BRUZZ - editie 1850 (21-06-2023)

‘Voor het eerst sinds 1989 kan de PS uit de boot vallen’ Franstalige partijen in Brussel doorgelicht

‘Wie migranten kent, stemt doorgaans niet op extreemrechts’ Doug Saunders over nieuwkomers in de stad

De basmaestro die niet van hokjesdenken houdt

Thundercat kleurt Couleur Café

De Koninklij ke Commissie: wereldvreemd of beschermer van Brussel?

‘Bomen kappen op het Vrijheidsplein? #waanzin’

OP ZOEK NAAR SECUNDAIR?

Keerpunt Molenbeek: plaats in 1ste, 2de, 3de, 4de en 5de jaar.

Keerpunt Vorst: plaats in 1ste, 2de, 3de en 4de jaar.

Inschrijven kan op zaterdag 01/07 vanaf 10u in Keerpunt Vorst (Ook voor KP Molenbeek hier inschrijven)

A - STROOM

KP Vorst: De Haveskerckelaan 25

NEDERLANDSTALIG

KP Molenbeek: Delaunoystraat 58-60 bus 23 www.keerpuntscholen.be

FREINETONDERWIJS

brussel@keerpuntscholen.be

PR + Designs dieuwertjemorreel@gmail.com

Keerpunt Brussel

Persoons volgt Pascal Smet op 32

06 HET GESPREK Journalist, auteur en stadsexpert Doug Saunders

10 IN BEELD Bart Dewaele

13 KORT GESPREK Filip Rogiers ruilt de journalistiek voor het klaslokaal

15 BEELDCOLUMN Kim Duchateau

16 POLITIEK Hoe de PTB het politieke landschap hertekent

22 BIJGEDACHTE Een man met een plan

24 BIG CITY Wat is er typisch Brussels aan een cul-de-sac?

24 BEESTIG BRUSSEL Daar is de zomer, daar is de fruitvlieg

26 STEDENBOUW De Commissie die de bomen weg wil

30 DE SLAAPKAMER van Diego

36 NICK TRACHET Sashimi

37 SELECT Hoe Thundercat zich een weg naar de top en het podium van Couleur Café klauwde Eat & Drink BioBowls

Smalltalk Teona Strugar Mitevska De vijf inzichten Piet De Praitere

Het nieuwe BioBowls vond onderdak in het oude Palais du Vin.

12 “Het is heel jammer dat hij stopt, en waarschij nlij k niet eens nodig”

Wij zoeken:

Auto Controle & Techniek NV

KANDIDAAT INSPECTEUR AUTOKEURING

(36u/week in 4 of 5 dagen)

• U bent gepassioneerd door automotive en u bent klantgericht met zin voor kwaliteit.

• U bent bachelor in Autotechnologie, (Auto)mechanica of Elektromechanica

• Of u bezit een diploma hoger secundair onderwijs met een 7de jaar in autotechnieken

Wij bieden:

• een voltijds contract

• een bediendestatuut met een competitieve bezoldiging en diverse extralegale voordelen

• een aangename werksfeer in een gepassioneerde en gemotiveerde groep

• Individueel opleidingsplan gaande van techniek over wetgeving tot softskills

Brussels Philharmonic

ft. Lorenzo Gatto

Joep Beving

Meskerem Mees

Trio Joubran

Vincent Peirani & Emile Parisien

Collegium Vocale Gent

many more

klassiek sur l’herbe

leopold park

brussels

info & tickets

waldenfestival.be

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar;

IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw

Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere

02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

COÖRDINATOR MAGAZINE

Maarten Goethals

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Eva Christiaens, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Luana Difficile, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Anke Dirix, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Michel Verlinden(medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners

Paal-Beringen

en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

FR Cela en dit sans doute long sur l’éthique de nos politiques. Lorsqu’un ministre, ou en l’occurrence le secrétaire d’État bruxellois Pascal Smet, assume ses responsabilités politiques, cela surprend presque tout le monde. On n’a plus l’habitude de voir ça chez nous. Et certaines réactions ont donné la chair de poule. On avait parfois l’impression que Smet n’avait pas seulement disparu de la scène politique… Indépendamment de tout cela, le fait est que Smet prend ou prenait position. Avec un tempérament et une détermination que l’on voit beaucoup moins chez d’autres membres du gouvernement bruxellois, n’est-ce pas M. le MinistrePrésident Vervoort ? Tempérament qui lui a aussi valu des ennuis. La façon dont tous les membres du gouvernement ont laissé tomber M. Smet vendredi après-midi est révélatrice : alors que le secrétaire d’État se défendait devant l’ensemble du Parlement, ils se sont tenus à distance. Cela en dit long sur les mœurs politiques du moment. En fin de compte, il faut reconnaître le mérite de Smet : il était là, lui. Comme toujours, quand s’élevaient des critiques à son égard. Des critiques auxquelles il a toujours répondu en toute transparence. Même quand cela sonne le glas de son mandat.

Het zegt waarschijnlijk iets over het normbesef in onze politiek. Wanneer een minister – of in dit geval Brussels staatssecretaris Pascal Smet – zijn politieke verantwoordelijkheid neemt, staat iedereen haast verbaasd te kijken. Dat zijn we in dit land niet meer gewoon. Misschien dat net daardoor sommige reacties leidden tot krullende tenen. Je had soms de indruk dat Smet niet alleen op politiek vlak was komen te gaan.

Los van dit alles: feit is dat Smet ergens voor staat of stond. Hij combineert dat wel met een temperament en dadingsdrang die je bij andere leden van de Brusselse regering veel minder ziet – is het niet, minister-president Rudi Vervoort? Het is ook dat temperament dat hem soms in de problemen brengt. Dat hij daarbij zijn collega’s al eens tegen de haren in streek, is niet echt geheim. Tekenend is hoe alle regeringsleden Smet vrijdagmiddag lieten vallen: terwijl de staatssecretaris zich verdedigde tegenover het voltallige parlement keken ze van een veilig afstand toe. Ook dat zegt veel over de politieke zeden van dit moment. Uiteindelijk moet je het Smet wel nageven: híj stond er wél. Net zoals altijd als er kritiek was op hem of zijn beleid. Kritiek pareerde hij in alle transparantie. Ook wanneer het zoals deze week het einde van zijn ambt betekende.

EN It probably says something about what is considered normal in today’s politics. When a minister – or as in this case Brussels Secretary of State Pascal Smet – takes political responsibility, there is almost amazement. We are not used to this in this country any longer and perhaps that is why some of the reactions were pretty cringe-worthy. It sometimes felt as if Smet had left not only the world of politics. But the fact remains that Smet stands, or stood, for something. He combines that with a passion and determination much less common among other members of the Brussels government – wouldn’t you say, MinisterPresident Vervoort? It is also that passion that sometimes gets him into trouble. It is hardly a secret that he has sometimes antagonised his colleagues. It is telling how all government members distanced themselves from Smet on Friday afternoon: while the secretary of state defended himself before the entire parliament, they watched from a safe distance. That too says a lot about the political morals at the moment. In the end, you have to give Smet credit for actually standing there. Just as he always did when he or his policies were being criticised. Criticism he handled in full transparency. Also when, like this week, it meant the end of his office.

“Dat Smet zijn collega’s al eens tegen de haren in streek, is niet echt geheim”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

gesprek. Journalist en auteur Doug Saunders

‘Jullie onderwijs vernedert jonge mannen met migratieroots’

Europa heeft de crisis met bootmigranten aan zichzelf te danken. En stadsontwikkeling in Brussel is spannend, maar ook ontiegelijk traag. Op de Brussels Urban Summit tekende niet enkel de burgemeester van Teheran present, ook Doug Saunders, een prominente stem over steden en migratie, was er. “Wie migranten kent, stemt doorgaans niet extreemrechts.”

door Kris Hendrickx foto’s Saskia Vanderstichele

Doug Saunders gooide wereldwijd hoge ogen met Arrival City (2011), een boek waarin hij via een indrukwekkend aantal reportages en analyse een beeld schetst van de aankomstwijk. Zo’n stadsbuurt waar migranten uit rurale gebieden neerstrijken wordt door lokale overheden doorgaans als een probleembuurt ervaren, maar is voor de mensen in kwestie meestal een erg krachtige omgeving om hogerop te raken in het leven, betoogt Saunders, als die overheid ze tenminste niet te veel in de weg legt. En die obstakels, die ziet hij tot zijn teleurstelling op veel plaatsen, ook in België. “In Noord-Amerika vinden we niet dat je de taal moet kennen om te integreren.”

U was al verschillende keren in Brussel. Had u de kans om nieuwe indrukken op te doen van de stad?

DOUG SAUNDERS: Het was boeiend om de nieuwe stadsontwikkeling te zien, zoals de Gare Maritime en het gebied daarrond. Het valt me altijd op dat er hier veel gebeurt, vaak gaat het om omvorming van ongebruikte of postindustriële plekken. Tegelijk ben ik er telkens verrast over hoelang het duurt in Brussel, het proces blijkt hier nogal chaotisch en tijdrovend.

De kwestie van het groeiende huisvestingstekort vond ik ook interessant. De laatste tijd ben ik gaan bestuderen hoe migranten in veel steden naar de buitenwijken van de stad worden geduwd omdat de centrumwijken zo gewild zijn.

Dat proces was heel duidelijk rond de jaren 2004-2005 in heel wat Europese steden, maar lijkt in Brussel veel minder uitgesproken. In andere steden zie je nu dat die perifere gebieden een stuk minder geschikt zijn voor integratie dan het centrum. Het zijn vaak appartementswijken met weinig diensten, een gebrekkig openbaar vervoer en minder sterke scholen. Migranten met een inkomen kopen dan een auto om hun kinderen naar betere scholen in andere wijken te brengen.

Uw naam wordt vooral verbonden met uw eerste boek Arrival City, over aankomstbuurten in steden, die tegelijk een krachtige sociale li zijn. Is uw kijk op de kwestie geëvolueerd sinds 2011?

Het

BIO

• Geboren in 1967

• Brits-Canadees, groeide op in Canada

• Woont in Toronto, Canada

• Journalist en columnist voor de Canadese krant The Globe and Mail

• Woonde en werkte enkele jaren in Berlijn op uitnodiging van de Robert Bosch Stiftung

• Auteur van het meermaals bekroonde Arrival City (2011), The Myth of the Muslim Tide (2012) en Maximum Canada: why 35 million Canadians are not enough (2017)

Het gesprek. Journalist en auteur Doug Saunders

SAUNDERS: De voorbeelden van steden die ik gebruikte zijn vaak voorbijgestreefd, in Brazilië bijvoorbeeld door een ander bewind. Maar de logica van hoe een aankomstwijk werkt, is nog erg actueel. Het is ook niet iets dat ik heb uitgevonden, maar wat we al 150 jaar zien in migrantenwijken.

U schetst een optimistisch beeld over arbeidsmigratie, maar sinds het boek verscheen is de scepsis over migratie in Europa alleen maar gestegen, kijk maar naar de verkiezingsresultaten.

SAUNDERS: Een boeiende vaststelling in dat verband is dat je de antimigratiestemmen in de meeste Europese landen vooral vindt in gebieden waar er weinig migranten of etnische minderheden zijn, terwijl je ze veel minder vindt waar er wél veel migratie is.

In Brussel geldt dat alvast. Extreemrechts krijgt hier al jaren geen voet aan de grond. Vanwaar die tweedeling?

SAUNDERS: De contacttheorie stelt dat mensen angst hebben van migranten tenzij ze er ook echt contact mee hebben. Dat geldt zelfs in Texas nabij de Mexicaanse grens. Dat gebied is democratisch, terwijl de republikeinen het overwicht hebben in de staat. En dat is zelfs zo als je de stemmers met buitenlandse roots eruit filtert. Een variatie op de contacttheorie uit het Verenigd Koninkrijk stelt dat er in de eerste jaren dat een nieuwe populatie arriveert wél weerstand is, ook bij kiezers. Maar na vijf à tien jaar ebt die weg.

U waarschuwde onlangs nog voor het groeiende aantal crisismigranten dat onder meer naar Europa komt. Is de Europese aanpak om de grenzen steeds meer af te sluiten de juiste?

SAUNDERS: Europa lijdt aan een soort geheugenverlies als het over migratiebewegingen gaat, of het nu over vluchtelingen of arbeidsmigranten gaat. De crisis van mensen die met rubberboten de zee probeerden over te steken begon in 2003-2004. Ik sprak toen

zowel met Afrikanen die vertrokken in onder meer Libië als met de inzittenden van bootjes die aanlegden in landen als Spanje. De meesten van hen bleken in de jaren 1990 gewoon als seizoenarbeider in de landbouw te werken in Europa. Ze namen daarvoor een paar keer per jaar het vliegtuig. Toen dat soort visa verdween, ontstonden de rubberbootcircuits. Die trajecten zijn niet alleen gevaarlijk, maar ook erg duur, waardoor de migranten schulden maakten en langer moesten blijven. Op die manier heeft het beleid een legaal seizoensmodel omgevormd tot een illegaal en onveilig migratiemodel, dat later ook door asielzoekers werd gebruikt.

U pleit voor meer legale kanalen voor economische migratie in combinatie met terugkeerbeleid?

SAUNDERS: Ja. Veel van het migratiebeleid in de EU dreigt enkel te focussen op vluchtelingen en asielzoekers. Dat is het tegendeel van de Noord-Amerikaanse aanpak, waar vluchtelingen in een jaar met veel crisissen hooguit 15 procent uitmaken van de totale immigratie. Vluchtelingen opnemen is een heel stuk moeilijker dan economische migranten ontvangen, die doorgaans met vaardigheden, wat spaargeld en minder trauma’s komen. En als er een grote hoeveelheid mensen het land binnenkomt op een ongeorganiseerde manier, dan zitten daar al eens wat badguys bij. Grote groepen van onbegeleide mannen zijn bijvoorbeeld geen goeie manier om integratie te organiseren, gezinnen zijn een veel beter idee. Frankrijk probeert nu om gezinshereniging te beperken, maar schiet zichzelf daarmee in de voet.

In ons vorige gesprek in 2015 stipte u al aan dat kinderen met migratieroots het in Brussel en België minder goed doen dan elders, omdat ze tegen meer obstakels aanlopen. Welke landen doen het beter?

SAUNDERS: Veel problemen situeren zich in het onderwijssysteem en mannelijke

leerlingen hebben het er moeilijker. Het zijn eerder de dochters van migranten die naar de universiteit gaan, dat geldt vooral voor migranten uit moslimlanden. Dat heeft ook te maken met de incentives die meisjes ervaren om verder te studeren. Dat betekent immers zelfstandig worden en de traditionele familieschema’s kunnen verlaten. De kansen op de arbeidsmarkt zijn vaak beter voor die vrouwen, die al snel meer gaan verdienen. Bij een aantal mannen veroorzaakt dat een tegenreactie, waarbij ze naar het traditionele rollenmodel proberen terug te keren. Turken die hun familie in Duitsland bezoeken, merken vaak op dat die daar traditioneler leven dan in Turkije.

Waar zi en de problemen in het schoolsysteem volgens u dan precies?

SAUNDERS: Wat daarbij zeker meespeelt, is dat het onderwijssysteem jonge mannen vernedert en ze daardoor betere kansen zien in laaggekwalificeerde jobs of bezigheden in de grijze economie. In landen als België zit de eerste vernedering in de selectie tussen eerder beroepsgerichte opleidingen en de richtingen die naar de universiteit leiden.

