Juli 2017
Speci a bij NT l 12
Esthetisch of cosmetisch?
6
Joost Roeters
12
Zes discussiepunten
18
Bleken
24 Linda Greenwall 30 Ortho bÄł volwassenen
nt12sp_cover.indd 1
Uitgave van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde
30-06-17 16:01
TANDTECHNISCH LABORATORIUM
2017-07-07 woman product - easyfit facing NEW 2C.indd 1
22/06/2017 16:45:01
inhoud
5
Redactioneel
6
Interview: Joost Roeters “Geen esthetiek zonder ethiek”
12 Achtergrond: zes discussiepunten Duurzaamheid en ethiek 18 Praktijk: Bleken Een leuk onderdeel van het vak 23 Werken whitening tandpasta’s? 24 Interview: Linda Greenwall “Bleken moet een langdurig resultaat opleveren” 30 Praktijk: ortho bij volwasenen 35 Bleken en regels
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_inhoud-redactioneel.indd 3
30-06-17 16:16
BLOCK-BUSTER Hybride keramiek voor het front en de molarenstreek
CAD/CAM Materialen
Dental Camera
Vul- & Bevestiging Materialen
Apparatuur
K&B Composieten
Keramiek Systemen
Tanden en Kiezen
Sealing & Polijstpasta
Roterende Instrumenten
SHOFU Dental GmbH Mobiel: +31 (0) 062 516 319 benelux@shofu.de www.shofu.de
ShofuBlockHC_Anz_NL_210x297.indd 1 Naamloos-1 1
13.04.17 12:13 28-06-17 09:31
redactioneel
KAREL GOSSELINK
Cosmetiek, esthetiek en mondgezondheid
COLOFON Deze Nt-special is een bijlage bij het Nederlands tandartsenblad (Nt), uitgegeven door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde. Deze special is samengesteld door de KNMT-Newsroom en wordt samengesteld volgens volgens journalistieke principes. Postadres Postbus 4141 3502 HC Utrecht Bezoekadres Orteliuslaan 750, 2e etage 3528 BB Utrecht Redactie Dianne Paarhuis, hoofdredacteur Evert Berkel (EB), eindredacteur Karel Gosselink (KG), journalist Laura Jansen (LJ), journalist Redactieraad ntredactieraad@knmt.nl Rutger Batenburg, voorzitter Iris Eggels, lid Raha Farhanghi, lid Jack Plooij, lid Paul Kalker, extern adviseur Advertenties PSH Mediasales T.a.v. Misha Stork Postbus 68 7000 AB Doetinchem (0314) 355 832 misha.stork@pshmediasales.nl www.pshmediasales.nl Ontwerp en opmaak Robert Sesink, Doetinchem Druk Senefelder Misset, Doetinchem Overname of nadrukken van artikelen of gedeelten daarvan uit deze Nt-Special is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Voor overname of nadruk voor commerciële doeleinden wordt een passende financiële vergoeding gevraagd. Beeld cover Shutterstock
Lange tijd was het onder tandartsen in Nederland not done om het over cosmetische en esthetische tandheelkunde te hebben. Velen zagen het als overbodige luxe die niet wezenlijk bijdroeg aan de mondgezondheid van de patiënt. Die zienswijze is het laatste decennium gekanteld. Er zijn in Nederland steeds meer praktijken bijgekomen die zich hebben toegelegd op de cosmetiek en esthetiek van het gebit. Op 16 juni organiseerde Cavex in Haarlem het Whitening Congres; naar eigen zeggen het eerste congres in Nederland dat geheel aan bleken was gewijd. Op dit congres sprak ook de Zuid-Afrikaanse, in Engeland praktiserende Linda Greenwall, een internationale autoriteit op het gebied van bleken. Zij schoolt graag tandartsen op haar vakgebied bij omdat, vindt zij, velen een kennisgebrek op het gebied van bleken hebben. Reden: het komt op de opleidingen in Engeland onvoldoende aan de orde. Of ook de Nederlandse tandarts op dit gebied een gebrek aan kennis heeft, valt niet een, twee, drie te zeggen. Door de bank genomen hoeven we er hier niet bang voor te zijn dat tandartsen weinig geïnteresseerd zijn in cosmetiek en esthetiek. Immers, bij bijna alle tandheelkundige behandelingen komen deze aspecten om de hoek kijken. ACTAhoogleraar Joost Roeters denkt dat elke tandarts per definitie rekening houdt met cosmetiek. Hij vindt het dan ook onzin om je als cosmetisch of esthetisch tandarts te profileren. Van belang is in ieder geval dat tandartsen voldoende weten over de mogelijkheden op het gebied van cosmetische en esthetische behandelingen, zodat ze de patiënt hierover goed kunnen voorlichten en adviseren. Wellicht kan deze Nt-Special de beroepsgroep ertoe aanzetten zich verder in het onderwerp te verdiepen. Het kan voorkomen dat patiënten voor de verkeerde behandelingen kiezen, mogelijk met nadelige gevolgen voor de mondgezondheid.
Wilt u reageren op het redactioneel? nt@knmt.nl Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_inhoud-redactioneel.indd 5
30-06-17 16:16
interview
Joost Roeters, ACTA-hoogleraar Integrale Tandheelkunde
“Bekijk cosmetiek e vanuit de wensen v Esthetische en cosmetische behandelingen horen thuis in de algemene praktijk, tenzij de complexiteit om meer specifieke expertise vraagt. Dat vindt Joost Roeters, hoogleraar Integrale Tandheelkunde aan ACTA. Hij vindt het onzin dat tandartsen zich als biologisch, esthetisch of cosmetisch tandarts presenteren. “Dat zijn niet-zeggende stempels die mensen zichzelf kunnen toe-eigenen.” TEKST: ANNE DOELEMAN, FREELANCE JOURNALIST; BEELD: JAN DE GROOT, AMSTERDAM
Wat houdt cosmetische tandheelkunde voor u in? “Voor mij is de definitie van cosmetiek ‘de kunst om de schoonheid van het lichaam te behouden of te vergroten’. Esthetiek – ‘de leer van de schoonheid’ vind ik iets anders: je kunt op bepaalde aspecten de esthetiek volgen, maar dat hoeft nog niet mooi te zijn. Een metalen restauratie kan bijvoorbeeld een prachtige vorm krijgen, maar het blijft een metalen restauratie, die niet de cosmetiek dient. Cosmetiek draait om het totaalplaatje.”
Praat je wel over hetzelfde bij tandartsen die zich presenteren als esthetisch of als cosmetisch tandarts? “Eigenlijk vind ik het weinigzeggend om je zo te presenteren. Dat zijn stempels die mensen zichzelf toe-eigenen, maar het zegt eigenlijk niks. Ik heb me nooit cosmetisch tandarts genoemd. Ik denk dat elke tandarts per definitie rekening houdt met cosmetiek.”
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview.indd 6
30-06-17 16:02
interview
k en esthetiek n van de patiënt”
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview.indd 7
30-06-17 16:02
interview
U zou van ‘cosmetisch tandarts’ dus geen beschermde titel of een aparte differentiatie willen maken? “Ik vind het juist een heel leuke aanvulling op je vak als tandarts. Het geeft veel bevrediging en ook voor de patiënt is het fijn als de eigen tandarts rekening kan houden met cosmetische aspecten. Bovendien zou het als aparte tak binnen de tandheelkunde buiten proporties raken. De vraag is of dat wenselijk is. Ik vind cosmetiek en esthetiek belangrijk, maar wel bekeken vanuit de wensen van de patiënt. Aan een hulpvraag tegemoetkomen, is iets anders dan een behoefte kweken. Je hebt tandartsen die een nieuwe patiënt al ongevraagd bijvoorbeeld Digital Smile Design voorleggen. Dat vind ik onjuist. Een tandarts zou moeten aangeven dat een patiënt bij hem terecht kan als hij ergens een probleem mee heeft, zodat hij de patiënt kan adviseren. Dat is iets anders dan zeggen ‘die tand staat scheef, dat is niet zo mooi, vindt u niet dat daar iets aan moet gebeuren?’. Dan ga je mensen misschien iets aanpraten wat er niet is.”
Hoe kijkt u aan tegen klinieken of praktijken die zich specifiek richten op cosmetische tandheelkunde? “Wat mij betreft horen cosmetische behandelingen thuis in de algemene praktijk, tenzij de complexiteit om meer specifieke expertise vraagt. Ook bij cosmetische behandelingen moet het gaan om het verlenen van zorg, waarbij behoud van het gebit op lange termijn wordt beoogd. Je moet kunnen inschatten welk niveau van zelfzorg van de patiënt te verwachten is. De inbreng van de patiënt bepaalt of het resultaat duurzaam is. Iets veranderen in een natuurlijk gebit is nooit voor de eeuwigheid, maar vraagt onderhoud en aanpassing. Je moet weten of iemand dat kan en wil. Dat is een andere benadering dan ‘hoeveel geld heeft iemand te besteden en wat kunnen we daarvoor doen?’.”
Wat zijn wat u betreft mooie ontwikkelingen geweest binnen de cosmetische tandheelkunde? “Er is begin jaren tachtig een enorme boost geweest op het gebied van hechten aan tandweefsels en de composieten werden snel steeds beter. Vooral in de kindertandheelkunde werden daar voordelen mee behaald. Tot die tijd moesten kinderen wachten tot ze achttien waren om vervolgens een kroon te krijgen, ook kinderen met aangeboren gebitsaandoeningen. Met adhesieve tandheelkunde werd het mogelijk een oplossing te bieden aan kinderen. Dat is een enorme
stap geweest. Volwassen patiënten vroegen hier vervolgens ook om. Uit onderzoek blijkt dat patiënten het prettig vinden als er zo weinig mogelijk aan tanden wordt geslepen, en dat werd nu mogelijk. De biologische prijs werd steeds kleiner.”
