRUSSELS PHILHARMONIC & ARS MUSICA PRESENT A ONE NIGHT ONLY CONCERT NARRATION, ELECTRONICS & VIOLA LAURIE ANDERSON CONDUCTOR DENNIS RUSSELL DAVIES CELLO & ARRANGEMENTS RUBIN KODHELI CONCERTMASTER HENRY RAUDALES LAURIE ANDERSON AMELIA LAURIE ANDERSON ALL THE ANIMALS

BOZAR BRUSSELS

MET DANK AAN DE BELGISCHE TAX SHELTER & BESIDE TAX SHELTER

Bijgedachte.

Een gebrek aan lef De gemeente Vorst kan nog altijd niet zeggen of ze nu voor of tegen een nieuw stadion voor Union is aan de Audifabriek. Bram Van Renterghem Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Al maanden lanterfant de gemeente, kan ze niet zeggen of ze de gronden waar het stadion zou komen nu wil verkopen of niet”

“Zelfs na dertig jaar lukt het niet om een nieuw stadion te zetten. Is er dan geen probleem in België?” Aan het woord is Alain Courtois (ex-MR), die ons land in 2017 ontgoocheld een rode kaart gaf na het mislukte Eurostadion- avontuur, waarbij op parking C een voetbalstadion moest komen. De Ghelamco-arena in Gent even buiten beschouwing latend, klopt het wat Courtois zegt. En ook nu weer dreigt een nieuw stadionproject in de soep te lopen. Deze keer een project van Union Saint-Gilloise, dat uit het magische stadion in het Dudenpark aan het groeien is. Door het sportieve succes van de voorbije jaren wil de club vaart maken: al in 2024 wil ze verhuizen naar een nieuw stadion met 16.000 zitjes. Het geld is er, een geschikte locatie ook: de Bemptsite aan Audi Vorst. Die plek biedt alle voordelen die parking C niet had. Het ligt binnen de gewestgrenzen, waardoor Vlaanderen niet vervelend kan doen. Het ligt zelfs in dezelfde gemeente, waardoor ook supporters niet moeilijk doen. Vlak naast de site ligt de Ring rond Brussel, waardoor alles vlot bereikbaar is. En voor de 78 procent Unionisten dat niét met de wagen komt, zijn er tram- en buslijnen, al komt een deel wellicht zelfs te voet of met de fiets.

Dat de Bemptsite de geknipte plek is, vond ook het Gewestelijke planningsbureau Perspective. brussels, dat verschillende scenario’s onderzocht en deze locatie boven de andere verkoos. Maar jawel, ook nu weer gaat een bewonerscollectief in het verzet. Ze halen daarbij aan dat het project op een beschermd natuurgebied komt, dat het naburige Bemptpark niet meer toegankelijk zal zijn, dat het een vastgoedproject wordt met een hotel en dat het hele project op slechts zevenhonderd meter van het geplande ‘megastadion’ voor hockey komt. Die feiten zijn eenvoudig te weerleggen. Zo komt het nieuwe stadion op een oude stortplaats, kan het Bemptpark gewoon openblijven, komt er geen hotel, maar wel enkele kamers voor spelers, en is het geplande ‘mega’- hockeystadion er in werkelijkheid eentje met vijfduizend toeschouwers. Echte buren heeft het nog te bouwen stadion zelfs niet eens, want de dichtste bewoning is op driehonderd meter. Ook Vorst twijfelt. Al maanden lanterfant de gemeente, kan ze niet zeggen of ze de gronden waar het stadion op zou moeten komen nu wil verkopen of niet. Maandelijks heeft de club overleg met de gemeente, Perspective. brussels, een vertegenwoordiging van de gewestelijke regering en zowat alle andere betrokkenen. Alle informatie waar de gemeente nog om vroeg, heeft ze gegeven. Toch wil Vorst het dossier eerst nog verder onderzoeken. “Het gaat om een belangrijke beslissing die je niet zomaar neemt,” zegt schepen voor Stedenbouw Alain Mugabo (Ecolo).

Mobiliteit is zijn voornaamste zorg. Dat is nochtans iets wat typisch tijdens de bouwaanvraag wordt behandeld. Dat Vorst hier nu al details over wil, is te begrijpen. Zodra de gronden verkocht zijn, is de gemeente een hefboom kwijt om nog eisen te stellen. In de overlegcommissie heeft de gemeente weliswaar nog iets in de pap te brokken, maar doorslaggevend is die stem niet meer. De aarzelende houding is dus enigszins te begrijpen, zeker als je weet dat de studie naar deze locatie niet eens een jaar oud is. Dat er in België al dertig jaar geen stadions meer gebouwd zijn, mag Vorst niet aangewreven worden – ze hebben het recht om dit dossier grondig te bestuderen. Maar het is ook een gebrek aan ervaring in het schepencollege dat de club parten speelt. Het is al de derde burgemeester in vier jaar tijd met wie Union moet onderhandelen. De huidige burgemeester Mariam El Hamidine (Ecolo) is dat nog maar sinds begin dit jaar volwaardig. Ook voor Alain Mugabo is het zijn eerste schepenambt. Dat gebrek aan ervaring leidt tot een evenredig gebrek aan lef: men durft geen beslissing te nemen. Union-vader en politieke nestor Charles Picqué (PS) heeft al ingepraat op de lokale PS. Naar verluidt zou Alain Maron (Ecolo) hetzelfde gedaan hebben met de Ecolo-burgemeester. Laat ons hopen dat het binnenkort tot een beslissing leidt. Zelfs al is het neen, dan nog weet de club tenminste waar ze aan toe is. Maar hopelijk is het een ja, en kan er eindelijk nog eens iets vooruitgaan in Brussel.

9 NOVEMBER 2022

| 23

Union wordt te groot voor het vertrouwde stadion in het Dudenpark, maar een nieuw stadion bouwen is geen sinecure. © SASKIA VANDERSTICHELE

Big City.

Waarom heet de Brusselse specialiteit ‘pain à la grecque’? De verklaring voor de herkomst van de naam pain à la grecque kan nauwelijks Brusselser zijn. Luana Difficile zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Mira uit Brussel Stad. Volg ook de Instagrampagina voor Luana’s Big City-verhaal op donderdag.

Ook een vraag? Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Bij een typisch zoete Brusselse specialiteit denken we meteen aan de wafel. Maar er is een ander gebak dat zich ook op en top Brussels mag noemen: pain à la grecque. Het is iets tussen een zoet, krokant stuk brood en een koek, en werd hier voor het eerst gegeten in de zestiende eeuw. Maar als het van hier is, waarom verwijst de naam dan naar de Grieken? Daarvoor is er een heldere uitleg: het gaat om een linguïstische miscommunicatie. De oorsprong van de lekkernij is terug te brengen naar de Wolvengracht. De straat tussen het De Brouckèreplein en de Warmoesberg heeft die naam omdat er destijds een zekere Johannes Wolf woonde, die er een paar panden bezat. Dat

er daar dus geen Brusselse wolven rond de gracht liepen, is alvast een ander Brussels misverstand dat bij dezen opgelost is. Behalve die Johannes Wolf woonden in deze straat ook de Augustijnen, christenen die leven volgens de kloosterorde van Augustinus. Door de jaren heen kregen ze er niet enkel een kerk, maar ook een groot klooster. Een weetje over die kerk: die stond tot 1893 pal op de plek waar nu het De Brouckèreplein is. Met de aanleg van de centrale lanen en het overwelven van de Zenne werd de middeleeuwse stad tegen de grond gegooid. Maar de voorgevel van de kerk werd zorgvuldig afgebouwd en weer opgebouwd in Elsene. De gevel van die Augustinuskerk in het centrum is nu de voorgevel van de Drievuldigheidskerk op het einde van de Baljuwstraat in de Chatelainwijk. Terug naar de paters. Die woonden naast de kerk in het klooster, onderwezen er en rukten er zelfs uit bij een brand in de nabije om-

geving, om die te blussen. Dat was niet hun enige daad van barmhartigheid. Ook deelden ze dagelijks water en brood uit aan de armen. Meestal was dat roggebrood, dat ook de naam ‘zwart’ brood kreeg. Of het nu voor een speciale gelegenheid was of – zoals veel recepten ontdekt worden – door een fout in de keuken, op een dag werd dat brood gebakken met dikke suikerkristallen. De lekkernij ging letterlijk en figuurlijk als zoete

Beestig Brussel.

Bij de monniksparkiet is het thuis altijd warm

Brussel telt drie parkietensoorten, allemaal exoten die hier ooit vrijgelaten werden of ontsnapten. Behalve de halsbandparkiet, waarvan er tienduizenden leven

in het gewest, is er bijvoorbeeld nog de grote alexanderparkiet. In de luwte van de twee grotere parkietensoorten gedijt er nog een derde parkietensoort in het

De halsbandparkiet, die kent iedereen ondertussen. Maar wist je ook dat Brussel een soort kent die hele parkietenappartementen bouwt?

gewest, sinds 1979 al. Jaar na jaar worden er steeds meer monniksparkieten waargenomen, een soort die er een heel andere levensstijl op nahoudt. Terwijl die halsband- en alexanderparkieten overnachten in boomholten en geen echte nesten bouwen, doet de monniksparkiet dat wel. Niet zomaar een nestje ter grootte van een ontbijtbordje, neen. Ware appartementsgebouwen zijn het die verschillende vierkante meters groot kunnen zijn. Elke aparte ‘woning’ heeft haar eigen ingang,

die naar een ruimte leidt met één tot drie kamers. Dergelijke constructies vind je onder meer in de naaldbomen in het hogere deel van het park van Vorst. Je kan ze

9 N O V E M B E R 2 0 2 2 | 25

| MEER BRUZZ | © PHOTONEWS

BRUZZKet

De vakantie was langer voor het Franstalige onderwijs dan voor het Nederlandstalige. BRUZZKet vroeg welk systeem de leerlingen verkiezen. Ontdek hun antwoorden via BRUZZKet op TikTok

broodjes over de toonbank. Het brood uit de Wolvengracht werd een succes. Om te verwijzen naar de lekkere hap uit de Wolvengracht hadden de Brusselaars van toen het over bruut uit de grecht. Aangezien de ‘ch’ niet de meest evidente klank is om uit te spreken voor Franstaligen, hadden zij het over le pain de la greque wat door de jaren heen geëvolueerd is naar pain à la grecque. Om de cirkel van het misverstand volledig rond te maken:

Nederlandstaligen noemen de lekkernij vandaag soms Grieks Brood. Vandaag wordt de zoetigheid nog altijd verkocht. Vooral in winkels met lekkernijen, in de toeristische straatjes in het centrum. Vlak bij de wafelkraampjes, waar de ‘Brusselse’ wafels die ze er verkopen, eigenlijk een Luikse traditie zijn, terwijl dat Griekse Brood dus eigenlijk Brussels is. Lekker Belgisch, zolang het maar smaakt. LD

Maison Dandoy maakt al bijna twee eeuwen het honderd procent Brusselse pain à la grecque.

