Fylkesmagasinet 5 2014 by Rein Design

NR. 5 APRIL 2014

Kjekt 책 lese!

fylkesmagasinet.no

P책 jakt i havets katedral Side 14-19

Det som ikkje skulle skje side 5-10

Brannsjef og Strupetakar side 28-31

Barnsleg side 40-41

VI PRISAR VÅREN! Rentekampanjen held fram. 1,95% fastrente på dei ﬂeste av våre personbilar***

LÅN&LEIGE

fastrente

1,95% i 3 år**

Auris Hybrid Touring Sports Active 284 600,- *

Navigasjon utan tillegg i prisen. Verdi 6 400,-

Auris Hybrid Active 269 100,- * Navigasjon utan tillegg i prisen. Verdi 6400,-

LÅN&LEIGE

fastrente

1,95% i 3 år**

NYHEIT: RAV4 2.0 diesel 124 hk 4WD 368 800,- * Navigasjon er standard på Active grad

Pris levert Nordfjord/Førde. PrivatLeige: AURIS HYBRID TOURING SPORTS 1 995,-/md. Startleige 50 000,- Total leigekostnad 125 172,- Auris Hybrid 2 127,-/md. Startleige 33 638,- Total leigekostnad 110 210,- Periode/ køyrelengde 36 md./45 000 km. Tillegg for tingl./etabl.gebyr kr 4 190,-. **Renta er subsidiert i tre år, for deretter å bli justert til normal salsrente. Billån: Betingar minimum35% kontantdel. Låneeksempel: Eff. rente 4,49% Lånebeløp 150 000,- over 5 år Etabl.gebyr 2 717,- Totalt 167 515,-. ***Gjeld ikkje RAV4, GT86 og Land Cruiser. Forbruk blanda køyring, utslepp CO2 og NOx: AURIS HYBRID TOURING SPORTS frå 0,38 l/mil, frå 89 g/km, frå 6 mg/km AURIS HYBRID frå 0,38 l/mil, frå 87 g/km, frå 5,7 mg/km RAV4 VVT-i frå 0,72 l/mil, 166 g/km, 13 mg/km RAV4 D-4D frå 0,49 l/mil, 127 g/km, 135 mg/km. Avbilda modell kan ha ekstrautstyr. Med atterhald om trykkfeil.

Toyota Nordfjord AS

Toyota Førde AS

6718 Deknepollen. Tlf. 57 85 26 50

Steinavegen 10, 6800 Førde Tlf. 57 72 10 00

Hegrevegen 16 - 6783 Stryn. Tlf. 57 87 60 00 www.toyotanordfjord.no

www.toyota-forde.no

FM FYLKESMAGASINET

FRAMSIDEFOTO: Roy Sunde

Fylkesmagasinet kjem ut til alle husstandane i Sogn og Fjordane

Livsfarleg telefon

Grunnlagt 2001 Øyrane 3, boks 353, 6802 Førde

Tlf. 95 93 99 99 REDAKTØR

ROY SUNDE roy@fylkesmagasinet.no Tlf. dir. 95 93 99 90

– Vi er opptekne av å finne dei gode, positive tinga som skjer i vårt fantastiske fylke. Vi klarer ikkje å fange opp alt, så har du tips om saker som du meiner vi burde skrive om – ta kontakt med meg!

MARKNADSANSVARLEG

THOR-AAGE LILLESTØL thoraage@fylkesmagasinet.no Tlf. dir. 95 93 99 97

Ønskjer du å nå alle husstandane i heile fylket med din bodskap – ta kontakt med meg!

Ansvarleg utgjevar og grafisk formgjeving Fylkesmagasinet Trykk Schibsted Trykk Flesland AS Distribusjon Posten Opplag 42.500

Etter tiår med sterkt fokus på trafikktryggingsarbeid, stadig sikrare bilar, reduserte fartsgrenser og anna tryggingsarbeid skulle ein kanskje tru at talet på bilulykker var på veg ned? Og så er det feil. For talet på bilulykker her i fylket auka med nesten 1000 frå 2012 til 2013. I 2012 var det meldt 6386 ulykker med personbil involvert, der det er meldt frå om skade. I fjor var talet 7222. Spesielt ille blir det når ein ser kva forsikringsselskapet Gjensidige trekk fram som årsak: – Mange har fokus på heilt andre ting medan dei køyrer bil. Folk pratar i telefonen, sender tekstmeldingar, fiklar med GPS/stereoanlegget, sminkar seg, barberer seg, et matpakken eller drikk varm kaffi. Freistinga er også stor for å sjekke nettavisene på telefonen, som er livsfarleg, seier informasjonssjef Arne Voll i Gjensidige. I eit samfunn der ein er ”på nett” overalt, og multitasking er blitt eit honnørord, er det altså mange som vel å nytte tida i bilen til å gjere mykje anna enn å konsentrere seg om å føre bilen trygt frå a til b. Det er ei urovekkande utvikling. Eit av dei viktigaste momenta i trafikken, for å vere ein god sjåfør og unngå ulykker, er å ha godt overblikk over trafikkbiletet, og med det evna til å sjå kva som kan komme til å skje i neste ”trekk”. Følgjer du med, og har overblikk over kva som skjer føre deg, oppdagar du lettare potensielle farar. Om du ser ei farleg forbikøyring i trafikken føre deg tidlig, så har du sjansen til å ta grep. Sit du akkurat då og berre nett skulle svare på ein SMS, så kan det eine sekundet du mistar vere det sekundet som pregar resten av livet ditt. Vel så bekymringsverdig er det at også talet på skader ved forbikøyring og møteulykker aukar kraftig nasjonalt. Dette er ulykker der det ofte kan medføre alvorlige personskadar. Når du køyrer ein bil som veg to tonn i 22 meter i sekundet, som du gjer ved 80 km i timen, er marginane små. Om ein då vel å berre nett skulle sjekke Facebook, eller nettavisene på mobilen, er sjansen høg for at av livet ditt tek ei brå vending i løpet av nokre små sekund enorm. Det er ingen som har det så travelt at det er verdt å dø for, eller å ende med å ta livet av eit anna menneske. Bruk hovudet, ikkje mobilen. Redaktør: Roy Sunde

Bitande kulde eller solskinn. Desse pakkane vil du elske! Alle Volvo’ar er laga for eit tøft Skandinavisk klima – og i Volvo sine berømte sete sit du både trygt og godt. No har vi i tillegg kampanjetilbod på komfort- og sikkerheitsutstyr som gjer livet enklare.

Volvo V60 og Volvo V70 Frydenbø Edition

Bestiller du ny Volvo før påske får du med eitt års full kaskoforsikring frå Volvia på kjøpet! Volvo V60 Frydenbø Edition kr 379.900,-

Frydenbø Edition pakke:

Månadsleige inkl. mva. kr 2.890,Leasing/privatleige 3 år/45.000 km. Volvo V60 D2 Momentum 115 hk. Forskot kr 49.900,-

Plusspakke med Volvo on Call Teknikkpakke Momentumpakke Vinterhjulpakke Forsikringspakke Sparebeløp totalt

kr 0,kr 0,kr 0,kr 0,kr 0,-

kr 55.082,-

Volvo V70 Frydenbø Edition kr 414.900,-

Frydenbø Edition pakke:

Månadsleige inkl. mva. kr 3.390,Leasing/privatleige 3 år/45.000 km. Volvo V70 D2 Momentum 115 hk. Forskot kr 49.900,-

Plusspakke med Volvo on Call Teknikkpakke Momentumpakke Vinterhjulpakke Forsikringspakke Sparebeløp totalt

kr 0,kr 0,kr 0,kr 0,kr 0,-

kr 59.082,-

Alle prisar er inkl. mva. Etablerings- og termingebyr kjem i tillegg.

www.frydenbo-bil.no

SANDANE: 57 86 61 00

FØRDE 57 83 72 00

SOGNDAL 57 67 34 00

MINDE 55 59 97 00

ÅSANE 55 53 68 00

BERGEN VEST 982 05 882

VOSS 982 05 929

KRISTIANSAND 38 04 90 00

Det som ikkje skulle skje

Marte Hjelle vart diagnostisert med brystkreft i ein alder av berre 26. Eitt bryst mindre og ei stor livserfaring rikare, deler ho sitt livs verste og beste ĂĽr. No ser ho framover, og drĂ¸ymer om vind i hĂĽret.

– Eg seier alt sånn som eg hugsar det, så får du ta med det som er viktig. Eg må seie det sånn som det er. Eg kjem til å fortelje ALT.

Marte lever eit sytalaust liv. Ho har draumejobben som flyvertinne i Thomas Cook, og pendlar litt fram og tilbake mellom basen sin i Oslo, den store kjærleiken Thomas i Bergen, og familien heime i Naustdal. Las Palmas ser ho på som sin andre heim. Ho er alltid på farten, lever i ein koffert og elskar å reise og at livet er akkurat slik som det er. Uførutsigbart og litt kaotisk. Største bekymringa er å ha nye strømpebukser klare til neste flytur. – Tenk å få betalt for å sole seg og ete tapas med fantastiske kollegaer? Det er slik jobben min er: jobb og ferie samtidig. Eg elskar det! I mai i 2013 er Marte på jobb i Stavanger. Ho skal

tidleg opp og fly, og vil ta eit bad før ho legg seg tideleg. Ei rar kjensle oppstår, og noko fortel ho at ho skal sjekke høgre bryst. Ho kjenner forsik-

tig, og der heilt ute i sida kjenner ho ein kul. Når ho skubbar skuldra bak er der ein liten hevelse. Ho ringer til mamma, og spøker med at «det sikkert er kreft». Det blir bestemt at kulen skal sjekkast. Familien har ei fortid med brystkreft, og ho vil vere på den sikre sida. Fastlegen sender ho til mammografi og ultralyd ved Førde sentralsjukehus, der også biopsi blir tatt. Sjukehuset roar ho med at det kan vere ein mjølkekjertel. Ho er ung. 26 år gamle jenter får sjeldan brystkreft. Likevel får ho seinare telefon frå sjukehuset om at dei har oppdaga litt celleforandring, og at ho må fjerne kulen. Kulen blir fjerna, og Marte tenker ikkje meir på det. Livet skal fortsette, dette var berre ein liten hump i vegen. Endå ein telefon frå sjukehuset. Ho må komme heim, dei må fjerne meir. Ja vel, litt rart, tenker Marte, men ikkje noko meir enn det. 4. juli møter Marte i tredje etasje ved Førde Sentralsjukehus. Mamma og tante er med. Kanskje fordi ubevisstheita seier at det er ein alvorleg beskjed dei skal få denne sommardagen? Når kirurgen set seg rett framfor Marte og ser ho inn i auga, skjønar ho det. Det som ho har gjømt langt bak i bevisstheita, det ho ikkje vil tenke på. – Marte, du har ein ondarta svulst. Du har kreft. Marte er 26 år, ringer kjærasten og seier at ho har fått kreft og legger på. – Eg fekk totalt sjokk. Eg hadde aldri trudd eg kunne få kreft. Det skjer ikkje meg «No dør eg» tenkte eg. Det er jo det du tenker, at kreft dør du av. Legen seier at ho må fjerne høgre bryst, «fordi ho har nokre hissige jævlar som spreier

seg fort». Marte ber om å få behalde litt, litt av det som syner at ho er kvinne. Men nei. Alt skal vekk. Tida som følgjer er uverkeleg. Livet blir snudd på hovudet. Kjærasten er verdens beste og avlyser tre vekers guttetur for å vere der for ho. Alt går veldig fort. Seks dagar etter den brutale beskjeden skal ho på operasjonsbordet.

– Helse Norge er heilt fantastisk! Effektivt og fylt med gode menneske som gjer alt for at eg skal bli frisk. Midt i alt det vonde klarar ho sette pris på apparatet ho har rundt seg. Det er sånn ho er. Leitar etter det som er bra, når alt anna er gale.

