БИЛТЕН БРОЈ 9
НА ЗДРУЖЕНИЕТО НА НОВИНАРИТЕ НА МАКЕДОНИЈА
НОВИНАРИТЕ НАСИЛНО ИСФРЛЕНИ ОД ГАЛЕРИЈАТА НА СОБ
Преседан против слоб ЗНМ во знак на протест за инцидентот во Собранието, ги прекина разговорите со Владата и побара институциите да утврдат одговорност за виновниците.
Izdava: Zdru`enie na novinarite na Makedonija, Gradski yid blok 13, 1000 Skopje; Tel: (+3892) 3298-139; Faks: (+3892) 3116-447, E-mail: contact@znm.org.mk
2
Н
овинарите на 24 декември беа спречени да ја следат седницата на Собранието, на која требаше да се расправа за донесување на буџетот за 2013 година. Дописниците од Собрание, без никакво објаснување од страна на собраниското обезбедување насилно беа исфрлени од собраниската галерија, од каде тие ги следат пленарните седници. Дел од новинарите беа влечени поради тоа што бараа пред да ја напуштат галеријата да им се објасни кој донел таква одлука, врз основа на кој правен акт и што се сака да се постигне со тоа. Залудни беа обидите на претседателот на ЗНМ, Насер Селмани, кој таму беше во улога на акредитиран дописник
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
БРАНИЕТО
бодата на медиумите на дневниот весник Вест да известува за седницата за буџетот, да ги контактира луѓето од кабинетот на спикерот Трајко Вељаноски и со некои пратеници од власта со цел да се објасни ситуацијата и да се спречи поголем инцидент. Веднаш по исфрлањето од галеријата претседателот на ЗНМ, Селмани го осуди овој чин и го оцени како обид на власта да се пресметува со медиумите. “Ова е дно на неодговорно однесување на власта. Тие што дадоа наредба на ваков начин да се пресметуваат со новинарите пратија многу грда слика во светот за Македонија. Ова е вистинската Македонија“, рече Селмани.
ЗНМ ги прекина разговорите со Владата Во врска со инцидентите со новинарите во Собрание, истиот ден беше свикана вонредна седница на Управниот одбор на ЗНМ, на која беше донесена одлука за прекинување на разговорите со Владата. Управниот одбор оцени дека со исфрлањето на новинарите од галерија е прекршен Уставот, кој ја гарантира слободата на изразувањето. “Наредбодавачите на овој срамен чин ја официјализираа цензурата и одлучија што смеат, а што не смеат да следат новинарите. Новинарите насилно избркани со ништо не ја предизвикаа оваа реакција на обезбедувањето, а ниту постоеше правен основ за нивно отстранување“, стои во одлуката на УО на ЗНМ, во која се најавува дека Здружението ќе ги искористи сите правни механизми за да ја заштити слободата на изразувањето. Вицепремиерот за евроинтеграции и раководител на Работната група на Владата и ЗНМ за подобрување на состојбата на медиумите, Теута Арифи, одговори на нашето известување во кое ја информиравме за одлуката на УО на ЗНМ да ги прекинеме разговорите. Во нејзиниот одговор Арифи изразува жалење за новонастанатата состојба и изразува подготвеност да направи се што е во нејзина моќ да се расветли случајот и да се нормализираат односите.
3
Заедничка изјава за алармирање на светската јавност
4
Со цел да ја информираат и да ја алармираат меѓународната јавност седум медиумски организации на 26 декември потпишаа заедничка изјава, во која тврдат дека во случајот на исфрлањето на новинарите од галеријата е прекршено домашното и меѓународното право, што се однесува на слободата на изразувањето и информирањето. ЗНМ, ССНМ, МИМ, ЦРМ, ЦГК, ЦивилВС, МРМ и НВО Инфоцентар бараат од овие институции и организации да го осудат овој инцидент. Заедничката изјава ви ја пренесуваме интегрално: На 24 декември 2012 година, новинарите задолжени за известување на работата на Собранието на Република Македонија беа насилно протерани од галеријата и беа попречени да следат и известуваат за парламентарната седница на која се расправаше за усвојување на државниот буџет за 2013 година. Овој настан, (документиран на многу фотографии и видео материјали), е брутално прекршување на правото на новинарите да известуваат за прашања од јавен интерес. Имајќи во предвид дека буџетот предизвика широка и жестока политичка дебата и тензии во Парламентот и надвор од зградата на парламентот, овој чин на безбедноста на парламентот е чин на цензура за протокот на информации до граѓаните. Ние би сакале да се нагласи дека насилното отстранување на новинарите од Собранието, беше спротивно Деловникот на Собранието на Република Македонија. Парламентарната седница на која буџетот требаше да биде усвоен беше отворена за јавноста, бидејќи Собранието не одлучи поинаку - да работи без присуство на јавноста (член 2, 225, 227 од Деловникот на Собранието на Република Македонија). Понатаму, одлуката за затворање на парламентарната седница за новинарите е против Уставот на Република Македонија, каде што членот 70 предвидува дека “Седниците на Собранието се отворени за јавноста. Собранието може да одлучи да работи без присуство на јавноста со двотретинско мнозинство гласови од вкупниот број пратеници”. Постапките опишани не беа следени во овде споменатиот случај, ниту новинарите беа информирани зошто тие се спречени да ја следат парламентарната седница. Овој чин на насилство, исто така, го прекршува и член 16 од Уставот, кој ја гарантира слободата на говорот, јавниот настап, јавното информирање, слободниот пристап до информациите, слободата на примање и пренесување на информации, и ја забранува цензурата. На членот 10 од Европската конвенција за заштита на човековите права и основните слободи, како и член 19 од Универзалната декларација за човекови права, исто така се повредени, и покрај тоа што македонскиот Парламент ги ратификуваше овие документи кои на тој начин стануваа дел од домашното законодавство.