Welke rol heeft bleken in dit verhaal? “Bleken past in de filosofie van minimaal invasief behandelen en het dynamisch behandelconcept. Als dat op de juiste manier wordt gedaan, kan het zonder schade en zonder restauratief ingrijpen in het gebit. Het is een prima oplossing als een patiënt ontevreden is over de kleur van zijn tanden. De gouden standaard is met een relatief lage concentratie waterstofperoxide, onder de Europese norm van zes procent, de tanden herhaaldelijk en over een langere periode uitwendig bleken. Een snelle behandeling – in een uurtje, met een lamp – geeft niet het gewenste resultaat. Dan is er vooral sprake van uitdroging van de tanden, wat niet duurzaam is. Er zit ook weinig acuuts aan bleken, dus waarom zou je dat zo snel willen doen? Patiënten die zelf thuis bleken, met aanwijzingen van de tandarts, krijgen bovendien adviezen over hun eet- en drinkgedrag. Dat maakt hen bewuster van hun eigen rol, hetgeen het resultaat duurzamer maakt.”
Waar ziet u de grenzen van de cosmetische tandheelkunde; horen botox en fillers er ook bij? “Persoonlijk vind ik dergelijke behandelingen niet bij de tandheelkunde horen en eerlijk gezegd vind ik botox vreselijk. Je ziet in een split second wanneer er iets aan het gezicht is veranderd. Botox is een mimische dwarslaesie die je aanbrengt. De levendigheid van het gelaat verdwijnt. Terwijl dat iets is dat veel bepalender is voor het gezicht dan de rechtheid van je tanden. Hoe reageer je, hoe lach je; dat bepaalt wie je bent. Als er zo’n dove bovenlip boven een lach hangt, of iemand kan moeilijk articuleren omdat ze zulke dikke lippen heeft… De tandarts is er bovendien niet voor opgeleid. Moet je dan ook nagels gaan bijwerken? Ik vind dat er genoeg andere uitdagingen en facetten aan de tandheelkunde zitten om je mee bezig te houden.”
Is de kijk op esthetiek veranderd en zo ja, hoe? “In de huidige maatschappij speelt esthetiek op allerlei terreinen, ook in de tandheelkunde, een steeds belangrijkere rol. Vroeger was het al bijzonder als je een volledig gaaf gebit had. Toen ik studeerde,
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview.indd 8
30-06-17 16:02
interview
kwam esthetiek alleen aan bod bij onderwijs over de volledige prothese. In die tijd werd een kunstgebit dat individuele kenmerken van de patiënt had, als het esthetisch ideaal gezien. Tegenwoordig worden steeds vaker te witte, symmetrisch in de boog staande tanden als het toppunt van esthetiek verkocht. Ik vind het jammer nog steeds cases te zien waarin voorbij wordt gegaan aan de filosofie van het dynamisch behandelconcept en minimaal invasieve tandheelkunde, maar patiënten nog op dezelfde manier worden behandeld als vijfendertig jaar geleden. In plaats van de mogelijkheden van adhesieve tandheelkunde te benutten wordt dan nog veel gezond tandweefsel weggeslepen om een kroon te kunnen plaatsen. Dat gebeurt vaak onder het mom van esthetiek. Maar hoe meer gezond tandweefsel wordt opgeofferd, hoe ongewenster ik dat vind. Voor sommige tandartsen blijft porselein, of keramiek, nog het ideale materiaal. Er is onderzoek waarbij tandartsen foto’s moesten beoordelen van gebitten waarin enkele frontelementen met porselein of composiet waren behandeld. Tandartsen waren redelijk goed in staat te herkennen welke elementen een restauratie bevatten, maar niet in staat om aan te geven van welk materiaal ze waren. Porselein is ook niet bewezen duurzamer. De keuze voor porselein wordt meestal gemaakt op basis van een emotie, in plaats van wetenschappelijke argumenten.”
CV Joost Roeters (1954) 1978 Afgestudeerd als tandarts aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. 1992 Proefschrif Prediction of future caries prevalence in preschool children. 1978-2013 Universitair docent bij kindertandheelkunde en centrum voor bijzondere tandheelkunde en later universitair hoofddocent bij de afdeling Cariologie en Endodontologie van Radboudumc, met als aandachtsgebied adhesieve tandheelkunde en composieten. 2010 Bijzonder hoogleraar Adhesieve tandheelkunde aan ACTA. 2015 Hoogleraar Integrale tandheelkunde aan ACTA.
“Jezelf presenteren als ‘cosmetisch tandarts’ vind ik onzin”
Ziet u nog meer zaken wel eens misgaan? “Ik vind niet alles mooi; te witte kronen of tanden bijvoorbeeld. We verleggen de grens. Ik heb wel eens een vrouw van vijfentachtig behandeld, die nog haar eigen dentitie had. Haar vriendinnen in het bejaardenhuis hadden haar aangespoord toch eens wat aan haar tanden te doen; ‘Het is net alsof je een kunstgebit hebt’. Die vriendinnen hadden allemaal een kunstgebit met veel te witte tanden, maar die patiënte met eigen dentitie was degene die afweek van de norm. Toen heb ik de tanden op haar verzoek zonder te prepareren ietsje mooier en witter gemaakt. Bij jongeren zie je meer gebitslijtage, waardoor die steeds vaker denken dat de snijranden van boventanden een rechte lijn horen te vormen, waardoor dàt de norm wordt.”
In hoeverre is de klant koning? “Uiteindelijk bepaalt de patiënt, na door de tandarts goed te zijn geïnformeerd. Ik heb vroeger in de bijzondere tandheelkunde gewerkt, met patiënten met afwijkend gevormde of anders gekleurde elementen. Hun ideaal was vaak zo wit mogelijk. Dan kun je als
tandarts zeggen ‘dat past niet’, en dat heb ik in het begin ook gedaan. Maar onder dat gebit hadden ze al flink geleden en als dit hun wens was en bleef, ging ik er later toch in mee. Maar je hebt ook patiënten met de witste tanden die het nog witter willen. Dan heb je te maken met een patiënt aan wiens verwachtingen nauwelijks valt te voldoen. Het is een goed idee om de patiënt te vragen een cijfer te geven over de esthetiek van zijn gebit en dat zelf ook te doen. Als dat heel ver uit elkaar ligt, moet je uitkijken. Dan ga ik een gesprek aan. Je moet zelf ook een goed gevoel hebben bij de behandeling. Ik vind het goed om patiënten bewust te maken van hun vraag en probleem. De kunst van cosmetische tandheelkunde is voor mij: achterhalen wat de hulpvraag precies is en vervolgens het probleem met zo weinig mogelijk invasieve middelen te tackelen. Ethische aspecten worden steeds belangrijker: weet waarom je het doet en voor wie. Geen esthetiek zonder ethiek.”
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview.indd 9
30-06-17 16:02
Een prachtige bestemming voor uw gouden kronen!
Doet uw praktijk mee aan het Gouden Kronen Plan?
Wilt u de gouden kronen uit uw tandartspraktijk een mooie bestemming geven? Doe dan mee met het Gouden Kronen Plan. Dan gaat de opbrengst naar het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds en helpt u projecten te ďŹ nancieren die mensen in kwetsbare gebieden beter beschermen tegen de gevolgen van natuurrampen. Bijvoorbeeld in Mali, waar droogte en overstromingen voorkomen. Het Rode Kruis helpt families zich hier beter op voor te bereiden en de uitbraak van ziektes door vervuild drinkwater te voorkomen. Elke kroon helpt mee levens te redden.
mede mogelijk gemaakt door
Meld uw praktijk aan op
www.rodekruis.nl/goudenkronen 425.181-02-GoudenKronen-A4-advertentie-wtk.indd 1 nt12sp_advknmt.indd 10
27/06/16 15:53 30-06-17 15:42
NIEUW
Carrière Motion Een opmerkelijke doorbraak in de correctie van klasse II en III
Carrière Motion Class II Appliance
“Een makkelijke weg van Klasse II naar Klasse I”
Carriere Motion Class III Appliance
“De behandeling van een klasse III was nog nooit zo makkelijk!”
Bestellen: www.ortho-company.nl E-mail: info@ortho-company.nl 053 - 43 439 99 Voor meer informatie: www.carrieresystem.com
achtergrond
Zes discussiepunten over cosmetische en esthetische tandheelkunde
Bittere noodzaak o overbodige luxe? De mogelijkheden tot esthetisch fraai werken zijn er, het vakgebied breidt uit en de vraag van patiënten is er. Dus als tandarts zeggen ‘dat wil of kan ik niet’, of ‘het is niet nodig’, dat past niet meer in deze tijd. Neemt niet weg dat duurzaamheid en ethiek ook, of misschien wel juist, bij de cosmetische en esthetische tandheelkunde van groot belang zijn. Zes deskundigen vertellen over de discussies binnen hun vakgebied. TEKST: ANNE DOELEMAN, FREELANCE JOURNALIST; BEELD: SHUTTERSTOCK
Cosmetisch versus esthetisch Neem als eerste de term. Aan cosmetische tandheelkunde kleeft een bijsmaakje, is de beleving van veel tandartsen. Gerard Joling, met zijn spierwitte tanden, wordt vaak genoemd. Siliconen, geld, fake, snel. “Bij ‘cosmetische tandheelkunde’ denk ik aan iets wat natuurlijk mooi is, proberen te veranderen voor een trendgerelateerd resultaat”, zegt Erik-Jan Muts. Hij spreekt liever over ‘esthetische tandheelkunde’; het herstellen van elementen op de manier zoals de natuur het ooit bedoeld heeft, volgens de biomimetische tandheelkunde. Minimaal invasief, de tijd nemend voor een behandeling, voorzichtig met ingrijpen, duurzaam, met de nadruk op gezondheid en esthetiek. Albert Jan Michels merkt ook dat ‘cosmetisch’ iets negatiefs kan hebben, maar ziet het zelf niet zo. Hij heeft zijn praktijk zelfs de naam Kliniek voor Cosmetische Tandheelkunde gegeven. “Zo laat ik merken dat ik ervaring heb met cosmetische tandheelkunde. Maar ik zie het als onderdeel van de gewone tandheelkunde. En ik behandel alleen met facings, kronen of bleken als er een indicatie is. Het is niet: u vraagt, wij draaien.” Voor Willem Polet is verfraaien van het gebit juist waar cosmetische tandheelkunde om draait. En
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_achtergrond.indd 12
30-06-17 16:00
achtergrond
k of ?
