BRUZZ editie 1890 (15-05-2024)

21 Prima vlees, donkere wol

Zwartblesschapen scheren in Schaarbeek

32 Crowdfunding voor transoperaties

Tattoocollectief Bubbel BXL helpt met financiering

36 Kinderen, honden en relaties

Columnist Charlotte De Cort wil een boerenfox kopen

05 EDITO

06 HET GESPREK Olivier Vandecasteele over zijn toekomstplannen

10 IN BEELD Bart Dewaele

12 IN DE KIJKER De nieuwe taalbarometer is er

13 BEELDCOLUMN Delphine Frantzen

14 BRUSSEL KIEST Met welke ongemakken kampt Brussel allemaal?

18 BIJGEDACHTE Wie Smart Move afbrandt, kiest voor nog eens vijf jaar fileleed

19 KORT GESPREK Rachida Aziz lanceert nieuw nomadisch festival

22 COVERSTORY Een jaar oranje zak

28 VOETBALCOLUMN Eitje

29 BIG CITY Waarom zijn de beuken in het Zoniënwoud zo bijzonder?

30 DE SLAAPKAMER van Abdullah en Ibrahim

37 SELECT Ikraaan herrijst in de Botanique Klein onderhoud Next Generation, Please! Eat & Drink Mushu De vijf inzichten J. Bernardt

Lucas Melgaço en Steven Debbaut zijn allebei criminoloog aan de VUB: “Als de politie haar werk doet, verplaatst het probleem zich gewoon.”

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere 02-650.10.81

marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

COÖRDINATOR MAGAZINE

Maarten Goethals

ARTDIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Eva Christiaens, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Jasper Croonen, Charlotte De Cort, Yumi Demeyere, Andy Furniere, Michiel Leen, Tom Peeters, Niels Ruëll, Reinout Vander Hulst, Isabelle Vanhoutte, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, Aurélien Garcia, George Holmer

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Koen Cypers

Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners

Paal-Beringen

en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Maarten Goethals

Coördinator Magazine

Moedige mensen

In een zeldzaam interview spreekt Olivier Vandecasteele, de Belgisch-Brusselse ngo-werker die 455 dagen opgesloten zat in een Iraanse cel, over zijn bevrijding. “Wat mij overkwam, is goed afgelopen. Welja, goed … It stays with me, dat zeker.” (p. 6) Echt in detail gaat hij niet - bijvoorbeeld over de martelingen – want dat ligt nog te gevoelig. Maar hoe gruwelijk ook, een jaar nadat hij terug naar België was kunnen keren, vond hij de kracht om de aandacht voor zijn verhaal om te zetten in een positief project: hij richtte een fonds op dat inzet op psychologische begeleiding van humanitaire werkers. Over moedige mensen (of organisaties) gesproken: lees zeker ook het artikel over Bubble BXL (p. 32). Dat is een Brussels queer tattoocollectief dat crowdfundings organiseert om transpersonen financieel te ondersteunen in hun transitie. Die operaties kunnen oplopen tot duizenden euro’s, wat niet iedereen kan betalen. Daarom bedacht Julien Pavlenko het concept van Flash Day: wie op die dag een tattoo laat zetten, helpt het spaarpotje te stijven.

“Zet een tattoo, help een transpersoon”

Met de verkiezingen voor de deur hangt Brussel vol met posters van politici, maar de echt inspirerende verhalen – van moed, van authenticiteit, van concrete dadendrang – vallen soms elders te rapen.

FR Dans une rare interview, Olivier Vandecasteele, l’employé d’une ONG bruxelloise enfermé dans une cellule iranienne pendant 455 jours, revient sur sa libération. « Ce qui m’est arrivé s’est bien terminé. Bon,… c’est quelque chose qui ne me quittera jamais, c’est sûr. » (p.6) Il n’entre pas dans les détails, en ce qui concerne la torture par exemple, car c’est encore trop sensible. Malgré l’effroi, il a trouvé la force, un an après son retour, de transformer son histoire en un projet positif : un fonds axé sur l’accompagnement psychologique des travailleur.euse.s humanitaires. En parlant de personnes (ou d’organisations) courageuses : n’oubliez pas de lire l’article sur Bubble BXL (p. 32). Il s’agit d’un collectif bruxellois de tatouages queer qui organise des campagnes de crowdfunding pour soutenir financièrement les personnes trans dans leur transition. Ces opérations peuvent coûter des milliers d’euros. C’est pourquoi Julien Pavlenko a imaginé le concept du Flash Day : celui qui se fait tatouer ce jour-là contribue à la cagnotte. À l’approche des élections, Bruxelles regorge d’affiches de politicien.ne.s, mais les histoires véritablement inspirantes – de courage, d’authenticité et d’action concrète – se trouvent parfois ailleurs.

EN In a rare interview, Olivier Vandecasteele, the Brussels NGO worker who was locked up in an Iranian cell for 455 days, talks about his release. “What happened to me ended well. Well...I will always carry it with me, that’s for sure.” (see page 6) He does not really go into detail, for example about the torture, because that is still too sore. But however horrific, a year after he was able to return to Belgium, he found the strength to turn the attention of his story into a positive project and set up a fund dedicated to psychological counselling for humanitarian workers. Speaking of courageous people (or organisations): make sure you read the article on Bubble BXL (see page 32). This Brussels queer tattoo collective organises crowdfunding campaigns to support trans people financially in their transition. Those operations can amount to thousands of euros, sums not everyone can afford. That is why Julien Pavlenko came up with the concept of Flash Day where anyone who gets a tattoo on that day contributes to the fund. With elections just around the corner, Brussels is full of posters with politicians but the truly inspiring stories – of courage, of authenticity, of concrete action – can sometimes be found elsewhere.

‘Plots was ik geen hulpverlener, maar een slachtoffer’

Een jaar na zijn bevrijding uit een Iraanse cel praat Olivier Vandecasteele voor het eerst uitgebreid over zijn toekomstplannen en over de manier waarop intussen het verwerkingsproces verloopt. “Vragen over het incident brengen stress met zich mee, maar met de interesse voor mijn verhaal, kan ik licht werpen op de benarde situatie van alle andere hulpverleners.”

door Yumi Demeyere foto’s Saskia Vanderstichele

Vierhonderdvijfenvijftig dagen: zo lang werd Olivier Vandecasteele vastgehouden in een Iraanse gevangenis. Vandaag kijkt hij het liefst vooruit, zonder dat hij het verleden ooit helemaal zal kunnen vergeten: “Wat mij overkwam is goed afgelopen. Welja, goed … It stays with me, dat is zeker.”

Vandecasteele werkte al jaren in Iran als country director bij Norwegian Refugee Council en Relief International. In februari 2022 reisde hij naar Teheran om er praktische zaken af te handelen, maar op 24 februari werd hij opgepakt voor vermeende spionage. Uiteindelijk werd hij via een schijnproces veroordeeld tot 40 jaar cel en 74 zweepslagen.

Het Iraanse regime gebruikte de Belg, die een tijdlang in Brussel woonde, als pasmunt om de Iraanse terrorist Assadollah Assadi vrij te krijgen. Assadi werd in België veroordeeld omdat hij een aanslag

beraamde op een bijeenkomst van Iraanse opposanten in Parijs.

Vijftien maanden lang probeerden zijn familie en zijn vrienden hem vrij te krijgen, en ze waren niet alleen. Een petitie om Vandecasteele te bevrijden haalde driehonderdduizend handtekeningen, overal in België hingen spandoeken, en mensen gingen massaal op de barricaden staan voor de ngo-medewerker.

In mei 2023 werd Vandecasteele vrijgelaten, in ruil voor Assadi. De beelden van hem op het tarmac van de luchthaven van Melsbroek betekenden het einde van een nachtmerrie, en het begin van een lastige herstelperiode. Nu, een klein jaar later, startte Vandecasteele in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting Protect Humanitarians op. Met dat initiatief wil de organisatie humanitaire werkers beschermen tegen en psychologisch steunen bij gewelddadige incidenten.

Hoognodig: 2023 was het meest dramatische jaar voor hulpverleners ooit. Meer dan vijfhonderd humanitaire medewerkers werden ontvoerd, gewond of vermoord, en dat zijn nog maar de voorlopige cijfers. Met verhardende conflicten overal in de wereld, Gaza op kop, maar ook Zuid-Soedan, Congo, Oekraïne en Mali, ziet het er dit jaar wellicht niet beter uit.

BRUZZ ontmoet Olivier Vandecasteele in het gebouw van de Koning Boudewijnstichting achter het koninklijk paleis. Hij oogt nog fragiel, maar wil toch het gesprek aangaan.

Het activisme bent u niet ontgroeid. Amper een jaar na uw vrijlating richtte u Protect Humanitarians op, een initiatief om hulpverleners in nood psychologische en juridische ondersteuning te bieden.

OLIVIER VANDECASTEELE: Dat klopt, en het is een moeilijk evenwicht tussen herstellen en activisme. Stresserend zijn de constan-

BIO

• Geboren in 1981 in Doornik

• Werkte voor verscheidene internationale humanitaire organisaties, zoals Dokters van de Wereld, de Norwegian Refugee Council en Relief International

• Werd op 24 februari 2022 in Iran gearresteerd voor vermeende spionage en na een schijnproces veroordeeld

• Kwam na 455 dagen vrij na een gevangenenruil, waarbij de terrorist Assadollah Assadi werd overgedragen aan Iran

• Begon in maart 2024 met zijn initiatief Project Humanitarians

te vragen over mijn ervaring in Iran, want ik ben er niet klaar voor om die te beantwoorden. Aan de andere kant is hier een opening: met de interesse voor mijn verhaal, kan ik licht werpen op de benarde situatie van alle andere hulpverleners die niet dezelfde aandacht krijgen. Dat biedt een zekere troost.

Niet iedereen heeft evenveel ‘geluk’ als ik. Zoals ik zijn er honderden, maar dan geen Belgen of Europeanen, wel lokale hulpverleners, en over hen wordt vaak niet gesproken. In 2023 staat de teller al op 509 humanitaire werkers die gekidnapt of vermoord werden, of gewond raakten.

Dat cijfer zal wellicht nog stijgen. De situatie wordt steeds dramatischer: het aantal slachtoffers is vervijfvoudigd in 25 jaar tijd. Het spreekt voor zich dat bewustwording nu van levensbelang is.

En dat besef groeide tijdens uw gevangenschap?

VANDECASTEELE: Deels wel, ja. Ik heb toen veel nagedacht over de staat van het humanitaire werk momenteel. De conflicten worden harder, het internationale humanitaire recht wordt steeds meer onder de mat geveegd, en steeds meer hulpverleners worden ineens slachtoffer. Zoals ik – mijn job was helpen, en plots was ik een slachtoffer. De sector staat onder druk. Ik werd me pijnlijk bewust van de nood aan een overkoepelend orgaan dat bescherming en zorg biedt.

Natuurlijk was dat bewustzijn er al voor mijn gevangenschap in Iran. Ik heb drie jaar in Mali gewerkt en drie jaar in Afghanistan. In Noord-Mali raakten collega’s van mij gewond toen ze over een explosief reden met de auto. Op sociale media circuleerde al dat ze dood waren, terwijl ze gewond waren, en het hele proces verliep zo chaotisch: de familie inlichten, medische hulp inschakelen, de werkers evacueren … Soortgelijke ervaringen deden me al langer beseffen dat de sector meer bescherming en steun nodig heeft.

Het is … (zoekt naar de juiste woorden) behoorlijk ontnuchterend om op te schuiven van hulpverlener naar slachtoffer. Voor mij was dat een eyeopener, om het eufemistisch uit te drukken. We hebben een alltime low bereikt als het om de veiligheid van humanitaire werkers gaat.

Hoe wil Protect Humanitarians concreet de hand reiken aan hulpverleners in gevaar?

VANDECASTEELE: Ten eerste is er een fonds opgezet waaraan mensen en bedrijven kunnen doneren. Met dat geld worden lokale organisaties gesteund. Ten tweede werken we samen met experts die psychologische en juridische hulp kunnen bieden na een incident.

Toen ik terugkwam kon ik op psychologische hulp rekenen, nu nog steeds. U begrijpt het immense belang van die ondersteuning. Maar veel organisaties en collega’s missen de resources daarvoor. We willen daarin een beetje gelijkheid bouwen.

Daarbij ligt de focus vooral lokaal: Malinese hulpverleners in Mali, Congolese in Congo, Afghaanse in Afghanistan. Ik zeg niet dat de ngo’s onvoldoende hulp bieden, iedereen doet wat hij of zij kan, maar wij zien dat er gaten zijn, dus proberen we die een beetje te vullen.

U spreekt ook over legale hulp?

VANDECASTEELE: Als hulpverleners geen juridische stappen ondernemen na een incident, geven we carte blanche aan de agressors. Onze stilte betekent hun permission. In zekere zin permitteren we dan dat het internationale humanitaire recht opzijgeschoven wordt. Met Protect Humanitarians brengen we legale experts in contact met de ngo’s, zodat juridische stappen vlotter, makkelijker en vaker ondernomen worden.

De wet zegt: humanitaire medewerkers moeten beschermd zijn. Ze moeten gerespecteerd worden. Oké, dat is de

“Ik heb niets te maken met het probleem tussen België en Iran. Ik werd ingezet als pasmunt”

theorie. Als je kijkt naar Gaza, besef je echter dat de theorie en de praktijk mijlenver uiteenliggen. Er worden letterlijk ziekenhuizen gebombardeerd. Dokters, verpleegkundigen, noem maar op. De straffeloosheid daarvan is misselijkmakend.

We kiezen één kant, en dat is de mensheid. De mensen die de moed hebben om naar conflictgebieden te gaan, willen we beschermen. Ook juridisch. Want de conflicten worden harder, en de wet wordt steeds minder gerespecteerd.

Ik heb niets te maken met het probleem tussen België en Iran. Dat staat als een paal boven water. Ik werd ingezet als pasmunt. We moeten met initiatieven zoals Protect Humanitarians iedereen herinneren aan het internationale humanitaire recht op een moment dat er een alltime low is bereikt in de veiligheid van hulpverleners. Dat brengt niet alleen de hulpverleners, maar ook de inwoners van de conflictgebieden in een constant gevaar.

U wil het niet hebben over uw ervaring in de Iraanse cel, maar wil wel uw platform gebruiken. Wat bedoelt u daarmee?

VANDECASTEELE: Mijn ervaring was … publiek. Ik kan nog steeds moeilijk geloven hoeveel steun ik in België heb gekregen terwijl ik in Iran vastzat. Daar zijn geen woorden voor – het is ongelooflijk moeilijk en eenzaam geweest voor mij, maar de warmte en steun vanuit België heeft me ontroerd.

Maar veel collega’s die ontvoerd worden, komen niet in de media. Niemand praat over een Afghaans meisje dat met geweld wordt gedwongen om op te houden als hulpverlener, omdat de taliban het niet dulden dat vrouwen voor ngo’s werken. Terwijl dat nochtans een direct effect heeft op de veiligheid in het hele land.

Een Malinese collega van mij die werkte voor Dokters van de Wereld verloor een hand bij een aanval – nog zoiets waar ik weinig over gehoord heb. Met mijn platform gebruiken bedoel ik: de interesse die er is voor mijn verhaal, wil ik richten op de andere verhalen die meer onder de radar blijven. Er zijn veel mensen die net zoals ik slachtoffer werden door anderen te helpen, maar die minder exposure hebben.

Olivier Vandecasteele werd een jaar geleden vrijgelaten uit een Iraanse gevangenis: “Toen ik terugkwam kon ik op psychologische hulp rekenen, maar veel organisaties en collega’s missen de resources daarvoor.”

maken met de problemen tussen België en Iran. Johan heeft niets te maken met de problemen tussen Zweden en Iran.

Het probleem is dat Iran individuen gebruikt om de druk op te voeren bij de Europese landen. Maar ja, hij zit nog vast, en dat is voor zijn familie hartverscheurend. Er gaat geen week voorbij dat ik niet in contact ben met hen. Het is onaanvaardbaar dat hij vastzit, en hopelijk komt daar rap beweging in.

En met u? U zei al dat activisme troostend werkt. Helpt het om aan het werk te zijn momenteel?