Dagen før operasjonen er ho innom sjukehuset. Dei skal sprøyte inn eit blått middel som skal lokalisere eventuell spreiing. Marte spør legen om ho slepp cellegift om ho fjernar brystet. Når legen svarar nei, svartnar det. Ho ligg på golvet og ropar ut frustrasjonen. – «Om eg må ha cellegift vil eg heller dø!»,

ropte eg desperat til legen, og trua med å hoppe ut av bygget eller drukne meg sjølv. Mamma vart heilt i frå seg, og søskenbarnet mitt, som var med og sjølv har mista bror sin i drukning, klarte ikkje

– Eg må få fortelle noko litt morosamt. Det var på tide å fjerne bandasjen og sjekke arret. Mor til Thomas ga beskjed om at ho har problem med blod og sår. Utan forvarsel drog eg opp skjorta og ropte «Sjå her, du!» Ho vart kritkvit i ansiktet og måtte legge seg nedpå, ler Marte. – Den sommaren gjekk eg utanfor meg sjølv og tenkte ikkje på at eg hadde kreft. Det er visst vanleg. Du er i sjokk. Hadde ikkje familie, venner og kjærasten vore der, så veit eg ikkje kva som hadde skjedd. Thomas var med meg heile sommarferien.

merksemda eg fekk når eg delte ein status varma langt inn i hjarterota. Samtidig ønska eg gjere andre obs på at brystkreft kan ramme, og kor viktig det er å sjekke seg sjølv.

Den første cellegifta Marte får, toler ho til ei viss grad, men det er likevel tøft. Ho ligg mykje på sofaen, og det er som om nokon har stukke hol på ballongen.

Gjennom Facebook vel Marte å dele det ho går gjennom. Kanalen blir brukt til å dele høgdepunkt, til-

vere der. Så barnsleg av meg, men det var jo fordi eg fekk panikk. Sjølv hugsar eg ikkje at eg sa alt dette. Eg var i sjokk.

– Kreft er så mykje meir enn ei diagnose og å få behandling. Cellegifta gjev deg enorme humørsvingingar, og du er heilt tappa for energi. Biverknadane er fæle, men likevel bagatellar, for du vil jo berre bli frisk. Overleve. Marte held lovnaden om å vere ærleg, og fortel det som det er: – Alle slimhinnene tørkar inn, og når du går på do er det som å føde ein fotball ut ræva, mens alt som kjem ut er masse blod. Cellegifthjernen, som eg kallar det, gjer at du rotar fælt og snakkar mykje feil. Ikkje minst psyken får seg ein trykk. Du går opp og ned av kjellaren.

Etter to-tre veker med cellegift ligg det hår på puta Operasjonen går fint. Ho har ingen smerter, men eitt bryst mindre. Det er sommar og ho blir med kjærasten og svigerfamilien på hytta. Midt i elendigheita beheld ho galgenhumoren.

når ho vaknar. Det ligg der og minner ho på kva ho går gjennom. I dusjen opplever ho det same. – Du kvepp når du passerer eit butikkvindauge.

bakeblikk, nedturar, frustrasjon eller søke støtte. – Det var min måte å tømme meg på, mens eg sat inne i dagevis og tenkte. Eg fekk ut frustrasjon, og eg ønska at andre skulle få eit innblikk i korleis eg hadde det. Kanskje ville dei få det lettare om dei såg korleis eg hadde det? Støtta og

Alt vart mørkt, og eg sa til mamma at eg ville dø. I etterkant meiner Marte at ho oppførte seg idiotisk når alt var på det mørkaste.

Før jul byrjar ho på ein ny type cellegift. Den toler

ho dårleg. Både kropp og sinn reagerer. – Eg trudde eg skulle dø der og då, i ein stressless i tredje etasje på sjukehuset. Eg var allergisk mot behandlinga, hovna opp i halsen, fekk utslett over heile kroppen, fekk ikkje puste og datt vekk. Eg var heilt tom for energi og måtte ein tur i kjellaren igjen, og denne gongen vart eg værande der.

Etter ei pause frå cellegifta i jula, er det på han igjen. Ny cellegift, endå verre biverknader. Marte må berre halde ut. I slutten av januar skal ho etter planen vere ferdig. – Muskelverk, kvalme, diare og blemmer i heile ansiktet. Eg såg ut som ei kjøttkake og nekta å forlate huset. Etter kvart brukte eg det vesle eg hadde av energi på å gå ut og møte venner. Ein laurdag, etter ein liten tur ut for å møte eit vennepar, kom eg heim til fullt hus og høg musikk. Gutte-vorspiel, og der sit eg i sofaen heilt utslitt. Dei skrudde opp musikken, og eg skrudde ned. «Ikkje vær så kjip. Du er kjedeleg», sa dei til meg. Då klikka det for meg. Eg grein så eg hiksta, og sa at eg skulle ønske det var dei som hadde kreft og at det var dei som gikk på sterk cellegift! Då bad Thomas dei om å gå og unnskyldte at han

hadde invitert til fest. Du veit. Folk ser meg når eg trippar rundt på gata med parykk, men dei ser meg ikkje når eg ligg heime og ikkje klarar å dusje på fire døgn fordi eg ikkje orkar.

Kven er ho bleike i spegelbildet utan hår, augevipper og augebryn? Eg følte at alt det kvinnelige ved meg forsvann litt etter litt. Ein frisør eg kjenner barberert hovudet mitt og fekk tak i ein parykk. Eg såg rar ut og kjente ikkje meg sjølv igjen. Eg hugsar eg grua meg veldig til kjærasten skulle sjå meg skalla for første gong. Akkurat den bekymringa var unødvendig. – Vi hadde vore frå kvarandre ei veke, og då han kom heim reiv eg av meg parykken med tårer i auga. Thomas røyste seg, og kom bort og kyssa det skalla hovudet mitt. «Du er nydelig jenta mi», var alt han sa.

– Eg tenker på mamma som måtte sitte og høyre på dotter si som gret og gret og trua med å ta livet sitt. Det er nok minst like tøft for dei rundt meg. Men eg var så lei, og sa til legen at no orkar ikkje kroppen meir. No orkar ikkje eg meir. Helst ville eg kutte cellegifta, men det turte ikkje legane.

Standardutstyret som ikkje liknar prisen. BE

Vinter-pakke

RGE & CO

Kjøp ny Skoda Octavia – få med vinterhjul og gratis service i 3 år/45.000 km! Verdi inntil 20.400,-! Å

kr 5.900,-

Spar opptil kr 4.900,• Parkeringsvarmar med fjernkontroll • Oppvarma baksete

JUB

ILEU M

*Gjeld Ambition og Elegance-modellane.

Noko av standardutstyret på Ambition: • 2-soners Climatronic • 16" aluminiumsfelg • Radio/CD med 5,8" berøringsskjerm DAB + • El.vindauge framme og bak • Handsfree • Stor køyrekomputer • Multifunksjonsratt i skinn • Coming and leaving home • Regnsensor

Med Octavia får du alt utstyret du treng som standard, frå berre kr 247.400,-, 4x4 st.v. frå kr 310.600,-. Biljournalistar og entusiastar har for lengst blitt samde: Skoda Octavia er meir bil for pengane. Men, no får du endå meir bil for pengane. For berre kr 5.900,får du vinter-pakken med både oppvarma baksete og parkeringsvarmar med fjernkontroll, då sparar du opptil kr 4.900,-. Les meir på octavia.no. Førde Sogndal Stryn Florø Måløy berge.no

24 03 18 00 57 67 57 00 57 87 26 00 57 74 22 40 57 84 80 08

For fullstendig liste over standard- og ekstrautstyr og prøvekøyring sjå berge.no. Avbilda modell kan ha ekstrautstyr. Drivstofforbruk og CO2-utslepp frå 3,8 liter/100km, 99 gr/km. Prisar er inkl. frakt og levering Sogn og Fjordane. Årsavgift kjem i tillegg.

RGE & CO

UKTBIL

Kr 299 000,2011 Subaru Legacy Outb. 2,0D

Kr 159 000,2005 VW Touran 140 TDI Highl.

Kr 385 000,2009 Audi Q5 2,0 TDI 170 hk

Kr 118 000,2004 Skoda Octavia stv. 90 HK

Kr 359 000,2010 Audi A6 Avant 2,0 TDI

Kr 189 000,2006 Skoda Octavia stv. 140 TDI

Kr 245 000,2009 Audi A4 Avant, 120 hk

Kr 199 000,2006 Audi A4 Avant 140 TDI

Kr 140 000,2005 Skoda Octavia Eleg. 120 HK

PÅSKEKLARE BRUKTBILAR Alle som kjøper bruktbil hos oss før påske, får med ein Packline Elegance takboks – utan tillegg i prisen! Verdi kr

Kr 190 000,2008 VW Touran 105 DPF High. 7S

Kr 259 000,2010 Opel Insignia 2.0 Sedan TDI

Kr 188 000,2005 Audi A4 130 MLT Avant

6.000,-

Kr 199 000,2010 Subaru Impreza 1,5

Kr 169 000,2008 Skoda Octavia stv. 105 TDI

Vi har fylkets største utval av bruktbilar. Dette er berre nokre få av dei. Sjå alle bilane på berge.no – Følg oss på Facebook. Kr 185 000,2011 Suzuki Swift 1,2 SWIFT

Kr 214 000,2013 VW Polo Cross 1,2 90 hk TSI

Kr 174 000,2008 VW Passat stv 1,9 Blue M.

Alle våre bruktbilar har gått gjennom ein kvalitetskontroll. Du får med skriftleg rapport om bilens tilstand.

Førde Sogndal Stryn Florø Måløy berge.no

24 03 18 00 57 67 57 00 57 87 26 00 57 74 22 40 57 84 80 08

Atterhald om trykkfeil og selde bilar.

Kr 245 000,2009 VW Touran 105 DPF Excl. 7S

Etter at Marte fekk kreftdiagnosen har ho fått oppleve mykje hjertevarme. Frå venner og familie, kjende og ukjende og andre i same situasjon som

ho. Ho har også lært ting om livet som mange på hennar alder ikkje ein gong klarar tenke seg til. – Det siste året har det vore så utruleg mange som har vist at dei bryr seg, og eg har fått enormt med støtte. Men… Dei seier at snart er det over, snart er du frisk og den same gamle Marte igjen. Eg blir aldri den same igjen! Aldri. Utsjånaden er ein ting, men eg har lært så mykje om livet og meg sjølv siste året. Om kva som betyr noko, og kva som ikkje betyr noko. Kven som er mine ekte venner, og kven som ikkje er det… Eg har hatt ei lita opprydding siste tida, kutta ut mange frå livet og brukt tid med dei som betyr noko. Eg har kjent på følelsar eg ikkje visste eksisterte, og eg har hylt ut frustrasjon fleire gongar. Samtidig har eg lært å sette pris på livet, innsett at det er fantastisk! Til tider har eg kosa meg glugg; omringa meg med positive menneske og hylla alt det fine og gode rundt meg. Eg har lært at eg er full i kjærleik og elskar livet. Og så har eg heile tida hatt håpet. Håpet er noko av det viktigaste du kan ha med deg i tunge stunder. Bagatellar brukar ho ikkje tid på lenger. – Gi litt blaffen, og ikkje heng deg opp i detaljar. Bruk tid på det som betyr noko. Når eg ser at folk ønskjer seg sprettrumpe til jul…Vel, trening er sunt og bra det, til ei viss grad. Men no for tida er det meir fokus på trening enn å vere til stades, elske, leve og vere glad for at ein er frisk og rask!

ling. Ho skal følgjast nøye opp i eitt år, og kvar månad skal ho sjekke brysta sine. – Det burde alle gjere, for det er så utruleg viktig! Eg masar på venner, seier dei må sjekke seg og ikkje ta eit nei for eit nei. Fleire og fleire får brystkreft, og desto tidlegare det blir oppdaga, desto betre prognosar. Det er heilt forferdeleg å ha livet på vent, og eg saknar veldig å ikkje kjenne på frykt. Redselen for eit tilbakefall vil alltid ligge der, men eg må tenke at eg er frisk no. Marte ser framover, og gler seg til å få styrke og energi tilbake. – No skal eg og kjærasten først på ferie, og eg skal prøve å legge ting bak meg. I sommar er målet å gå på Skåla. Det har eg veldig lyst til. Eg er så glad inni meg om dagen. Den fine mesitringskjensla, og å vite at kreften er vekke… No gler eg meg til å vere tilbake i jobb. Og å kjenne vind i håret att. (Nokre av innlegga frå Facebook er redigert)

27. januar var Marte ferdig med cellegift-behand-

VÅRFRESH! Kom innom, så gir vi deg forandringa du måtte ønske. ÷20% på klipp for studentar og spenst medlemmar. medlemmar

KLIPP F FARGE ARGE A BRUD STUDENT RABA RABATT AT TT DROP IN EXTENSIONS MAKE-UP Besøk vår facebookside Fresh Fresh Frisørsalong

NY FLINK FRISØR I SALONGEN May Lene Furnes, tidlegare tilsett hos Nikita. Veldig dyktig på alt frå farge til klipp. Veronica Veronica Frisør / Da Dagleg gleg leiar Live Frisør / Make-up Silje Frisør May Lene Frisør

Hafstadvegen 34 | 6800 Førde TTimebestilling imebestilling 47 70 73 80

Rein Design

Alt innan tradisjonelle glasmeistertenester • Vi tek på oss små og store oppdrag med glas- og monteringsarbeid, i alt frå privathus til store forretnings- og industribygg.