“Het is een voordeel om mensen zonder papieren te laten werken, zelfs voor ze de taal geleerd hebben”

Hier doen jullie dat al op 12 jaar, niet? Het is uitvoerig bewezen dat veel leerkrachten niet kiezen op basis van prestaties, maar gebaseerd op de familienaam of huidskleur van de leerling. De tweede vernedering is het systeem van slagen en falen, waarbij je een jaar opnieuw moet doen als de resultaten niet goed zijn. De schifting op basis van taalkennis is een derde vernedering. In Engelstalige landen blijven leerlingen doorgaans bij hun leeftijdsgenoten. Finland is ook die richting ingeslagen.

U bewondert ook de aanpak in New York, dat mensen zonder papieren probeerde te laten stemmen bij lokale verkiezingen en taal niet tot een voorwaarde maakt voor

Doug Saunders was in de hoofdstad voor de Brussels Urban Summit: “Europa lijdt aan een soort geheugenverlies als het over migratiebewegingen gaat.”

integratie. Maar hoe kan je nu integreren zonder de taal te kennen?

SAUNDERS: Veel Noord-Amerikaanse steden weten hoe belangrijk het is om mensen zonder papieren tot een voordeel voor de stad te maken in plaats van een bedreiging. Een probaat middel daarvoor is ze te laten werken, zelfs voor ze de taal geleerd hebben. In Europese landen is dat veel minder evident. Integratie en talenkennis worden er praktisch gelijkgeschakeld. In de VS en Canada heb je hele stadswijken met volledig geïntegreerde migranten die de taal niet spreken. De lingua franca van de wereld is ook geen Engels meer, het is slecht Engels, dat is de taal die ik in de straten van Toronto spreek. Spaans heeft ook die tolerante houding, Frans net niet.

Uw boek The Myth of the Muslim Tide wil ontkrachten dat moslims de boel hier massaal zullen overnemen en niet willen integreren. Waarom is de achterdocht tegenover migranten uit moslimlanden zo sterk?

SAUNDERS: Veel mensen zijn bang voor een bepaald idee over de islam en dat is zelden op kennis gebaseerd. Dit soort theorieën kan je evengoed over katholieken ontwikkelen in niet-katholieke landen. Er circuleren heel wat verhalen over islam als een beschavingsbedreiging. Wie moslims kent, gelooft die niet, wie ze niet ontmoet vaak wel. Als je een of twee keer per jaar in een stad komt waar je vrouwen met hoofddoeken en mannen met baarden ziet, kan je dat gaan verbinden met de verhalen over misdaad en gevaar die rondgaan.

‘LES QUARTIERS TREMPLINS STIMULENT LA MOBILITÉ SOCIALE’

FR La crise des migrants sur les bateaux, l’Europe la doit à elle-même. Et le développement urbain à Bruxelles est à la fois passionnant et très lent. Il n’y avait pas que le maire de Téhéran au Brussels Urban Summit, mais également Doug Saunders, une des voix les plus proéminentes en matière de villes et de migration. Le journaliste canadien est l’auteur du livre Arrival City, qui esquisse la situation des quartiers tremplins dans les villes du monde entier. Selon Saunders, ces quartiers sont avant tout un ascenseur social puissant pour les migrants issus de milieux ruraux.

‘ARRIVAL CITIES HELP PEOPLE MOVE UP’

EN Europe only has itself to blame for the problem with migrants crossing the sea, and urban development in Brussels is exciting but also incredibly slow. The mayor of Tehran was not the only one present at the Brussels Urban Summit, Doug Saunders, one of the most prominent voices on cities and migration, was there too. The Canadian journalist is the author of Arrival City, a penetrating sketch of neighbourhoods that act as first point of arrival in cities around the world. For Saunders, these neighbourhoods act as powerful social lifts for migrants from rural areas.

“Het was boeiend om hier de nieuwe stadsontwikkeling te zien, zoals de Gare Maritime en het gebied daarrond”

In beeld. Bart Dewaele

Een ritje naar de renaissance

Brussel is altijd een beetje reizen. Van de ene naar de andere toeristische attractie, op het dak van een open bus. Maar ook van het heden naar het verleden. Nog tot 8 juli vindt het Brussels Renaissance Festival plaats, met als hoogtepunt De Ommegang – op woensdag 28 juni en vrijdag 30 juni. Afgelopen weekend konden liefhebbers van de betere verkleedpartij zich alvast uitleven in het Coudenbergpaleis, onder het BELvue museum aan het Paleizenplein. Behalve workshops, zoals leren vechten met een Spaans zwaard, konden bezoekers zich hullen in de klassieke klederdracht van de vijftiende, zestiende eeuw. MG

In de kijker.

Ans Persoons: vastberaden politica met grote liefde voor Brussel

Ans Persoons, die Pascal Smet opvolgt als Brussels staatssecretaris, is geen tafelspringer. Maar ze deelt Smets grote liefde voor Brussel en denkt even stedelijk. Portret van een politica met een sociaal-progressieve en groene visie op de stad.

”Het is heel jammer dat hij stopt als staatssecretaris, en waarschijnlijk niet eens nodig, maar een politicus moet altijd naar zijn innerlijk kompas luisteren. Heel moedig.” Zo reageerde Ans Persoons (44, one.brussels/Vooruit) via Twitter op het recente ontslag van Pascal Smet.

Zes jaar geleden maakte Persoons iets soortgelijks mee. Ze zat als SP.A-schepen in het rood-blauwe college van Stad Brussel toen in 2017 de Samusocial-affaire losbarstte. Bleek dat onder meer burgemeester Yvan Mayeur (PS) zich verrijkt had met geld dat voor daklozen bedoeld was. De burgemeester moest aftreden, maar even deed het scenario de ronde dat hij als schepen zou kunnen aanblijven. Voor Persoons was dat onaanvaardbaar en ze stapte op, terwijl haar Nederlandstalige Open VLD-collega Els Ampe bleef zitten.

Persoons was in 2012 bijna uit het niets

schepen van Nederlandstalige Aangelegenheden en Wijkcontracten in Brussel-Stad geworden. De geboren Antwerpse woonde toen al een jaar of tien in Brussel. Na haar studies geschiedenis en politieke wetenschappen in Gent en Parijs was ze naar de hoofdstad verhuisd, waar ze een aantal jaar werkte op het Verbindingsbureau BrusselEuropa en ook een soort survival guide schreef voor mensen die nieuw zijn in Brussel.

School in de Zennestraat

Het schepenambt lag haar. Persoons slaagde er bijvoorbeeld in om een nieuwe Nederlandstalige basisschool, de eerste van Brussel-Stad in de Vijfhoek, op het programma te laten zetten en vond ook een locatie in enkele ongebruikte magazijnen in de Zennestraat. Het project werd een werk van

lange adem, maar de school is intussen bijna klaar en gaat in principe in september open. Na haar ontslag in 2017 dacht Persoons er even aan om te stoppen met de politiek. Ze kreeg een tweede dochtertje en nam enkele maanden de tijd om zich te bezinnen. Maar de liefde voor de stad en wat allemaal beter kon, was te groot om er de brui aan te geven. Ze ging eerst een tijdje werken op de communicatiedienst van de SP.A en besloot, in het zicht van de gemeenteraadsverkiezingen van 2018, terug te keren in de politieke arena.

Geen sprake echter dat Persoons na het onverkwikkelijke Samusocial-schandaal opnieuw samen met de PS op een lijst zou figureren. Deelnemen aan de verkiezingen vanuit een traditionele, puur Nederlandstalige partij vond ze ook niet kunnen. Dus werd het project change.brussels opgezet, een burgerlijst van sociaal-progressieve en stedelijk denkende mensen. Op die manier

In het nieuws omdat

Ans Persoons wordt de nieuwe staatssecretaris voor Europese en Internationale Aangelegenheden in de Brusselse regering.

Over welk dossier gaat het?

Pascal Smet nam zondag ontslag als staatssecretaris. Aanleiding was de komst van een Iraanse delegatie naar de Brussels Urban Summit vorige week.

door Be ina Hubo

© BELGA

hoopte Persoons, die zelf SP.A-lid bleef, ook Franstaligen, expats en andere mensen van buitenlandse origine op de lijst te krijgen en zo een groot publiek te bereiken.

Hoewel iedereen haar zei dat het politieke zelfmoord was om het op eigen houtje te proberen – ook zonder Pascal Smet, die niet opkwam – zette Persoons door en trok ze de lijst. Met succes. Change.brussels, dat ondertussen opging in one.brussels/Vooruit, behaalde één zetel en Persoons werd schepen in een college dat verder uit PS, Ecolo-Groen en Défi bestaat. Ze kreeg bovendien een veel zwaardere portefeuille dan in 2012: Stedenbouw, Openbare Ruimte, Nederlandstalig Onderwijs en Nederlandstalige Aangelegenheden. Een zoete wraak na het pijnlijke ontslag anderhalf jaar eerder.

Persoons kon de afgelopen jaren uitpakken met nieuw aangelegde pleinen en winkelwandelstraten. Ook voerde ze de moeilijke strijd tegen de wildgroei van airbnb’s in de Vijfhoek.

Ze lanceerde een ambitieus vergroeningsprogramma voor de stad en ijverde er ook voor dat de grootse bouwplannen van de stad op de Donderberg in Laken ingeperkt werden. Ook vindt ze dat de bomen op het Vrijheidsplein, die mogelijk gekapt moeten worden, moeten blijven (zie ook p.26). Onder haar impuls stelt landschapsarchitect Bas Smets een masterplan op voor de ontwikkeling en de vergroening van de corridor van de Kruidtuin tot de Kapellekerk.

Tegenstand

Wanneer haar plannen op verzet van omwonenden stuiten, luistert Persoons, maar is ze ook standvastig. Zo gaat ze, ondanks de tegenstand van de omwonenden, door met het plan voor een grote schoolcampus op de plaats van de huidige schoolpaviljoentjes in de Wittouckstraat in Laken, de buurt waar ze zelf trouwens woont.

In de huidige progressieve meerderheid van Brussel-Stad voelde Persoons zich veel beter dan in de vorige. Ze kon het goed vinden met burgemeester Philippe Close (PS) en werd gerespecteerd door haar collega’s.

Begin deze maand werd Persoons samen met Suzy Bleys voorzitter van de Brusselse Vooruit-afdeling. Hun taak: de afdeling door de verkiezingen van 2024 loodsen. Persoons lanceerde bij die gelegenheid meteen de campagne onder de slogan: ‘Brussels for the many, not for the few.’ “Wij willen ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot deze steeds aantrekkelijker wordende stad en alles wat ze bieden heeft,” aldus Persoons.

Kort gesprek. Filip Rogiers

wil mee de stem van jongeren vormen’

Filip Rogiers schreef in De Standaard wekelijks over het wel en wee aan het Atheneum Unesco in Koekelberg. In september wordt hij na een indrukwekkende carrière van meer dan dertig jaar in de journalistiek zelf leerkracht in de school. “De directheid van een klas spreekt mij aan.”

Schreef u de reeks omdat u onderwijzer wilde worden, of wilde u onderwijzer worden na het schrijven van de reeks?

Ik wil vooral nieuwe dingen bijleren, ook op mijn zevenenvijftigste. Ik ben daarom poepnerveus omdat ik niet kan terugvallen op wat ik goed kan: reportages schrijven. Vanaf september ga ik Engels en Nederlands aan het derde en vierde middelbaar geven, en dat vind ik zowel intimiderend als intiem. School is een massagebeuren, maar de essentie komt altijd neer op dat uurtje, wanneer de deur dichtgaat.

Voelt u zich beslagen voor die opdracht?

Ik heb mij vorige week ingeschreven voor een educatieve master aan de VUB, en aan de Erasmushogeschool gaf ik eerder al les aan studenten-journalistiek. Voor alle duidelijkheid: ik kom niet door de grote poort die school binnen, maar heel klein en nederig. Ik begon niet met voorbedachten rade aan mijn schoolkroniek, maar achteraf gezien bleek het een geweldige stage.

Vertrekt u uit wrevel met de media? Allesbehalve. Ik heb veel gekregen en veel gegeven. Ergens ligt mijn keuze om voor het onderwijs te kiezen in het verlengde van mijn maatschappelijke engagement bij de krant. Waar ik als journalist een stem gaf aan de jongeren via artikels, wil ik nu meehelpen die stem te vormen. Ik wil iets opbouwen.

In uw afscheidsessay doet u een opmerkelijk voorstel: laat de school later beginnen.

Ik zie veel leerlingen in de ochtend suf en slaperig in de banken hangen. En dat komt niet alleen door de smartphone of door ‘s avonds laat Netflix te kijken, tegenwoordig moeten jongeren elk moment van de dag bezig zijn, ook in hun vrije tijd. Dat helpt niet bij het opnemen van leerstof. Mijn voorstel is praktisch onhaalbaar, weet ik ook wel, maar daarom niet minder logisch.

U zult lesgeven in de school van uw jongste zoon. Wat is zijn reactie op uw overstap?

Hij bekijkt dat met gemengde gevoelens: met enige trots, maar hij zal dat evident niet laten merken op school. MG

“Ik kom niet door de grote poort die school binnen, maar heel klein en nederig”

‘Ik

WAARMEE JE BRUSSEL IN BEWEGING BRENGT

Een nieuwe uitdaging wacht op jou op jobs.mivb.be

Beeldcolumn. Kim gaat aan de haal met de actualiteit

Hoe de marxistische PTB het politieke landschap hertekent

De PTB is niet langer de kleine partij om in de gaten te houden, maar speelt vandaag in Brussel volop mee in de strijd om het leiderschap in Brussel. Dat zal de regeringsvorming na de verkiezingen van 2024 niet makkelijker maken. “Voor het eerst sinds 1989 kan de PS uit de boot vallen,” zegt politoloog Pascal Delwit.

door Steven Van Garsse

Politiek. Leiderschap van de PS staat op het spel

Françoise De Smedt (PTB), Sophie Wilmès (MR), Rudi Vervoort (PS) en Zakia Khattabi (Ecolo): Franstalige kopstukken voor de verkiezingen van 2024.

© BELGA, SASKIA VANDERSTICHELE, BART DEWAELE

Politiek. Leiderschap van de PS staat op het spel

Peilingen zijn maar peilingen, zeker in Brussel, waar de steekproef erg klein is. En er kan nog van alles gebeuren voor het verkiezingen zijn over exact een jaar. Dat zegt zowel Pascal Delwit (ULB) als Jean Faniel (Crisp), die beiden de Brusselse politiek nauwlettend in de gaten houden. Maar dat de PTB meespeelt in de strijd om het leiderschap in Brussel staat nu wel vast, zeggen beide politologen.

De opmars van de marxistische partij lijkt niet te stuiten. Bij de verkiezingen in 2019 haalde PTB zo’n dertien procent van de stemmen, vandaag zit ze met achttien procent in de peilingen en meer, mee in de electorale wedstrijd, samen met de drie meer klassieke partijen: PS, MR en Ecolo. Die halen, de foutenmarge in acht genomen, alle vier ongeveer evenveel stemmen in de peilingen.

Faniel en Delwit zijn niet verbaasd over het succes van de marxistische partij. “De PTB kan in Brussel stemmen halen bij drie groepen,” analyseert Delwit. “De traditionele arbeiders, de proteststem en de jonge Brusselaar met migratieroots. Dat is niet alleen in Brussel. We zien dat ook in een stad als Antwerpen.”

Zuiver

De partij is erg actief in de Brusselse wijken, met niet alleen de klassieke sociale media, maar ook whatsappgroepjes, waar, onder de radar, campagne mee wordt gevoerd. En er zijn ook de twee huisartsenpraktijken van geneeskunde voor het volk, en een goeie inbedding bij MIVB en de Brusselse gezondheidssector.

Volgens Faniel haalt de PTB haar electorale kracht op de kruising van twee thema’s die maatschappelijk steeds meer van tel zijn: koopkracht en de legitimiteit van de politiek. “De aanval op de pensioenen van de parlementsleden is daar een goed

voorbeeld van.” Het gaat over het machtsbehoud, over de lonen en de privileges. “Terwijl de PTB het zuiver kan spelen, want ze staan een groot deel van hun parlementaire loon af.”