BRUZZ televisie

Actrice en presentatrice Eva Kamanda schreef een boek over de zoektocht naar het levens verhaal van haar overgrootvader. Donderdag in A la carte vanaf 18.30u

niet missen, want de vogels maken best wat kabaal. “Die grote nesten zijn warm en staan de vogels toe om onze winters te overleven,” zegt bioloog Olivier Beck van Leefmilieu Brussel. Oorspronkelijk leven de beestjes dan ook in het mildere Brazilië, Bolivië en Argentinië. Het Belgische verspreidingsgebied van de monniksparkiet beperkt zich vandaag tot Brussel en de directe omgeving. De grootstad is nu eenmaal warmer én er valt altijd wel iets te eten te vinden, ook in de winter. Of de exoot

een probleem vormt, dat is vandaag nog niet echt duidelijk. Olivier Beck: “Zolang de populatie maar gestaag groeit, zullen we ze dan ook niet actief verdrijven.” Overigens hebben monniksparkieten wel degelijk kopzorgen in Brussel. Ze worden hier al eens gepest door de grotere halsbandparkieten, die de monniksparkieten soms uit hun collectieve nesten jagen. KH

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Social

Mensen die te maken krijgen met vooroordelen, beantwoor den vragen. In deze nieuwe aflevering: bipolaire personen. Bekijk de reeks op youtube.com/bruzz

Mode. Tweedehandskledij is aan een opmars bezig

‘Tweedehands kan zelfs een statussymbool zijn’ Melting Pot en Think twice, maar ook Oxfam en Spullenhulp. Allemaal zien ze dat tweedehandskledij alsmaar populairder wordt, vooral bij jonge consumenten die daar bewust voor kiezen. “Tweedehands dragen maakt vandaag deel uit van de cultuur.”

“

k koop enkel nog tweedehandskleding,” zegt de 18-jarige Alice Bout, terwijl ze snuistert tussen de rekken op de benedenverdieping van Melting Pot Kilo in de Marollen. De tweedehandswinkel, met twee vestigingen in Brussel, verkoopt kledij voor 15 euro per kilo. Ideaal, vindt Alice. Zo kan ze betaalbaar en ecologisch shoppen. Voor een bloesje betaal je slechts een drietal euro en voor 16 euro kan je al een winterjas vinden. “In andere winkels vind ik bovendien niet meer altijd wat ik wil.” Het is 18 uur op een zondagavond, een halfuur voor sluitingstijd, en er zijn nog altijd een vijftiental klanten in de winkel. “Het wordt alsmaar drukker,” zegt verkoper Nele Wouters. “We merken een stijgende verkoop in vergelijking met een aantal jaar geleden. Er is intussen ook een Melting Pot in Antwerpen geopend.” Melting Pot Kilo, Think Twice en Episode, het zijn slechts enkele van de populaire tweedehandskledingwinkels in het centrum van Brussel. De tweedehandsmarkt blijft jaar na jaar groeien. Hub.brussels heeft geen cijfers over de verkoop, maar bevestigt dat het aantal winkels in Brussel is toegenomen.

“Het idee om tweedehands te dragen maakt nu deel uit van de cultuur,” zegt woordvoerder Florence Ortmans. Dat beaamt modesocioloog Aurélie Van de Peer. “De voorbije twintig jaar zien we een toenemend marktaandeel van tweedehandskledij. Vroeger ging het vooral om vintagekledij.” Niet alle tweedehandskledij is immers vintage, om die term te gebruiken, moet het stuk minstens 25 jaar oud zijn. “De voorbije jaren zie je vooral bij jonge consumenten interesse in tweedehandskledij die niet per se in het luxesegment zit,” zegt Van de Peer. Zeker jonge mensen die in steden wonen, kopen meer tweedehands. “Dat is uit ethische en ecologische overwegingen, maar ook financiële.”

Te veel kopen Toch nuanceert Van de Peer dat duurzaamheidsaspect. “Het risico bij mensen die tweedehands kopen, is dat ze te veel kopen, net omdat het goedkoper is,” zegt ze. Ook mogen consumenten er niet van uitgaan dat tweedehands per definitie duurzaam is. “Je moet kritisch blijven,” zegt

Van de Peer. “Zo bestaan er resales van Shein of H&M, terwijl die merken wel teren op de uitbuiting van mensen in het globale Zuiden. De focus van hun verkoop ligt op eerstehandskledij. De tweedehandsverkoop is er enkel om mensen te overhalen ook eerstehands te kopen.” Van de Peer raadt daarom aan om lokaal te kopen. “Die winkels gaan veel ethischer om met tweedehands.” De tweedehandsmarkt krijgt ook kritiek omdat ze niet zo ecologisch is als we zouden denken. De kledij die Think Twice inzamelt, gaat bijvoorbeeld eerst naar een sorteercentrum in Litouwen. Daar worden de vintagestukken geselecteerd en getransporteerd naar de verschillende winkels in België. “Maar globaal gezien is het wél duurzamer,” benadrukt Van de Peer. “Ook iemand die zijn vleesconsumptie vermindert, is nog altijd ecologischer bezig dan iemand die elke dag vlees eet. Als er te veel aandacht gaat naar het feit dat het transport minder ecologisch is, kan dat gebruikt worden om toch maar naar de Nieuwstraat te hollen en iets nieuws bij Zara te kopen omdat het ‘toch niets uitmaakt’. Terwijl dat niet zo is.”

▼

door Charlotte Deprez foto’s Saskia Vanderstichele

31 SEPTEMBER 2022

| 27

Willem Chanterie werkt als stylist voor een productiehuis, maar koopt ook voor zichzelf veel tweedehands.

▼

Mode. Tweedehandskledij is aan een opmars bezig

Rekken vol kleding en accessoires aan de rechterkant, links decoratie en prullaria en op de eerste verdieping allerlei meubels: Le24, de tweedehandswinkel van het Leger des Heils vlak bij IJzer, is de favoriet van de 25-jarige Willem Chanterie. “Dit is echt een verborgen pareltje,” zegt de jonge Brusselaar, die als stylist voor productiehuis Sputnik werkt. Zijn kleerkast bestaat zo goed als volledig uit tweedehandsitems. “Het aanbod is niet supergroot, maar de prijzen zijn goed en ze hebben vaak heel mooie stukken,” zegt hij. Dat de prijzen goed

tweedehands merkbaar. In vergelijking met 2021 steeg de omzet al met 23 procent. Vooral textiel steeg in verkoop. Het aantal bezoekers steeg met 47 procent in vergelijking met een jaar geleden. Al moeten die cijfers wat genuanceerd worden, omdat er in 2021 nog coronamaatregelen golden. “We moesten de winkels sluiten tijdens de coronapandemie, maar daarna zagen we stijgende verkoopcijfers,” zegt Belinda Torres Leclercq, woordvoerder van Oxfam België. “We zien vooral een publiek met schoolgaande kinderen, maar het wordt ook steeds

“Wie als kind om financiële redenen wel tweedehands moest kopen, zal later sneller eerstehands kopen als statussymbool” Aurélie Van de Peer Modesocioloog

zijn, wordt meteen duidelijk: 2 euro per stuk staat op het blad dat aan de mand vol handtassen hangt. De manier waarop Chanterie shopt, hangt af van de reden van zijn bezoek. “Als ik voor mezelf kom, scan ik de winkel heel snel. Is het voor mijn werk, dan heb ik echt elk item in mijn handen gehad. Dat kan soms veel tijd kosten, dus ik probeer ongeveer de helft voor mijn werk tweedehands te kopen. Soms is het makkelijker om eerstehands te kopen, zeker omdat je dan alle maten hebt.” Le 24 blijft om die laatste reden the place to be voor Chanterie. “Vaak hebben ze dezelfde stuks in verschillende maten, zoals hier,” zegt hij, terwijl hij door een rek met jeansbroeken gaat.

hipper bij een jonger publiek om tweedehands te kopen.” De Oxfam-winkels hebben volgens stylist Chanterie als voordeel dat de kledij heel betaalbaar is. “In veel winkels zijn de stukken pre-selected, zoals bij Episode en Docks Caviar. Dan moet je minder hard zoeken naar goede items, maar er hangt ook een prijskaartje aan vast. Ik vind dat een groot segment wel betaalbaar moet blijven, zodat het voor iedereen toegankelijk blijft.” Opvallend genoeg is tweedehandskledij vooral populair bij mensen die niet per se om financiële redenen tweedehands moeten kopen, legt modesocioloog Van de Peer uit. “De populariteit is er vooral bij jonge mensen die er bewust voor kiezen. Wie als kind om financiële redenen genoodzaakt was

om tweedehands te kopen, zal later sneller eerstehands kopen als statussymbool.” Omgekeerd kan een tweedehandsstuk net een soort statussymbool zijn bij mensen die wel genoeg geld hebben om eerstehands te kopen. “Je merkt dat consumenten heel trots zijn op koopjes, en bij een aankoop vaak het merk en de prijs vermelden. Het statussymbool is dat ze voor weinig geld een leuk kledingstuk kunnen vinden.” Ook bij Spullenhulp zijn tweedehandskoopjes te doen. “Een van onze belangrijkste missies is om mensen met een klein budget de mogelijkheid te geven om mooie kledij te kopen,” zegt Stephan Bartholomeus, verkoopmanager van Spullenhulp. Al merkt hij wel een lichte prijsstijging. “Ook onze kosten stijgen door de crisis. We krijgen vaak