• Vi leverer og monterer ulike typar solskjerming til både privathus og foretningsbygg. • Vi leverer alt av dører og vinduer, tilpassa kunden sine ønskjer.

GLASMEISTER

• Alle typar gitterportar til vindu-og butikkinngangar.

Vi tilbyr også lakkonservering frå Diamondbrite med 6 års garanti uten rebehandling.

Halbrendsøyra 7 • 6800 Førde • Tlf. 57 83 08 50 • www.holvikglas.no

Vi har flytta til nytt og romsleg lokale i Hafstadvegen ved E39. Tlf: 57 83 72 50 post@bilskadesenteret.no post@bilskadesenteret.no www.bilskadesenteret.no www.bilskadesenteret.no Man-fre 07:30-16:30 Man-fre

Rein Design

Tuff-Kote Dinol behandling, den mest avanserte og omfattande rustbeskyttelsebehandlinga.

FFølg ølg oss fa cebook.com/ facebook.com/ Bilskadesente retas Bilskadesenteretas

Flytte langt? Flytte heim? Flytte ut?

• • • • •

Vi tar jobben. Uansett kvar du skal til eller frå.

Flytting Lagring Pakking Forsikring Utleige av vare- og lastebilar

* ved kasko eller delkasko

✓ Kostnadsfri reparasjon* ✓ Time på dagen ✓ Lokalt i heile Norge

✆09009

Over heile landet – eller ut av landet.

' 'X ÀQQ RVV Sn \UDQH X ÀQQ RVV Sn \UDQH Trelast Trelast Mur/betongprodukt Interiør Kjøkken/bad

Flovegen 5, 6800 Førde • 57 82 85 00 • Fax 57 82 85 01 • neumann.no

Opningstider: Mandag - Fredag 07.30 - 16.30

Rein R ein Design

på Ska bi de 83 len?

ANTIRUSTBEHANDLING!

INTERIØR

med Bjørg Njøsen

Velkomen

VÅR! Våren er utan tvil den beste årstida av dei alle. Det er heilt fantastisk å sjå korleis naturen rundt oss brått vaknar til liv etter mange månader i dvale. Fuglane kvitrar og sola begynn så smått å varme dei kalde vinterkroppane våre. Naturen blir herleg fargerik igjen. Graset blir grønare. Det spirer og gror. Himmelen og sjøen synast blåare og meir innbydande. Og for ikkje å gløyme det finaste av alt; markblomane som sprett opp av jorda, smiler til oss og gjev oss forventning og lovnad om lysare tider. Ein markblomebukett plukka av barnehender er finare enn dei dyraste roser, spør du meg! Eg er så glad i våren at interiøret hos oss er vårleg omtrent året rundt. Difor kjem interiøret hos oss verkeleg til sin rett når denne årstida kjem. Alle dei grøne, blå, gule og duse fargane er ein perfekt match til utsikta vår. Det herlege lyset som strøymer inn vindauga og varer lenger for kvar dag, gjer interiøret lyst og lett. Til å bli glad av. Har du lyst å lage det vårleg inne er det eit godt tips å skifte til lyse detaljar. For eksempel ta vekk mørke tekstilar, lysestakar og anna stæsj og skifte ut med noko i lysare og vårlege fargar. Viss du verkeleg vil gå inn for det, kan du gjerne ta målekosten fatt også. I tillegg synast eg det er viktig å få mest muleg naturleg lys inn. Pass på å utnytte lyset frå vindauga ved å bruke lyse og lette gardiner, eller endå betre; droppe gardiner. Når naturen vaknar om våren, har eg dei siste åra prøvd å få det til å spire og gro innandørs også. Med vekslande hell. Fingrane mine er langt ifrå grøne. Men med litt øving kan det kanskje bli raude tomatar og urtehage ein gong i framtida? I år har eg og jentene sådd tomatar, basilikum og karse. Det er spennande både for liten og stor å sjå spiren kome opp og vekse seg større. I tillegg til å så, har eg tatt stiklingar av pelargoniumane mine. Det er ikkje så vanskeleg, eg har faktisk lukkast med det før.

Det kan vere skikkeleg dekorativt å plante. Har du plass er det veldig fint å lage til eit plantebord. Det må sjølvsagt vere plassert nært eit vindauge med godt lys. Her kan du plante og lage fine stilleben av vårblomar og små spirer. Ver gjerne kreativ når det gjeld kva du planter og set blomster i. Ein gammal porselenbolle er kjempefin å sette for eksempel stemorsblomar i, ei stråveske er fantastisk å sette pelargonium i. Påskeliljene er fine i ein gammal kakeboks. Og karse i eggeskal gjev fin påskefølelse. Om du ikkje har plass til plantebord, kan ein vindaugekarm vere nok til å skape herleg vårstemning. Nyt våren og ha ei god Påske!

Les meir om interiør på min blogg: husetvedfjorden. blogspot.no

Ein markblomebukett plukka av barnehender er finare enn dei dyraste roser, spĂ¸r du meg!

Jan B. Thalman og Simen Wilberg trivst best under vassflata. Og gjerne p책 jakt, anten med harpun eller kamera. Foto: Roy Sunde

Den magiske fridomskjensla TEKST: Roy Sunde

Når journalisten etter ein 2,5 timars biltur i tre typar vêr, passerer Sløvåg, og verda opnar seg opp, skjønnar eg kva som lokkar. Det er himla eksotisk, sjølv om ein er «vant» til det. Det var høve til ein eksotisk kvardag som fekk Jan B. Thaulman til å flytte til Mjømna. Og spesielt den delen av naturen dei fleste av oss ikkje ser til dagen, nemleg nede i fjorden, lokka. – Kvifor gjere noko så drastisk som å flytte på dagen? – Eg fekk eit unikt høve til å jobbe med fridykking, smiler han.

Det som mangla. I 2013 budde Jan i Oslo med ein

skjønte at dette ikkje handla om galskap, men kalkulerte handlingar. Og fridomskjensla eg fekk, den magiske følelsen av å leve i nået, det var den eg hadde mangla i livet mitt. – Kva er det med fridykking som trefte så veldig? – Dette med å kjenne at ein er i kontakt med sin eigen natur, det gjev meg veldig mykje. For det forsvinn meir og meir i dagens naturfråvikande og industrielle sivilisasjon. Det handlar ikkje om å vere djupast, lengst under eller slike ting: Ofte

Rein Design

jobb han likte, men noko mangla i livet hans. – Så fann eg det som mangla, i fridykking. Eg var på tur til Thailand i 2013, og på øya Koh-lipe såg eg ein plakat som tilbydde fridykkingskurs ned til 20-30 meter. Eg hadde dykkarsertifikat for utstyrsdykking, og lo nesten: Eg trudde det var galskap, men bestemte meg for å prøve. Og fekk kick på det, og ei veldig meistringskjensle. Eg

Jan fann draumen om eit liv i kontakt med naturen på Mjømna. Ti meter unna bubilen er det berre å hoppe ut i, og symje nokre hundre meter, så er han midt i paradiset for fridykking. Foto: Roy Sunde

er dykka ned til 10-15 meter dei beste. Når alt klaffar oppstår ein magisk tilstand som er heilt nydeleg. Og då følast det som ein er under mykje lenger enn ein faktisk er. Eg hugsar enno kjensla av å nå 20 meter og berre flyte der på rygg. Sola skaut ned i vatnet, og du ligg i ein katedral, utan behov for å puste, og berre er vektlaus, skildrar han. – Det er den kjensla fridykkarar jobbar mot. Når folk får den er det ingen veg attende, ler Simen Wilberg, redaktør i Frivannsliv. Og med fridomskjensla vakna trongen til å oppleve den igjen, og å spreie den til andre. – Det er viktig for menneskets natur å oppdage kjensla av å leve her og no, oppslukt i noko, utan forstyrrande fortids- og framtidstankar. Meistringskjensle er også viktig, seier Jan. – Eg har vore på toppen av Kilimanjaro, som var ei voldsamt utfordring. Det er toppidrettsutøvarar som ikkje kjem seg opp, fordi kroppen ikkje taklar høgda. Samtidig kan ein ”sofautøvar” komme til topps. Eg sleit, fordi kroppen min ikkje takla høgda, eller tok til seg næring. På 3000 meter burde eg gitt meg. Men eg hadde utfordra meg sjølv, og hadde lite lyst å gi opp. Erfaring frå Helvetesuka i forsvaret utan mat og søvn ei hel veke, er at kroppen tåler mykje meir enn ein trur. Eg bestemte meg for at eg skulle opp. Det var fire dagar med eitt skritt om gangen, og enorme smerter, men utruleg godt å komme opp. Det gav meg mykje, men eg får litt av den same fridomskjensla av fridykking. Raskare, og veldig mykje tryggare. Eg vil aldri til topps på eit slikt fjell att, eg vil heller søkke ned i djupet, smiler han.

Kvardagane rullar og livet er ok. Så, brått ein dag byr drømmejobben seg fram. Kva gjer du? Jan B. Thalman heiv seg i bubilen i Oslo, køyrte nordvest og parkerte på kaia under Mjømnesundbrua. Der trivast han som selen i vatnet.

ØIEN ØI EN

SABOTasje

460-1 1 / 16 530F / 620F

Kunstut st i l l i n g: j acquardve vf or t e l l i n g e r To n e B a r n u n g Kristina Daukintyté Aas Kari Dyrdal Jeanett Goodwin Elin Igland Hilde Hauan Johnsen

Ingeborg Annie Lindahl Kari Merete Paulsen Jon Pettersen Karina Siegmund K i y o s h i Ya m a m o t o

- Ì i ` \ > i Û 1 Û > Ài v > L À ] Û U 6i À Ã Ã > Ã i £ Ç ° > « À £ ° ä ä 1 Ì Ã Ì } i Ã Ì F À Ì { ° > U Ü Ü Ü° Ã > L Ì > Ã i °

Vi har båtar for levering

YPPERLEG SJØLVLENSANDE FISKEOG FRITIDSBÅTAR Mykje båt for pengane Angedalsvegen 59, 6800 FØRDE Tlf. 578 22 808 / 958 66 866 www.doskeland.net

Sjølvplukk: Ferskare fisk får du ikkje enn den du fangar sjølv.

Tilfeldig. Opplevinga i Thailand sette i gang snøballen som sende han på flyttefot. – Eg kjøpte eit fridykkarsett av Frivannsliv.no. Det var ei positiv oppleving: hyggelege folk, bra utstyr og god service. Samtidig kryssa eg av for å få nyhendebrev frå dei. Eg sjekkar sjeldan mail, men då eg gjorde det såg eg at dei at dei var på jakt etter ein ny medarbeidar. Gluggane opna seg vidt, eg kasta meg rundt og skreiv ein søknad, rett frå levera, ler han. – Eg berre måtte ha den jobben! – Det var ei moro oppleving for oss. Vi fekk mange søknadar. Dei «perfekte», med flotte CVàr, skumma vi berre. Vi treng rette typen folk: Eldsjeler og entusiastar. Det fungerer ikkje med ein person som ikkje blir del av livsstilen vår. Frivannsliv har ikkje kontortid, vi har tid på land, og tid i vatn, ler Simen. – Eg byrja å bli oppgidd, men så kom eg til ein

Begge foto: Frivannsliv

som byrja med: «Hei, eg heiter Jan Banan Thalman». Etter å ha lese den ringte eg Jan, og den samtalen varte mykje lenger enn eg hadde trudd. Stillinga skulle tilsettast i mai, men det var «kjærleik» ved første blikk. – Eg heiv meg i bubilen 29. januar, og byrja å jobbe dagen etter. Eg hadde det bra i Oslo, og jobba som møbelmontør. Det var ei flott avveksling etter seks år som miljøarbeidar i psykiatrien, men når dette høvet baud seg, då måtte eg berre slå til, seier han.