VANDECASTEELE: Wat mij overkwam is goed afgelopen. Wel ja, goed … It stays with me, dat is zeker. Maar ik ben vrij, ik kreeg hulp terwijl ik vastzat en toen ik vrijkwam. Het is dubbel. Ik ben nu aan het herstellen, en de media-aandacht en vragen over het incident brengen stress met zich mee.

Aan de andere kant voelt het zinvol en troostend om te werken aan een project dat anderen helpt. Trauma isoleert je, of dat zeggen ze toch. Door weer als humanitaire werker aan de slag te zijn, voel ik me deel van een community.

Ook uw vriend Johan Floderus, een Zweedse diplomaat, wordt momenteel vastgehouden in Iran. U zat een tijdje met hem in de cel. Nu hebt u herhaaldelijk opgeroepen om hem vrij te laten. Hoe staat het daarmee?

VANDECASTEELE: Johan is een andere zaak dan de mijne, want hij is een diplomaat en geen humanitair werker. Ik wil benadrukken dat Protect Humanitarians losstaat van zijn case. Natuurlijk is er ook een gelijkenis tussen wat mij overkwam en wat Johan nu overkomt. Ik had niets te

Dat helpt. En dat zeg ik niet zomaar omdat het iets leuks is om te zeggen, het is aangetoond in medisch onderzoek: je omringen met anderen helpt om een trauma te verwerken. Dus werken voor en met mensen is de moeite waard, ondanks de moeilijke of stressvolle momenten.

Gaat u binnenkort weer richting het buitenland?

VANDECASTEELE: Nee (lacht). Ik blijf hier nog even op de tweede lijn. Nauw in contact met de mensen daar, dat wel, maar ik blijf in Brussel.

‘SOUDAIN, JE N’ÉTAIS PLUS UN TRAVAILLEUR HUMANITAIRE MAIS UNE VICTIME’

FR Un an après avoir été libéré de la cellule iranienne où il était enfermé, Olivier Vandecasteele parle pour la première fois de ses projets d’avenir et de son adaptation depuis son retour. « Les questions sur l’incident me stressent, mais grâce à l’intérêt porté à mon histoire, je peux faire la lumière sur le sort des autres travailleur.euse.s humanitaires. »

‘SUDDENLY I WAS NO LONGER AN AID WORKER, BUT A VICTIM’

EN A year after his liberation from an Iranian cell, Olivier Vandecasteele for the first time talks about his future plans and how the coping process is progressing. “Questions about my time in jail bring about stress, but the interest in my story helps me to shed light on the plight of all the other aid workers.”

In beeld door Bart Dewaele

Heksen en hobbits

Afgelopen weekend vonden ongeveer 10.000 fans van cosplay en fantasy de weg naar Comic Con Brussels, in Thurn & Taxis. “Vanwege de link met games en strips voelt een breed publiek zich aangesproken door het concept,” zegt trendwatcher Tom Palmaerts die twintig jaar geleden al onderzoek deed naar het fenomeen. Behalve maskers kopen en rondlopen als een heks of superheld, konden bezoekers ook op de foto met alle vijf de hobbits van de Lord of the Rings, maar weliswaar tegen een prijsje: een persoonlijk kiekje met Sam, Frodo, Merry, Pippin en Gollum kostte 470 euro. Een hoog bedrag? “Een Rolex kost ook meer dan een doorsneehorloge,” verklaarde de organisator. MG

In de kijker

Nieuwe taalbarometer Stijgend aantal Brusselaars kent Frans, Nederlands noch Engels

De kosmopolitische evolutie en de internationalisering van Brussel gaan gestaag verder. Het aantal Brusselaars dat geen van de twee landstalen kent, noch Engels, stijgt. “Dit is zorgwekkend.”

Al vijfentwintig jaar onderzoekt de VUB het taalgebruik en de taalkennis van de Brusselaar. Dat is te danken aan sociolinguïst wijlen Rudi Janssens. Hij wou zo beter zicht krijgen op de verschillende talen die hier gesproken worden. Zijn opeenvolgende taalbarometers zouden het beeld van het Frans als dominante taal in de hoofdstad stevig doorprikken: Brussel is vooral een stad van vele talen. De vijfde taalbarometer, die deze week wordt voorgesteld, bevestigt die stelling. De taaldiversiteit neemt fors toe. Werden er in de eerste taalbarometer (2000) 72 talen gesproken, dan zijn dat er in de laatste taalbarometer 107. En volgens de onderzoekers is dat waarschijnlijk een onderrapportering. Tegelijk neemt de internationalisering toe. In de laatste taalbarometers moest het Nederlands zijn tweede plaats al opgeven als meest gesproken taal voor het Engels. Die wint aan belang. Maar liefst 47 procent van de Brusselaars zegt Engels te spreken. In 2000 was dat maar 33 procent.

Opvallend: was het Frans in de eerste taalbarometer haast door elke Brusselaar gekend, dan is dat vandaag maar door 81 procent. Dat betekent dat 19 procent van de Brusselaars geen Frans spreekt.

Hoe is het met het Nederlands gesteld?

Het is ook altijd uitkijken naar hoe het met het Nederlands gesteld is. Die kennis gaat er, net zoals die van het Frans, op achteruit. In de eerste taalbarometer (2000) gaf 33 procent aan Nederlands te spreken, vandaag is dat 22,3 procent. Toch zien de onderzoekers een kentering. Ten eerste stijgt dat cijfer tegenover de vierde taalbarometer (2018). Toen gaf maar 16 procent aan Nederlands te spreken. Ten tweede blijft het aantal gezinnen waar Nederlands wordt gesproken, en waar het Nederlands ook wordt doorgegeven, stabiel, “wat wijst op een mate van taalbehoud,” aldus de onderzoekers.

Het feit dat er nog steeds veel Nederlandstaligen uit Vlaanderen in Brussel komen wonen en het succes van het Neder-

landstalige onderwijs zijn daar mee de oorzaak van.

Dramatisch is het wel gesteld met de verwerving van het Nederlands in het Franstalige onderwijs in Brussel. Van de Brusselaars die in het Franstalige onderwijs in Brussel naar school gingen, zegt maar 6,5 procent Nederlands te kennen. In 2000 was dat nog 20 procent. Die 6,5 procent staat ook in schril contrast met wie in het Nederlandstalige onderwijs school heeft gelopen. 83 procent van hen zegt Frans te spreken.

Zoals te verwachten was, stijgt ook de meertaligheid van de Brusselaar. Steeds meer worden meerdere talen door elkaar gebruikt om te communiceren. Vooral de combinatie Frans en Engels zit in de lift. Het aantal Brusselaars dat de drie grootste talen spreekt is verdubbeld tegenover de vorige

taalbarometer. Het aantal puur Franstaligen is gedaald. Paradoxaal genoeg stijgt het aantal Brusselaars dat Nederlands, Frans noch Engels spreekt. Het gaat om maar liefst 10,5 procent. Dat is vooral het geval bij niet-EU-onderdanen.

Een kwart van die groep geeft aan geen van die drie talen te spreken. “Dat vormt, indien die beweging zich zou doorzetten, een wezenlijke uitdaging voor de toekomst van Brussel,” schrijven de onderzoekers. “Deze groep zal hoogstwaarschijnlijk drempels ondervinden in contact met publieke en private dienstverlening.” Volgens de onderzoekers lopen zij risico op sociale uitsluiting. In 2000 was die groep met 3 procent van de ondervraagden, veel kleiner.

Voor Vlaams minister van Brussel Benjamin Dalle (CD&V) die de taalbarometer

© IVAN PUT

verschillende talen worden er in Brussel gesproken volgens de jongste taalbarometer

22,30%

van de Brusselaars zegt Nederlands te spreken, dat is meer dan de 16 procent van de vorige taalbarometer

financierde, zijn er bemoedigende cijfers, zoals de relatieve standvastigheid van het Nederlands in Brussel, maar ook de meertaligheid mag best onderlijnd worden. “We moeten ons bewust zijn van die rijkdom,” zegt hij. “En die nog versterken, al mag dat niet ten koste gaan van het Nederlands.”

Bevoegdheden behouden

Dat het Nederlands als thuistaal een blijver blijkt te zijn in de studie, versterkt ook de overtuiging van Dalle dat Vlaanderen met zijn volle gewicht aanwezig moet blijven in Brussel. “We investeren vandaag 1,3 miljard euro per jaar vanuit Vlaanderen in Brussel. Hier mogen we niet op inbinden,” zegt Dalle. “Waar we vandaag voor bevoegd zijn in Brussel, dat mogen we niet opgeven, in weerwil van wat sommige Nederlandstalige partijen hierover verkondigen.”

Dalle wijst er verder op dat de taallessen via het Huis van het Nederlands voor Brusselaars gratis zijn. “Ik heb dat decretaal verankerd,” zegt Dalle. “We moeten daar verder massaal op inzetten, zodat gemeentelijke ambtenaren en personeel in zorginstellingen er een beroep op kunnen doen.”

Verder gelooft Dalle nog altijd in de uitwisseling van leerkrachten in het Franstalige en Nederlandstalige onderwijs, al beseft hij dat dat met de huidige krapte op de arbeidsmarkt geen sinecure is.

Dat het Franstalige onderwijs er maar niet in slaagt om de kennis van het Nederlands te verbeteren baart zorgen, zegt Dalle tot slot. “Vooral omdat Brussel het nauwelijks beter doet dan Wallonië.”

STEVEN VAN GARSSE

Mathis Saeys, Robin Laurent Simon & Dimokritos Kavadias, Het Nederlands in een meertalige context: Een analyse van de Brusselse taalsituatie. BRIO 2024.

Brussel kiest Het ongemak

Naar aanleiding van de verkiezingen van 9 juni 2024 focust BRUZZ de komende weken in zes afleveringen op de grootste uitdagingen van Brussel. Deze week: het ongemak. Check ook de debatten met politici en experts over de thema’s online, op televisie en op radio deze week.

‘Vergeleken met Brazilië is Brussel al bij al veilig’

Dakloze drugsgebruikers in metrostations, steeken schietpartijen, afval, verrommeling en straatintimidatie: het is er de afgelopen jaren niet bepaald op verbeterd. “Als je niet op verpaupering inzet, blijft het symptoombestrijding.”

door Bram Van Renterghem foto’s Saskia Vanderstichele

Met wat voor ongemakken kampt Brussel allemaal?

Een wandeling van Zuid naar Noord, de twee onveiligste stations van het land, kan die vraag scherpstellen. Dus nodigde BRUZZ onderweg Lucas Melgaço en Steven Debbaut uit, twee criminologen van de VUB.

De situatie aan het Zuidstation kwam in alle nationale media toen een Antwerps gezin er in de zomer van 2023 noodgedwongen moest overnachten, en beschreef hoe ze zagen dat er mensen werden overvallen en neergestoken. Onder felle media-aandacht volgde een grote ‘Operatie Opkuis’: de politie pakte rondhangende mensen zonder papieren, vaak met een drugsproblematiek, op en de omgeving werd – letterlijk – schoongemaakt. Een federaal en een gewestelijk langetermijnplan volgden. Zowel aan de kant van de Fonsnylaan als aan Horta ligt de omgeving er sindsdien merkelijk netter bij en de overlast daalde. Probleem opgelost?

“Een buurt opkuisen is heel zichtbaar,” zegt Lucas Melgaço bij aanvang van de wandeling. “Maar aan dakloosheid en drugsgebruik wordt niks wezenlijks gedaan. Het is ook tijdelijk: bedelaars keren graag terug naar een hub zoals een station. Mag ik wel even zeggen dat ik opkuisen een aanstootgevende woordkeuze vind? Het wil zeggen dat een bepaalde groep mensen hier niet mag zijn.”

“Vaak verplaatst het probleem zich gewoon,” voegt Steven Debbaut toe. Niet toevallig steeg het aantal daklozen in en rond het Hallepoortpark na de acties aan het Zuidstation. “Toch is het zinvol, je moét overlast bestrijden. Maar als je niet op verpaupering inzet, zit je met symptoombestrijding.”

Broken windows theory

We wandelen langs de overdekte straat naast het Zuidstation, waar tram 81 halt houdt. Achter de halte liggen twee matrassen, een hoop dekens en afval. Al is het veel minder dan de voorbije jaren,

confronterend blijft het wel. Richting centrum botsen we op de eeuwige, rommelige metrowerken aan de Jamarlaan, met naast de blauw-gele panelen hoopjes sluikstort.

Hoe zit dat nu eigenlijk met die broken windows theory, die stelt dat een gebroken ruit mensen uitnodigt om ook andere ruiten in te slaan, en je daarom hard moet optreden tegen kleine vergrijpen zoals openbare dronkenschap en vandalisme, voor het escaleert.

“De theorie is heel intuïtief maar in werkelijkheid erg gecontesteerd,” zegt Melgaço. “Tussen verloedering en misdaad is er geen bewezen link. Toch is de theorie niet louter een fantasie. Op angst heeft het wel degelijk een impact.”

De rommelige metrowerken aan de Jamarlaan, waar naast de blauw-gele panelen duchtig wordt gesluikstort.

“Deze theorie draait opnieuw om het oppervlakkig opschonen,” vult Debbaut aan, “zonder dat het onderliggende probleem van armoede is opgelost”.

Intermezzo: arm Brussel

Op dat laatste wordt in Brussel wel degelijk ingezet. Er gaan miljoenen naar sociale huisvesting, armoedebestrijding, daklozenopvang, opleiding- en tewerkstellingsprojecten, naast OCMW-steun en andere uitkeringen. Toch lijkt de stad verder te verpauperen: zo nam het aantal daklozen sterk toe. Het aantal meldingen van drugsgebruikers in metrostations steeg tussen 2021 en 2022 met 70 procent.

“Een groot probleem is de omvang van de illegaliteit,” zegt journalist en Brussel-

kenner Pascal Verbeken. Het aantal mensen dat hier illegaal verblijft, wordt geschat op 50.000. “Elk jaar komen daar mensen bij: een permanente instroom van problemen, miserie en mankracht voor alles wat niet deugt, want door de armoede waarin die mensen leven, worden ze vaak gezocht om allerhande klussen uit te voeren, zoals dealen.”

Daarnaast zijn ook mensen die legaal in Brussel komen wonen structureel armer dan zij die vertrekken, bijvoorbeeld naar de Rand. Het leidt ertoe dat 28 procent van de Brusselse bevolking onder de armoederisicogrens leeft. In Vlaanderen is dat 8 procent, in Wallonië 15 procent.

“Een stad heeft geen onbeperkt incasseringsvermogen,” zegt Verbeken.

“Aan het opvangen van problemen is een limiet. Dat moeten we toch eens met nuchterheid en zonder passie bekijken. De hefbomen voor migratie zitten vooral op Europees en Belgisch niveau. Onze genereuze sociale zekerheid trekt veel mensen aan. Maar zonder beperkingen daarop, zal het systeem inklappen. En dat zie je al een beetje in Brussel.”

Gate: de weg vooruit

Terug naar de straat. De criminologen stappen naar Gate, waar drugsverslaafden sinds 2022 in veilige omstandigheden kunnen gebruiken en verder worden geholpen. In de deuropening van het rijhuis roken enkele mensen een sigaret. De sfeer is kalm, zelfs nuchter te noemen.

Brussel

“Met dit soort projecten benader je drugsgebruik vanuit een gezondheidsperspectief,” zegt Debbaut enthousiast. “Deze mensen, die vaak met verschillende problemen tegelijk worstelen, hebben hulp nodig. Nergens ter wereld lukt het de overheid om drugsgebruik weg te werken via repressie. Gate haalt een kwetsbare groep van straat, met inbegrip van de overlast die ze soms veroorzaken. Ze gebruiken immers veiliger en je kan ze doorverwijzen. Dat er in Brussel nog ruimtes op komst zijn, kan ik alleen maar toejuichen.”

Volgende tussenstop: het Anneessensplein, waar eind april een schietpartij plaatsvond, een van de 29 al dit jaar. “Gek dat het plein zo met criminaliteit geassocieerd wordt,” zegt Melgaço. “Het heeft echt het design om gewoon gezellig te zijn, met banken, openbare toiletten, een goeie zichtbaarheid, horeca en winkels én videobewaking. Het heeft misschien meer met de ligging dan met het design van de plek te maken.”