Betaalbaarheid Een andere winkel waar Chanterie graag gaat winkelen, is de Oxfam Vintage in de Vlaamsesteenweg. De etalage straalt retro uit: een lange wijnrode mantel, okergele pumps, de ‘newsboy’-pet en het gebloemde theekannetje lijken zorgvuldig te zijn uitgekozen. Behalve de vintagewinkel heeft Oxfam nog vijf tweedehandswinkels in Brussel. Ook daar is de stijgende populariteit van

“We zien vooral mensen met schoolgaande kinderen, maar het wordt ook hipper bij een jong publiek om tweedehands te kopen” Belinda Torres Leclercq Woordvoerder Oxfam België

9 NOVEMBER 2022

| 29

De gevel van haar boetiek valt op door de tekeningen van pin-upgirls uit de jaren 1950. Wie binnenkomt, wordt overladen met kledij, hoeden, tassen en schoenen in die stijl. Rechts in de hoek zit Lucas tussen sieraden, sjaaltjes en jurken achter haar kassa. Aan de muren hangen foto’s van iconische figuren, zoals Marilyn Monroe, maar ook van Lucas zelf in haar jonge jaren. “Mijn dochter zegt altijd dat het hier veel te vol hangt,” zegt ze. “Maar ik vind het goed zo. Bovendien kies ik zorgvuldig stuk per stuk de items uit.”

Vroeger was het beter

“Mijn dochter zegt altijd dat het hier veel te vol hangt,” zegt Paule Lucas van Paulien Carton Boutique. “Maar ik vind het goed zo. Ik kies zorgvuldig stuk per stuk de items uit.”

de kritiek dat we de kledij gratis krijgen, maar die moet opgehaald en gesorteerd worden. Daar kruipt flink wat werk in.” Want maar vijftien procent van wat ingezameld wordt, wordt ook verkocht in de winkels van Spullenhulp. “We hanteren hoge kwaliteitscriteria. Dat betekent niet dat de rest in de vuilnisbak belandt. Zo hebben we in Anderlecht een outlet geopend begin oktober. Daar worden stukken verkocht die een klein defect hebben of niet verkocht werden in andere winkels. Alles kost er 1 tot 3 euro.” Spullenhulp heeft 28 winkels verspreid over Wallonië en Brussel. “We hebben 22 winkels in Brussel, dubbel zoveel als tien jaar geleden,” zegt Bartholomeus. “Volgend jaar openen we wellicht onze eerste winkel in Vlaanderen, in Leuven.” De hoofdwinkel van Spullenhulp in de Amerikaansestraat in Elsene kent een omzetstijging van 20 procent in vergelijking met 2019. Het aantal klanten steeg met 15 procent. “Op zaterdag ontvangen we er gemiddeld duizend klanten,” zegt Bartholomeus. “Er is enorm veel diversiteit in ons cliënteel, dat was vijf jaar geleden minder het geval. Het opvallendste is dat er steeds meer jonge mensen kopen. Daarom zullen we onze eerste Vlaamse winkel in een studentenstad als Leuven openen.”

Ook unieke stukken zoeken en vinden is een belangrijke motivatie om tweedehands te shoppen. Zulke stukken zijn onder meer te vinden bij Pauline Carton Boutique in de Vlaamsesteenweg. “Tweedehandskledij is altijd mijn passie geweest,” vertelt de 72-jarige uitbaatster Paule Lucas. Dertien jaar geleden begon ze met haar eerste boetiek op het Rouppeplein. Vier jaar geleden verhuisde ze naar de Dansaertwijk.

Ook Lucas merkt de stijgende populariteit van tweedehands. “Het is een filosofie geworden. We willen zo weinig mogelijk verspillen en wegsmijten. Vintagekledij is een pak kwaliteitsvoller omdat er vroeger beter materiaal werd gebruikt en alles zorgvuldiger werd gemaakt. Tegenwoordig vind je dat niet meer,” voegt ze nog toe. “Het wordt wel moeilijker om mooie stuks te vinden.” Het is dus niet zo vreemd om kleding van H&M of Zara in tweedehandswinkels te vinden. Tweedehandskleding is de laatste jaren breder geworden, zegt Van de Peer. “Fast fashion wordt meer en meer tweedehands verkocht, ook op onlineplatformen.” Of tweedehandskledij een blijvende trend is, is voer voor onderzoek, zegt Van de Peer. “Ik kan geen voorspellingen doen, maar ik denk dat het niet zomaar een trend is, zeker omdat er een steeds grotere bezorgdheid is voor het klimaat. Uit duurzaamheidsoverwegingen hoop ik dat het blijft. Het zou fijn zijn als de jonge generatie voortrekker is van een nieuwe vorm van kledingconsumptie.”

« CE N’EST PAS QU’UNE TENDANCE »

“IT’S NOT A TREND LIKE ANY OTHER”

Les vêtements de seconde main sont de plus en plus populaires. Quasi tous les magasins à Bruxelles ont vu leurs ventes augmenter. Selon Aurélie Van de Peer, sociologue, il ne s’agit pas d’une simple tendance mais d’un phénomène qui va durer. Acheter d’occase est devenu une sorte de philosophie, liée à des considérations écologiques et éthiques. Une autre motivation est de trouver des pièces uniques. Le coût importe aussi, bien que les prix semblent être en hausse, en raison des présélections des magasins. Pour les petits budgets, il y a toujours Oxfam ou Les Petits Riens.

Second-hand clothing is becoming increasingly popular. The shops in Brussels are noticing this too. Just about all shops are seeing their sales rise year-on-year. According to fashion sociologist Aurélie Van de Peer, this is not just a trend, but a phenomenon that will continue. Second-hand shopping has become something of a philosophy, mainly for environmental and ethical reasons. All the unique pieces you find is another motivation to shop second-hand. Price plays a role too, although those prices are on the up, mainly because many shops have pre-selected items. Those on a tight budget, however, can still visit shops like Oxfam and Spullenhulp.

De slaapkamer. Norena

Norena is 16 en woont in Schaarbeek. “Nu woon ik in een Turkse buurt. Dat is echt fijn, want soms worden we uitgenodigd op een Turks trouwfeest.“

9 NOVEMBER 2022

| 31

’De klimaatproblematiek maakt me soms hopeloos’ Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze week bij de 16-jarige Norena. Ze woont samen met haar ouders, zus en twee katten in Schaarbeek. “Brussel is keimooi. Het is alsof je elke keer in een andere wereld kan terechtkomen.” door Charlotte Deprez foto Saskia Vanderstichele

Waar woon je? Ik woon in Schaarbeek met mijn mama, papa, zus en mijn twee katten. Ik ben de oudste, mijn zus is 12. Ik ben hier opgegroeid en woon hier heel graag. Brussel is keimooi. Het is alsof je elke keer in een andere wereld kan terechtkomen. Soms voelt het zelfs alsof je op reis bent, omdat er zoveel verschillende culturen zijn. Zou je in een dorp kunnen wonen? Nee, ik zou de diversiteit missen. Nu woon ik in een Turkse buurt. Dat is echt fijn, want soms worden we uitgenodigd op een Turks trouwfeest. Het is mega-interessant om te zien hoe anders dat is dan een Belgisch trouwfeest. Ook zou ik het missen om overal zo vlot te geraken met het openbaar vervoer. Al lijkt het me wel veiliger om te fietsen in een dorp. Dat doe ik niet vaak in Brussel. Jij gaat naar de Europese school. Waarom heb je daarvoor gekozen? Mijn papa werkt voor de Europese Commissie, waardoor ik de kans had om naar die school te gaan. Ik heb veel opendeurdagen bijgewoond van Brusselse scholen, maar de Europese school leek me wel interessant. Ik was benieuwd naar hoe anders het zou zijn en ik wou mensen leren kennen die andere talen spreken. Het is fijn om andere talen te leren. Op school leer ik Frans en Spaans. Op termijn wil ik ook Duits en Italiaans leren, maar ik focus me eerst op Spaans.

Hoe anders is de Europese school? Wij hebben geen richtingen, maar keuzevakken. Enkele vakken, zoals wiskunde, zijn verplicht. Daarnaast kies je wat je zelf interessant vindt. Ik heb vooral kunstvakken en theater gekozen. Welke kunstvorm interesseert jou het meest? Vooral fotografie en film. Ik maak zelf graag video’s, van mijn zomer bijvoorbeeld. Ik film alles met een handcamera en monteer dat dan in iMovie. Wil je daar je beroep van maken? Het is moeilijk om dat nu al te zeggen. Ik heb nog niet alles uitgestippeld, want je kan snel teleurgesteld raken als je dat dan niet bereikt. Bovendien wil ik een open visie behouden. Toch zou ik graag iets met film doen. Het lijkt me wel leuk om naar een kunstschool te gaan. Ik ben heel geïnteresseerd in film en fotografie. Sint-Lukas is vlakbij, dat zou handig zijn. Maar ik heb ook zin in iets nieuws, want ik heb altijd hier gewoond. Ik ben er nog niet uit. Waar ben je trots op? Dat ik meer buiten mijn comfortzone durf te treden, zoals dit interview bijvoorbeeld, maar ook mijn keuzevak theater op school. Ik vind het soms moeilijk om in een nieuwe groep te komen en me open te stellen, maar achteraf voelt dat wel goed.