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_achtergrond.indd 13
ďœąďœł
30-06-17 16:00
achtergrond
daar is volgens hem niets mis mee. “Vorm, stand, kleur: alles in de lachlijn waar mensen zich aan kunnen storen.” Polet had dertig jaar een algemene praktijk, maar maakt de laatste tien jaar uitsluitend nog facings. “Daar voel ik me niet schuldig over, ik help er mensen mee.”
Porselein versus composiet Polet brengt meteen nog een discussiepunt binnen de cosmetische tandheelkunde naar voren: die tussen composiet en porselein. Vanwege de duurzaamheid kiest hij voor porselein. “Composiet wordt dof, verkleurt vrij snel en moet steeds vervangen worden. Dat maakt patiënten op den duur ongelukkig.” Ook Michels werkt om die reden vooral met porselein. “Ik werkte eerst meer met composiet, maar zat ermee dat dit na een aantal jaar vervangen moet worden.” Daartegenover staan de composiet-adepten, zoals Joost Roeters en Nils van Calcar, die erop wijzen dat het gebit voor het gebruik van porselein eerst gezond weefsel moet worden afgeslepen. Van Calcar: “Dat is medisch-ethisch niet verantwoord.”
Begrensd versus grensoverschrijdend Een ander discussiepunt is de vraag wat allemaal wel en niet onder cosmetische – of zo je wilt esthetische – tandheelkunde zou moeten vallen. Waar voor de een botox en fillers een brug te ver zijn, vindt de ander dat de tandheelkunde niet zo behoudend moet zijn en wel eens wat meer over de grenzen van het eigen vakgebied mag kijken. Vanwege de medische kennis, handvaardigheid, expertise van het hele aangezicht, vindt Eric van Leeuwen de tandarts bij uitstek geschikt om botox en fillers toe te passen, ook voor esthetische doeleinden. De KNMT vindt dat toepassing primair een tandheelkundig of therapeutisch doel moet dienen. Van Leeuwen: “In het buitenland worden botox en fillers al veel meer toegepast door tandartsen en ook patiënten vinden deze ontwikkeling heel logisch. De KNMT moet vooruit durven
kijken. Het oude adagium ‘schoenmaker blijf bij je leest’ is te behoudend.” Ook binnen de mka-chirurgie vinden vakoverschrijdende ontwikkelingen plaats, geeft mkachirurg Johan Jansma aan. Mka-chirurgen richten zich steeds meer op esthetische aangezichtschirurgie, zoals een ooglidcorrectie, wenkbrauwlift, neuscorrectie of liposuctie. Jansma: “We willen de patiënten die we al zien, bijvoorbeeld na een trauma, nog verder kunnen verfraaien. Bovendien is het een heel mooie aanvulling op het vak.” Niet iedereen is even blij met deze ontwikkeling; het levert domeindiscussies op met andere specialisten. Maar vakgebieden ontwikkelen zich nu eenmaal, vindt Jansma.
Vraag versus aanbod Jansma is een groot voorstander van meer samenwerking met esthetisch tandartsen. Door deze kant direct in het zorgplan mee te nemen en te kijken naar het grotere geheel, kunnen de puntjes op de i worden gezet. Dat kan verder gaan dan enkel de zorgvraag beantwoorden, vindt hij. “Patiënten zijn vaak nog niet echt op de hoogte van alle mogelijkheden. Je kunt die meer aanbieden en ze daarin begeleiden en eventueel opvoeden.” Dat brengt de vraag met zich mee in hoeverre de grotere aandacht voor de cosmetische kant van de tandheelkunde een kwestie is van vraag of juist aanbod. Dat er veel vraag is naar mooiere tanden, is voor de geïnterviewden evident en logisch. Het past in het tijdsbeeld, waarin mensen meer aandacht voor het uiterlijk hebben. Media en reclames tonen mensen met een stralende lach (al dan niet gefotoshopt) en internet doet de rest – veel patiënten melden zich aan na een rondje Googlen. Er is genoeg welvaart. De eerdere gêne is eraf: waar het vroeger not done was om je tanden te bleken, is dat nu sociaal geaccepteerd. Ook in de beroepsgroep wordt het wat normaler
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_achtergrond.indd 14
30-06-17 16:00
achtergrond
om cosmetische ingrepen te doen. “Cosmetiek was twintig jaar geleden nog een vies woord in ons calvinistische land”, zegt Van Leeuwen. “Het moest functioneel goed zijn. Terwijl esthetiek net zo belangrijk is.” Daarnaast zijn de mogelijkheden groter geworden. Adhesieve tandheelkunde heeft zich de afgelopen decennia enorm ontwikkeld, bleekmethodes zijn verbeterd. Digitale communicatie met fotografie en videobeelden toont de mogelijkheden aan de patiënt, bijvoorbeeld met Digital Smile Design.
Financiën versus ethiek Het brengt het volgende discussiepunt ter sprake: moet je alles wat kan, ook doen? En: in hoeverre moet je patiënten mogelijkheden aanbieden, of zelfs ‘verkopen’? Van Calcar: “Zoals in elk vakgebied hebben sommige mensen de euro hoog in het vaandel staan en andere de ethiek.” Van Calcar ziet wel eens tandartsen te ver gaan in hun aanbod aan de patiënt. “Je moet een patiënt nooit witte tanden aanpraten en verkopen. Je moet een patiënt enkel ongekleurde informatie geven en adviseren over de verschillende mogelijkheden en methodes. Maar de patiënt kiest. Je moet niet een vraag creëren.” Commercie en financieel belang, zoals hij nu nog wel eens om zich heen ziet, zouden geen rol moeten spelen, vindt hij. “Cosmetische tandheelkunde heeft een fijne grens van wat medisch-ethisch verantwoord is. Veel hangt af van eer en geweten.” Van Calcar zou graag zien dat in het onderwijs meer aan bod komt wat de mogelijkheden en afwegingen zijn. Ook Van Leeuwen zou die kant graag meer belichten. Zijn vereniging, voor dentofaciale esthetiek, is bezig met het oprichten van een leerstoel voor maxillofaciale esthetiek bij ACTA. Cosmetiek wordt nu versnipperd binnen de disciplines onderwezen, maar deze nieuwe bijzondere leerstoel zou alles binnen de cosmetische tandheelkunde moeten verenigen: zowel technische vaardigheden zoals de toepassing van botox en fillers en orthodontie als de ethische kant. Van Leeuwen: “Studenten moeten leren de balans te maken: hoe kun je ethisch verantwoord werken, zonder schade te berokkenen. De wenselijkheid van de behandelingen en de psychische aspecten, zoals Body Dysmorfic Disorder (BDD), moeten belicht worden.”
of kleding overbodige luxe?”, pareert Polet de vraag of cosmetische tandheelkunde wellicht overbodige luxe is. “Een patiënt zei heel treffend: ‘Ik heb me nooit gerealiseerd dat het kon, maar nu ik dit weet, vind ik het heel slordig om het niet te doen.’” Iedereen is het er over eens dat cosmetische tandheelkunde, mits goed toegepast, een mooie toevoeging kan zijn. De esthetische kant van het gebit moet niet onderschat worden; in zaken als relaties, interviews, sollicitatiegesprekken, intimiteit, representatie en eigenwaarde speelt de mond een belangrijke rol. Voluit lachen, niet meer praten met de hand voor de mond, niet meer gepest worden om het gebit; als tandartsen daaraan kunnen bijdragen, is dat prachtig. “Tandartsen doen patiënten tekort als ze het niet in hun takenpakket hebben”, vindt Van Leeuwen. Enkele kanttekeningen worden er wel geplaatst. “Je moet de indicatie voor jezelf kritisch afbakenen”, zegt Michels. En Muts’ diplomatieke antwoord zegt misschien alles. “Ik vind esthetische tandheelkunde geen overbodige luxe.” Over de cosmetische kant zwijgt hij.
Voor dit artikel is gesproken met: • Nils van Calcar,onder andere ACTA-docent Restauratieve Tandheelkunde Masterfase en spreker op Whitening Congress dat half juni in Haarlem plaatsvond. • Johan Jansma, mka-chirurg, voorzitter Werkgroep Esthetische Aangezichtschirurgie van de NVMKA. • Eric van Leeuwen, orthodontist, voorzitter Nederlandse Vereniging voor Dento Faciale Esthetiek (NVDFE). • Albert Jan Michels, eigenaar Kliniek voor Cosmetische Tandheelkunde Amsterdam-Zuid. • Erik-Jan Muts, onder andere bestuurslid Dutch Academy of Esthetic Dentistry (DAED). • Willem Polet, eigenaar Kliniek voor Cosmetische Tandheelkunde Arnhem.
Overbodige luxe versus bittere noodzaak “Is de kapper overbodige luxe? Zijn mooie schoenen Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_achtergrond.indd 15
30-06-17 16:00
Easyfit® facings van Protilab make Facings die zo dun zijn dat het beslijpen van het natuurlijke element overbodig is geworden. Met dat doel voor ogen bracht Protilab in 2015 de Easyfit® facing op de markt. Met facings tot 0,3 mm behoort prepareren definitief tot het verleden, wat ook onnodig verlies van tandweefsel voorkomt. Het aanbrengen van facings is daarmee geen irreversibele behandeling meer. Twee tot drie zittingen volstaan voor een optimaal resultaat. Kiezen voor Easyfit® facings maakt het mogelijk om in een relatief korte behandelperiode correcties in het gebit aan te brengen bij onder meer vlekken, verkleuringen, tandbreuk, afgebroken hoekjes en scheefstand van elementen. Patiënten ervaren de behandeling niet als belastend.
Zitting 1: De voorbereiding Tijdens deze afspraak bespreekt de tandarts met de patiënt diens verwachtingen. Op basis van de wensen van de patiënt stelt de tandarts het totale behandelplan op. Mogelijk wordt op basis van die wensen besloten eerst een mock-up te maken, waarmee een beeld kan worden verkregen van het eindresultaat. Na overleg met de patiënt kan deze mock-up als uitgangspunt worden gebruikt voor de definitieve facings. De kleurbepaling is essentieel voor een optimaal esthetisch resultaat. Omdat de facings extreem dun zijn, zijn ze transparant. Om die reden is het belangrijk zowel de kleur van het natuurlijke element als de gewenste kleur zorgvuldig te bepalen. De tandtechnicus houdt rekening met de onderliggende kleur bij het vervaardigen van de facings. Ook kan het zinvol zijn om foto’s ten behoeve van de kleur digitaal te versturen. Omdat prepareren niet nodig is, kan ook het nemen van afdrukken al tijdens deze eerste afspraak plaatsvinden.