En toch werden ook hier weer schoten gelost. “Het aantal schietpartijen nam de laatste jaren spectaculair toe omdat Brussel nog meer dan voorheen de logistieke hub voor cocaïne is geworden,” zegt Debbaut. “Cynisch genoeg neemt dat geweld ook tijdelijk toe als de politie doortastend optreedt,” zegt hij, “en het evenwicht op het terrein verstoort.” Zo week een bende rond het Vossenplein na politieacties op dat plein uit naar een naburige wijk. Daar kwam ze in concurrentie met de groep die er al actief en aanwezig was. Met een piek aan schietincidenten tot gevolg.

Al blijft de gewone Brusselaar – welja –buiten schot. “Die schietpartijen zijn spectaculair, maar ze raken de gewone bevolking niet,” zegt Melgaço. “Het risico om betrokken te worden, is echt wel minimaal. De angst komt vooral voort uit media-exposure.”

Criminologen Steven Debbaut en Lucas Melgaço wandelen van Zuid naar Noord: “Cynisch genoeg neemt geweld tijdelijk toe als de politie optreedt.”

Spuugzat

“Dat is anders in Brazilië, waar ik vandaan kom. Daar slaat het drugsgeweld wel over op de gewone bevolking,” gaat hij verder. “Als je per ongeluk de verkeerde sloppenwijk inrijdt, kan dat echt gevaarlijk zijn. Dat gevoel heb ik hier niet, Brussel blijft al bij al een veilige stad. En als er iets gebeurt, is dat ook vaker in het geniep. Zo is mijn portefeuille vorige week gestolen, door zakkenrollers. In Brazilië gebeurt zoiets doorgaans onder bedreiging. Dat veroorzaakt meer angst en trauma.”

Het lijkt te kloppen, echt klagen over de schietpartijen, doen Brusselaars niet. Dat doen ze wel over de drugsverslaafden en hun openlijke gebruik in en rond metrostations. We trekken naar metrohalte IJzer, waar buurtcomités al verschillende keren radeloos bij de burgemeester aanklopten. De agressieve gebruikers, de menselijke uitwerpselen voor de deur, het openlijke dealen, het aangeklampt worden: de

“De politiek moét op die overlast reageren. Dat het hier zo traag gaat, kan te maken hebben met de Brusselse politiek”

Steven Debbaut Criminoloog (VUB)

buurtbewoners zijn die ongemakken spuugzat.

Of zijn we, zoals Geert van Istendael zegt, overgevoelig voor dat soort taferelen?

“Vlamingen hebben het moeilijk met de stad omdat ze niet weten wat een stad is, met alle chaos die erbij hoort,” liet hij zich in het BRUZZ tv-programma A la Carte ontvallen. Melgaço nuanceert: “Het openlijke, zeer zichtbare drugsgebruik veroorzaakt wel degelijk overlast.”

“En de politiek moét op die overlast reageren,” vult Debbaut aan. “Dat het hier zo traag gaat, kan te maken hebben met de Brusselse politiek: negentien burgemeesters, zes politiezones, het Gewest, de federale politie: dat is de georganiseerde verdeeldheid.”

Op het Antwerpsepoort-plein regent het intussen zachtjes. De voorbijgangers zetten er de pas in, enkele sjofel uitziende mensen vragen hen om wat geld, een vrouw bezet een hoek, de blik gericht op klanten, maar opnieuw is de sfeer – overdag – best oké.

Het leidt tot een andere cruciale vraag in het debat: is Brussel de voorbije vijf jaar onveiliger geworden? Minister-president Rudi Vervoort (PS) haalt het geregeld aan: bijna alle criminaliteitscijfers dalen net in Brussel. “Die trend zien we wereldwijd,” zegt Melgaço. “Terwijl overal ter wereld tegelijk het onveiligheidsgevoel stijgt. Dat noemen we de angstparadox. Waar die angst vandaan komt? Media, sociale of traditionele, spelen zeker een rol, bijvoor-

beeld in hun aandacht voor schietpartijen,” aldus Melgaço. “Daarnaast ís dit grovere drugsgeweld in Brussel wel redelijk nieuw. Ik kan begrijpen dat dat angst opwekt.”

Femme de la Rue

Intussen zijn we bijna aan het Noordstation. “Met mijn studenten ga ik altijd naar de Aarschotstraat, als illustratie van een male centered-omgeving,” zegt Melgaço. “Voor de

Analyse

29

schietpartijen werden er geteld in Brussel sinds begin dit jaar. In heel 2022 waren dat er 46, in 2023 49.

7.134

daklozen waren er in 2022, een verviervoudiging in veertien jaar. In 2008 waren er 1.724 daklozen.

29

mensen zitten rond de tafel van de Gewestelijke veiligheidsraad, om tot een gezamenlijk veiligheidsbeleid te komen.

vrouwelijke studenten voelt de buurt veel onveiliger aan, onder meer omdat ze kunnen benaderd worden door de klanten van de sekswerkers daar.”

Melgaço maakt een punt. Als mannelijk gezelschap hebben we ons geen moment onveilig gevoeld. Ook ‘s avonds alleen naar huis wandelen vormt zelden een probleem. Vrouwen leven op dat gebied in een ander Brussel. Nafluiten, te dichtbij komen, beledigende opmerkin-

Veiligheid: het favoriete thema van de oppositie

In Brussel heerst, zeker aan Nederlandstalige kant, een zeker verlangen naar law-and-order. Daar kunnen oppositiepartijen N-VA, Vlaams Belang en CD&V, die zich al langer op dit thema profileren, garen bij spinnen. Omgekeerd kunnen kiezers het de regeringspartijen aanrekenen dat ze te veel hebben laten betijen, al is het moeilijk om de precieze schuldige daarvoor aan te duiden. Dat het aantal dakloze drugsgebruikers in de metrostations nauwelijks gedaald is bijvoorbeeld, ondanks projecten zoals Sublink, kan de bevoegde ministers Elke Van den

Brandt (Groen) en Alain Maron (Ecolo) aangewreven worden, maar ook federaal minister Annelies Verlinden (CD&V) – bevoegd voor spoorwegpolitie – en de burgemeesters hebben een belangrijk aandeel. Daarenboven worstelen steden wereldwijd met die problemen. Toch kan de oppositie hierop winnen: ze zijn de natuurlijke eigenaars van dit thema en zijn niet besmet door regeringsdeelname. Ook aan Franstalige kant is de aandacht voor veiligheid trouwens toegenomen. Volgens een peiling van RTBF en La Libre is het thema nu

gen, aangeraakt worden: het is schering en inslag. 88 procent van de Brusselse vrouwen werd al lastiggevallen op straat, bleek uit onderzoek van Stand Up Against Street Harassment, dat eind 2023 gepubliceerd werd. 95 procent voelt zich soms onveilig op straat. Eén op de drie Brusselse vrouwen wordt al eens achtervolgd, versus één op de vijf in heel België.

Die cijfers blijven al jaren constant, terwijl er net na de documentaire Femme de la Rue uit 2012 een verbetering merkbaar was. “Dat shockeffect is weggeëbd,” zegt documentairemaakster Sofie Peeters. “De sfeer op straat is weer zoals daarvoor. Let wel: er gebeurt heel wat. De vzw Blijf van mijn Lijf heeft intussen ongeveer duizend politieagenten opgeleid in hoe omgaan met slachtoffers. Daarnaast biedt de vzw training aan over hoe je als slachtoffer of omstander kunt reageren. En zijn er projecten bij de Stad Brussel over hoe je pleintjes vrouwvriendelijker kunt maken.”

“Het gedrag zelf is veel moeilijker om te draaien,” vervolgt Peeters. “Dat heeft ook meer met verpaupering dan met een oprechte versierpoging te maken. Die mensen reageren zich af, iemand die goed in z’n vel zit, doet zoiets niet. Daarom moet er fors meer geïnvesteerd worden in welzijn en straathoekwerk. Hoe beter een bevolking zich voelt, hoe lager de kans dat zich zoiets voordoet.”

de derde belangrijkste bezorgdheid onder Franstalige Brusselaars. Geen enkel ander thema ging er zo op vooruit.

Speeches

Het gevolg is dat nu zelfs de PS van veiligheid een speerpunt lijkt te maken, het duikt op in speeches van zowel Evers burgemeester Ridouane Chahid, lijsttrekker Ahmed Laaouej als PS-voorzitter Paul Magnette. Vraag is alleen hoe geloofwaardig dat is, nadat hun minister-president Rudi Vervoort (PS) jarenlang heeft beweerd dat Brussel geen veilig-

Bram Van Renterghem Redacteur

heidsprobleem heeft. Wellicht zal oppositiepartij MR, nu Défi in de lappenmand ligt, het meest van die toegenomen aandacht profiteren.

Wie Smart Move afbrandt, kiest voor nog eens vijf jaar fileleed

Bram Van Renterghem Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Alleen met pijnlijke maatregelen kan je mensen uit hun auto halen”

De Brusselse kilometerheffing of Smart Move – waarbij je belasting per verplaatsing betaalt in plaats van een jaarlijks forfait – komt er ook volgende legislatuur niet. Toch niet als het van de Brusselse PS-voorzitter en kandidaat-minister-president Ahmed Laaouej (PS) afhangt. Dat herhaalde hij gisteren nog eens in een debat aan de Université Saint-Louis. “Een kilometerheffing is een heel slecht idee. Er worden al 20 miljard euro belastingen, heffingen en accijnzen op de auto geheven. En toch rijden de mensen niet minder. Het is het bewijs dat fiscaliteit niet ontradend werkt.”

Volgens Laaouej lijdt Smart Move-pleitbezorger Sven Gatz (Open VLD) aan “fiscalocentrisme”. “Dat is het waanidee dat je via het heffen van belastingen het gedrag van mensen kan sturen. In de realiteit zijn de effecten daarvan maar heel klein,” zegt hij. “Kijk maar naar de accijnzen op tabak: die zetten niet aan tot minder roken.”

Het voorbeeld is goed gekozen, want de harddrug tabak is inderdaad hét schoolvoorbeeld van een prijsinelastisch product: verhoog je de prijs van een pakje met een euro, dan betalen rokers gewoon een euro meer. Sterke drank is nog zo’n voorbeeld, maar toch al wat elastischer. Zo bestelt ondergetekende nog maar zelden cocktails op café, het is gewoon niet meer te betalen. Belastingen hebben dus zeker wél een sturende invloed op gedrag, maar het moet

doortastend genoeg zijn. Dat geldt ook voor autogebruik. Het vervoersmiddel is zo comfortabel, leuk en snel dat er inderdaad veel nodig is om het gebruik af te remmen. Maar dat is wel absoluut nodig om de eeuwige file in onze hoofdstad te doen krimpen en de stad weer toegankelijk te maken.

Buitenlandse voorbeelden

Dat het kan, bewijzen Londen, Göteborg, Stockholm, Oslo en Milaan. In die laatste stad bijvoorbeeld, zakte het aantal rondrijdende auto’s in de betrokken zone met dertig procent. Zelfs in Manhattan, New York wil men eind juni een stadstol invoeren.

Maar in Brussel kan dat blijkbaar niet. Laaouej noemt de maatregel een pestbelasting. Nochtans komt het rekeningrijden voor de Brusselaars niet bovenop, maar

in de plaats van de huidige verkeersbelasting. Alleen wie vaak zijn auto nodig heeft, zou meer moeten betalen dan nu. Maar het is net die groep die Laaouej verdedigt.

Voor Gatz breken eenzame tijden aan. Bijna alle andere partijen kanten zich tegen Smart Move, of willen het enkel landelijk, zodat het ook voor Vlamingen en Walen in de plaats van de verkeersbelasting komt, en niet als een ‘fiscale muur’ rond Brussel komt te staan. Iets waar Gatz overigens ook zelf voorstander van is, maar waar hij niet langer op wil wachten. “De files zijn groot, Brussel wil iets doen en moet het ook mogen doen,” klinkt het.

De Brusselse PS-voorzitter en kandidaat-minister-president Ahmed Laaouej (PS) vindt rekeningrijden een heel slecht idee.

© PHOTONEWS

Dat hij niet wil wachten, is te begrijpen. N-VA en PS hebben het rekeningrijden al meermaals afgeketst. Wachten op de andere gewesten is wachten op sint-juttemis.

Wortel en stok

In de tussentijd stellen de andere partijen bijna allemaal meer en beter openbaar vervoer als zaligmakende oplossing voor. Enkel de wortel dus, zonder de stok.

Dat zal nooit volstaan. De reden heeft Laaouej zelf aangehaald: autogebruik is iets hardnekkigs, zelfs met file ga je nog altijd relatief snel van deur tot deur. Alleen met pijnlijke maatregelen kan je mensen uit hun auto halen, en de files verminderen. Dat kan door het rekeningrijden in te voeren, door de salariswagens af te schaffen, de parkeertarieven fel omhoog te trekken, of een combinatie van die voorstellen.

Maar daar hoor je die andere partijen nu niet over. Terwijl ze anders moord en brand schreeuwen over de ‘onbereikbare hoofdstad’ en de catastrofale impact op de Brusselse economie, zwijgen ze nu. Hoog tijd dus voor wat meer hygiëne in het mobiliteitsdebat en goed doorgerekende mobiliteitsvoorstellen. Anders verliezen we nog eens vijf jaar aan stapvoets aanschuiven, en daar is niemand mee gebaat.

Kort gesprek

Rachida Aziz, medecurator van We Buildt This

Nieuw festival wil oude culturele instellingen overbodig maken

De arbeidsmigranten die België hebben gemaakt tot wat het nu is zichtbaarder maken. Dat is het doel van het nomadisch festival We Buildt This.

België en zijn cultuur zouden niet dezelfde zijn zonder de bijdrage van duizenden buitenlandse arbeidskrachten die onze steden kwamen bouwen en verfraaien sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Werk dat werd verricht in de schaduw en gepaard ging met zware offers.

“Die realiteit is te lang verborgen gebleven,” zegt Rachida Aziz, medecurator van het festival en artistiek directeur van het collectief Headquarters Of The Movement (HOTM), dat ons culturele landschap opnieuw vorm wil geven. Na een tournee door Vlaanderen houdt het We Buildt This-festival een laatste stop in Zinnema, in Brussel, voor vier dagen vol voorstellingen, lezingen en workshops. “Wij, de kinderen van de immigratie, willen de controle over onze geschiedenis terug.”

Welke verhalen worden tijdens het festival onder de aandacht gebracht? Ik zal een paar voorbeelden geven. De Anderlechtse stand-upper Sousou, met wie ik het festival cureer, brengt een ode aan het ‘drarisme’. Tegenwoordig spreken en kleden alle jongeren in de hoofdstad zich als drarries, maar deze cultuur uit de wijken krijgt heel weinig erkenning. Er zullen ook hommages zijn – die we ‘femmages’ noemen – aan getalenteerde vrouwen die op de achtergrond hebben gewerkt. Ze hebben bijvoorbeeld artiesten gelanceerd die internationale sterren zijn geworden. We zullen het ook hebben over ‘burn-out refugees’. Dat is het gevoel dat je als migrant in België geen toekomst meer ziet die aansluit bij je ambities. Verder zal regisseur Gökhan Kizilbuğa aan de hand van televisie- en familiearchieven de pijnlijke geschiedenis van de gastarbeiders uit de doeken doen.

Getuigt het We Buildt This-programma van een nieuwe artistieke scene die staat te popelen om haar stem te laten horen?

Het zijn kunstenaars die hun studies hebben afgerond en die weigeren te werken binnen het geïnstitutionaliseerde cultuursysteem. Door met eigen middelen te werken, proberen ze een maximale vrijheid te garanderen.

Ook al zien we de laatste jaren dat onze culturele instellingen inspanningen doen om inclusiever te zijn?