Wat is een werkpunt voor jou? Dat ik me snel bij situaties neerleg, zoals bij de klimaatproblematiek. Het maakt me soms wat hopeloos. Ik kan wel mijn best doen om zo ecologisch mogelijk te leven, maar vaak heb ik het gevoel dat het niet veel uitmaakt. Stel dat je iets aan de wereld zou kunnen veranderen, wat zou dat dan zijn? Ik wou dat mensen meer empathie zouden hebben voor de ander, en ook meer zelfliefde. Want ik denk dat als iedereen meer van zichzelf zou houden, er ook minder negatieve gevoelens zouden zijn naar andere mensen.

“Ik wou dat mensen meer empathie zouden hebben voor de ander, en ook meer zelfliefde“

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer Naar een idee van de Volkskrant

« LA CRISE CLIMATIQUE ME DÉSESPÈRE »

“THE CLIMATE MAKES ME DESPAIR”

Chaque semaine, BRUZZ visite la chambre d’un jeune Bruxellois. Cette fois-ci, c’est Norena, 16 ans. Elle est en 5e secondaire à l'école européenne de Laeken, option artistique. Et elle compte bien maximiser ce choix. C'est la photographie et le cinéma qu'elle préfère. Elle vit à Schaerbeek avec ses parents, sa sœur et ses chats. « Bruxelles est belle, on peut se retrouver chaque fois dans un monde différent. »

Every week, BRUZZ takes a look inside the bedroom of a Brussels youngster. 16-year-old Norena is in the fifth year at the European School in Laken/Laeken, where she has chosen to focus on art. She particularly likes photography and film. Norena lives in Schaarbeek/ Schaerbeek with her parents, sister and two cats. “Brussels is wonderful, you can end up in a different world every time you leave the house.”

BIO • Geboren in 1990 in Indianapolis, Indiana, als dochter van een Iraanse arts en verpleegster die hun land ontvluchtten na de Iraanse Revolutie in 1979 • Groeit op in Ohio, waar de verhalen van haar ouders en hun ervaringen als politiek vluchtelingen in de Bible Belt haar blik op de wereld vormen • Studeert fotografie aan de University of Cincinnati en Cranbrook Academy of Art en gaat morrelen aan het medium • Haar stillevens duiken via hybride setdesigns diep in de powerplay tussen overheden en bedrijven in het Westen en het Midden-Oosten, en stellen scherp op de exploitatie van mens en natuur • Behalve kunstenares en activiste is ze ook docent en wildlife rehabilitator

9 NOVEMBER 2022

| 33

Tentoonstelling. Sheida Soleimani morrelt aan de macht bij galerie HLP 1050

‘Een gebaar van zorg is een daad van verzet’ Voor de Iraans-Amerikaanse kunstenares, activiste en wildlife rehabilitator Sheida Soleimani echoën in de dood van de 22-jarige Mahsa Amini in Teheran de verhalen waarmee haar ouders haar vroeger te slapen legden. Verhalen ook die vandaag haar artistieke praktijk en haar expo bij HLP 1050 rond macht en uitbuiting domineren.

“

e vangen stukjes en beetjes op van de toestand in Iran,” vertelt de Iraans-Amerikaanse kunstenares en activiste Sheida Soleimani vanachter haar computer, als ik haar vraag naar wat vandaag, bijna twee maanden na de dood van Mahsa Amini, een onontkoombaar onderwerp is. Op 16 september liet de 22-jarige Iraanse het leven, nadat ze hardhandig door de zedenpolitie in Teheran werd gearresteerd omdat een paar haarlokken uit haar hijab dwarrelden. Met als gevolg protesten die 43 jaar na de Iraanse Revolutie ook de wereld erbuiten beroeren. “Het internet is afgesloten, maar heel soms slagen mensen erin om door de filters te breken. Het meeste nieuws haal ik bij Iraanse nieuwsstations en live leak videos die toch in circulatie raken. En ze zijn verschrikkelijk. (Wordt even stil) Het zijn verschrikke-

lijke beelden. Mensen worden aangevallen, beschoten, gedood in de straten. Er zijn parkeergarages waar studenten als schapen in worden samengedreven en simpelweg afgemaakt. Hun lichamen blijven er gewoon liggen. Het is een bloedbad, een slachting. En eerlijk, ik weet niet wat er te gebeuren staat. Dat is de grootste angst. De meeste Iraniërs delen het geloof dat het regime moet gaan, maar is dat überhaupt mogelijk? En wat komt ervoor in de plaats? Het zijn vragen die nog losstaan van de angst voor wat er met jezelf kan gebeuren als je naar de protesten gaat. Wat als je een gezin te voeden hebt en niet meer terugkeert? Protesteren is geen luxe.”

Stilleven Vanuit haar thuisbasis in Providence, Rhode Island is dat protest vurig maar beperkt.

Samen met haar vader en neef schreef ze een opiniestuk voor The Boston Globe, “dat uiteindelijk werd gecensureerd, gepolijst tot iets wat beleefder was dan ik wilde zijn. Mijn ‘moord’ werd hun ‘dood’, terwijl dit geen politieke kwestie is, maar een van mensenrechten.” Op 4 oktober vertrouwde ze toe aan haar Instagram: “Werk maken lijkt vandaag zo onbeduidend, maar het is zowat het enige wat ik kan doen … en daarom maakte ik dit. Voor Jina, die nog onder ons had moeten zijn.” Wat je ziet, is als een heidens altaar, een levende herinnering die voor eeuwig op kantelen staat naar het bekende verleden of een nieuwe toekomst. Een van het internet geplukte foto toont de rechterarm van Mahsa ‘Jina’ Amini. Over haar hand, die uitloopt in gelakte vingernagels, hangt een sluier. Vlammen branden gaten in de stof. Het vuur dat vandaag uit duizenden kelen klinkt? Of

▼

door Kurt Snoekx

▼

Tentoonstelling. Sheida Soleimani morrelt aan de macht bij galerie HLP 1050

het vuur dat die stemmen brutaal poogt te smoren? Daarrond roze CT-scans van een ingeslagen schedel (“in weerwil van officiële berichten de reden van Mahsa Amini’s overlijden”) en prints van wat echografieën lijken van kinderen in de knop. Sheida Soleimani reikt met haar werk, dat zich afwikkelt in fotografie, video, sculptuur en performance, ver voorbij de foto als “zogezegde afbeelding van de werkelijkheid. Tegenover de taal rond fotografie, van het scherpstellen, het schieten van beelden, het nemen van foto’s, van die lens dick that penetrates the world non-consensually, wilde ik een consensuele praktijk ontwikkelen.” Een praktijk van “portretten”, “stillevens” en “tableaus”, visuele registraties van sets die ze in haar studio ontwerpt en samenstelt uit met betekenis opgeladen, leeggemaakte en heropgeladen objecten, props, verknipte archiefbeelden uit pers en van social media, en soms ook echte, gemaskerde lichamen.

“Wat fotografie kan maar niet vaak genoeg doet, is het perspectief veranderen, het op zijn kop te zetten. Het wordt pas interessant als kunst de wereld transformeert” Beelden die als een grotesk geheugen ontspringen aan de gewelddadige geschiedenis van de fotografie en de subversieve ziel van collage, en die thematisch verankerd zijn in de troebele geopolitieke powerplay tussen het Westen en het olierijke Midden-Oosten, tussen macht en zorg, tussen meedogenloze regimes en hun ecologische en menselijke fall-out (zoals haar werk rond het nakende WK in Qatar). En die in alle fragmentaire

Mahsa (2022), het werk dat Sheida Soleimani maakte voor de overleden Mahsa Amini, en dat deel uitmaakt van Credible threats, haar tentoonstelling bij HLP 1050.

complexiteit en weerspannigheid misschien net nader komen tot de ziel der dingen dan om het even welke ‘foto’.

Wildlife “Wat fotografie kan doen en wat het niet vaak genoeg doet, is het perspectief veranderen, het op zijn kop te zetten. Het wordt voor mij interessant als kunst de wereld transformeert, en me zo dwingt om ermee te interageren en me af te vragen: waarom herken ik dit object, dat beeld zoals ik doe? Hoe kan ik herkalibreren hoe ik zie?” Het beeld compliceren is de kijker impliceren voor Sheida Soleimani. Zoals ze doet met het composietbeeld dat ze maakte over en opdroeg aan Mahsa Amini, waarin dood en hoop, rigide controle en grenzeloze woede, angst en droefenis, onderdrukking en verzet, jeugd en toekomst convergeren. Sheida Soleimani’s beelden vertellen dat hele, hybride, versplinterde verhaal. En bedden het zo in in een praktijk van zorg. “Dat maakt de kern uit van mijn werk, ja, op zoveel manieren,” vertelt de kunstenares die ook ‘federally licensed wildlife rehabilitator’ is en in haar kelder een heuse wildlife clinic heeft ondergebracht. “Zoals wij vanuit een positie van macht zorg horen te dragen voor die dieren die door ons toedoen verstrikt raken in visdraad of worden aangereden door een auto, met alle ethische vragen van dien, zo heeft een overheid ook zorg te dragen voor haar mensen.” “Zorg slaat in mijn werk niet alleen op de schendingen van mensenrechten, de milieu-impact door corrupte regimes waarrond ik thematisch cirkel. Door dit werk te maken, draag ik misschien ook zorg voor die mensen die het zwijgen zijn opgelegd.” “Een gebaar van zorg is een daad van verzet,” zegt Sheida Soleimani. En dat weten ook de jonge vrouwen die nu in Iran in de frontlinie staan. “Het vizier van het regime is gericht op goed vijftig procent van de bevolking: vrouwen, en vooral jonge

vrouwen, die weten wat er in westerse samenlevingen speelt, die andere landen in het Midden-Oosten progressiever zien worden op het vlak van vrouwenrechten en zelf niets zien in hun toekomst. Zij zijn het die als van nature zorgrollen op zich nemen en vandaag behalve het bemoederen en opvoeden van kinderen en het zorgen voor het gezin die rol uitreiden naar de bredere gemeenschap. En ze dragen die last ontzettend mooi en waardig.” De subversieve kracht van zorg raakt aan Sheida Soleimani’s eigen geschiedenis en die van haar ouders, die in de jaren 1980, na traumatische episodes van vervolging, gevangenschap en marteling in de nasleep van de revolutie van 1979 naar de Verenigde Staten vluchtten. “Ze hebben elkaar ontmoet in het ziekenhuis. Mijn vader was een arts, mijn moeder een verpleegster, die allebei heel erg bezig waren met hoe de machthebbers, of dat nu de sjah was of de ayatollah, geen zorg droeg voor iedereen in de samenleving.” “Heel vroeg na hun huwelijk gingen ze vrijwilligen in een veldhospitaal in Koerdistan dat geleid werd door een groep marxistische guerillastrijders. Mijn moeder heeft gewerkt met heel wat mensen, met verschillende mentale en fysieke kwalen, en zelfs een tijd in een lepragesticht gewerkt. Al die verhalen kreeg ik als bedtijdverhalen te horen. In zekere zin omdat het therapie voor hen was. En ze wilden dat ik wist waar zij en ik vandaan kwamen, en hoe ik nooit in staat zal zijn om ‘ons’ land te bezoeken zoals zij het ooit hebben ervaren. Die verhalen hebben impact gehad, ja. Vroeger dacht ik dat niet de boogeyman of de duivel zich onder mijn bed verstopte, maar lepra.” (Lacht)