– Hei, eg heiter Jan Banan. – Heiter du verkleg Banan til mellomnamn? – Ja, ler Jan Banan og forklarar. – Alle som heiter Jan får kallenamnet Jan Banan. Eg synest sjølv Jan er eit litt kjedeleg namn, så det plaga meg lite. Ein dag var eg på fest, der nokon ropte på Jan Banan. Eg svarte, så

Stillinga skulle tilsettast i mai, men det var «kjærleik» ved første blikk. Simen Wilberg

var det var ein annan Jan på festen, og det var han dei ropte på. Då tenkte eg: Nei, eg må ha førsterett til namnet, og sendte ein søknad til folkeregistert, mest på tøys og som eit slags prov på at eg ikkje tar meg sjølv så høgtideleg. Og fekk til svar at det var greitt. Då jobba eg som miljøarbeidar i psykiatrien, og namnet fungerte som ein fin isbrytar i den jobben. – Vi stussa litt på namnet, men eg likar grunnen til at han valte å ta det, seier Simen. – Sivilisasjonen vår er bygd på forventingar. Alt skal vere så seriøst at det i blant blir urealistisk. Når ein jobbar med folk som er vanskelig å komme inn på, er det viktig å vere seg sjølv og vere ærleg. Og så kan ein ikkje alltid vere så seriøs, seier Jan.

Perfekt plassert. Det er fredag, ute skin sola, i blant. Veret skiftar raskt, som vanleg her ute, og humøret er høgt rundt lunsjbordet i det vesle huset som blant anna rommar selskapa Frivannsliv, Ask Adam og Beat.no. Blikka blir heile tida drege ut dei doble glasdørene, mot Mjømnesundbrua. – Det er ikkje tilfeldig at vi etablerte oss her, seier Simen. – Forholda er i ein klasse for seg for fridykking her. Vestlendingar tek naturen her for gitt, men det kjem fridykkarar hit frå heile verda fordi det er så sinnsjukt eksotisk. Tareskogen gjev enorm breidde og tettleik av liv. Når du hoppar ut i blir ein Columbus kvar gang, som oppdagar nye ting. Ytre strok av Sognefjorden er heilt sjef, vi er utru-

seier Jan til det skeptiske blikket til journalisten, og prøvar å beskrive kor glad han er i sitt nye liv. – Eg har alltid gledd meg til våren, men no er vinteren heilt topp. Samtidig gler eg meg sjølvsagt til det blir meir liv i tareskogen på våren. – Mai er toppmånaden for undervassjakt. Då er det bonanza i sjøen, lovar Simen.

Frivannsliv. – Kva er Frivannsliv Simen? – Eit selskap som har spesialisert seg på fridykking og undervassjakt. Det er mantraet vårt, og vi skal berre vere det. Fridykking og undervassjakt har vore relativt ukjent i Norge, og mange ser det som forstadiet til apparatdykking. Vi har jobba i over ti år for å løfte fram desse aktivitetane. No har fleire fått opp auga for dette som sjølvstendig gjeremål, som skil seg veldig frå apparatdykking, nettopp fordi det er to ulike ting. Det er ikkje ein ekstremaktivitet, dette er folkeleg,

Eg føler ikkje at eg flytta hit og held på å lande. Eg var heime med ein gong. Jan B. Thalman

og krev få fysiske føresetnadar. Er du trygg i sjøen er det eit godt utgangspunkt, seier han. Frivannsliv leverer utstyr landet rundt og held kurs. Og høyres ut som profetar når dei snakkar om fridykking. Du merkar at det handlar om meir enn berre ein jobb. – Vi dykkar kvar dag, dette er livsstilen vår. Er det rolig på kontoret går det ikkje lenge før vi er i sjøen. Så jobbar vi meir når vi må, seier Simen. – Vi brenn for dette. Det handlar ikkje om å selje kunden den dyraste maska, men om å hjelpe dei med å få gode opplevingar. Vi jobbar mykje redaksjonelt og med kursing. Det kostar mykje, og gjev lite inntening, men vi har lyst å vere meir enn butikk. – Det er rått å komme inn i dette. Ofte tenkjer eg: Jobbar eg no, eller kosar eg meg berre, ler Jan. – Eg føler ikkje at eg flytta hit og held på å lande. Eg var heime med ein gong. Når eg pakkar utstyr kosar eg med å kjenne på varene og tenke på opplevingane dei vil få. Eg føler meg nesten som julenissen, så i blant taper eg pakkane slik at kundane skal få kjensla av å få ei gåve. Det er ikkje ein gimmick, men ei oppriktig handling frå mi side når eg føler for det.

Skaper spesialtilpassa utstyr for Norge. Frivannsliv gjer langt meir enn berre å selje utstyr. – Vi utviklar eigne utstyrskolleksjonar til fridykking og undervassjakt også, spesielt tilpassa norske tilhøve, seier Simen. – I varme strok er fridykking og undervassjakt stort, og etablerte idrettar med landslag. Men

leg heldige. Spesielt sundet under Mjømnesundbrua: På eine sida er Fensfjorden og på andre Sognefjorden, så det er mykje vatn som skal utvekslast. Det smale sundet komprimerer plankton, som palen kjem for å beite på. Så kjem større fisk for å jakte på palen. Dei to beste stadane for undervassjakt i Gulen ligg like utanfor kontora våre, og dei er også topp ti på Vestlandet, seier Simen. – Eg var nøgd då eg kom og såg havørn, ramn og niser. For ein som elskar intelligente dyr er det fantastisk, skyt Jan inn. – Og brått ein dag kom det spekkhoggarar i sundet! – Dei fleste blir fylt av ærefrykt då, men Jan hoppa ut i for å symje med dei, ler Simen. – Det er heilt trygt om ein tilnærmar seg dei med kunnskap og respekt. Det er smarte dyr, og vi har ingen kjente tilfelle av angrep på menneske,

Norge har sesongar med krav til drakter og utstyr. På vanlege våtdrakt sit ofte hetta høgt på panna. Det går ikkje her. Om du utset panna for kaldt vatn kan du få bihulebetennelse. I varmare strok har fisk mykje bein og hardt kjøt, medan norsk fisk er lausare i kjøtet. Det set krav til harpunane. Vi har fabrikkar og produsentar som lagar utstyr til oss, som vi skårar høgt på i marknaden, seier han. – Vi samarbeider med ein fabrikk i Tyrkia. Der er vi ein gong i året for å plukke ut råvarer som høver norske forhold, lage teikningar, ha workshop med fabrikken og lage utstyr. Så testar vi det ut i løpet av året. Det er ein kontinuerleg prosess, der vi skaper betre og betre utstyr, seier han. – I år kjem vi med ei ny våtdrakt, som er særs behagleg og heilt rå. Du tek den på deg, og tenkjer ikkje på at den er der lenger. Den blir eit ekstra lag hud, og du som ein sel: Den tenkjer ikkje på at den har eit vernande hud- og spekklag, smiler Simen. – Du merkar ikkje at du er i vatnet lenger, og kan vere ute i timevis i tre grader varmt vatn.

Midt i naturen. Jan har budd på Mjømna i snart flyttar eg den. Og eg kan gå inn på Frivannsliv og ete lunsj, gå på do og slike ting. Eg blir vekt av ramnar, har utsikt til spekkhoggarar, niser og havørn. Det er perfekt, seier han og deler filosofien sin. – Min natur har meir godt av rolige energiar.

90 prosent natur og 10 prosent by er oppskrifta mi. Lenge har eg hatt det omvendt. Det fungerer ikkje, så Mjømna er perfekt. I blant treng eg byliv, eg har jo vakse opp slik, så då fyk eg inn til Bergen og rasar frå meg. Men det er på Mjømna eg kjenner at eg er på plass. Og ved å bu slik som eg

Demobilar til vårlege prisar Nissan X-Trail (2 stk)

Nissan X-Trail

500 km SE utgåve, 2,0 l DCi 150 hk, 2000 kg hengarvekt

kr 409.000,-

kr 449.000,-

500 km LE utgåve, 2,0 l DCi 150 hk, 2000 kg hengarvekt, takreils m/integrert 1000 m, heilskinn, int. ryggekamera

Nissan Qashqai +2

Ford Galaxy

0 km

1000 km

City edition, 1,6 DCi 130 hk, 7-seter

Ghia, 2,0 140 hk, 7 seter, Bi-xenon, 1800 kg hengarvekt, innfellbart hengarfeste, cruisekontroll

kr 320.000,-

kr 460.000,-

Følg oss på Facebook: facebook.com/AutoForum.sf.no

FLORØ - Tlf. 57 75 29 30

FØRDE - Tlf. 57 83 09 60

autoforum.sf.no

Rein Design

tre månadar, i bubilen, rett ved butikken under brua. – Eg har funne min plass rett ved sjøen. Det er vanskelig for folk å forstå, men for meg er bubilen luksus. Eg likar å bu billig og enkelt. Det var ikkje så lett i Oslo, her er det perfekt. Bubilen har mitt personlige preg, straum og stor seng, og eg er mobil. Om eg vil bu ein annan stad nokre dagar

Alt handlar ikkje om jakt, i blant er det fint å berre studere alt livet under vassflata. Men det er fort gjort å plukke med seg ein lunsj dei færraste stadar kan matche. Begge foto: Frivannsliv

gjer får eg betre økonomi, og kan bruke meir pengar på reiser. Eg har funne plassen min i livet.

4000-6000 kroner. – Kva må til for å bli fridykkar og undervassjeger? – Det et ingen krav til opplæring, men vi anbe-

falar eit fridykkarkurs. Det gjer enkelt og raskt fridykking til ein trygg affære, og ein kan bli ein veldig god fridykkar. Du kan byrje på eiga hand og lese deg opp, men det er raskare og tryggare å lære av erfarne instruktørar. – Er det ein dyr hobby?

– Brukar du 4000 kroner, så har du alt du treng til fridykking. Legg du i eit par tusenlappar til har du alt du treng til jakt også. Det er mykje billigare enn apparatdykking, som krev sertifisering og utstyr for 20.-30.000 kroner. Det beste med fridykking er at det er så enkelt. Du har ustyret i ein bag, og når du skal ut å dykke tek det tre minutt, så er du i sjøen. Du kan dykke eit par timar, komme opp og grille fangsten, med utstyr på, og så ut igjen. – Simen har ein filosofi på dette med fridykking kontra apparatdykking, seier Jan. – Fridykkaren sym som selen, apparatdykkaren flyt som maneter i straumen, smiler Simen. – Det kan vere flott å vere ein manet i straumen, men vi vil heller vere sel, slår dei fast og hiv seg i bilen, for å starte helga med ein tur under vassflata. 30 forblåste minutt seinare er det berre å konstatere at fisken har teke helg tidlig, men det blir neppe siste forsøk denne helga heller.

Verdas mest selde bil kan du no gjere endå betre med valfrie teknologiar frå øvste hylle FORD FOCUS ECOBOOST Prøv motoren som for andre år på rad er kåra til ”Engine of the Year”. Vi lovar deg ei positiv køyreoppleving. Ford Focus tilbyr også ei rekke innovative teknologiar, som akkurat no vil gje deg valets kval. Du kan velgje blant teknologier som Active City Stop, parkeringsassistent, filskiftevarslar, trafi kkskiltgjenkjenning, automatiske ernlys og mange fleire. Sjå alle teknologiane på Ford.no FORD FOCUS frå kr 245.000,-*

No med valfrie teknologiar og utstyr for

kr 20.000,Utan tillegg i prisen.

Ford Focus Trend+ 5 d. 1,0 l EcoBoost.*Prisen er inkl. leveringsomkostningar. Årsavgift kjem i tillegg. 1,0 EcoBoost: CO2 fra 109-117 g/km. Blanda drivstofforbruk frå 0,47-0,51 l/mil. Avbilda modell kan avvike frå annonsert tilbod.