Sinds de grote Black Lives Matter-betoging in 2020 in Brussel zijn mensen zich inderdaad meer bewust van het onrecht dat mensen van kleur en met een migratieachtergrond ervaren. Het probleem is dat de mechanismen binnen de culturele instellingen echte verandering onmogelijk maken, zelfs als de directie aan onze kant staat. De politieke instanties beslissen wie subsidie krijgt en handhaven nog steeds een status quo. De echte oplossing is om te breken met de bestaande instellingen door programma’s te maken die beter passen bij de nieuwe generaties. Zo maken we de oude instellingen overbodig en moeten die zichzelf wel in vraag stellen. SOS

We Buildt This, van 21 tot 26 mei 2024 in Zinnema: www.zinnema.be

Zwartblesschaap Ideale stadsdieren, gewild voor vlees en wol

Zwartblesschapen zijn erg meegaand en daardoor ideale stadsbeesten, die niet alleen prima vlees leveren, maar ook gegeerd zijn voor hun wol. Op het jaarlijkse Scheerfestival in Ganshoren staat het dier in de kijker.

door Andy Furniere

Stadsherder David D’Hondt is de initiatiefnemer van het jaarlijkse Scheerfestival op de boerderij van Les Moutons Bruxellois in Ganshoren, dat dit jaar plaatsvindt op zondag 19 mei. D’Hondt houdt er momenteel ongeveer 110 schapen, voornamelijk bruinzwarte schapen van het zwartblesras. “Dat zijn heel meegaande schapen, die zich gemakkelijk laten benaderen door mensen, ideaal voor in een stad,” legt hij uit. “Ze zijn daarenboven erg robuust, vruchtbaar en de bevallingen verlopen gewoonlijk erg vlot, zodat een veearts niet vaak moet tussenbeide komen.” De schapen worden voornamelijk gefokt voor hun vlees, waarbij ze in Kluisbergen – in een erkend slachthuis – geslacht worden, maar ook hun wol wordt verkocht.

Op het Scheerfestival kan je als bezoeker ontdekken hoe de schapen geschoren worden, maar ook wat er daarna met die wol gebeurt. “Geïnteresseerden kunnen een professionele schaapscheerder aan het werk zien en in workshops leren hoe je wol kan schoonmaken, spinnen tot garen en hoe je ermee kan breien.” Een van de partners van het festival is BlackWool, een project van de Brusselse textielontwerpster Pauline Dornat. Zij verwerkt de wol van de zwartblesschapen in haar atelier tot garens, stoffen, tapijten en kussens.

Tijdens deze vierde editie wordt een nieuw project gelanceerd om de wol van de schapen verder te valoriseren: La Lainerie.

“Vandaag kennen velen de waarde van wol niet meer en zien ze vaak het verschil niet met het goedkopere acryl, wat de verkoop ervan bemoeilijkt,” zegt Céline Dayez, vrijwilliger bij Les Moutons Bruxellois en een van de coördinatoren van La Lainerie.

“Daarenboven bezitten ze vaak niet meer de vaardigheden om zelf met wol kledij of andere textielproducten te maken.” Daar

• Integenstelling tot wat de naamdoetvermoedenheeftde zwartbleseenwitteblesopeen zwartekop.Daarnaasthebben ze eenbruinzwartevachtenwitte onderbenenenstaartpunt.

• Hetzijnsterkemaarzachtaardige dierendiezichgemakkelijk laten verzorgen.

• Ze zijn erg vruchtbaarenkrijgen meestaltwee- of drielingen. Eigenschappen

wil La Lainerie iets aan doen door ateliers te organiseren in de boerderij in Ganshoren. Ten minste een keer per maand zal ontwerpster Pauline Dornat workshops geven rond een bepaald thema. Daarnaast zijn geïnteresseerden ook welkom één vrijdag op de twee om met ondersteuning van vrijwilligers vrijuit te experimenteren met de wol. “We hopen in het bijzonder bij te dragen tot de dynamiek in de sociale woonwijk vlakbij in Sint-Agatha-Berchem, waar niet iedereen het gemakkelijk heeft.” Het Scheerfestival is ook een unieke gelegenheid om in contact te treden met de deemoedige zwartblesschapen. “We zitten hier in een natuurgebied dat je normaal niet mag betreden, maar op deze dag maken we uitzonderlijk met kleine groepjes wandelingen in de weiden om de schapen te benaderen,” zegt David D’Hondt. “Het festival fungeert ook als een opendeurdag, waarbij mensen ons beter kunnen leren kennen.” Een bijzondere gelegenheid, want in Brussel is er maar één andere schapenboerderij, Le Bercail in Watermaal-Bosvoorde. Onlangs begon D’Hondt nog een proefproject met enkele schapen van een ander ras: Manx-schapen. Zij grazen momenteel in de wijk Vogelenzang in Anderlecht.

Het Scheerfestival op de boerderij in Ganshoren vindt plaats op 19 mei, Dendermondestraat 122.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Milieu Een jaar oranje zak: een dagje mee met de vuilniswagen

‘Schaf de oranje zak af, maar verplicht de oranje vuilnisbak’

Precies een jaar geleden verplichtte Brussel het gebruik van de oranje vuilniszak voor organisch afval zoals etensresten en papieren zakdoeken. BRUZZ maakt de balans op: een geslaagde maatregel, of nog niet het verhoopte succes? “Wie het doet, is overtuigd, maar bij appartementsgebouwen, bedrijven en scholen kan het nog veel beter.”

door Isabelle Vanhoutte foto’s Ivan Put

De zon schijnt boven Etterbeek wanneer op een dinsdagmiddag, rond een uur of twee in de namiddag, de witte vuilniswagen start met zijn ronde. Jean-François en Bobo verzamelen de oranje zakken die op de stoep staan en droppen die gezwind in de laadbak, Lirim zit aan het stuur en past zijn snelheid aan. Het is een hecht team, het tempo ligt hoog. De mannen zijn in topconditie: al rennend werken ze de ene na de andere straat af . “Een goede cardiotraining,” vindt Bobo, die na zijn shift nog gaat sporten.

“De zakken wegen drie tot tien kilogram,” vertelt Adel Lassouli, woordvoerder van Net Brussel en bestuurder van de volgwagen. BRUZZ mocht uitzonderlijk mee met een ophaalronde. “Een volle

vuilniswagen kan vier à vijf ton inladen.” Dat is meer dan twee ton per vuilnisophaler: een stevige work-out. Pauze nemen doen Bobo en Jean-François niet. Liever in één trek doorwerken, en dan rusten als de shift erop zit.

Voor voedselafval worden er elke week ongeveer 125 rondes georganiseerd in Brussel. Wekelijks verzamelt het Gewest op die manier zo’n 500 ton voedingsafval.

Dat komt neer op bijna een verdubbeling tegenover het voorgaande jaar, weet Lassouli: van iets meer dan 10.000 ton per jaar in 2022 naar bijna 20.000 ton in 2023. “En dat cijfer blijft stijgen. Het gewicht van de witte zak met restafval daalde in die periode met ongeveer 8 procent.”

Dat levert in de eerste plaats een aanzienlijke milieuwinst op. “In 2022 werd ongeveer een half miljoen ton ongesorteerd

Lirim zit aan het stuur van de vuilniswagen. Hij past zijn snelheid aan aan zijn collega’s, maar het tempo ligt erg hoog. “Liever doorwerken, en rusten als de shift erop zit,” zeggen ze.

afval in het gewest verbrand – tweehonderd keer het gewicht van het Atomium. Meer dan veertig procent hiervan was organisch afval. De verbranding ervan stootte het jaarlijkse CO2-equivalent van 145.000 auto’s uit,” zegt Lassouli. “Door het voedingsafval apart te sorteren en te verwerken, daalt die ecologische voetafdruk met ongeveer vierduizend ton CO2-equivalent per jaar.”

Dat verwerken gebeurt voorlopig in Ieper, met de installaties van afvalintercommunale IVVO en BioBlue, die via een ingenieus systeem van vergisten het organische materiaal – ongeveer 75 ton per dag – omzetten naar warmte en groene energie. Die verwerking kost circa 117 euro per ton, laat Net Brussel weten.

Nog volgens Net Brussel levert 20 ton voedingsafval ongeveer de hoeveelheid elektriciteit op om een gezin voor een jaar van stroom te voorzien. Vanaf 2027 wil Brussel zelf zijn afval verwerken, en het bouwt daarom binnen anderhalf jaar een biogascentrale in de buurt van de Budabrug in Neder-Over-Heembeek. Die moet jaarlijks bijna 30.000 ton bioafval verwerken. Verwacht wordt dat de installatie elk jaar 5.000 ton compost produceert en het elektriciteitsverbruik van ongeveer 4.000 inwoners dekt. Een enorm potentieel dus.

Onduidelijke

sorteerregels

15 mei 2023. Op die dag, precies één jaar geleden, werd in het hele gewest de oranje zak ingevoerd om tegemoet te komen aan Europese doelstellingen: de witte zak met restafval moest slanker, en meer afval moest een tweede leven krijgen. Daarom werden Brusselaars verplicht om hun etensresten, maar ook zaken als theebuiltjes en papieren zakdoeken, apart in te zamelen en in een oranje zak of bak buiten te zetten – wekelijks of tweewekelijks, afhankelijk van hun woonplaats.

De verplichting van de oranje zak en het nieuwe ophaalschema dat daarbij hoorde, veroorzaakten aanvankelijk heel wat weerstand bij Brusselaars. Zo kwamen er klachten over een te korte tijdspanne voor de ophaling, maar ook over stank en beestjes – vooral in de zomer – en onduidelijke sorteerregels –bijvoorbeeld over karkassen, groen afval en steenvruchtpitten, want die mogen er niet in.

Hoewel minister van Netheid Alain Maron (Ecolo) van een succes spreekt – “De Brusselaar koos massaal voor de oranje

zak” – lijkt nog niet iedereen overtuigd. En dat om diverse redenen.

“Ik ben ermee gestopt,” zegt Evelien uit Molenbeek. “Omdat de zakken nooit, maar dan ook werkelijk nooit werden opgehaald en vervolgens dagen lagen te stinken en te rotten op straat.”

Dieter hield ermee op om een andere reden, laat hij op Facebook weten: “We sorteren plastic netjes in de pmd-zak, maar drie vuilnisbakken openen na elke maaltijd is er wat te veel aan. Het feit dat de zak niet deftig in de daarvoor voorziene bak past, toont gewoon aan hoe weinig men nadenkt voor men iets implementeert.”

Pika, een andere bewoonster uit Brussel, haalt een pragmatische reden aan. “Ik heb het geluk een tuin te hebben, met een compostbak. Broodresten en andere zaken zoals oude koeken gaan dan weer naar de kippen bij mijn nicht.”

Moeilijke sorteerders

Terug naar Etterbeek. Onder de lentezon gaan Bobo en Jean-François verder met

hun inspanningen: zakken heffen, tillen, gooien, op de wagen springen, manoeuvreren tussen de geparkeerde auto’s. De rit lijkt vlot te gaan. Om de paar huizen staat een netjes dichtgeknoopte oranje zak. In de Snoekstraat in Elsene zwaait een peuter naar de vuilnismannen, die terugwuiven.

Ook wat er in de zak moet, blijkt gekend bij de meeste bewoners. “Af en toe worden we geraakt door een mes, dat waarschijnlijk met de etensresten mee in de zak belandde,” zegt Jean-François. “Maar

eigenlijk zijn er weinig problemen met verkeerd sorteren.”

“Mensen die de oranje zak gebruiken, zijn gemotiveerd,” zegt Lassouli. “Niemand heeft er baat bij om de oranje zak in huis te halen, en dan de verkeerde dingen erin te steken.” Omgekeerd geldt volgens hem ook: wie geen plastic en karton sorteert, doet ook geen extra moeite voor voedselafval. Boetes voor niet-gesorteerde zakken, en bovendien nog eens op het verkeerde moment buitengezet, kunnen daarom aandikken tot 600 euro.

“Een extra vuilnisbak om te sorteren is niet evident voor wie klein woont. En zeker niet als die onfris ruikt”

Allan Neuzy

Schepen van Onderhoud in Anderlecht (Ecolo)

Bobo en Jean-François halen de oranje zak op. Dat betekent zakken heffen, tillen, gooien, op de wagen springen, manoeuvreren tussen de geparkeerde auto’s.

In Neder-Over-Heembeek, op de site van afvalbedrijf Veolia, worden de oranje zakken tijdelijk opgeslagen.

Al loopt het niet overal even goed. In bepaalde buurten – zoals Kuregem en Sint-Joost-ten-Node – zijn op een ophaaldag veel minder oranje zakken te zien dan in Elsene of Etterbeek. “We zien een groot verschil tussen wijken met een groot verloop – waar veel mensen aankomen en vrij snel weer verhuizen – en buurten met meer sociale controle. Die scoren beduidend beter,” zegt Lassouli.

De Anderlechtse schepen van Onderhoud Allan Neuzy (Ecolo) merkt op dat de invoer van de oranje zak de ‘recyclage-kloof’ in de gemeente groter heeft gemaakt. “Een extra vuilnisbak plaatsen om te kunnen sorteren, is lang niet evident voor wie klein woont. En al zeker niet als die onfris ruikt. Dat is waarom Anderlecht wil inzetten op bijkomende oplossingen, door onder meer buurtcompostbakken te

ondersteunen, maar ook door het aanbod van mini-recyparks, die elke week een andere buurt aandoen, uit te breiden.”

Er zijn nog moeilijke sorteerders, zelfs bij wie langer op één plaats blijft wonen. “Ongeveer 60 procent van de 4.000 appartementsgebouwen met afvallokaal die Net Brussel contacteerde, sorteert geen voedingsafval. Mensen gooien alles in dezelfde afvalbak. En als er gesorteerd wordt, is dat vaak niet goed. Er hoeft maar één bewoner te zijn die verkeerd sorteert, om de hele afvalstroom te bevuilen,” zegt Lassouli.

Opengescheurde zakken

Ook sommige professionals zijn een lastige doelgroep. Slechts elf procent van de bedrijven, overheden en scholen, sorteren hun voedingsafval, zeggen cijfers van Net Brussel. “Daar is nog veel ruimte

“Elf procent van de bedrijven, overheden en scholen sorteert het voedingsafval.

Daar is veel ruimte voor verbetering”

Adel Lassouli

Woordvoerder Net Brussel

De regels

Wat moetindeoranjezak?

- Etensresten(ookvleesenvis)

- Fruit-engroenteschillen

- Koffiedikentheezakjes(alleen van papier)

- Keukenrol(alleengebruiktom voedingsresten te absorberen)

- Papierenzakdoekenenservetten

- Vervallenvoedingsmiddelen(zonderhun verpakking)

Wat magernietin?

- Beenderen,karkassen, graten

- Eierschalen,notendoppen,oester-en mosselschelpen…

- Steenvruchtpitten

- Tuinafval(moetindegroenezak)

- Kattenbakvulling,ooknietdebiologisch afbreekbaresoort

- Houtas

- Luiers

- Composteerbareenbiologischafbreekbare verpakkingen

- Vloeibaarvoedingsafval(sauzen,oliën, soepresten…)

voor verbetering,” maakt Lassouli zich sterk.

“De komende weken zullen sensibiliseringsmedewerkers buurten bezoeken waar de inzameling van voedselafval minder efficiënt gebeurt,” reageert Alain Maron. Voor professionals werkt het Gewest aan intensievere controles, een afgestemd inzamelingsaanbod, en het zette een prijzenpolitiek op poten die moet aanzetten tot meer bewust sorteren – de prijs voor voedingsafval ligt namelijk lager dan die voor restafval.

Tijdens de ronde door Etterbeek valt het op dat het vooral zakken zijn die door de lucht zoeven, en geen bakken. Toch ontvingen drie op de vijf Brusselse huishoudens een oranje bak met deksel, die moet helpen tegen geuroverlast en nare beestjes. Maar niet iedereen lijkt die voorlopig te gebruiken – of kán die gebruiken, want ze worden vaak gestolen, gevandaliseerd of kapotgemaakt.

“Hoewel de selectieve ophaling een heel goede zaak is, betreur ik dat de minister de harde oranje vuilnisbakken

niet verplicht heeft gemaakt,” reageert Benoit Cerexhe, burgemeester van Sint-Pieters-Woluwe.

Zakken die op trottoirs blijven liggen worden vaak opengepikt door vogels of andere dieren. “Een ramp voor de openbare netheid,” zegt Cerexhe. “En zeker bij stakingen. Dan moeten gemeentelijke werknemers de tekortkomingen van het Gewest compenseren.”

Ten slotte blijft ook de roep aanhouden om meer ophaalrondes te organiseren en de late ophalingen af te schaffen. Adel Lassouli zucht. “De avondophalingen maken maar twintig procent uit van alle ophalingen, en ze worden bovendien afgebouwd. En hoewel Net Brussel kijkt of het extra ophalingen kan inplannen, is dat niet zo evident: de extra rondes organiseren gebeurt zonder extra mensen. Het is een spel van communicerende vaten.”