Feest van de duivel “Een overheid kan de geest en ziel van haar eigen bevolking verpletteren,” vertelt Sheida Soleimani over hoe haar moeder, de persoon die haar de zorg over de natuur en dieren bijbracht, die haar creativiteit aanwakkerde door te schilderen en te tekenen, veren en stenen te verzamelen, haar aan te sporen om met klei uit de achtertuin zelf poppen te maken in plaats van de populaire American Girl-doll te kopen, door haar gevangenschap en marteling traumatisch reageert op de gebeurtenissen van vandaag. “Mijn vader daarentegen is nog heel erg de marxistische revolutionair die hij ooit was.” (Lacht) “Opgroeien als hun kind, op het platteland van Ohio, in een christelijk stadje in de Bible Belt, waar mensen het Midden-Oosten

| 35

9 NOVEMBER 2022

Sheida Soleimani maakt beelden die de powerplay tussen het Westen en het Midden-Oosten, macht en uitbuiting centraal stellen, zoals in dit Dukhan Field uit 2018, over het nakende WK in Qatar.

associeerden met Aladdin en pofbroeken, heeft me erg doen nadenken over taal, beeldend of letterlijk, over andersheid, en over bruggen die ik kon bouwen.” “Mijn ouders schreven zich niet in in de Amerikaanse ideeën en idealen. Terwijl iedereen kerst vierde, hing bij ons de Halloween-versiering nog op, dat feest ter ere van de duivel. (Giert het uit) Het waren voor mijn vader kleine dingen om weerstand te bieden, die het leven er niet makkelijker op maakten. Maar ik neem het hem niet kwalijk. Omdat het mij op jonge leeftijd deed beseffen dat ik verschillend was, een ander. Dat in plaats van assimilatie als tactiek in te zetten, als camouflage, wat mijn zus deed na 9/11, weerspannigheid ook een mogelijkheid is. En zo vertelde ik op aanraden van

mijn vader op school dat hij backgammon speelde met Saddam Hoessein, terwijl ons huis met wc-papier werd bestookt, mensen tegen onze deur aan pisten en eieren wierpen naar onze auto. Het was comic relief, het waren coping-mechanismes, manieren om je anders-zijn te vieren en terug te duwen.” In die weerstand schuilt ook de kracht van Sheida Soleimani’s artistieke praktijk. In de grillige, veelgelaagde hybriditeit werpt ze een dam op tegen wat zich eenstemmig, zuiver en rigide opdringt. Een proteststem die in staat is de werkelijkheid te veranderen. “Of toch enkele geesten, misschien ...” Sheida Soleimani’s Credible threats is van 12/11 tot 17/12 te zien bij HLP 1050, hl-projects.com

« UN GESTE DE SOIN EST UN ACTE DE RÉSISTANCE »

“A GESTURE OF CARE IS AN ACT OF DEFIANCE”

Des mèches de cheveux qui sortent d’un hijab ont conduit à la mort de Mahsa Amini, 22 ans, en Iran. Pour l’artiste irano-américaine, militante et réhabilitatrice de la faune Sheida Soleimani, cet événement fait écho aux histoires que ses parents, qui ont fui leur pays au lendemain de la révolution de 1979, lui racontaient avant de dormir. Des histoires qui prédominent dans sa pratique artistique aujourd’hui. « En réalisant cette œuvre, je prends soin des personnes qui ont été réduites au silence. Un geste de soin est un acte de résistance. »

Locks of hair peeking out from under a hijab led to the death of 22-year-old Mahsa Amini in Iran. To Iranian-American artist, activist and wildlife rehabilitator Sheida Soleimani, it is an event that echoes the bedtime stories told to her by her parents, who fled their country in the aftermath of the 1979 revolution. Stories that also dominate her hybrid artistic practice today. “By making this work, I hope I am caring for those people who have been silenced. A gesture of care is an act of defiance,” she says just before the opening of her show at HLP 1050.

Trachet.

Peren op wijn Nick Trachet Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Ik heb dit najaar zelfs al conferenceperen gegeten die niet naar karton smaken”

Het hele jaar door hebben wij appelen en peren gegeten die uit de bewaarsilo’s komen. Om al die tijd te overleven, werden ze te vroeg geplukt en koud bewaard. Nu eet ik sinds meer dan een maand alweer smakelijker ooft. Ze zijn langer blijven hangen aan de boom en hun parfum is complexer: gele golden (uit Frankrijk), bonte boskoop, sterappeltjes en dan dat toppunt: rijpe cox’s orange pippin. Ik heb dit najaar zelfs al conferenceperen gegeten die niet naar karton smaken, geel en sappig: een zeldzaamheid. Door donkere durondeauperen moet je krakend bijten, ze zijn eerst hard, maar geven dan mee op de tong. En nu heb ik ‘Italiaanse’ peren gekocht, die grote abate. Al die appels en peren worden niet industrieel opgeslagen gedurende een heel jaar, je moet ervan genieten wanneer ze er zijn. En dat maakt ze nog eens zo lekker. Peren komen niet allemaal perfect van de boom. Er zijn er die afgewaaid zijn of die stug weigeren te rijpen. En er zijn van nature harde peren, des poires

cailloux, zoals de wildemanperen waarvan ik net een voorraad insloeg. Omdat een mens ook niet elke week cûtes peures kan eten, ging ik op zoek naar een ander recept om zulke peren te verwerken. Het is ideaal voor kleine vruchten die geen handelswaarde hebben. De afgewaaide peren bijvoorbeeld. Maar ze mogen wel niet beschadigd of gekneusd zijn. Daar moet je dan maar moes van maken. Ik herinnerde mij de peren op wijn en azijn van vroeger: Maak een mengsel van een hele fles witte wijn met half zoveel sterke azijn. Je hebt dus ongeveer een liter. Doe daarin honderd gram witte suiker, een schep zout, een kaneelstok en eventueel andere specerijen: steranijs, pimentkorrels … Breng alles rustig aan de kook. Schil ondertussen de peren, maar laat het steeltje eraan, zo wil de traditie. Leg de peren in het ziedende mengsel en laat ze heel zachtjes pocheren. Het vruchtvlees moet wat doorschijnend

worden, maar met wildemanperen lukt dat niet helemaal. Schik de peertjes dan in grote bokalen. Laat de marinade wat inkoken tot ‘een beetje stroperig’. Ik doe er de schillen bij, dat geeft extra smaak, en suiker. Filter dan het hete mengsel en giet het over de peren in hun glazen pot. Indien de vruchten niet geheel onderstaan, verhit dan nog wat azijn en vul de potten aan. Sluit goed af en zet fris weg gedurende minstens een maand. Deze peren kun je opwarmen en serveren bij een wildgerecht, maar even goed als koud ‘tafelzuur’ bij paté of kaas.

Meer Trachet? Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Nieuws en cultuur uit Brussel in je mailbox? BRUZZ dag brengt je van maandag tot zaterdag de actualiteit van de dag (in het Nederlands).

BRUZZ week serveert je iedere zaterdag de belangrijkste hoofdpunten van de voorbije week (in het Nederlands).

BRUZZ culture ontvang elke donderdag de BRUZZ-selectie in je mailbox en begin goed voorbereid aan je cultureel weekend (Nederlands, Frans en Engels gemixt).

Schrijf je gratis in via BRUZZ.be/nieuwsbrief

BRUZZ international voor en door internationale Brusselaars, met elke week restauranttips, cultuurreportages en portretten (in het Engels).