Ние би сакале да истакнеме уште еднаш дека вистинските капацитети на демократијата во една земја се мерат преку статутот и безбедноста на новинарите. Информациите кои се важни за јавноста може да се забележат професионално само од новинарите кои не се заплашени, ниту обесхрабрени од една одлука да бидат исфрлени или спречени да ја извршуваат нивната работа. Нападот врз новинарите претставува напад врз демократијата. Без слободно новинарство јавноста останува глува, нема и немоќна да реагираа на злоупотребата на моќта. Ова е причината зошто ние апелираме до сите меѓународни институции и организации посветени на заштита и унапредување на професионално и слободно новинарство, да реагираат и да бараат одговор и одговорност од институциите од кои е дозволено да се случи ова срамно дело против новинарите. Ве молиме погледнете го видео материјалот кој сведочи за настаните во Собранието на Република Македонија на 24 декември 2012 година: http://www.youtube.com/watch?v=SgtQj3AOUSI&feature=youtu.be http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=-oTqWdXmZJc
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија Преставки до Собрание, МВР и Народниот правобранител ЗНМ се обиде институционално да го расветли инцидентот во Собранието. ЗНМ достави претставки до Собранието на Република Македонија, Министерството за внатрешни работи и до Народниот правобранител. Во барањето доставено до спикерот Трајко Вељаноски, ЗНМ побара од него да објасни врз која основа била донесена одлука да се исфрлаат новинарите од галеријата. Во одговорот на Вељаноски нема одговор на прашањето на ЗНМ, туку вели дека побарал од МВР да му обезбедат услови за работа. Тој вети дека ќе побара од надлежните институции да покренат постапка за да се утврди одговорност за оние што биле вклучени во инцидентот со новинарите. Во претставката до МВР, ЗНМ побара од полицијата да ги идентификува и да извести за наредбодавачот и извршителите вклучени во инцидентот. Освен тоа, Здружението побара од МВР да ги казни одговорните согласно со закон. Во реакцијата на МВР нема одговор на поставените барања на новинарите, туку еднострано ја отфрла претсавката како неоснована бидејќи според нивната оценка собраниското обезбедување не користело прекумерна сила против новинарите кога ги исфрлувале од галеријата. ЗНМ не се пожали на прекумерна сила, туку дека одлуката за исфрлање е незаконска, а полицијата има обврска да одбие да спроведе таква одлука. До затворањето на билтенот ЗНМ не доби одговор од Народниот правобранител, Иџет Мехмети, од кого побара во случајот со новинарите во Собрание да утврди прекршување на правото на слобода на изразување и информирање.
Осуда од МФН и ЕФН ЗНМ ќе бара правда пред домашните и странските судови Здружението на новинарите на Македонија формира правен тим, кој до крајот на месец јануари треба да излезе со конкретни иницијативи, со кои од различни судски инстанци ќе се бара да утврдат прекршување на правото на слобода на изразување, како и да го заштити дигнитетот на новинарите кои без никаков правен основ и без никакво објаснување насилно беа извлечени од собраниската галерија. Освен тоа, тимот ќе ја разгледа можноста да се поднесат соодветни кривични пријави против различни актери инволвирани во инцидентите. Ако домашните судови не препознаваат прекршување на основните човекови права и слободи тогаш правда ќе барат и пред меѓународните судови.
Меѓународната федерација на новинари и Европската федерација на новинари го осуди отстранување на новинарите од расправата за буџетот на 24 декември. „Ја осудуваме одлуката на новинарите да им се забрани следење на дебатата за прашања кои се од јавен интерес“ вели претседателот на Меѓународната федерација на новинарите, Џим Боумела. „Оваа мерка е спротивна на добрите практики на парламентаризмот што својата работа ја води пред очите на јавноста. Клучен услов за тоа е пристапот на новинарите до информациите. Со наредбата да се отстранат новинарите властите се ставија во позиција да одредуваат за што смее, а за што не смее да се известува.“ Овие две организации сметаат дека одлуката е многу повеќе од обид за контрола на информациите. „Нашите колеги заслужуваат извинување и гаранција дека ваква мерка никогаш не смее да биде повторена“, вели претседателот на Европската федерација на новинарите, Арне Кениг.
5
SOBRANIETO JA DEKRIMINALIZIRA KLEVETATA I NAVREDATA
AMNESTIJA za nad
700 tu`bi za kleveta
N
a po~etokot na noemvri, Sobranieto na Republika Makedonija glasa{e da ja dekriminalizira klevetata i navredata. Pratenicite gi usvoija dvata zakonski predlozi na Vladata, izmenite i dopolnuvawata na Krivilniot zakonik i Zakonot za gra|anska odgovornost za kleveta i navreda. So prviot zakon se bri{at najgolem del od delata protiv ~esta i ugledot, so {to nema da se odi vo zatvor za ovie dela, a so vtoriot zakon se utvrduva odgovornost za ovie dela vo gra|anskiot zakon. Zdru`enieto na novinarite na Makedonija go pozdravi ukinuvaweto na kaznata zatvor za delata protiv ~esta i ugledot i oceni deka toa e konkreten rezultat od dijalogot so Vladata, so koj treba da se zajakne slobodata na izrazuvaweto. So Zakonot za gra|anska odgovornost za kleveta i navreda se amnestiraat nad 700 sudski predmeti za klevetta ta i n av a vre vre r dda a, odd kkoi oi p olovin na odd n iv se e pod po odneseni ip ro roveta navreda, polovina niv podneseni protti iv no n ovi ovina ina nar ri. tiv novinari.
6
Celta na zakonot }e se postigne samo ako dosledno se sproveduva od sudiite i gi {titat novinarite od neosnovani tu`bi od politi~arite, oceni ZNM
“Celta na zakonot }e se postigne samo ako toj dosledno se sproveduva od strana na sudskata vlast, koja vo idnina ne treba da dozvoli tu`bite za kleveta i navreda da se koristat od nositelite na javni funkcii kako sredstvo za vr{ewe pritisok protiv novinarite�, stoe{e vo reakcijata na ZNM. Zdru`enieto Zddru ru`enieto ja j pov povika ovika Vlad Vl Vladata, laddat ata, a,, S Sudskiot udskio udsk ud skkiot so sovet, ove et,, Vrhovniot Vr V rho ovn vnio iott su sud sud, d, n d, no o i no n novinarite vina vi na nari ari rite tte eim mediumite, eddiu iumi mi ite, te e, a aktivno ktivn ti ivn vn no o dda a
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
ja sledat primenata na zakonot, i javno da reagiraat toga{ koga }e se zabele`i nesoodvetna primena na zakonot od strana na sudiite. “O~ekuvame nositelite na javni funkcii vo idnina da poka`at pogolema tolerancija kon javnata kritika vo mediumite, a novinarite da se pridr`uvaat kon profesionalnite standardi i etika”, smeta ZNM. Spored nas, dekriminalizacijata pretstavuva prv ~ekor kon re{avawe na problemite vo mediumite, a vo idnina ne o~ekuvaat u{te pogolemi predizvici, kako {to se utvrduvaweto na kriteriumi za raspredelba na vladini kampawi, vgraduvaweto na evropskata direktiva za audiovizuelni uslugi vo Zakonot za radiodifuzna dejnost i sekako reformata na javniot servis, MRTV. So zakonot prakti~no se ozakonuva sudskata praksa od Evropskiot sud za za{tita na ~ovekovite prava i slobodi od Strazbur. Pove}e nema dilemi deka makedonskite sudii treba da se vodat od ovaa praksa koga }e odlu~at za tu`bi za kleveta i navreda. Se voveduva kaskadna odgovornost za kleveta i navreda me|u novinarot, urednikot i izdava~ot i se ograni~uva najvisokiot limit za nadomestokot za nematerijalna {teta na 27 iljadi evra, 2 iljadi za novinar, 10 za urednik i 15 iljadi za mediumot . Najvisokiot mo`en nadomest dosega be{e ograni~en na eden milion e 800 iljadi evra, a najvisok dosuden nadomest dosega e 35 iljadi evra, vo slu~ajot Crvenkovski protiv Mladenov.