De PTB speelt vandaag, in tegenstelling tot de vorige legislatuur, ook het puur parlementaire spel helemaal mee. Als harde oppositiepartij, maar soms, verbazingwekkend, ook constructief. En dan stemt de partij wetsvoorstellen mee met de meerderheid, zoals onlangs de ordonnantie over het verbod op uithuiszettingen. Dat is nieuw. In de vorige legislatuur bewoog de PTB zich wat onwennig in het parlement. De partij leek zich meer thuis te voelen in de wijken, tussen ‘het volk’. Vandaag is de partij een volwaardig deel van het parlementaire spel, terwijl de partij historisch antiparlementaire wortels heeft.

Faniel: “Het is wat PTB zelf straat-parlement-straat noemt. In die volgorde.” Het komt erop neer dat de partij de contestatie, het ongenoegen, in de wijken politiseert, en dan overbrengt naar het parlement, om er vervolgens terug mee naar de wijken te gaan.

En toch is de PTB niet van plan om voor regeringsdeelname te gaan. Dat besliste de marxistische partij op een congres in 2021. Ze hoopt in Brussel wel in één gemeente in een meerderheid te raken, maar de Brusselse regering? Die laat ze liever links liggen. Schrik om zich te verbranden, of er niet het politieke personeel voor te hebben. “De PTB wil het stap voor stap doen,” zegt Delwit.

Wat niet wil zeggen dat de partij geen invloed uitoefent op de Brusselse politiek. Ze heeft wat politologen ‘blackmail potential’ noemen. Hoe sterker de partij staat, hoe zwaarder die kan wegen op het beleid, ook vanuit de oppositie.

Machtsimperium

Zo is Delwit ervan overtuigd dat de PS het woonbeleid als departement heeft gekozen,

met staatssecretaris Nawal Ben Hamou, precies om de opmars van de PTB te counteren. Het valt op: de PS voert vandaag op huisvesting een zeer linkse koers. Wonen speelde ook mee in de discussie over de friche Josaphat, waar de PS koste wat het kost woningen wil bouwen en er een regeringscrisis voor over had.

Zeker is dat de opmars van de PTB voor de PS hoogst oncomfortabel is. De partij is een zware concurrent op links, en de PTB aarzelt daarbij niet om onorthodox, noem het populistisch, uit de hoek te komen. Het leidt tot grote zenuwachtigheid op het hoofdkwartier van de PS. Het bedreigt de partij die al sinds 1989 ononderbroken aan de macht is in Brussel, en hier een heus machtsimperium heeft uitgebouwd.

Daar komt misschien een eind aan. Delwit sluit niet uit dat de PS voor het eerst sinds 1989 op de oppositiebanken belandt.

“Natuurlijk gaat de PS er in haar verbeelding van uit dat ze weer aan de macht zal komen in 2024, maar dat is toch helemaal niet zo vanzelfsprekend. Als Ahmed Laaouej een goede voorzitter is, dan zal hij daar toch rekening mee moeten houden.”

De partij zet intussen alles op alles om opnieuw de eerste partij te worden, wat dan toch een soort initiatiefrecht geeft. Liever zelf de coalitie kiezen, dan te moeten wachten op een uitnodiging van een andere partij.

Christophe De Beukelaer moet Les Engagés helpen om een zetel te veroveren in het Brussels parlement.

“Op federaal vlak hee Ecolo strijdpunten verloren, maar op regionaal vlak zie ik dat niet. Ecolo hee nergens moeten inbinden”

Jean Faniel Politoloog (Crisp)

De factor ‘vrouw’

De PS wil dan liefst van al een zo links mogelijke regering in 2024. Dat is de marsrichting. Dus liever met Ecolo dan met MR. En zelfs met de PTB sluit de PS geen coalitie uit, zegt een hooggeplaatste PS’er. “Maar de PTB wil niet. In die zin is elke stem voor de PTB een weggegooide stem en dus eigenlijk een stem voor de MR,” zegt hij.

En toch heeft ook de PS zeker nog voldoende ijzers in het vuur. Ze hebben een plethora aan burgemeesters, onder wie Ahmed Laaouej, Philippe Close en Catherine Moureaux, en leveren ook minister-president Rudi Vervoort en federaal minister Karine Lalieux. “Voor mensen die de politiek niet zo goed volgen, heeft dat zeker een aantrekkingskracht,” zegt Jean Faniel.

“De PS is een partij die beleidsverantwoordelijkheid draagt, maar tegelijk ook kritiek niet schuwt voor de coalitiepartners, zoals Ecolo. Dat kan dus zeker werken,” gaat hij verder. “Nadeel is dat de PS niet met heel veel kan uitpakken. Op het vlak van huisvesting zijn er inderdaad wel stappen gezet, maar de PTB kan altijd wijzen op de enorme wachtlijsten voor de sociale woningen.”

Vraag is ook hoe de PS naar de kiezer trekt. Tot voor kort viel te horen dat minister-president Rudi Vervoort opnieuw de lijst zou trekken, en dan na een jaar het

stokje zou doorgeven aan een opvolger. Maar de PS beseft vandaag dat het scenario om opnieuw de minister-president te mogen leveren verre van een certitude is.

Bovendien is er de factor ‘vrouw’. PS-voorzitter Paul Magnette weigerde onlangs om nog in debat te gaan op de televisie met alleen mannelijke partijvoorzitters. Met Rudi Vervoort voor de gewestverkiezingen, en Ahmed Laaouej voor de Kamer, zoals het scenario tot voor kort liep, zou de PS dus zelf twee mannelijke kandidaten naar voren schuiven. Dat is vandaag een no-go.

De Brusselse automobilist

Daarom is het idee gerijpt om de Brusselse lijst door een vrouw te laten trekken: Caroline Désir, vandaag minister in de Franse gemeenschapsregering. Ze heeft een mooi trackrecord, is juriste en tweetalig. Ridouane Chahid, burgemeester in Evere zou dan op de tweede plaats komen. Voor de Kamer kan Laaouej de lijst trekken, met minister van Pensioenen Lalieux op twee.

Bij de PS wuiven ze dit scenario af als speculatie. “We beslissen pas eind dit jaar,” zo klinkt het. Daarnaast zou ook de Brussele burgemeester Philippe Close ambitie hebben om de regionale arena te betreden. Afwachten dus.

Dat vrouwen een belangrijke rol kunnen spelen in de verkiezingen van 2024 is ook duidelijk bij de MR. Op federaal niveau kunnen ze Sophie Wilmès uitspelen, nog altijd een van de populairste politica’s, hoewel ze bijna volledig uit beeld is. En er is nieuwkomer Hadja Lahbib, minister van Buitenlandse Zaken. Zij zal vooral stemmen kunnen weghalen bij een vrouwelijk publiek uit de middenklasse, gelooft Pascal Delwit, wat vooral Ecolo pijn kan doen.

Delwit ziet echter ook een zekere bloedarmoede bij de MR. De partij heeft nog maar twee burgemeesters. En er is weliswaar een verjonging aan de gang, maar die is

zeker nog niet voldragen. Tel daarbij stemmentrekster Alexia Bertrand die naar de Open VLD is getrokken, en het beeld kleurt niet zo rooskleurig voor de MR.

In 2019 zwoer David Leisterh, de nieuwe nummer één van de Brusselse MR, dat de partij meer aansluiting zou zoeken bij de diversiteit in Brussel, maar het is vooralsnog niet duidelijk of dat gelukt is.

Delwit vindt het alvast een vergissing van de MR om de kaart te trekken van de Brusselse automobilist. Dat is bijvoorbeeld duidelijk geworden in het potje armworstelen rond het autoluw maken van het Ter Kamerenbos, waar burgemeester van Ukkel Boris Dilliès (MR) deels ook zijn slag thuishaalde. “De MR onderschat de verwachtingen van de mensen die openbaar vervoer gebruiken, en de actieve weggebruikers. Ook daar speelt het vrouwelijke electoraat een rol. Bovendien: meer dan de helft van de Brusselse gezinnen heeft geen wagen,” zegt Delwit.

Represailles

En toch doet de MR het niet slecht in de peilingen. De partij haalt al een jaar een comfortabele twintig procent, en gaat erop vooruit, in tegenstelling tot in Wallonië. De kans dat de MR een rol zal spelen in de regeringsvorming van 2024 is niet gering. Nog een reden voor de PS om bloednerveus te worden.

Jean Faniel wijst er overigens op dat de periode tussen de gewestverkiezingen van 9 juni 2024 en de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober 2024 weleens heel bijzonder kan worden. “De lokale besturen spelen een belangrijke rol in de Brusselse politiek. Voor het eerst komen die ná de regionale verkiezingen. We weten uit het verleden dat represailles niet ongewoon zijn. Als een partij uit een coalitie vliegt, kan dat repercussies hebben in andere gemeenten. Daarom is het nog maar de vraag of er snel een Brusselse regering zal zijn, als daar

François De Smet, voorzitter van Défi. Zijn partij staat lokaal in Brussel vrij sterk.

“De PTB kan stemmen halen bij drie groepen, de traditionele arbeiders, de proteststem en de jonge Brusselaar met migratieroots”

Pascal Delwit Politoloog (ULB)

Politiek. Leiderschap van de PS staat op het spel

wellicht vergemakkelijken. Van parlementslid Magali Plovie weten we intussen dat zij naar het Grondwettelijk Hof trekt.

risico’s aan verbonden zijn voor de gemeentelijke coalities.”

Dan is er nog Ecolo. De vierde partij in de strijd om het leiderschap. Zowel Faniel als Delwit gelooft dat er zeker een plaats is voor een ecologische partij in het Brusselse partijlandschap. A fortiori nu de klimaatopwarming en alle rampen die ermee gepaard gaan erg tastbaar aan het worden zijn.

Ecolo heeft het weliswaar moeilijk op federaal niveau, maar in Brussel speelt dat minder, vindt Jean Faniel: “Op federaal vlak heeft Ecolo twee van de traditionele strijdpunten verloren: de kernuitstap, en de wapenlevering aan Oekraïne. Dat kan hen zuur opbreken. Maar op regionaal vlak zie ik dat niet. Ecolo heeft nergens echt moeten inbinden.”

Faniel wijst ook naar de friche Josaphat. Ecolo heeft daar weliswaar geen slag thuisgehaald, maar het debat errond was heel erg polariserend, wat Ecolo de kans gaf om zich te profileren, als partij die het opneemt voor de biodiversiteit en het klimaat.

Ook Pascal Delwit gelooft dat er in Brussel met het thema klimaat stemmen te winnen zijn. “Zeker als dat het komende jaar de agenda mee bepaalt.” Zelfs Good Move, waar Ecolo en Groen mee in de moeilijkheden zijn gekomen door hevige protesten, kan hen positief worden aangerekend. “Ecolo moet hier vechten tegen de bashing, maar dat is niet noodzakelijk negatief. Want het betekent dat de partij juist ergens voor staat,” zegt Delwit.

Delwit gelooft wel dat de hoofddoekenkwestie, waar Ecolo een strijdpunt van heeft gemaakt, strategisch niet doordacht was. Ter herinnering: de Brusselse regering heeft de MIVB verboden om in beroep te gaan tegen een veroordeling voor het weigeren van een kandidate met hoofddoek. Delwit: “Natuurlijk had de MIVB in beroep moeten gaan. En dat zeg ik los van enige morele stellingname.

Twee, Ecolo kan hier weinig electoraal voordeel uit halen, omdat het kiespubliek van de groenen niet de traditionele moslima is, maar eerder een hoogopgeleid publiek”

Trubbels

Hoe Ecolo zich zal positioneren in 2024 is voor Delwit noch voor Faniel helemaal helder. Zakia Khattabi was als federaal minister van Klimaat en Leefmilieu tamelijk onzichtbaar en Alain Maron sleept nog altijd de gevolgen mee van een desastreus coronabeleid. Toch is de kans groot dat zij beiden de aanvoerder zullen zijn voor Ecolo in 2024. De partij heeft verder zeker nog een rits goede parlementariërs, en is voor het eerst ook goed ingebed in de Brusselse gemeenten, maar grote stemmentrekkers zitten daar niet bij.

Het valt ook op dat Ecolo voor de gemeenteraadsverkiezingen wel al overal de lijsttrekkers aan het positioneren is. Dat zal de puzzel voor de gewestverkiezingen

COMMENT LE PTB A REDESSINÉ LE PAYSAGE POLITIQUE

FR À Bruxelles, quatre partis politiques francophones lutteront pour la première place en 2024 : MR, PS, Écolo et PTB. La venue de ce dernier parti, de type marxiste, change la donne. D’abord parce que le parti indique vouloir rester dans l’opposition. Ensuite parce que le PS devrait perdre des voix au profit du PTB. Les autres partis aussi se positionnent. L’enjeu est surtout grand pour le MR, qui n’a plus gouverné Bruxelles depuis près de 20 ans. Ces derniers mois, Écolo semblait en eaux électorales troubles, mais le parti se rétablit progressivement dans les sondages.

En zo komen we bij Défi, die als vijfde, kleinere, partij kingmaker kan zijn bij een toekomstige regeringsvorming. Défi is een vrij stabiele partij in de peilingen, maar lijkt toch stemmen te verliezen. De partij staat lokaal sterk, met drie burgemeesters, maar de vraag is of voorzitter François De Smet de touwtjes strak genoeg in handen heeft. De voormalige voorzitter Olivier Maingain treedt nog geregeld op als schoonmoeder, en meer bepaald rond het onverdoofd slachten zat Maingain op ramkoers met de zeer vrijzinnige De Smet.

Faniel ziet ook niet echt waar Défi mee kan uitpakken, als regeringspartij. En dan zijn er nog de trubbels met schepen Michel De Herde in Schaarbeek, die beschuldigd wordt van aantasting van de seksuele integriteit. Zolang er geen proces is, zullen die problemen nog wel even aanslepen.

Over het lot van Les Engagés zijn Faniel en Delwit duidelijk. De christendemocratische partij vecht voor haar overleven. En dat is toch een spectaculaire neergang voor een partij die zo belangrijk is geweest in de Belgische politieke geschiedenis. “Was het vroeger de vraag of ze deel zou uitmaken van een regering,” zegt Faniel, “dan is het nu de vraag of de partij nog de kiesdrempel zal halen.”

Les Engagés heeft de leegloop voorlopig kunnen stoppen, en pakt uit met Christophe De Beukelaer en Yvan Verougstraete. Afwachten of dat zal volstaan om in Brussel nog een zetel te veroveren.

HOW PTB IS RESHAPING THE POLITICAL LANDSCAPE

EN There will be four French-speaking parties competing for first place in 2024 in Brussels: MR, PS, Ecolo and PTB. The rise of PTB, a Marxist party, in particular has upended the game. Because the party says it intends to remain in opposition, thus narrowing the margins for any coalition, but also because PS is to expect to lose votes on the left. The other parties are positioning themselves. This is especially important for MR, as it has been almost 20 years since the party co-governed in Brussels. Ecolo recently seemed to have entered more difficult waters electorally, but is now recovering in the polls.

“Het is de vraag of er snel een Brusselse regering zal zijn, als daar risico’s aan verbonden zijn voor de gemeentelijke coalities”

Jean Faniel Politoloog (Crisp)

Een man met een plan

Staatssecretaris Pascal Smet (one.brussels/ Vooruit) gooit de handdoek in de ring. De druk was te groot geworden na de komst van de Iraanse delegatie op de Brussels Urban Summit.

waardering kan rekenen. Het toont dat een politicus zijn verantwoordelijkheid kan nemen in plaats van zich ongegeneerd vast te klampen aan de macht.

