BRUZZ - editie 1545 by bruzz.be

van 3 tot 9 november 2016

+ uit in brusse

l | vos sorties

à bruxel les

| out and

about in brusse

UIT IN BRUSSEL SORTIR À BRUXELLES OUT AND ABOUT IN BRUSSELS 4

10 | 11 | 2016

#1545

leS | aFgiFtekant

oor brUSSel

x P702124

nl Fr en

weekblad |

een UitgaVe

Van VlaamS-brU

SSelSe media

VZw | FlageYPlein

18 Place FlageY,

1050 elSene/ixel

N° 1545 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW, FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE, AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X P303153

1545_01

Je bent Jon en Je wilt g wa wilderhet man

export/imp

_cover.in

dd 1

l’entrée du chris à bruxe t andros Zins-b lles rowne terence davie annabelle gueta s tra idris ackam oor ivan paduart

ort 28-10-16

16:23

SOCIALE ECONOMIE OPGEFRIST

HIP BRUSSEL EET SOCIAAL p8-9

Mike Kulbickas Amerikaan in Brussel

Sterven op straat

‘ Er is weinig hoop met Trump, maar er is tenminste hoop’

Opinie AirBnB

p 10 - 11

p 15

‘Huurders gedragen zich vaak als een bende uitgelaten varkens’

‘ Eenmaal je valt, val je diep’ p 6 - 7

2 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 november 2016

EDITO Twee tongen

Steven Van Garsse Chef Weekblad “Aanmodderen is het codewoord. Brussel verdient beter dan dat”

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw. Buiten België 30 euro per jaar. OPLAGE 62.609 exemplaren. ADVERTEREN? Barbara Hartert: sales@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Jo Mariëns HOOFDREDACTIE Klaus Van Isacker (Nieuws), Jeroen Roppe (Strategie), Robert Esselinckx (Adjunct) WEEKBLAD & MAGAZINE Steven Van Garsse (chef ) EINDREDACTIE Karen De Becker ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier REDACTIE Jean-Marie Binst, Bettina Hubo, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn MEDEWERKERS Hilke Andries, Michaël Bellon, Hanne De Valck, An Devroe, Wauter Mannaert, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet FOTOGRAFEN Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele DISTRIBUTIE Ute Otten VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene. Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van de nv Roularta en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

ONS MAILEN? Al onze mailadressen zijn volgens dezelfde structuur opgebouwd: voornaam.naam@bruzz.be

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de kleinste en jongste regio van het land spreekt met twee tongen. In de discussies op landelijk niveau wil het, terecht, meetellen als een volwaardig gewest, met een correcte en eerlijke financiering. Het wil niet onderdoen voor Vlaanderen en Wallonië. Het laat bijwijlen zelfs zijn tanden zien. Maar als het over de eigen interne structuur gaat, organiseert het gewest zijn eigen zwakte. Het Brussels Gewest laat zich te graag de les lezen door de negentien burgemeesters. Dat was in 1989 zo, bij het ontstaan van het gewest. Dat is vandaag nog niet veranderd. De denktank Arau, cent pour cent francophone, maakte zopas een vernietigende analyse van wat het Brussels Gewest sinds de zesde staatshervorming heeft gedaan om de interne governance te verbeteren. Bitter weinig zo blijkt. En zo blijven de gemeentebesturen oppermachtig. De cijfers spreken boekdelen: de stad Brussel heeft op haar eentje een begroting zo groot als een kwart van het Brussels Gewest. Het ontlokte burgemeester Yvan Mayeur enkele maanden geleden de uitspraak dat de stad Brussel gerust nog aan belang kan winnen in het gewestelijke beleid. De dotatie aan de gemeentebesturen is de tweede grootste begrotingspost van het

WAUTER MANNAERT

Brussels Gewest. En die zwelt nog aan. In de begroting 2017 worden alweer tientallen miljoenen extra uitgetrokken voor de ‘noodlijdende’ gemeenten. Minister-president Rudi Vervoort (PS) is een overtuigd communalist. Hij is zelf burgemeester-met-verlof in een kleine gemeente. Van hem moeten we geen wonderen verwachten. Het is wél tijd dat het dubbel discours doorprikt wordt. Als het Brussels Gewest als een volwaardige partij wil meespelen op federaal niveau, dan moet ze ook alles op alles zetten om het gewest efficiënt te besturen. En dat gebeurt nu onvoldoende. Het parkeerbeleid, nochtans een gewestelijke bevoegd, wordt grotendeels bepaald door de negentien gemeentebesturen. Afijn, ‘bepaald’ is veel gezegd. De gemeenten doen er alles aan om een gewestelijk parkeerbeleid te torpederen. De regering staat erbij en kijkt ernaar. Het Gewestelijk plan voor Duurzame Ontwikkeling dat door de regering is goedgekeurd en binnenkort zal worden voorgesteld had een kentering kunnen teweegbrengen met het oog op een beter bestuur. Maar volgens de eerste berichten staat er nauwelijks iets in dat het gewest meer armslag geeft ten aanzien van de lokale besturen. Het is dus business as usual voor de komende decennia. Aanmodderen is het codewoord. Brussel verdient beter dan dat.

“

Dilbeek, waar de Brusselaar thuis is” PASCAL SMET (SP.A) is voorstander van samenwerking tussen Bruzz en Ring TV (op ‘Bruzz.be’)

“

Ik heb altijd volgehouden dat mijn ontslag op niets gestoeld was” Het parket klasseert de zaak tegen PETER SWINNEN, voormalig Vlaams bouwmeester (in ‘De Tijd’)

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 3

Openbare werken Nieuwe tegenslag voor werf Rogierplein

cultuur Reveil concerteert op begraafplaatsen

Luifeldak moet er weer af

Muzikale wake in Laken Rogierplein. Het is nog even wachten op de afwerking van de luifel.

BRUSSEL - Er is een probleem met de folie in kunststof die over de nieuwe luifel op het Rogierplein is gespannen. De plaatsing moet worden overgedaan. Het plein zelf zou tegen het einde van het jaar wel helemaal af en toegankelijk zijn. De luifelbedekking vertoont gebreken. “Er is een probleem met de aanhechtingspunten, waardoor de folie niet overal goed gespannen is,” klinkt het bij minister van Openbare Werken Pascal Smet (SP.A). “Dat is vastgesteld door Brussel Mobiliteit, erkend door het architectenbureau XDGA en bevestigd door een rapport van het extern bureau Seco.” Waarschijnlijk ligt de fout bij een onderaannemer. In elk geval moet het werk worden overgedaan. De plaatsing kan pas bij zacht en windstil weer, geen evidentie op het vaak winderige Rogierplein. De hoofdaannemer moet nu op zoek naar een ander bedrijf om het werk te doen. De uitvoering zal met andere woorden niet meer voor dit jaar zijn. De tegenvaller betekent opnieuw meerkosten voor het project. Mogelijk kunnen die bijkomende euro’s wel worden verhaald op de onderaannemer. Zodra de folie goed gespan-

nen is, rest er nog één taak: witte panelen plaatsen, zodat er een dambordpatroon ontstaat van witte en doorzichtige driehoeken. De werf sukkelde al van de ene vertraging in de andere. Zo ging er heel veel studiewerk vooraf aan de plaatsing van de luifelstruc-

“Er is een probleem met de aanhechtingspunten waardoor de folie niet overal goed gespannen is” Pascal Smet, Minister van Openbare Werken

tuur. Het bleek geen sinecure om de stalen constructie te verankeren op een plein waaronder niet alleen een metrostation, maar ook een parkeergarage en een evenementenzaal zitten.

Het was ook onder meer om het gewicht te beperken dat jaren geleden al werd afgezien van het oorspronkelijke plan om de luifel te bedekken met glas. In de plaats werd voor de veel lichtere folie in kunststof gekozen. Net die geeft nu problemen. Ook de tunnelsaga leidde ondertussen tot vertraging. Zo ging een deel van de heraanleg afgelopen zomer opnieuw op de schop om het dak van de Rogiertunnel weer waterdicht te maken. Komende zomer volgt nog een laatste fase van die werkzaamheden. Minister Smet hoopt dat de rest van het plein nog voor het einde van het jaar af is. “De komende weken komen er nieuwe verlichting en stadsmeubilair,” zegt een woordvoerder. “We proberen dan ook het nieuw Villostation af te hebben.” Overigens kunnen gebruikers van het metrostation Rogier sinds enkele weken eindelijk gebruikmaken van de nieuwe toegangen onder de luifel, inclusief de lange roltrappen tussen het plein en de lokettenzaal van het metrostation. Die werden geïnstalleerd in … 2011. Laurent Vermeersch

MOBILITEIT Beloofde befietsbare Kleine Ring stapje dichterbij

Groen licht voor fietspad Lemonnier-Ninoofsepoort De vergunning voor de fietspaden langs de Kleine Ring tussen Lemonnier en de Ninoofsepoort is afgeleverd. Ook voor de fietspaden tussen IJzer en Rogier is er al een positief advies. Afgescheiden fietspaden aanleggen langs de volledige Kleine Ring. Het was een van de meest concrete beloftes inzake mobiliteit die de Gewestregering opnam in haar regeerakkoord. Ondertussen zijn we twee jaar verder en krijgt het project beetje bij beetje vorm. De eerste vergunning voor de Zuid-, Slachthuis-, en Poincarrélaan is ondertussen afgeleverd, maar het is nog niet duidelijk wanneer de werkzaamheden beginnen. “De

planning daarvoor wordt nu afgewerkt, ook in coördinatie met de andere werkzaamheden in de omgeving,” klinkt het bij minister van Openbare Werken Pascal Smet (SP.A). De nieuwe fietspaden tussen Lemonnier en de Ninoofsepoort komen tussen de parkeerstrook en het voetpad en zijn dus gescheiden van het autoverkeer. Ook de plannen voor fietspaden langs de Boudewijn- en de Antwerpselaan, tussen Rogier en het IJzerplein, zijn zo goed als rond. De overlegcommissie gaf een gunstig advies, maar formuleerde wel enkele opmerkingen. De plannen worden momenteel aangepast. Rond het Madouplein komen fietspaden in

het kader van de bredere heraanleg van de buurt. De plannen daarvoor zijn momenteel in openbaar onderzoek. De werkzaamheden zouden eind 2017 moeten beginnen. Verder is het wachten op een doorbraak voor het stuk van de Kleine Ring tussen Naamsepoort en Louiza. Daarvoor werd eind vorig jaar een ontwerpwedstrijd gelanceerd, maar sindsdien bleef het stil rond het project. Daarna blijven er nog ontbrekende schakels ter hoogte van Sainctelette, Kruidtuin, Kunst-Wet en Hallepoort. Afwachten dus of de Brusselaar tegen het einde van de legislatuur (2019) ook effectief helemaal rond de Vijfhoek zal kunnen fietsen op afgescheiden Laurent Vermeersch fietspaden.

laken - Allerheiligen werd warmhartig opgeluisterd op de begraafplaats achter de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken. In het losstaande middeleeuws koorrestant organiseerde vzw Reveil een ‘Dag van de vergeten verhalen’. De Deerlijkse vzw Reveil houdt ingetogen evenementen op 1 november. Een mix van muziek, zang en lokale levensverhalen van overledenen die op het kerkhof liggen. Omdat op sommige graven geen bloem ligt, en zoveel herinneringen te mooi zijn om te vergeten, zo ziet de organisatie het. Dat nabestaanden het alternatieve event appreciëren, blijkt uit het succes ervan. Bij de derde editie van Reveil deden vijftig gemeenten in Vlaanderen mee, een derde van alle gemeenten en steden. Aan Wallonië dacht Reveil nog niet, maar Brussel-Stad liet de organisatie voor het tweede jaar op rij toe op de begraafplaats van Laken. Oorspronkelijk waren nog drie andere kerkhoven aangestipt voor een muzikale wake - Dieweg in Ukkel, Ganshoren en Sint-Lambrechts-Woluwe. Uiteindelijk deed alleen Brussel-Stad mee. © FLICKR CREATIVE COMMONS MIGUEL DISCART

mijmeren. Het kerkhof van Laken was het decor voor een ingetogen muzikaal moment. “Veel promotie maakten we niet rond het muzikale programma op het kerkhof,” vertelt Bruno Berghmans, coördinator van de Brusselse begraafplaatsen. “Het event stond aangekondigd op Facebook en op de website van de stad. Het is geen festival, maar wel een ingetogen extra moment voor wie op Allerheiligen iemand bezoekt op het kerkhof of komt mijmeren over wat geweest is.” “Allerheiligen heeft een te kille connotatie gekregen,” voegt initiatiefnemer Pieter Deknudt van Reveil toe, “terwijl Halloween uit Amerika er een heksenfeest van maakte. De ingetogen concerten en voordrachten die we op de kerkhoven brengen, maken de begraafsite voor een stuk weer leefbaarder. We willen de schone verhalen die op elke begraafplaats liggen opdissen, door over de doden te laten vertellen door wie hen kende: zangeres Leonore doet dat onder meer.” In Laken kwamen de groep Angström (Gudrun Roose en Thomas Moon) en zangeres Leonore (Chloë Nols, bekend van haar hit Brussels) de sfeer zetten. Overal vond de muzikale wake van 17 tot 18 uur plaats. Mensen Jean-Marie Binst brachten lichtjes mee.

4 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 november 2016

DE WEEK

IN BEELD Afgelopen week gezien in het Jubelpark: een zwaarbewapende terrorist op de trappen van het museum. Gelukkig was het maar voor de film. En wel voor de nieuwe Nederlandse serie ‘Brussel’ van productiehuis Endemol, geregisseerd door de Vlaming Arno Dierickx.

in het NIEUWS Strengere alarmdrempel

Bescherming voor CBR-gebouw

Leefmilieu Brussel voert een nieuwe alarmdrempel in voor luchtverontreiniging. Voortaan zal er al gecommuniceerd worden als de concentratie fijne deeltjes en stikstofdioxide hoger ligt dan 50 microgram per kubieke meter. Tot nu toe was dat pas bij 70 microgram, wanneer ook maatregelen zoals een snelheidsbeperking op snelwegen van kracht worden. Door sneller te waarschuwen, wil het Gewest de bevolking wijzen op de risico’s van inspanningen, maar ook warm maken voor preventieve maatregelen zoals de auto laten staan, of de verwarming wat lager zetten. Om beter te informeren is er ook de nieuwe website luchtkwaliteit.brussels en kunnen mensen zich inschrijven om waarschuwingen via sms te ontvangen.