Goede kwaliteit van afval

Rond 16.30 uur springen Bobo en JeanFrançois bij Lirim in de stuurcabine en

navigeren ze door de avondspits, richting kanaal. In Neder-Over-Heembeek, nabij het viaduct van Vilvoorde, rijden ze de site van afvalbedrijf Veolia binnen. Daar worden de oranje zakken tijdelijk opgeslagen, tot een bulldozer de berg overschept in een grote vrachtwagen die richting Ieper rijdt. Zowel Veolia als de Ieperse vergistingsinstallaties spreken over een “goede kwaliteit” van het Brusselse afval – een statement dat ook een vaste groep ooievaars in Neder-OverHeembeek lijken te bevestigen, die in de

UN AN DE SAC ORANGE

buurt blijven op zoek naar voedsel tussen de restjes.

Intussen weegt de vuilniswagen enkele tonnen lichter. De shift van de vuilnismannen zit erop. Wat gaan ze doen, als ze thuiskomen? “Eten. Veel eten,” zegt Jean-François. Bobo knikt instemmend, en denkt al aan wat de pot schaft. “Rijst met kip.”

En wat met de restjes? “In de oranje zak ermee,” lacht hij (maar niet de kippenbotjes, uiteraard).

FR VoilàunanqueBruxellesrendaitobligatoire l’utilisationdusacpoubelleorangepourtrier les déchetsorganiquestelsque les restesdenourriture et les mouchoirsenpapier.BRUZZfait le point :une mesureréussie,oupasencore le succèsescompté ? « Ceuxqui le font ycroient,maisdans les immeubles collectifs, les entreprises et les écoles,ilyaencore beaucoupdecheminàfaire. »

THE ORANGE BAG TURNS ONE

EN Oneyearagotoday,Brusselsmadetheuse of theorangebag for organic waste suchasfoodand paperhandkerchiefsmandatory. Now BRUZZtakes stock.Hasthisbeenasuccessstoryordoesitneed moretime to workproperly?“Thosewhouseit are convinced,butthereisstillplenty of room for improvement for apartments,businesses,and schools.”

VOLG DE BRUSSELS PRIDE

Op zaterdag 18 mei trekt de kleurrijke stoet van de Brussels Pride weer door de Brusselse straten. En BRUZZ is erbij. op BRUZZ radio tussen 14 en 18u, via BRUZZ.be en Instagram

BRUSSEL KIEST: HET ONGEMAK

In de aanloop naar de verkiezingen van 9 juni gaan twee kandidaten met elkaar in debat over hun plannen voor Brussel.

Elke donderdag en vrijdag na BRUZZ 24 op BRUZZ tv en op brusselkiest.be

OP WIE KAN JE STEMMEN?

Aan wie kan jij je stem geven op 9 juni? BRUZZ verzamelde alle partijen en namen van kandidaten.

Bekijk de lijsten op BRUZZ.be/kandidatenlijsten

Randje buitenspel

ANDERLECHT-WATCHER Reinout Vander Hulst

EITJE Brusselaars en eten, het is een complex huwelijk. Marc Didden schreef ooit dat Brusselaars karige eters zijn en wie ben ik om de immer sympathieke cineast tegen te spreken? Toch is er een specifiek type, een apart stratum van hoofdstedelingen voor wie Didden geen oog voor had: de voetbalsupporter. Aan de Zenne, meer dan waar ook, gaat de liefde voor een voetbalclub door de maag. Natuurlijk weet de echte Mauve als geen ander dat het nuttigen van een deugddoend maal een essentieel deel uitmaakt van de wedstrijddag. De weg naar het Astridpark ligt bezaaid met lekkers. Er is voor ieder wat wils. De bon monde kan uiteraard terecht bij Frituur René. Een klassieker voor de meerwaardezoeker die de grandeur van het Paarse huis eerst graag op de lippen proeft alvorens hij het hoofdgerecht, verfijnd en stijlrijk voetbal, met een kritisch oog aanschouwt. Maar ook voor hen die minder tijd hebben om uitgebreid te tafelen, zijn de eetmogelijkheden rond het stadion legio.

Een gewoontedier als schrijver dezes nuttigt steevast een hamburger met ketchup en ajuin aan zijn favoriete kraam op de Place de Linde. In feite onderstrepen de talrijke eetstandjes op dat iconische plein het gastronomische belang van champagnevoetbal. Vroeger kon je er nog gemakkelijk een supporterssjaal of -muts kopen, maar die tijd ligt lang achter ons. Hardnekkige geruchten over een aanstaande verhuis van het stadion deed menig kramer zijn boeltje pakken. De worstendraaiers, frietenbakkers en pensenmarchands staan echter pal. Die gaan nergens heen. Dit seizoen kwam er zelfs nog een nieuw pitacaravan bij. Recht tegenover het betreurde Bichcafei kan de supporter voortaan genieten van de oosterse keuken.

Nu, de echte volksfiguren, het levensbloed van de club, vindt men wat verderop in de staminees op de Place de la Vaillance. Voor de aftrap verzamelen ze daar van oudsher in de Pavillon, de Victory of Chez Maria om nog snel een kleine versnapering te verorberen alvorens zich westwaarts naar de stade te begeven. In dat laatste café staat er altijd een schaal met hardgekookte eieren op de toog. Ook volgende zondag voor de ultieme krachtmeting met Club Brugge. Een hardgekookt ei, een snuifje zout en goudblond gerstenat, meer heeft de hondstrouwe supporter niet nodig om zich terdege op de wedstrijd voor te bereiden. Maria, die ergens in de loop der jaren door Nadia werd vervangen, zal hen zoals telkens met open armen ontvangen. Winst tegen het Bayern van België en de titel ligt binnen handbereik. We take everything back. Ook met de boeren heeft Paars nog eitje te pellen. Nu, zondag, afspraak in Anderlecht. Eerst bij Maria, daarna in het Astridpark. RV

Met Union, RWDM en Anderlecht telt Brussel drie voetbalteams in eerste klasse. In ‘Randje buitenspel’, een nieuwe column, focust BRUZZ beurtelings op het wel en wee van de traditieclubs uit de drie buurgemeenten. Volgende week komt Union aan de beurt.

©BELGA

Waarom zijn de beuken in het Zoniënwoud zo bijzonder?

Luana Difficile

zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Thomas uit Molenbeek.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Bij een wandeling door het Zoniënwoud is het aangeraden om af en toe eens naar boven te kijken. Ellenlange, soms erg kale boomstammen leiden naar een groen bladerdak. Het lijken wel imposante zuilen met een prachtig plafond. Dit is de beukenkathedraal van het Zoniënwoud. Niet van steen, maar wel erfgoed. En ook deze kathedraal had een architect, al had hij dit resultaat niet per se voor ogen.

Hoe groot het Zoniënwoud nu ook lijkt, het was lang geleden nog veel uitgestrekter. Het Zoniënwoud was een deel van het Kolenwoud, dat reikte van de Rijn tot aan de Noordzee. Maar onder meer door de houtkap ontstonden er kleinere stukken bos. Ook in het Zoniënwoud sneuvelden er vooral in de zeventiende en achttiende eeuw grote stukken natuur door houtontginning. Toen de Oostenrijkers het hier in de achttiende eeuw voor het zeggen hadden, wilden ze die braakliggende grond weer opvullen. De Oostenrijker Joachim Zinner

kreeg daarom eind achttiende eeuw de opdracht om de lege plekken in het Zoniënwoud weer op te vullen. Niet ter bescherming van de natuur, wel om economische redenen: zo was er op termijn nieuw timmer- en brandhout.

Zinner stamde uit een tuiniersfamilie en had mee een deel van het Warandepark aangelegd. Zijn idee was om het woud weer aan te vullen door middel van monocultuur. Hij koos ervoor om een houtsoort in groten getale aan te planten: beuken. Hij voorzag aan de rand van het woud verschillende boomkwekerijen. Zodra de beuken groot genoeg waren, plantte hij ze op hun definitieve plaats.

Dat deed hij niet zomaar. Om de grondoppervlakte maximaal te benutten, had hij een methode uitgedokterd om zoveel mogelijk bomen aan te planten, op een regelmatige afstand: een zogenoemde systematische aanplanting.

Maar er waren ook tegenstanders van zijn methode. Niet

alleen bracht die weinig diversiteit qua boomsoorten, vreemd genoeg kapte Zinner ook een deel van het woud om extra beuken bij te planten. Wist hij veel dat die er 250 later nog altijd zouden staan.

Grootste van Europa

De bescherming van de natuur werd de eeuwen erna steeds belangrijker. Aan de roekeloze houtkap kwam een einde. Dat maakte dat ook Zinners beuken bleven staan en voor een bijzonder landschap zorgden.

Doordat ze zo dicht bij elkaar aangeplant zijn, hielden de boomkruinen het meeste zonlicht tegen en kon er minder groeien ter hoogte van de stam.

De beuken, die groeiden wel vlijtig verder. Hierdoor zijn sommige exemplaren de oudste en grootste in Europa en enkele zelfs ter wereld. En zo is behalve de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal, ook de beukenkathedraal van het Zoniënwoud een monument om te beschermen. LUANA DIFFICILE

© IVAN PUT

De slaapkamer

Ibrahim en Abdullah

Ibrahim en Abdullah zijn een tweeling van elf. Ze wonen in Watermaal-Bosvoorde en houden van voetballen. “We wonen hier graag, want het is hier rustig, en je hebt het Zoniënwoud.”

‘Een

tweeling zijn,

dat is gewoon normaal’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Ibrahim en Abdullah (11) die met hun broer, zusje en ouders in WatermaalBosvoorde wonen. “We zijn een tweeling, maar we kunnen elkaars gedachten niet lezen.”

door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Jullie slapen samen in een stapelbed. Dat lijkt me gezellig.

ABDULLAH: Het heeft voordelen en nadelen.

IBRAHIM: Het wordt nooit saai, maar voor het slapen praten we veel, dus het kan wel chaotisch worden.

Zitten jullie bij elkaar in de klas?

ABDULLAH: Ja, we zitten op een kleine school. We zitten met zestien in de klas.

Hoe is het om een tweeling te zijn?

ABDULLAH: Veel mensen denken dat het speciaal is, maar eigenlijk is het gewoon normaal.

IBRAHIM: Het is net zoals met andere broers. We kunnen elkaars gedachten niet lezen. Misschien kunnen andere tweelingen dat wel.

Zijn jullie ook goede vrienden?

ABDULLAH: Ja. We hebben veel ruzie, maar we blijven broers.

Waar hebben jullie ruzie over?

ABDULLAH: Wie als eerste mag gamen.

Hoe lossen jullie dat op?

IBRAHIM: Elke dag mag een van de twee eerst een uurtje en dan moet de ander wachten.

Ik zie vlaggen en sjaals hangen, waar zijn die voor?

IBRAHIM: Het is de Palestijnse vlag en ik ben half Palestijns. De vlag is voor de oorlog in Gaza.

ABDULLAH: We gaan daar niet mee akkoord. Veel mensen gaan dood en hun land wordt afgepakt.

Hoe volgen jullie wat er gebeurt in Gaza?

ABDULLAH: Het komt soms op Karrewiet en we kijken naar TikTok. Maar op TikTok gaan die video’s vaak over fake dingen.

Ik zie voetbalshirts hangen, voor welke club zijn jullie?

IBRAHIM: Voor Real Madrid, zij hebben veel goede spelers. We hebben die shirts gekocht in Jordanië.

Zijn jullie daar op vakantie geweest?

IBRAHIM: We zijn daar al vier keer geweest, want er woont veel familie daar.

Wat zijn jullie hobby’s?

ABDULLAH: Voetballen. Overmorgen doen we een test bij RU Auderghem.

IBRAHIM: Een heel goede club, niet iedereen kan lid worden.

ABDULLAH: Op zaterdag gaan we naar TADA. Je leert dan, maar op een leuke manier. Het thema nu is architectuur.

Jullie moeder zei dat jullie ook graag lezen.

IBRAHIM: Ja, ik lees strips van Jommeke. Die lenen we bij Muntpunt.

ABDULLAH: Ik lees Het leven van een loser

Welke talen spreken jullie?

ABDULLAH: Nederlands, Arabisch, Engels en een beetje Frans. Ik wil later Spaans leren, want ik denk dat dat de vijf belangrijkste talen zijn.

Weten jullie al wat jullie later willen worden?

ABDULLAH: Iets met business of meester in de chemie. Moleculen interesseren me en dan kun je leuke experimenten doen.

IBRAHIM: Ik wil professioneel worden in voetbal of schooldirecteur. Ik weet dat het raar klinkt, maar het lijkt me leuk om veel telefoons op te nemen.

Hebben jullie een eigen telefoon?

ABDULLAH: Nee, dat nog niet. Onze broer heeft er wel een.

Mogen jullie die soms gebruiken?

IBRAHIM: Nee. Hij is er een beetje aan verslaafd.

Wonen jullie graag in WatermaalBosvoorde?

ABDULLAH: Ja, het is hier rustig en je hebt het Zoniënwoud.

IBRAHIM: Het is wel jammer dat alles ver weg is. Er zijn weinig winkels.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘ÊTRE JUMEAUX, C’EST RIEN DE SPÉCIAL’

FR Ibrahim et Abdullah, 11 ans, vivent à Watermael-Boitsfort avec leur frère, leur sœur et leurs parents. « On est jumeaux, mais on ne sait pas lire dans les pensées de l’autre ». Ils adorent tous les deux le football. Ibrahim voudrait devenir footballeur, ou alors directeur d’école. Abdullah se verrait bien devenir prof de chimie.

“Als we ruzie maken, is het over wie het eerst mag gamen”

‘BEING A TWIN IS NOT THAT DIFFERENT’

EN Ibrahim and Abdullah (11) live with their brother, sister, and parents in Watermaal-Bosvoorde/WatermaelBoitsfort. “We are twins, but we cannot read each other’s minds.” They both love football. Ibrahim would like to become a footballer, or otherwise headmaster in a school. Abdullah is thinking about becoming a chemistry teacher.

Brussels Pride: kleine triomfen, grote besognes

‘Duizenden euro’s kwijt om jezelf te kunnen zijn’

Met de Brussels Pride van zaterdag vestigt het Brusselse tattoocollectief Bubble BXL de aandacht op de zware financiële struikelblokken waarmee transpersonen zich in hun transitieproces geconfronteerd zien. Met crowdfundingacties probeert de organisatie de ergste noden te lenigen. “Ik moet kosten maken die cispersonen niet hebben.”

door Michiel Leen illustratie Delphine Frantzen

Voor wie echt een statement wil maken met zijn tatoeage, is een ommetje langs de studio van Bubble BXL in de Alhambrawijk misschien een idee. Het collectief organiseert Flash Days, waarvan de opbrengst naar het goede doel gaat. “Het proces is eenvoudig: we houden een dag, soms een weekend lang een actie met betaalbare, eenvoudige tattoos. Op die manier krijgen mensen iets tasbaars en zichtbaars terug voor hun gift. We verkopen ook prints en kunst. De opbrengst gaat naar het goede doel, in dit geval een transpersoon in nood. Onze vorige Flash Day

leverde ongeveer 1.300 euro op. Een actie voor Palestina leverde bijna 4.000 euro op. We plannen een nieuwe Flash Day in de herfst,” zegt medeoprichtster Mélodie Sylvester.

Ook andere tatoeëerders organiseren Flash Days, maar Bubble BXL is hoegenaamd geen klassieke tattoostudio. De sfeer is uitgesproken queer-friendly. Het team bestaat uit een wisselende ploeg van tattookunstenaars en stylisten uit binnen- en buitenland. “De initiatiefnemers komen uit Parijs en wilden een queer plek oprichten voor tattoos,” zegt Sylvester. “In het begin waren er ook een fotograaf, een naaiatelier en een kapper. We positioneren ons nog steeds op queer onderwerpen, maar niet iedereen die hier werkt is queer. Al werken hier geen cismannen.”

Als je niet weet waar je moet zijn, loop je Bubble BXL zo voorbij. De discrete locatie is volgens de initiatiefnemers geen bewuste keuze, maar maakt het wel veiliger en gemakkelijker. “Je hoeft geen commerciële ruimte te huren, wat scheelt in de kosten.