Fig.2 De kleur wordt gecontroleerd. Zitting 2: Het plaatsen van de facing De facing kan nu worden geplaatst. Om het beste eindresultaat te krijgen, kunt u de kleur controleren met een try-in pasta op basis van glycerine. Als de kleur goed is, wordt het tandoppervlak gereinigd en gedroogd met behulp van profylaxe pasta en water. Om een optimale hechting van de facing te garanderen, wordt het oppervlak van de facing geëtst met een gel van waterstof-fluoridezuur (5%). Na 20 seconden inwerken spoel je de gel weg en wordt het keramiek gedroogd. Het is belangrijk om het buccale vlak niet in aanraking met de ets te laten komen – dit om beschadiging van het gladde keramiek te voorkomen.
Fig.1 De kleurbepaling.
Fig.3 Het etsen van de facing.
Naamloos-8 26
22-06-17 13:33
Close-Up (Sponsored)
maken prepareren overbodig Na het etsen van de facing wordt een silaniseermiddel aangebracht op het geëtste oppervlak, om een goede hechting te krijgen tussen keramiek en composiet. Wacht tenminste één minuut alvorens dit grondig te drogen, bij voorkeur met warme lucht. Terwijl u de facing voorbereidt voor het plaatsen, wordt ook het buccale vlak van het element geëtst met een gel van fosforzuur (37%). Dit wordt na 15 tot 30 seconden afgespoeld met water en met lucht gedroogd. Zorg dat het element waar de facing geplaatst wordt goed droog is gelegd, zodat er geen vocht of bloed bij kan komen. Dit beschermt bovendien de buurelementen tegen etsgel en vergemakkelijkt het verwijderen van eventuele overmaat aan composiet.
Fig.5
Het polijsten van de randen.
Sterk en betrouwbaar resultaat Wie de beschreven werkwijze nauwkeurig volgt, sluit alle risico’s uit dat de facing loslaat. Onderzoek laat zien dat de hechting van het geëtste en gesilaniseerde oppervlak van het keramiek sterk is. Aangetoond is ook dat een keramische facing op een natuurlijk element het element beter beschermt tegen breuk. Zo is met twee zittingen de klus geklaard en de patiënt geholpen!
Fig.4 Verwijder de overmaat. Het element is nu gereed om bonding aan te brengen op een droog oppervlak. De bonding wordt zo dun mogelijk aangebracht en met licht uitgehard. Gebruik voor het plaatsen van de facing een bevestigingscomposiet. Dit is beschikbaar in verschillende tinten en zorgt voor perfecte translucentie, identiek aan het natuurlijke element. Voordat de facing wordt geplaatst, wordt aan de binnenzijde ervan composiet aangebracht. U plaatst de facing op het element. Terwijl u de facing goed aangedrukt houdt, kunt u 3 seconden met licht uitharden en zo de overmaat aan composiet verwijderen. Het is van belang de facing hierna met de lamp uit te harden, aan alle kanten en tenminste 20 seconden, bij een intensiteit van minimaal 1000mW/ cm2 . Raadpleeg ook de voorschriften van de fabrikant. Nadat de facing goed is uitgehard, kunt u de overmaat verwijderen en de randen polijsten volgens de voorschriften van de fabrikant.
Naamloos-8 27
Fig.6 Het resultaat van 8 facings in 2 zittingen.
Kingsfordweg 151 1043 GR AMSTERDAM Telefoon: NL 0800 – 0525 of BE 0800 - 11248 Email: contact@protilab.nl Website: www.protilab.nl
22-06-17 13:33
praktijk
Bleken in Nederland
Een leuk onderdeel van het vak Tanden bleken is trendy. Mensen willen graag goed beoordeeld worden op hun stralende lach. Wereldwijd worden er inmiddels miljarden aan uitgegeven. De potentiële wildgroei aan methodes en middelen die dat kan opleveren, is in Europa met regels aan banden gelegd. Hoe kijken Nederlandse tandartsen tegen bleken aan? KEES ADOLFSEN, FREELANCE JOURNALIST; BEELD: SHUTTERSTOCK
H
et bleken van tanden; wereldwijd is het een miljardenmarkt. Je kunt het laten doen bij de schoonheidssalon of in de bleekwinkel. Middelen om te bleken kun je kopen in iedere drogisterij en op internet. Middelen die vaak óf een te hoge concentratie van het bleekmiddel bevatten, óf bijvoorbeeld carbonaat, fosforzuur, EDTA: middelen met een schurende dan wel etsende werking, wat zorgt voor een verruwing van het glazuur die verkleuring juist kan stimuleren. De wildgroei aan methodes en middeltjes is in 2012 dan ook door Europese wetgeving aan banden gelegd. Wat zijn nu de toegestane en meest toegepaste bleekmethodes?
dus het inhouden van het bitje, staat ter discussie. Recent onderzoek laat zien dat na veertig tot zestig minuten de bleekwerking vrijwel geheel is gestopt. Het ‘s nachts inhouden van het bitje lijkt dan ook niet zinvol (en leidt onnodig tot uitdroging en overgevoeligheid). Na overleg met – en start van de behandeling bij – de tandarts doet de patiënt het bleken dus vooral zelf: een uur per dag, gedurende twee weken of langer. De patiënt krijgt een kit mee naar huis, met onder meer een voorbereidende tandpasta die alvast vlekken en tandplak aanpakt en zorgt voor verhoging van het alkalisch milieu. Een ‘conditioner-gel’ helpt bij overgevoeligheid achteraf en bevordert de remineralisatie.
Waterstofperoxide
In office
Sinds 2012 is slechts één middel is toegestaan: waterstofperoxide, in een percentage van 0,1 tot 6 procent. Het middel mag uitsluitend door de tandarts worden gebruikt – of door een mondhygiënist die in een tandartspraktijk werkt – waarmee bleken een aan de tandarts voorbehouden handeling is. Waterstofperoxide wordt als bleekmiddel meestal toegepast in de vorm van carbamide-waterstofperoxide: dit heeft een gedoseerde en langdurige afgifte. Het middel wordt op een bleeklepel of bleaching-tray gespoten. Hoe langdurig de afgifte is, en hoe effectief
In ons land is het vooral de Philips Zoom!-lamp die het bleken in de tandartspraktijk snel populairder maakt. De lamp maakt gebruik van led-licht dat, samen met een pH-booster, de werking van de waterstofperoxide in de bleekgel flink versterkt en versnelt. Na één sessie van vier keer een kwartier in de tandartspraktijk zijn resultaten tot zes tinten lichter haalbaar. Voor een beter resultaat zal aansluitend ook thuis gebleekt moeten worden. Philips Zoom! heeft twee thuisbleekvarianten; in een daarvan brengt de patiënt de bleekgel rechtstreeks op de elementen aan.
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk1.indd 18
30-06-17 16:03
praktijk
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk1.indd 19
30-06-17 16:04
praktijk
Laser Een derde methode werd op 16 juni tijdens het Cavex Whitening Congress in Haarlem uitvoerig toegelicht door professor dr. Roeland de Moor van de Universiteit Gent. Hij bepleitte er een foto-dynamische bleektechniek, met behulp van een KTP-laser. De laser bereikt direct het dentine, waar je voor het ontkleuren eigenlijk wilt zijn. Laseren blijkt bovendien veilig voor het tandglazuur. En nog een voordeel: selectief bleken is erg makkelijk omdat elementen kunnen worden afgeschermd.
Veiligheid Bij alle genoemde methodes wordt de veiligheid voor de patiënt sterk benadrukt. Dat is niet voor niets, denkt Milly Hartman, tandarts in Twello. “Veel collega’s hebben de resultaten gezien van patiënten
Zes tips & tricks 1. Neem bleken op aan de voorkant van een restauratieve behandeling. Kronen en restauraties bleken niet mee. Bepaal dus eerst de gewenste kleur en wacht na de bleekbehandeling twee weken alvorens verder te gaan met het behandelplan. 2. Gebit en mond moeten altijd grondig geïnspecteerd worden voordat met bleken kan worden gestart. Ontstekingen, lekkende vullingen, gaatjes, ‘gaps’ tussen glazuur en dentine: veel factoren in de mond kunnen voor gevaarlijke en pijnlijke reacties zorgen. 3. Bleken mag in ons land niet bij kinderen onder de achtien. Voorbeelden uit Engeland en Nederland laten zien dat ruimte voor uitzonderingen gewenst is. Kinderen die vanwege hun gebitskleur – ook gebruik van antibiotica kan van grote invloed zijn –worden gepest, kunnen via een bleekbehandeling zeer geholpen zijn in hun kwaliteit van leven. 4. Bleken is niet toegestaan voor zwangere vrouwen en sterk afgeraden voor wie borstvoeding geeft. Waterstofperoxide is een chemische samenstelling en heeft daarom per definitie contra-indicatief voor deze groepen vrouwen. 5. Leg de situatie vóór en na het bleken vast op foto’s. Zorg voor objectieve meetbaarheid van de gebitskleur en gerealiseerde kleurverschillen. Dat voorkomt teleurstellingen en mogelijk onterechte claims van patiënten. 6. Check het realisme van de bleekwensen van de patiënt. Irreële wensen kunnen een projectie van andere psychische problemen zijn.
die via het web zelf met middelen aan de slag gingen: erosie, tandbreuken, aantasting van het glazuur, blijvende overgevoeligheid. Ook ik krijg in mijn praktijk steeds vaker bleekvragen. Ik vind het belangrijk om mijn kennis hierover up-tot-date te brengen. Alleen dan kan ik met zelfvertrouwen ingaan op deze vragen en voorkomen dat patiënten alsnog hun toevlucht zoeken tot onbevoegden of internet. Mijn inschatting is dat veel collega’s zeker geïnteresseerd zijn, maar over weinig kennis beschikken.”