De zetel van het voormalige cementbedrijf CBR in Watermaal-Bosvoorde is opgenomen in de lijst met beschermde gebouwen. Het betonnen kantoorgebouw met afgeronde ramen en goudkleurig spiegelglas werd gebouwd in 1968-1970 naar een ontwerp van de architecten Constantin Brodzki en Marcel Lambrichs. Volgens het kabinet van minister-president Rudi Vervoort (PS) geniet het wereldwijde erken-

ning in de architecturale geschiedschrijving. Zo werd het opgenomen in de tentoonstelling ‘Transformaties in de moderne architectuur tussen 1960 en 1980’ van het MoMA in New York. Erfgoedvereniging Pétitions-Patrimoine ijverde in 2011 al voor het behoud van het gebouw.

de vele bouwwerven die daar ondertussen opgestart en nog gepland zijn.

Couleur Café naar de Heizel Muziekfestival Couleur Café heeft een nieuwe stek gevonden aan de Heizel. Volgende zomer slaat het evenement zijn tenten op in het Ossegempark, met zijn Groentheater, onder het Atomium en op de Madridlaan. Daar komt het hoofdpodium. De camping komt op Parking C. Couleur Café heeft al jaar en dag een vaste stek op de site van Thurn & Taxis, maar daar was geen plaats meer voor het festival door

Ceta ondertekend EU-raadsvoorzitter Donald Tusk, EUcommissievoorzitter Jean-Claude Juncker en Canadees premier Justin Trudeau ondertekenden in Brussel Ceta, het vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada. Het verdrag werkt drempels weg en vereenvoudigt de handel van goederen en diensten. Het akkoord had

wat voeten in de aarde omdat Wallonië en Brussel geen groen licht wilden geven. Pas nadat Waals minister-president Paul Magnette (PS) garanties had gekregen over de internationale arbitrage bij conflicten tussen bedrijven en overheid, gaven de Waalse en Brusselse regering hun fiat. Het akkoord moet nog geratificeerd worden door de deelstaatparlementen. Intussen kan het Europees onderdeel van Ceta wel al van start gaan.

Samengesteld door Laurent Vermeersch en Steven Van Garsse

MEER NIEUWS DE HELE WEEK ROND OP

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 5

BOUWEN Buurt en oppositie verbaasd over plotse goedkeuring MER

Ghelamco stap dichter bij stadion BRUSSEL - Projectontwikkelaar Ghelamco kon vorige week eindelijk nog eens met een triomfbericht naar buiten komen. Het Milieueffectrapport (MER) voor het Eurostadion op de Heizel werd, tot verbazing van buurtbewoners en oppositiepartijen Groen en N-VA, plots goedgekeurd. Daarmee is een belangrijke horde genomen. Maar er blijven genoeg katten te geselen. De goedkeuring is zeker een opsteker voor Ghelamco en de voorstanders van het stadion, met name het Brussels Gewest en Brussel-Stad. Nu pas kan Ghelamco een milieuvergunning aanvragen - bij de provincie Vlaams-Brabant - en een stedenbouwkundige vergunning - bij de gemeente Grimbergen. Omdat Parking C, de plek waar het stadion gepland is, op Vlaams grondgebied ligt, geldt immers de Vlaamse procedure: eerst een goedgekeurd milieueffectenrapport en dan pas de vergunningsaanvraag. Met de goedkeuring doet de dienst MER van de Vlaamse overheid geen uitspraak over de wenselijkheid van het project, maar oordeelt ze dat de mogelijke milieueffecten voldoende onderzocht zijn. Simpel was het voor Ghelamco nochtans niet om een goedkeuring te krijgen. De promotor moest het rapport meerdere keren terugtrekken wegens onvolkomenheden. De laatste keer gebeurde dat op 6 oktober, nadat het Vlaamse departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) had laten weten grote vragen te hebben bij het mobiliteitshoofdstuk van het rapport. Zo bijvoorbeeld bij de onderschatting van het verwachte aandeel bezoekers dat met de auto zou komen en de overschatting van het percen-

tage bezoekers dat met het openbaar vervoer of de fiets zou komen. Daarop diende Ghelamco een aangevulde versie in, die daarna heel vlug werd goedgekeurd. De Brusselse oppositiepartijen Groen en N-VA reageerden verrast. “Voor mij is het een raadsel hoe ze dit klaargespeeld hebben,” zegt Groen-parlementslid Arnaud Verstraete. “Eerst een vernietigend advies van de Vlaamse mobiliteitsadministratie en dan toch een goedgekeurd MER.” Voor Johan Van den Driessche van N-VA is het opmerkelijk dat het ingediende MER-rapport, met wat extra uitleg, plots goedgekeurd kon worden. Ook Philippe Fierens van Actiecomité Stadion Parking C vindt het raar dat alles in enkele dagen plots “in kannen en kruiken” was. “Ik hoop dat we niet afzakken tot een bananenrepubliek.” Hij geeft toe dat het een stap vooruit is voor Ghelamco. “Maar dat wil niet zeggen dat het project plots past in het Vlaamse Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan, dat is volgens ons namelijk niet zo, en dat we de plannen niet kunnen aanvechten.” Het actiecomité kan geen verzet aantekenen tegen het MER, maar wil zeker van zich laten horen tijdens de drie openbare onderzoeken die weldra zullen plaatsvinden: één voor de

milieuvergunning, één voor de bouwvergunning en één voor de afschaffing van de buurtweg. Vorige week heeft de Grimbergse gemeenteraad immers beslist om de procedure te beginnen voor de afschaffing van de buurtweg die over Parking C loopt. De procedure zal volgens burgemeester Marleen Mertens minstens drie maanden duren, maar mogelijk, indien beroep wordt aangetekend, veel langer.

“Dit betekent niet dat we de plannen niet meer kunnen aanvechten” Philippe Fierens, Actiecomité Stadion Parking C Toch ligt het stadionproject volgens Ghelamco nog altijd op schema om in 2020 het EK voetbal te verwelkomen en voetbalclub Anderlecht een state-of-the-artstadion af te leveren. Of de club wel zal verhuizen, is niet duidelijk. De race is dus zeker nog niet gelopen voor Ghelamco. Bettina Hubo

De spraakmaker Met zijn uitspraak dat hij vereerd zou zijn om zo’n mooi festival als Couleur Café te organiseren, heeft de Vilvoordse burgemeester Hans Bonte (SP.A) de Brusselse bewindvoerders, stadsbestuur en regering, nog maar eens een welgerichte mep verkocht. Bonte was bovendien zo wijs om eraan toe te voegen dat hij het weliswaar spijtig zou vinden als Couleur Café Brussel zou moeten verlaten, maar als de organisatie geen locatie toegewezen krijgt, wil hij graag helpen. Dat Bonte het (weer eens) gehaald heeft, hebben de Brusselaars deels aan zichzelf te danken. Yvan Mayeur (PS), de burgemeester van Brussel, slaagt er keer op keer in om de aandacht te trekken met

oneliners die heel gemakkelijk een eigen leven kunnen leiden. Zo ook nu met de uitspraak dat Couleur Café niet zijn verantwoordelijkheid is. Waarop de verenigde muziekscene en cultuursector reageerden als door een wesp gestoken. Ze vergaten gemakshalve de context van de uitspraak en het gegeven dat de organisatoren van Couleur Café wel laat begonnen zijn om een alternatief voor Thurn & Taxis te zoeken. Eigenlijk heeft Mayeur Couleur Café een dienst bewezen: de organisatie trof opeens geen schuld meer. Waarop Bonte Couleur Café drie geschikte locaties in Vilvoorde aanbood. Zelden is een organisatie zo goed bediend

HANS BONTE

geweest als Couleur Café. Het muziekfestival mag naar het Ossegempark, al mag dat niet gezegd

worden, want officieel gaat het naar de Heizel. Bonte weet precies hoe hij met de media moet omgaan, maar Couleur Café is echt een voltreffer. Meestal gaan de disputen Vilvoorde-Brussel over veiligheid en ondertussen zijn ze voorspelbaar, al is het voor Bonte meegenomen dat hij er de Brusselaars - zijn partijgenoten die mee aan de macht zijn in stad en gewest inbegrepen - kan aan herinneren dat hij zijn professionele carrière is begonnen als straathoekwerker in Sint-Jans-Molenbeek. Maar dat mag niet baten. Tussen Brussel en Vilvoorde komt het waarschijnlijk nooit meer goed.

Het trieste hoogtepunt was een week na de terroristische aanslagen van 22 maart toen de komst van hooligans naar het Beursplein uit de hand liep. Mayeur verweet Bonte dat hij de hooligans, die in Vilvoorde waren bijeengekomen, naar Brussel had laten vertrekken. Bonte reageerde koeltjes dat er afspraken gemaakt waren tussen de politiekorpsen waar hij zich aan hield. Quitte? Nee, want ook toen ging Mayeur uit de bol met de uitspraak dat “Vlaanderen Brussel is komen bevuilen met zijn extremisten”. Maar ere wie ere toekomt, Mayeur heeft zich uitgebreid verontschuldigd en dat was vooral de verdienste van schepen Ans Danny Vileyn Persoons (SP.A).

6 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 november 2016

REPORTAGE De straatdoden van Brussel

‘Eenmaal je valt, val je diep’ Rond Allerheiligen en Allerzielen trekken mensen massaal naar het kerkhof om hun dierbare overledenen te herdenken. Wat gebeurt er met de mensen die op straat of als gevolg van hun periode op straat aan hun einde komen? Het Collectief Straatdoden ijvert ervoor om ook de talloze straatdoden van onze hoofdstad een waardig afscheid te schenken en hun herinnering in leven te houden. Jaar na jaar neemt het aantal straatdoden toe, maar al te vaak dooft het verhaal achter die mensen te snel uit. Drie portretten om daar verandering in te brengen. Tekst: Mathias Declercq - Illustratie: Jurgen Walschot

n het appartement van Nadine hangen foto’s en aandenkens aan haar goede vriend Lorenzo, gestorven op een parking dicht bij een caravan waar hij soms sliep. Begraven op haar verjaardag. De doodsoorzaak is onduidelijk. “Hij kon een maand lang niets drinken, alleen water, maar dan kwam er steevast een dag dat hij zich eens goed zat wou drinken,” zegt Nadine. “Die avond was hij op stap gegaan met een lotgenoot, maar deze keer had ik er geen goed oog in.” De vriendschap tussen Nadine en Lorenzo, afkomstig uit een Oostblokland, begint in een lokale Carrefour. “Ik zag meteen dat hij anders was. Ofwel was hij in een boek verdiept ofwel sloeg hij een praatje met de klanten van de winkel. Hij was zo vriendelijk, zo intelligent. Hij kende enorm veel van

cultuur en van Franse literatuur,” vertelt Nadine. Lorenzo blijkt na lange omzwervingen door Europa zijn tentje te hebben opgeslagen in het Zoniënwoud. Daar woont hij, met de goedkeuring van de eigenaar van het perceel, jaren aan een stuk met zijn hond. “Hij was wel eens bij een vrien-

LORENZO

dinnetje gaan wonen op haar appartement, maar na zes maanden hield hij het daar niet meer uit. De muren kwamen op hem af. Hij trok opnieuw naar datzelfde plekje in het Zoniënwoud. Als een echte vrije man wou hij zich niet binden aan iemand of iets. Zijn enige dierbare bezittingen waren een jas en een T-shirt van Che Guevara,” herinnert Nadine zich. Tussen Nadine en Lorenzo bloeit een mooie vriendschap. Hij blijft vaak bij haar overnachten. Hij krijgt van haar eten en medicijnen, zij krijgt “het beste gezelschap ooit” in ruil. “Ik zorgde ook voor zijn hond als hij er niet was,

“Zijn enige dierbare bezittingen waren een jas en een T-shirt van Che Guevara” Nadine, goede vriendin van Lorenzo

hij belde me dan wel een paar keer per dag om te vragen hoe het met zijn beste vriend was.” Tot 18 oktober 2015. Nadine hoort niets van hem en maakt zich zorgen. “Van ‘s morgens tot ‘s avonds heb ik hem gebeld, gezocht, naar de politie en alle mogelijke ziekenhuizen gebeld. Ik voelde dat er iets mis was.” Rond middernacht krijgt Nadine het slechte nieuws over zijn overlijden. “Hij had me nog gezegd dat ik nooit meer alleen zou zijn voor mijn verjaardag. Mijn verjaardag, dat werd de dag van zijn begrafenis. Maar hij heeft gelijk, ik voel me nooit alleen.” Elke week gaat ze naar zijn graf, om bloemen en foto’s neer te leggen. Op speciale momenten gaat ze naar zijn plekje in het Zoniënwoud, waar ze bloemen voor hem plant. “Dan doe ik altijd zijn T-shirt van Che Guevara aan.”