SELECT



15 / 11

B R U Z Z G I D S T U D O O R D E C U LT U R E L E AG E N DA

‘Ik heb altijd sympathie gevoeld voor de evil guy’ Joachim Liebens vond geen plek in de wereld, tot hij een gitaar omgordde en liedjes begon te schrijven. Op Dawn of the freak, het eerste album van zijn groep The Haunted Youth, kijkt hij op een soundtrack van galmende gitaren in de achteruitkijkspiegel en geeft en passant een houvast aan iedereen die zich misbegrepen voelt. door Tom Zonderman

Rock. Joachim Liebens kruipt onder de huid van The Haunted Youth

oachim Liebens is een volbloed Limburger, maar zijn muzikale verhaal kiemde in Brussel. In zijn zoektocht naar de juiste manier om zich uit te drukken, studeerde hij schilderkunst aan LUCA School of Arts. “Ik ben alleen in het eerste jaar effectief student geweest,” blikt hij terug op die periode. “In het tweede jaar heb ik enkel nog mijn hoofdvak gevolgd. Het lessenpakket was niets voor mij. Ik wilde leren schilderen, geen kunstencyclopedie worden.” Liebens hokte ondertussen samen met een paar vrienden. “We namen lsd, voerden lange gesprekken, ik leerde gitaar spelen. Op een dag heb ik mijn vader wijsgemaakt dat ik geld nodig had voor nieuwe kleren, maar ik heb er een akoestische gitaar mee gekocht. Ik heb ze nog altijd. Ik was goed in schilderen, maar het was een te veilige plek om in te blijven hangen. Ik dacht, fuck it, ik maak geen schilderij meer tot ik een song heb geschre-

Joachim Liebens over de beginselen van The Haunted Youth: “Ik vroeg mijn vader geld voor nieuwe kleren, maar ik kocht er mijn eerste gitaar mee.” © CHARLIE DE KEERSMAECKER

ven. In mijn laatste jaar ging ik niet naar de les, een jaar lang heb ik op mijn kamertje op mijn bed liggen tokkelen op mijn gitaar.” Intussen schreef Liebens niet één maar meerdere liedjes. ‘Teen rebel’, bijvoorbeeld, de in dromerige shoegazeklanken gedrenkte gitaarsleper waarmee hij onder de alias The Haunted Youth vorig jaar een gat in de ether brandde en De Nieuwe Lichting van StuBru won. Het nummer, een verwijzing naar zijn roerige jeugd en de vriendenkliek N9 die hem op zijn negentiende een eerste echte thuis bezorgde, prijkt nu op het debuut van The Haunted Youth, Dawn of the freak. Een titel die niet toevallig doet denken aan Dawn of the dead, de zombieculthit uit 1978 van horrorhero George A. Romero. “Tijdens het schrijven van de nummers voor mijn plaat heb ik veel naar oude horrorclassics gekeken. Die vibe van die oude VHS-tapes en die horror die er niet echt uitziet, rijmde goed met mijn muziek. Ik heb ook altijd

sympathie gevoeld voor de evil guy. In The Texas chainsaw massacre stroopt Leatherface de huid van zijn slachtoffers af om er een masker mee te maken. Voor mij is dat iemand met een verwrongen persoonlijkheid die naar zijn eigen identiteit zoekt. Op een manier vind ik dat ontwapenend.” (Lachje)

Black metal Op de hoes van Dawn of the freak prijkt geen horrortafereel, maar een jongetje in een schemerend sneeuwlandschap. In de verte duiken de koplampen van een auto op. “Dat ben ik niet, nee, dat is mijn kleine broertje,” verduidelijkt Liebens. “Die foto is door mijn vader genomen, ergens rond het jaar 2000. De sfeer klopte helemaal met hoe ik mij bij de muziek voelde. Ik zag een andere versie van mezelf, die net zo goed struggelde.” Die blik in de achteruitkijkspiegel, dat graven in zijn jeugd, is voor Liebens een essentiële bouwsteen van The Haunted Youth. “Ik was een adhd-kind, kon niet blijven stilzitten. Ik kreeg van mijn zevende rilatine. Ik kon nergens aarden. Ik kom uit een gezin uit de hogere middenklasse, we hadden niets te kort, en toch was er altijd het gevoel dat er iets mis was. Je kijkt bij een prachtig ontbijt uit op je mooi aangelegde tuin, en het enige wat je moeder doet, is zuchten dat de buxussen nog gesnoeid moeten worden. Ik was niet gemaakt om te netwerken met de Rotary-vrienden of over wijn te praten, ik wilde geen hemden van River Woods dragen, maar legerbroeken en metalmerchandise.” Er was weinig vat op de jonge Liebens te krijgen, thuis noch op school. Alles escaleerde, waarna hij op zijn dertiende in een instelling belandde. “Het is heftig als je ouders je wegsturen, maar eigenlijk was ik daar liever dan thuis. Eindelijk kon ik uit die bubbel breken. Ik kwam terecht bij kinderen die allemaal op hun eigen manier met problemen kampten. ‘Wow, allemaal freaks!’ dacht ik. (Lacht) We stonden samen op en gingen samen slapen, dat werden broers. Mijn ouders hadden altijd een oordeel over iedereen, en dat zat ook in mij. In die instelling zijn mijn ogen opengegaan. De anderen kwamen veelal niet uit gegoede gezinnen, en ik was die bange upper middle class golf boy. Ik moest mijn bakkes houden, want ik had alles wat ik wilde.” Luisteren naar black metal was het enige wat Liebens’ teenage angst kon blussen. “Omdat het tegen alles inging wat aanvaardbaar was. Er zat een bepaalde schoonheid,

31 SEPTEMBER 2022

puurheid in. Het beantwoordde wat er in mij zat, die agressiviteit, die pijn. Het deed me de waarde inzien om bruut en eerlijk te zijn.” Tegelijk begon hij zichzelf te snijden. “Rond mij zag ik littekens van jongens die het ook deden. Voor blackmetalartiesten was het een vorm van kunst. Ik had niets om de gevoelens die ik had te uiten, ik maakte nog geen muziek. En dan doe je rare dingen.”

Pleister op de wonde Veel van Liebens’ songs gaan over weggaan of verdwijnen. Figuurlijk, maar ook letterlijk. Eén nummer draagt de onverbloemde titel ‘I

terwijl je leegbloedt. Een vriend van mij heeft ooit een teddybeer gemaakt uit glaswol. Dat vond ik cool, iets wat troost en tegelijk snijdt. Dat is wat muziek voor mij doet. Het is een pleister op de wonde.” “I feel like nothing ever goes my way,” zingt Liebens in datzelfde nummer. Dat kan hij intussen niet meer beweren nu The Haunted Youth succes oogst tot over de landsgrenzen heen. “Het gaat tamelijk my way, ja. (Lacht) Soms heb ik van die fantoommomentjes, dan denk ik, fuck, moet ik niet naar school? Gaan werken? Ik ben het zo gewoon dat ik iets kuts moet doen voor ik iets goeds krijg. Het is overrompelend. Ik heb mij met

“Een vriend van mij heeft ooit een teddybeer gemaakt uit glaswol. Dat vond ik cool, iets wat troost en tegelijk snijdt”

feel like shit and I wanna die’, bijna een kopie van Kurt Cobains noodkreet ‘I hate myself and want to die’. “Dat klopt, maar dat was onbewust. Mijn song verwijst eigenlijk naar het liedje ‘I hope you die’ van de Zweedse singer-songwriter Molly Nilsson. ‘I hope you die, by my side,’ zingt ze daarin. Ik hou ervan om het bittere te versmelten met het zoete, misschien is het ook een beetje ironie of zelfspot. ‘I feel like shit and I wanna die’ moet je ook zo zien: het is een suicide anthem, een nummer om op te dansen

mijn ogen dicht achterover gegooid in het ravijn. Ik heb durven toegeven aan mezelf, ondanks de prestatiedruk en het gebrek aan zelfvertrouwen. Of dit nu gaat lukken of niet, of ik nu bekend word of uit de vuilnisbak moet eten, ik gá dit doen. De wereld dwingt je soms om je te verbergen of een masker op te zetten, maar met mijn muziek zeg ik: het is oké, je voelt je kut, maar je mag er zijn.” Dawn of the freak is nu uit, concert op 15/12 in de Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

DANS LE RÉTROVISEUR

IN THE REAR-VIEW MIRROR

L’an passé, Joachim Liebens aka The Haunted Youth a percé avec « Teen rebel », une chanson rêveuse ornée de guitares reverb et d’une voix douce, sur sa jeunesse tourmentée et sa bande de copains qui lui a servi de famille. Aujourd’hui, le groupe sort l’album Dawn of the freak, sur lequel Liebens regarde dans le rétroviseur. Enfant, il avait du mal à trouver sa place, s’est retrouvé dans une institution et a étudié la peinture, mais a finalement trouvé du réconfort dans la musique. « Le monde t’oblige parfois à porter un masque, mais avec ma musique, je dis : même si tu te sens mal, tu as le droit d’exister. »

Last year, Joachim Liebens, aka The Haunted Youth, broke through with “Teen Rebel”, a dreamy song adorned with echoing guitars and rarefied vocals about his chaotic childhood and the clique of friends that gave him a home. Today, the band debuts with the album Dawn of the Freak, on which Liebens takes a look in the rear-view mirror. As a child, he had a hard time finding his niche and ended up in an institution and studying painting but eventually, he found solace in music. “The world sometimes forces you to put on a mask, but my music says: ‘It’s okay, you feel shitty, but you belong here too.’”

| 39

©JordanKBS

BRUSSELS FASHION & DESIGNERS SALES Place du Nouveau Marché aux Grains 10 Nieuwe Graanmarkt 10 1000 Brussels

9 NOVEMBER 2022

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZ

KABAREH CHEIKHATS

FILM

RODEO

PODIUM

BRUNO VANDEN BROECKE: DE WOORDENAAR

Een duik in Ierse wateren

Back to Black (Panther)

Metametamorfose

Elke ochtend voor Aoife Nessa Frances in de studio dook om de songs voor haar nieuwe album Protector in te blikken, ging ze samen met haar muzikanten zwemmen. Dat ritueel voerde ze uit bij Inch Beach, de onooglijke plek in Zuidwest-Ierland waar ze kort daarvoor vanuit Dublin naartoe verhuisd was. Ver weg van alles en iedereen werd haar pastorale folkrock nog een stuk contemplatiever. Muziek om je in onder te dompelen.

Pas in 2018 durfde superheldenfabriek Marvel uit te testen of het ook een massa volk op de been kreeg met zwarte superhelden. Black Panther was een triomf. De sequel moet het zonder de veel te jong overleden hoofdrolspeler Chadwick Boseman stellen en toch is hij zeer aanwezig. Wakanda is in diepe rouw na het verlies van zijn koning en daar wil de vijand misbruik van maken.

De verhalen in de Metamorfosen van de Romeinse dichter Ovidius zijn van het beste dat de oudheid heeft voortgebracht. Alleen worden er nogal veel vrouwen en nimfen in opgejaagd door mannen, om vervolgens te veranderen in steen, water of dieren. Manuela Infante deconstrueert deze kwalijke dehumanisering in een ‘noise play’ met vervormde stemmen.