“Mooiere lach stimulans om gedragsverandering vast te houden” Lisanne van de Ven bevestigt die indruk. “Ik heb op ACTA het speciale onderwijsprogramma over bleken kunnen volgen. Het onderwerp zit nog niet standaard in die opleiding. Ik weet zeker dat het merendeel van de tandartsen – ook net afgestudeerden – niet weet dat je ten minste twee weken moet nemen voor een solide resultaat van thuisbleken. In mijn iQualgroep ben ik verreweg de jongste: ik heb vast aangekondigd dat ik het de komende bijeenkomst uitgebreid over bleken ga hebben.” Van de Ven krijgt veel bleekverzoeken van patiënten tussen de 25 en 35 jaar: “Als de behandeling klaar is en de stoel omhoog gaat, hebben ze vaak nog één vraag: Hoe kom ik aan wittere tanden?. Dan blijkt dat veel patiënten niet eens weten dat bleken ook bij de tandarts kan! Eigenlijk de omgekeerde wereld.” Bosana Perković is blij dat ze het congres bezocht heeft.. “Bleken is actueel. Ik heb het nog weinig gedaan, omdat ik er eerst méér over wil weten. Het congres in Haarlem heeft me veel geleerd over de methodiek en de plaats van bleken in je behandelplan. De enorme kennis en betrokkenheid van de sprekers geven mij alle vertrouwen in de waarde van bleken, om zo goed mogelijk te kunnen inspelen op wensen van patiënten.”
Bleken in Buitenveldert Bij Sensadent Dental Clinic in AmsterdamBuitenveldert wordt gemiddeld enkele keren per week gebleekt met de Philips Zoom!. Dat gebeurt óf in office, óf de patiënt doet het thuis, vertelt tandarts Sweta Tewarie “Over het rendement van in office bleken was ik voorheen nogal terughoudend, tegenwoordig ben ik een stuk enthousiaster over de resultaten. Het voordeel van thuis bleken is dat de patiënt zelf de controle
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk1.indd 20
30-06-17 16:04
praktijk
heeft en verantwoordelijk is voor het resultaat.” Die eigen verantwoordelijkheid vindt Tewarie van groot belang. Bleken geeft alleen langdurig rendement als patiënten hun gedrag aanpassen: stoppen met roken en niet elke avond aan de rode wijn. “Juist voor mensen die willen stoppen met roken, kan bleken een beloning zijn. Die mooiere lach vormt tegelijk de stimulans om de gedragsverandering vast te houden. Je kunt mensen heel goed uitleggen hoe dat werkt.” Tewarie is blij met de regulering rond bleken, waarmee het een voorbehouden handeling
voor de tandarts is. “Jammer alleen dat veel patiënten dat niet weten.” Bij Sensadent is bleken een optie in het behandelplan. In de vragenlijst bij de anamnese kunnen patiënten ook de kleur van hun gebit een cijfer geven. En bij het begin van een esthetische behandeling waarbij het front is betrokken, wordt de kleur direct besproken. “Met kleurringen naast de elementen kun je de oude en nieuwe situaties uitstekend vastleggen en vergelijken. Met als extra voordeel dat we overdreven bleekwensen gemakkelijk uitfilteren.”
“Whitening shouldn’t be frightening” Hans Maarten den Boer is directeur van Cavex, leverancier van onder meer alginaten en bleekmiddelen. Hij is helder over de beweegredenen van Caves om voor een internationaal congres over bleken te organiseren: “Angst is een slechte raadgever, ook als het om bleken gaat. Daarom heben we internationaal toonaangevende wetenschappers vanuit verschillende invalshoeken samen het echte verhaal over bleken laten vertellen. Zij laten zien dat bleken een belangrijk en geïntegreerd onderdeel kan zijn van de mondzorg en van de service die je patiënten aanbiedt. Om zoveel mogelijk tandartsen daarvan bewust te maken, is het van cruciaal belang dat bleken een tandheelkundig kader krijgt. Die ontwikkeling willen we graag helpen versnellen.” Cavex onderhoudt veel contacten met universiteiten in binnen- en buitenland en laat haar producten uitgebreid wetenschappelijk testen. Heeft het congres Den Boer zelf nog nieuwe inzichten gegeven? “We kregen een aantal casus voorgeschoteld die dramatisch duidelijk maakten hoe groot de impact van een bleekbehandeling op iemands zelfvertrouwen en levenskwaliteit kan zijn. Dat is nog opmerkelijker als je je realiseert dat je dat esthetische resultaat bereikt met een volledig non-invasieve behandeling. Dat maakt bleken buitengewoon waardevol.” Den Boer heeft nog een eenvoudige boodschap voor tandartsen, ook opgepikt tijdens het congres: “Met kennis van zaken bleken is gewoon een erg leuk onderdeel van het vak. Om de eenvoudige reden dat je patiënten heel blij je praktijk verlaten.”
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk1.indd 21
30-06-17 16:04
praktijkervaring
Whiteningtandpasta geen weggegooid geld In tegenstelling tot wat wel wordt gedacht, voegen whitening-tandpasta’s wel degelijk iets toe. Ze reinigen en polijsten het tandoppervlak waardoor het er lichter uitziet. Dat zegt Dagmar Else Slot van de ACTA-onderzoeksgroep Preventie & Therapie. Deze verrichtte een systematic review naar de werking van tandpasta’s met een whiteningclaim. TEKST: KAREL GOSSELINK; BEELD: SHUTTERSTOCK
D
e ACTA-onderzoeksgroep Preventie & Therapie werkte voor de systematic review met een bulk van ruim achthonderd wetenschappelijke artikelen die wereldwijd over whitening tandpasta’s zijn gepubliceerd. Voor de review zijn uiteindelijk 21 bruikbare artikelen geselecteerd. Hierin stonden 32 vergelijkingen waarin tandpasta’s met een whiteningclaim naast gewone tandpasta’s met natriumfluoride werden geplaatst. Hieruit bleek dat de kleur van de tanden en kiezen door gebruik van een whitening tandpasta significant lichter wordt. Dit is voornamelijk het gevolg van een vermindering van de extrinsieke verkleuring van het tandoppervlak. De tand zelf wordt niet lichter. Welke tandpasta het beste whiteningeffect geeft, kon niet uit de literatuur worden ontrafeld. Het whitening effect kan namelijk bewerkstelligd worden door een hogere abrasiviteit, door een chemische activiteit, door een kleurstof of een combinatie hiervan. Whitening-tandpasta’s werken volgens Else Slot op verschillende wijzen, en vaak in een combinatie zoals abrasief, chemisch en met stoffen die het neerslaan van de verkleuring tegen gaan of de verkleurings stoffen bleken/uitwisselen. “Maar onafhankelijk van de werking en samenstelling doen alle whiteningpasta’s het significant beter dan gewone tandpasta’s qua verkleuring.” In het onderzoek is gekeken naar
de hoeveelheid verkleuring, de intensiteit en een combinatie hiervan. Op alle parameters scoorden de whiteningtandpasta’s beter. Welk advies kunnen tandartsen nu geven aan patiënten op basis van het onderzoek? Volgens Slot kan een tandarts of mondhygiënist aan een patiënt die vindt dat zijn tandoppervlak niet mooi van kleur is, gerust een whitening-tandpasta adviseren, omdat de tanden er optisch gezien lichter van worden. Ook zitten er geen nare bijwerkingen aan. “Daarmee is het geen weggegooid geld voor de patiënt.” Het onderzoek van ACTA lijkt in tegenstrijd met het onderzoek dat de Consumentenbond eerder dit jaar publiceerde. Hieruit kwam naar voren dat whiteningpasta’s geen effect zouden hebben op het lichter worden van de tanden. Voor dit onderzoek werden zeven soorten tandpasta’s met een whiteningclaim door dertig proefpersonen getest. De onderzoekers van ACTA zijn van mening dat de opzet van het Consumentenbondonderzoek niet optimaal is. Met name het aantal proefpersonen was te laag en het aantal geteste tandpasta’s te hoog om tot valide uitkomsten te komen. Volgens Slot staat een systematic review heel hoog in rangorde van ondersteunend wetenschappelijk bewijs. Daarmee schuift het ACTA-onderzoek de resultaten van het Consumentenbondonderzoek van tafel. Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_kort1.indd 23
30-06-17 16:14
interview
ďœ˛ďœ´
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview2.indd 24
30-06-17 16:13
interview
Whitening-expert dr. Linda Greenwall:
“Het wit van de ogen bepaalt kleur van de tanden” De Zuid-Afrikaanse, in Londen praktiserende Linda Greenwall is een internationaal expert op het gebied van het bleken van tanden. Op 16 juni juni sprak zij op het congres Whitening dat Cavex in Haarlem organiseerde. Volgens haar moet bleken ook op de universiteit worden gedoceerd. TEKST: KAREL GOSSELINK; BEELD: LINDA GREENWALL
Waarom heeft u zich toegelegd op het bleken van tanden? “Op aanraden van een hoogleraar van de universiteit in Johannesburg, waar ik tandheelkunde studeerde, heb ik een masteronderzoek naar whitening gedaan. Daar heb ik geen moment spijt van gehad. Het leuke van bleken is dat patiënten het écht waarderen. Het gedrag van veel patiënten verandert als hun tanden zijn gebleekt. De tandarts heeft het imago van iemand die pijn veroorzaakt, maar dat is bij bleken niet het geval. Bovendien ziet een patiënt al snel hoe mooi zijn tanden zijn geworden. Dat heeft een groot psychologisch effect. Het geeft een goed gevoel en verbetert het zelfvertrouwen. Soms huilen patiënten als ze zien hoe mooi hun gebit is geworden, nadat ze jaren met bruine tanden hebben rondgelopen. Dat is voor mij een grote beloning.”
Hoe is het bleken van tanden eigenlijk ontstaan? “Het is eigenlijk bij toeval ontdekt, door orthodontist Bill Klausmier uit North Carolina. Hij gaf kinderen Peroxalgel met tien procent carbamideperoxide in retainers, om beschadigd tandvlees te genezen. Hij Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview2.indd 25
30-06-17 16:14
interview
constateerde dat niet alleen het tandvlees er beter van werd maar dat tanden ook witter werden. Hij schreef er een rapport over en deelde zijn bevindingen met professor Van Haywood van het Georgia Regents Institute. Die onderzocht dit verder en publiceerde in 1989 als eerste over het bleken van tanden. Sinds die publicatie is bleken echt doorgebroken.”