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 7

juli 2015, een klein appartementje in de Marollen. Louis-Jean wordt er dood teruggevonden. De jaren als dakloze hebben zijn gezondheid zwaar aangetast. De dood van zijn vrouw zeven jaar eerder was een zware klap voor de man, die op de wereld kwam in een gezin met negentien kinderen. Eén moeder, een pak verschillende vaders en geen vaste plek om te wonen. Het gezin slaapt op straat in de Marollen, in de Samaritanessestraat. Alle kinderen van het gezin worden op jonge leeftijd in een instelling geplaatst, behalve Louis-Jean en zijn jongste zus Lizette. Zij blijven bij hun moeder. “Hij was trots op onze moeder, fier op haar dapperheid,” zegt zij. “Hij sprak met genegenheid over de koude winters, toen we met het hele gezin onder auto’s in de buurt sliepen, dicht bij de warme motoren.” Louis-Jean doolt vijf jaar lang als dakloze rond op straat, vooral in de buurt aan het Zuidstation. Een buurtbewoner die actief is bij de beweging ATD Vierde Wereld brengt hem naar die organisatie. Daar gaan de ogen van Louis-Jean open. “Op dat moment vond Louis-Jean zijn roeping,” vertelt Lizette. “Hij werd een activist voor ATD Vierde Wereld en voor de Volksuniversiteit, waar hij ook

mensen leerde lezen en schrijven. In het Nederlands én in het Frans.” In 1980 trouwt Louis-Jean met Bertha. Samen zetten ze zich blijvend in voor de armen en de daklozen van de wijk. Zelf wonen ze in een klein sociaal appartementje, op enkele passen van het Comité van de Samaritanen, de wijk waar Louis-Jean ook als kind zijn dagen op straat had doorgebracht. “Louis-Jean kon het niet aanzien, de armoede, hoe mensen achterbleven. Hij liet mensen in

LOUIS-JEAN

zijn appartementje slapen, deelde zijn bed, verdeelde elke boterham in tien stukken.” Louis-Jean is de voortrekker van de Matrassenopstand in 1989. Alle bewoners van de wijk slepen matrassen de straat op, uit protest tegen de hoge huurprijzen en de erbarmelijke staat van hun woningen, waar ze ook nog eens dreigen uitgezet te worden door de gemeente. Het doel wordt bereikt: de politiek komt met geld over de brug met geld voor meer sociale woningen. Wanneer zijn vrouw Bertha in 2008 overlijdt aan de gevolgen van haar suikerziekte, die haar ook al blind had gemaakt, is Louis-Jean helemaal van de kaart. “Hij was nog steeds zo verliefd op haar. Elke avond raakte hij haar foto aan en mompelde hij dat ze te vroeg was vertrokken,” vertelt Lizette. Zijn eigen toestand verslechtert. Tot ook hij in de zomer van vorig jaar overlijdt, zwaar getekend door de jaren op straat.

“Louis-Jean kon het niet aanzien, de armoede, hoe mensen achterbleven” Lizette, zus van Louis-Jean

itgerekend op hun dertigste huwelijksverjaardag sterft Jean, de man van Patricia, na een onstabiel en moeilijk leven, dat zich deels op straat afspeelde. Hij is dan net 61. Het noodlot slaat bij Jean wel heel vroeg toe. Hij verliest op zesjarige leeftijd zijn beide ouders bij een auto-ongeluk en wordt ondergebracht bij zijn grootouders in Zwitserland. Daar houdt hij zijn bijnaam Jean ‘le Suisse’ aan over. Hij studeert er

Het Collectief Straatdoden Het Collectief Straatdoden is een breed netwerk in het Brussels Gewest dat bestaat uit organisaties uit de thuislozensector, personen die op straat leven of geleefd hebben en betrokken burgers. Samen ijveren ze voor een waardig afscheid van huidige en vroegere straatbewoners. Door een netwerk van zintuigen probeert het Collectief zo snel mogelijk eventuele familieleden en of vrienden in te lichten over het overlijden. Het Collectief waakt erover dat elke straatdode begraven wordt in een toegankelijk, individueel en herkenbaar graf, met vermelding van de naam van de overledene. De Japanse kerselaar aan het Centraal Station werd ook geplant door het Collectief om de straatdoden te herinneren. Op 2 november om 10u verzamelt het collectief aan die boom en roept de groep sympathisanten op om samen naar het kerkhof te trekken voor een bezoek aan de graven van de straatdoden.

Website als virtuele rouwplaats Het aantal straatdoden is in elf jaar tijd meer dan verdubbeld. Ongeveer de helft van alle straatdoden leefde op straat op het moment van overlijden. “Straatbewoners hebben immers vaak een verbrokkeld parcours,” vertelt Florence van het Collectief, “met periodes op straat, in een woning of in een onthaalhuis. Het moment van overlijden is als een foto van een welbepaald moment in dit parcours.” Ondanks de pertinentie van het project en de erkenning van de brede Brusselse thuislozensector, beschikt het Collectief Straatdoden niet over voldoende financiële ondersteuning om een verantwoordelijke aan te kunnen werven. Er is nu wel een website: www.straatdoden.brussels. Die site geeft niet alleen informatie over het project en de acties, maar fungeert ook als virtuele rouwplaats met allerlei teksten, portretten en gedichten over de overledenen.

filosofie en sociologie en doet er zijn militaire dienst. “Het systeem van de dienstplicht was in Zwitserland toen anders,” vertelt zijn weduwe Patricia. “Je werd daar elke drie jaar opgeroepen om in de kazerne dienst te lopen.” Jean ontvlucht Zwitserland en keert terug naar België. “Hij logeerde afwisselend bij zijn familieleden, maar die waren zodanig verspreid over het land, dat hij een echt nomadenleven begon te ontwikkelen. Het zal daar wel allemaal

JEAN ‘LE SUISSE’ “Nooit hebben we stabiel geleefd, altijd loerde de armoede om de hoek” Patricia, weduwe van Jean

begonnen zijn,” zucht Patricia. In België worden zijn diploma’s niet erkend. Hij werkt in de horeca, maar vindt zijn draai niet echt. “Zelfs wanneer hij werk en geld had, bleef het voor hem moeilijk om een vaste slaapplaats

te hebben. Hij sliep bij collega’s en vrienden, maar ging regelmatig stevig uit na zijn werkuren. Zo leerde hij op straat te slapen.” Jean en Patricia leren elkaar kennen en trouwen. “We hadden alleen elkaar. Nooit hebben we stabiel geleefd, altijd loerde de armoede om de hoek.” Ze zijn al die jaren heel actief binnen verschillende verenigingen die voor de rechten van daklozen strijden, zoals het Collectief Straatdoden. “Jean was een heel geëngageerde, vurige man. Hij kon zich het onrecht van anderen verschrikkelijk aantrekken.” Die vurige ingesteldheid vertaalt zich ook in een stevig temperament. “Op enkele momenten nam zijn felle karakter de bovenhand, in die periodes sliep hij opnieuw op straat. Maar een mens is nooit gemaakt om op straat te leven. Dat doen ze zelfs dieren niet aan. Eenmaal je valt, val je laag. Het is verschrikkelijk moeilijk om opnieuw uit dat dal te kruipen.” Jean die zich zo inzette voor het Collectief Straatdoden, sterft zelf aan de gevolgen van het zware leven op straat. “Hij heeft veel kunnen veranderen voor andere mensen, maar begon nooit met zichzelf,” vat Patricia zijn leven samen. “Nu moet ik me concentreren op mijn kinderen. Zij mogen deze situatie niet erven.”

8 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 NOVEMBER 2016

SAmenleving Alternatieve economie werpt geitenwollensokkenimago af

Sociale economie is hip MOLENBEEK - De sociale economie heeft een heus inhaalmanoeuvre achter de rug. Het duffe stof is van het imago geschud en de consumenten, de wereldverbeteraars van weleer, zijn jonge hippe vogels geworden. Die alternatieve vorm van economie heeft de voorbije jaren zijn plaatsje in de maatschappij en in het hart van velen veroverd.

anseveria’s in plantenbakken tegen een pastelgroene ruwe muur, een toog in strak grenenhout met erboven gloeilampen met een gekrulde gloeidraad, een loungey muziekje op de achtergrond en een strakke betonnen vloer die het geheel een industriële look and feel geeft. Het publiek is divers, hier en daar spot je zelfs een Brompton en een baard. Dit zou zomaar de nieuwste hipsterbar van Berlijn kunnen zijn, mocht je niet beter weten. Het is het sociale restaurant Bel Mundo, dat net de deuren opende aan het kanaal in Molenbeek. Wanneer een klant bijna verbaasd zegt dat hij niet wist dat dat restaurant binnen de sociale tewerkstelling wordt gerund, dan voel je dat die geitenwollensokkenstempel, die sociale economie in het verleden weleens kreeg, is weggeveegd. Wat is nu precies sociale economie en waarin verschilt die met de klassieke economie? Langdurig werklozen en laaggeschoolden doorlopen werkervaringsprojecten waardoor ze daarna kunnen doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt. De medewerkers worden in een realistische werkomgeving opgeleid door professionele stielmannen. Basisattitudes zoals op tijd komen, samenwerken met collega’s of omgaan met feedback worden aangeleerd. Daarnaast krijgen ze ook een intensieve taalcoaching. Zo’n werkervaringstraject duurt één tot twee jaar. Het is niet langer medelijden dat mensen drijft om een sociaal project te steunen. Nee, de consument kiest de dag van vandaag voor goede kwaliteit, een gezellige sfeer en scherpe prijzen. Tom Dedeurwaarder, coördinator van vzw Atelier Groot Eiland, houdt zich expliciet bezig met het imago rond alle sociale projecten van de vzw. “Marketing op zich wordt bij een groot deel binnen de sector als een vies woord beschouwd, maar ik wil zoals een gewoon bedrijf winst maken om onze werking te optimaliseren en verder te ontwikkelen. Als we mensen goed willen afleveren op de reguliere arbeidsmarkt, moeten we hier een zo professioneel mogelijk kader aanbieden,” oordeelt Dedeurwaarder. Om genoeg publiek aan te trekken, is het restaurant Bel Mundo ook open op donderdag- en vrijdagavond. Tegen een concurrentiële prijs genieten gasten er van een driegangenmenu.

“Onze kwaliteit moet zeker niet onderdoen voor concurrenten binnen de horecawereld. De meerderheid van onze groenten komt rechtstreeks uit onze eigen moestuin hierachter. Ook de wijn wordt met zorg uitgekozen. Je valt niet in schaamte als je hier met mensen met hoge culinaire eisen komt eten,” lacht Dedeurwaarder.

seizoenen In restaurant Bel Mundo krijgen de gasten lokale en seizoensgebonden gerechten op hun bord.

Eenvoudig anders tafelen In het restaurant Elan in Schaarbeek van Eat vzw, vlak bij het Noordstation, zijn het subtiele details die het verschil maken: weekendmagazines en kranten aan krantenstokken, bekende Deense designstoelen, koehoorns als originele kapstokken tegen de muur. Ook bij Eat wordt er nagedacht hoe de sterke inhoud zo mooi en goed mogelijk kan worden verpakt om er een consistent geheel van te maken. “Ik wil niet in het groot op de muren schrijven: ‘Kom alsjeblieft bij ons eten, want wij zijn sukkelaars die bezigheidstherapie bieden aan langdurige, ongeschoolde werklozen’,” zegt Ilse Van der Vecke, coördinatrice van Eat vzw, dat staat voor Eenvoudig anders tafelen. “We merken zeker een groei, de buurt heeft ons gevonden dankzij onze snackbar,

“Je valt hier niet in schaamte als je met mensen komt eten met hoge culinaire eisen” Tom Dedeurwaarder Coördinator Atelier Groot Eiland

die wie we hebben kunnen realiseren via een wijkcontract. De uitdaging is om niet alleen mensen die overtuigd zijn door de ideologie van sociale economie aan te spreken, maar het er ook aantrekkelijk te laten uitzien voor toevallige passanten. Daar zijn we mee bezig. Dat het er nu zo mooi uitziet, danken we aan de kleine omkaderingsploeg, die nadenkt over vorm, kleur, aanbod en commerciële strategie. Alleen onze communicatie kan wat beter. Nu werken volop aan een nieuwe website.” “Inhoudelijke kennis is belangrijk, maar te-

gelijkertijd moet je de capaciteit hebben om zwakke profielen op te hemelen en te ondersteunen. Bovendien moet je ook oog hebben voor de hedendaagse tendensen. Daarom hebben we creatieve mensen met een frisse blik meer dan nodig,” vertelt Van der Vecke. Het aanvoelen dat sociale economie zich hoe langer hoe meer op een professionele en aantrekkelijke manier voor de actieve stadsgebruiker manifesteert, wordt beaamd door Liesbeth Driessen, voorzitster van Febio (Federatie van Brusselse Initiatieven ter Ontwikkeling van de Werkgelegenheid) en coördinatrice van Cyclo vzw, de sociale-economieonderneming die fietsen promoot in Brussel. ”We merken dat de mindset van de consumenten de laatste tijd verschoven is. Ze kiezen meer voor authenticiteit en nabijheid, waarden die heel belangrijk zijn binnen de sociale economie. ” De kwaliteit van het product, klantvriendelijkheid en de service in verschillende sectoren, zoals horeca, meubilair, bouw en fietsen, blijven voorop staan. De mens stijgt binnen de sociale economie nog steeds boven het kapitaal uit. Maar wanneer het geheel er dan nog eens aantrekkelijk uitziet, goed draait én je de sociale structuur erachter kent, smaakt je eten misschien net dat tikkeltje lekkerder en stap je met een warm voldaan hart weer naar buiten. Hilke Andries

Eat vzw

www.eatvzw.be

Belmundo

www.ateliergrooteiland.be

Cyclo

www.cyclo.org

Recyclart

www.recyclart.be/nl/fabrik

Casa Blanco

www.casablanco.be/nl/sociale-economie

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 9

samenleving Crowdfunding voor project rond bewuster omgaan met eten

Mary Pop-in tovert met voedseloverschotten Brussel krijgt zijn eerste overschottenrestaurant. Vanaf november neemt Mary Pop-in elk weekend zijn intrek in Bel Mundo, het nieuwe restaurant van Atelier Groot Eiland. Initiatiefnemer Steven Desair kijkt uit naar zijn eigen vaste stek. “Via de smaakpapillen willen we mensen overtuigen van een eerlijke, lokale keuken waar niets verloren gaat.” Desair toont trots waar het buffet in het nieuwe sociale restaurant op de site van de Belle-Vuebrouwerij aan het kanaal in Molenbeek zal komen. De stoelen en tafels van afvalhout komen van de eigen schrijnwerkerij en net om de hoek ligt een moestuin om u tegen te zeggen. “Atelier Groot Eiland geeft wasted talent een kans op de arbeidsmarkt in een wijk die iedereen te lang links heeft laten liggen. Die sociale instelling heb ik ook bij voeding. Ik serveer perfect

eetbare voedingswaren die anders in de vuilnisbak zouden belanden.”