In het Brussels parlement verdedigde Smet in een lange uitleg de komst van de delegatie: ook met de vijand moet je spreken. Realpolitik, maar dan in een context van stedelijke transnationale netwerken. Hij weigerde excuses, en schoof de verantwoordelijkheid van zich af. De steun die hij nog bij de coalitiepartners had kunnen krijgen, verdween als sneeuw voor de zon. Zondag doken nieuwe bezwarende feiten op. Het Brussels Gewest betaalde de verblijfskosten van de Iraanse delegatie. Een ontslag werd onvermijdelijk. Dan liever de korte pijn. Met Smet verdwijnt een opmerkelijke figuur uit de Brusselse politiek. Hij polariseerde, had een abonnement op forse uitspraken, maar was twintig jaar lang standvastig in zijn visie op de stad. Hij vormde zo mee het beeld van hoe we vandaag naar Brussel kijken. Als een stad waar de mensen op de eerste plaats komen, waar de leefbaarheid van de wijken primeert. Waar de fiets op het voorplan komt, en de auto moet inboeten.

Zeker, hij surfte mee op een maatschappelijke tendens die, zeker in Vlaanderen al bestond rond de Nieuwe Stad, maar hij heeft bakens verzet, en bijvoorbeeld aangetoond hoe belangrijk een mobiliteitsshift is voor de stad, en waarom pleinen ontmoetingsplaatsen moeten zijn. Het niet-aflatende voluntarisme van Smet had ook een keerzijde. Het betekende dat de concrete realisaties op het terrein het soms lieten afweten. Dat had Smet zelf

ook op een bepaald moment begrepen. In de vorige legislatuur richtte hij zich meer op het resultaat dan op het verhaal. De fietspaden op de kleine Ring zijn daar het succesvolle gevolg van. Deze bestuursperiode kreeg ‘het verhaal’ echter weer de bovenhand. Dat van Good Living, een wervende visie over de openbare ruimte en de woonkwaliteit. Of we het concrete resultaat nog zullen zien, namelijk een nieuwe Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening, blijft de vraag. Dan hebben we het nog niet over het grootste strijdpunt van Smet: een eengemaakt Brussel, of de fusie van de lokale besturen. Niemand die zich daar nog om lijkt te bekommeren. Zijn exit toont tegelijk hoe een ontslag niet per se een slechte zaak hoeft te zijn. Velen zullen zich hem vooral herinneren als een man met visie en met een plan, en niet van zijn ontslag voor een – laten we wel wezen – onbenulligheid. Bovendien kan zijn opvolger, Ans Persoons, klaargestoomd worden. Nog een jaar staatssecretaris, nadien lijsttrekker. Dat is niet zonder ironie. Smet deed twintig jaar geleden exact hetzelfde. Wijlen SP.A-partijvoorzitter Steve Stevaert maakte hem staatssecretaris minder dan een jaar voor de verkiezingen van 2004 om interne twisten binnen de toenmalige Brusselse SP.A in de kiem te smoren. Het zou het begin zijn van een succesvolle carrière. Het ontslag is tot slot een goede zaak voor de politiek zelf, die bij de bevolking op steeds minder

Dan is er nummer twee in dit schandaal: Hadja Lahbib (MR), federaal minister van Buitenlandse Zaken. Zij mag het woensdag komen uitleggen in de Kamer. Ook hier lijkt er geen ontkomen aan. Ze reed zich, samen met haar partij, helemaal vast. Vorige week haalde ze snoeihard uit naar de Brusselse regering, en naar Smet, omdat die het imago van Brussel heeft bezoedeld door de Iraanse delegatie uit te nodigen. Maar uit het mailverkeer dat Smet naar buiten bracht, blijkt dat ze zelf weinig deed om de komst van de delegatie tegen te houden, eerder integendeel.

Toch is de kans groot dat ze zal vasthouden aan haar post. Het verschil met de situatie van Smet is hierin erg belangrijk. Smet is fin de carrière als politicus. Hij wou in september aankondigen dat hij stopt met de politiek en hoopt op een internationale voortzetting van zijn loopbaan, wie weet in de stadsdiplomatie. Lahbib is een nieuwkomer in de politiek en voor de MR in Brussel electoraal goud waard. Ze kan een deel van de progressieve vrouwelijke middenklasse achter zich krijgen, al dan niet met een migratieachtergrond. Ze is een pion in de strijd om de burgemeesterssjerp van Schaarbeek. Ze kan de MR mee naar een verkiezingsoverwinning loodsen. Als ze deze storm kan overleven, komt ze er wel beschadigd uit, maar over een jaar zijn veel mensen dat wellicht alweer vergeten.

Alleen: het is een raadsel hoe ze zich hier zonder ontslag uit zal kunnen redden, zeker als er de komende uren en dagen nog bezwarende mails opduiken.

“Pascal Smet hee mee het beeld gevormd van hoe we vandaag naar Brussel kijken”

Steven Van Garsse

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

Pascal Smet koos voor de korte pijn en nam zondag ontslag als staatssecretaris in de Brusselse regering.

Wat is er typisch Brussels aan een cul-de-sac?

Wie gaat wandelen, ontdekt ze weleens, maar klopt het dat doodlopende steegjes typisch Brussels zijn?

Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Paul uit BrusselStad. Volg ook de Instagram pagina voor het Big City-verhaal op donderdag.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

Het Franse woord cul-de-sac, letterlijk vertaald het achterste van een zak, is wat wij in het Nederlands de beschaafdere naam steegje of doodlopende straat hebben gegeven. Die doodlopende straatjes waren typisch voor het Brusselse stratenplan. Vroeger waren er in Brussel honderden zulke impasses. De meeste kwamen er in de tijd dat Brussel sterk begon te verstedelijken. Om de bouwgronden van de binnenstad zoveel mogelijk te benutten, werd er achter bestaande huizen bijgebouwd, op plaatsen waar nog grote open ruimtes waren. Zo begonnen steeds meer steegjes vorm te krijgen. Meestal waren ze langs de straatkant enkel te bereiken langs een smalle doorgang.

Daar is de zomer, daar is de fruitvlieg

De jaarlijkse strijd tegen de fruitvlieg is begonnen, en de verplichte oranje zak maakt dat Brusselaars dit jaar een versnelling hoger moeten schakelen.

De fruitvlieg is een bijzonder beestje. Ze steken niet, brengen geen ziektes over en zijn amper twee tot vier millimeter groot. En toch zijn ze gigantisch irritant.

Fruitvliegjes komen immers nooit alleen: van ei tot vlieg duurt een week en elk bevrucht exemplaar legt vierhonderd tot negenhonderd eitjes. Wie een banaan

Omdat ze wat afgeschermd waren van de publieke ruimte, hadden zulke doodlopende straten hun voordelen. Zo vond je er soms kroegen waar het er al iets steviger aan toe kon gaan of waar in het geheim politieke bijeenkomsten plaatsvonden. Net zo goed waren de bewoners er een kleine community op zich, waar iedereen elkaar goed kende, buiten leefde en speelde. Zo was er een vorm van sociale controle. Er vonden buurtfeesten plaats en ook handelaars gingen zich er vestigen, omdat ze hun koopwaar goed konden uitstallen. Steegjes kregen daardoor soms de naam van koopwaar die er verkocht werd, zoals de Kantwerkgang of de Poppengang.

Ordehandhaving

Het ietwat verborgen karakter van die impasses was iets waar het stadsbestuur mee worstelde, omdat het niet altijd geheel duidelijk was of zo’n doorgang publiek of privéterrein was en dus

ook niet wie verantwoordelijk was voor de ordehandhaving. Dat was niet de enige reden waarom de stad het aantal steegjes op termijn liever zag afnemen. Er woonden immers vaak veel mensen dicht op elkaar en de hygiëne was er niet altijd optimaal. Toen er einde negentiende eeuw in het stadscentrum veel verschillende epidemieën uitbraken, woekerden die sterk in de steegjes. De slechte woonomstandigheden in het stadscen-

in de fruitmand vergeet of de oranje zak niet buitenzet, kan extra huisdieren verwachten. Er zijn een paar dingen die je kan doen om dat te voorkomen. Fruitvliegen houden niet van sterke geuren: een kruidenplantje – denk aan munt, basilicum of dille – houdt ze op afstand. Knoflook, kruidnagel en lavendel hebben hetzelfde effect. De oranje zak zet je liefst op een koele plek. Op geen enkel moment van de dag mag er rechtstreeks zonlicht op schijnen, want zo creëer je een kweekbak.

Kruidenplantjes kunnen fruitvliegen op afstand houden.

Couleur Café live op BRUZZ

Ook op Couleur Café ontbreekt BRUZZ niet. Luister drie dagen lang naar de beste live acts, live op de festivalweide.

Vrijdag, zaterdag en zondag van 16 tot 20u op radio en via BRUZZ.be

trum waren een van de oorzaken dat er bij de overkapping van de Zenne in 1867 voor grote centrale lanen werd gekozen, en er komaf werd gemaakt met de smalle straatjes.

Ook bij latere grote stadswerven, denk maar aan de bouw van het Justitiepaleis en de bouw van de Noord-Zuidverbinding, zijn verschillende volkswijken verdwenen. Meestal waren het armere wijken met vaak doodlopende smalle straatjes.

Toen nieuwe sociale wijken werden gebouwd, viel de keuze eerder op hoogbouw of uniforme woonwijken, die overzichtelijker waren. Denk maar aan de Hellemanswijk naast het Vossenplein. Van de honderden impasses blijven er in de Vijfhoek maar een veertigtal over. Sommige verloren hun woonfunctie, andere zijn dan weer gezellige oases, waar je de stadsdrukte kan ontvluchten en die voor voorbijgangers fijne ontdekkingen zijn. LD

Warm weer

BRUZZKet vroeg aan de leerlingen van basisschool Windroos wat je in Brussel allemaal kan doen bij warm weer.

Meer op BRUZZKet.be en op Tiktok

Wat ook helpt, is een zelfgemaakte val. Giet een klein beetje bier of zoete drank in een glas, vouw een kegeltje van papier en zet die met de punt naar beneden in het glas. Let op dat het papier de vloeistof niet raakt. Plooi de randen van de kegeltjes om het glas heen om te voorkomen dat de vliegjes ontsnappen. Zet de val op de plek waar de vliegjes rondzwerven.

Terwijl wij fruitvliegjes zo veel mogelijk op afstand proberen te houden, halen wetenschappers ze net opzettelijk hun labo’s bin-

nen. Fruitvliegen zijn het ideale studieobject. Omdat ethische kwesties niet aan de orde zijn, maar ook omdat ze niet langer dan zestig dagen leven, wat handig is om veroudering te bestuderen. Na tien dagen zijn fruitvliegen al volwassen, waardoor wetenschappers verschillende generaties kunnen genereren in hun onderzoek naar erfelijkheid.

AD

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

A La Carte

Op 1 juli gaat het buitenzwembad van Flow in Anderlecht weer open. Paul Steinbrück geeft tekst en uitleg in de laatste ‘A La Carte’ van het seizoen.

Donderdag vanaf 18.30u

De Duivelshoek, een van de vele verdwenen doodlopende steegjes in Brussel.

Stedenbouw. Moeten de bomen op het Vrijheidsplein straks weg?

Commotie om de Commissie

Als de Stad Brussel het Vrijheidsplein heraanlegt, moeten de hoge bomen er weg. Dat advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML) veroorzaakte vorige week meteen een storm van verontwaardiging. Het is niet de eerste keer dat de instelling het verwijt krijgt wereldvreemd te zijn. Wat is daarvan aan? “U moest eens weten hoe vaak wij juist kaalslag vermijden.”

door Kris Hendrickx foto’s Saskia Vanderstichele

KCML? Schieve architect zeggen we bij ons ...”

“#waanzin”

“Er is echt een levensgroot probleem met de KCML”

“Ongelofelijk! In een wereld vol hittegolven gaan ze natuurlijke schaduw wegnemen. Ze zouden beter dat comité wegkappen (…)”. De reacties op onze berichtgeving over het - bindend - advies van de Commissie waren afgelopen week hevig. In dat advies stelt de Commissie voor om de bomen op het Vrijheidsplein, die er vandaag een bladerdak vormen boven de terrassen, te kappen als het plein heraangelegd wordt. De belangrijkste motivatie: de huidige bomen uit 1978 belemmeren het zicht op het beschermde plein en zijn gebouwen. Door hun oppervlakkige wortels beschadigen ze ook het plein, argumenteert de instantie, die minder en kleinere exemplaren vraagt.

Knarsetanden

Dat de reacties zo fel uitvielen had mogelijk wat met het weer te maken. Het nieuws

kwam uit toen Brussel al dagen onder tropische temperaturen kreunde, een moment waarop het belang van stadsbomen bijna existentieel wordt.

Maar doorslaggevender wellicht: het is niet de eerste keer dat de Commissie onder vuur ligt voor haar adviezen, die bindend zijn als het over beschermde gebouwen of plekken gaat. Er gaat geen halfjaar voorbij of we horen ergens wel een Brusselse politicus knarsetanden over de starheid van de instelling. De algemene teneur daarbij: “De Commissie houdt de ontwikkeling naar een hedendaagse stad tegen, of het nu over klimaatverandering, zachte mobiliteit of energiebesparing gaat.”

In een interview van 2021 bekritiseerde Brussels mobiliteitsschepen Bart Dhondt (Groen) bijvoorbeeld de voorliefde van de Commissie voor kasseien, die vaak een kwelling zijn voor voetgangers, rolstoelgebruikers en fietsers.

Of neem nu het nieuwe Beursplein in de voetgangerszone. Als het aan de Commissie lag, was dat nooit op één niveau gekomen, maar werden de historische trottoirs

behouden. In het algemeen gruwt de instelling trouwens van projecten waarbij die voetpaden sneuvelen ten voordele van een aanleg op één niveau. Ook bij het project voor het nieuwe Vrijheidsplein is dat een van de bezwaren in het advies: “[De Commissie] oordeelt dat de organisatie van de publieke ruimte, een plein op één niveau en de materialen breken met de eigenschappen en compositie van het oorspronkelijke ontwerp, die tot de bescherming hebben geleid.”

Tegenmacht voor de sloophamer

Is de Commissie daarmee een rem op de evolutie naar een hedendaagse stad? Of toch eerder de behoeder voor de sloophamer? Om die vraag te beantwoorden moeten we terug naar het ontstaan van het ‘eensluidende advies’ dat de instelling uitspreekt als het over beschermde plekken gaat. Die bindende regeling kwam er al kort na de oprichting van het Gewest. Brussel zat toen nog steeds met de kater van de kaalslag uit de decennia ervoor, onder meer op het vlak van erfgoed. Zo ging het magistrale volkshuis van Horta ▼

Stedenbouw. Moeten de bomen op het Vrijheidsplein straks weg?

tegen de grond in 1965. De Commissie moest een tegenmacht vormen tegen de belangen die bewezen hadden met welk gemak ze de stad en haar juwelen konden verwoesten. Vlaanderen, dat die afbraakwoede minder kende, heeft zo’n bindend advies bijvoorbeeld niet.

Hoe diepgeworteld die vrees voor de macht van promotoren, geldbelangen en willekeur is, bleek nog eens in 2017 toen een PS-voorstel tot afschaffing van het bindend advies het in extremis niet haalde. Behalve burgerbewegingen en oppositiepartijen als Ecolo gingen ook meerderheidspartijen Défi en CDH (vandaag Les Engagés) op de rem staan. Ontslagnemend staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet (one.brussels/Vooruit) wou de kwestie nu opnieuw aankaarten bij de hervorming van het Brussels Wetboek Ruimtelijke Ordening.