Wordt er in Engeland veel gebleekt? “De markt voor esthetische tandheelkunde is de laatste jaren exponentieel gegroeid en in vergelijking met andere Europese landen is de markt voor whitening hier erg groot. Een grote groep mensen wil z’n lach verbeteren en heeft zijn tanden gebleekt. We hebben in het Verenigd Koninkrijk inmiddels tal van programma’s, strategieën en protocollen ontwikkeld om het whitening proces te verbeteren. Zelf heb ik twee boeken over whitening geschreven.”
Er zijn meerdere bleekmethoden. Welke heeft uw voorkeur? “Die waarbij gebruik wordt gemaakt van bleektrays met een lage concentratie carbamideperoxide, die mensen ’s nachts tijdens het slapen dragen. De carbopol hierin zorgt ervoor dat de zuurstof langzaam wordt afgegeven, waardoor het bleekmiddel de hele nacht effectief blijft. Ik gebruik een bleekproduct met tien procent carbamideperoxide, waarnaar veel onderzoek is gedaan. Voor kinderen die medisch zijn gecompromitteerd en voor gevoelige patiënten gebruiken we een lager percentage. Behalve dat het bleekt heeft carbamideperoxide ook gezondheidsvoordelen. Het verhoogt de pH-waarde, wat helpt om wondjes in de mond te genezen. De bleektray moet wel door de tandarts worden gemaakt en moet goed aansluiten op de tanden en ook het tandvlees iets bedekken. Dit zorgt bij normale patiënten in vier tot zes weken voor een witter gebit. Er zijn ook middelen met zestien procent carbamideperoxide, dat ook erg effectief is. Zestien procent is overigens het maximum dat je volgens de Europese regels mag gebruiken.”
Wat is het verschil tussen carbamideperoxide en waterstofperoxide? “Carbamideperoxide kan ’s nachts tijdens de slaap worden gebruikt, waterstofperoxide niet. Dit mag overdag maar een half uur worden gebruikt. Het werkt sneller, maar is niet zo effectief als carbamideperoxide.”
Zijn er ook whitening methodes die u afkeurt? “De Europese wetgeving is heel duidelijk over de concentraties waterstofperoxide in de bleekproducten
die alleen door tandartsen gebruikt mogen worden. Dit voorkomt dat schoonheidsspecialisten en kappers zich ook met bleken gaan bezighouden. Terecht, want zij zijn niet opgeleid om in iemands mond te zitten. Bovendien gebruiken ze vaak producten die niet zorgvuldig zijn onderzocht en getest. In Engeland is men momenteel erg actief om ‘niet-tandartsen’ die aan bleken doen te vervolgen. In 2008 heb ik de British Dental Bleeching Society opgericht, die een bijdrage levert aan de lobby om op Europees niveau met regels te komen om bleken veiliger te maken. Maar ook om tandartsen en mondhygiënisten te trainen in het veilig en competent bleken van tanden. Het is belangrijk dat tandartsen zich verdiepen in de bleekmethodes en in wat de literatuur erover zegt.”
Wat vindt u van de bleekmethodes waarbij er een blauwe lamp op het gebit met de bleekgel wordt gezet? “Dit zie je geregeld in televisieprogramma’s waarbij iemand een make-over krijgt. De lamp wordt in veel gevallen gebruikt in combinatie met bleekgels met een hoge concentratie. Nadeel van zo’n lamp is dat de tanden kunnen uitdrogen. Ze lijken vlak na het bleken witter, maar zijn het eigenlijk niet. Het wit-effect komt deels door het uitdrogen. Er is overigens nog veel onduidelijk over wat nu het effect is van lampen en lasers bij het bleekproces. Onderzoek hiernaar heeft nog niet tot veel antwoorden geleid.”
Er bestaat bij veel mensen het idee dat tandbleekmiddelen slecht zijn voor de mond… “Met name in Europa wordt gedacht dat bleken slecht is voor het tandvlees. Maar eigenlijk is voor carbamideperoxide het tegendeel waar. In lage percentages tot tien procent verbetert dit juist de mondgezond-
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview2.indd 26
30-06-17 16:14
interview
CV Linda Greenwall (Kaapstad)
heid van de patiënt. Ik gebruik het ook bij patiënten met een slechte tandvleesconditie. Die krijgen een tray met een bleekgel om de mondgezondheid te verbeteren.”
Opleiding: tandheelkunde aan University of the Witwatersrand, Johannesburg (afgestudeerd 1984) Differentiatie: restauratieve tandheelkunde en prosthodontics. Expert in whitening Praktijk: Dental Practice, Hampstead Healthcare, London Nevenfuncties: oprichter van de British Dental Bleaching Society (2008), hoofdredacteur Aesthetic Dentistry Today, president van de British Dental Association for the Metropolitan London Branch (2015/2016) Publicaties: Bleaching Techniques in Restorative Dentistry (2001), Success Strategies for the Aesthetic Dental Practice (2011), Tooth Whitening Techniques (2017)
Hoe pakt u het bleken in de praktijk aan? “Het moet een langdurig resultaat opleveren. Daarom volg ik het protocol van Van Haywood. Ik bleek eerst de boventanden met behulp van een tray en daarna de ondertanden. De boventanden worden sneller wit en zijn minder gevoelig.”
Welke aspecten van het bleken zijn riskant en vragen extra aandacht? “Ongeveer 85 procent van de patiënten ervaart tijdens het bleekproces een soort gevoeligheid van de tanden. Het is belangrijk om de sensitiviteit van de patiënt te managen. De gevoeligheid van de tanden en eventueel het tandvlees moet je voorafgaand aan het bleken al aanpakken. Bijvoorbeeld door patiënten twee weken van tevoren al te laten poetsen met een tandpasta die sensitiviteit aanpakt. En sommige patiënten behandel ik vooraf met een gel tegen sensitiviteit.”
Wat kun je het beste doen om spots of verkleuringen te bleken? “Bij white spots en donkere strepen of vlekken is er vaak sprake van beschadigd glazuur. Hier doe ik het nodige onderzoek naar. White spots worden alleen maar witter door bleken, daar waarschuw ik patiënten ook voor. Er zijn drie technieken om deze strepen en vlekken toch de goede witte kleur te geven. De eerste is micro-abrasie. Hiervoor gebruiken we een pasta met vijf procent hydrochloride en vijf tot tien procent hydrochloride acid, waarmee we het oppervlak van de tand polijsten. De andere techniek is resin infil-
tratie. Daarbij brengen we resin, die zorgt voor een verkleuring, in de spot of vlek in. Daarnaast gebruik ik ook de reguliere whiteningtechniek. Er is trouwens een toenemende groep kinderen met vlekken op hun tanden als gevolg van milieuvervuiling, ziekte, het gebruik van antibiotica of fluorose. In heel ernstige gevallen behandelen we de vlekken minimaal invasief met wit composiet.”
Besteden ze op de opleiding tandheelkunde van de Engelse universiteiten genoeg aandacht aan bleken? “Nee. Daardoor is er een kennisgebrek onder tandartsen over het bleken van tanden. Die moeten zich buiten hun universitaire opleiding om via cursussen en trainingen scholen. Ik vind dat raar, want hoe meer kennis ze hebben, hoe beter ze kunnen behandelen en de patiënten kunnen voorlichten. Dat geldt zeker voor whitening.”
Is er een ideale witte kleur voor tanden? “Je moet naar het wit van de ogen kijken om de kleur van de tanden te bepalen. Komt dit niet goed met elkaar overeen, dan ziet het er niet natuurlijk uit en wordt het geen succes. De meeste patiënten willen een natuurlijke kleur van hun tanden. Slechts twee procent van de patiënten kiest voor Hollywoodwhite.”
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_interview2.indd 27
30-06-17 16:14
Integrated Orthodontics Lichtenvoorde traint tandartsen en assistentes
Voorspelbare orthodontie met het Insig Leon Verhagen heeft wel even geaarzeld of hij met zijn Integrated Orthodontics breed de publiciteit wilde zoeken. Maar de resultaten en zijn ervaringen met het systeem Insignia zijn zo goed dat hij die niet aan de Nederlandse tandarts en orthodontist wil onthouden. Verhagen Mondzorg heeft praktijken in Aalten, Groenlo en Lichtenvoorde. Op het voormalige zwembadterrein in die laatste plaats hebben Leon Verhagen en zijn collega Ruud Waanders een prachtige praktijk met onder meer een goed geoutilleerd cursuscentrum laten bouwen. Daar verzorgt hij, samen met een orthodontist en een mkachirurg, reeds elf jaar de cursus ‘Integrated Dentistry – Integrated Orthodontics’. Die cursus gaat, zoals de naam al doet vermoeden, uit van een integrale benadering van tandheelkunde en orthodontie. Voor Verhagen betekent dat dat je volledige tandheelkunde biedt en uitgaat van wat het eindresultaat moet worden. Voordat je bijvoorbeeld een implantaat of kroon en brugwerk plaatst bespreek je met de patiënt de situatie van de totale mond en kijk je of orthodontie een behandeling kan optimaliseren of vereenvoudigen. Soms kan er beter eerst orthodontie gedaan worden, voordat er definitieve voorzieningen in de mond komen, of kan orthodontie zelfs een betere oplossing zijn. Zo’n integrale benadering kan uiteindelijk ook goedkoper zijn omdat de diverse stappen en behandelingen op elkaar afgestemd kunnen worden. Verhagen: “Ik vind dat tandartsen kennis moeten hebben van orthodontie, los van of ze het zelf wel of niet uit willen voeren. Zonder die kennis kunnen ze sommige patiënten geen volwaardig behandelplan voorstellen. Als tandarts moet je alle indicaties en behandelopties kennen en zelf aan kunnen bieden of anders goed weten te verwijzen. De tandarts werkt vanuit de integrale tandheelkunde en moet op het juiste moment weten wat er moet gebeuren en, wanneer hij niet zelf orthodontisch behandelt, duidelijke vragen kunnen stellen aan een orthodontist.” Kennisoverdracht en begeleiding Vanuit bovenstaande filosofie start Verhagen ieder jaar de cursus voor maximaal vijftien deelnemers. In twee jaar tijd komen ze in twaalf seminars van elk drie dagen in Lichtenvoorde bij elkaar. De cursus start elk jaar in januari. In het eerste jaar ligt het accent op diagnostiek en behandeling van klasse 1 , 2 en 3 afwijkingen, impacties, extractieproblematiek, retentie en evaluatie van
Verhagenmondzorg.indd 26
behandelingen. Cursisten krijgen toegang tot recente en relevante literatuur, die Verhagen nauwgezet – ‘volgens de Cochrane-methode’ – selecteert, onder meer door zes toonaangevende internationale tijdschriften te volgen. De seminars worden opgenomen op video en beschikbaar gesteld aan de deelnemers, zodat ze die stof later nog een keer kunnen terugkijken. Behalve kennisoverdracht live en via de website, is er vanaf dag 1 ook intensieve begeleiding door bespreking van casussen en foto’s die de tandartsen zelf aandragen. Een cursist kan zo in twee jaar op ongeveer dertig tot veertig volledige casussen feedback krijgen. In de kliniek in Lichtenvoorde kunnen ze meekijken met behandelingen. In het tweede cursusjaar ligt de focus op orthodontie in relatie tot parodontologie, implantologie, chirurgie en temporomandibulaire dysfunctie (TMD). Met de expertise van Verhagen, die ook gnatholoog en implantoloog is, en de ondersteuning van een orthodontist en een mkachirurg wordt het brede spectrum van de tandheelkunde aardig bestreken. Tegelijkertijd met de tandartsen kunnen hun assistentes ook getraind worden in die orthodontische handelingen die door het Insignia-systeem verantwoord kunnen worden gedelegeerd.