Lelijke groenten Zijn pop-uprestaurant biedt een gezonde vegetarische brunch of avondmaaltijd aan, waarvan ongeveer tachtig procent van de ingrediënten anders weggegooid zou worden. Hij doet daarvoor een beroep op groente- en fruittelers uit de regio, schuimt de Brusselse vroegmarkt af en werkt samen met gelijkgezinde partners, zoals de koekjesfabrikant Generous, die onverkoopbare kapotte speculaasjes toch op de markt brengt. Ook de moestuin is een bron van inspiratie. Het menu kan alle richtingen uitgaan: een stoofpotje van groenten met een vlekje of een gekke vorm, pesto op basis van wortelen en wortelloof, een ovenschotel van een volledige pompoen met ge-

roosterde pitten, veganistische patisserie. De chef en de souschef beslissen. Desair helpt zelf mee in de zaal en ontfermt zich over drie laaggeschoolde werkkrachten. Om het budget rond te krijgen, zamelt hij 16.000 euro in via Growfunding, de crowdfundingsite voor duurzame projecten. Eerder had Antwerpen in de zomer van 2015 met Recub een pop-uprestaurant dat alleen werkte met voedseloverschotten. De naam van het Brusselse eethuis verwijst naar de heldin uit de musical uit 1964 die Desair als jonge ket leerde kennen. “Mary Poppins tovert magie uit

haar hoed en dat proberen we in ons restaurant ook met voedselresten te doen. Voor haar moet altijd alles perfect zijn, maar daar willen wij net tegen ingaan.” Desair wil vooral inspireren. Hij wil dat de Brusselaar meer voeling krijgt met wat hij eet, en kiest voor een lokale, seizoensgebonden keuken, weg van de industriële productie. “We maken te weinig tijd om met verse ingrediënten te koken en samen lekker te eten, terwijl het ons goed doet, smakelijker is en beter voor het milieu.” Niet voor niets geeft hij ook workshops rond fermenteren. “Zo kun

je seizoensgroenten langer bewaren en het resultaat ontploft in je mond.” Hij plant ook sessies over bier brouwen en brood bakken op ambachtelijke wijze. De uitbater hoopt dat zijn cliënteel een interessante mix wordt. “We verwachten zeker Brusselse gezinnen – er is een kinderhoek met duurzaam speelgoed –, bewuste consumenten en foodies, maar iedereen is welkom.” Hij lonkt naar de gasten van de nabijgelegen hotels Meininger en Belvue en de buurtbewoners, al kan het avontuurlijke aanbod hen afschrikken. Een brunch op zaterdag- of zondag-

“We maken te weinig tijd om met verse ingrediënten te koken en samen lekker te eten” Steven Desair, Initiatiefnemer Mary Pop-in

morgen kost 15 euro, een cocktail of mocktail met restjestapas op zondagnamiddag 5 euro. Wat als het buffet blijft staan of de klant zijn bord niet leegeet? “We vertellen het verhaal van onze producten en sensibiliseren over voedselverspilling zonder een moraliserende vinger op te steken. In het buffet kies je zelf de grootte van je portie. Als we restjes om redenen van voedselveiligheid niet kunnen hergebruiken, composteren we ze voor de moestuin om er lokale groenten mee te bemesten.”

Broodwinning Zijn eigen bewustwording begon jaren geleden toen hij na maagproblemen ontdekte dat hij lactose-intolerant was. “Mijn ogen gingen open. Stap voor stap veranderde ik mijn eetgedrag.” Hij leerde dat je producten niet zomaar moet weggooien als de houdbaarheidsdatum verstreken is en eet nu vooral plantaardig. Hij richtte een jaar geleden de vzw Eatmosphere op. Een van zijn meest succesvolle projecten was Pain Perdu, waarin chef-kok Mathias Dircx van AUBSVP voedseloverschotten en miskende producten zoals zeekat en kalfstong liet schitteren in gastronomische gerechten. Een gemeenschappelijk boek verschijnt in het voorjaar van 2017. De 35-jarige marketeer, die geboren is in Etterbeek en pas verhuisd is naar Laken, werkt momenteel als consultant in de culturele sector, maar hoopt van Eatmosphere ooit zijn broodwinning te kunnen maken. “Ik geloof in het verhaal en de maatschappelijke meerwaarde ervan. Ik stop er veel energie in en krijg tot dusver alleen maar positieve reacties.”

Tom Van Bogaert

Mary Pop-in

Info: Mary Pop-in opent in november zijn deuren in Bel Mundo (Henegouwenkaai 41/43, Molenbeek) en is zaterdag en zondag open. Meer info, ook over de crowdfunding, is te vinden op www.facebook.com/ marypopinrestaurant/.

10 I BRUZZ 1545 I DonDerDag 3 november 2016

INTERVIEW Voorman Brusselse Republikeinen kijkt met lede ogen naar de presidentsverkiezingen

‘Weinig mensen zullen blij zijn na deze verkiezing’ De Democratische partij van Hillary Clinton is erg actief in brussel, maar minder bekend is dat er ook een conservatieve vertegenwoordiging in brussel bestaat. erg blij zijn die ‘republicans overseas’ niet met hun presidentskandidaat, geeft voorzitter mike Kulbickas toe. “met Trump is er weinig hoop, maar met Clinton is er helemaal geen hoop. Ja, hij is een sleazebag, maar zo hebben er al meer in het Witte Huis gezeten.”

nders dan de ‘Democrats Abroad’, die meer dan tweeduizend leden tellen, zijn de ‘Republicans Overseas’ niet formeel gelinkt aan de - in hun geval Republikeinse partij. “Het draait ons om conservatieve principes. We promoten die en we verspreiden informatie over thema’s en onze mening daarover,” vertelt Kulbickas. “We proberen ook niet-Amerikanen in Europa uit te leggen waar wij voor staan. Dat is nodig, want er doen heel veel foute

stereotypes de ronde. ‘Rechts’ of ‘conservatief’ krijgt hier een heel andere invulling dan in de VS.” ‘Republicans Overseas’ is een pak kleiner dan ‘Democrats Overseas’: gemiddeld telt de groep tussen de dertig en de zestig leden. Dat wil niet zeggen dat er geen Republikeinen in België zijn. “De meeste Republikeinen in België zijn actief in het leger of de DOD (Department of Defense, red.). Dat gaat om grote aantallen, maar zij mogen niet politiek actief zijn. Toch stemmen ze meestal wel Republikeins.”

ADVERTENTIE

Bij de ruime Amerikaanse expatgemeenschap in de Brusselse zakenwereld vindt de organisatie weinig weerklank, want die mensen stemmen hoofdzakelijk Democratisch. “Dat komt vooral door het enorme verschil in politieke cultuur tussen Europa en de VS,” legt Kulbickas uit. “Het politieke klimaat in Europa is veeleer links dan rechts. Amerikanen met rechtse sympathieën zijn er in Europa doorgaans veel minder open over. Als Amerikaan in België is het gewoon veel eenvoudiger om geapprecieerd te

ADVERTENTIE

U zoekt een rusthuis of een andere woonvorm voor ouderen? Vraag informatie en advies bij Home-Info. Met de steun van de VGC en de GGC.

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 11

“Trump provoceert om zich te kunnen onderscheiden van de rest” Mike Kulbickas Voorzitter ‘Republicans Overseas’

Amerikaanse verkiezingen 8 november 2016

een echte sleazebag, zonder enige twijfel. De vraag is: wat is het ergste? Er hebben in het verleden nog wel vaker sleazebags in het Witte Huis gezeten, van beide partijen trouwens. Dat is niets nieuws, maar iemand die onethisch en zelfs crimineel gehandeld heeft president maken? Daar trek ik de grens,” zegt Kulbickas. “Bovendien neemt Trump af en toe conservatieve standpunten in, en dat is al beter dan Clinton, die zich op geen enkele manier conservatief toont.” De leider van de ‘Republicans Overseas’ is niet erg tevreden over de verkiezingen van 2016. “Dit schouwspel is als Game of Thrones versus The Apprentice: een machtsspel in de Democratische partij en één grote show bij de Republikeinen. Het is zelfs pijnlijk om erover na te denken. Ik hoop vooral dat het snel voorbij is (lachje). Ik denk dat er enorm weinig mensen blij zullen zijn na deze verkiezing.” Hij vreest dat die strijd en de interne problemen van de Republikeinse partij ook in zijn eigen organisatie sporen zullen nalaten. “Als Trump ook echt het gezicht van de Republikeinse partij zal bepalen, dan hebben we een probleem. Dat betekent dat hij moet veranderen, of dat wij een nieuw onderkomen moeten zoeken.’

Hellhole

MIKE KULBICKAS

“Van alle kandidaten van de Grand Old Party was Trump mijn laatste keuze.”

worden als je Democraat bent en voor Hillary Clinton stemt. Want we weten dat negentig procent van de Belgen en de Europeanen liever Clinton als president heeft.”

Laatste keuze De presidentsverkiezingen in het thuisland zijn ook binnen de ‘Republicans Overseas’ voer voor discussie. De mening over de Republikeinse kandidaat Donald Trump lopen ver uiteen. “Er zijn maar heel weinig Republikeinen in België die zich openlijk durven uit te spreken voor hem. Ik zeker niet: van alle kandidaten van de Grand Old Party was hij mijn laatste keuze.” Maar het is dus Donald Trump geworden. Volgens Kulbickas is er een goede kans dat hij de nieuwe president wordt: “Om de simpele reden dat mensen hem keer op keer afschrijven, en steeds weer bewijst hij hun ongelijk. Dit is geen toeval meer. Hij is geen Superman, hij is geen genie, maar hij is wel een fenomeen. Hij speelt goed in op het gevoel van de gewone man die zijn buik vol heeft van de elite die zegt hoe ze moeten denken.” Het is duidelijk dat geen van beide

persoonlijkheden op zijn goedkeuring kan rekenen. “De ene kandidaat is een door de wol geverfde traditionele politica, de andere is helemaal geen politicus. Clinton zegt veel dingen waarvan ze zelf weet dat ze ze niet kan realiseren, gewoon om er stemmen mee te winnen. Haar enige drijfveer is een honger naar macht. Aan de andere kant heb je Trump: hij is de combinatie van een keiharde zakenman en een showman à la P.T. Barnum. Hij provoceert om zich te kunnen onderscheiden van de rest.”

Het minste kwaad “Op 9 november zal één van die twee wakker worden als de nieuwe president. Het zal erop aankomen om de president van ‘het minste kwaad’ te verkiezen,” klinkt het ietwat treurig. Kulbickas wil niet luidop gezegd hebben dat zijn stem naar Trump gaat, maar verkiest hem toch duidelijk boven Clinton. “Clinton heeft meerdere misdrijven gepleegd, zoals geclassificeerde documenten vernietigen (hij verwijst naar het e-mailschandaal rond Clinton, red.), alleen zijn die nauwelijks onderzocht. Trump is

Trump liet zich in het verleden niet bepaald positief uit over Brussel. Hij noemde de stad in de nasleep van 22 maart een “hellhole”. Kulbickas schiet meteen in de lach wanneer we het thema ter sprake brengen. “Natuurlijk ben ik het daar niet mee eens. Brussel is een geweldige plek om te leven, en ik kan alleen maar goede dingen zeggen over deze stad en haar inwoners. Ik heb hier veel vrienden en de meeste Brusselaars proberen van de wereld een betere plaats te maken.” Toch begrijpt hij waar de uitspraak van Trump vandaan komt: “Het is een overdrijving waarmee hij de aandacht wil trekken. Enkele aanslagen zijn in Brussel beraamd, en dat verdient wel een discussie.” Kan Trump uitgroeien tot een goede president? “Er is weinig hoop met Trump, maar er is tenminste hoop. Met Hillary Clinton is er helemaal geen hoop,” zucht Kulbickas. Hij hoopt dat Trump een parcours zoals Ronald Reagan kan afleggen. “Ook hij was niet bepaald populair bij het establishment van de partij. Reagan ging vol voor zijn overtuiging, los van wat de partijtop daarvan dacht. Men heeft allerlei doembeelden over hem verspreid toen hij presidentskandidaat was, maar die zijn nooit uitgekomen. Over Trump zegt men nu gelijkaardige dingen. Voor alle duidelijkheid: Reagan was een veel slimmere man dan Donald Trump, maar ik hoop dat Trump in de spiegel kan kijken en beseffen dat het tijd is om op te groeien. Of een man van zeventig jaar plots kan veranderen? Ik heb er mijn twijfels bij,” besluit Kulbickas. Filip Van Der Elst

ADVERTENTIE

Ga één jaar lang met drie vrienden naar veertien topevents* Doe mee op www.uitinvlaanderen.be /vrienden en win één van de tien superdeluxe inspiratieboxen

* Elke inspiratiebox bevat 56 tickets of vouchers verdeeld over: Gent Smaakt - Bootjes in Mechelen - muziektheater in deSingel Lokerse Feesten - Rapunzel, de Sprookjesmusical - Saint Amour van Behoud de Begeerte - film in Kinepolis - Chaplin, de Musical Spartacus van Ballet Vlaanderen - ZOO Antwerpen/Planckendael concert in Het Depot Leuven - Cursus bij WISPER - Trademarks, Stadstriënnale Hasselt-Genk - Ice Magic Hasselt

ADVERTENTIE

t.v.v. a g i l e l l i a Br & I n d i vo

p a c i d n a h n e e t e m n e s n e m e w n e p l e h n e Sam Help mee en steun ĂŠĂŠn van de vele acties. Het ingezamelde geld gaat integraal naar Indivo en de Brailleliga. Twee organisaties die het leven in Brussel eenvoudiger maken voor mensen met een handicap. Doe ook mee en steun een actie! Je vindt het volledige overzicht op brusselhelpt.be

DONDERDAG 3 NOVEMBER 2016 I BRUZZ 1545 I 13

MILIEU The Shift zet duurzame bedrijven op de kaart

OESTERZWAMMEN GEKWEEKT OP KOFFIEGRUIS

Leve het afval BRUSSEL – Het Belgische duurzaamheidsnetwerk The Shift groepeert 350 bedrijven, niet-gouvernemente organisaties (ngo’s), academici en overheden rond duurzaamheid. “We moeten afstappen van een samenlevingsmodel waarbij grondstoffen eindigen als afval,” stelt David Leyssens, co-executive officer van The Shift, vanuit de de Hoogstraat in Brussel.

e baseline van The Shift is ‘Connect, commit, change’. Het huidige economische model gaat uit van een lineaire economie, waarbij een product na consumptie bij het afval belandt, maar dit circulaire model gaat uit van de herbruikbaarheid van producten en wil grondstoffen ten volle (her)benutten. “Wij hebben als organisatie een netwerkfunctie,” legt Leyssens uit. “Die komt bijvoorbeeld tot uiting in de jobswitchdays. Tijdens zo’n dag brengen wij bedrijven en middenveld samen. Een bedrijfsdirecteur ruilt een dag van job met een partnerorganisatie, zoals een ngo, in het licht van onze eerste pijler: connect,” zegt Leyssens. Zo wisselden de directeur van Delhaize en die van Groot Eiland een dag van werkomgeving. Niet toevallig, want supermarktketen Delhaize schenkt voedseloverschotten aan Atelier Groot Eiland,

een vereniging voor sociale tewerkstelling, opleiding en werkervaring. Die producten krijgen een tweede leven in hun maatschappelijke restaurants. The Shift daagt zijn leden uit ambities te hebben rond duurzaamheid, vertaald in de tweede pijler commit. “Wij vragen onze partners zich te engageren voor de ‘Sustainable development goals 2030’.” Die zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen zijn een wereldwijd engagement om tegen 2030 werk te maken van duurzame ontwikkeling. “Ook hebben honderdtwintig van onze leden een open brief ondertekend waarin ze oproepen tot actie tegen de klimaatopwarming. Partners als Bond Beter Leefmilieu, maar ook bedrijven als BPost, KBC en Umicore geven zo een krachtig signaal naar de overheid, die ziet dat het niet langer alleen sociale organisaties zijn die in dit verhaal stappen.” Samen met jongerenorganisatie Act4Change, meteen ook de derde pijler change, geeft The Shift via het ‘Generation T’-project zichtbaarheid aan jongeren die zich inzetten rond duurzaamheid, en bedrijven en organisaties daarbij uitdagen een duurzaamheidsbeleid op te stellen. En het lijstje met projecten is nog langer: vijftien bedrijven en ngo’s werken rond gezonde voeding op school en leden staan elkaar bij met expertise bij de opstart van proefprojecten.