Zabele{ki za zakonot za gra|anska odgovornost Pred da se donese zakonot za gra|anska odgovornost ZNM, SSNM i MIM zaedni~ki dostavija pismeni zabele{ki na tekstot na zakonot do Sobranieto na RM, Ministerstvoto za Pravda, Vladata i Delegacijata na EU vo Skopje. Ovie organizacii pobaraa ~lenot 23, so koj se predviduvaat privremeni sudski merki, da se izbri{e ili da se doprecizira. Ako se bri{e toga{ odredbite od Zakonot za op{ta postapka da ne va`at za ovoj zakon, a ako se pojasnuva, treba da mu se ovozmo`i na avtorot da ja doka`uva vistinitosta na izjavata i da ima pravo da podnese `alba na privremenite sudski merki. Mediumskite organizacii insistiraa na korekcija na ~lenot 11, koj se odnesuva na odgovornosta na provajderot na internet uslugite bidej}i tamu pogre{no se locira odgovornosta na provajderite na internet uslugite. Tie smetaat deka vo ovoj ~len treba da se vgradi Direktivata na EU za e-trgovija 2000/31/EK, koja vo ~len 14 vospostavuva standardi za odgovornosta na provajderite. Vo ~lenot 18, koj se odnesuva na nadomestuvawe na {tetata za kleveta, se bara{e da se doprecizira deka posledicite od kleveta i navreda nastanuvaat toga{ koga sodr`inata e odobrena od urednikot i dozvolena da se objavi ili emituva vo javnost od izdava~ot. Vo ~lenot 6 i ~lenot 8 od zakonot, vo koi se definiraat odgovornosta za kleveta i navreda potrebno e da se napravi jasna distinkcija me|u izjava na fakti i mislewe, koe e fundamentalna od aspekt na po~ituvawe na ~lenot 10 od EK^P. Odgovornosta za navreda treba da se odnesuva samo na navredlivi izjavi na mislewe, a ne i za navredlivite izjavi zasnovani na fakti.
7
ME\UNARODNIOT FAKTOR JA POZDRAVI DEKRIMINALIZACIJATA
8
EU }e pr na
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
File: M ja sledi rimenata a zakonot
e|unarodniot faktor ja pozdravi dekriminalziacijata na klevetata i navredata otkako Sobranieto gi usvoi izmenite i dopolnuvawata na Krivi~niot zakonik i na Zakonot za gra|anska odgovornost za kleveta i navreda. EU, OBSE i SAD, se ednoglasni deka ovaa merka }e pridonese da se podobrat uslovite za rabota na novinarite. Evrokomesarot za pro{iruvawe na Evropskata unija, [tefan File, oceni deka donesuvaweto na Zakon za gra|anska odgovornost za navredata i klevetata e zna~aen ~ekor vo kontekst na slobodata na izrazuvawe i mediumite, {to e kamentemelnik na sekoja demokratija. “Ova be{e klu~na cel vo ramkite na Pristapniot dijalog na visoko nivo (HLAD) me|u Evropskata komisija i Vladata. Isporakata na ovaa ambiciozna reforma poka`uva dobro nivo na osnovanata sorabotka. Isto taka go pozdravuvam faktot {to ovie zakonski izmeni proizlegoa od konsultaciite me|u Vladata i Zdru`enieto na novinari, no i od stru~ni soveti na Sovetot na Evropa”, istakna komesarot File. Toj veti deka Komisijata vnimatelno }e ja sledi implementac ijata na novite odredbi od strana na nacionalnite sudovi i ja ohrabri Vladata da go prodol`at dijalogot so novinarite vo ramki na Rabotnata grupa za mediumi, so cel re{avawe na drugi pra{awa {to se odnesuvaat na slobodata na izrazuvawe i mediumite. Za izglasuvaweto na dekriminalizacijata vo Sobranie se oglasi i Pretstavnikot na OBSE za sloboda na mediumite, Duwa Mijatovi}, koja ova merka ja oceni kako prv ~ekor na makedonskite vlasti vo naporite za zajaknuvawe na slobodata na mediumite. “Ova e hrabar i mnogu potreben ~ekor od strana na vlastite da zapo~nat da sozdavaat pobezbedna i poslobodna rabotna sredina za novinarite i mediumite, osobeno imaj} i go predvid golemiot broj krivi~ni slu~ai za kleveta koi se vo momentov vo procedura pred sudovite”, izjavi Mijatovi}. Spored nea, na novinarite mora da im bide ovozmo`eno da gi izvr{uvaat svoite rabotni zada~i i da debatiraat za pra{awa od javen interes bez da imaat strav od krivi~na sankcija ili gra|anska ot{teta bez potreba. Taa istakna deka zemjata ima prevzemeno pozitivni ~ekori, no predupredi deka u{te mnogu mora da se napravi za da se sozdade vistinski slobodna sredina za mediumite. “Se nadevam deka sega vladata } e se zafati so re{avawe na drugite predizvici za slobodata na mediumite, kako {to se mediumskiot pluralizam, nezavisnosta na javniot radiodifuzen servis i mediumskiot regulator, kako i za transparentnosta na mediumskata sopstvenost”, dodade Mijatovi}. Dekriminalizacijata na klevetata i navredata ja pozdravi i amerikanskiot ambasador vo Skopje, Pol Volers, koj smeta deka efektite od ova merka treba doprva da sledat vo tekot na primenata na zakonot od sudovite.
