Treći Beograd kao mentalni i fizički prostor umetnosti
Third Belgrade as a mental and physical artistic space
Selman Trtovac
Selman Trtovac
Treći Beograd (u daljem tekstu 3. BGD) je misaoni i fizički prostor, umetnička zadruga i praktična implementacija određene strategije ponašanja grupe savremenih umetnika iz Beograda. Ona se mentalno nadovezuje na tezu Alana Badjua o događaju kao definicije autonomnog utopijskog prostora, odnosno kao prakse umrežavanja savremenosti. Naziv Treći Beograd je preuzet iz urbanističke terminologije. Prvi Beograd je staro gradsko jezgro, drugi Beograd je Novi Beograd, a treći Beograd je deo grada na levoj obali Dunava. Fizički prostor 3.BGD-a se sastoji od galerije kao centralne prostorije, kluba, biblioteke i rezidencijalnih prostorija u kojima će se održavati predavanja i radionice. Dvorište Trećeg Beograda je, takođe, zamišljeno kao otvorena pozornica za odvijanje različitih umetničkih dešavanja. Da bismo shvatili razloge za nastanak mentalnog prostora 3.BGD-a i odluke grupe umetnika iz Beograda da se udruže oko zajedničke strategije, moramo ukratko analizirati istorijski i politički kontekst u kome se umet nost razvijala u poslednjih nekoliko decenija, lokalno i globalno. Celokupna nadgradnja teorije umetnosti posle 1972. godine bazira se na tezi austrijskog filozofa Ludviga Vitgenštajna da je umetničko delo tautologija! Jedan od ključnih filozofa postmoderne Žan Fransoa Liotar, u tom smislu, govori o umetnosti postmoderne. Preuzimajući tezu Vitgenštajna, on kaže da se umetnost može bazirati na jezičkoj igri. Američki filozof Artur Danto je otišao još dalje i postavio tezu o smrti umetnosti! Umetnost je postala marginalna, izgubila je svoju autonomiju i značaj, funkcioniše samo kao označiteljska praksa u okviru kulture. To znači da ona funkcioniše samo u određenom kontekstu, kao diskurs, ona se pretvorila u jedan oblik industrije otpada, reciklirajući ideje, forme i vrednosti. Ono što vidimo i prepoznajemo
Third Belgrade (3.BGD) is a mental and physical space, an art cooperative and a practical implementation of a certain strategy of behavior of of a contemporary artists group from Belgrade. It builds on the Alain Badiou’s thesis about the event as a definition of autonomous utopian space, or as a contemporary practice of networking. Third Belgrade is a name taken from the Belgrade’s urbanistic terminology. First Belgrade is the old part of the city, second Belgrade is New Belgrade, Third Belgrade is a part of the city on the left bank of the Danube. 3.BGD physical space consists of a gallery as the central space, club, library and residential premises in which lectures and workshops will be held. The garden of Third Belgrade is also designed as an open stage for e performances and other kind of artistic events. To understand the reasons for the occurrence of the mental space of 3.BGD and the decision of the Belgrade group of artists to come together around a common strategy, we must briefly analyze the historical and political context in which art has developed in recent decades, both locally and globally. The entire superstructure of the theory of art after the year 1972 is based on the thesis of Austrian philosopher Ludwig Wittgenstein that the work of art is a tautology! One of the key postmodern philosophers, Jean Francois Lyotard, in that sense, talks about post-modern art. Taking over Wittgenstein’s thesis, he says that art can be based on a linguistic game. An American philosopher, Arthur Danto, has gone even further and set up the thesis of the death of art! Art has become marginal, lost its autonomy and importance, it only functions as a signifying practice within culture. This means that Art can function only in a particular context, as a discourse, it has turned into a kind of a recycling industry, recycling ideas, forms and values. What we see and recog-
5