Een mooi voorbeeld van een organisatie in de schoot van The Shift is PermaFungi. Dat bedrijf maakt gebruik van afval, en meer bepaald koffiegruis, en kweekt daar oesterzwammen op. Dagelijks halen vier productiemedewerkers van PermaFungi per fiets koffiegruis op bij Exki. Het gruis wordt vermengd met zwamvlok. Twee weken later zijn de oesterzwammen klaar voor oogst. PermaFungi heeft een partnerschap met Cyclo om bakfietsen te gebruiken. Vorig jaar werd maar liefst vijftien ton koffiegruis opgehaald en drie en een halve ton champignons verdeeld bij Brusselse biohandelaars en –markten, goed voor zo’n vierduizend fietskilometers. De productiemedewerkers zijn laaggeschoolde Brusselaars, opgeleid door PermaFungi. De oesterzwammen worden gekweekt in de kelder van Thurn&Taxis, een voorheen onbenutte ruimte. Om de cirkel rond te maken, verdeelt de organisatie de rijke compost

Zodra een project op de rails staat, gaat The Shift na hoe dit project op grotere schaal kan worden gerealiseerd.

ADVERTENTIE

Ontdek je talent op de Ontdek je talent opKies de studiekeuzebeurs. studiekeuzebeurs. Kies je school op de scholenje school op de scholenmarkt. markt.

die achterblijft, of ‘champost’ zoals PermaFungi het zelf noemt, aan ‘La Ferme Nos Pilifs’, een ecologische stadsboerderij en beschutte werkplaats. Door die mix van sociale en ecologische componenten bekroonde The Shift het amper twee jaar oude PermaFungi tot winnaar van de ‘Sustainable Partnership Award 2016’. PermaFungi biedt iedereen de mogelijkheid om in zijn eigen keuken oesterzwammen te kweken, met een witte-oesterzwam-

Hanne-Lise De Valck

menkit. Voor de meer ervaren keukenprinsen bestaat de FungiPop, waarbij eigen koffiegruis wordt gebruikt. Eind november huldigt PermaFungi zijn nieuwe paddenstoelenkwekerij in de kelder van Thurn&Taxis feestelijk in, goed voor duizend vierkante meter aan atelier, kweek- en innovatiecentrum.

Meer info op www.permafungi.be

Meer info via www.theshift.be

14 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 november 2016

Stel zelf je vraag EN STEM op BRUZZ.BE

KorNEEL uit brussel:

Waarom staat het Justitiepaleis al zo lang in de steigers?

“De kern van het probleem is een gebrek aan visie”

Jos Vandenbreeden

Poelaertstichting

ie kan zich nog herinneren hoe het Justitiepaleis eruitziet zonder stellingen? Het monumentale gerechtsgebouw van architect Joseph Poelaert staat ondertussen al dertig jaar in de steigers. Dat heeft alles te maken met de aanslepende renovatie. “De kern van het probleem is een gebrek aan visie over de toekomst van het gebouw,” zegt Jos Vandenbreeden van de Poelaertstichting. “Dat twee ministers verantwoordelijk zijn, helpt de zaak ook niet vooruit.” De twee, minister van Justitie Koen Geens (CD&V) en minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA), ook bevoegd voor de Regie der Gebouwen, kondigden vorige week wel aan dat het paleis zijn gerechtsfunctie behoudt, inclusief de correctionele keten. Ze beloven een nieuw masterplan voor de renovatie. “Dat geeft hoop voor de toekomst, het is aan de ministers om verder beslissingen te nemen,” zegt Vandenbreeden. “Het masterplan moet niet alleen over het paleis zelf gaan, maar ook over de gebouwen in de omgeving die door justitie gebruikt worden. Er is een grote reorganisatie nodig.” Een masterplan is natuurlijk nog geen renovatie. Voorlopig is dus nog niet duidelijk wanneer het Justitiepaleis opnieuw uit de steigers zou kunnen. In het verleden is al vaker gebleken dat

plannen niet uitgevoerd worden. Enkele jaren geleden stond de gerechtsfunctie van het gebouw STEIGERS Het Justitiepaleis staat ondertussen al dertig jaar in de stellingen. nog op de helling, omdat de constructie niet compatibel zou zijn met de jaarlijks veel geld aan onderhoud en oplapwerk. steeds verstrengende veiligheidsnormen rond Zo werden de stellingen eerst jarenlang gehuurd bijvoorbeeld terrorismeprocessen. van een aannemer, en pas enkele jaren geleden In zijn oorspronkelijke staat herstellen en blijven gekocht. De overheid heeft er dus verschillende gebruiken als gerechtsgebouw of radicaal renokeren voor betaald. De stellingen waren enkele veren en het nieuwe bestemming geven? Het gejaren geleden bovendien zelf aan renovatie toe. weer wordt geregeld van schouder veranderd, en Daarnaast gaan er miljoenen naar het onderbrengen van steeds meer gerechtsdiensten in andere een definitieve oplossing blijft uit. gebouwen. Die zijn meestal eigendom van proFeit is dat het Justitiepaleis de geesten verdeelt. jectontwikkelaars. “Dat kost elk jaar handenvol De eclectische stijl met Grieks-Romeinse inslag geld via langdurige huur- en leasingcontracten. heeft zijn fans, maar ook zijn haters. Ook advocaten en magistraten zijn het oneens: sommigen Het is een vorm van verspilling.” zijn verknocht aan hun paleis, anderen vinden Hoe meer geld gaat naar de vele huurcontracten het gigantische gebouw onverzoenbaar met een en noodzakelijke oplapwerkjes, hoe minder er humane justitie. beschikbaar is voor de grondige renovatie. Het De verdeeldheid heeft bijgedragen tot de jarenJustitiepaleis is wat dat betreft niet het enige zorlange verwaarlozing. Als de waardering unaniem genkind. Ook ander federaal patrimonium zoals is, wordt een historisch gebouw goed onderhouhet Jubelparkmuseum en het Conservatorium den. “Zoals John Ruskin, kunstcriticus uit de worden slecht beheerd. De Regie der Gebouwen 19de eeuw, zei: wie zijn huis goed onderhoudt, werd de voorbije jaren ook geplaagd door corruptieschandalen. moet niet renoveren,” stelt Vandenbreeden. Laurent Vermeersch Ondertussen spendeert de federale overheid

ADVERTENTIE

GRATIS E-BOEK

BRUZZEL in 16 kortverhalen ,

Download op eboek.brusselsebibliotheken.be

Uniek aanbod van de Brusselse bibliotheken > www.brusselsebibliotheken.be

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: ERIC VERREPT, EMILE JACQMAINLAAN 135, 1000 BRUSSEL

JOUW MENING

lezersbrieven@bruzz.be

MUSEUMSAGA

Heel verrassend is de interesse van een groot buitenlands museum voor een nog op te richten museum in Brussel. Die plotse evolutie in het dossier van een nieuw museum voor moderne (en hedendaagse?) kunst is waarschijnlijk geen toeval noch complete willekeur. Momenteel willen sommige grote musea (Louvre, Guggenheim, Beaubourg) de investering van hun aankopen laten renderen waardoor er een tendens is ontstaan om elders in een buitenlandse locatie een deel van hun voorraad verzamelde kunstwerken te kunnen tonen. Voorlopig is het onduidelijk waarom Beaubourg plotseling een quasi filiaal wil openen in Brussel, toch niet met een nostalgische reflex omdat het nog in te richten museumgebouw een gewezen Citroëngarage is? Overigens zal het aangepaste Citroëngebouw nooit de mediatieke noch publieke uitstraling

kennen van het Guggenheimmuseum in Bilbao, de Fondation Louis Vuiton Parijs, de in aanbouw zijnde Fondation LUMA in Arles, drie nieuwe gebouwen van de gereputeerde architect Frank Gehry. Indien dit plan ooit werkelijkheid zou worden zijn omzeggens de zorgen van minister-president Vervoort (grotendeels?) opgelost, maar artistiek en museaal moet van dit plan niets spectaculair worden verwacht waardoor Brussel op de mondiale kunstkaart zou terechtkomen. Het Citroënmuseum heeft namelijk geen eigen verzameling en zal dus worden gevuld met stukken uit de Beaubourg depots, werken

die iedere Belgische bezoeker aan Beaubourg al meerdere keren heeft gezien. Evenmin moet worden verwacht dat buitenlanders naar een Brussels museum zouden komen voor kunstwerken die ze ook al in Beaubourg hebben kunnen zien. Het is tevens tamelijk ongeloofwaardig dat de Beaubourgdirectie het nieuwe Citroënmuseum zodanig zal coachen dat het op termijn een internationale uitstraling zou genieten. Dergelijke initiatieven zijn nooit gratis en lijken eerder op een soort artistieke belangenvermenging waarbij het hoofdgebouw altijd de ‘eerste stem’ blijft spelen.

Jonas Wille, Oudergem

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bruzz.be. Schrijven kan naar BRUZZ-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en wordt hij niet gepubliceerd. De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@bruzz.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of weigeren. Moties, manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

MIJN GEDACHT

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 15

Airbnb “Dit goede bottom-upidee is nu gekaapt door het grote geld.”

‘Massale verhuur via Airbnb is uitholling van de stad’

uilniszakken die het trappenhuis versperren, elke nacht feestjes en voortdurend lawaai: na ruim vier jaar trok architecte An Fonteyne deze week definitief de deur van haar appartement in de Dansaertstraat achter zich dicht. Door de jaren heen verdwenen al haar gewone buren. In hun plaats doken kortetermijnhuurders op die er terechtkwamen via een groot bedrijf dat adverteert op websites als Airbnb of Booking.com. Ze pleit dringend voor een aanpak door de overheid: “Dit is een uitholling van de stad.” Toen Fonteyne 4,5 jaar geleden in haar flat in het centrum ging wonen, waren vier van de negen appartementen al vakantiewoningen. Deze week zijn de laatste twee ‘normale’ bewoners vertrokken. Ook hun flats krijgen geen permanente huurders meer. “An sich is iets als Airbnb een heel goed idee,” zegt Fonteyne. “Ik ken veel mensen die het af en toe gebruiken. Hotels in grote steden zijn vaak peperduur.” “Maar dit goede bottom-upidee is nu gekaapt door het grote geld. Een appartement kortstondig verhuren, geeft iets meer kosten, maar brengt per nacht wel het drievoud op van een gewone huurder. Het gaat over de schaalgrootte. Zodra grote bedrijven ermee aan de haal gaan, krijg je een totale uitholling van het idee, en van de leefomgeving.” Want in een gebouw met alleen tijdelijke bewoners valt het gevoel van ‘buren’ volledig weg, merkte Fonteyne. “Zij huren goedkoop en gedragen zich vaak als een bende uitgelaten varkens. Zeker de mensen die in het weekend huren, komen om te feesten. Vaak huurde een groep van twintig man drie of vier appartementen. Dan rennen ze rond in het trappenhuis en hoor je overal luide muziek.” Airbnb lanceerde in juni in alle discretie een pagina waar je als buur van een deelappartement kan klagen over de overlast die de tijdelijke bewoners veroorzaken, vermoedelijk omdat meer mensen hetzelfde probleem als Fonteyne hebben. “Bij zo’n tijdelijke verhuur heb je geen aanspreekpunt. Ik heb vaak aangebeld om te vragen of het niet stiller kon. Dan waren ze te bezopen om me te verstaan, of verbaasd dat

An Fonteyne Ex-bewoner Dansaertstraat

“Ik heb vaak aangebeld om te vragen of het niet stiller kon. Dan waren ze te bezopen om me te verstaan, of verbaasd dat er ook echt iemand woonde”

er ook echt iemand woonde. Sowieso maakte het weinig indruk: een of twee dagen later zijn ze toch weg. Eén groep heeft de deur van onze kleine oude lift verwrongen. Toen zaten we drie maanden zonder, terwijl ik op de vierde verdieping woonde en een plooifiets gebruik.” “De vuilniszakken die de poetsvrouwen uit de flats halen, konden ze niet altijd meteen buitenzetten. Dan staan ze in de gang te stinken. Niet een of twee, maar vaak vijftien zakken. Als de nieuwe tijdelijke huurders die enorme berg vuilnis zagen, gooiden ze er vaak nog een blikje of sigarettenpeuk bovenop. Uiteindelijk kwam er een plastic vuilniscontainer, maar ook die puilde tegen de dag van de ophaling elke keer uit.” “Een gebouw met negen vakantie-appartementen is eigenlijk een hotel,” vindt Fonteyne. “Ik snap niet dat dat in zo’n oud gebouw zomaar kan. De trap is er van hout, de deuren ook. Met huurders die vaak roken op de trap is dat gewoon gevaarlijk. Beneden verspert een grote vuilniscontainer de weg. Eigenlijk zou het gebouw van bestemming moeten wijzigen, zodat de brandweer moet langskomen.” “In Amsterdam is het aantal nachten dat er via Airbnb verhuurd mag worden, beperkt. Nu is dat zestig en de stad wil dat aantal doen dalen naar dertig. Dat gaat het structureel verhuren tegen. Al zullen de bedrijven die dit soort flats verhuren, erg goed zijn in zulke wetten omzeilen. Administraties moeten dringend nadenken over hoe ze hiermee om willen gaan. We moeten ervoor zorgen dat de stad ook nog een sociaal project heeft.” Fonteyne is niet alleen vanwege de overlast van de tijdelijke buren verhuisd. “Maar het was als leven in een jeugdherberg. Als je thuiskomt, wil je je raam kunnen openzetten. Dat past voor mij bij het gevoel van ‘thuis zijn’.” “Ook maatschappelijk is dit voor mij niet meer verantwoord. Op het moment dat gewone bewoning in het centrum van de stad onmogelijk wordt, heb je een probleem. ‘Leef als een local in het hart van de stad,’ is de slogan van websites als Airbnb. Maar op het moment dat er geen locals meer zijn, is het voorbij.” Sara De Sloover

16 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 november 2016

VADROUILLE Vrouwenbuste

Dit werk kijkt de bezoeker ironischdreigend aan bij het binnenstappen in de tentoonstellingsruimte. © SUCCESSION PICASSO - PHOTO RMN-GRAND PALAIS - ADRIEN DIDIERJEAN

tentoonstelling Picasso als beeldhouwer in Bozar

Een heilzame BRUSSEL- Niet minder dan tachtig beeldhouwerken geflankeerd door primitieve kunst uit de verzameling van en schilderijen van de meester zelf: Picasso Sculptures leert ons met andere ogen naar de grootste schilder uit de twintigste eeuw te kijken.