Pretstavnikot na OBSE za sloboda na mediumite, Duwa Mijatovi}, smeta deka dekriminalizacijata na klevetata i navredata e hrabar i mnogu potreben ~ekor za podobruvawe na uslovite za rabotata na novinarite
9
EU ZA SLOBODATA NA IZRAZUVAWETO ZA 2012 VO MAKEDONIJA
Dijalogot so ZNM va`en forum za re{avawe na problemite
E
Evropskata komisija izrazuva zagri`enost za nedostigot na pluralizam i za otsustvo na aktivno telo za samoregulacija vo mediumite
principi od ES^P. Krivi~niot zakonik potrebno e da se revidira vo soglasnost so ovoj pristap. Obuka na sudii vrz osnova na ~len 10 od Evropskata konvencija za ~ovekovi prava e sprovedena i napraveni se prevodi od klu~nite presudi na Evropskiot sud za ~ovekovi prava. Ponatamo{ni napori se potrebni da se osigura deka ovie standardi se primenuvaat konzistentno. Profesionalnite standardi vo novinarstvoto, isto taka, treba da se zajaknat. Vo isto vreme, ima postojana zagri`enost za nedostigot na pluralizam i za samocenzurata. Momentalno nema aktivno telo za samoregulacija vo mediumite”, stoi vo izve{tajot. Vo nego EU konstatira deka Sovetot za radio-difuzija go podobril svoeto rabotewe vo pravec na spre~uvawe na koncentracijata na sopstveni~kata struktura i sudirot
na interesi , baraj}i od mnogu mediumi da ja izmenat sopstveni~kata struktura. “Sovetot za radiodifuzija gi zgolemi svoite aktivnosti za sledewe i transparentnosta na svojata rabota, no zagri`enosta okolu nezavisnosta ostanuvaat. Vkupniot broj na slu~ai na nelegalna mediumska koncentracija e zgolemen. Sovetot za radiodifuzija treba da poka`e deka ima nediskriminatoren i transparenten pristap. Prodol`uva zagri`enosta deka golem del na reklamnite kampawi finansirani od Vladata se naso~eni kon mediumite koi ja poddr`uvaat Vladata. Na Sovetot za radiodifuzija mu nedostasuvaat sredstva za sledewe i sproveduvawe na zakonot na regionalno i lokalno nivo. Sodr`ina na monitoring aktivnosti ostanuvaat slabi i nedovolni ”, se veli vo izve{tajot. Isto taka, se bara od Dr`avniot inspektorat za trud da prodol`i da gi sproveduva pravata na vrabotenite vo mediumite za da se obezbedi sigurnosta na rabotnoto mesto i nezavisnost. Vo vrska so reformata na MRTV, EU zabele`uva deka se inicirani izvesni promeni pod novoto rakovodstvo za da se zgolemi negovata efikasnost i kvalitet na ponudata. “Natamo{ni zna~itelni napori ostanuvaat da se prezemat za da se osigura deka MRTV ja ispolnuva svojata misija, me|u drugoto, preku obezbeduvawe uramnote`eni i pluralisti~ki vesti. Procesot na izrabotka na novoto zakonodavstvo od oblasta na mediumite, vo soglasnost so audiovizuelni mediumski uslugi napredna, no inkluzivnost i transparentnost na procesot se u{te treba da se obezbedi”, smeta Unijata. Na kraj vo delot na izve{tajot za slobodata na izrazuvawe i na mediumite, Unijata zaklu~uva deka donesuvaweto na zakon za mediumi vo soglasnost so evropskite standardi ostanuva prioritet.
vropskata unija vo izve{tajot za napredokot na Makedonija vo 2012 godina zabele`uva napredok vo oblasta na slobodata na izrazuvaweto i mediumite. Za EU dijalogot na Vladata i Zdru`enieto na novinarite na Makedonija se poka`al kako va`en forum za re{avawe na klu~nite predizvici povrzani so mediumite. Spored izve{tajot na EU, vo dijalogot se identifikuvani oblasti za diskusija, kako {to se dekriminalizacijata na klevetata i navredata, reformata na MRTV, vladinite reklami i podobruvawe na po~ituvaweto na profesionalnite standardi od novinarite i urednicite. “Vo septemvri 2012 godina, Vladata gi usvoi predlozite za nov Zakon za gra|anska odgovornost za navreda i kleveta naso~eni kon usoglasuvawe so relevantnite
10
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
СЕ РЕАФИРМИРА ИДЕЈАТА ЗА МЕДИУМСКА САМОРЕГУЛАЦИЈА
Медиумите согласни за формирање на Совет за етика
З
дружението на новинарите на Македонија не се откажува од идејата за воведување на систем на саморегулација во медиумите, како еден од поважните чекори за средување на состојбата во медиумите. Со формирањето на Советот на етика, кои ќе треба да ги разгледа претставките од граѓаните за работата на новинарите, ќе се намалат злоупотребите во медиумите преку зајакната примена на професионалните стандарди и етика, а со тоа и ќе се зајакне кредибилитетот на медиумите во очите на јавноста. Во изминатите два месеци ЗНМ во соработка со Македонскиот институт за медиуми, во рамките на проектот за иницирање на процес на формирање на Совет за етика поддржан од Британската амбасада во Скопје, започна нов круг на консултации со медиумските работници со
Заедничката работна група на ЗНМ и МИМ во изминатите два месеци имаше десетина средби со новинари, уредници, сопственици и менаџери на медиуми, на кои ја реафирмираше идејата за саморегулација во медиумите.
цел уште еднаш да се реафирмира потребата за саморегулација во медиумите и да се договорат следните активности за финализирање на целиот процес до крајот на 2013 година. На овие средби со новинари, уредници и со претставници на сопствениците на медиуми, уште еднаш беше потврдена поддршката за саморегулација преку која ќе се врати довербата на граѓаните во медиумите. Освен тоа, на овие состаноци беа истакнати и придобивките од овој систем, кој со години се применува во медиумите од земјите членки на ЕУ и во сите земји од балканскиот регион. Во рамките на овие консултации, Работната група за саморегулација составена од претставници на ЗНМ, МИМ, медиумски експерти
11
12
и претставници на сопствениците на медиумите, посети неколку медиуми во Скопје и највлијателни медиуми од трите Регионални центри: Струмица, Битола и Охрид. Во Скопје работната група се сретна со сопственици, менаџери и главни уредници на неколку национални печатени и електронски медиуми. Во декември имаше средби со претставниците на дневниот весник Нова Македонија, неделникот Капитал, националната телевизија Канал 5 и со претставниците на весниците и порталите на албански јазик, Лајм, Журнал, Албпортал и Алмакос. Во јануари слична средба беше организирана и со менаџерите на компанијата МПМ, на која присуствуваа и главните уредници на трите изданија, Дневник, Вест и Утрински весник. Во овој период средба имаше и со сопственикот и главниот уредник на неделникот Граѓански и ТВ 24 Вести. Во Струмица работната група се сретна со сопствениците на двете најголеми локални телевизии, ТВ Вис и ТВ Интел, во Битола со сопствениците на телевизиите ТВ Тера и ТВ Орбис, а во Охрид со сопственикот на МТМ. Во сите овие градови имаше и одвоени средби со новинарите од сите локални медиуми. Во наредниот период исти состаноци се договорени и со сите национални електронски и печатени медиуми во Скопје, како и со претставници на локалните медиуми и новинарите од Тетово, Куманово и Штип. Во рамките на истиот проект предвидено е да се даде на разгледување и Нацрт-статутот на Советот за етика, а до крајот на март ќе се изработуваат и правилниците за работа на органите на Советот. Во овој процес на изработка на документите со кои ќе се пропишуваат внатрешните процедури за работа на Советот, ќе се користат и искуства од саморегулаторните тела од други земји од регионот. Освен тоа,
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