Følg oss på Facebook: facebook.com/AutoForum.sf.no

FLORØ - Tlf. 57 75 29 30

Les meir på ford.no

FØRDE - Tlf. 57 83 09 60

autoforum.sf.no

RETT PÅ

Vêret, small talk og ein jølstring

Tore Fossen Vi har hatt ein utruleg tørr og nedbørsfattig vinter og – så langt – vår. Det er nok til å setje ein sunnfjording i skeptisk-modus. Det kjem til å bli frykteleg vått i tida framover. Ein tidlegare kollega, av slaget jølstring, påstod hardnakka at summen av nedbør i løpet av ein periode på cirka eitt år var konstant. Så då er det vel ikkje rart at eg blir skeptisk? Årleg gjennomsnittsnedbør i Førde er 2270. For kvartalet er 572 millimeter snittet. I 2014 har vi fått 470 millimeter. Det betyr at vi skal fordele 102 millimeter dei neste ni månadene, oppatt på dei allereie 188,67 millimetrane vi i snitt har i vente kvar månad. Det igjen betyr at vi i snitt skal få ganske så nøyaktig 200 millimeter nedbør kvar einaste månad fram til vi tek den nye kalenderen for 2015 i bruk. Ja, det er berre å finne fram gummistøvlane. 20 centimeter høgt vatn i vente. Kvar månad. 17. mai kjem til å bli sørgjeleg. Skuleavslutninga blir nok våt. Ferien blir katastrofal, med våte telt og sokkar som aldri blir tørre. Hausten kjem til å regne vekk, og moltesesongen går i dass. Og så lenge vi

får milde vintrar, ja det spår jo fleire, så er det lite vits å investere i klister til å ha under skia. Men no er det ikkje vêret det er noko gale med. Det er berre det at det alltid blir gjenstand for samtalar som ofte går i stå. Det er ein kunst å kunne mingle i forsamlingar og heile tida ha noko å småprate om. Personleg er eg ikkje så veldig flink med såkalla «small talk». I alle fall om eg er edru. Derfor vel eg ofte å halde kjeft, etter å ha nikka til eit menneske eg ikkje har den minste peiling på kva eg skal snakke med om. Og når «makkeren» heller ikkje veit kva han skal seie, kjem det alltid ein kommentar av typen: «Korleis går det?» «Bra», svarar eg, «Det er friskt ute i dag», held han fram. Jau då, snakk om «icebreaker». For svaret blir jo av typen: «Ja, det er kaldt ja». Og så står eg der og skrapar i parketten med skotuppen og ber til høgare makter om at det snart må komme nokon andre eg kan snakke med. Men «makkeren» held gjerne fram med at det var kaldare i fjor, og på ei reise han har vore på, har

Ferien blir katastrofal, med våte telt og sokkar som aldri blir tørre.

2k kort ort på tur R Reis eis smart med eks ekstra tra k kort ort i bagasjen. Bes Bestill till no! Sjå s ssf.no/2kort sf.no/2kort

meirennbank.no meirennbank.no

det aldri vore så kaldt, eller varmt, eller vått sidan 1947. Og så kjem det kanskje ein person til og vil mingle litt. Han spør forsiktig: «Forstyrrar eg?» «Neidå», svarar makkeren. «Vi står berre her og diskuterer vêret, vi…» Særleg, tenkjer eg. Det er DU som snakkar om vêret. Eg vil berre vere i fred. Eg har aldri vore særleg oppteken av vêret, med unntak av at eg mykje heller vil ha sol og opphaldsvêr enn regn og sludd. Dei fleste eg kjenner blir i betre humør når det sol, og det forklarar nok tungsinnet til mange vestlendingar. Og når fråveret av sol blir stort, ser du det att i kommentarfelta på nettavisene og Facebook og sånt. For det første er det langt fleire innlegg på regnvêrsdagar, og Facebook-kommentarane er mykje surare. Men ein ting skal jølstringen ha. Han har i alle fall lært meg å komme meg ut av kjedelege vêr-diskusjonar. Det er berre å svare: Summen av … (fyll inn med nedbør, vind, sol, temperatur) er konstant, så vi får det nok igjen seinare. Men vil du sleppe å snakke om vêret – eller aller helst bli kvitt folk du ikkje vil snakke med – kan du ta ein variant som garantert frir deg frå kjedeleg prat når vedkomande stiller det utruleg lite inspirerande spørsmålet: «Hei, korleis går det?» Då er det berre å svare: «Jau takk. Veldig bra. Eg har nettopp onanert!» Blir vedkomande ståande, har du garantert funne ein interessant person å snakke med!

Rein Rein Design

AR ØTTTA STØTTAR VI STØTT G OG OGN O S SOGN FJORDANE

Har du ein aktivitet eller eit formål som fortener vårt bidrag?

SØK SØK

NO!

I 2001 tok vi verda til Sogn og Fjordane – vi leverte breiband til fylket. Men vi ville gjere noko meir Vi ville gje tilbake. meir.. Vi Sidan 2001 har vi sponsa lokale kultur- og idrettsarrangement med millionar millionar.. Det betyr blant anna at mange unge og håpefulle kan gå ut og gjere det dei har mest lyst til. Søk sponsormidlar frå Enivest. Lokalt breiband – lokale verdiar

SØKNADSFRIST

30.04.14 30.04.14 LES MEIR PÅ

enivest.no/sponsor

21 Din lokale breibandsleverandør i Sogn og Fjordane

57 00 91 00 | enivest.no

Illustasjonsfoto: Fylkesmagasinet

DAGENS DIGITALE VERD

Korleis opplever eldre den teknologiske utviklinga? Og kor mykje av den nye teknologien nyttar dei seg av? Vi tok turen til Helsetunet i førde for å finne svara. TEKST OG FOTO: Amalie Nedrebø Einan og Geirmund Faleide Sande Elevar frå ungdomsskulen på utplassering.

Astrid Engebø Astrid Engebø er ei oppegåande dame av mange ord. Ho er ikkje fullt så opptatt av moderne teknologi, som internett. Ho tykkjer ikkje godt om at ungdomar brukar så mykje tid på mobilane sine som dei gjer, men meiner at datamaskina er verst.

Erling Borkstad

Frida Vallestad

Erling Borkstad er ein av bebuarane på Førde Helsetun. Han er ein teknologisk aktiv mann for sin generasjon, og brukar nettbanken aktivt.

Frida Vallestad var på utplassering på Helsetunet i samband med eit UTV-prosjekt i skulen. Der likte ho seg godt.

Les du nyhende digitalt? – Eg har ikkje nett, så nyhende får eg med meg på radio og TV.

Les du nyhende digitalt? – Eg les på internett for det meste. For augeblikket les eg om Ukraina. Eg synes det er fælt å sjå på all krigen som er rundt om i verda.

Kva brukar du mest av papir og digitale aviser? – Eg brukar mest nettavisa, fordi det er den enklaste måten for meg.

Brukar du nettbank? – Eg brukar ikkje nettbank heller. Om det skal gjerast via nettet hjelper helst sonen min meg.

Brukar du nettbank? – Ja, eg har nettbank og er aktiv brukar. Det er fine greier og eg synest det er praktisk.

Har du ein såkalla smarttelefon? – Nei, eg har ikkje smarttelefon. Har ein sånn gamal ein. Og ein hustelefon. Eg brukar han berre til å ringe med. Eg ringer berre om det er noko viktig.

Har du ein såkalla smarttelefon? – Nei, eg har ein heilt vanleg mobil. Ein som det ikkje kan installeras app-ar på.

Kjenner du til Facebook? Twitter? Netflix? Spotify? Instagram? Snapchat? – Eg brukar nok ikkje noko av det sjølv, men høyrer støtt og stadig barnebarna mine snakke om det. Høyrer du mykje på musikk? - Nei, høyrer ikkje så mykje på musikk. Om det går noko på radioen så høyrer eg jo sjølvsagt på det. Kva er største utfordringa for dykk med den utviklinga vi har hatt dei siste ti åra, der stadig meir skjer via internett? På alt frå nyhende til banktenester og netthandel? - Det er vel dataen eg har mest problem med. Det er sånt som eg ikkje har vore særleg interessert i å fordjupe meg i. Eg veit ikkje korleis det kjem til å ende opp om alt vi kjøper skal gjerast via nettet. Kva tykkjer du er fordelar/ulemper med å vekse opp i den digitale verda i motsetning til korleis du vaks opp? – Det er mykje meir krig no enn det det var før. Eg tykkjer det er forferdeleg å sjå på fjernsynet når det er så mykje av det overalt i verda. Vi hadde ikkje så lett for å følgje med på det før, når vi berre hadde radio.

Kjenner du til Facebook? Twitter? Netflix? Spotify? Instagram? Snapchat? – Nei, eg veit ikkje kva det er, og har aldri brukt det. Høyrer du mykje på musikk? – Nei, eg høyrer aldri på musikk. Eg har nok gått ut på dato. Eg har operert i begge hoftene, så eg kan dessverre ikkje danse til musikken.

Nei, eg høyrer aldri på musikk. Eg har nok gått ut på dato. Erling Borkstad

Kva er største utfordringa for eldre med den utviklinga vi har hatt siste ti åra, der stadig meir skjer via internett? På alt frå nyhende til banktenester og netthandel? – Eg har bankkort og medlemskort på Coop. Eg synest det er en smart ting. Kva er største skilnaden på å leve no, og for 5060-70 år sidan? – Det er mykje lettare å få tak i kvarandre no til dags, grunna dei høgt utvikla mobiltelefonane.

Eg har ikkje nett, så nyhende får eg med meg på radio og TV. Astrid Engebø

Kva er fordelar/ulemper med å vekse opp i den digitale verda? – Eg veit ikkje kva eg skal seie. Eg veit ikkje korleis det er å vere ungdom. Eg vart fødd i 1928, så vi hadde ikkje tv når eg vaks opp. Då vi fekk det hadde det ikkje fargar, noko so ungdommane har i dag.

Kvifor er det den enklaste måten? – Eg er mykje på pc og mobil, så då er det ganske lettvint å berre trykke seg inn. Korleis trur du det er å vekse opp no samanlikna med korleis det var for 60-80 år sidan? – Eg trur det er enklare no, fordi vi har meir ting til å lyse opp kvardagen. Vi har og fleire hjelepmiddel i kvardagen. Kor lenge trur du at du hadde overlevd utan internett? Noko spesielt du hadde sakna? – Eg trur eg hadde klart meg ei veke. Eg hadde kanskje sakna å bruke mobilen til sosiale medium. Kor ofte høyrer du på musikk og korleis? – Eg høyrer på musikk stort sett kvar dag. Eg høyrer på ein god del ulike sjangrar. Eg brukar mest mobil til å høyre på musikk. Kor mange timar brukar du på sosiale medium kvar dag? – Eg brukar ca 2,5 timar kvar dag, som for eksempel Snapchat, Facebook og Instagram. Kort eller kontant? Kvifor? - Kort, fordi det er enklare å halde styr på pengane. Trur du det er lettare å vere gamal no til dags enn det var for 50 år sidan? -Ja, fordi det er fleire ting å hjelpe seg sjølv med. Ser du stor forskjell i dei eldre sin bruk av og reaksjon til teknologi samanlikna med vår eigen? - Eg har ikkje vore her lenge nok til å få noko særleg inntrykk endå.

Eg trur det er enklare no, fordi vi har meir ting til å lyse opp kvardagen. Frida Vallestad

Modellar: 1 Mona Kristine Pedersen frå B-young, med kjole frå B-young 999,Øyrepynt, armband og smykke frå Mestergull: Susanne Friis øyrepynt kr 300,- Smykkelås frå van Bergen kr 3190,- Kjede kr 5990,- Van Bergen armband 6990,Snö armband frå kr 199,Finsko I-C-U 399,- frå Eurosko Champagneglas 449,- frå Tilbords 2 Andrea Blikås Sæle frå VIC , med kjole frå VIC, Floyd 1499,Øyrepynt og armband frå Mester Susanne Friis øyrepynt kr 1150,Snö armband kr 349,Finsko Chicas 399,- frå Eurosko Champagneglas 449,- frå Tilbord

Ring 4650,Mestergull

redobbar i kvitt ll og diamantar 50,estergull

Møns nstr t ete b bu se buk Fran nsa 499,-B-young o

Jeanss Hansen n & jjacob 1499,VIC

Største kjøpesenteret mellom Bergen og Ålesund

TORE forventningar! Konfirrmasjon og bryllaup, Konfirmasjon bryllaup, 17. mai og jubiléum jubiléu um – på Handelshuset Handelsshuset finn du alt allt du treng tren ng for å gjere stas staas på dine kjære. kjæree.