“Nauwkeurige plaatsing van individuele brackets” Einddoel in zicht Verhagen werkt al vele jaren tot tevredenheid met Insignia. Hij geeft hierover ook voordrachten op internationale orthodontiecongressen. Met behulp van de digitale technieken is met dit systeem het einddoel in zicht nog voordat de behandeling wordt
28-06-17 11:10
Close-Up (Sponsored)
Insignia-systeem
ingezet. Zowel de elementen als de wortels, in relatie tot het bot, kunnen in beeld worden gebracht in het hele orthodontische proces. Een groot voordeel is daarnaast dat de brackets met een grote nauwkeurigheid (tot 0,25 mm) kunnen worden geplaatst. Handmatig is dat niet te realiseren. Uit voorlopige cijfers blijkt dat een assistente vrijwel foutloos weet te plaatsen in één keer. Een ander voordeel is dat middels een intraorale scan goed is te controleren of de brackets volgens het behandelplan op de juiste plek zijn geplaatst. Uiteraard moet voor het uiteindelijke resultaat de diagnose goed zijn. Dan kan tot op de millimeter nauwkeurig worden afbehandeld. De behandelaars moeten wel goed getraind zijn, voordat ze met het systeem kunnen gaan werken. Dankzij de digitale technieken, de individueel ontworpen brackets en de nauwkeurige plaatsing kan er heel voorspelbaar worden gewerkt en kan de patiënt vooraf zien wat het te verwachten eindresultaat wordt. Verhagen: “Dit past in het verantwoord delegeren naar assistenten. Het werk is geprotocolleerd en gestandaardiseerd en kan met een hoge graad van nauwkeurigheid worden gedaan.” Gunstige resultaten Bij Insignia worden individuele brackets per element gemaakt. Dat leidt tot hogere techniekkosten, maar heeft als voordeel dat er geen grote voorraden aan brackets nodig zijn. De hele behandeling is niet duurder voor de patiënt of de verzekeraar, omdat de gemiddelde behandeltermijn met veertien maanden
Verhagenmondzorg.indd 27
veel korter is, dan de twee jaar die er gemiddeld staat voor een traditionele beugelbehandeling. De tandarts kan gewoon de tariefcodes voor beugels hanteren. Verhagen doet samen met Amerikaanse en Australische orthodontisten onderzoek naar de werking van het systeem. De voorlopige cijfers zien er gunstig uit. Behalve een kortere behandelduur (al eerder aangetoond door Profitt) en nauwkeurige plaatsing, scoort Insignia ook goed op bijvoorbeeld de par-score en de abo-score (american board orthodontics). De motivatie van Verhagen om dit werk te doen is duidelijk: “Veertig procent van de orthodontische zorg in Nederland wordt door tandartsen geleverd. Dan is het ook belangrijk dat ze daarin heel goed geschoold en getraind zijn, verantwoord werken en een goed eindproduct leveren.”
“De tandarts moet orthodontische kennis hebben”
www.integratedorthodontics.com Inschrijving cursusserie 2018-2019 info@integrateddentistry.nl
28-06-17 11:10
praktijk
Orthodontie bij volwassenen
“Noem het maar een tweede kans” Enige decennia terug was niet meer dan één procent van alle orthodontische behandelingen gericht op volwassenen. Die tijd lijkt definitief voorbij. Regionaal zullen er zeker verschillen zijn, maar het percentage mag al lang worden bijgesteld naar tien tot misschien wel twintig. Functionaliteit en esthetiek gaan daarbij hand in hand. TEKST: KEES ADOLFSEN, FREELANCE JOURNALIST; BEELD: SHUTTERSTOCK
J
an Schols is hoofd van de vakgroep Orthodontie en Craniofaciale Biologie aan het Radboudumc in Nijmegen. Hij ziet de cosmetische tandheelkunde als een belangrijke verbreding van het vakgebied: “We zien nog niet zo lang dat zo veel mensen om esthetische redenen de zorg opzoeken. Natuurlijk heeft orthodontie voor kinderen al jaren een prominente plek in de mondzorg. Maar ook bij de esthetisch-restauratieve behandeling van volwassenen levert de orthodontie een wezenlijke bijdrage, vaak vóór in een behandeltraject waarbij meerdere disciplines betrokken zijn.” Steeds vaker wordt gestart met het corrigeren van de positie van de elementen. Pas daarna wordt met behulp van onder meer vullingen, facings, implantaten en kronen de behandeling ‘af’ gemaakt.
Diepe overbeet Het is een misverstand dat de orthodontische behandeling van volwassenen uitsluitend om esthetiek draait. Er zijn wel degelijk functionele motieven. Schols noemt als voorbeeld een diepe overbeet: “Daarbij wordt de beetbelasting op latere leeftijd steeds groter. Het steunweefsel rondom de tanden verzwakt, en de boventanden worden steeds langer,
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk2.indd 30
30-06-17 16:15
praktijk
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk2.indd 31
30-06-17 16:16
praktijk
ze waaieren als het ware uit. Orthodontische correctie is dan aangewezen, om niet te zeggen een must.” Functioneel en/of esthetisch: feit is dat veel meer volwassenen kiezen voor orthodontie – volgens Schols zo’n tien procent van de aanmeldingen. Een verklaring daarvoor is ook de verbetering in de behandeltechnieken. “De technieken van nu zijn voor volwassenen veel acceptabeler geworden, omdat ze niet of nauwelijks zichtbaar zijn en als veel minder pijnlijk worden ervaren. Beugels kunnen binnen de mond blijven met intraorale verankering, bijvoorbeeld met behulp van botankertjes. Bij toepassing van vaste beugels is bovendien veel vooruitgang geboekt in tandkleurige slotjes en slotjes die aan de linguale zijde van de tanden worden bevestigd.” Volgens Schols komt ook de combinatie van orthodontie en chirurgie inmiddels veel voor. Ook voor grote(re) afwijkingen hebben volwassenen nu een behandelmogelijkheid die in het verleden niet bestond. “Noem het maar een tweede kans. Terecht én verheugend dat die nu door veel volwassenen wordt aangegrepen. Het samenspel met implantologen, paradontologen en kaakchirurgen heeft van orthodontisten veel meer teamplayers gemaakt.”
Groeiend belang Ook Sjoerd Henneman benadrukt het groeiende belang van die samenwerking tussen meerdere mondzorgdisciplines. Henneman leidt samen met zijn echtgenote drie orthodontiepraktijken in West-Brabant. Hij is bovendien bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Orthodontisten (NVvO). “Ik heb sterk de indruk dat ook bij de algemeen practicus de affiniteit met ons vakgebied voortdurend toeneemt. Veel patiënten komen op initiatief van de tandarts bij ons. Vóór het plaatsen van een brug of implantaat wil je toch eerst een goede fundering. Hetzelfde geldt voor de positie van de kaken, die we via de kaakchirurg kunnen corrigeren. Veel meer nog dan bij kinderen stemmen we onderling af en doen we eerst een check bij andere disciplines vóór we aan het werk gaan.” Belangrijk is ook de communicatie met de patiënt. Die wil graag meedenken en – uiteraard – meebeslissen. Patiënten investeren veelal zelf intensief in de behandeling, omdat die niet door de basisverzekering en nauwelijks in aanvullende pakketten wordt verzekerd (zie kader). “Het lukt ons steeds beter om volwassen patiënten werkelijk te motiveren voor de
behandeling. Dat begint bij een heldere uitleg, in heel concrete stappen. De meeste patiënten begrijpen die benodigde fases in de behandeling heel goed. Dat motiveert ze extra voor een optimaal resultaat.”
Aligners Natuurlijk zijn patiënten gevoelig voor trends. “Maak je klaar voor iets ongelofelijks. Begin met je glimlach.”, staat op de homepage van Invisalign, leverancier van transparante aligners oftewel onzichtbare beugels. Met behulp van een krachtige marketing uit de Verenigde Staten krijgt deze vorm van behandelen veel aandacht. Volgens Henneman zijn deze beugels alleen inzetbaar voor kleine tot middelmatige afwijkingen, waarbij bovendien rekening moet worden gehouden met hoge techniekkosten. Het kost hem weinig moeite om patiënten bij wie het om méér gaat dan dat, te overtuigen om niet voor die ‘korte route’ te kiezen. “Ze zijn bereid om voor het volledige traject te gaan, indien nodig. Ik ben heel positief over het tandheelkundig bewustzijn van patiënten. Mogelijk speelt de groeiende drang van mensen om overall gezond te leven hierbij een rol. En we kunnen het ook als een compliment zien richting de tandheelkundige professie in ons land.”