Het voelt vooral veiliger aan om te werken,” zegt Julien Pavlenko, met 22 jaar het jonkie van de bende. ”Toen ik nog in een klassieke studio werkte, had je niet alleen klanten die naar binnen en naar buiten liepen, ze waren vaak ook brutaal of misgenderden mij. Zowel voor de klanten als voor de medewerkers is dit een rustige, veilige plek, en dat wordt zeer geapprecieerd.”

Duizenden euro’s

Dat het transitieproces (veel) geld kost, daar kan de jonge Brusselaar van meespreken. “Ik groeide niet op in een rijke familie en heb ook geen contact meer met mijn ouders. Emotionele steun, laat staan financiële steun krijg ik niet van hen. Ze hebben me onterfd om mijn transidentiteit. Ik draai dus alleen op voor de kosten van mijn transitieproces. Top surgery (borstoperaties, red.) kost tussen de 2.500 en de 4.000 euro, als er tenminste geen complicaties optreden. Als je het transitieproces volgens het boekje wilt doorlopen, moet je ook rekening houden met wachtlijsten en verplichte bezoeken aan de psychiater. Die laatste zijn erg duur. Zeker als je bedenkt dat veel transpersonen niet kunnen bogen op steun van hun familie. Het is voor transpersonen ook minder vanzelfsprekend om werk te vinden. Velen leven daarom in precariteit.”

Transgenderzorg wordt intussen deels terugbetaald door de ziekteverzekering, maar in realiteit blijven transpersonen vaak met hoge rekeningen zitten. “In sommige gevallen, als er nog een ‘v’ op je paspoort staat, wordt top surgery voor transmannen als een mastectomie (operatieve verwijdering van de borst- en okselklieren, red.) geclaimd. Sommige ingrepen worden maar gedeeltelijk terugbetaald. Veel transpersonen hebben dus geen andere keuze dan hun transitie grotendeels uit eigen zak te betalen. Als je dan geen netwerk hebt om op terug te vallen, wat vaak het geval blijkt te zijn, is het echt moeilijk.”

Testosteroninjecties kosten Pavlenko bijvoorbeeld 200 euro per maand. “Dat lijkt niet veel, maar het is een kost die cispersonen niet hebben en die ik wel moet maken. Het kost duizenden euro’s gewoon om fysiek te kunnen zijn wie je wilt zijn. Testosterongel is nog duurder. Ook mentaal is het zwaar. Je moet eraan denken om op tijd je medicatie te nemen. Jezelf injecteren is niet fijn. En het kan ook gevaarlijk zijn. Veel mensen doen het zelf, omdat ze geen tijd of geld hebben

voor de dokter. Ze experimenteren dus met de doses.”

“Ik probeer om het OCMW om ondersteuning te vragen, maar er is geen garantie. Het hangt bijvoorbeeld af van het inkomen van je ouders. Maar vaak willen onze ouders helemaal niets meer met ons te maken hebben.”

Transpersonen in precariteit kunnen behalve bij het OCMW ook aankloppen bij het Trans* Solidarity Fund Belgium (TSFB), een vzw die geld inzamelt om de acute financiële noden van transpersonen te lenigen.

Faggot

Op het terrein speelt discriminatie mensen als Pavlenko stevig parten, zo blijkt. “Discriminatie is dagelijkse kost. Vorig jaar begon ik in januari werk te zoeken. Ik contacteerde elke bar, elk restaurant en elke winkel die ik maar kon bedenken met mijn cv. Het duurde tot juli voordat ik in dienst kwam. Ik overleefde ternauwernood dankzij mijn tattoowerk.”

“Bij sollicitaties heb ik al te horen gekregen dat ik mijn snor en benen moest scheren als ik op een bepaalde plaats wilde werken. Ze dachten dat ze met een vrouw te maken hadden. Maar zelfs als ik een cisvrouw met een snor was geweest, zou het toch nog niet oké geweest zijn om die vraag te stellen? Het is een combinatie van transfobie en misogynie. Zelfs als ik werkte, werd ik vaak een faggot genoemd door mijn vrouwelijke uiterlijk. Zelf trok ik me dat niet zo aan, maar voor anderen eist het een zware mentale tol.”

Indoctrinatie

Voor Pavlenko is het duidelijk: het financiële aspect van de transgenderzorg moet dringend hoger op de politiek agenda komen te staan. “Het financiële aspect moet beter. We moeten toegang hebben tot de zorg die we nodig hebben en daarbij financieel ondersteund kunnen worden. Ook de strijd tegen de discriminatie moet beter. En het moet ook gemakkelijker worden om bijvoorbeeld je naam en je gender te laten aanpassen op je officiële documenten. Het bewustzijn bij onze beleidsmakers moet nog groeien. Zij werken toch voor de héle bevolking, niet? Het heeft geen zin om zomaar wat mooie woorden te spuien, omdat die zijn wat je denkt dat wij willen horen. Breng echte verandering waar wij iets aan hebben.”

1.000

tot 3.000 euro telt je eigen bijdrage bij courante ingrepen als een borstverwijdering bij transmannen

3.500

euro moet je zelf ophoesten bij falloplastiek (de constructie van een penis)

4.500

euro tel je wel vaker neer voor vaginaplastiek (de constructie van een vagina). Bij gelaatschirurgie is the sky the limit

“Ook op school moet er meer aandacht komen voor thema’s als queerness en transidentiteiten. De heisa rond het voorlichtingsprogramma EVRAS is een schandaal. Ik ben op school gepest om mijn transidentiteit. Veel jongeren worstelen met zichzelf en ontberen de kennis en de woordenschat om hun gevoelens te benoemen. Dat onbestemde gevoel weegt ook op het mentale welzijn van transpersonen. Daarom moet het onderwerp ook aandacht krijgen op de schoolbanken. Dat is iets heel anders dan de term ‘indoctrinatie’ waar je zo vaak mee wordt geconfronteerd in dit debat. Mensen respecteren om wie ze zijn, kost niets.”

Chosen family

Over de Brusselse leefbaarheid voor transpersonen heeft Pavlenko gemengde gevoelens. “Ik ben een keer fysiek aangevallen. Ik zou bijna zeggen: gelukkig maar één keer. Mijn uiterlijk – ik ben wit en kan doorgaan voor mannelijk – is een privilege. Ik moet maar een kwaad gezicht opzetten en ik word met rust gelaten. I can pass for masculine, mensen noemen me ‘meneer’. Mijn transvrouwelijke huisgenote krijgt veel meer discriminatie te verwerken. Ze werd achtervolgd naar huis, mensen zeggen vlakaf dat ze haar willen neuken, maken zeer ongepaste opmerkingen, en dat is gewoon angstaanjagend. Mensen worden neergestoken, geslagen, gedood omdat ze trans zijn. Ik word faggot genoemd. Voor transvrouwen, als ze ook nog eens van kleur zijn, is het nog moeilijker.”

Toegang vinden tot de transcommunity is ook niet altijd even evident. “Het hangt er een beetje van af met wie je omgaat. Enkele maanden geleden had ik nog geen trans-

EN ROUTE VERS LA PRIDE

FR Samedi, la Brussels Pride clôturera une semaine d’attention accrue aux petits triomphes et aux grandes préoccupations de la communauté LGBTQIA+ à Bruxelles. L’occasion pour BRUZZ de proposer d’un côté, un focus sur Les Tortues de David Lambert, une comédie qui sort en salles cette semaine. Le pitch ? Deux seniors en crise conjugale avec pour décor la place du Jeu de Balle. D’autre part, un article sur le collectif de tatouages bruxellois Bubble BXL, qui tente d’atténuer les obstacles financiers auxquels les personnes trans sont confrontées dans leur processus de transition grâce à des campagnes de crowdfunding. « Nous sommes de vraies personnes, nous luttons. »

vrienden hier. Je moet echt wel zoeken naar een community. Die wordt je niet op een presenteerblaadje aangeboden, want het is voor ons soms nog erg gevaarlijk om out, proud & about te zijn. Maar het voelt als een grote familie.”

“Non-mixité choisie-bijeenkomsten, waarbij enkel trans en/of queer personen zijn toegelaten, hebben een vriendelijke, veilige sfeer. Je krijgt er geen bizarre, indiscrete vragen, wel veel behulpzaamheid en nuttige tips. In vergelijking met enkele jaren geleden begint er wel wat te bewegen. Een initiatief als Bubble BXL hoort daar zeker bij. De term ‘chosen family’ hoor je vaak, omdat veel mensen door hun ‘echte’ familie in de steek zijn gelaten. We proberen een welwillend onthaal te bieden.”

Maskerade

Opvallend genoeg heeft Pavlenko weinig op met de Pride, ondanks de status van onofficiële queer hoogmis die het evenement geniet. “De officiële Pride is een maskerade, ik ga er nooit naartoe. Het is in mijn ogen meer een toeristische attractie dan de politiek geëngageerde manifestatie die ze eerst was. Er zijn gelukkig heel wat feesten en bijeenkomsten die losstaan van dat officiële gebeuren. Die zijn veilig en chill, toegankelijk ook voor mensen met een beperking. Het publiek van de Pride is tegenwoordig vooral straight en cis, en ze komen alleen voor het feestje. De rest van de tijd zijn ze ofwel homofoob, ofwel zijn ze niet met onze problemen bezig. De strijd is nog niet gestreden. Eén dag per jaar een regenboogvlaggetje op je profielfoto zetten, is gewoon hypocriet. Dat vind ik triest. Wij zijn echte mensen, we worstelen.”

PRIDE AND PREJUDICE

EN Bodytekst samenvatting

EN This Saturday, the Brussels Pride will bring a full week of focus on the small triumphs and big concerns of the LGBTQIA+ community in Brussels to its peak. BRUZZ too takes a light and a serious approach with a focus on David Lambert’s Les tortues, a comedy coming to theatres this week that drops an elderly male couple in a marriage crisis on the Vossenplein/Place du Jeu de Balle. But there is also a piece on Brussels tattoo collective Bubble BXL, which is trying to alleviate the financial obstacles that trans people face in their transition process with crowdfunding campaigns. “We are real people, we struggle.”

‘Les tortues’, queer romcom in de Marollen

Huwelijkspijn

op het Vossenplein

Vanaf deze Pride Week kan je in de Brusselse zalen twee mannen in een diepe huwelijkscrisis zien ruziën op het Vossenplein. Met Les tortues draaide David Lambert de komedie die hij als queer tiener graag zelf had willen zien.

“Give me back my wedding ring!” Door het gebrul is het hele Vossenplein tijdens de vlooienmarkt getuige van een escalatie in een echtelijke ruzie. Het is een sleutelscène uit Les tortues, een echtscheidingskomedie van filmregisseur David Lambert.

Het gaat almaar slechter tussen brocanteur Thom en politiecommissaris Henri. Thom keek uit naar Henri’s pensioen: eindelijk elke dag samen invullen. Maar Henri valt in een zwart gat. Al 35 jaar leven de twee mannen samen, maar plots staan ze te ruziën voor een rechter, die moet bepalen wie in hun stulp in de Marollen mag blijven. Komt het op het laatste nippertje nog goed? Gaat het bekvechten alsnog over in een echte filmkus? Het zou zomaar kunnen, want Les tortues is gemodelleerd naar de zogenaamde remarriage comedy of hertrouwkomedie, een subgenre van de romcom, dat populair was in de jaren 1930 en 1940. Alleen speelt alles zich af rond het Vossenplein, met glansrollen voor het Justitiepaleis, de lift van de Marollen en de Baden van het Centrum. En moeten dit keer twee oudere mannen ontdekken hoeveel liefde er nog broeit. Bijgevolg zie je geen spel van afstoten en aantrekken tussen filmsterren Katharine Hepburn en Spencer Tracy, maar tussen Olivier Gourmet en Dave Johns. Gourmet is een Belgische klasbak met een 130-tal films op zijn

palmares, Johns ken je van zijn hoofdrol in het met een Gouden Palm bekroonde I, Daniel Blake van Ken Loach. Scenarist-regisseur Lambert gaat al even mee. In 2012 ging zijn eerste langspeelfilm, Hors les murs, in wereldpremière tijdens de Semaine de la Critique in Cannes. Les tortues noemt hij de film die hij had willen zien tijdens zijn tienertijd in de jaren 1980. Toen was hijzelf wanhopig op zoek naar rolmodellen en koppels met wie hij zich kon identificeren, maar waren homoseksuele personages in films ongewoon. En als ze al werden opgevoerd, dan was het om met hen te lachen of wachtte hun een tragisch lot. Ze werden gereduceerd tot hun seksuele en transgressieve dimensie. “Als jonge homo moest ik mezelf projecteren in heterovriendelijke verhalen en koppels. De magie van de film deed wel haar werk, maar ik had toch graag een verhaal gezien dat dichter bij mij stond,” zegt Lambert. Dat is er nu.

Les tortues BE, dir.: David Lambert, act.: Olivier Gourmet, Dave Johns

door Charlotte De Cort

Een harige surrogaatbaby

Charlotte De Cort is een Brusselse scenarist en regisseur. Ze schrijft met filmische flair over haar ervaringen in de stad die haar inspiratie leveren voor nieuwe filmcreaties.

“Nu iedereen rond mij kinderen krijgt, wil ik een hond”

Het Zoniënwoud. De grote groene long ten zuiden van Brussel, de belangrijkste reden waarom de hoofdstad, nochtans een betonnen hitte-eiland, internationaal staat aangeschreven als bosrijk (maar met statistieken valt alles te bewijzen).

Voor mij blijft het Zoniënwoud toch vooral een plek om te wandelen, het liefst met mijn lief erbij (inderdaad –sinds een paar maanden het gezelschap gevonden van een mooie, vriendelijke, intelligente man, die kan leven met het feit dat hij mogelijkerwijs in een column een mooie, vriendelijke, intelligente man genoemd zal worden).

Onze favoriete bezigheid: honden kijken – de soorten raden. Ik groeide thuis op met een Berner sennen en twee bastaarden, hij met een kleine boerenfox terriër. Als baasjes iets op hun hond lijken, dan ben ik een sterk beest met een dikke vacht en een liefdevol gezelschapsdier, en is mijn lief – een mooie, vriendelijke, intelligente man – actief, waakzaam en vereist zijn pittige karakter een consequente hand.

Mensen die niet van dieren moeten weten, maken mij achterdochtig. Dus toen mijn

toen-nog-niet-lief zei dat zijn boerenfox hem destijds motiveerde om biologie te gaan studeren, keek ik hem met de grootste puppyogen aan, en dacht ik: aai mij, aai mij.

Ik denk trouwens opnieuw een hond in huis te nemen. Er staat zelfs al een zak met eten klaar, gekocht in een opwelling. Het gaat namelijk goed met mijn carrière, ik woon in mijn eigen appartement, en ik voel iets van nestdrang nu iedereen rond mij in sneltempo kinderen krijgt. Zelf wil ik die momenteel nog niet, maar tegen een surrogaatbaby (met vier poten en borstelig haar) zeg ik geen neen.

Vrienden en familie sturen mij ondertussen zoekertjes van de schattigst mogelijke exemplaren. En bij elke foto trek ik aan de mouw van mijn lief, want: a puppy in need is a puppy indeed

Maar wandelend in het Zoniënwoud zegt hij opeens: is het niet te vroeg? (Hoezo: ik ben al bijna dertig.) Is het geen immense verantwoordelijkheid, zo vroeg in de relatie? (Hoezo: ben je dan niet zeker?)

En ook: welk ras zouden we dan nemen? (Hm – fair punt.)

Een beagle? Te geblokt. Een husky? Te groot, en niet koud genoeg in Brussel. Een Nova

scotia retriever? Te actief. Mijn lief wil een ‘echte’ hond, iets dat indruk maakt, ik wil klein en kortharig (het omgekeerde eigenlijk van in onze jeugd).

En ook: wat als hij meer van het beest gaat houden dan van mij? Wat als hij een strenge vader is met een ijzeren discipline, en ik ben veel losser, vrijer in de omgang? Wie krijgt de hond bij een scheiding? Dus blijf ik maar discussiëren over haarsoort, schofthoogte, kindvriendelijkheid, karakter en cognitief vermogen, om die echte vragen niet te moeten beantwoorden.

Een poedel? Rotkarakter. Een windhond? Voor rijke mensen. Een shiba? Te blafferig.