G Viool

Een assemblage van fel gekleurd ijzer en staalplaten waar het plezier van afspat. © SUCCESSION PICASSO PHOTO © RMN-GRAND PALAIS - BÉATRICE HATALA

ezien de veelheid aan beeldhouwk un st ige genres die de Spaanse kunstenaar Pablo Picasso (18811973) heef t beoefend, mag het verrassend genoemd worden dat hij veel meer bekendheid gen ie t als schilder dan als beeldhouwer. Co-curator van de tentoonstelling Cécile Godefroy geeft de volgende verklaring: “Picasso werd aan de Académie des Beaux-Arts gevormd in schilderkunst en tekenkunst en hij schilderde meer werken dan eender welke kunstenaar. Hij genoot echter geen opleiding beeldhouwen, hij maakte zich de kunst van het beeldhouwen zelf eigen. Toch was beeldhouwkunst, meer dan schilderkunst, een constante in zijn leven. Beeldhouwen was essentieel voor Picasso, het maakte deel uit van zijn dagelijks leven.” Maar het is net het gebrek aan academische scholing in de beeldhouwkunst dat Picasso een onbeperkte vrijheid en tomeloze creativiteit schonk, oordeelt Bozardirecteur Paul Dujardin. Picasso leefde niet graag gescheiden van zijn beelden, ze hielden hem gezelschap in zijn atelier, en in zijn opeenvolgende woningen en tuinen. Godefroy: “Hij leende ze niet graag uit, ook niet aan bronsgieters die de opdracht kregen goed én snel te werken.” In tegenstelling tot schilderijen en tekeningen is het begrip originaliteit in de beeldhouwkunst moeilijk te definiëren. In Bozar staan originele modellen in gips, terracotta,

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 17

Nokpalen en figuur Het beeld rechts, onder de naam ‘Figuur’ maakte Picasso naar zijn vrouw Fernande.

confrontatie

Man met schaap

hout en papier van de hand van Picasso zelf, maar er zijn ook beelden in brons en cement gegoten vanaf de originelen. Toch mogen ze allemaal originelen genoemd worden, omdat Picasso ze gevalideerd heeft. Bovendien zijn er fragiele originelen verdwenen en mogen we blij zijn dat er afgietsels in omloop zijn. Tijdens zijn lange leven, Picasso werd 92 jaar, heeft hij van zijn vijfde tot aan zijn dood bijna dagelijks kunst gecreëerd. De eerste sculptuur in terracotta dateert uit 1902. Zijn oeuvre telt behalve schilderijen ook zevenhonderd beeldhouwwerken.

De Goede Herder Marie-Thérèse Walter, de jonge minnares van Picasso, was de muze voor de iconische ‘Vrouwenbuste’ uit 1931 die de bezoeker ironisch-dreigend aankijkt bij het binnenstappen in de tentoonstellingsruimte. Het zijn de rondingen, maar vooral de uitgesproken neus die de bezoeker in verwarring brengt: naargelang de positie van de toeschouwer dreigt het linker- of rechteroog. Het tweede oog heeft een milderend effect. Rechts van de buste hangt het schilderij ‘De beeldhouwer’. Een eerste, zachte confrontatie. De kennismaking met kunst uit Afrika en Oceanië heeft een onuitwisbare invloed gehad op het hele oeuvre van Picasso. Wat Picasso fascineerde in de houten sculpturen en maskers was het sjamanistisch karakter: ze lijken bezield. Ook ‘Figuur’, de langgerekte vrouwenbuste van Picasso’s vrouw Fernande uit 1907, lijkt bezield. Er gaat zelfs meer bezieling uit van het primitieve houtsnijwerk met rode en zwarte verfspatten dan van de twee Nokpalen uit NieuwCaledonië. De geschiedenis leert dat Picasso zich inspireerde op een po-

lychroom Mariabeeld uit het dorpje Gósol in de oostelijke Pyreneeën, waar hij en Fernande in 1906 een paar maanden verbleven. De mooiste confrontatie echter is die van de ‘Viool’, een assemblage van fel gekleurd ijzer en staalplaten waar het plezier van afspat met een Crebonmasker uit Afrika. Picasso vond inspiratie in primitieve kunst om met alledaagse materialen, zoals vorken, spijkers, baksteenresten, zand, een fietsstuur, een waterkraantje en een vergiet aan de slag te gaan. De chronologische en thematisch opbouw van de zeer gevarieerde expo werkt uitstekend: zo trekt in één van de zalen ‘Het Monument

Picasso werd 92 jaar en heeft van zijn vijfde tot aan zijn dood bijna dagelijks kunst gecreëerd voor Appollinaire’, dat bij een ijzeren geraamte gebleven is, aanvankelijk alle aandacht naar zich toe, maar dat is zonder de kracht van het naiëf-ontroerende, sublieme schilderijtje ‘Baadster die een cabine opent’ gerekend. Eén van de topstukken is ‘Man met schaap’ uit het oorlogsjaar 1943. Het lijkt de perfecte illustratie

Eén van de topstukken uit de tentoonstelling. De kracht die van het beeld uitgaat, is in geen woorden te vatten. © SUCCESSION PICASSO - PHOTO RMN-GRAND PALAIS - DROITS RÉSERVÉS

van de theorie van de Franse antropoloog Marcel Maus. Volgens Maus is alle sociaal verkeer op giften en tegengiften gebouwd. De man biedt een schaap aan, in oorlogstijden een vredesgebaar, maar vermits op een gift een tegengift moet volgen, is het ook een dwingend gebaar. De kracht die van het beeld uitgaat, is in geen woorden te vatten. De tentoonstelling in Bozar is het sluitstuk van een reeks van drie. In het Moma in New York was eerder een iconische tentoonstelling van de sculpturen te zien, in Parijs kwamen veelzijdigheid en reproduceerbaarheid aan bod en nu in Bozar de wisselwerking met schilderijen en primitieve kunst. Een heerlijk sluitstuk. Danny Vileyn

Picasso. Sculptures loopt tot en met 5 maart 2017 in Bozar Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel. De expo is open van dinsdag tot zondag van 10u tot 18u en op donderdag tot 21u. Tickets kosten 18 euro. Er is ook een reeks evenementen gepland rond de expo. www.bozar.be. wwwfwfgdfrgde

18 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 november 2016

ENFANT TERRIBLE FARID ISSA ONTWERPER FOTOMONTAGES Toevallig viel ik op dit hoekhuis. Vanuit Lausanne deed ik een lager bod. En plots moest ik wel in Brussel komen wonen”

“Geboren ben ik in Parijs, uit een Libanese vader en een Duitse moeder. Mijn twee zussen wonen in Londen, en maken er kinderen. Behalve een kleine tussenstop in Boston en Lausanne heb ik ook altijd in Parijs gewoond. In 2012 nam ik me voor om mijn studies Literatuur te hervatten aan de universiteit van Lausanne. Ik ben vrij laat, als 29-jarige pas (in 2009), begonnen met Moderne Letteren aan de Sorbonne (Parijs), maar ik maakte die studies niet af. Snel begreep ik dat een academische of wetenschappelijke loopbaan niets voor mij was.” “Dat ommetje naar Lausanne, in een bergstreek waar de klok toch anders tikt dan in het bruisende Parijs, deed me stilstaan bij vroegere dromen. Ik had al eerder de intentie om rond fotografie iets conceptueels te ontwikkelen. Ik wou de klassieke, artistieke foto anders gaan presenteren: het beeld in een nieuwe vormentaal steken. Die gedachte broeide al in 2002, toen ik een seizoen in Boston leefde met mijn vriendin. We hadden er een flat gehuurd

en wilden die ‘anders’ decoreren. We bewerkten een foto van ons beiden met het voor ons toen revolutionaire grafische programma Adobe Photoshop. Het resultaat printten we op A4’tjes. En op de muur speelden we met afstanden en dieptes. Het was een soort prototype van de deframing van de foto’s die mijn ‘Atelier Relief’ nu uitwerkt.” “In Lausanne werkte ik anderhalf jaar aan het concept om via informaticaprogramma’s ‘volume’ te geven aan foto’s. Dat was echt een soort geïsoleerd denkwerk. Alles draait om het anders presenteren van foto’s. Niet meer louter horizontaal (tegen een muur) of verticaal (in een boek). Heel onderlegde vaklui, zeg maar artiesten, zagen en lassen in de kelder aan een ‘kader’. Dat kan een constructie in acrylglas, koper, aluminium, messing of hout zijn. We leggen eerst digitaal een puzzel van alle onderdelen van één foto. Nadien volgt de meerdimensionale uitwerking. Uiteraard met akkoord van de kunstenaar-fotograaf. Inmid-

“Misschien exporteer ik dit Brussels, uniek atelierconcept naar Beiroet” dels heb ik met een oud-rockjournalist Thomas Erber (bekend van het Cabinet des Curiosités van unieke designstukken, JMB) het project body gegeven. Ik legde hem mijn idee voor, en hij was meteen gewonnen om binnen zijn artiestenmilieu in Amerika en Europa fotografen te vinden.” “Hoe ik een stek voor mijn atelier vond? In december 2013 nam een vriendin me mee

FARID ISSA (36) Parijzenaar van Libanese origine. Begon met ‘Atelier Relief’ bij de Vijvers van Elsene, woont iets verderop. www.atelier-relief.com is een projectatelier voor kunstenaars en fotografen, met residentie-mogelijkheid.

naar het ‘Maison Particulière’ in de Kasteleinsstraat. Er werd die avond een kerstboom voor artiesten ingehuldigd. Plots stapte ik een onbekende wereld binnen. Nog nooit zag ik zoveel jonge artiesten van divers allooi bij elkaar. Ik die uit de droge literatuurwereld kwam, voelde me voor het eerst heel joviaal omringd. De volgende dag flaneerde ik richting Vijvers van Elsene. En bedacht dat Brussel mogelijk een beter en meer bescheiden vertrekpunt was om mijn project op poten te zetten.” “Zo kwam ik toevallig dit hoekhuis op de Dalstraat en Vilain XIIII-straat 20 tegen. Met kerst deed ik een bod dat dertig procent lager lag, en op 22 januari 2014 was ik al eigenaar. Het huis heeft alles om kunstenaars een forum te geven: atelierruimte, burelen, slaapkamers voor artiesten-in-residentie, en als het eens moet: een partykelder met discobol. Misschien exporteer ik dit unieke concept binnen vijf jaar vanuit Brussel naar Beiroet.” Jean-Marie Binst

DonDerDag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 19

NICK TRACHET brUSSeL en De WereLD CULInaIr onTDeKT Op de markt op het plein in Laken staan nog twee Italiaanse kramen, vroeger waren het er meer. De groenteman is verdwenen naar Waals-Brabant, jarenlang hebben de gebroeders Infantino mij onbekende groente en fruit laten ontdekken, zoals cime di rape en catalonia (ondertussen zijn er al andere marktkramers die er verkopen), lampascioni, cedri of kalebas. Nu staan er nog enkele met specialiteiten: kazen, wijnen en olie, maar ook vleeswaren, talkpoeder en babyvoeding die de migranten uit Italië maar niet kunnen missen. Nu en dan kies ik er ook eens een worst uit, want die hebben ze in vele vormen en maten. Nu koos ik ‘nduja. Worst, als je er bij stilstaat, blijft een eigenaardig fenomeen. Je neemt de darm van een dier, en daar steek je dan andere dingen in. Niet alleen een darm trouwens, het kan evengoed een maag zijn, en bij de vijf magen van de herkauwers opent dat mogelijkheden, want er zijn behalve runderen ook nog geiten en schapen, antilopen of bijvoorbeeld giraffes met meerdere magen. Ook blazen worden gevuld. ‘Nduja is een Zuid-Italiaans woord dat afgeleid werd van het Latijn

inducere, wat “erin steken” betekent. ‘Nduja lijkt behoorlijk op het Franse andouille, van dezelfde oorsprong. Worst in het Italiaans heet in de brede betekenis van het woord insaccado, wat letterlijk “in een zakje” betekent. Dat zakje kan vandaag ook van plastic zijn, of van staal: een Blikje. De Duitsers hebben een specialiteit met blikken worsten. Hoe kwam men er destijds bij? Misschien moeten we terug naar de vroegste tijden van de jagers. Ook voor roofdieren zijn de ingewanden de eerste dingen die ze opeten bij gedood wild. Net gevangen zijn die nog warm en vooral herkauwers hebben een maaginhoud die ook voor mensen bijzonder voedzaam is, want al half verteerd. Dat was een lekkernij voor de jagers, onmiddellijk na de jacht. Vandaar zullen onze voorouders wel hebben uitgevonden dat je in een maag of darm andere dingen kunt garen. Dat is handig, zeker wanneer je nog geen pannen en potten hebt uitgevonden. Je hangt de bereiding in haar darm boven