49 butikkar 4 restaurantar leikeland gratis parkering KLE Bare Barn KappAhl VIC Marcel More Woman b-young Arkja Dameklær Hennes & Mauritz Jack Jones Vero Moda Maatch SKO dna Eurosko Shoeday

HUS OG HEIM Bellis Blomster Nille Norli Handelshuset Kremmerhuset Princess Tilbords OPTIKK, PTIKK, UR OG GULL Bjørklund Mestergull Brilleland

MA AT, DRIKKE OG KIOSK Spar Ferske Smakar Deli Vita Narvesen Peppes Pizza Vinmonopolet Bambus KROPP OG HELSE Nikita Apotek1 The Body Shop Sunkost Trendy frisør Ranels Parfymeri VITTA

SPESIALBUTIKKAR Clas Ohlson Glitter SPORT OG FRITID Zoo-senteret Din sport Bagorama SERVICE Ringo Citybag CMYK accessories Sparebanken Vest Posten Enklere Liv

Kvardagar

10–20(21) Laurdagar Vi lagar koldtbord etter dine ønskjer! Kom innom kaféen vår i 3. etg for meir informasjon, eller sjå www.f . erskesmaka

10–18

jorte, Tiger 599,

Fucsiafarga kjole Sisters point 499,B-young

...vi har det!

www.hhforde.no www.hhforde.no Følg oss på Facebook og Instag Instagram! ram! facebook.com/handelshusetfor facebook.com/handelshusetforde de instag instagram: ram: Handelshuset

Foto og design: Rein Design

Produkta er leverte av:

SABOTasje: Jacquardhistorier 17. april - 04. Mai. 2014 blir det høve til å sjå utstillinga SABOtasje: Jacquard historier ved Gamle Innvik Ullvarefabrikk. Jacquardvevstolen er forløparen til datateknologi, og skapte uro i samfunnsutviklinga i Europa i si tid. TEKST: Roy Sunde

– Derav tittelen SABOTasje. Franske dragsvenner øydela vevoppsett med treskoa sine, og tresko heiter på fransk «sabot». Den elektroniske jacquardvevstolen kom i 1983, og vart raskt teke i bruk av kunstnarar. Digitale verktøy tillét mønstring i store flater, med større presisjon. Vi markerer dei 30 åra som har gått med eit knippe utstillarar som jobbar med jacquardvev i Norge, som viser breidde og dei ulike tilnærmingar til teknologien. Vi håper at folk nyttar seg av tilbodet og får eit unikt innblikk i tekstilverden der gamal teknologi møter det nye utrykket, seier Kristina Aas, som ilag med Ingeborg Annie Lindahl står bak utstillinga.

Mangfald. Utstillarane er Hilde H. Johnsen, Karina Siegmund, Kiyoshi Yamamoto, Kristina

Jon Pettersen – Frå utstillinga KAST, 2012. Bergen, Rom 8.

Ingeborg Annie Lindahl – The conservation of Man and death of the Material Girl. Installasjon 2012.

Aas, Ingeborg Annie Lindahl, Jon Pettersen, Kari Dyrdal, Kari Merete Paulsen, Tone Barnung, Jeanett Goodwin og Elin Igland. – Både erfarne kunstnarar og lovande nye namn, som jobbar på tvers av nye og gamle teknologiar. Alle utstillarar har vore i kontakt med Innvik Sellgren i karrieren, ei bedrift som lagar ulltekstil til møbelindustri, og har posisjonert seg sterkt på produksjon av vevde ullstoff i Europa. Dei er ein aktiv støttespelar for unge kunstnarar og designarar, open for innovative tankar og løysingar, som hyppig blir brukt og besøkt av studentar frå Kunst- og designhøgskolen i Bergen.

Kristina Daukintye Aas er utdanna ved KhiB med BA i tekstil 2009 og MA i Samtidskunst i 2011. Ingeborg Annie Lindahl, er utdanna ved Kunstakademiet i Tromsø med BA i Samtidskunst 2010 og MA i kunst ved KHIB i 2012, og jobbar for tida med kunst i studio i atelierfellesskapen Trykk Trykk. Begge er medlemmer i kunstnar/ kuratorgruppa ODDS.

M F no

et. n i s a g a lkesm

fra k r ris fr Pri

a. mva. inkll.. mv 5,,- ink 75 87 9.8 169. 16

RANGER RANGE R 900 9 0 0 XP XP EPS E PS

https://www.facebook.com/ sabotasjekunstutstilling www.sabotasje.no

R RANGER A NG E R D DIESEL IE SE L HD HD

Neste utgåve kjem 8. mai

RANGER RANGE R 800 80 0 6X6 6X6

VELG TR RYGT - VELG MARKEDSLEDEREN

Pb. 122 | 6781 STRYN | Tlf.: 578 72 000 | Telefaks: 578 72 017 jon@lars-kveen.no | www.kveenmotor.no

FØRDE MOTORSPORT

Øyrane 4 // Tlf. 41 53 42 45 // www.fordemotorsport.no

W WWW.POLARISINDUSTRIES.NO WW.POLARISINDUSTRIES.NO • FACEBOOK.COM/POLARISNORWAY FACEBOOK .COM / POLARISNORWAY

Følg oss på FACEBOOK

MC // // MOPED //// ATV ATV //// BÅ BÅT T //// BÅ BÅTMOTOR TMOTOR //// AUT AUTORISERT ORISERT V VERKSTAD ERKSTAD

Måling til bure rettts tslag

Måling til forre rrettn nin ing gs s-bygg

Måling til kommunale bygg

Måle utvendig i år?

Måling til private bustader

Kort fortalt, måling til alt av bygg, uansett bygg

Langebruvegen 2 • tlf. 57 82 99 50 •

forde.fargehandel@enivest.com

Brannsjef i Årdal og Lærdal, Gaute Johnsgård, flankert av Kjell Inge Sanden til høgre, og Guttorm Gullaksen til venstre, begge uttrykkingsleiarar i Lærdal Brannvesen. Brannen starta like bak brannbilen.

Brannsjef og Strupetakar TEKST OG FOTO: Roy Sunde

– Ville du teke jobben om du visste kva som venta deg? – Ja, det ville eg vel. Slik er det i dei fleste yrke: Ein veit ikkje kva som kan skje i framtida. Eg har fått «brannsjefhatten», men eg treng gode folk rundt meg. Og det har eg, og då klarar ein å utføre dei oppdraga ein får undervegs, seier Gaute. – Korleis er det å brått stå oppe i slike dramatiske hendingar? – Det er ein prosess ein må gjennom. I slike hendingar skjer det veldig mykje på kort tid, det er mange inntrykk undervegs, og det dukkar opp ting ein ikkje kan tenke seg til på førehand. Det blir mykje merksemd i etterkant også, alt frå media til evalueringar. Sidan vi er ein liten organisasjon blir det mykje til at eg blir sittande med det, og så må anna settast til side. Men gode medarbeidar gjer at det går bra, sjølv om det er mykje som skal bearbeidast, seier han og held fram. – Det har vore ei utruleg bratt læringskurve siste året. Både trippeldrapet og Lærdalsbrannen var spesielle og ekstreme situasjonar, som ein

ikkje kunne sett føre seg på førehand. Så eg vil seie at det har vore ei særs lærerik tid, på godt og vondt.

Brannsjef, nesten tilfeldig. Gaute er fødd og oppvaksen i Årdal, og vart i 2010 brannsjef i Årdal. Året etter vart han brannsjef for Lærdal også. Stasjonane på Tangen, Øvre og Lærdal har 48 brannmenn. – I Årdal har vi ein avtale med Hydro om brannberedskap, dei har eigen leiar for beredskap og me har eit godt samarbeid. Så jobbar eg også mykje med førebyggande brannvern i kommunen. At han vart brannmann var ikkje basert på ein langvarig draum. – Eg har ikkje tenkt på å bli det sidan eg var liten i alle fall, smiler han. – Eg tok bachelor i miljøteknikk. Så jobba eg eitt år, før eg tok meir utdanning i Haugesund i form av tryggleiksfag. Der vakna interessa for brannfag, og eg enda opp som branningeniør. Etter det byrja eg å jobbe som leiar for det førebyggande brannarbeidet i Årdal, i 97. Då gjekk eg også kursa til NBSK (brannskulen). Årdal kommune gav meg og høve til å studere samfunnstryggleiksfag på Universitet i Stavanger. Seinare jobba eg to år som HMS-sjef på Norsun, før eg byrja som brannsjef i Årdal i 2010. Strupetakar. Gaute er gift, og har to døtrer, som anten er ute av redet, eller på veg dit. – Ei studerer i Trondheim, og den andre går

Eg har eit spennande yrke, med mange utfordringar, så eg trivst. Gaute Johnsgård

første året på vidaregåande på studieførebuande, seier han og fortel at fritida ofte blir prega av musikk. – Eg har spelt gitar sidan tenåra, og musikken har alltid vore ei flott avkopling for meg. Årdal hadde, og har, eit fantastisk musikkmiljø, så det var naturleg å byrje med det. Då interessa vakna var det gitar som var tøffast, og det vart instrumentet mitt, ler han. Musikkgleda får han blant anna utløp for i det smått legendariske Årdals-bandet Strupetakarane. – Eit band som vart stifta i 1999, bak rådhuset i Årdal kommune, med Kari Vigen som initiativtakar. Ho er diverre gått bort no, men bandet lever. Eg har spelt i ein del band før, og det var slik eg kom i kontakt med Kari. Ho såg eit bilete av meg i avisa etter påskerocken i Årdal i 99, og tok kontakt. Vi byrja å preike om musikk, og oppdaga at vi hadde mykje felles i musikksmaken vår. Strupetakarane er prege av den nye bølgja med band som på slutten av 70- og byrjinga av 80-talet: Clash, Stranglers, Iggy Pop, Lou Reed og slikt. Vi spelar låtar av desse, men skriv om tekstane til å omhandle hendingar i lokalsamfunnet vårt, smiler han og fortel kva bandet betyr for han. – Det er fantastisk avkopling! Ein kjem inn i eit heilt anna miljø enn til dagen. Vi har to vokalistar, to trommeslagarar, to gitaristar, bassist og to blåsarar. Vi er altså er mellom 8-10 medlemar, alt etter som, og det er veldig ulike folk, i ein artig samansetning. Yrka spenner i frå brannsjef til redaktør i Firdaposten, smiler han, og seier musikksmaken hans går litt ut om dei banda Strupetakarane spelar. – Det er eit band eg alltid har hatt ein forkjærleik for: The Allman Brothers Band. Dei har eg høyrt på sidan eg var 12-13 år gamal, og eg er nok litt meir «amerikansk» i musikksmaken enn Strupetakarane, smiler han. – Allman Brothers dreg på åra, og reiser ikkje til Europa, så eg må bort dit for å høyre dei. Eg var til New York for å oppleve dei seinast i fjor.

Avkopling med hund og natur. – Kva gjer du elles for å kople av frå jobb og medfølgjande stress?

Lite visste Gaute Johnsgård om kva som var i vente då han vart brannsjef i Årdal og Lærdal i 2010. I løpet av siste året har han vore oppe i både trippdeldrapet i Årdal og storbrannen i Lærdal.