Tanden verplaatsen Is er veel verschil tussen de behandeling van kinderen en volwassenen? Volgens Schols en Henneman is de basis hetzelfde: je bent bezig met het verplaatsen van tanden. Het verschil is dat je bij kinderen met een beugel nog kunt inspelen op de groei en dus ook op de skeletale verhoudingen in het gelaat. Bij volwassenen heb je daarvoor de kaakchirurg nodig. Daarnaast toont het gebit van een volwassene vaak meer sporen uit het verleden, zoals slijtage, uitgebreide restauraties, parodontaal verval en ontbrekende elementen. Met al die facetten moet rekening worden gehouden bij het opstellen van een orthodontisch behandelplan. Er worden dan ook andere orthodontische uitdagingen aangegaan dan bij bijvoorbeeld het kind met een forse overbeet. “We zijn nog steeds tanden aan het verplaatsen en gaan voor het optimale eindresultaat. Maar onderweg komen we voor keuzemogelijkheden zoals het sluiten of openen van een diasteem in de zijdelingse delen. Dan wordt vóór aanvang van de behandeling met de patiënt besproken wat er mogelijk is en kan de patiënt beslissen welk traject hij of zij wil volgen.”
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk2.indd 32
30-06-17 16:16
praktijk
Een biologisch verschil is dat de verplaatsing van tanden bij volwassenen wat trager op gang komt en het sluiten van diastemen gaat wel eens lastiger door meer compact bot op volwassen leeftijd. “Maar al met al leidt dit niet tot grote toename in behandelduur. Zelfs mensen van zeventig jaar en ouder weten ons tegenwoordig te vinden.” Kinderen en volwassenen stellen uiteraard andere vragen tijdens de behandeling. Kinderen vragen vooral naar de kleur van de beugel, en of het pijn doet, terwijl volwassenen graag worden geïnformeerd over de voortgang van de behandeling en de technische details. Grappig vindt Schols in dat verband dat volwassenen in de praktijk kleinzeriger en minder flexibel blijken dan kinderen.
Aandeel volwassenen Het aandeel volwassenen in de behandelingen wordt door Henneman duidelijk wat hoger ingeschat dan door Schols. De NVvO maakte voor het laatst een inventarisatie in 2014. In dat jaar werden negentigduizend startende behandelingen geteld. Henneman denkt dat vijftien tot twintig procent voor rekening van volwassenen komt – dus zo’n zestienduizend behandelingen. Waarschijnlijk spelen hier ook economische motieven een rol: de sterk gedaalde tarieven binnen de orthodontie en een toename van de welvaart. De toename van orthodontie bij volwassenen maakt het vanzelfsprekend om ook in de opleiding meer ruimte te reserveren voor dergelijke behandelingen. Volgens Henneman is er steeds meer aandacht voor interdisciplinair werken. De dynamiek van het specialisme en van het samenspel in de uitvoering van behandelplannen maakt het boeiend voor specialisten in opleiding. Jan Schols: “Volwassenenorthodontie is in Nijmegen een apart onderdeel van het opleidingsprogramma, met specifiek daarop afgestemde seminars en cursussen. In de patiëntenbehandeling zijn ze onderdeel van het reguliere patiënten-dagprogramma. Ze worden niet op aparte dagen of tijden behandeld.”
Cijfers? Voor feiten en cijfers over de zorgmarkt kun je terecht bij Vektis. Het is de nationale leverancier van data uit het hele zorgveld. Op de vraag naar het aantal orthodontie-behandelingen voor volwassenen moet de organisatie het antwoord echter schuldig blijven. De verklaring daarvoor: orthodontie voor volwassen valt niet onder de basisverzekering en wordt zelfs in de aanvullende pakketten van verzekeraars maar zeer beperkt gedekt. Een groot deel van de kosten wordt door de mensen zelf betaald en die eigen betalingen blijven bij Vektis buiten beeld. Daardoor kan Vektis ook moeilijk inventariseren of er sprake is van een toename in het gebruik van deze zorg. Is het terecht dat het gros van deze behandelingen buiten enige verzekering valt? Dat kan worden betwijfeld. Er zijn bij volwassenen volgens orthodontisten volop situaties waarbij de medische noodzaak van orthodontische behandeling duidelijk kan worden aangetoond.
Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_praktijk2.indd 33
30-06-17 16:16
2017
Win jij
€1.000?
Doe ook mee aan de Hokwerda-prijsvraag! Als tandarts van de toekomst heb je vast ideeën, over hoe de beroepsuitoefening of de arbeidsomstandigheden in de mondzorg verbeterd kunnen worden. Maar wist je, dat je met jouw goede idee ook geld kunt verdienen? Dat kun je als student goed gebruiken. Zet jouw idee voor een duurzame aanpak in de tandheelkunde op maximaal 1,5 A4-tje. En zorg ervoor, dat je in je aanpak één van de domeinen ‘kwaliteit’, ‘veiligheid’, ‘gezonde werkwijze’ of ‘ergonomie’ verwerkt. Stuur je idee vóór 1 augustus online in en maak kans op de Hokwerda Award 2017. De eerste prijs is een geldbedrag van €1.000,- en de enige echte glazen Hokwerda Award. Ook word je geholpen om jouw idee te realiseren. Voor de tweede prijs is een geldbedrag te winnen van €500,-. Meedoen is echter net zo belangrijk als winnen: de twee faculteitsverenigingen met de meeste inzendingen worden beloond met een geldbedrag van €750,(1e prijs) en €250,- (tweede prijs). De Hokwerda Award wordt uitgereikt tijdens het KNMT Studentencongres op vrijdag 6 oktober 2017 in de Rijtuigenloods in Amersfoort.
Nieuwsgierig? Kijk op www.hokwerda-award.nl.
23539 hokwerda 2017 1 nt11_advknmt.indd 28ADV.indd nt12sp_advknmt.indd 34
19-05-17 15:42 09:30 19-06-17 10:37 30-06-17
praktijkervaring
Bleken en regels De overheid heeft verschillende regels bepaald voor het gebruik van tandbleekmiddelen met waterstofperoxide. Deze zijn gebaseerd op de Europese regels hiervoor.
T
andbleekmiddelen zijn cosmetische producten. Veel ervan deze middelen bevatten waterstofperoxide of geven deze stof af. Als middelen met waterstofperoxide worden gebruikt, kan tijdelijk irritatie van de mondslijmvliezen en het tandvlees, en overgevoeligheid van de tanden voor temperatuurwisselingen optreden. De Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) controleert of tandbleekmiddelen aan de wettelijke eisen voldoen. Zo controleert de NVWA bij de verkoop aan consumenten en tandartsen.
Zes procent Dental depots mogen aan tandartsen bleekproducten leveren die maximaal zes procent waterstofperoxide bevatten of afgeven. Dit geldt ook voor het leveren van tandbleekmiddelen aan mondhygiënisten die in een tandartspraktijk werken. Tandartsen en mondhygiënisten die in een tandartspraktijk werken, mogen producten die tussen de 0,1 procent en 6 procent waterstofperoxide bevatten of afgeven, meegeven aan de patiënt. Dit mag echter alleen als de behandeling in de praktijk is gestart en thuis moet worden voortgezet. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) ziet toe op het gebruik van tandbleekmiddelen in tandartspraktijken.
uitsluitend aan tandartsen worden verkocht. Tandartsen, of mondhygiënisten die onder rechtstreeks toezicht van de tandarts werken, mogen de producten alleen gebruiken bij personen van achttien jaar of ouder. - Tandbleekmiddelen die tot 0,1 procent waterstofperoxide bevatten of afgeven, mogen vrij aan consumenten worden verkocht. ‘Vrij’ wil zeggen: door ondernemers in drogisterijen, bleekshops, schoonheidssalons en via internet. - Op verpakkingen van tandbleekmiddelen die meer dan 0,1procent waterstofperoxide bevatten of afgeven moet de exacte concentratie waterstofperoxide (H2O2) die aanwezig is, of de concentratie die uit andere verbindingen of mengsels vrijkomt, in procenten worden vermeld. - Ondernemers die tandbleekmiddelen verhandelen, moeten ervoor zorgen dat de producten veilig zijn en aan alle wettelijke eisen voldoen. - Vrijgevestigde mondhygiënisten en schoonheidsspecialisten mogen geen producten gebruiken met een waterstofperoxidegehalte hoger dan 0,1 procent. Alleen tandartsen en mondhygiënisten binnen een tandartspraktijk mogen producten gebruiken met een waterstofperoxidegehalte hoger dan 0,1 procent.
Regelgeving - Tandbleekmiddelen die tot maximaal 6 procent waterstofperoxide bevatten of afgeven, mogen
Informatie: www.nvwa.nl/onderwerpen/tandbleekmiddelen Esthetisch en cosmetisch - Special bij NT 12
nt12sp_kort2.indd 35
30-06-17 16:15
E I N
W U
DENTAL PLANNING CENTER COMPLETE DSD PLANNING • Eigen keuze in DSD formaat • Inclusief geprint model en putty slot • Visuele ondersteuning voor uw behandelplan
NU VOOR IEDEREEN MOGELIJK! • Gebruiksvriendelijk internet platform • Simpel foto protocol • Tijdbesparend
€299,-
Inclusief design, model en sleutel Wilt u meer informatie over de werkwijze van ons Dental Planning Center? Neem dan contact op met onze tandtechnicus Piet van den Hoed, bereikbaar op telefoonnummer: 0172 - 65 33 00
Elysee Dental (NL) | Handelsweg 16 | 2404 CD Alphen aan den Rijn | T +31 (0)172 65 33 00 | info@elysee-dental.nl | www.elysee-dental.nl
NL17-wk05_Adv Digital Planning Center_A4.indd 1
NL17-wk05
of via e-mail: piet.van.den.hoed@elysee-dental.nl
02/02/2017 14:19