‘Nduja “De worst lijkt behoorlijk op het Franse andouille, van dezelfde oorsprong” het vuur of kookt alles in de hete as. Worsten zijn dus heel erg oud! En zo zijn er ondertussen duizenden en duizenden soorten worst ontstaan, van de gigantische mortadella tot de bijna microscopische crottes de Recogne. Nu de culi’s uitgezongen zijn over exclusieve hammen en gerijpte vleeshompen, komt iets eigenaardigs als de ‘nduja in het vizier. Ik had erover gelezen in exclusieve blogs, maar het is toch wel prettig om er dicht bij huis tegen te komen, en bijzonder duur is ‘nduja nu

ook weer niet. ‘Nduja, het woord komt uit Calabrië net zoals de ‘ndranghetta (de naam van de plaatselijke maffia). Die worst wordt gemaakt in heel de regio, maar voornamelijk in de provincie Vibo Valentia, dat is de puist op de tip van de laars van Italië. Het stadje Spilinga geldt als het centrum van de productie en heeft een jaarlijks festival (sagra delle ‘nduja). ‘Nduja lijkt maar weinig op andere worstsoorten uit Italië. Van buiten wel, dan ziet zij eruit als een rustieke saucisson. Maar waar we bij salami’s dikke stukken vlees en wat vet ontwaren, overheerst hier het vet van het varken. Alles wordt fijn vermalen tot wat een worstenmaker ooit beschreef als “vette, koude mortel”. Voorts gaat er behoorlijk wat calabrese chilli (peperoncini) door, “uit de vallei van de Essaro” zoals op mijn exemplaar stond vermeld. Met dat deeg wordt dan een stuk dikke darm gevuld. Alles moet even rijpen en sommigen roken de worst ook, en dan kan zij

naar de winkel. Het is de bedoeling dat de inhoud van de worst zacht blijft. Als je het kontje van de worst eraf snijdt, kan de inhoud eruit geknepen worden, recht op het brood. In België zijn we dat niet echt gewoon, maar in Duitsland zie je vaker van die knijpworsten, maar daar is het meestal van een gerookte leverinhoud. Tot zover de theorie. Ik sneed het kontje van de worst, kneep erop en er gebeurde helemaal niets. Was zij te lang gerijpt en gedroogd? Misschien. Of zijn alle ‘nduje niet gelijk? Deze was van het merk San Marco. Ik sneed er dan ook gewoon een sneetje af en proefde. Ik moest nog net de brandweer niet bellen! Nooit heb ik een pittiger worst geproefd uit een Europese traditie. Wel lekker en een prachtexcuus om haar met iets vochtig na te spoelen. De ‘nduja zou ook verkrijgbaar zijn als louter inhoud, dus zonder worstverpakking, in doosjes, zeg maar. Behalve op brood kan ze ook door de pasta en in sausen. Smakelijk.

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/trachet

ADVERTENTIE

Vrijzinnig Brussel doet mee aan

Locatie Vrije Universiteit Brussel Studiedag re-integratie:

een illuSie?

de Nationale dagen van de Gevangenis

En jij?

Bekijk een videogetuigenis van een ex-gedetineerde 16/11 om 13.00 u. Lokaal D 008

8/11 om 19.30 u. Lokaal E 0.12

8 november ▶ 9 december 2016

SMBG

Stichting voor Morele Bijstand aan Gevangenen

Fondation pour l'Assistance Morale aux Détenus

V.UB. campus Etterbeek • Pleinlaan 2, 1050 Brussel

FAMD

Startdag 21/11 • 14.00 ▶ 17.00 u. - Prison Talk 19.00 u. Doorlopend scholenprogramma 22/11 ▶ 9/12 De wandeling

Re-integratie: een illusie? Film OFFline

Locatie huisvandeMens Brussel

Speel het inleefspel ‘De Wandeling’ en ervaar zelf hoe het is om in de gevangenis te verblijven.

priSOn talk Getuigenis van een ex-gedetineerde met zijn buddy.

Ontdek ons aanbod via www.vrijzinnigbrussel.be/ndg

uur0

inleeFcel lantin Bezoek de op ware grootte ‘inleefcel Lantin’ gemaakt door gedetineerden.

Sainctelettesquare 17 (ingang via Akenkaai 1), 1000 Brussel

Info huisvandeMens Brussel. T. 02/242.36.02 • ndg@vrijzinnigbrussel.be

19.0

ADVERTENTIE

UW mening telt!

BEANTWOORD VANAF 27/10 ONZE KLANTENENQUÃ&#x160;TE OP MIVB.BE

Donderdag 3 NOVEMBER 2016 I BRUZZ 1545 I 21

Molen en de Voeding, waar de expo Ice Cream loopt

Laptopia

Het Brusselse Museum voor de

Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren.

DOCKS Woensdag 26 oktober, 10u

1 Brokken natuurijs werden tot rond WO II bij rijke mensen aan

huis geleverd om voedsel te koelen.

2 Ice Cream Powder ‘I.C.’: vermengen met melk en daar was je vanille-ijsje.

tentoonstelling Koude lekkernij in al haar vormen

Een smeltende geschiedenis van ijs EVERE - Nee, keizer Nero heeft het waterijsje niet uitgevonden. En de ‘sorbet’ die de Franse koningin Catharina de’ Medici in de 16de eeuw serveerde, was waarschijnlijk een gekoelde drank, en niet de fruitige ijsbereiding die wij kennen. Nog tot 31 augustus volgend jaar draait het in het Museum voor de Molen en de Voeding in Evere alleen maar om ijs, en gids Clara Mathues haalt meteen een paar mythes onderuit. “IJs heeft geen uitvinder,” vertelt ze. “Op verschillende plekken in de wereld begon men vrij simultaan te experimenteren. In de 16de eeuw ontstond in India ‘kulfi’, een dessert op basis van melk en noten dat je nu nog kunt bestellen. Het mengsel werd in een andere pot geplaatst met natuurijs en zout of salpeter. Als je dan lang genoeg de ingrediënten door elkaar spatelt, krijg je geen roomijs, maar toch al een gerecht met die consistentie.” In het Midden-Oosten bedachten ze ‘sharbat’, gekoelde drank met stukken ijs erin. Vandaar is het maar een kleine stap naar sorbet. Mathues toont een paar ‘sorbetières’, waarmee ijs eerst met de hand en later elektrisch werd gefabriceerd. “Als je de vermengde ingrediënten gewoon zou laten bevriezen, wordt het één harde brok. Net om de romige consistentie te krijgen, is het belangrijk dat je blijft spatelen.” Vanaf de 17de eeuw publiceerden vooral Franse chefs de eerste Europese ijsrecepten, maar het bleef een delicatesse voor de allerrijksten. Op een foto staat overgrootvader Cocozza, die in 1906 met zijn familie naar Brussel migreerde en hier met een ijskar rondreed. “IJssalon Cocozza (op de Azalealaan, red.) bestaat vandaag nog altijd. Italiaanse immigranten hebben in België vanaf het einde van de negentiende eeuw een grote rol gespeeld in het populariseren van ijs. De Italiaanse venters schepten hun ijscrème in kleine glaasjes. Als de klant het op had, spoelden ze het glaasje gewoon even om. Hygiënisch was dat niet. Er doken gevallen van difterie op. Stadsbesturen besloten de glaasjes te verbieden. Koekjesfabrikanten zoals het Brusselse Victoria begonnen wafeltjes te produceren om rond ijs te wikkelen.”

Om hygiënische redenen werd ook een tijdje ijspoeder verkocht, dat vermengd moest worden met melk. Een zeventigjarige bezoekster wil heel graag weten of ze dat nog kan kopen: “Mijn moeder maakte daar superlekker vanille-ijs mee.” Poederijs vind je alleen nog in fabrieken, al keerden grote spelers als Ben&Jerry’s of Carte d’Or de voorbije decennia net terug naar natuurlijke ingrediënten. IJs gaat mee met zijn tijd, zegt Mathues. “Tegenwoordig bestaat er soja-ijs, suikervrij ijs, stevia-ijs. Bio-ingenieurs van de ULB bedachten de ‘specornoos’: een hoorntje met speculaassmaak, op basis van broodresten.”

“Italiaanse ijsventers speelden een belangrijke rol in het populariseren van ijs” Clara Mathues Medesamensteller en gids tentoonstelling ‘Ice Cream’

Dit had ik natuurlijk beter niet gedaan. De dag dat je de aanvechting voelt om naar Docks te gaan kijken - in plaats van naar de kastelen aan de Loire, de Picasso-tentoonstelling in Bozar, of de bandenspanning van je auto - is er iets niet in de haak. Zelfs niet als je gaat met de intentie eens een makkelijk ironisch stukje te schrijven over dat nieuwe shoppingcentrum. Docks doodt alle inspiratie die eventueel nog aanwezig was op het moment dat je het winkelwalhalla aan de waterkant betreedt. Ik zweer het op mijn nieuwe blazer van 19,99 euro bij H&M: de kritische stemmen die beweren dat Docks geen enkele dimensie toevoegt aan het bijgevolg nog steeds dimensieloze concept van het ordinaire winkelcentrum, zijn niet allemaal aandeelhouders van Uplace, en hebben gewoon gelijk. Al doet Docks wel een inspanning om de nieuwkomer even te doen geloven dat er meer aan de hand is. De opgeblazen façade kan bijvoorbeeld de indruk wekken dat hier iets met architectuur werd gedaan. Ook binnenin zijn verschillende non-descripte bouwstijlen met siliconen aan elkaar gekit om de gerenoveerde pakhuizen aan een soort Frank Gehry-constructie te lijmen. Waren het nu de jaren negentig of negentienhonderd? Docks wil het aura creëren van een geslaagd reconversieproject in een boomende Londense wijk, maar het komt uit bij een geestdodende fata morgana die eventueel even de miserie in een Parijse voorstad kan doen vergeten. Docks wil je natuurlijk doen dokken aan de dokken. Shoppingcentra moeten saai en steriel zijn, opdat je zou uitgeven om je beter te voelen. Wel toegestaan is ‘beleving’: zo lang mogelijk in de illusie verkeren dat er wat te ontdekken valt. Zo heb ik zelf even geworsteld met het aantrekkelijke grondplannetje, dat zo getekend is dat het lijkt alsof je nog

lang niet klaar bent met het doorgronden van dit pretpark. Beter is het niet te kijken naar dat plan. Wie een beetje doorstapt, is in twintig minuten overal geweest. De imposante wegwijzers her en der zijn dus ook niet echt nodig. Er valt weinig te bewegwijzeren. De enige kant die je op kan, is die van de kassa. Ook de benaming Food district voor het plantsoen met wat cafés en bistro’s is een grap. De winkels hebben de bekende namen die we niet meer zullen herhalen. Die boetiek met Deense gadgets en de Thaise snackbar zullen na enkele maanden wel weer onverrichter zake ophoepelen. Natuurlijk is Docks nog niet helemaal af, en zijn nog niet alle winkels open. Dit is de fase waarin overalls en kostuums elkaar kruisen, sjofele werklui en nette retailers even de indruk wekken samen aan een ideale wereld te bouwen. Vandaar dat er vandaag nog 884 plaatsen vrij zijn in de ene parking en nog eens 553 in een andere. In de nagenoeg lege kledingzaken liggen alle pulls nog netjes opgevouwen. Het hangmeubilair waar straks radeloze echtgenoten zitten te wachten op hun door het kaufhausinferno opgeslokte vrouwen, wordt nu alleen nog maar gebezigd door een paar schoolspijbelaars. De occasionele bezoeker heeft het misselijkmakende aroma van de geurverspreiders voor zich alleen, en het personeel heeft nog tijd om bij elkaar te gaan shoppen. De cupcakeverkoopster eet zelfs haar eigen cupcakes op, en veegt schuldbewust de kruimels van haar blouse. Ik doe alsof ik niets heb gezien.

“Shoppingcentra moeten saai en steriel zijn, opdat je zou uitgeven om je beter te voelen” Michaël Bellon

Van zilveren ijslepeltjes van het Brusselse art-nouveau-atelier Wolfers, tot Expo-ijsjes en de geschiedenis van de Cornetto: likkebaarden kunt u genoeg in de Everse windmolen. Zelf ijsjes eten kan helaas niet, omdat het museum geen tearoom heeft. Geregeld worden er workshops georganiseerd. Zo kunt u er donderdagavond tijdens de Nocturne van de Brusselse Musea twee workshops ‘ijssandwiches maken’ volgen. Sara De Sloover

Ice Cream. Een smeltende geschiedenis van ijs. Brussels Museum van de Molen en de Voeding in Evere, nog tot 31/8/2017. www.molenevere.be

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/laptopia

22 I BRUZZ 1545 I Donderdag 3 november 2016

BADMINTON – Alexandre Lallemand wil ervaring opdoen op het WK voor junioren

‘Ik overstijg soms het Belgische niveau’ ANDERLECHT – Het talent van badmintonspeler Alexandre Lallemand (17) geeft hem een flinke dosis zelfvertrouwen, maar hij beseft goed dat hij nog een eind verwijderd is van de wereldtop. Op het wereldkampioenschap voor junioren wil hij vooral ervaring opdoen om zijn doel te bereiken: de Europese top halen en leven van zijn sport.

et had ook anders kunnen uitdraaien, want Lallemand bleek niet alleen een begenadigd badmintonspeler. “Ik had talent als voetballer, maar was toch nog net iets beter in badminton,” vertelt hij. “Mijn vader leerde me de sport kennen en ik apprecieerde ze meteen. Na een gesprek met hem besliste ik om voor het badminton te kiezen. Hij overtuigde me ervan dat mijn talent daarvoor groter was dan in het voetbal. Die woorden zijn ondertussen waarheid geworden.” Veel kinderen moeten een keuze tussen twee sporten maken, maar voor deze jonge Brusselaar was het

bittere ernst. Sport is voor hem een serieuze zaak en hij smeet zich meteen volledig in het badminton. “Snel werd ik gezien als een talent. Op mijn negende trok de Franstalige badmintonliga me al aan, nadat ik er tests had afgelegd. Daardoor kon ik er trainingen volgen en kreeg ik de kans om aan bepaalde competities deel te nemen. Ik heb altijd veel ingezet op sport.” “Mijn backhand en techniek zijn mijn grootste troeven. Daaraan moet en kan je werken, dat klopt, maar je moet het toch ook in de vingers hebben. Het leverde me onder meer de titel van Belgisch kampioen bij de -11 op en mooie resultaten tijdens internationale competities.” Zijn resultaten tonen het talent van

ADVERTENTIE

Sociale Verhuurkantoren (SVK)

Verhuur uw woning zonder risico en zonder zorgen

a Gegarandeerde huur elke maand a

Verzekerd verhuurbeheer

Onderhoud van uw woning

a Hulp bij renovatie a Fiscale voordelen

Alexandre Lallemand Op het WK voor junioren kijkt hij de wereldtop in de ogen.