BDO SOGN OG FJORDANE FJORDANE - K KON KONTAKTPERSONAR ONT TA TA AKTPERSONAR KTPERSONAR

– ditt lokale kkompetanseompetansesenter i Sogn Sogn og og Fjordane. Fjordane. BDO er eit revisjons- og rådgivingsselskap med 60 kontor og over 1200 tilsette nasjonalt. Lokalt i Sogn og Fjordane er vi 13 tilsette, med kontor i Førde, Florø, Sandane og Årdal. Alle tilsette har solid lokal forankring og god kjennskap til det lokale næringsliv. Vi har over 650 kundar innan privat og offentlig næringsverksemd, lag og organisasjonar. Rein R ein Design

KURT INGE HYLLEST KURT HYLLESTAD TAD D Statsaut. rrevisor, evisor, FFørde ørde

REIDUN ÅSEN Aut. A ut. rregnskapsførar/ egnskapsførar/ rreg. eg . rrevisor, evisorr, FFørde ørde

ANNE SOLHEIM Økonom, Øk onom, FFørde ørde

GEIR FOSS Økonom, Øk onom, FFørde ørde

KATHRINE BERGSET KATHRINE Siviløkonom, Siviløk onom, FFørde ørde

J AN INGE R JAN RYGG YGG Reg. R eg . rrevisor, evisorr, FFørde/Florø ørde/Florø

ÅSHILD HÅLAND Siviløkonom, Siviløk onom, Florø Flor ø

DA G ELIASSEN DAG Statsaut. rrevisor, evisor, Florø Flor ø

MARI A AUTRHEIM UTRHEIM ERDAL ERDAL Reg. R eg. revisor, revisor, Sandane

SIV KARIN EIKENES Siviløkonom, Siviløk onom, Sandane

R UNE AKSE RUNE Reg. R eg . rrevisor, evisor, Sandane

HARALD HUSABØ Siviløkonom, Siviløk onom, Årdal År dal

HANNE KA KATRINE TRINE NES Siviløkonom, Siviløk onom, År dal Årdal

FØRDE: Hafstadv Hafstadvegen egen 38, 6800 FFørde ørde • Tlf: 91 65 54 00 fforde@bdo.no orde@bdo.no FLORØ: Strandgata FLORØ: Strandgata 38/40, 6900 Flor Florø ø • Tlf: 91 65 54 03 / ÁRUR#EGR QR ÁRUR#EGR QR SANDANE: Nor SANDANE: Nordstrandvegen dstrandvegen 13, 6823 Sandane • Tlf: 57 86 85 90 sandane@bdo.no sandane@bdo .no ÅRDAL: Torget ÅRDAL: To orrget 2, 6885 Årdalstangen År dalstangen • Tlf: 95 02 81 50 / 41 75 06 81 • aar aardal@bdo.no dal@bdo.no www.bdo.no www .bdo.no

Tenk deg ein skikkelig snøstorm. Slik var det, berre at det hagla glør, knyttnevestore bitar med brennande material og anna. Kjell Inge Sanden

– Eg har hund som tek mykje av tida mi, smiler han. – Ein Staffordshire Bullterrier. Vi driv ikkje med agility-trening eller slikt, men er mykje ute og går tur. Vi trivast veldig godt i lag, seier han, og fortel at han både nyt nærområdet i Årdal og fjellheimen. – Det er kjekt å komme ut med han. Ein får trim og tid og ro til å tenkje gjennom ting. Det er fint å komme seg ut i naturen etter store hendingar, der ein har mykje å tenke på. – Blir det mykje prat om brannen når du møter folk? – Det blir ein del prat om det, og det skjønnar eg. Det er ein av dei største brannane i Norge etter 1945, så det er klart at folk vil prate om det. Men det er ein del av jobben, så det er greitt. Gaute har ingen planar om noko anna yrke med det første. – Eg har eit spennande yrke, med mange utfordringar, så eg trivst. Og har ikkje sett for meg noko tidsramme på kor lenge eg blir i jobben, avsluttar han.

Storbrannen. I løpet av nokre timar gjekk Lærdal frå ein roleg laurdagskveld til eit branninferno. Ein av dei første som kom til brannstaden var utrykkingsleiar Kjell Inge Sanden. – Korleis var det å komme dit og oppdage at brannomfanget berre auka og auka? – Eg brukar å seie vi gjekk ut for fullt, og auka på etterkvart, seier Kjell Inge, med eit smil, og forklarar korleis det raskt gjekk frå eitt hus, til mange. – Alarmen gjekk klokka 22.54. Eg bur 3-400 meter unna første huset som brann, som låg rett ved brannstasjonen i Lærdal. Med ein gong eg kom ut i bilen såg eg kor det brann. Flammene sto 15-20 meter over taket. Eg var på staden 5 minutt etter alarmen. Det første eg gjorde var å

forsikre meg om at folka som budde i huset som brann var ute. På same tid kom 7-8 mann frå det frivillige brannvernet. Eit hektisk arbeid byrja. – Det var berre å få på seg utstyret og få ut alle bilane. Vi skjønte at det bar ille åt tidlig, for det blåste voldsamt. Og verre var det då vi kom fram til huset som brann. Det brann på alle fire sider av huset, og det gjekk raskt med. Vi tømte ein brannbil på nabohuset, utan at det hjelpte. Det blåste så flammene sto heilt bort i veggen på huset. Det er typisk austavind i Lærdal. Den slår i fjellet, og kjem tilbake. Så tok det fyr i huset på andre sida. Vi måtte rulle ut slangar 3-400 meter for å få tilgang på vatn frå hydrant. På det tidspunktet bad eg alarmsentralen om hjelp, og det hadde gått 8 minutt. Så vart det verre. – Først vart mannskapet på Tangen kalla ut, så Aurland. Etter cirka ein halvtime bad eg om meir hjelp, som kom fortlaupande. Politiet var raskt på staden, og oppretta ein kommandosentral. Eg bad dei ta operasjonelt ansvar, så peisa vi på med alt vi hadde mot brannen, seier Kjell Inge. Midt oppe i alt kunne stasjonen også blitt teken. – Den tok fyr to gongar, seier utrykkingsleiar i Lærdal Brannvesen, Guttorm Gullaksen. – Kor tid skjønte de for fullt omfanget? – Ganske raskt. Vi hadde eit lite håp om å stoppe brannen ved den gamle idrettsbana, som ligg 160-70 meter unna der brannen starta. Men innan ein time var det fyr i heile husrekka på 1012 hus. Det gikk fort, seier Guttorm. – Det var spesielle tilhøve. Glør blåste inn under tak og sette fyr, brannen gjekk langs bakken og slo opp over husa. Ting skjedde utruleg kjapt. Normalt går det lang tid før eit hus er overtent, her skjedde det så kjapt at det ikkje var til å tru. På minutt sto heile hus overtente. Vinden var heilt håplaus, det var den store utfordringa.

Ei allsidig bedrift lokalisert i Førde som arbeider innan;

Skogsarbeid

Grøfting

Gartnararbeid

Drenering

Stein/ muring

V edlikehald av veg m.m. Vedlikehald

Og sjølvsagt at det var så steikje tørt. Det tok fyr i gras og hekkar overalt, seier Gaute.

Inferno. – Var de redde undervegs? – Vi frykta å misse bygda undervegs. Ei tid var eg sikker på at dette kom til å gå ein viss plass. Det var håplaust å planlegge, det brann i alle retningar. Vi la ein strategi, og brått brann det bak oss, eller på sida, så du kom ikkje deg dit du ville. Så løya vinden litt, seier Gaute. – Tenk deg ein skikkelig snøstorm. Slik var det, berre at det hagla glør, knyttnevestore bitar med brennande material og anna, skyt Kjell Inge inn. – Og glødande bølgjeblekktak, som susa gjennom lufta. Klart det er skremmande. Det var forferdelege tilhøve, seier Guttorm. – Eg hugsar lyden dei taka laga når dei kom susande. Det var ikkje kjekt, seier Gaute. – Brennande material og bølgjeblekk landa og på slangane, slik at dei brann. Då vi var ferdig hadde vi berre fire heile slangar att, seier Kjell Inge. Men farane dei var oppe i hadde dei verken tid eller høve til å tenkje på. – I ein normal situasjon hadde vi hatt meir fokus på HMS-arbeid, smiler Guttorm. – Men skulle vi teke omsyn til det i denne brannen hadde bygda vore vekke. I tillegg skulle store mannskapsstyrkar koordinerast. – Det var mange folk på veg inn frå alle kantar, og ei stor utfordring i å organiserer det. Som Guttorm sa på fjernsyn: – Finn dokke ein brann! Ut på kvelden delte vi inn i tre-fire flankar. Så forsvann sambandet. Vi brukte bilen til vakta i Årdal, og oppretta ein kommandosentral med Guttorm, Bjørn Indrebø og meg, og køyrte rundt på dei ulike flankane. Det var einaste måten, seier Gaute. – Vi hadde jo ikkje kontroll! Å hevde noko anna er tull, seier Kjell Inge.

â&#x20AC;&#x201C; Eg har eit spennande yrke, med mange utfordringar, sĂĽ eg trivst godt som brannsjef i Ă&#x2026;rdal og LĂŚrdal, seier Gaute.

I naturens vald. â&#x20AC;&#x201C; Er det lĂŚrdom ĂĽ hente ut av ei slik katastrofe? â&#x20AC;&#x201C; SpĂ¸rsmĂĽlet har eg fĂĽtt mange gongar, men eg veit ikkje om det finnast eit godt svar. Det var sĂĽ enormt i omfang. Fellesnemnaren for dei tre storbrannane i vinter var at ein sĂĽg kor sĂĽrbar ein er for sterk vind i ein brann. Ein er hjelpelaus nĂĽr naturkreftene slĂĽr seg vrang, og ser kor avhengig ein er av store ressursar i ein slik situasjon. Det har blitt sagt at LĂŚrdalsbrannen var hendinga der dei ulike etatane og frivillige organisasjonane fann kvarandre, og sĂĽg kva ressursar ein har nĂĽr alle trekk saman, seier Gaute, og understrekar at det ikkje var sĂĽ spesielt tettbygd der brannen herja.

Spesialist pĂĽ gamle klokker, veggur, lommeur og armbandsur.

Urmakarverkstad i FĂ¸rde med ekspertise og lang erfaring pĂĽ reparasjonar av alle typar ur. Henting og levering etter avtale om Ă¸nskjeleg. Gratis fast prisoverslag. 5 ĂĽrs garanti pĂĽ overhaling av veggur.

Alle bilmerke - opptil 7,5 tonn

- reparasjon - vedlikehald - service - EU-kontroll - hjulstillings-kontroll - aircondition-service Vi er med i verdas stĂ¸rste og mest kunnskapsrike verkstadkjede. Hos oss fĂĽr alle bilmerke profesjonell hjelp til hyggeleg pris.

Roger Pettersen A/S

lane dei vart lovd bĂĽde av statsminister og andre ministrar. Det krev store summar ĂĽ reise bygda att, og ein er avhengig av hjelp, slĂĽr Gaute fast. â&#x20AC;&#x201C; Kjem brannvesenet til ĂĽ vere involvert i oppbygginga av LĂŚrdal pĂĽ noko mĂĽte? â&#x20AC;&#x201C; Ikkje spesielt, men vi er ein del av ROS-analysen som kjem, og har innspel. Det er viktig ĂĽ slĂĽ fast at ein ikkje kan bygge opp beredskap mot ei slik hending. Ein mĂĽ ta dette med seg som ei hending som prega oss, og ta med erfaringane vi gjorde. Eit eksempel vi merka oss er rolla gyllevogner spelte i slĂ¸kkearbeidet, og kor god hjelp det var. Vi kjem til ĂĽ tilpasse vognene slik at vi kan kople brannslangane rett pĂĽ dei, og utnytte dei enno betre om noko slik skulle skje igjen.

RIMELIG OVERNA AT T ING

sentralt i Bergen Fra kr.

210,

Har klokka di hĂ¸g personleg verdi, kanskje eit uerstatteleg arvestykke? Treng den ettersyn, reparasjon eller restaurering?

â&#x20AC;&#x201C; Det er tusenvis av slike byggefelt i Norge. Ein kan bli redd av ĂĽ tenkje pĂĽ det. â&#x20AC;&#x201C; Brannen hoppa over idrettsbana her, der det er ope lende fleire hundre meter, seier Guttorm. â&#x20AC;&#x201C; Ein merkeleg ting er at det var tilfeldig kor det byrja ĂĽ brenne. Einaste fellesfaktoren var at det helst brann i gamle hus. Brannen hoppa over dei nye husa, seier Kjell Inge. â&#x20AC;&#x201C; Trur du LĂŚrdal som samfunn kjem styrka ut av ei slik hending? â&#x20AC;&#x201C; Det eg opplevde sjĂ¸lv var den utrulege dugnadsanden som prega arbeidet. BĂĽde dei lokale frivillige og brannvesenet kjempa hardt og godt. Det er eit utruleg samhald i bygda. Men det er tĂ¸ft for ein liten kommune som LĂŚrdal ĂĽ gĂĽ gjennom noko slikt. Dei er avhengig av ĂĽ fĂĽ mid-

EN GOD NA AT TS SĂ&#x2DC;VN Vi tilbyr alle typer rom og sengeplasserr, gratis bruk av kjĂ¸kken. SengetĂ¸y / hĂĽndkle for leie.

Offentl. godkjend urmaker

Presteholten 25, 6810 FĂ¸rde Tlf. 907 32 380

31 â&#x20AC;&#x201C; MED KVALITET OG SERVICE SOM VAREMERKE â&#x20AC;&#x201C;

TETTARE PÅ Bård Vegar Solhjell Politikar (SV)

– Kor tid hevar du stemma? – Av og til i debattar, av og til overfor barna. Det har sjeldan effekt. – Kva er mat for deg? – Noko eg treng, og noko å nyte. – Kor tid sist kjende du på lukkekjensla? – Under middagen i går. – Flørtar du mykje? – Ja, litt. – Kva gret du av? – Eg gret ikkje. – Kva gjer alkohol med deg? – I rette mengder; I godt humør. – Kva forhold har du til husarbeid? – Det er naudsynt. – Kor tid mistar du besinnelsen? – Nesten aldri. – Kor hentar du energi? – Frå naturen, trening og å ha det moro.