AOIFE NESSA FRANCES 11/11, 19.30, Botanique, www.botanique.be

BLACK PANTHER: WAKANDA FOREVER dir.: Ryan Coogler, act.: Letitia Wright, Angela Bassett, Lupita Nyong’o

MANUELA INFANTE, MICHAEL DE COCK & DIEGO NOGUERA: METAMORPHOSES 9 > 12/11, KVS BOX, www.kvs.be

Boontje en zijn loontje

Pink is not dead

Bruno smoort de stilte

In 1975 brachten The Staples Jr. Singers – een knipoog naar The Staples Singers, het gospelverbond rond stamvader Pops Staples – hun eerste en meteen ook laatste album uit, When do we get paid. Ondertussen kwam boontje om zijn loontje, want Luaka Bop, het label van Talking Head David Byrne, viste de band die zijn stemmen liet rijpen aan de oevers van de Mississippi weer op. Meer vintage krijg je je soul niet geserveerd.

Pink Screens koestert meer dan ooit het werk van wie graag de norm overhoophaalt, binariteiten in vraag stelt en alternatieve of minoritaire genders en seksualiteiten zichtbaar maakt. Een hele mondvol, die garant staat voor avontuur. De 21e editie pocht met films als het polyamoreuze Shall I compare you to a summer’s day? van Mohammad Shawky Hassan en een retrospectieve van João Pedro Rodrigues.

Bruno Vanden Broecke staat strak in het pak op het podium met een eigen tekst en met de swingende, vierkoppige jazzband onder leiding van Bo Spaenc. In het jazzy taalconcert De woordenaar puurt de woordkunstenaar rijmend, rappend en improviserend levenslessen uit een nogal apart verlopen trouwfeest. Daarnaast herneemt Vanden Broecke nog eens de succesmonoloog Para.

THE STAPLES JR. SINGERS 14/11, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

PINK SCREENS 10 > 19/11, verschillende locaties, pinkscreens.org

BRUNO VANDEN BROECKE / MUZIEKTHEATER DE KOLONIE: DE WOORDENAAR 10/11 & PARA: 12 & 13/11, 20.00, KVS BOL, www.kvs.be

Eyeopener

Fast, furious en eenzaam

Anarchie bij Bronks

Kabareh Cheikhats begon in 2016 in Casablanca liedjes te spelen uit de aita, de folktraditie van het Marokkaanse platteland. Daar is niets verbazends aan, alleen doste het mannelijke collectief zich uit als vrouwen, als eerbetoon aan de cheikhats, vrouwelijke troubadours die bruiloften opluisterden en rondtrokken met protestsongs, maar die weggezet werden als lichtekooien. Een muzikale eyeopener. (TZ)

Ook in het Brusselse zie je weleens motorrijders stunts uithalen. Urban rodeo, zo heet de subcultuur. Lola Quivoron dompelde er haar langspeeldebuut Rodeo in onder. Een jonge Française wil fast & furious leven en aanvaard worden door een gemeenschap van motorrijders. Maar niet elke man is even blij met haar intrede. Ruikt naar verbrand rubber, aanstekelijke levensdrift en aangrijpende eenzaamheid. (NR)

In Nietes, een coproductie van Bronks en Theater Artemis voor kleuters en andere vierplussers, spelen theatermakers Kim Karssen en Hendrik Kegels twee wezen die niet willen dat de dingen veranderen. Volmondig zeggen ze “Nee!” tegen alles. Kinderen die vaak te horen krijgen dat ze niet boos mogen zijn, kunnen eens hun anarchistische, driftkikkerige zelf zijn. (MB)

KABAREH CHEIKHATS 10/11, 20.00, Muziekpublique, www.muziekpublique.be

RODEO dir.: Lola Quivoron, act.: Julie Ledru, Yannis Lafki

BRONKS & THEATER ARTEMIS / KIM KARSSEN, HENDRIK KEGELS: NIETES 12 & 13/11, Bronks, www.bronks.be

| WIN! | Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

CKay 3X2 TICKETS, BOTANIQUE, 16/11

Sinds zijn debuut-ep Boyfriend staat CKay voor emo-afrobeats in een licht experimenteel sausje van pop en psychedelica, zinderend van de romantische vibes. Mail ‘CKay’

Eat & Drink. Yoka Tomo

Freedom club 5X2 TICKETS, BRONKS, 14+, 18/11

Met Freedom club levert het regisseursauteursduo Freek Mariën en Carl von Winckelmann een furieuze monoloog af over engagement en woede. Een Arsenaal/Lazarus-productie met Joris Van de Brande. Mail ‘Freedom’''

Film naar keuze 5X2 VOUCHERS, UGC-BIOSCOOP

Weer geen bal op de tv? In UGC Gulden Vlies of De Brouckère is er keuze te over. Met onze vouchers kan je er naar onder meer Black Panther: Wakanda forever, Close, R.M.N. of Zillion. Mail ‘UGC’

Ver weg van ramen en sushi ontsluiert Yoka Tomo een onderbelicht aspect van de Japanse gastronomie. Een adres om dringend te ontdekken. Het beeld dat we in onze contreien hebben van de Japanse keuken is onvolledig. Onze blik is gericht op enerzijds sushi en sashimi, gerechten voor speciale gelegenheden, en anderzijds streetfood zoals ramen. Al wie ooit in de populaire izakaya-zaken is geweest, weet dat er ook een andere Japanse keuken is. Een keuken waar je geniet van eenvoudige, rigoureuze bereidingen en andere tsukemono, in azijn of sake ingemaakte groenten. Hoewel een paar Brusselse adressen zich aan deze verleidelijke niche hebben gewaagd, heeft niemand dat zo goed gedaan als Yoka Tomo, een nieuw restaurant in Schaarbeek dat wordt aangevoerd door een geweldige chef die zijn ding doet onder de verrukte ogen van de klanten. Deze nogal krappe zaak – reserveren is verplicht – heeft tien couverts aan de bar en nog eens een tiental plaatsen aan de dicht opeengepakte tafels. Aan het einde van de zaal is er ook een kleine privéruimte, waar je wordt verzocht je schoenen uit te trekken, die kan gereserveerd worden voor vijf à zes personen, of je nu kiest voor het viergangenmenu (€39) of voor een ‘omokase’-formule (‘carte blanche’, €50). Het decor van oude tegels, kale bakstenen en hout schept een ideale sfeer die het

midden houdt tussen België en Japan – vermeldenswaard zijn de grafische ornamenten van illustrator Krump. Een ‘P’tit Menu’ van twee gangen trekt de kaart van de toegankelijkheid (€30). Bij ons bezoek bestond dat uit een assortiment van uiterst delicate voorgerechten: aardappelsalade gepresenteerd in de vorm van een bol, kinpira-salade van wortelen, lotus en schorseneren, aubergine gemarineerd in YOKA TOMO sake en gember, tamagoyaki (omelet) en, ten Félix Marchallaan 26, slotte, bamboeSchaarbeek, scheuten. Het 0475-40.99.60, hoofdgerecht, Facebook: gemarineerde en yokatomo.bxl, gebakken wo > za kippenplakjes, 18.30 > 22.00 past bij een keuken die het gehemelte streelt en de diepte opzoekt. Als bewijs: de kom misosoep als bijgerecht. Een korte maar doordachte kaart met bieren – Zinnebir (€4), Lanterne (€5,50), Cristal Xtra (€3) –, natuurwijnen – La Bulle du Facteur (€7) – en sake – Kido Ginjo (€2,50 voor 2 cl) – draagt ertoe bij dat dit ons favoriete adres van het moment is.

•••••

MICHEL VERLINDEN

9 NOVEMBER 2022

Smalltalk. Chez Mon Ex met trompettist Jean-Paul Estiévenart

‘Ik wil weer geobsedeerd zijn door de jazz, zoals vroeger’ Elke week duiken we met een artiest in zijn favoriete café voor een portie Smalltalk. Trompettist Jean-Paul Estiévenart vindt het aan de vooravond van de lancering van zijn internationale kwintet tijd om op de resetknop te drukken, vertelt hij ons in Chez Mon Ex, zijn stamcafé in Sint-Gillis. door Tom Peeters foto Ivan Put

De barok- en elektronicaprojecten van Jean-Paul Estiévenart hebben intussen Flagey aangedaan. Binnenkort stelt hij er ook zijn internationale kwintet voor, met Jeff Ballard, Bram De Looze, Ben van Gelder en Clemens van der Feen. “Het was niet simpel om alles wat eerst in januari zou plaatsvinden alsnog te spreiden,” vertelt hij op het terras van Chez Mon Ex. “Ik sta niet stil, er veranderen constant dingen in mijn hoofd.” De line-up is alvast aangepast, maar ook zonder Mark Turner of Chris Potter werden er alleen muzikanten “met oren aan hun hoofd” uitgenodigd. “We zien elkaar pas op de dag van het concert. We bekijken de partituren, eten, praten en spelen wat, om ’s avonds meteen mijn nieuwe composities aan te pakken. Zo is de muziek fris en vallen er op het podium nog ontdekkingen te doen.” Estiévenart is kind aan huis bij buurtcafé Chez Mon Ex, merken we aan de hartelijke ontvangst. “Ik hou van het concept, de lokale producten, de mensen en de jams, elke eerste zondag van de maand. Ondanks de cultuurstop probeerden ze er hier tijdens de eerste lockdown iets van te maken. Aan de overkant van de straat, in de garage van muzikant Joachim Caffonnette, waren er kleine concerten, die je van op dit terras heel even kon volgen, voor de politie ze stillegde.” Sinds september doceert Estiévenart ook trompet aan het Brusselse conservatorium, als assistent van Michel Paré. Die educatieve uitdaging wisselt hij af met jobs bij onder anderen pianist Wouter Van den Broeck, drummer Gert-Jan Dreessen, saxofonist Mathieu Najean en contrabassist Géraud Portal. De zeldzame combi van lyricus en

improvisator blijft in trek, en toch was hij de focus op de pure jazz wat kwijt, zegt hij. “Misschien omdat Bach en barok zoveel aandacht opslorpten, voel ik nu de behoefte om terug te keren naar de essentie van de jazz,” klinkt het. “Ik wil er opnieuw door geobsedeerd zijn, zoals vroeger. Maar dat lukt alleen door diepgang te vinden en nog beter te spelen. Ik denk aan een nieuw trio met piano en drums, dat de lyrische melodieën van Cole Porter tot leven brengt.