“De tijden zijn ondertussen toch veranderd,” vindt Brussels schepen van Stedenbouw Ans Persoons (one.brussels/Vooruit), die geregeld met de Commissie te maken krijgt. We spreken haar en Pascal Smet voor die laatste ontslag nam als Brussels staatssecretaris en voor bekend werd dat Persoons hem in die functie opvolgt. “De tijd dat we erfgoed zomaar van de kaart veegden ligt al een hele tijd achter ons,” vindt Persoons.

Partijgenoot Smet zit op dezelfde lijn als Persoons. “De Commissie heeft haar waarde, maar we moeten af van het bindend advies. Als we vandaag bouwen, doen we dat de lessen uit het verleden indachtig. Een stad moet ook kunnen evolueren, pleinen veranderen, ze krijgen andere functies. Als je dat blokkeert, beland je in een openluchtmuseum.”

Voor een goed begrip: helemaal in steen gebeiteld is zo’n eensluidend advies nu ook

niet. De Stad kan immers nog in beroep gaan bij de Brusselse regering, die het kan opzijschuiven. Voor het Vrijheidsplein is het stadsbestuur dat ook van plan.

Wie helemaal niet akkoord gaat met Smet en Persoons is stadsvereniging Arau. “Die tegenmacht is vandaag echt nog nodig en het bindend advies hoort daarbij,” vindt directeur Marion Alecian. “Kijk maar met welk gemak Stad en Gewest vandaag beslissen om het Zuidpaleis in het centrum af te breken, dat trouwens niet eens beschermd is.” Alecian merkt ook hoe de Commissie vaak wél voor bomen en natuur kiest. “Op de Papenvest vraagt ze bijvoorbeeld om zestig bomen te behouden die zouden verdwijnen. Ze zijn wel degelijk met klimaat en biodiversiteit bezig.” De communicatie van de Commissie, die kan dan weer beter vindt Alecian. “Ze mogen wat meer naar buiten treden.”

De wortels van de vleugelnootbomen vernielen de oppervlakte van het Vrijheidsplein, zo oordeelt de Commissie.

Tegen de stroom in Over naar de Koninklijke Commissie zelf. Hoe kijkt die naar de golf aan reacties op haar advies? “Die vonden we best wel heftig,” geeft Ann Voets toe. De kunsthistorica en landschapsarchitecte is ondervoorzitster van de Commissie. “In de voorafgaande overlegcommissies hadden we hetzelfde standpunt ingenomen en toen stonden we niet alleen.”

Toch staat Voets vandaag nog steeds achter het advies. “Wat die bomen betreft waar iedereen op focust: de Commissie heeft nergens geëist dat die tot elke prijs weg moeten. We zeggen wél dat ze er bij een volledige heraanleg geen toekomst hebben: omwille van het historische uitzicht op het plein, maar ook omdat ze de werken waarschijnlijk niet eens zullen overleven.”

“De Commissie hee nergens geëist dat die bomen weg moeten. We zeggen wél dat ze bij een heraanleg geen toekomst hebben”

Ann Voets

Ondervoorzitster KCML

“De wortels van die vleugelnootbomen zijn erg oppervlakkig en ook na de geplande heraanleg zullen ze de oppervlakte opzoeken, mochten ze de werken overleven,” legt Voets uit. “Ze zitten trouwens ondertussen overal tussen de nutsleidingen en zelfs in de riolen, blijkt uit het rapport van de boomdeskundige. Op een bepaald moment zegt zo’n stadsboom dan: ‘Het is genoeg geweest’. Diezelfde oppervlakkige wortels vernielen vandaag trouwens al de oppervlakte van het plein.”

De ondervoorzitster ontkent alvast dat de Commissie stadsbomen vooral als een zichtbelemmering voor de gebouwen ziet. “Vaak zijn wij het net die voor het behoud van historische boomrijen strijden. Denk bijvoorbeeld aan de Havenlaan. En we ijveren er vandaag ook voor om het Jubelpark klimaatrobuust te maken, zelfs als we daarvoor tegen de stroom in moeten roeien. We willen toch allemaal dat onze kinderen en kleinkinderen nog weten hoe een grote boom eruit ziet.”

Maar in het geval van het Vrijheidsplein dreigen het hoge groen en de andere ingrepen de wijk er onleesbaar te maken, waarschuwt Voets. “Dat historische deel van de stad is gebouwd rond zichtlijnen en perspectieven, het is een mooie en waardevolle scenografie die je liever niet zomaar verstoort.” De KCML staat doorgaans niet alleen met dat soort bedenkingen. Ook stadsverenigingen als Arau zitten vaak op dezelfde lijn.

Leger van paaltjes

De bomen zijn voor de Commissie maar één bezwaar in het plan van de stad. Ook de aanleg op één niveau moet het ontgelden. “Als je de verhoogde trottoirs weghaalt, breng je meteen een hoop andere rommel in de openbare ruimte, zoals een leger van paaltjes.”

Het is een argument waar Persoons zich niet kan in vinden. “Die historische voetpaden dateren vaak al van voor de massale aanwezigheid van auto’s in de stad, waardoor voetgangers evengoed de straat konden gebruiken. Als je ze nu overal behoudt, duw je die voetgangers op sommige plaatsen gewoon samen op smalle trottoirs.”

Dat de bomen bij een heraanleg zouden moeten wijken, betreurt Persoons. “Het argument van het uitzicht snijdt ook niet helemaal hout. De helft van het jaar hebben die bomen geen bladeren en kan je de gebouwen perfect bewonderen.”

Over de verschillende dossiers heen merkt Persoons hoe de commissieleden – vaak (kunst)historici, stedenbouwkundigen en architecten – vooral vanuit hun eigen expertise redeneren en minder aandacht hebben voor andere bekommernissen. “Ze kunnen ook heel erg onder elkaar blijven en worden niet blootgesteld aan meningen van bijvoorbeeld bewoners. We missen daardoor een echte clash van ideeën. Reden te meer om af te stappen van het bindend advies.”

COMMOTION AUTOUR DE LA COMMISSION

FR Si la Ville de Bruxelles réaménage la place de la Liberté, les grands arbres devront être abattus. Cet avis de la Commission Royale des Monuments et Sites (CRMS) a provoqué un tollé. Ce n’est pas la première fois que l’institution est accusée d’être déconnectée des réalités. Qu’en est-il ? La Commission peut émettre un avis contraignant pour les bâtiments et sites protégés. Pas un hasard, puisque aucune ville de Belgique n’a été autant défigurée que Bruxelles au cours du XXe siècle. Mais le pouvoir de la commission est aujourd’hui excessif selon les politiciens locaux. Tout le monde n’est pas d’accord. « Il faut un contre-pouvoir face aux politiciens et promoteurs. »

De Commissie van haar kant wijst er dan weer op dat ongunstige bindende adviezen eerder zeldzaam zijn. Vorig jaar waren het er bijvoorbeeld maar 16 op 116 dossiers. In de andere gevallen was het oordeel gunstig of gunstig onder voorwaarden. In de praktijk kennen ontwikkelaars of overheden de macht van de Commissie en kiezen ze dan ook voor een traject van dialoog, overleg en compromissen. “Onder meer voor de vroegere hoofdzetel van de Royale Belge, ING en het Conservatorium wierp dat vruchten af,” laat Voets weten.

Visueel-esthetisch

We leggen ons oor nog even te luisteren bij bouwmeester Kristiaan Borret, die de kwaliteit van de stedelijke ontwikkeling in Brussel moet bewaken. Ook hij merkt op hoe de Commissie een sterke nadruk legt op enkele aspecten van de stad. “Hun adviezen focussen heel erg op het visueel-esthetische aspect van erfgoed, maar een stad is veel meer dan dat. Bedenkingen over leefkwaliteit vind je er bijvoorbeeld te weinig in.” Ook Borret is het bindende karakter van adviezen liever kwijt dan rijk.

Het slotwoord is voor de Commissie zelf. Na ons telefoongesprek drukt Voets ons nog eens per e-mail op het hart dat de instantie “niet ongevoelig is voor de manier waarop haar advies werd ontvangen door de pers en de buurtbewoners. Ze zal deze kwestie collectief bespreken tijdens haar volgende plenaire vergadering en vervolgens, als ze daartoe besluit, haar standpunten bekendmaken aan het publiek.”

De bomen van het Vrijheidsplein, die staan er nog wel even.

COMMOTION AROUND THE COMMISSION

EN When last week, the Royal Commission on Monuments and Sites declared that if the City of Brussels ever redoes Vrijheidsplein/Place de la Liberté, the tall trees must go, it caused a storm of indignation. It is not the first time the institution is accused of being out-of-touch. The commission can issue a binding opinion on protected buildings and sites. It is hardly a coincidence that Brussels has such a system, no other Belgian city was so disfigured in the 20th century. Local politicians argue that the commission has too much power, but not everyone agrees. “A counter-power to politicians and developers remains very important,” ARAU says.

De huidige bomen uit 1978 belemmeren volgens de Commissie het zicht op het beschermde plein en zijn gebouwen.

De slaapkamer. Diego

Diego is twaalf en woont in Evere. Hij speelt voetbal en oefent zijn beenspieren op het trainingstoestel van zijn vader, dat in zijn kamer staat.

Ik was een beetje triest toen koningin Elizabeth overleed’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Diego (12), die met zijn broertje en ouders in Evere woont. “Het is leuk dat in Brussel mensen uit allerlei landen wonen, want zo leer je veel bij.” door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Jij deelt je slaapkamer met je broertje, hoe is dat?

Soms is het irritant, als ik wil slapen en hij nog niet. Maar het is ook gezellig. Als mijn ouders slapen, maken we plannen over wat we de volgende dag zullen doen.

Wat is dat voor een groot apparaat midden in de kamer?

Dat is een machine van mijn vader, daar kun je je spieren mee trainen. Soms gebruik ik het om mijn benen te trainen. Dat is belangrijk, want ik speel voetbal.

Wat vind je leuk aan voetbal?

Het is mooi als een team wint en het publiek juicht. Zoveel energie! Ook heb ik door voetbal veel nieuwe mensen ontmoet. Ik heb zelfs mijn beste vriend zo leren kennen. Hij komt uit India, wij praten Engels met elkaar.

Spreek je nog meer talen dan Engels en Nederlands?

Nog Frans en een beetje Spaans. Ik heb geprobeerd om Russisch te leren, maar daar ben ik mee gestopt. Het alfabet is veel te moeilijk. Thuis praten we Portugees. Vijf jaar geleden zijn we van Brazilië naar Brussel verhuisd.

Wat is het grootste verschil tussen het leven hier en in Brazilië?

In Brazilië was het niet veilig. Mijn moeder moest me altijd naar school brengen. Hier laat ze me gewoon zelf naar het park gaan. Brussel is een plek met mensen uit allerlei landen. Ik heb mensen ontmoet uit Ghana,

China, Algerije, Argentinië. Dat vind ik heel leuk, omdat ik veel nieuwe dingen kan leren, bijvoorbeeld over andere tradities.

Is er iets dat zou moeten verbeteren hier?

Er moeten meer bomen komen. Dan beseffen mensen hoe mooi de natuur is en dat het belangrijk is om daar goed voor te zorgen.

Mis je iets uit Brazilië?

Het is daar makkelijker om mensen te ontmoeten. Als je op straat loopt, spreekt iedereen elkaar aan. ‘Hee, hoe gaat het? Ga je mee voetballen?’ Dat komt omdat alle mensen dezelfde taal spreken. In België is het moeilijker om vrienden te maken door de communicatie. Als ik mocht kiezen, zou ik in België willen blijven, want hier kun je een beter leven hebben met een goede school, een huis en eten.

Zijn er nog andere landen waar je zou willen wonen?

Als ik zestien of zeventien ben, wil ik naar Engeland gaan om te studeren. Volgens mijn moeder is dat het beste land ter wereld om te wonen. Ik heb zelf ook al onderzoek gedaan. Je hebt daar veel mooie gebouwen zoals die grote klok, Big Ben. Ik was ook een beetje triest toen koningin Elizabeth overleed.

Wat zou je er willen studeren?

Misschien iets met economie want dan kan je veel geld verdienen. Of ik wil advocaat worden. Soms is het zo oneerlijk dat men-

sen die niets verkeerds doen naar de gevangenis moeten. Daar wil ik iets aan doen.

Als je later veel geld verdient, waar geef je dat dan aan uit? Het meeste geld zou ik aan mijn ouders geven, want zonder hen zou ik niet eens bestaan. Ik wil ze alles geven wat ze mij hebben gegeven.

Maak je je ergens zorgen over?

De opwarming van de aarde. Als het zo doorgaat, gaan we allemaal dood. Ik denk daar veel over na. Dan vraag ik me af wat ik eraan kan doen. En ik maak me zorgen over de oorlog in Oekraïne. Als ik wereldleider was, zou ik er alles aan doen om Oekraïne te helpen.

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer

Naar een idee van de Volkskrant

‘BRUXELLES A

BESOIN

DE PLUS D’ARBRES’

FR Chaque semaine, BRUZZ s’invite dans la chambre d’un jeune Bruxellois. Diego a 12 ans et habite à Evere avec son petit frère et ses parents. Il aime jouer au foot et parle cinq langues. Il a beaucoup d’amis internationaux. Le réchauffement climatique le préoccupe. « Bruxelles a besoin de plus d’arbres pour que les gens se rendent mieux compte de la beauté de la nature et de l’importance d’en prendre soin. »

‘BRUSSELS SHOULD HAVE MORE TREES’

EN Every week, BRUZZ talks to a young Brussels resident in their bedroom. This time, it is Diego (12). He lives with his little brother and parents in Evere. Diego loves playing football, knows five languages and has loads of international friends. But he worries about global warming. “Brussels needs more trees because that would make people realise how beautiful nature is and that you have to take care of it,” he says.

“Ik heb mijn beste vriend via het voetbal leren kennen. Hij komt uit India, we spreken Engels met elkaar”

BIO

• Geboren in 1969, groeit op in Londerzeel, woont vandaag in Schaarbeek

• Begint als kleine gast te prutsen met een elektronicabouwdoos van Philips, zijn liefde voor knutselen met geluid borrelt op

• Gooit hoge ogen op school met een werk over Autobahn van Kraftwerk

• Volgt film aan het RITCS en fotografie aan de academie van Anderlecht

• Belandt na een carrière in de privé vijftien jaar geleden in de AB. Daar werkt hij eerst in de ticketshop, sinds 2012 verzorgt hij de programmatie van het Salon

• Maakt deel uit van de postpunkband Paper Hats

• Debuteert solo met Air near silence, nadat hij overvallen wordt door een opstoot van tinnitus

Focus. Muzikant Mich Leemans ging oorsuizen te lijf met muziek

‘Tinnitus is een probleem mét, maar ook tussen je oren’

Het festivalseizoen klopt aan de deur, tijd om onze oren uit te kuisen én ze te beschermen. Muzikant en programmator bij de Ancienne Belgique Mich Leemans leerde omgaan met zijn oorsuizingen en puurde er de soloplaat Air near silence uit, die hij deze week voorstelt in de Beursschouwburg.

door Tom Zonderman foto’s Heleen Rodiers

In de vooravond van 30 december 2019 werd Mich Leemans thuis plots onwel. Evenwichtsverlies, gezichtsverlamming, hevige hoofdpijn, braken. “Mijn moeder was anderhalf jaar eerder overleden aan een hersenbloeding, ik vreesde het ergste,” vertelt hij in het Salon van de Ancienne Belgique, dat hij als programmator al elf jaar lang vult met kleine shows vol kleine, wonderlijke muziek. Een ziekenwagen bracht hem naar het hospitaal. Daar volgden onderzoeken, ook in de weken daarna zat hij geregeld bij de neuroloog en de neus-keeloorarts. De symptomen deden denken aan de ziekte van Ménière, maar een directe oorzaak werd niet gevonden, verduidelijkt Leemans. De draaierigheid ebde weg, maar de tinnitus die al jaren sluimerde, was plots veel erger geworden.