ќе се спроведе и мониторинг на информативната програма на неколку медиуми во времетраење од еден месец со цел за да се види со кои проблеми ќе се соочи новиот Совет за етика. За формирање на Совет на етика, ЗНМ за 2013 година има обезбедено поддршка и од програмата на Швајцарската агенција за развој и соработка, спроведена од Центарот за институционален развој (ЦИРА). Во рамките на овој проект предвидена е реализација на идејата за саморегулацијата, преку промоција на професионалните стандарди и етика која е само една проектна активност, покрај останатите како што се зголемување на новинарската солидарност и лобирање за подобрување на законската регулатива од областа на медиумите. ЗОШТО САМОРЕГУЛАЦИЈА? Формирањето на Советот на етика, во кој ќе бидат вклучени сите актери од медиумскиот простор, претставници на сопствениците на медиумите, новинарите и претставници на јавноста, е нужност поради намалувањето на злоупотребите во медиумите, но и за промоција и унапредување на слободата на медиумите. Саморегулацијата, е една од клучните мерки, предвидена во Стратешкиот план на ЗНМ за 2012-2014 година, усвоен на последното Собрание. Во дијалогот на ЗНМ со Владата постои согласност дека саморегулацијата е потребна мерка која ќе помогне да се подобри квалитетот на медиумската понуда. Ова мерка е предвидена и во рамките на дијалогот на високо ниво меѓу Владата и Европската Комисија. Европската унија во последните три годишни извештаи за напредокот на Македонија, потенцира дека македонските медиуми немаат механизам за саморегулација. Овој
процес за Европската унија е важен затоа што слободата на медиумите има смисла само доколку новинарите и менаџерите на медиумите водат сметка за примена на професионалните и етичките стандарди во новинарството и не дозволуваат злоупотреба на медиумите за политички, економски или криминални интереси. СТРУМИЧАНИ ЗАИНТЕРЕСИРАНИ ЗА СОСТОЈБАТА СО МЕДИУМИТЕ Работната група за саморегулација во текот на престојот во Струмица учествуваше на трибината за актуелните состојби во македонското новинарство, организирана од Младинскиот совет на Струмица и ФОН Универзитетот. На трибината учествуваа стотина струмичани, пред кои за состојбата на медиумите збореа претставниците на ЗНМ. Претседателот на ЗНМ, Насер Селмани зборуваше за актуелните проблеми со кои се соочуваат новинарите и медиумите, како и за напорите за нивно надминување. Селмани ја пофали декриминализацијата на клеветата и навредата, но потенцираше дека медиумските работници допрва ги очекуваат нови предизвици, како што се новото законодавство за медиуми. Членот на Управниот одбор на ЗНМ, Филана Кока пред струмичаните го претстави Нацрт концептот за саморегулација, а извршниот директор на ЗНМ, Драган Секуловски зборуваше за оценките за слободата на изразувањето во Македонија од странските организации. Граѓаните од овој град покажаа голем интерес за состојбата на медиумите, поставуваа прашања на претставниците на ЗНМ околу постојните проблеми и ја коментираа работата на Здружението во изминатиот период.
13
СРЕДБА НА РАБОТНАТА ГРУПА НА ЗНМ И ВЛАДАТА
ЗНМ: Новата регулатива да се донесе после избо
Р
14
аботната група се согласи дека процесот за донесување на новото законско решение треба да биде транспарентен, и исто така ја поздрави и иницијативата на ЗНМ за воведување на механизмот за саморегулација во медиумите. Работната група на ЗНМ и Владата за подобрување на состојбата во медиумите имаа средба кон крајот на ноември, која беше прва откако беше затворена темата за декриминализација на клеветата и навредата. На средбата, беше разговарано
за идните активности на Работната група за усогласување на македонското законодавство со Европската директива за аудиовизуелни услуги и со стандардите од Советот на Европа во однос на медиумите. Целта на овој процес ќе биде да се хармонизира нашето законодавство со најдобрите европски практики, но и да се дополнуваат и изменат одредени законски решенија кои досега во текот на примената се покажаа како недоволни и непрецизни. Претседателот на ЗНМ, Насер Селмани побара од претставниците на Владата расправата за новите
измени и дополнувања на Законот за радиодифузна дејност да се одложи до пролет. Ваквото барање, Селмани го објасни со тоа што дебати за донесување на чувствителни закони кои ја регулираат работата на медиумите не е пожелно да се водат во пресрет на локалните избори. Според него, ако дебатата се отвори во пресрет на локалните избори, постои опасност таа да се злоупотреби од политичките причини. Во такви политички пресметки пред избори ЗНМ не сака да учествува, рече Селмани. Освен тоа, на ЗНМ ќе му биде
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија Работна средба на Санино со претставници на ЗНМ
за медиуми орите потребно време за да може да ги анализира решенијата на законот и да се консултира со новинарите. Тој побара текстот на законот да биде доставен до ЗНМ, а во меѓувреме новинарите да водат интерни консултации. Во април, претставниците на Здружението би се вратиле на работната група со конкретни забелешки и сугестии за новото законско решение. Претставниците на Владата побараа време да го разгледаат барањето на ЗНМ, дебатата за новиот закон да се одложи после локалните избори. До објавувањето на билтенот од Владата не добивме
таков одговор. Меѓутоа во принцип, Работната група тогаш се согласи дека процесот за донесување на законот треба да биде транспарентен и да се обезбеди доволно време за широка јавна дебата со цел да се слушнат ставовите на сите засегнати страни. Освен тоа, работната група ја поздрави иницијативата на ЗНМ за воведување на механизам за саморегулација во медиумите, како корисна мерка која ќе помогне да се зајакне примената на професионалните стандарди и етика.
На 23 ноември минатата година, претставници на Здружението на новинарите на Македонија имаа работна средба со Директорот на Генералниот директорат за проширување на Европската комисија, Стефано Санино, кој во Скопје престојуваше да ја следи динамиката на реализација на приоритетите од Патоказот во рамките на Пристапниот дијалог на високо ниво меѓу ЕУ и македонската влада. На средбата беше поздравена декриминализацијата на клеветата и навредата како позитивен резултат од институционалниот дијалог на ЗНМ и Владата. Претседателот на ЗНМ, Насер Селмани рече дека Здружението ќе продолжи да обезбедува правна помош за новинарите иако очекувањата се дека по декриминализиацијата ќе има помалку тужби за клевета и навреда против новинари. Беше изразена спремност да продолжи соработката меѓу ЗНМ и Европската комисија во решавањето на идните предизвици во дијалогот меѓу Владата и ЗНМ медиумите, како што се владините кампањи, реформата на МТВ но и унапредување на професионалните стандарди во новинарството. Беше разговарано и за претстојните измени и дополнувања на Законот за радиодифузна дејност. Санино и Селмани заклучија дека институциите треба да овозможат транспаретна постапка за донесување на законот. Освен тоа битно е да се обезбеди доволно време за јавна дебата, на која со забелешки и сугестии треба да се вклучат сите заинтересирани страни. Селмани побара дебатата за новиот закон да се одложи после локалните избори поради опасноста да се политизира јавната дебата за законот.