In het Zoniënwoud lopen de honden los, wat eigenlijk niet mag. Maar voor één keer erger ik me er niet aan. Want opeens komt uit de wirwar aan vrije viervoeters een boerenfox aangelopen, die meteen aan mijn vriend begint te snuffelen. Statistisch valt alles te bewijzen, maar dat is geen toeval meer.

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

Uw gids door de culturele agenda 15 > 21/5

‘Je kan pas echt vooruit als je jezelf hebt gecreëerd’

“Ik ben blij dat ik ondanks mijn mentale kwetsbaarheid altijd authentiek ben geweest,” zegt Ikraaan trots bij de release van haar fraaie nieuwe album Schemerlicht, dat ze deze week voorstelt in de Botanique. Tussen alle turbulenties schemert er hoop aan de horizon en in het palet van de Brusselse artieste: “Ik own mezelf in al mijn brokenness.”

door Tom Peeters

Soms heb ik het gevoel dat ik in The Hunger Games zit,” zegt Ikraaan – voluit Ikraan Mohamed Haji – in het midden van ons gesprek, naar aanleiding van een moeizame, maar kordate resurrectie. “Je krijgt een medaille als je geïnterviewd wordt of voor een volle AB mag spelen. ‘Proficiat, je hebt het overleefd,’ klinkt het dan. Ik kan leven met de pijn omdat ik aan het helen ben. Maar vele anderen niet, omdat ze niet beter weten, of omdat ze geen tijd hebben om boeken te lezen en eindeloos te reflecteren over hoe ze eruit kunnen raken.”

Na opnieuw twee lastige jaren klinkt er nog wat kwaadheid in het betoog van de 26-jarige zangeres, songwriter en voormalige Nieuwe Lichting-finaliste, die haar psychische leed blendde met Nederlandstalige teksten en dansbare soul trap. Er blijft ook twijfel of een persoonlijke overwinning op haar trauma zoveel zoden aan de dijk zet. Maar op de acht nieuwe nummers van Schemerlicht wil ze alvast de boosheid, die haar eerste langspeler

tekende, naar de achtergrond verdringen. De muziek, met hier en daar ook enkele zangpartijen in het Somalisch, klinkt aanstekelijker. Met het titelnummer producete ze een eerste track zelf. Live laat ze zich dan weer begeleiden door een trio ervaren muzikanten met Frans-Afrikaanse wortels, die aansluiten bij haar nood aan verbinding en een hervonden levenslust.

Helend hart

Het wat lichtvoetigere geluid compenseert de nog steeds bijzonder persoonlijke teksten, waarin ze de pijn niet verdooft, maar recht in de ogen kijkt. Als kind van

Somalische ouders die de burgeroorlog in hun thuisland ontvluchtten en zelf hun trauma’s meesleepten, heeft ze de hel overleefd, zegt ze. “Nu kan ik hen vergeven en besef ik beter dat ze het zelf ook heel moeilijk hadden. Ze kregen geen kansen en leefden op automatische piloot. Trauma was hun meegegeven in hun DNA. Daar kwam de burgeroorlog bovenop, én de aankomst in een nieuw land, waar ze evenmin geliefd waren en niets begrepen, ook zichzelf niet.”

Het zou de voedingsbodem worden voor een traumatische jeugd met veel geweld, die Ikraaan ook al op de ep Happy pill en debuutalbum Geestelijke gezondheidszorg

“Autisme, zwart, vrouw … Welke labels je ook krijgt opgeplakt, het zijn allemaal boobytraps”

Ikraaan: “Ik ben blijven vechten om mezelf te kunnen zijn. Dus ik heb sowieso gewonnen.

Daarvoor heb ik geen gouden platen of uitverkochte zalen nodig.”

(2022) probeerde te verwerken. Alleen moest ze zich toen nog van een alter ego bedienen om haar gevoelens onder woorden te brengen. “Fijn dat het je is opgevallen,” zegt ze, meteen doorverwijzend naar het liefdesliedje ‘Je heelt me’. “Ik heb echt het gevoel dat mijn hart nu aan het helen is. Ik ben niet langer aan het vechten tegen mezelf. Ik heb mezelf leren accepteren. Mijn vroegere alter ego De Clown wilde de wereld controleren, zodat mijn omgeving veilig zou zijn. Nu maak ik haar zelf veilig.”

Als reactie op die toxische familiedynamiek heeft ze veel moeten ontleren. “Door over trauma te lezen en podcasts te beluisteren heb ik geprobeerd opnieuw mens te zijn. Zonder die kennis zou ik in de psychiatrie zijn beland of op straat, in de prostitutie of de mensenhandel, of misschien had ik wel zelfmoord gepleegd. Gelukkig waren er mijn muziek en een heldere geest. Ik weet waar ik had kunnen eindigen. Daar gaat ‘Zie dat je wegkomt’ over: probeer kracht te vinden in jezelf, besef dat je kan winnen met een sterke wil en door te investeren in kennis. Het is niet omdat de generaties voor ons het anders hebben gedaan en hun gewoontes opleggen omdat zij zich daar veilig bij voelen, dat jij daarin moet meegaan.

Integendeel. Schep jezelf. Doe aan zelfactualisering. Je kan pas echt vooruit als je jezelf hebt gecreëerd.”

Innerlijk kind

Een extra uitdaging voor Ikraaan was dat ze het lastig vond om aansluiting te vinden bij de buitenwereld. Die leek vaak even boos. “Ik probeerde met mijn muziek ergens te raken, maar dat liep niet altijd even vlot. Ik blijf het moeilijk vinden om te navigeren in een wereld waarin ik mezelf moet verkopen.” Haar nieuwe album werd in eigen beheer opgenomen. De independent spirit ligt haar, maar vermoeit haar ook. Na de release van Geestelijke gezondheidszorg wilde ze even niet meer onder de mensen zijn en keerde ze naar binnen. Nu steekt ze haar hand opnieuw uit naar de buitenwereld, én naar haar innerlijke kind, dat opnieuw kan genieten van muziekmaken zonder dat het aanvoelt als een job. Ikraaan neemt haar smartphone en leest een stukje voor uit haar nog te verschijnen autobiografie: “Als jonge vrouw besef ik al te goed dat we volwassen kinderen zijn, op zoek naar affectie, aandacht, admiratie en connectie. Met verleidende blikken hopen we de harten van onze reuzen te stelen. Om dan vervolgens als volwassenen al onze winst en verlies op de buitenwereld te projecteren. Enigszins voor we onze winst en ons verlies grondig bestudeerd en afgelopen hebben. In hoeverre is de zwaarte van onze bagage waardeloos?”

“Snap je? Wij zien wat ons overkomt vaak als ongeluk. Het klopt dat al die erge dingen je nooit hadden mogen overkomen. Maar hebben we om ‘waardig’ te zijn echt eerst een succesverhaal nodig waarin verteld wordt dat we allerlei dingen

IKRAAAN TROUVE L’ESPOIR APRÈS LE TRAUMA

FR «Je suis contente d’être toujours restée authentique malgré ma vulnérabilité mentale», déclare Ikraaan à l’occasion de la sortie de son nouvel album Schemerlicht, qu’elle présente cette semaine au Botanique. En tant qu’enfant de parents somaliens ayant fui la guerre civile dans leur pays d’origine, emportant avec eux leurs traumatismes, elle a survécu à l’enfer. Aujourd’hui, il y a de l’espoir à l’horizon et dans la palette de l’artiste : « Je suis qui je suis dans toute ma fragilité. »

moeten overwinnen? In mijn boek benadruk ik dat er leven is na het trauma en de complete vernedering. Ik kreeg vroeger constant te horen dat ik niets waard was en nooit iets zou bereiken. Ik heb nooit mogen zijn wie ik wou zijn, maar ben toch blijven vechten om mezelf te kunnen zijn en de connectie met mezelf te vinden. Dat maakt dat ik sowieso gewonnen heb. Daarvoor heb ik geen gouden platen of uitverkochte zalen nodig. Het gaat soms nog slecht, maar dat betekent ook dat ik leef en niemands eigendom ben. Ik own mezelf in al mijn brokenness. Ik neem mijn schaduw er wel bij, als dat betekent dat ik mijn eigen richting kan bepalen.”

Twee jaar geleden kreeg de zangeres de diagnose ASS (autismespectrumstoornissen). “Ik kan urenlang focussen en creëren: muziek of schilderijen, het maakt niet uit. Soms voelt het alsof ik door alle bullshit heen kan kijken. Het probleem met neurotypische mensen is dat ze vaak hun creativiteit opgeven om toch maar ergens mee aan tafel te mogen schuiven en bij de groep te horen. Ik ben aan mijn eigen tafeltje gaan zitten. ‘Wauw. Coole tafel! Had ik er ook maar eentje,’ hoor ik nu af en toe. Maar iedereen kan zijn eigen tafel bouwen!”

“Autisme, zwart, vrouw …: welke labels je ook opgeplakt krijgt, het zijn allemaal boobytraps. Het brein van mensen met autisme neemt minder snel dingen aan. Ze zijn gevoeliger, kruipen sneller in hun emotie en overtreden zo een sociale norm, terwijl ze zich net authentieker gedragen.”

Ikraaan stelt Schemerlicht voor op 16/5 in de Botanique, botanique.be

IKRAAAN FINDS HOPE AFTER TRAUMA

EN “I am happy that I have been able to stay authentic despite my mental fragility,” Ikraaan says proudly with the release of her beautiful new album Schemerlicht that she presents at the Botanique this week. As a child of Somali parents who fled the civil war in their homeland and carried their own traumas with them, she has been through hell. Now there is hope on the horizon and in the Brussels artist’s palette: “I own myself in all my brokenness.”

Pop & JazzExpo Film

Eclectisch reptiel

Vorig najaar brachten King Gizzard & The Lizard Wizard met The silver cord hun 25e album uit in veertien jaar. De Australische band klinkt elektronischer dan anders, maar gedraagt zich live als een kameleon die net zo goed kickt op metal en rock. Na drie concerten in de Ancienne Belgique, evenveel Pukkelpop-passages en vorig jaar nog een nokvol Koninklijk Circus mogen ze nu ook Vorst Nationaal proberen te vullen. Kom op tijd voor support Grace Cummings.

KING GIZZARD & THE LIZARD WIZARD 15/5, Vorst Nationaal, vorst-nationaal.be

Poëtische woestijnblues

Getriggerd door de hypnotiserende sound van Toearegs met gitaren trok de Amerikaanse muzikant en labelbaas Chris Eckman in 2008 naar een festival in de buurt van Timboektoe. Hij raakte er in de ban van Tamikrest – ‘verbinding’ in het Tamasheq. De band van zanger-gitarist Ousmane Ag Mossa had voor op Tinariwen, de eerste woestijnbluesband die furore maakte in het Westen, dat het zijn grooves doorspekte met een extra portie sociaal engagement en poëzie.

TAMIKREST 16/5, Bozar, bozar.be

Ambitieuze reus

Violist Damien Chierici heeft zijn tijd altijd verdeeld tussen klassieke orkesten en meer eigentijdse ensembles. Zijn nieuwste project OOOTOKO – ‘reus’ in het Japans – ontstond in het zog van een carte blanche voor een festival in Hoei. Met liefst achttien muzikanten aan zijn zij, van Luikse rockers tot internationale operamusici, brengt hij breed uitdijende, filmische kamerpop met een geut Keltische folk en één keer de stem van Liam Ó Maonlaí van Hothouse Flowers. (TP)

OOOTOKO 16/5, Botanique, botanique.be

Steigersporen

In de loop van 2025 zou de façade van het Justitiepaleis steigervrij moeten zijn, een beeld dat al ruim veertig jaar ongezien is. Om dat visuele erfgoed vast te leggen nodigde de Poelaert Stichting studenten van het fotoatelier van de RHoK Academie in Etterbeek uit om een jaar lang de 26.000 vierkante meter van het Justitiepaleis te verkennen. Het onthullende, mooi geensceneerde resultaat is nog één weekend te zien in de Berg van Barmhartigheid.

JUSTICE POUR HET PALEIS > 19/5, Berg van Barmhartigheid, montdepiete.be

Show me the money!

“Als jonge kunstenaar zou ik werken voor mijn centen, zoals iedereen,” dacht de Antwerpse schepen voor Cultuur Nabilla Ait Daoud eind 2022 lekker luidop over werkschuwe subsidieslurpers. Maar wat voor epitheta neemt de politieke klasse in de, euh, overgesubsidieerde mond als dat kunstenaarschap gepaard gaat met een positie in de marginaliteit? Art et Marges zoekt in een nieuwe expo uit wat voor plek geld inneemt in het werk van de helden van de art brut.

CA$H 16/5 > 29/9, Art et Marges, artetmarges.be

Hot topic

Met de verkiezingen in zicht kan het interessant zijn om wat dieper in het alomtegenwoordige thema migratie te duiken. De expo Belgica biladi van de ULB biedt daar een uitgelezen kans toe. Die maakt 60 jaar Marokkaanse immigratie in België aanschouwelijk met een immersief parcours, dat de ervaringen van Marokkaanse arbeiders in de jaren 1960 en hedendaagse Marokkaanse Belgen verbeeldt. (KS)

BELGICA BILADI 16/5 > 21/7, verschillende locaties, culture.ulb.be

Rare vogel

Onder de artiestennaam Mr Oizo scoorde Quentin Dupieux ooit een hit met het nummer ‘Flat beat’. Maar als zijn films één ding niet zijn, dan is het wel vlak. In Rubber volgde de absurdist een moordende autoband. In Le daim ontwikkelde Jean Dujardin een ziekelijke obsessie voor zijn jas van hertenleer. Het Festival van Cannes durft het nu aan om met Le deuxième acte te openen. De hoofdrol voor Léa Seydoux zal geen bezwaar zijn geweest.

LE DEUXIÈME ACTE FR, dir.: Quentin Dupieux, act.: Léa Seydoux, Raphaël Quenard, Vincent Lindon

Brussel in Cannes

We zijn beter gewoon. Slechts één Belg stelt dit jaar een langspeelfilm voor in Cannes. Het debuut van Brusselaar Leonardo van Dijl gaat in wereldpremière op de Semaine de la Critique. Julie zwijgt is het portret van een grote tennisbelofte die weigert te praten wanneer haar coach in opspraak komt. De Brusselse actrice Lubna Azabal mag als juryvoorzitter op zoek naar de beste kortfilm.

JULIE ZWIJGT BE, dir.: Leonardo van Dijl, act.: Tessa Van den Broeck, Ruth Becquart, Koen De Bouw, release: najaar 2024

Het zwijgen doorbroken

Waarom bestaat er van mij als kind maar één dubieuze foto? Met die simpele vraag begint de Marokkaanse Asmae El Moudir haar in Cannes bekroonde documentaire. Door het erg sluw en creatief aan te pakken en haar vader te vragen om een maquette mét kleifiguren te maken van de volkswijk in Casablanca waar ze ooit woonden, doorbreekt ze een jarenlange muur van stilte en ontbloot een nationaal trauma. Sterk. (NR) LA MÈRE DE TOUS LES MENSONGES MA, dir.: Asmae El Moudir

Le deuxième acte

Justice pour het Paleis

King Gizzard & The Lizard Wizard

Klein onderhoud

‘Filmfestival’ Next Generation, Please! rolt de rode loper uit

‘Hoe kijken jongeren naar de wereld?’

Voor Bozars jongerenplatform Next Generation, Please! gingen het voorbije schooljaar groepjes 15- tot 26-jarigen aan de slag met bewegend beeld. Tijdens een publieksmoment vertonen ze de vier films en de video-installatie die ze uit die sessies met de hulp van ervaren coaches puurden. Behalve de keuze voor bewegend beeld, heeft deze zevende editie ook een inhoudelijke focus. “We wilden weten hoe zij kijken naar grote thema’s als identiteit, migratie en democratie,” zegt Christopher Kiaku, een van de coördinatoren bij Bozar. “Zien ze die thema’s als problemen of als opportuniteiten?”

De film Ceci n’est pas un hymne gaat over de Belgische identiteit zoals die wordt uitgedragen in de nationale hymne. Woordsmeden van de Kunsthumaniora Brussel en Collectif Mal Temperado geven de Brabançonne uit 1830 een update. “Verwacht een inclusieve versie, die iedereen kan meezingen, ongeacht gender, huidskleur en seksualiteit.”