Leemans is zijn hele leven lang blootgesteld aan muziek, als fan en beroepshalve, maar hij maakt ook zelf muziek. Onder meer met de elektronische postpunkband Paper Hats, en solo als Mich L. Hij draagt gehoorbescherming wanneer hij voelt dat het nodig is, maar de oorsuizingen heeft hij, zoals zoveel mensen uit de sector, niet kunnen afweren. Ze zijn altijd sluimerend aanwezig.

De maanden voor hij onwel werd, waren heel stressvol, vertelt Leemans. “Mijn vriendin had te horen gekregen dat ze borstkanker had. Ze volgde chemo en moest op die dag eind december tussen twee kuren in onder het mes. De operatie was succesvol verlopen, en de resultaten waren goed.” Maar net die decompressie triggerde de opstoot, vermoedt hij. De weken daarna probeerde hij om te gaan met het gesuis in

zijn oren, het beheerste meer en meer zijn leven. “Ik begon erop te focussen, waardoor het alleen maar erger werd. Ik kon zelfs niets meer lezen, geen tv meer kijken of naar de film gaan. Repetities met Paper Hats zag ik niet meer zitten, alleen al met de trein naar huis rijden, vond ik lastig.” De edities van het Britse maandblad The Wire die hij in de bus kreeg, liet hij onaangeroerd. Hij sloot zich af.

Geluidsoriëntatie

In het najaar van 2020 ging Leemans te rade bij Bart Vinck, een expert in audiologie verbonden aan de Universiteit Gent. Die deed allerlei testen, maar vooral het gesprek achteraf hielp Leemans vooruit. Vinck maande hem aan om vooral niet te stoppen met muziek spelen of naar concerten gaan.

Focus. Muzikant Mich Leemans ging oorsuizen te lijf met muziek

Kortom, zijn leven weer op te pikken. Een tijdje daarvoor had Leemans een tête-à-tête gehad met de Belgische elektronischemuziekpionier Axel Libeert. Die had hem aangemaand om eindelijk eens verder te gaan met zijn solowerk. Leemans nam het advies van beide heren ter harte en begon opnieuw te schaven aan de muziekstukken die hij al had gecomponeerd, maar haalde er de ritmes uit en hield enkel de essentie over. Sequencers en ritmeboxen deed hij van de hand, en hij installeerde zich in het Salon van de AB. Dat bleef toch onbenut, omdat alles lam lag door corona. “Het was hier zalig,” glundert Leemans. “Ik werkte door tot ’s nachts, ik moest me niet meer houden aan bepaalde uren. Ik had plots alle tijd om die muziek verder af te werken en te mixen.”

Axel Libeert had Leemans na hun gesprek weer naar huis gestuurd met een quote van de Amerikaanse minimalemuziekgoeroe en experimentele componist La Monte Young: “Draw a straight line and follow it.” “Dat is exact wat ik gedaan heb,” vertelt Leemans over de langgerekte, veellagige klanklandschappen die hij uiteindelijk eerder dit jaar bundelde onder de noemer Air near silence Achter het Alpen-landschap op de hoes verschuilen zich sfeervolle zoemtonen met minimale klankverschuivingen, rakelings langs stilte scherend en toch weer niet.

Dat aantrekken en afstoten van stilte is intrigerend. Als mens zoeken we als vanzelf naar geluid om ons te oriënteren, zegt professor Vedat Topsakal, diensthoofd keel-neus-oorheelkunde aan het Universitair

Vedat Topsakal

Diensthoofd keel-neus-oorheelkunde aan UZ Brussel

Ziekenhuis Brussel. “Als je in een volledig geluidloos vacuüm zou rondlopen, zou je dat heel vervelend vinden. Omgevingsgeluiden geven ons oriëntatie, en dus ook rust.”

Die rust is een belangrijk wapen tegen oorsuizen. Leemans gaf al aan dat stressmomenten de suizingen doen toenemen, ook nu nog, nadat hij er goeddeels mee leerde om te gaan. Topsakal beaamt dat tinnitus je meer zal storen als je boos of emotioneel bent, slecht nieuws hebt gehad, een deadline hebt en wat nog meer. “En je moet er ook over waken dat je weerbaarheid overdag hoog ligt. Respecteer je nachtrust. Plan ontspannende momenten in. Sport. Dat zijn de hoekstenen van de therapie.”

Permanente gehoorschade

Eigenlijk moet je vooral mentaal sterk zijn om met de fysieke kwalen om te gaan. “Als je graag dingen controleert en perfectioneert, dan ga je analyseren wat je overkomt,” zegt

Topsakal. “Door een banaal voorwendsel als een oorontsteking kan je aandachtsniveau verhoogd zijn, waardoor je gaat focussen op dat gesuis en het in stand wordt gehouden. Het wordt iets obsessiefs en je raakt er niet meer vanaf.”

Topsakal vindt de werkwijze van Leemans om net dat te counteren slim. “Ambientmuziek kan heel nuttig zijn. Je hoeft die muziek ook niet te analyseren, zo kan het een soort therapie worden.” Leemans ging zelf ook intuïtief te werk. “Het is niet dat ik wetenschappelijke teksten ben gaan opzoeken over welke frequenties mij konden helpen.” Het sleutelen aan de muziek was voor hem eerder meditatief. “En nog altijd. Ik mis dat ook. De afgelopen maanden heb ik het erg druk gehad, er was weinig tijd om nog muziek te maken.” In augustus beginnen in de AB verbouwingen aan de Steenstraat, de werking van de Grote Zaal blijft doorlopen, maar het Salon zal achttien maanden nomadisch werken. “Ik ga nu verlof nemen en overuren opnemen, ik kijk er enorm naar uit om hiermee bezig te zijn.”

Mich Leemans maakte een plaat na een opstoot van tinnitus: “We moeten weer leren onze oren open te stellen voor de geluiden die ons omringen.”

Het maken en beluisteren van zijn eigen composities bracht Leemans rust, het hielp hem om gefocust te blijven en de ongewone periode door te komen. Air near silence maakte hij in se voor zichzelf, maar hij hoopt wel dat het delen van zijn muziek hetzelfde positieve effect heeft op anderen. Hij kreeg sinds de release al veel reacties, van vrienden die niet wisten met wat voor soort muziek hij zich ledig houdt, maar ook van onbekenden die zich in zijn verhaal herkenden.

Elke vorm van bewustmaking is waardevol, zeker met de festivalzomer die eraan komt, zegt Topsakal. “We focussen te hard op de gevolgen, terwijl voorkomen beter is dan genezen. We moeten meer aandacht hebben voor permanente gehoorschade. We worden geboren met duizenden haarcellen in ons binnenoor, zintuigcellen die we sowieso kwijtspelen door ouder te worden. Maar je mag ze wel met iets meer respect

“Eén op de tien mensen hee oorsuizingen. Dat is al relatief lang een stabiel getal. Tinnitus is niet de volgende covidgolf”

behandelen, want door op zoek naar een lief dronken voor een speaker te hangen gaan ze ook stuk en ze kunnen zich niet meer herstellen. Bij permanente gehoorschade kan je dan nog eens een compensatoire suistoon als cadeautje toe krijgen.”

Over het aantal mensen, met name jongeren, met oorsuizingen zijn er groeiende bezorgdheden, maar Topsakal nuanceert. “Dat zijn moeilijke studies, je moet demografische veranderingen in onze maatschappij meenemen. De media kunnen zowel een positief als een negatief effect hebben. Hoe meer mensen erover lezen, hoe meer ze zullen denken: ‘Dat heb ik ook weleens.’ Eén op de tien mensen heeft oorsuizingen. Dat is al relatief lang een stabiel getal. Tinnitus is niet de volgende covidgolf.”

Het geluid van de natuur

Een gezonde houding bij muziekbeleving is: als het je stoort, moet je weggaan. “Dat zegt ook de arbeidsgeneeskunde: als je in 80 decibel moet werken, moet dat met gehoorbescherming gedurende acht uur,” legt Topsakal uit. “Is het 85 decibel, dan halveert de tijd dat je daar mag zijn. Is het 90, dan is het nog maar twee uur. Denk dan even aan het geluidsniveau op een festival. Voor de arbeidsgeneeskunde zou je daar wellicht geen kwartier mogen rondlopen.”

Leemans brengt zijn muziek ook live, maar het volume houdt hij onder controle. Met zijn modulaire synth, elektronica en tapes neemt hij plaats midden in de zaal, zo kan hij horen wat het publiek hoort. Dan voelt hij zich weer de jonge gast die met muziek cassettes en transistors begon te

ENTRE SILENCE ET BOURDONNEMENT

FR Le 30 décembre 2019, Mich Leemans fut pris d’un mal de tête perçant et de nausées. Les symptômes ont fini par disparaître, mais l’acouphène qu’il traînait depuis des années s’est tout à coup méchamment aggravé. Leemans, programmateur à l’Ancienne Belgique et musicien aussi, a recommencé à travailler les œuvres musicales qu’il avait composées par le passé, leur a enlevé leur rythme et s’est concentré sur des longs bourdonnements et des paysages sonores minimalistes et tirés en longueur. Résultat : un album solo intitulé Air near silence qui lui a apporté méditation et apaisement. Ce dont il avait besoin pour faire face à son acouphène.

experimenteren. “Muziek is spelen,” glundert hij. “Dat is iets onbeschrijfelijks. De Beursschouwburg is nog maar mijn tweede show, van de eerste heb ik niet echt genoten, ik was te gefocust. Ik ben niet per se iemand die een publiek wil opzoeken. Maar de aandacht is wel fijn. Ook Philippe Cortens van Cortizona, het label waarop mijn album is uitgekomen, heeft mij van bij het begin heel erg gesteund. Je hebt soms dat duwtje nodig om in jezelf te geloven.”

Leemans draagt vandaag het adagio van de Amerikaanse componiste en accordeoniste Pauline Oliveros hoog in het vaandel: “The involuntary nature of hearing and the voluntary, selective nature of listening.” “Er is iets verloren gegaan in de manier waarop we vandaag naar muziek luisteren. Alhoewel ik ook geloof dat er een tegenbeweging op gang komt, waar ik misschien zelf deel van uitmaak, nu ik erover nadenk. We moeten weer leren onze oren open te stellen voor de geluiden die ons omringen. Ik woon graag in de stad, maar om de paar weken spendeer ik een paar dagen in het Meerdaalbos. Het is zalig om daar ’s ochtends om zes uur buiten te zijn. ‘4’33”’ van John Cage is precies dat, de compositie is de omgeving.”

Leemans is blij dat hij die omgevingsgeluiden weer kan horen én appreciëren dankzij zijn eigen muzikale activiteiten. Hij knikt. “Tinnitus is een probleem met je oren, maar vooral ook tussen je oren.”

Mich Leemans stelt Air near silence (nu uit bij Cortizona) voor in de Beursschouwburg op 23/6 (22.00), www.beursschouwburg.be

BETWEEN SILENCE AND A CONSTANT RINGING IN THE EARS

EN On 30 December 2019, Mich Leemans felt unwell. He had a massive headache, felt nauseous and had to vomit. The symptoms slowly went away, but the tinnitus that for years had been dormant had suddenly become much worse. Leemans, a programmer at the Ancienne Belgique and himself a musician, began to rework the pieces of music he had already composed, taking out the rhythms and focusing on long buzzing tones and extended minimal soundscapes. Turning that into a solo record, Air Near Silence, brought calm. Just what he needed. “Tinnitus is a problem with your ears, but also sits in between them,” he says.

AANKOOP & VERKOOP

GRATIS

Estimation

entreprise familiale

Sashimi

Enkele weken geleden had ik het over sushi, van oorsprong een bereiding van gerijpte vis gefermenteerd in rijst. Vandaag is men sushi gaan verwarren met sashimi, dat is iets anders. Sashimi, kun je zeggen, is mooi gesneden rauw product, meestal vis of zeevoedsel, maar het kan ook rundvlees, paard of zelfs salamander zijn. Daarenboven doet de kok zijn/haar best om de vis zo mooi mogelijk te versnijden. Het oog wil ook wat.

Onze grootouders zouden voor geen geld ter wereld rauwe vis hebben gegeten. Tot men hen vertelde dat maatjes eigenlijk rauwe haringen waren. In Frankrijk walgt men er nog steeds van. Wij Belgen eten toch ook rauw gehakt, americain en carpaccio, waarom dan geen rauwe pladijs of makreel?

In eethuizen waar ze je sashimi voorzetten, is het bijna altijd tonijn of zalm. Zalm is voor de restaurateur goedkoop en makkelijk te krijgen, tonijn is dan weer chic, voor zover het blauwvintonijn is, met hevig rood vlees. Maar in Japan werd zalm traditioneel nooit rauw gegeten (gevaar voor parasieten), tonijn ook niet omdat men die vroeger nooit vers op tafel kreeg. Sinds de verspreiding van het

diepvriezen is dat veranderd. In Oost-Azië eet men veel vis rauw, maar vooral andere vis: snapper, wrakbaars, geelstaart, boniet, inktvis ...

Ga bij de visboer langs en vraag om de meeste verse vis die ze hebben. Ik koos zopas voor een rode poon. Ponen worden meestal ongestript verkocht, zo heb je kans om ook de kuit en de lever te gebruiken. Licht de twee filets of laat de specialist dat doen, maar laat het velletje eraan, dat is dun en zonder merkbare schubben. Een pladijs is nu wat vetter en volop in het seizoen. Hier mag het vel er wel af (apart krokant bakken: een feest!). Haal je beste mes uit en dito snijplank. Steek de filets in het vriesvak gedurende een half uur of zo. De vis mag niet bevriezen, maar zal opstijven, wat het snijden makkelijker maakt.

Snij de vis dun ‘tegen de draad’, dwars op de bindweefselstrepen, dat zijn de taaiste lagen

in rauwe vis, daarom houden we het dun. Dunne reepjes maken de vis doorzichtig. Inspecteer zo of er geen parasieten in zitten. Schik sierlijk op een mooi bord met wat blaadjes look-zonderlook uit het park, en ander groen. Geraspte rammenas of daikon (witte radijs) hoort er ook bij, maar gebruik eens niet van die ‘Japanse’ dingen.

Oost-Aziaten dopen hun sneetje vis voor het snoepen even in sojasaus. Dat is hun manier om zout toe te voegen, het kan ook op onze manier: maak een zoute vinaigrette met gesnipperde sjalot, Fransen geven dat bij oesters, of gebruik wat mierikswortelpuree, bijvoorbeeld. Dat is ‘onze’ wasabi. Serveer vooral niet te koud. Kou verdoezelt de smaak.

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Wij Belgen eten toch ook rauw gehakt, waarom dan geen rauwe pladijs of makreel?”

concerts. dj’s. textiel. workshops. expo. kunst. play. speelstraat. zomerbar. radio poétik. bouger bouger.