15
В
14
МЕДИУМСКИ ОРГАНИЗАЦИИ БАРААТ ПОДОБРУВАЊЕ НА ИЗБОРНИОТ ЗАКОНИК
о прилог на дебатата за измените на Изборниот законик, Здружението на новинарите на Македонија во соработка со ССНМ и МИМ достави забелешки за делот на законот кои се однесуваат за работата на медиумите. Во дописот, ЗНМ и овие две медиумски организации во сегашното законско решение лоцираат неколку проблематични делови, кои негативно се одразуваат на работата на медиумите. Тоа е можноста медиумите да донираат на партиите за финансирање на изборната кампања и зголемувањето на рекламното време во предизобрието. Овие организации бараат новиот Изборен законик да им забранува на медиумите да бидат донатори на политичките партии во финансирањата на изборната кампања. “Особено не загрижува членот 83-а (5) од Предлог законот за именување и дополнување на Изборниот законик, според кој попустите во цените што ги даваат радиодифузерите и печатените медиуми за политички рекламирање на партиите во изборната кампања се сметаат за донации изразено во парична вредност. Со ова сметаме дека медиумите најдиректно се поткупуваат и се злоупотребуваат за партиски цели”, стои во дописот. Освен тоа, Законот го зголемува рекламното време во предизборието, што е во спротивност со Законот за радиодифузна дејност. “Ова е противречно и на АВМЦ – Директивата на Европската Комисија, која поставува принцип од максимум 20 проценти, односно 12 минути од еден час за рекламирање”, се аргументира во дописот. На крај овие организации ги повикуваат пратениците сериозно да ги земат предвид овие забелешки и предлозите да ги вградат во новиот Изборен законик. Со тоа ќе покажат дека имаат намера да го подобрат законот и ќе се решат проблемите во медиумската сфера идентификувани во досегашните изборни циклуси. За жал, ниедна од овие забелешки не беа вградени во новиот Изборен законик. ЗНМ и во иднина ќе ги актуелизира овие проблеми и ќе бара соодветно решение со цел медиумите да се ослободат од политичката корупција на избори. Според нас, извор на корупција е радиодифузерите и печатените медиуми речиси бесплатно медиумски да ги покриваат кампањите на политичките партии за изборите бидејќи бесплатната услуга се наплаќа преку други форми од буџетски средства кога партиите ќе дојдат на власт. Ако не се раскине овој корупциски синџир медиумите секогаш ќе бидат заложници на политичките партии и на бизнис интересите на сопствениците на медиумите.
МЕДИУМИТЕ
без донации за политичко рекламирање на избори Медиумите со донациите во вид на политичко рекламирање на партиите во изборната кампања со огромни попусти воведуваат корупција во нивната работа
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
ИЗБРАН НОВИОТ КООРДИНАТОР НА РЕГИОНАЛНИОТ ЦЕНТАР ВО ШТИП
Искусен новинар ќе раководи со колегите од Истокот Иван Бојаџиски, долгогодишен новинар е новиот координатор на Регионалниот центар во Штип, а новинарите Драги Ролевски од Берово, Даниела Такева од Делчево, Горан Лалов од Кочани, Игор Стојанов од Штип и Македонка Мирева од Виница, се новите членови на координативното тело на Регионалниот актив на новинари од источниот дел на Македонија. Вака, едногласно, одлучија 22 новинари и други медиумски работници на овој Регионален центар на состанокот одржан на почетокот на ноември во Кочани. Поголемиот број новинари од овој регион решија дека само сплотени и активни во рамките на ЗНМ можат да се изборат за своите професионални права. На тоа упатува податокот за големиот број присутни наспроти фактот дека на претходниот состанок, во текот на ова лето, присуствуваа само седуммина претставници на новинарската фела од регионот. На изборот на координаторот и
Новиот координатор на Регионалниот центар во Штип е долгогодишниот новинар Иван Бојаџиски, за кого гласаа 22 новинари од тој регион
активот на новинарите од овој регион, на кое присуствува Драган Секуловски, извршен директор на ЗНМ и Фиљана Кока, член на Управниот одбор на ЗНМ, новинарите од овој регион се договорија за повеќе значајни работи. 1.Дека ЗНМ е нивната организација – матица во која
треба да се зачленат и преку која треба да делуваат сите новинари и медиумски работници од овој регионален актив. 2.Да се направи точен список на медиумите и медиумските работници во општините Берово, Пехчево, Делчево, Македонска Каменица, Виница, Кочани, Штип, Пробиштип и Свети Николе. 3.Да се мотивира што поголем број од новинарите и другите медиумски работници, оние кои досега не се зачленети во ЗНМ, тоа да го направат во што покус временски рок. 4.Координативното тело да одржува средби на кои ќе бидат поставувани најсуштинските прашања од значење за новинарската професија и работа, состаноци да се одржуваат најмалку двапати во текот на една календарска година а по потреба и почесто.
15
РЕГИОНАЛНА КОНФЕРЕЦНИЈА НА ЕФН ЗА ПРАВАТА НА НОВИНАРИТЕ ВО МОСКВА
EФН се фокусира на Балканот, Источна Еврoпа и Кафказ
Н
14
а почетокот на октомври во Москва Европската федерација на новинарите во соработка со Здружението на новинарите на Русија организираа Регионална конференција посветена на безбедноста и социјaлните права на новинарите, на која учествуваа претставници на новинарските здруженија и синдикати од Балканот, Источна Европа и поранешните советски републики. На отворањето на Конференцијата, претседателот на руското здружение на новинари, Всеволод Богданов рече дека заштитата на новинарите е од највисок јавен интерес и повика да се работи на враќање на изгубената доверба на јавноста во медиумите. Претседателот на ЕФН, Арне Кониг изрази надеж дека искуството на новинарите од Источна и Јужна Европа ќе биде вградено во новите стратегии со цел да се зголеми капацитетот на организацијата. За вкупната состојба со медиумите во Европа зборуваше Марк Грубер, директор на ЕФНЈ, а посебно излагање за слободата на изразувањето имаше и Дуња Мијатовиќ, претставник на ОБСЕ за слободата на медиумите. Првиот ден на конферецнијата беше посветена на заштита на работничките права на новинарите како и на стратегијата на солидарност на новинарските синдикати и
Учесниците на конференцијата потпишаа протестно писмо против намерата на украинските власти да ја криминализираат клеветата и навредата, а побараа и ослободување на турските колеги од затвор здруженија. Како најкритична беше оценета состојбата на новинарите во земјите од кавкаскиот регион и Турција. Учесниците на конференцијата потпишаа протестно писмо до украинските власти против криминализацијата на клеветата и навредата, а побараа од турските власти да ги пуштат на слобода новинарите обвинети за тероризам. Од Македонија во работата на конференцијата учествува претставници на ССНМ и ЗНМ. Претседателката на ССНМ Тамара Чаусидис имаше презентација за регионалните искуства од соработката со ЕФН, а претседателот на ЗНМ, Насер Селмани учествуваше во работната група за лобирање за подобрување на законската рамка поврзана со слободата на изразувањето.