Een goeie standard is voor mij geen klontje suiker bij de koffie, het is het hele kopje.” Het Jean-Paul Estiévenart International Quintet speelt op 10/11 in Flagey, www.flagey.be

Longread? Meer weten over Jean-Paul Estiévenart? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

| 43

De vijf inzichten. Dirk Brossé

‘De schildpad ziet meer van de weg dan de haas’ Componist-dirigent Dirk Brossé was en is druk met Film Fest Gent, het Chamber Orchestra of Philadelphia en Onze natuur, de film. Maar voor vijf inzichten vertraagt hij graag even de tijd. door Michaël Bellon Leef elke dag alsof het de laatste is, en stel niets uit Mijn vader en grootvader waren begrafenisondernemers, als kind werden we dagelijks geconfronteerd met de dood. Mensen die ik ’s ochtends nog had gezien, konden ’s avonds opgebaard liggen in het crematorium. Tien jaar geleden is de dochter van mijn partner op afschuwelijke wijze vermoord. Het leven hangt aan een zijden draadje, en toch leven veel mensen in het verleden of de toekomst. Ik bouw elke dag momenten in die me aan het hier-en-nu herinneren. Door bewust adem te halen of tijd in de tuin door te brengen. We hebben geen impact op de lengte van ons leven, wel op de diepte ervan. Neem niets voor lief Je beste vriend kan morgen je vijand zijn, collega’s kunnen keiharde concurrenten worden, en we hoeven maar naar de laatste vijf jaar te kijken om te beseffen dat onze gezondheid, de veiligheid in Europa en zelfs de zuurstof die we inademen, niet langer een evidentie zijn. Niets is een garantie op iets. Be the change you want to see in this world (Gandhi) Een bekende quote, maar ook een gelaagde. Velen steken de schuld op anderen, zonder zelf iets te doen. Als je bij jezelf begint, word je ook vaak een voorbeeld voor anderen. Daartoe moet je ook het vermogen ontwikkelen om te veranderen en zogenaamde ’zekerheden’ in vraag te stellen. Volg je innerlijke flow, bewandel je eigen pad en doe je ding Je moet openstaan voor anderen, maar de sleutel tot succes ligt in authenticiteit. De wereld heeft nood aan authentieke mensen, maar velen lopen weg van zichzelf en vertonen kopieergedrag. Dat leidt tot oppervlakkigheid. De enige die ziet wat oprecht is, is degene die we in de spiegel zien. Vertraag de tijd Veertig jaar geleden draaide het leven op een ander tempo, maar nu worden we geleefd. Er is een spreekwoord dat zegt dat de schildpad meer van de weg ziet dan de haas. Ik probeer me geregeld, vanuit vogelperspectief, een beeld te vormen van onze plaats in het universum. Dat helpt om te relativeren. Onze natuur, de film wordt vertoond met livemuziek van Prima la Musica, begeleid door Dirk Brossé, op 12/11 in Bozar, www.bozar.be

VOCAL

26.11.22

BRUSSELS QUEER FILM FESTIVAL

NOVA

AVENTURE / GALERIES / PALACE / CINEMATEK / BEURSSCHOUWBURG

10-19 NOV. 2022 PINKSCREENS.ORG

brusselhelpt.be Participez au Grand Souper Spaghetti Brussel Helpt du samedi 26 novembre. Préparez des spaghettis pour vos amis et voisins, ou allez manger des spaghettis chez quelqu’un dans votre quartier et soutenez ainsi Brussel Helpt. Les recettes seront inégralement reversées à Kinumai.

PARTICIPEZ ! brusselhelpt.be

brusselhelpt.be

Join the Great Brussel Helpt Spaghetti Fest on Saturday 26 November. Make spaghetti for your friends and neighbours, or enjoy a spaghetti at someone’s place and support Brussel Helpt. All the fundraising goes directly to Kinumai.

JOIN US ! brusselhelpt.be

te Wezembeek-Oppem

OCMW KAMPENHOUT HEEFT EEN VACATURE VOOR:

Onze sterk geëngageerde en gemotiveerde collega’s, die dagelijks het beste van zichzelf geven en een gouden hart hebben voor zorgbehoevende ouderen, zijn op zoek naar m/v

Hoofdverpleegkundige (voltijds, contract van onbepaalde duur) Je bent een bachelor verpleegkunde die op een charismatische manier leiding wenst te geven aan een groeiend team en zijn leden. Je bent om de 6 weken van thuiswacht.

HUISHOUDHULP (TECHNISCH BEAMBTE)

Verpleegkundige (voltijds, 75%, contract van onbepaalde duur)

CLUSTER ZORG

je bent verpleegkundige met een bachelor of graduaat diploma, qua functieinhoud ben je hoofdzakelijk bezig met verpleegtechnische handelingen, medicatiebeleid en contacten met artsen en je werkt 1 weekend op 4.

Aanleg wervingsreserve voor 2 jaar, voltijds of deeltijds – contractueel – E1-E3

Wij bieden:

een aangename, moderne werkomgeving waar een goede sfeer heerst, gemakkelijk bereikbaar vanuit de regio, IFIC barema’s, maaltijdcheques en hospitalisatieverzekering.

FUNCTIE Als huishoudhulp sta je personen bij in het onderhoud van hun woning, het strijken van kleding, het klaarmaken van maaltijden en het doen van boodschappen. Dit gebeurt op een kwalitatieve manier met het nodige respect en de juiste aandacht voor specifieke behoeften.

Interesse?

Neem rechtstreeks contact op met dhr. JP Van Dam, Directeur, Tel. 02 731 27 39 of mail naar info@wzc-olvrouw.be

Voor meer info, surf naar www.wzc-olvrouw.be

PROFIEL DB772703J2

Werken voor lokaal bestuur WezembeekOppem, dat betekent werken in een diverse organisatie. In het kader van de versterking van onze dienstverlening is de gemeente Wezembeek-Oppem op zoek naar een:

Stuur ons dan zeker voor donderdag 10 november 2022 om 12 uur jouw motivatiebrief, een recent cv en een uittreksel uit het strafregister: • per mail naar vacatures@kampenhout.be; • per post naar het vast bureau, Dorpsstraat 9 te 1910 Kampenhout (poststempel geldt als bewijs); • via persoonlijke afgifte aan het team Personeelszaken tegen ontvangstbewijs (Dorpsstraat 9, 1910 Kampenhout).

B1-B3 voltijds – contractueel – via aanwerving

Als deskundige sta je in voor de ondersteuning van het afdelingshoofd en de maat schappelijke werkers, evenals voor de stipte administratieve voorbereiding, verwerking en opvolging van de besluitvorming en diverse dossiers met betrekking tot de afdeling. Selectieprocedure De selectieprocedure bestaat uit een schriftelijke proef (thuisopdracht met deadline 1 december) en een mondelinge proef (na slagen op schriftelijke proef, op 13 december).

Solliciteer ten laatste op zondag 20 november 2022 met je cv, motivatiebrief en een recent uittreksel uit het strafregister (max. 3 maanden oud) telkens in het Nederlands opgesteld en een kopie van het gevraagde Nederlandstalige diploma, via www.motmansenpartners.be/overzichtvacatures. Voor meer informatie omtrent de functie of de sollicitatieprocedure kan je contact opnemen met Carol Jongen, HR consultant bij Motmans & Partners via 011 36 10 63.

• Een voltijdse of deeltijdse contractuele betrekking voor onbepaalde duur; • De basiswedde bedraagt minimum 2.122,43 euro bruto bij een voltijdse tewerkstelling; • Tal van extralegale voordelen.

MEER INFO? Meer informatie over deze functie vind je op onze website: www.kampenhout.be/vacatures. Bij vragen kan je contact opnemen met team Personeelszaken via vacatures@kampenhout.be of 016 65 99 35.

DB772207J2

Ons aanbod • Brutomaandloon vanaf 2 771,00 euro (B1, 0 jaar anciënniteit) met een maximum van 4 669,34 euro (B3, 23 jaar anciënniteit). • Contract van 1 jaar dat bij een gunstige evaluatie wordt omgezet naar een contract van onbepaalde duur. • Er wordt geen werfreserve aangelegd.

WIJ BIEDEN:

HEB JE INTERESSE?

DESKUNDIGE SECRETARIAAT AFDELING MENS

Profiel • Je behaalde een bachelordiploma. Ervaring op een secretariaat is een absolute meerwaarde.

• Je weet van aanpakken, neemt initiatief en kan je werk zelfstandig plannen en organiseren. • Je kent de poetsproducten waarmee je werkt, kan ze juist gebruiken en neemt hiervoor de nodige veiligheidsmaatregelen. • Je kent de poetstechnieken om efficiënt, veilig en ergonomisch te werken. • Je bent klantvriendelijk en voert je werk nauwgezet en resultaatgericht uit. • Je hebt oog voor detail en levert graag uitstekend werk af. • Je bent punctueel en komt afspraken en regels na.

DB772895J2

Woon- en Zorgcentrum Onze-Lieve-Vrouw

BEN JE DB620154H9

Bekijk deze website voor meer vacatures die nog zullen volgen van de Gemeente WezembeekOppem: https://motmansenpartners.be/overzichtvacatures..

Do’s & don’ts voor je CV? Lees het op

DOOR DE DRUMSESSIES VAN JE BUUR?

regiotalent.be/solliciteren Ontdek je nieuwe thuis én buurt op

DB755169D2

IT-MEDEWERKER?

! f o t  s Ç� c’e

Honderden jobs in het Brussels Gewest liggen voor je klaar op talent.brussels giene ziever!

Write your job in Capitals