Hoe undercat zich een weg naar de top klauwde

Hij speelde ooit een jamsessie van een uur met Mac DeMarco waarbij ze allebei poedelnaakt waren, Ariana Grande en Kendrick Lamar staan op speed dial in zijn telefoon, en hij is net zo goed thuis in fusionfunk als in yacht rock: Stephen Bruner, alias Thundercat, de kleurrijkste vogel op Couleur Café. door Tom Zonderman

BRUZZ GIDST U DOOR DE CULTURELE AGENDA

Pop. Thundercat, de kleurrijkste vogel op Couleur Café

Oh man. If you’re not into Joni Mitchell, you’re a piece of shit,” grapte Stephen Bruner drie jaar geleden in gesprek met het online muziekmagazine Stereogum toen hij een anekdote over de Canadese singer-songwriter opdiepte. De feliene basmaestro en Mitchell hadden elkaar een tijdje voordien ontmoet, en die laatste merkte de tattoo op van Jaco Pastorius op de achterkant van Bruners been. De even getroebleerde als geniale Jaco Pastorius was een wonder op de basgitaar, die vooral in de jaren 1970 grenzen verlegde met zijn basspel. Joni Mitchell en Jaco Pastorius, die worstelde met drank en drugs, dakloos werd in de jaren 1980 en vroegtijdig stierf na een vechtpartij, werkten veelvuldig samen. “Ik hield heel veel van die man,” vertelde Mitchell aan Bruner, “maar ik zou hem nooit in inkt over mijn lichaam draperen,”

waarna ze beiden in lachen uitbarstten. Het is een rode draad doorheen Bruners carrière: met de snorharen van zijn alter ego Thundercat verbindt hij, haast achteloos, generaties en genres met elkaar.

The Supremes en Flying Lotus

Het begon allemaal met zijn vader, die ooit nog drumde bij The Temptations en The Supremes, en een Grammy won met baslegende Stanley Clarke, nog zo’n held van Stephen Bruner. Wanneer de kinderen sliepen, knutselde palief vaak aan muziek. Op een nacht sleurde hij de kleine Stephen de badkamer in om naar de radio te luisteren. “Is dat allemaal één en dezelfde man,” vroeg zijn zoon toen ze samen met open mond ‘Portrait of Tracy’ van Jaco Pastorius tot zich namen.

De kleine Bruner was er helemaal ondersteboven van. Al op zijn vierde was hij

De excentrieke Amerikaanse bassist Stephen Bruner, alias Thundercat, verbindt gretig generaties en genres met elkaar.

begonnen basgitaar te spelen, maar nu had hij een nieuw doel: het ritme, de melodie en de harmonie van Jaco Pastorius proberen te evenaren. Bruner Sr. kocht voor zijn zoon het soloalbum van Pastorius waar de track op stond, en op zijn beurt begon zijn zoon ’s nachts naar de plaat te luisteren en te oefenen. De muziekscene van Los Angeles slorpte Bruner vervolgens helemaal op. Hiphop was er du jour, maar liever dan te rappen en beats te maken, was hij in de weer met zijn instrument. Dat deed hij samen met de saxofonist Kamasi Washington, die hij van kinds af kende, en met wie hij de groep West Coast Get Down vormde. Minstens zo belangrijk werd zijn vriendschap met de producer en elektronicawizard Steven Ellison, alias Flying Lotus, die hij eind jaren 2000 op een festival tegen het lijf liep. Ellison rekruteerde Bruner voor zijn eigen albums, tekende hem op zijn label Brainfeeder en moedigde hem aan om voor zijn eigen songs te gaan en te zingen. Zo verscheen Bruners solodebuut, The golden age of apocalypse, in 2011, twee jaar later gevolgd door Apocalypse. Nog eens vier jaar later kwam het leven van Bruner in een nieuwe stroomversnelling toen Ellison hem meenam naar een tournee van rapmogul Kanye West, waar de jonge Kendrick Lamar een van de openingsacts was. Lamar lijfde op zijn beurt Bruner in voor To pimp a butterfly, diens magnum opus dat hiphop in 2015 tot grootste stem in de pop deed uitgroeien. Bruner werkte onder meer mee aan de Grammy-winnende track ‘These walls’. Nog geen twee maanden later dook hij op op The epic, de spirituele driedubbelaar waarmee Kamasi Washington zichzelf tot koning van de LA-jazzscene kroonde. Bruner had zich geen betere dubbelslag kunnen dromen.

Trashmetal en yacht rock

Gevoed door nieuwe inzichten die hij opdeed bij Kamasi Washington en Kendrick Lamar, werkte Bruner aan een nieuwe plaat, Drunk. Die zorgde er in 2017 voor dat de extravagante bassist doorbrak bij een breder publiek. Alweer door zijn blik te verruimen. In zijn jonge jaren had Bruner al getoond dat hij muziek niet in hokjes opdeelt. Hij hield net zo goed van de seventiesfusion van George Duke als van de zware metalen van Slipknot. Als tiener baste hij zelfs samen met zijn broer Donald bij de trashmetalband Suicidal Tendencies. Nu uitte hij zijn ingesteldheid op een andere manier: door suave jazz en falsetfunk te vermengen met

soul, progrock, r&b en ... yacht rock. Bruner nodigde Michael McDonald en Kenny Loggins uit, iconen van de op zomerse briesjes aanwaaiende muziekstroming die zijn finest hour beleefde in de eighties. De track ‘Show you the way’ toonde dat hij juist zat, de combinatie klikte wonderwel. “Dat was een van die momenten dat ik had kunnen huilen,” zei Bruner over hun onwaarschijnlijke samenwerking.

Of hij nu de koppen bij elkaar steekt met Pharrell Williams of Kenny Loggins, Bruner trekt zich niets aan van wat de goegemeente over hem denkt. Hij is een visionair die net zo goed op de cover van het Britse experimentele muziektijdschrift The Wire verschijnt als dat hij optreedt in de Amerikaanse talkshow van Jimmy Kimmel of dat Ariana Grande zijn liedjes covert.

Fashion en Pokémon

Het adresboek van de bassist met het atypische zessnarige instrument leest intussen als een who’s who van LA, ook Snoop Dogg, Erykah Badu en Donald Glover, alias Childish Gambino, voor wiens tv-serie Atlanta hij meewerkte aan de soundtrack, deden een beroep op zijn baskunsten. Toen de Red Hot Chili Peppers hem in 2016 op het podium sommeerden, kondigde Flea zijn collega-bassist aan als “the mighty Thundercat.” Dat was niet gelogen. En toch is Bruner altijd een ‘stille virtuoos’ gebleven, muziek maakt hij niet om te koketteren.

Bruner is excentriek – hij combineert haute couture met een Pikachu-rugzak – maar op een aaibare manier. Niet alleen in zijn muzieksmaak en in zijn vestimentaire

L’ARTISTE LE PLUS BIGARRÉ DE COULEUR CAFÉ

FR L’artiste le plus bigarré de Couleur Café s’appelle Thundercat, pseudo du bassiste américain Stephen Lee Bruner. Bruner a grandi à Los Angeles, s’y est fait tout plein d’amis, du saxophoniste jazz Kamasi Washington au producteur électronique Flying Lotus, et a entre autres prêté ses prouesses de bassiste à Erykah Badu, Snoop Dogg et Kendrick Lamar. Sur ses albums solos, il étale ses goûts polyvalents qui font tant appel au jazz fusion des années septante qu’à des légendes de la basse comme Stanley Clarke et Jaco Pastorius, en passant par le yacht rock des années quatre-vingt de Michael McDonald et Kenny Loggins.

keuzes is hij grenzeloos, ook tekstueel gaan sérieux en humor hand in hand. In het Zappa-achtige nummer ‘Captain Stupido’ op Drunk dolde hij met snurk- en scheetgeluiden, terwijl hij op zijn recentste album It is what it is reflecteerde over de dood van zijn vriend Mac Miller, de rapper die vijf jaar geleden stierf aan een overdosis.

Ook op die plaat laat de bassist het niet na om eindjes met elkaar te verbinden. Op de single ‘Black qualls’, een meditatie over wat het betekent om een jonge zwarte Amerikaan te zijn, verenigde hij de 67-jarige Steve Arrington van de seventiesfunkband Slave en de 25-jarige Steve Lacy, de voormalige gitarist van The Internet. Voor Bruner is tonen waar muziek vandaan komt het hoogste goed, muziek is voor hem één groot reservoir. In zijn constante drang om zijn scope uit te breiden, zijn daar recent ook nog Gorillaz en Kevin Parker van Tame Impala aan toegevoegd. Met die eerste maakte hij de titeltrack van hun nieuwe album Cracker Island. Met Parker zocht hij de connectie met rock opnieuw op, en maakte hij de pyschedelische discotrack ‘No more lies’.

Kortom, het is niet zo vreemd dat Bruner opkijkt naar muzikanten als Stanley Clarke, Marcus Miller en Jaco Pastorius, drie basgoden die groot werden in de seventies, toen jazz elektrisch ging en cross-overs ontstonden naar allerlei andere muziekgenres. “Wij zijn dienaars,” vertelde Stanley Clarke de jonge Bruner ooit, “dat is onze taak, deze kunst is een dienst.”

Thundercat speelt op vrijdag 23 juni (21.00) op de Green Stage van Couleur Café, www.couleurcafe.be

THE MOST COLOURFUL BIRD AT COULEUR CAFÉ

The most colourful bird at Couleur Café is Thundercat, the alias the American bassist Stephen Lee Bruner has used over the past decade to climb to the top. Bruner grew up in Los Angeles, became friends with everyone from jazz saxophonist Kamasi Washington to electronic producer Flying Lotus and lent his bass skills to Erykah Badu, Snoop Dogg and Kendrick Lamar, to name but a few. On his solo records, he exhibits a versatile taste that harks back to the 1970s fusion jazz of bass legends like Stanley Clarke and Jaco Pastorius and the 1980s yacht rock of Michael McDonald and Kenny Loggins.

EN

Beeldatelier Kinderen (6+)

Beeldatelier Jongeren (12+)

Beeldatelier Volwassenen (18+)

Beeldende & Audiovisuele Kunsten (18+)

Beeldhouwen en ruimtelijke kunst

Grafisch ontwerp en illustratie

Videokunst

Audiokunst

Digitale Fabricatie/3D

Tekenkunst

Fotokunst

Grafiekkunst

Schilderkunst

09.06 — 02.09

a photography exhibition at MAD Brussels from Tuesday to Saturday — 11:00 to 18:00

23 26 25 24 27.06.23 ..

Keramiek

Kunstambachten (18+)

Steen-beeld

Restauratie

schilderijen

Polychromie

Textiel

Smeden

Glas-in-lood

Hout-meubel

www.academieanderlecht.be . schrijf je nu al in voor 23-24

Nieuws en cultuur uit Brussel in je mailbox?

BRUZZ dag

brengt je van maandag tot zaterdag de actualiteit van de dag (in het Nederlands).

BRUZZ week

serveert je iedere zaterdag de belangrijkste hoofdpunten van de voorbije week (in het Nederlands).

BRUZZ culture

ontvang elke donderdag de BRUZZ-selectie in je mailbox en begin goed voorbereid aan je cultureel weekend (Nederlands, Frans en Engels gemixt).

BRUZZ international

voor en door internationale Brusselaars, met elke week restauranttips, cultuurreportages en portretten (in het Engels).

Schrijf je gratis in via BRUZZ.be/nieuwsbrief

Place du Nouveau Marché aux Grains 10 Nieuwe Graanmarkt 10, 1000 Brussels mad.brussels

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZ ART & LITFILM

Instantklassieker

Voor een novelle van 100 bladzijden komt Ilja Leonard Pfeijffer zijn bed niet uit. Na zijn bestsellende pillen La Superba en Grand Hotel Europa heeft de Nederlandse, naar Genua verkaste schrijver een nieuwe turf klaar. Alkibiades, over de ook vandaag nog relevante op- en neergang van de extravagante Atheense politicus en veldheer, ging al 50.000 keer over de toonbank en is zo na drie weken al toe aan een tweede druk.

EEN AVOND MET ILJA LEONARD PFEIJFFER

24/6, 20.15, Flagey, www.passaporta.be

Droomhuis

Een ‘gewoon’ huis zal Villa Empain nooit worden, maar met House of dreamers speelt de Elsense art-decoparel wel met een huiselijk sfeertje. Een keur aan kunstenaars – onder wie Koenraad Dedobbeleer, Pierre Bonnard, Laure Prouvost, Élise Peroi en Man Ray – schept met zijn werk een gereconstrueerd interieur. Het resultaat laat zich ‘droomhuis’ noemen én een pleidooi om het alledaagse te injecteren met kunst en poëzie.

HOUSE OF DREAMERS > 1/10, Villa Empain, www.villaempain.com

Glazen bol

Er is een goede reden waarom Ève Cadieux een bol van het Atomium mag vullen met haar werk. Als dochter van haar vader, een fervent bezoeker van wereldtentoonstellingen, heeft de Canadese zich de voorbije jaren toegelegd op het fotograferen van de overblijfselen van die ‘Expo’s’: toekomstvisioenen die door de mens verlaten en door de natuur overwoekerd zijn. De stalen sfeer wordt even een glazen bol. (KS)

IK HEB DE TOEKOMST GEZIEN 21/6 > 2024, Atomium, atomium.be

Water & Vuur

In een New York-achtige metropool voor Water-, Vuur-, Aarde- en Lucht-wezens leggen de vurige Ember en vloeibare Wade het taboe om te mixen dapper naast zich neer. Maar eerst moeten ze een overstromingsramp voorkomen. The good dinosaur-regisseur Peter Sohn gaat de romantisch-avontuurlijke toer op in de nieuwe Pixar. De animatie verbluft, het verhaal iets minder dan we van de gerenommeerde animatiestudio gewoon zijn.

ELEMENTAL dir.: Peter Sohn

Tranen wegdansen

De Zwitsers-Brusselse regisseur Delphine Lehericey trakteert op een sympathieke dramady. Ze portretteert een zachte maar dappere gepensioneerde man, die stiekem aansluit bij een modern dansgezelschap. Zo gaat hij om met de dood van zijn dansende echtgenote en met bemoeizieke kinderen en buren. In brieven aan zijn gestorven geliefde biecht hij alles op. Het Festival van Locarno was onder de indruk.

LAST DANCE dir.: Delphine Lehericey, act.: François Berléand, Kacey Mottet Klein

Vurige verleidster

The Hunger Games maakte een filmster van Jennifer Lawrence. Na enkele mindere Hollywood-avonturen neemt ze het heft in eigen handen. Op Causeway, een indiefilm over een getraumatiseerde soldate, laat ze een stoute komedie volgen. Ze speelt een grappige vrouw die ingaat op het voorstel van een rijk koppel om hun introverte zoon tegen betaling te verleiden, zodat hij niet als maagd naar de unief moet. (NR)

NO HARD FEELINGS dir.: Gene Stupnitsky, act.: Jennifer Lawrence, Andrew Barth Feldman

Feest van de muziek

Soms moet je er weinig doekjes om winden: Fête de la Musique is het feest van de muziek, en wel van de Franstalige gemeenschap. Vijf dagen lang mogen Franstalige artiesten schitteren van Brussel tot Arlon. In de hoofdstad zetten we tussen de meer dan 200 acts een kruisje bij Alek et Les Japonaises in Ukkel, Ada Oda in het Jubelpark, Mia Lena in Molenbeek, West Side story in het Karreveldkasteel en Tiiw Tiiw in Koekelberg.

FÊTE DE LA MUSIQUE 21 > 25/6, verschillende locaties, www.fetedelamusique.be

Verweerd

Dertig jaar na haar debuut is Beth Orton in stilte uitgegroeid tot een icoon van de Britse alternatieve folkscene. Vorig jaar triomfeerde ze met Weather alive, een album waarop ze, geruggensteund door onder meer drummer Tom Skinner en saxofonist Alabaster DePlume, haar verweerde stem uitspeelde in jazzy, kosmische klanklandschappen, die een link leggen tussen Solange, Talk Talk en Alice Coltrane.