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија МЕЃУНАРОДНА КОНФЕРЕНЦИЈА ЗА САМОРЕГУЛАЦИЈАТА ВО ЈУГОИСТОЧНА ЕВРОПА ВО БУДВА
Н
а меѓународната конференција посветена на предизвиците на саморегулацијата во Југоисточна Европа, којашто се одржа во Будва на 13и 14 декември 2012 година, под покровителство на Советот на Европа, учествуваа претставници на саморегулаторни тела и медиумски експерти од Југоситочна Европа. Беа изложени модели на саморегулација, функционирањето и предизвиците со коишто се соочуваат Советите за етика во разни земји. На прашањата: Дали саморегулацијата подразбира повеќе рестрикции или повеќе одговорности?, Онлајн медиумите и саморегулацијата?, Саморегулаторните тела, поддржуваат или опструираат? , се обидоа да дадат одговор експерти од Белгија и Ирска, а свои конкретни искуства за функционирањето
Европски искуства за саморегулацијата во балканските земји На конференцијата учествуваа членовите на Управниот одбор, Ристо Тасев и Фиљана Кока, кои зборуваа за активностите на ЗНМ за формирање на Советот на етика на телата на саморегулација и справувањето со предизвиците пренесоа омбудсманот на Јавниот Сервис на Естонија, првите луѓе на овие тела во Бугарија, Црна Гора, Словенија и Србија. Беше претставен успешниот модел Регионален мрежен совет на печат на Јужен Кавказ, Молдавија, Русија, Таџикистан и Украина. Свои мислења за предизвиците на медиумите дадоа и претставниците
од Хрватска, Албанија и Косово. На конференцијата учествуваа и претставници од Управниот одбор на ЗНМ , Ристо Тасев и Фиљана Кока, а од МИМ , Мирче Адамчевски, претседател на Управен одбор. Тие ги презентираа актуелните состојби со медиумите , процесот на преговори со владата, Акцискиот план, како и активностите на овие две здруженија последните две години за формирање на Советот на печат. Беше заклучено да се преземат заеднички активности на чинителите од земјите во регионот во насока на подобрување на функционирањето на постојните саморегулаторни тела, но и поддршка и помош на оние во коишто треба да се формираат допрво. Се побара во иднина земјите од регионов да формираат регионално саморегулаторно тело и да се утврдат идните цели на овие тела.
15
РЕГИОНАЛНА КОНФЕРЕЦНИЈА НА ОБСЕ ВО КОСОВО ЗА ПЕЧАТЕНИТЕ МЕДИУМИ
Весниците на Балканот во економска и морална криза
К
14
он крајот на ноември минатата година во Приштина, Мисијата на ОБСЕ во Косово организираше Регионална конференција за печатени медиуми, на која учествуваа претставници на медиумските и граѓански организации од земјите на поранешна Југославија и Албанија. Целта на конференцијата беше да се разговара за предизвиците и политизацијата на печатените медиуми и слободата на изразувањето. На конференцијата се разговараше и за заштитата на новинарите, економската состојба на печатените медиуми како и за пристапот до информациите. Освен тоа, како посебни теми за дебата беа и истражувачкото новинарство, професионалните и етичките стандарди, саморегулацијата и тиражите на печатените медиуми. Конференцијата ја отвори амбасадорот на Мисијата на ОБСЕ во Косово, Жан Клод Шлумберже, а пригодно излагање имаше и претставник на ЕУ во Приштина, Томас Гночи и претседателот на Бордот на Советот на печатените медиуми на Косово, Џемајл Реџепи. Заеднички именител на сите учесници на Конференцијата беше дека печатените медиуми на Балканот се соочуваат со сериозни економски и професионални предизвици поради огромниот притисок од политиката и интересите на крупниот капитал. На конференцијата учествуваше и претседателот на ЗНМ, Насер Селмани, кој како панелист зборуваше за состојбата на печатените медиуми во Македонија. Селмани имаше излагање на панелот за слободата на изразувањето и политизацијата на македонските печатени медиуми и на панелот за професионалните стандарди и етика и за саморегулацијата во Македонија. Селмани рече дека македонските печатени
Учесниците на Конференцијата заклучија дека печатените медиуми од балканските земји работат во непазарни услови и се под огромен политички и финансиски притисок
медиуми со соочуваат со финансиска и морална криза. Тој рече дека економската криза е резултат на непостоењето на медиумскиот пазар, додека политичката криза е предизвикана од вмешувањето на политичките партии во работата на медиумите, кои ги поставуваат и ги контролираат уредничките тимови во медиумите. “Нашите уредници повеќе личат на политичари и бизнисмени отколку на новинари”, потенцираше Селмани. Тој оцени дека македонските весници не можат да се пофалат со почитување на професионалните и етичките стандарди. “Тие повеќе се во функција на партиската пропаганда отколку што ги информираат граѓаните”, истакна претседателот на ЗНМ. Поради тоа тиражите на весниците во споредба од пред десет години е преполовен.
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија РЕГИОНАЛНА КОНФЕРЕНЦИЈА НА ОБСЕ ЗА АНТИКОРУПЦИЈА
Со интегритет против
КОРУПЦИЈАТА
Н
а Регионалната Конференција во Охрид , организирана од Мисијата на ОБСЕ во Скопје, Државната Комисија за спречување на корупцијата и Транспаренси Инетренешнл – Македонија насловена како ,,Системот на интегритет и антикорупциските промотивни политики,, учествуваше и членот на Управниот одбор на ЗНМ , Фиљана Кока. На конференцијата претставници на агенциите за борба против корупцијата и независни експерти ги презентираа различните модели на концепт на интегритет што постојат во земјите од регионот како Србија, Словенија, Бугарија, Молдавија, Романија и Македонија. Беа разменети искуства во однос на дефинирање на интегритетот од правна и политичка перспектива, а беа споделени искуства за имплементација на интегритетот во различни земји, но беше изложена и компаративна презентација на постојните системи.
Од Државната комисија за спречување на корупцијата , беше истакната важноста за изградба на систем на интегритет на јавни услуги во земјава, предвидувајќи ги при тоа можните предизвици и решенија. Претставникот на ЗНМ на конференцијата ја пренесе определбата на ЗНМ да ги промовира антикорупциските начела и да инсистира на елиминација на било какви коруптивни појави во редовите на својата фела. Со заложбите за поголем отчет кон јавноста преку почитување на етичките норми и професионални стандарди, како и заложбите за саморегулација во медиумите, ЗНМ отворено застанува на патот на корупцијата и работи на издигнување на интегритетот на новинарството. Освен тоа, на инсистирање на ЗНМ, Владата и Советот на радидифузија, наметнаа примена на членот 11 од ЗРД, со кои се санкционира судир на интереси меѓу сопствениците на медиумите и носителите на јавни функции.
Фиљана Кока, член на Управен одбор рече дека ЗНМ се залага за искоренување на коруптивните појави во новинарските редови
15
ЗНМ на консултативен состанок со Ричард Ховит Германските фондации, Конрад Аденауер и Фридрих Еберт на 7 ноември 2012 година во Скопје, одржаа консултативен состанок со претставници на дваесетина граѓански организации од областа на медиуми, човекови права, животна средина, неформално образование, права на лица со хендикеп итн. Целта на настанот беше специјалниот известувач за Македонија за Европскиот Парламент, Ричард Ховит, да се информира од релевантните граѓански организации за проблемите во Македонија. Преку овој настан, собраните информации ќе бидат дел од извештајот за состојбата на Македонија од ЕП. Во првиот дел од дискусијата учествуваа претставници на организациите кои имаат фокус на делување во областа на човекови права, фондови од ЕК, организации кои се бават со мониторинг на избори, а во вториот дел фокусот беше на последните случувања во медиумската заедница како и прогресот на Институционалниот дијалог помеѓу ЗНМ и Владата на РМ, кој воедно е дел и од Патоказот за Преговорите на високо ниво за евроинтеграција на земјата. Пред Ховит за состојбата со медиумите збореа претставниците на ЗНМ и МИМ.