Zowel We komen van ver als A castle made of sand verbeelden persoonlijke migratieverhalen. In die eerste film vertellen vier nieuwkomers in Nederland over de impact van onvrijwillige migratie tijdens hun puberteit. “De film toont hoe ze tijdens het al moeilijke proces van volwassen worden nog extra barrières moesten overwinnen om erbij te horen en zich goed te voelen.” De video-installatie A castle made of sand – een verwijzing naar het ‘Klein Kasteeltje’ –bestaat uit een reeks videoportretten die vluchtelingen zelf met hun smartphones maakten. Ze documenteren hun eerste dagen in het land, met als coach fotograaf Vincen Beeckman, die hiervoor samenwerkte met Fedasil.

InnerEScape van kunstenaarscollectief KNEPH is het buitenbeentje in de selectie. Het is een poëtische film over jongeren die hun weg zoeken in woelige tijden. “Voor de opnames zijn ze op retraite geweest op een berg in Frankrijk, ver weg van de beschaving. Ze leerden er films maken op ambachtelijke en experimentele wijze, en luisterden bijvoorbeeld naar planten via chemische processen die je kan vertalen naar geluidsgolven.”

De kortfilm Candela van de Braziliaans-Brusselse Mariana Machado is het enige fictieproject en toont een dag in het leven van drie queer, Latijns-Amerikaanse jongeren, die, nadat ze zich buitensluiten uit hun appartement, door de straten van Brussel dwalen. “Waar ze allerlei kleurrijke figuren ontmoeten, zoals een goochelaar, of echte Brusselaar Paul, die Sugar Love wordt als hij zich tot dragqueen heeft omgetoverd. Paul kwam hier trouwens ooit zelf toe uit Latijns-Amerika als migrant zonder papieren.” Sugar Love zal ook het beste van zichzelf geven tijdens de afterparty. Kwestie van de Pride Week mooi af te sluiten.

ANDY FURNIERE

Next Generation, Please! vindt plaats op 19/5 in Bozar, bozar.be

Select Aanraders van de week

PodiumKlassiekLiteratuur

Buitenaards Japans

Het Kunstenfestivaldesarts duurt nog tot begin juni, maar voor tickets moet je snel zijn. De laatste keer dat wij keken, waren er wel nog kaarten voor de nieuwe creatie van Toshiki Okada. In die magisch-realistische voorstelling stuurt de regisseur vier mensen en een androïde naar verre sterrenstelsels om er de Japanse taal te introduceren. Een buitenaardse reflectie over kolonialisme, taalpolitiek en identitair denken.

TOSHIKI OKADA / CHELFITSCH: THE WINDOW OF SPACESHIP ‘IN-BETWEEN’ 18 > 20/5, KVS BOL, kfda.be

Wie de bal kaatst

Zin om nog eens iets strafs te zien?

Regisseur Ine Van Baelen en choreograaf Ugo Dehaes laten op de scène jongleur Stijn

Grupping en drummer Frederik Meulyzer zowel muzikale als ruimtelijke figuren componeren, in symbiose met vijf bewegende en automatisch aangestuurde decorstukken. Een uitgekiend ballet van botsballen, drumsticks en robotica, dat de verhouding tussen mens en machine op de proef stelt.

POST UIT HESSDALEN: MAN STRIKES BACK 15/5, BRONKS, bronks.be

Kèrèvèn

Acteurscollectief BXL WILD maakt voorstellingen waarin Nederlands- en Franstalige Brusselse acteurs samenwerken. Ina Geerts en Andréa Bardos spelen in twee talen een stuk van de Nederlandse Magne van den Berg. Daarin zitten Nancy en Gaby voor een caravan te wachten op bezoek. In de babbel vooraf dreigen ze steeds meer miserie uit hun eigen leven prijs te geven. (MB)

TRISTERO / BXL WILD: KALE BOMEN RUISEN

NIET/LES ARBRES NUS NE BRUISSENT PAS 15 > 31/5, Les Riches Claires, lesrichesclaires.be

New York state of mind

Voor Jaap van Zweden over de plas bij het New York Philharmonic het mooie weer maakte, was hij aan de slag in het zelfverklaarde New York aan de Schelde. Regionale grootspraak ten spijt heeft de Nederlander ontegensprekelijk zijn stempel op het Antwerp Symphony Orchestra gedrukt. Voor de korte comebacktournee van de dirigent emeritus ligt Bruckner op de pupiter, en staat Brussel op de kaart.

ANTWERP SYMPHONY ORCHESTRA, VAN ZWEDEN & SOLTANI 16/5, Bozar, bozar.be

Elgars enigma

“To my friends pictured within,” staat er op het schutblad van de Enigmavariaties. Want nadat Edward Elgar aan de piano zijn beroemde thema improviseerde, varieerde hij er spontaan veertien versies bij. Allemaal gebaseerd op het temperament van de geliefden, kameraden en compagnons van de componist. Het zijn prachtige portretschetsen met muzieknoten, maar wie is toch het enigma aan wie alles ontspruit?

SYMFONIEORKEST VAN DE MUNT & ALTINOGLU: ELGAR ‘ENIGMA VARIATIONS’ 17/5, Bozar, bozar.be

Alle registers open

Doet de Night of the Organs huiveringwekkende griezelverhalen op een soundtrack van de Toccata en fuga in d in je hoofd opdoemen? Begrijpelijk. Maar in werkelijkheid valt bij het initiatief van de Filharmónia Magyarország minder te sidderen. Voor het vijfde jaar op rij laten zij wereldwijd de pijpen gelijktijdig blazen. Ook in Brussel weerklinkt dit jaar de speciaal gecomponeerde Fanfare Ungarico van componist Ádám Balázs. (JC)

NIGHT OF THE ORGANS 18/5, Onze-Lieve-Vrouwter-Zavelkerk, culture.hu

Verloren in de nacht

Onvoorwaardelijke liefde bestaat ook in de letteren. Wat de Gentse uitgeverij het balanseer met mondjesmaat op de wereld loslaat, blijkt vrijwel altijd begiftigd met een onweerstaanbare experimenteerlust en vrijheidsdrang. Alle vertrouwen dus dat ook de presentatie van de Oostenrijkse Kathrin Röggla’s verhalenbundel Nachtprogramma, over personages die verloren lopen in een neoliberale wereld, bij Passa Porta een moment wordt om te koesteren.

MEET THE AUTHOR: KATHRIN RÖGGLA 15/5, Passa Porta, passaporta.be

Bedankt, postbode

In de nasleep van enkele CM-vakanties bezondigden wij ons ook weleens aan een pennenvriendschap. Veelal ging het dan om alledaagse mededelingen in al dan niet geparfumeerde enveloppen, met daarop een “bedankt, postbode”, om de hoeder van de correspondentie gunstig te stemmen. Bij Muntpunt worden de pennenvriendschappen van 100 Brusselaars tentoongesteld. Vol verhalen met een stedelijk parfum.

BRUSSELS CITY OF STORIES 15/5, Muntpunt, passaporta.be

Oorwurmpjes

Heeft het te maken met onze permanente nood aan prikkels? Of zijn we gecharmeerd door de nieuwe auditieve toegankelijkheid van inhoud en verhalen? Wat er ook van zij, podcasts zijn hot. Met Korte Golf, een wedstrijd voor de beste verhalende podcasts van drie minuten uit Vlaanderen en Nederland, doet ook deBuren een duit in het zakje ter verspreiding van wat intussen veel meer is dan een hype. In het RITCS strijden vijf finalisten om de prijzen. (KS)

FINALE KORTE GOLF 2024 16/5, RITCS, deburen.eu

Meet the author: Kathrin Röggla

Antwerp Symphony Orchestra, Van Zweden & Soltani

The window of spaceship ‘In-Between’

7,

Brussel verrijkt zijn gastronomische landschap met een yakitoribar die hulde brengt aan deze Japanse brochettekunst. Het adres bestaat uit één lange toonbank en weet te bekoren.

Door intimiteit, egalitarisme en pragmatisme te verzoenen, ontpopt de toonbank zich tot het nieuwe antwoord van chef-koks op de gespannen economische situatie. Begrijpelijk, aangezien het vinden van gemotiveerd, competent en beschikbaar personeel steeds moeilijker wordt.

De populariteit van het meubel kan ook worden verklaard door de fantasiewereld die het oproept: het is onmogelijk om niet te denken aan de Netflix-serie Midnight diner: Tokyo stories, gebaseerd op de manga Midnight canteen van Yaro Abe, die een introspectieve versie van het restaurantbedrijf cultiveert.

Blue nile to the galaxy ...

5x2 tickets, Le Jacques Franck, 27/5

Blue nile to the galaxy around olodumare verbindt de zwarte diaspora en afrofuturisme met de Pantsula-dans. Mail ‘Blue’

Ondernemer Benjamin Homsy en chef-kok Luca Termine zijn geen groentjes als het op toonbanken aankomt. Het duo experimenteert al met deze formule in zijn andere zaak, Tatar, waar eters plaats kunnen nemen aan een tinnen bar in de vorm van een halve maan.

Mushu, hun nieuwe zaak in Sint-Gillis, gaat een stap verder en doet het uitsluitend met een toonbank, vanwaar de gasten uitkijken op hoe er wordt gekookt. Er staan twee robata-grills op een lange bar met plaats voor een twintigtal personen – een tip: ga niet te dicht bij deze warmte- en rookbronnen zitten.

Op de kaart staan drie soorten brochettes: vlees, vis en vegetarisch. Elke categorie telt drie gerechten. Van de kippenbouten met kalamansi (7,50 euro) tot de asperges gedrenkt in yuzu kosho (6 euro): we hebben

Missa Utica

5x2 tickets, Mercerie, 31/5

Sammy Baloji dompelt je via de figuur van de eerste zwarte bisschop onder in het koloniale verleden. Mail ‘Missa’

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

alles getest, zonder te vergeten ons gehemelte te verfrissen met een portie ingemaakte groenten in tsukemono-stijl (2,50 euro) en witte rijst (2 euro) gegarneerd met umeboshi (gezouten pruim).

Het verdict? Bijna alles was heerlijk, met veel aandacht voor de smaken. En dan denken we vooral aan de lekkere kippenhartbrochette (5 euro), die werd geserveerd met een Libanese toum-saus, of de bietenversie (6 euro), die de aardse smaak van de groente wegtoverde. De enige teleurstelling was de inktvis (9 euro), die onvoldoende gegrild was.

Hoewel we de drankenselectie toejuichen, zoals de gamay van Domaine des Pothiers (45 euro), loopt de rekening al snel op tot zo’n 50 euro per persoon.

TEKST: MICHEL VERLINDEN FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE

Fred Hersch

5x2 tickets, Flagey, 31/5

De “meest opmerkelijke innovatieve jazzpianist van het laatste decennium” komt naar Flagey. Mail ‘Hersch’

Eat & Drink

Aquaductstraat

Sint-Gillis, Instagram: mushu.restaurant

Mushu •••

De vijf inzichten J. Bernardt

‘Een rode kop is niet cool’

Jinte Deprez nam weer voor een tijdje afstand van de band Balthazar om zich met zijn soloproject J. Bernardt op een nieuw album (Contigo) en een nieuwe tournee te concentreren. Voor hij een uitverkochte Botanique bespeelt, trakteert hij hier op vijf wijze lessen.

door Michaël Bellon

Doe gewoon iets!

Maak iets heel slechts, en daarna nog eens. Tot je in de terugblik merkt dat je ook iets goeds hebt gemaakt, dat er anders nooit zou zijn geweest. Ruil perfectionisme in voor de vrijheid om te mogen falen. Die trial-and-errorfase waarderen we te weinig.

Vertrek vroeger en je hebt alle tijd van de wereld

Dat heb ik ook vandaag weer mogen ondervinden. Ik heb heel wat grote woorden over je tijd nemen en onthaasten, maar ben zelf altijd te laat. Omdat ik veel met de fiets doe, drijf ik dikwijls ook nog eens van het zweet, terwijl ik rustig nog wat had kunnen rondkijken als ik iets eerder was vertrokken. We moeten weer leren om onze tijd te nemen.

Change the scenery

Verander af en toe van locatie en zoom uit. Geef jezelf andere input en een ander gezichtspunt. We zitten snel vast in een bepaalde context, met de veiligheid en zekerheden die daarbij horen. Ik heb veel aan alleen reizen. Het feit dat je andere input krijgt en met niemand rekening moet houden, zorgt ervoor dat je herboren terugkomt. We voorzien soms te weinig me-time.

Wees geen middenstrookrijder

Kies of je nog wat wilt chillen of dat je er vol voor gaat. Je mag daarbij even twijfelen, maar niet zo lang dat je jezelf en anderen begint te irriteren.

Smeer zonnecrème voor je je verbrandt

Dit mag je ook metaforisch interpreteren: anticipeer waar nodig en besef dat grootmoeders raad meestal een bestaansreden heeft. We doen heel veel dingen niet omdat ze niet cool zijn. Om je onder vrienden in te smeren met zonnecrème heb je bijvoorbeeld ballen nodig. Maar hoe ouder je wordt, hoe meer je beseft dat je met een rode kop sowieso niet cool bent.

Contigo is uit bij PIAS, op 21/5 speelt J. Bernardt in een uitverkochte Botanique, botanique.be

VOOR IEDEREEN DIE

OP WEG IS NAAR NIEUWE

AVONTUREN

Brusselkiest.be

VOLGENDE WEEK

IN BRUZZ MAGAZINE

Dossier ‘De Troeven’

Toegankelijke zorg, onderwijs en opvang voor meer Brusselaars: ook de gemeenschappen hebben de komende legislatuur het nodige werk op de plank. Covid leek op vlak van welzijn een momentum. Intussen is dat overleg gaan liggen. Is er een kans gemist? Kan Brussel zorg bieden op maat van de stad? En hoe los je het personeelstekort op in de zorg, onderwijs en kinderopvang?

Je leest er alles over in ons dossier ‘De Troeven’

De Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (www.raadvgc.be) is de Brusselse parlementaire instelling, die bestaat uit de 17 Nederlandstalige parlementsleden van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Samen stippelen ze het beleid uit voor Onderwijs, Cultuur, Welzijn en Gezondheid.

Griffier (voltijds - m/v/x)

De griffier staat aan het hoofd van de diensten van de Raad.

Deze veelzijdige rol vereist vakkundige competenties gericht op juridische en administratieve kennis. Je beschikt ook over een brede algemene bagage en je hebt voeling met de Nederlandstalige organisaties en de grootstedelijke dynamiek van Brussel.

Taken en verantwoordelijkheden

• Je bent het eerste aanspreekpunt voor de leden van de Raad, het Bureau en het Uitgebreid Bureau.

• Je fungeert als verbindingspersoon tussen deze politieke organen en de diensten van de Raad.

Profiel

Je hebt een universitair diploma of daarmee gelijkgesteld en je beschikt over minstens 10 jaar nuttige en relevante beroepservaring, waarvan minstens 5 jaar in een leidinggevende functie.

Aanbod

MAAK HET VERSCHIL ALS PRODUCT MARKETEER LE VIF & TÉLÉPRO

Roularta zit in een digitale versnelling en zoekt een Product Marketeer om dankzij vernieuwende marketingideeën en insteken Le Vif en Télépro verder op de kaart te zetten. Ready to create MEDIA WITH

• Je geeft de nodige input aan het Bureau en voert het beleid uit om de werking van de Raad te garanderen binnen de budgettaire ruimte.

• Als leidend ambtenaar stuur je het personeel van de Raad aan zodat de dienstverlening optimaal verloopt.

• Samen met de voorzitter vertegenwoordig je de Raad in officiële en ceremoniële omstandigheden.

Geprikkeld?

• Met deze voltijdse mandaatfunctie van 6 jaar kom je als griffier terecht in een kleinschalige overheidsorganisatie. De kantoren bevinden zich in prachtig gerenoveerde gebouwen, in een aangename buurt en op wandelafstand van diverse metro-, bus- en treinstations.

Stuur via de QR-code je cv, motivatiebrief en een kopie van je diploma door ten laatste op 2 juni 2024.

• Je ontvangt een wedde die in overeenstemming is met je niveau (weddeschaal A6/1 - directeurgeneraal), een aantrekkelijke vakantieregeling, maaltijdcheques, tussenkomst woon-werkverkeer, een hospitalisatieverzekering en diverse extralegale voordelen. Scan hier voor meer info.