BETH ORTON 22/6, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Soundtrackpaleis

Misschien doet zijn naam niet meteen een belletje rinkelen, maar zijn muziek heeft je zeker al ontroerd, meegevoerd, doen lachen en huilen: Hans Zimmer, de Duitse componist en Oscar-winnaar die meer dan 150 films van een soundtrack mocht voorzien, van Rain man over The lion king en Pirates of the Caribbean tot Kung fu panda, Interstellar en Dune. Wie in Paleis 12 filmtitels op de muziek kan plakken, heeft gewonnen. (TZ)

HANS ZIMMER 22/6, 20.00, Paleis 12, www.palais12.com

ILJA LEONARD PFEIJFFER ELEMENTAL

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

CocoRosie

5X2 TICKETS, ANCIENNE BELGIQUE, 28/6

Haal je meest waanzinnige outfit boven, want het geflipte Amerikaanse freakfolkduo CocoRosie – bestaande uit de zussen Bianca ‘Coco’ en Sierra ‘Rosie’ Casady – doet de AB aan. Mail ‘Coco’

Expeditie Egypte

5X2 TICKETS, MUSEUM KUNST EN GESCHIEDENIS

Nog tot 1 oktober kan je in het Museum

Kunst en Geschiedenis naar de expo Expeditie Egypte, die twee eeuwen fascinerende archeologische ontdekkingen in het land van de farao’s in kaart brengt. Mail ‘Egypte’

BRIFF: L’autre Laurens

5X2 TICKETS, CINEMA PALACE, 30/6

Op het Brussels International Film Festival wordt L’autre Laurens vertoond, een thriller van Brusselaar Claude Schmitz met stadsgenoot Tibo Vandenborre. Mail ‘BRIFF’

Het prachtige Palais du Vin in de Huidevettersstraat is nu een adresje waar een ‘verfrissende’ keuken centraal staat. Perfect voor een gezonde lunch.

Het Palais du Vin is een stukje art-nouveau-erfgoed uit 1923, met onder meer de intussen gerestaureerde sgraffiti van Géo Ponchon, die de wapenschilden van verschillende wijngebieden voorstellen.

Enkele lokale bedrijven vinden onderdak in dat oude Wijnpaleis en sinds kort huist ook BioBowls er, een restaurant dat brunch, lunch en gezonde maaltijden om mee te nemen serveert. Gezond? Zeker weten, Rachida El Boustati, een diëtiste-voedingsdeskundige, stelde het menu samen. De gerechten staan symbool voor een ‘verfrissende keuken’, met verse, lokale en biologische producten. Ook op het gezonde lijstje: ‘originele’ vetten, waarmee onbewerkte vetten worden bedoeld, minder dierlijke eiwitten, ‘langzaam’ koken en volle graansoorten die de avond voor het bereiden geweekt worden.

Als we er binnenstappen, zijn we meteen gecharmeerd door de schoonheid van deze plek. De hoge plafonds, een artificiële tuinmuur, met pallethout beklede toonbanken en de oude loketstructuur maken er een verleidelijke plek van. De grote, erg lichtrijke eetzaal, helemaal open met twee pilaren erin, nodigt uit om je tijd te nemen voor de lunch. Het is er aangenaam vertoeven en intussen kan je de andere gasten en het

BIOBOWLS

•••

Huidevettersstraat 60, Brussel, 0471-64.64.24, biobowls.be, ma > vr 9 > 18.00, w-e 10.30 > 16.00

personeel gadeslaan, allen een weerspiegeling van de diversiteit van Brussel. Behalve wraps (van 7,90 tot 8,90 euro) serveert BioBowls ook burrata (13,50 euro), dagsoep (4,50 euro) en natuurlijk ook bowls. Die krijg je voor 11,90 euro, een zeer democratische prijs, normaal tel je daar al snel 15 euro voor neer. De bowls kan je zelf samenstellen met vier rauwe groenten, één soort zetmeel, één proteïne, vinaigrette en sesamzaad. En dan is er nog de vegetarische dagschotel (17,50 euro), waarvoor wij kiezen. Op ons bord een dahl, die Indiase linzencurry, geserveerd met rijst. Het is een delicatesse, verrijkt met platte peterselie, een partje limoen en blokjes gebakken tofu. Alles is mooi in evenwicht: onze smaakpapillen worden verwend, zonder verzadigd te raken.

Op de drankkaart van BioBowls staan geen alcoholische dranken, maar dat is geen reden om te klagen. De gefermenteerde drankjes (3 euro voor de bosbessenversie) van L’Annexe, de brouwerij uit Sint-Gillis, smaken absoluut naar meer.

MICHEL VERLINDEN

Smalltalk. Met regisseuse Teona Strugar Mitevska in Bar du Matin

‘Ik voel me steeds moediger, ik ben niet meer te stoppen’

Deze week smalltalken we in Bar du Matin met Teona Strugar Mitevska. De regisseuse maakte met The happiest man in the world een van de blikvangers op het nakende Brussels International Film Festival. door Andy Furniere foto Ivan

Put

Een van de blikvangers op het Brussels International Film Festival wordt ongetwijfeld The happiest man in the world van Teona Strugar Mitevska. De vertoning van haar nieuwste film (op 29/6 in Palace en op 3/7 in UGC De Brouckère) wordt een bijzonder moment voor de regisseuse, die geboren werd in het huidige Noord-Macedonië, op jonge leeftijd naar de VS trok, een tijd in Parijs woonde en intussen al tien jaar in Brussel resideert. “Ik ben een immigrant sinds mijn zeventiende, maar hier heb ik beslist om te blijven,” vertelt ze in Bar du Matin, op een boogscheut van haar woonst aan het Hoogte Honderdplein. “Ik schuw openlijke emoties, maar het doet me wel iets om mijn film in mijn thuisstad te tonen, ja. Ik ben dankbaar voor de creatieve vrijheid die ik hier vind.”

Mitevska maakt al geruime tijd naam met haar krachtige, kritische feministische films vol donkere humor. Voor God exists, her name is Petrunya, een moderne parabel over genderongelijkheid in haar geboorteland, won ze verschillende prijzen. Ook voor The happiest man in the world staan de sterren goed, al moest Mitevska recent een bittere teleurstelling verwerken. “Op een festival in de Servische hoofdstad Belgrado werd de film genegeerd. Hij wordt ook niet verspreid in Servië, in tegenstelling tot de rest van de Balkan.” Dat heeft alles te maken met het onderwerp: een blind date tussen twee mensen in hedendaags Sarajevo, die allebei een trauma opliepen in de Bosnische oorlog (1992-1995), toen Bosnische Serviërs met de hulp van Servië de Bosnische hoofdstad 46 maanden lang belegerden. “We wilden een discussie over het verleden op gang brengen, maar blijkbaar is de Servische politieke elite

daar nog niet klaar voor. Het is pure censuur.”

Die weerstand wakkert het vuur bij Mitevska alleen maar aan. “Als artiest moet je dapper zijn, de waarheid durven te vertellen, hoe pijnlijk ze ook is. Ik voel me steeds moediger, foolishly brave zelfs. Ik ben niet meer te stoppen.” Het pijnlijke verhaal van haar film is gebaseerd op ervaringen van haar coscenarist Elma Tataragic, met wie ze al meermaals samenwerkte.

De film is ook opnieuw een productie van Sisters and Brother Mitevski Production, het bedrijf dat ze oprichtte met haar zus en broer. Zus Labina is actrice en producer, broer Vuk production designer. Samen zijn ze alweer bezig aan een volgende film, over de

persoon achter de mythe van Moeder Teresa, die net als Mitevska geboren is in Skopje. Veel wil ze er nog niet over kwijt, maar uiteraard wordt het weer een fors statement. “Mijn zus riep onlangs uit: ‘Waarom maken we niet eens een film waar iedereen akkoord mee gaat?’” (Lacht)

Teona Strugar Mitevska stelt The happiest man in the world voor op het Brussels International Film Festival, briff.be

Meer weten over Teona Strugar Mitevska? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

De vijf inzichten. Piet De Praitere

‘Bel zelf naar wie je mist’

Piet De Praitere is al 30 jaar comedian, acteur en maatje van collega’s als Gunter Lamoot, Bart Vanneste en Kamagurka. Toch grapt hij dat hij meer inzichten hee dan vrienden. Vijf daarvan gee hij hier zomaar weg.

door Michaël Bellon

Mediteer. Leef nu. Ga wandelen

Niet kunnen ophouden met denken, is een afschuwelijke kwelling. Het samenvallen met je verstand, waardoor denken dwangmatig wordt, is een vreselijke toestand. Het onophoudelijke lawaai in je hoofd verhindert dat je je eigen leven leeft en je eigen ‘zijn’ voelt. Denken is vaak het horen van andere stemmen en meningen, niet die van jezelf. Door te wandelen, stijgen je eigen creatieve ideeën uit boven die van anderen.

Geloof geen experts

Weekendkranten staan vol van experts die zeggen hoe je moet leven. Hoe je je kousen moet plooien, je huis moet opruimen, je wijn inschenkt, met je lief vrijt … Experts bieden oplossingen voor zaken die vaak geen problemen zijn. Het zijn in wezen vaak gewoon goedkope B-auteurs.

Bel iemand op die je al lang niet meer hebt gehoord

Meestal wachten we tot de ander initiatief neemt. Hij of zij zal wel bellen, denk je dan. Bel gewoon zelf en zeg erbij dat je belt omdat je de persoon mist.

Kijk vaker omhoog

We kijken te vaak alleen maar voor ons uit. Schoonheid in de stad situeert zich vaak ook in de hoogte: de kruin van een boom, of gewoon een oud gebouw, dat op ooghoogte helemaal verknald is door reclame, maar in de hoogte laat zien hoe het er in zijn oorspronkelijke staat uitzag.

Leef sober

Geloof niet in het kapitalisme en het sprookje van economische groei. Geloof in ‘krimpen’ als de enige echte waarheid. We worden geboren om te groeien tot we uiteindelijk weer helemaal ineenkrimpen. Het kapitalisme is een van de meest gevreesde totalitaire systemen. Denk niet dat we moeten krimpen voordat het te laat is. Denk eerder dat we moeten krimpen omdat het al te laat is.

Piet De Praitere probeert op 23/6 (20.00) zijn nieuwe voorstelling Ik ruik naar Oostende uit in GC Het Huys, www.hethuys.be

Stralende uitstap, nog tot 13 augustus!

Je talent inzetten in de strijd tegen kanker?

BACKOFFICEMEDEWERKER

Je bent de rechterhand en administratieve steun voor de collega’s. Ook vragen van externen beantwoord je met plezier.

Met jouw klantgerichte, zelfstandige en precieze aanpak ben jij de onmisbare link om het kantoor vlot te laten draaien.

Je bent op zoek naar een betekenisvolle job in Brussel met een warm team en een gezonde werk-privébalans.

WKapitein inokio

Harde Smart

Singalong

in Symphony

Ronny Mosuse Willy Sommers

Iets voor jou? Ontdek de vacature op komoptegenkanker.be/vacatures en solliciteer vandaag nog.

Liliane Saint Pierre , Maureen Vanherberghen , gala dragot en Brussels Philharmonic

Bent Van Looy Héritier Tipo

Brussel Danst Dance Battles

KOM OP TEGEN KANKER ZOEKT EEN

- WERKEN BIJ BRUZZ -

BRUZZ IS DE MAX

Vind jij dat ook? Wij zoeken nieuwe collega’s die onze passie voor Brussel delen.

Zin in een job in een dynamisch mediabedrijf?

Kom het team van BRUZZ versterken als:

• Technisch manager (m/v/x)

•Sales medewerker (m/v/x)

•Redactiechef (m/v/x)

•Stagiaire Brussel Helpt (m/v/x)

Meer weten? Ga snel naar BRUZZ.be/jobs

BRUZZ is het mediamerk van de Vlaams-Brusselse media. BRUZZ is een magazine, een radiozender (FM 98.8), een televisiezender en een website. BRUZZ is ook actief via de app en verschillende social media kanalen. BRUZZ brengt nieuws, cultuur en verhalen uit de hoofdstad.

Heb je al eens gedacht aan werken voor een lokaal bestuur?

Scan de QR-code en bekijk onze openstaande vacatures! Meer

hrm@tervuren.be

Euromat is een familiebedrijf met 5 vestigingen en gespecialiseerd in verhuur van machines. Dit jaar bestaan we 50 jaar.

Voor onze vestiging te Machelen (1830) zoeken wij de volgende nieuwe medewerkers:

VRACHTWAGENCHAUFFEUR CE voor regio Brussel en omstreken – Rijbewijs CE + code 95

VERHUURCONSULENT OF BALIEVERANTWOORDELIJKE voor filiaal te Machelen (Ndl+Fr)

Bel naar 0475 41 06 04 of stuur jouw cv naar els@euromat.be, zie tevens onze website www.euromat.be/vacatures. DB792023F3

DB791727F3

MEDEWERKERS

DEUR-AAN-DEUR VERKOOP

elke dag betaald, werk in eigen regio, in bezit van auto en telefoon. Erkende hulporganisatie, 45 jaar actief in Vlaanderen 0471942145

Plaats je vacature online en bereik de juiste kandidaten.

Technisch talent met zin in een superjob?

In het UZ Brussel staan mensen altijd centraal. Als deel van de technische dienst maak jij van ons ziekenhuis dan ook een veilige en aangename plek voor patiënten, bezoekers én collega’s.

We zoeken een:

 Biotechnicus

 Elektricien

 Installatie Ingenieur Natte Technieken & Commissioning (HVAC)

 Loodgieter

 Planner - Werkvoorbereider

 Polyvalent Technieker voor Permanentie Technische Dienst

Is je toolbox jouw superkracht?

Scan de qr-code en bekijk al onze technische jobs. #geensuperheldenwelsuperjobs

DESKUNDIGE OPENBARE WERKEN

B1-B3 • voltijds • onbepaalde duur

PROJECTLEIDER DUURZAAMHEID

B1-B3 • voltijds • onbepaalde duur

DIENSTHOOFD PERSONEEL & ORGANISATIE

A1a-A3a • voltijds • onbepaalde duur

VERZORGENDE THUISZORG

IFIC 11 • voltijds/deeltijds • onbepaalde duur

ZORGKUNDIGE WZC

IFIC 11 • voltijds/deeltijds • onbepaalde duur

VERPLEEGKUNDIGE WZC

IFIC 14/14B • voltijds/deeltijds • onbepaalde duur

www.sint-genesius-rode.be

Meer informatie over de inhoud van deze functies vind je terug op onze website: www.sint-genesius-rode.be/nl/vacatures

Extralegale voordelen: maaltijdcheques aan € 8, fietsvergoeding, tussenkomst in openbaar vervoer, hospitalisatieverzekering en 2e pensioenspijler.

Je voldoet aan de taalwetgeving en slaagt in de selectieproeven (taal van de proef: Nederlands). Enkel de kandidaten die aan de aanwervings- of bevorderingsvoorwaarden voldoen worden uitgenodigd voor deelname aan de selectieproeven.

Het lokaal bestuur Sint-Genesius-Rode gaat voluit voor gelijke kansen. We selecteren kandidaten op basis van hun kwaliteiten, passies en vaardigheden. Je kans om mee te bouwen aan ons lokaal bestuur wordt niet beïnvloed door je leeftijd, geslacht, etnische afkomst, geaardheid, geloof, handicap of nationaliteit

Bijkomende inlichtingen zijn te bekomen bij de dienst Personeel & Organisatie, 02 609 86 68, jobs@sint-genesius-rode.be

Interesse? Stuur uw CV, motivatiebrief en een kopie van uw diploma via mail naar jobs@sint-genesius-rode.be en dit uiterlijk op 30 juni 2023

Save the date! Vink 25 november alvast aan in je agenda.

Dat is de dag waarop we samen Brussel veranderen in één groot spaghettifeest, en dat ten voordele van vzw Straatverplegers.

Maak spaghetti met je organisatie, school of bedrijf, of gewoon bij je thuis. Zet zo mee je schouders onder Brussel Helpt. Vragen? Stuur een mailtje naar marketing@bruzz.be

bruzz.be/brusselhelpt