Британски дипломат за западен Балкан на средба во ЗНМ
14
На почетокот на ноември во 2012 година во Скопје претставници на ЗНМ се сретнаа со Sepe Gijsbrechts, претставник на Министерството за надворешни работи на Велика Британија за Западен Балкан. На средбата беше разговарано за состојбата со слободата на медиумите и напорите на ЗНМ за унапредување на слободата на изразувањето воопшто. На состанокот,а на кој учествуваше претседателот на ЗНМ, Насер Селмани и Извршниот директор Драган Секуловски, беше истакнато негативното влијание на медиумите што ги имаат владините кампањи, предизвиците околу реформата на јавниот сервис како и за ставот на ЗНМ околу подобрувањето на медиумската легислатива, особено за процесот на декриминализација на клеветата и навредата. Претставниците на ЗНМ сметаа дека медиумската заедница има јасна слика за проблемите во медиумите
и новинарството, како и нуди конкретни решенија за надминување на проблемите. Освен тоа, ЗНМ активно лобира во промена на медиумското законодавство во рамките на разговорите со Владата. Конкретен резултат од тој дијалог е декриминализација на клеветата и навредата, со што овие дела веќе отпаѓаат од кривичниот законик и воедно се озаконува судската пракса од Европскиот суд за човекови права од Стразбур. Претставникот на Министерството за надворешни работи на Велика Британија за Западен Балкан, рече дека Македонија со соочува со големи предизвици во поглед на почитување на слободата на изразувањето и на слободата на медиумите, , но добро е што во целата ситуација постои активно здружение на новинари во земјата кое работи да направи позитивни промени. Беше разгледана и можноста за идна соработка помеѓу двете институции.
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
Средба со Известувачот на Парламентарното собрание на СЕ На почетокот на октомври претставници на ЗНМ, новинарскиот синдикат и уште две останати граѓански организации активни во медиумскиот сектор се сретнаа со Ричард Волтер, Известувач за Македонија и Заменик Претседател на Парламентарното собрание на Совет на Европа. Оваа средба на г.Волтер е трета и последна во земјата за 2012 година по која ќе следи извештај за пост-мониторинг дијалогот со Македонија по однос на Резолуцијата за почитување на обврските и заложбите од членството во Совет на Европа (Резолуција 1213 (2000)). Тема на разговор на средбата беа човековите права, ситуацијата во однос на демократијата, медиумите, правната држава и воопшто политичките и општествените настани во земјата по неговата последна посета која се случи во мај 2012 година. Особен фокус на разговорот беа последните промени во медиумската сфера особено текот на разговорите што ги води ЗНМ со Владата на РМ за подобрување на медиумската ситуација.
Новинарска делегација учествува на меѓународна конференција - SEEMO На 22-23 октомври 2012 година, во Будва се одржа меѓународна конференција организирана од Медиумскиот форум на Југоисточна Европа – SEEMO а поддржана од ОБСЕ и Фондацијата Конрад Аденауер. Темата на овогодишната конференција беше „Новинарство, нови медиуми и социјални мрежи“. На темата зедоа дел од над 200 учесници, претставници на новинарски здруженија, медиумски институти и медиуми од земјите во Југоисточна Европа. Поздравен говор на настанот даде Филип Вујанович, Претседател на Црна Гора а веднаш потоа следеше и отворено интервју пред учесниците спроведено од неколку уредници на најголемите дневни печатени медиуми на Балканот меѓу кои и
од Македонија. Конференцијата опфати неколку битни теми во областа на медиумите и тоа: - Улогата на државата, сопственичката структура и медиумскиот пазар во Југоисточна Европа - Социјални медиуми, размена на искуства од експерти во регионот за користењето како медиум на фејсбук, Твитер, јутјуб и останати апликации, - Блогерство – дали може да се смета ова за новинарство или не? и - Нови медиуми, Веб портали и медиумски пазар. Со организаторите од страна на претставниците на ЗНМ беше разговарано за можноста слична конференција да се организира во 2013 во Македонија.
15
Конференција за улогата на верските заедници во градењето на мултикултурни општества Фондацијата Конрад Аденауер (КАС) ја поттикнува верската толеранција и познавање на верската разноликост. Затоа во соработка со Центарот за европски студии, но и со поддршка на ЗНМ, на почетокот на декември организираше конференција, на која зедоа дел претставници на религиозните групи, претставници од високо образовни институции и новинари. Претставник на ЗНМ го модерираше вториот панел на тема - колку можат медиумите да придонесат за меѓуверската стабилност во државата? Говорници на овој панел беа новинари од националните ТВ медиуми и дневните печатени медиуми. Заклучок беше дека отсуствува комуникација помеѓу верските заедници и медиумите и затоа во иднина треба да се подобри меѓу ме ѓуусе себн бнат бн ата ат а соработка. сора со р бо ра ботк тка тк а. а. меѓусебната
Директорот на ЗНМ на Меѓународна конференција за медиумите во ЈИЕ
14
Кон средината на ноември во Букурешт се одржа Конференција на тема „Зајакнување на слободата на медиумите и етичко известување во Југоисточна Европа“ организирано од Мрежата за професионализација на медиумите на Југоисточна Европа. На конференцијата учествуваа 40 претставници на медиумски организации од 12 земји и претставници од ОБСЕ кој беше ко-организатор на настанот. Беа презентирани извештаите од 12-те земји за слободата на медиумите и медиумскиот плурализам. Делот од овој извештај кој се однесува на Македонија беше изготвен од страна на Македонскиот институт за медиуми. На дебатата се бараа начините за зајакнување на слободата на изразување, етичкото известување како и стандардите во земјите од Југоисточна Европа. Освен тоа, беше истакната заложбата да се работи на развивање на проектни идеи во сферата на зајакнување на независни медиуми и етичко известување. Конференцијата усвои заклучоци кон консолидираниот извештај од 12-те земји и во јануари 2013 ќе следи ажурирана верзија која ќе биде презентирана пред заинтересираните страни.
НЕФОРМАЛЕН НАСТАН
БИЛТЕН на Здружението на новинарите на Македонија
ЗА НОВИНАРИ СО БРИТАНКСАТА АМБАСАДА
15
Ovoj proekt e delumno poddr`an od Ambasadata na SAD. Mislewata, otkritijata, i zaklu~ocite, ili preporakite izneseni ovde se na avtorot(ite), i ne gi odrazuvaat onie na Stejt Departmentot na SAD.