Lallemand. Zo was hij dankzij zijn goede prestaties als veertienjarige de jongste Belg ooit om een A-klassement te verwerven. Zijn inschrijving in het opleidingscentrum van de Franstalige badmintonliga, in Sart-Tilman, heeft daar ongetwijfeld een rol in gespeeld. “Ik train al in het opleidingscentrum sinds ik in het eerste middelbaar zit. Mijn school en internaat zijn daar niet zo ver vandaan. Naar het opleidingscentrum gaan, was een duidelijke keuze voor de sport.” “Op maandag train ik van acht tot tien, vervolgens ga ik naar school en tussen vijf en zeven uur ’s namiddags sta ik weer op het veld. Elke dag hebben we uitstekende trainingen, geleid door trainers die een mooie carrière achter de rug hebben. Het opleidingscentrum is een heel goede omgeving om vooruitgang te boeken, de grootste talenten uit Franstalig België zitten er samen. En de Franstalige liga verlangt dat je daar traint als je aan internationale competities wilt deelnemen. Zij vindt dat de trainingen bij de clubs niet genoeg zijn aangepast aan het hoogste niveau.”

Niet overmoedig www.fedsvk.be 02 412 72 44

Lallemand begon als speler bij de Brussels Badminton Club en is ondertussen actief bij Bad79 uit Anderlecht. Omdat hij heel de week in Sart-Tilman zit, neemt hij voor hen alleen deel aan wedstrijden. Maar om zich echt te laten prik-

kelen, moet hij naar eigen zeggen hoger mikken dan de Belgische interclubwedstrijden. “Ik wil niet opscheppen, maar ik voel dat ik het Belgische niveau soms overstijg. Ik win mijn wedstrijden zonder al te veel moeite. Om echt te groeien moet ik het internationale niveau opzoeken. De federatie beslist aan welke competities we deelnemen en stuurt ons regelmatig naar het buitenland.” “Ik voel dat ik vooruitgang boek, dat wel. Momenteel behoor ik tot de twintig à dertig beste junioren van Europa, denk ik. Maar mijn li-

het wereldkampioenschap voor junioren in het Spaanse Bilbao, waaraan ook zijn teammaat Julien Carragi deelneemt. De ambitieuze Brusselaar trekt daar zonder al te grote verwachtingen heen. Hoewel hij in zijn talent gelooft, wil hij niet overmoedig worden. “De concurrentie zal er heel sterk zijn. Ik wil er bepaalde doelen halen, maar dan spreek ik niet over een plaats in de finale. Als ik een of twee rondes overleef, ben ik blij. Ik voel dat ik nog niet klaar ben om meer te presteren. Ik weet goed wat ik kan. Dit is mijn eerste wereldkampioenschap en ik neem vooral deel om de ervaring van zo’n groot tornooi te beleven.” Dit WK is een nieuwe stap in Lallemands carrière. Hij werkt hard om professional te worden en is goed op weg dat doel te bereiken. “Dit seizoen wil ik kampioen worden met Bad79. De andere ploegen hebben spelers verloren en wij zijn versterkt. Daarbij komt dat ik verder geëvolueerd ben. Het zou dit seizoen moeten lukken.” “Mijn grootste ambitie is professional worden. Door goede resultaten te halen, kan je door het Adeps gesteund worden en leven van je sport. Dat wil ik zo lang mogelijk doen: leven van badminton.”

“Om echt te groeien moet ik het internationale niveau opzoeken” Alexandre Lallemand Badmintonspeler

chaam moet nog groeien, ik moet fysiek sterker worden. En ik moet nog meer uithoudingsvermogen kweken om punten langer te kunnen spelen zonder moe te worden. Daar moet ik aan werken om de Europese top te halen. Dat is nu mijn doel. Pas dan kan ik denken aan de wereldtop.” Vanaf 2 november kijkt Lallemand die wereldtop in de ogen tijdens

Tim Schoonjans

Donderdag 3 november 2016 I BRUZZ 1545 I 23

SPORTagenda

ESTAFETTE

Rami Tahe

Bram Van de Velde

Van achter de waas van mijn bedampte brillenglazen trok een tegenligger mijn aandacht. Een oudere man, met een tred die ervaring verraadde. Onze outfit was nagenoeg identiek, met zweetband en trainingsvest. Al had hij voor een lange looptight gekozen. Mijn stelten kunnen de frisse herfsttemperaturen nog ontbloot te baas. Om zijn voeten een paar donkere Mizuno’s die er duidelijk al tientallen kilometers op hadden zitten. We kruisten elkaar. Onze blikken bleven een fractie van een seconde in elkaar hangen. Ik was aan mijn laatste kilometer bezig en weer richting fiets aan het lopen terwijl ik dacht: ‘Is ‘m dat nu?’ Ik grabbelde in gedachten naar een selfie van mijn loopmaat Julien en legde die naast de gelaatstrekken die nog nazinderden op mijn netvlies. Dat is ‘m! Rechtsomkeer dan maar. Mijn pas van een kleine vijf minuten per kilometer volstond niet om deze kranige loper bij te benen. Mijn gashendel moest wat verder open. “Excuseer meneer, bent u misschien Alex?” vroeg ik de man wat kortademig. De man was duidelijk gefocust op zijn training. Met een oog keek hij me aan terwijl het andere het bospad achter het park van Woluwe scherp in de gaten hield. Affirmatief. “Ik ken Julien en Bastien,” verduidelijkte ik. “Ah ja, maar gij zijt dan… euh.” “Bram,” vulde ik aan. Hij had al van mij gehoord. En ik van hem. Alex D’haeze is een kwieke zeventiger en zonder overdrijven een beroemdheid in het Brusselse loopen atletiekwereldje. En hij is de coach van twee vrienden. Julien durft na een looptraining met hem wel eens een fotootje te maken en door te sturen met wat details over het soort training. Alex was net aan zijn laatste tempoversnelling bezig. “Ik loop nog tot de bank en dan keer ik terug.” Perfecte timing. Wat volgde, was een gemoedelijk gesprek over efficiënt trainen zonder kapot te gaan, over spelen met je lichaam, over loopstijlen. “Bastien loop gracieus en doet het zo gemakkelijk lijken,” liet ik me ontvallen. Alex beaamde. “En

Julien is meer zo.” En hij rechtte zijn rug, opende zijn handpalmen en begon licht overdreven met zijn armen te zwaaien. Ik herkende meteen de stijl van mijn copain in de imitatie van zijn vijftig jaar oudere trainer. “Ik zeg hem vaak dat hij meer ontspannen moet lopen.” Alex was twintig jaar lang voorzitter en trainer van CEPAL, een club uit Watermaal-Bosvoorde. “Iedereen die bij mij is komen lopen, is beter geworden. Vraag maar aan Bastien. Die liep toen ‘em bij ons begon nog achter mij.” Het klinkt pretentieus. Maar de man herhaalt wat ik al wist. De grijsaard is pas op z’n vijfendertigste met lopen begonnen. En stoemelings, door een prikkelende opmerking van een collega. Vier jaar later liep hij zijn eerste marathon in 2u38, in de wedstrijd Antwerpen-Brussel. “Maar die koers hebt gij niet meer gekend, jongen.” En die tijd zou hij enkele keren scherper zetten. Hetzelfde doet Alex met zijn atleten. “Als je mij volgt, loop je de twintig kilometer door Brussel in 1u20,” zei hij eind vorig jaar tegen Julien. En zo geschiedde. Julien knabbelde onder de vleugels van zijn coach bijna tien minuten van zijn persoonlijk record. Behalve een oerdegelijke atleet en een gerespecteerde coach blijkt de Oudergemnaar ook een meester motivator. “Hij verstaat als geen ander de kunst om bij zijn atleten een zaadje te planten en dat te laten kiemen,” zei Bastien ooit over de loopgoeroe. Zoals bij Julien. Alex wil Julien klaarstomen voor de marathon. “Ik wil met jou debuteren op de marathon in 2u45. Maar nu nog niet.” Alex predikt vooral geduld en plezier tijdens het lopen. Alsof de prestaties daar vanzelf uit voortvloeien. Ik kon nog uren voortkeuvelen met deze man. “Je vrienden hebben mijn nummer. Als je wil, dan kom je een volgende keer maar mee.” Afgesproken, coach.

Bodybuilder Rami Tahe, die vorige week op deze sportpagina’s nog zijn verhaal vertelde, heeft afgelopen weekend sterk gepresteerd. Tijdens zijn eerste competitie in België werd hij meteen Belgisch kampioen, en hij werd ook nog eens tweede over al de gewichtsklassen heen. Straf!

Vrijdag 4 november KidsBal Het Octopus familiefestival wordt feestelijk afgesloten met een KidsBal. Van 16.30u tot 19u kunnen ketjes in gemeenschapscentrum De Vaartkapoen genieten van vieruurtjes, drankjes en dansinitiaties voor jong en oud. In de voormiddag wordt er ook al gedanst in de De Geneffestraat 20, eveneens in Molenbeek. Tijdens Dansons Ensemble kunnen kinderen en ouders samen danspasjes uitproberen. Vanaf 9.30u is het aan kinderen tussen drie en vijf jaar, om 14u beginnen kinderen van zes tot negen jaar er aan. Details vindt u op www.culture1080cultuur.be.

Ontmoeting met een loopgoeroe

Zaterdag 5 november Vijftien jaar Frisse Folk De folkdansschool Frisse Folk bestaat vijftien jaar en viert dat met een reeks folkbals. Zaterdag gebeurt dat in gemeenschapscentrum De Maalbeek, waar een liveband de deelnemers vanaf 20u in beweging zal brengen. Het bal duurt tot 2u. Op www.frissefolk.be vindt u al de details, ook over dansstages die onder meer in De Maalbeek worden georganiseerd.

Swing bal Is swing eerder uw dansgenre? In La Tentation (Brussel-stad) vinden zaterdag en zondag heel de dag lang workshops plaats: lindy hop voor dansers van verschillende niveaus, solo blues (zaterdag) en slides & spins (zondag) voor dansers met iets meer ervaring. Als kers op de taart is er zaterdagavond nog een heus Halloweenbal. De deuren gaan om halfnegen open, en na een initiatie lindy hop begint de dansavond, begeleid door een liveband. Details op www.easy-swing.be.

Bram Van de Velde is radiopresentator op BRUZZ en actief vrijetijdssporter

Zondag 6 november Afrikaanse dans

PADEL Nieuw veld voor steeds populairdere sport

White Star is grootste indoor padelclub EVERE – White Star Padel Club is aan een stevige opmars bezig. De club richtte onlangs een padelschool op en bouwt een tweede veld. “We zijn vandaag de grootste indoor padelclub van het land,” zegt bestuurder Alejandro Olalla. “Evere White Star Tennis Club huldigde het eerste padelveld van Brussel drie jaar geleden in, nu wordt de laatste hand gelegd aan

een tweede terrein. Padel, een mengeling van tennis en squash, slaat duidelijk aan in de hoofdstad. “We hebben meer dan vierhonderd ingeschreven leden in ons reservatiesysteem, de vraag naar een tweede veld was er dus. De plannen werden al in 2015 gemaakt, maar door de verschillende bouwaanvragen duurde het tot nu voor we eraan konden beginnen.” “De club is een succes. Van onze vierhonderd leden zijn er tachtig zeer actief en meer dan

zeventig onder hen nemen deel aan de Padel League, de competitie die van september tot juni plaatsvindt.” Om nieuwe en al ingeschreven spelers de mogelijkheid te geven een gepaste opleiding te volgen, richtte White Star in september een padelschool op. Sergio Hernandez is een van de lesgevers. Hij is niet van de minste, want hij staat bij de vijftien beste spelers. “De school verwelkomt kinderen en volwassenen, zowel beginners als gevestigde spelers. Op dit moment wordt er bij de padelschool niet gefocust op competitie.” “Als de vraag groot blijft, zouden we in 2017 graag aan de bouw van een derde padelveld beginnen, maar dat is momenteel nog toekomstmuziek,” zegt Olalla. Tim Schoonjans

www.padelbruxelles.be

Wilt u uw lichaam leren bewegen op de ritmische bewegingen van Afrikaanse dans? Dan moet u naar de cursus in gemeenschapscentrum De Markten gaan, die van halfdrie tot halfvijf ’s namiddags plaatsvindt. Percussionisten brengen er de opzwepende ritmes van verschillende regio’s van Togo en West-Afrika. De lessen worden in het Frans gegeven. De les kost 20 euro (goedkoper voor wie een Paspartoepas heeft) en daarvoor kunt u gratis een vriend(in) meenemen.

Basketbalderby Het Zuidpaleis is zondag vanaf halfvijf het toneel van de basketbalderby tussen Royal IV en RPC Anderlecht. Beide ploegen promoveerden afgelopen seizoen naar de tweede klasse, de thuisploeg als kampioen en de bezoekers omdat andere clubs uit hun reeks niet wensten op te gaan. Zowel Royal IV als RPC Anderlecht werkt vooral met Brusselse (jeugd)spelers en ze laten allebei zien dat er in de hoofdstad heel wat talent rondloopt. Tim Schoonjans