– Kven er du på Facebook? – Politikaren Bård Vegar Solhjell.

– Kven var din første kjærleik? – Det held eg for meg sjølv!

– Kva er ein god venn? – Ein som er god mot deg.

– Kven saknar du? – Barna mine, når eg er på reise.

– Blir du fort stressa? – Nei.

– Kva ser du fram til? – Sommaren.

– Kva gjer du når du har åleinetid? – Les, eller gjer ingenting.

Å J S G O M O N N I M KO ER!

T I E H Y N VÅRE NYHEIT! Element Stil er møblar med elegante integrerte frontar og dusj. Kvalitetsprodukt designa og produserte i Danmark.

60 CM KVIT SPEGEL-SKÅP OG SKUFFER KR. 10.440,2 OVERSKÅP A. KR 2.240,-

100 CM GRÅ SPEGEL OG SKUFFER KR. 14.540,2 OVERSKÅP A. KR 2.540,-

Opnin ngstider:

Måndag–fredag: 07.30–16.30. Lau urdag: 10.00–14.00. Vi tar forbehald om fargeavvik og tr ykkfeil.

R Rørle ø r l e g ge g e re r e n i næ n æ rhete rh e te n

Tlf. 57 72 55 90 - Mob. tlf. 992 13 790 Flovegen 4, 6800 Førde - www.comfort.no

Rein R ein Design

– Likar du merksemd? – Ja.

JUSS

Seld «som den er» Ut i frå ordlyden kunne det vere naturlig å tenke at kjøpar ikkje har høve til å reklamere over kjøpet. Det er likevel ikkje tilfelle, men terskelen for å reklamere vert klart høgare. Bruken av slikt atterhald gjer òg til at kjøpar får ei klarare oppfordring til å undersøke tingen før avtale blir inngått, då det er han sjølv som står nærast til å måtte bære kostnader med utbetringar av mindre feil og manglar. Rekkevidda av atterhaldet innanfor ulike avtaletypar har lovgivar regulert, som t.d. i § 3-9 i avhendingslova (sal av fast eigedom) og § 19 i kjøpslova (sal av gjenstandar mellom private). Det som kjenneteiknar desse føresegnene er at dei i tre ulike høve, uavhengige av kvarandre, opnar for at kjøpar likevel kan gjere gjeldande at det føreligg manglar ved kjøpet.

For det første er det opna for det føreligg mangel om tingen er i vesentleg dårligare stand enn kjøparen hadde grunn til å tru ut frå størrelsen på kjøpesummen eller omstenda elles. I slike tilfelle set ein gjerne utbetringskostnaden opp mot kjøpesummen, og ved langvarig rettspraksis har det etter kvart etablert seg nivå i høve til når vilkåret «vesentleg» er oppfylt. Dette er noko ulikt sett i forhold til kva ting kjøpet gjeld, og eit generelt svar kan ein ikkje gje her. Det neste som opnar for å gjere gjeldande mangelskrav er om seljar har gitt uriktige opplysningar om tingen, i den grad ein kan gå ut frå at opplysningane har virka inn på kjøpet. Det må avgrensast mot heilt openberre feilopplysningar, som kjøpar sjølv lett kunne sjå då han undersøkte tingen. For det tredje har lovgjevar opna for at kjøpar kan gjere gjeldande mangelskrav der seljar har halde tilbake opplysningar om tingen, så lenge ein kan gå ut frå at opplysningane har verka inn på kjøpet. Til dømes kan ein tenkje seg at ein bil som

Byggje nytt hus?

Rein Design

Når nokon skal selje brukte formuegjenstandar som hus, bil, båt osb i dag, er den klare hovudregel at seljar tek atterhald om at tingen vert seld ”som den er”. Her vil eg kort gå gjennom kva dette inneber for seljar og kjøpar.

tidlegare har vore kraftig skada i kollisjon vert seld vidare utan at seljar opplyser om det. Her er det naturleg å tenkje seg at dei tilbakehaldne opplysningane har verka inn på kjøpet – enten ved at kjøpar ville betalt mindre for bilen, eller at han kanskje ikkje ville kjøpt den i det heile. Eg vil tilrå at den som sel brukte ting nyttar seg av eit «som den er» atterhald. Samstundes tilrår eg at ein er open og ærleg med kjøpar, og at kjøpar gjer seg godt kjent med tingen før ein inngår avtale. God handel! Skriven av

Erik Slotterøy, advokat Advokatfirma Blikra, Slotterøy & Fonn AS

klinikk førde hud • laser • varicer SPESIALISTAR: 1

Kongsfjord

Restylane er verdas leiande dermale fyllstoff for hudforyngelse og estetiske korrigeringar. Både sikkerheit og 2 effekten av Restylane er klinisk dokumentert og vert støtta av 4 omfattande kliniske studiar 3 5 føreteke over 15 år og med over 20 millionar behandlingar. Restylane er det klare førstevalet for estetiske behandlarar verda over og er ansett som «GOLDEN STANDARD» innad i bransjen. Det er berre utvalde klinikkar, og med medisinsk ansvarleg lege, som får behandle med Restylane. Klinikk Førde har autoriserte Restylanebehandlarar med ID-kort. Dette, samt produktet sin unike kvalitet, sikrar optimal tryggleik.

Ånnøy

Sjjå vår flotte huskatalog og la deg bli inspirert!

Kontakt oss i Dvergsdal & Sunde, og saman finn vi din draumebustad, uansett kor du vil bu i Sogn og Fjordane. Vi har avdeling i Førde, Sogndal og Eid.

Andre behandlingstilbod: Azzalure/Botox • Permanent hårfjerning med diodelaser • CO2-laser • Restylane • Fraxellert CO2-laser • Peeling (Bluepeel, Light peel) • Medisinsk kremprogram (Obagi, Duvè Medica) • Aknebehandling • iClearXL, raudt og blått lys • IPL mot cuporose og spiders • Sveittebehandling m/Botox • Sprengte blodkar • Laseroperasjon av åreknutar • Tannbleiking • AWT - cellulittbehandling (FDA-godkjent)

Plastikk-kirurgi Dr Håvard Seland. Spesialist i plastisk kirurgi (arb.stad: plast. kir. avd. Haukeland Sykehus) Dr med. Hans Vintertun. Spesialist i plastisk kirurgi (arb.stad: plast. kir. avd. Universitetsjukehuset i Jønkøping, Sverige). Dei tek konsultasjoner og opererer på Klinikk Førde

Privatpraktiserande kvinneleg gynekolog Dr Gudny Sando, spesialist i gynekologi og obstetrikk.

Privatpraktiserande spesialist i ortopedi Dr med Jan Roar Orlin. Spes. generell kirurgi og ortopedisk kirurgi med særleg vekt på smerter i rygg, armar og bein.

Varicer/åreknutekirurgi Utredning med ultralyd. Behandling med ILVO (innvendig laseroperasjon). Skleroterapi. Dr Jens Ola Evjensvold. Spesialist i generell kirurgi og karkirurgi.

Timebestilling hos alle legane: 57 72 04 40 / 976 79 662

OPNINGSTIDER: Tirsdag, onsdag og fredag kl 10-16 og elles etter avtale. Pasientar kan henvende seg direkte for konsultasjon, eller dei kan tilvisast frå lege.

Klinikk Førde AS

Tlf : 57 72 65 00 | dvergsdalogsunde.no

Medisinsk ansv.: lege/karkirurg Jens Ola Evjensvold Førdetunet, 2. etasje, Hafstadvn 25, 6800 Førde TIMEBESTILLING: Tlf. 57 72 04 40 (helst onsdagar kl 10.00-16.00), evt. 976 79 662

klin-fo@online.no • www.klinikkforde.no

100

sortar øl – Først startar du bryggeri i Dale, og no eigen butikk som skal selje kvalitetsøl. Er du hoppande galen Rolf Ivar Skår? – Ja, eg er vel det, ler bryggaren, pubeigaren, eigedomsinvestoren og no altså ølutsal-eigaren.

ein revolusjon. Bryggarane si rolle er å lage spennande øl, og min er å gjere dei tilgjengeleg for folk, smiler han. – Heller enn å mase på butikkar lokalt, startar eg eige ølutsal, som både kan selje mitt eige øl, samt skape ein salskanal for andre småbryggeri. Eg gjer det omvendte av andre småbryggeri, som prøver å vekse. Ægir investerte rundt 30 millionar i eit stort produksjonsapparat. Eg lagar ikkje eit stort produksjonsbryggeri av Gulating med det første, men når eg gjer det blir det med kapasitet på 3 millionar liter øl i året. Først satsar eg på eit stort salsapparat, seier han og røper visjonen. – Dale er ein miniatyr av det norske samfunn. Klarar ein å endre folk sitt syn på øl her, er det mogleg i større skala også. Det er målet. Planen å opne mange små ølutsal etterkvart.

Eit nytt syn på øl. Som siviløkonom har han god

Eitt nytt øl kvar helg i to år. Butikken på Dale Sen-

greie på økonomi, og trur ikkje å selje kvalitetsøl i Fjaler er raskaste veg til rikdom. Det er heller ikkje motivasjonen. – Det som ligg bak er eigentlig eit ønskje om å forandre forholdet folk har til øl. Det motiverer meg veldig, smiler han og utdjupar. – For mange har øl vore eit lett tilgjengeleg og billeg rusmiddel. No er det i ferd med å bli noko som skal gje folk smaksopplevingar. Og den reisa synest eg er artig å vere med på, seier han. – Eg gjer ikkje dette for å bli rik, men fordi eg har høve til det, og er oppteken av godt øl.

ter er opna når du les dette. Der blir utvalet særs bra. Om du handlar deg ein ny type øl kvar helg, så brukar du rundt to år på å komme gjennom utvalet. – Vi har 100 ulike sortar øl i hyllene. Ein kunne teke inn meir, spørsmålet er berre kor fornuftig det er. Kanskje vi etterkvart aukar opp mot 120 sortar. Til no har Fossen Bryggeripub hatt 150 sortar, som har vore rullert på. Det gjev ein peikepinn på kva folk vil ha og ikkje, slår han fast. – Vi kjem også til å selje nokre av Gulating sine seks eigenproduserte øl her, og sjølvsagt alle dei lokale bryggeria: Balder, Ægir og Kinn. Kjem det fleire dukkar dei opp her også, så sant det er råd. Vi prøver å vise breidda av norske mikrobryggeri så godt som råd. Alle er ikkje mogleg å få tak i. – Eg kan for eksempel ikkje køyre til Finnmark og hente varer, så det krev at dei har ei form for distribusjon. Men, det er mange bryggarar der ute, som gjer dette på pur entusiasme, så det er utruleg kva ein kan få til. Og alle små bryggeri som har lyst å selje ølet sitt her, er hjarteleg velkommen. Hos meg skal dei få den beste plasseringa i butikken, det vil seie kjøleskapet. Vi prøver å unngå fordyrande mellomledd der vi kan. Mange småbryggeri leverer direkte til oss. – Samtidig skal ein ikkje prøve å selje alt så billig som råd. Målet er ikkje at folk skal drikke meir øl, men at dei skal bli meir bevist på kva dei drikk, seier han. – Kor mange mikrobryggeri er det rom for? – For 150 år sidan var det 350 her til lands. Det kjem nok rundt ti nye i år. Per i dag er det cirka

Dei siste åra har det gått ein ølrevolusjon over landet. Også i Sogn og Fjordane, med fire bryggeri. No vil eigaren av det eine, Gulating Bryggeri, ta revolusjonen eit steg vidare, med eige ølutsal på Dale Senter: Gulating Ølutsal. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

La folket bestemme. Han ønskjer ikkje bidra til

auka konsum, men til at kva ein konsumerer endrar seg. – Mitt motto er: «La folket bestemme». Og i dag bestemmer ikkje dei sjølv kva øl dei skal drikke. Daglegvarekjedene styrer dette via utvalet i butikkane sine. Det er vanskeleg å få tak i mykje av det gode ølet som blir laga. Små bryggeri som prøver å nå ut møter ofte døra. Dei klarer gjerne å selje ølet sitt, slik eg gjer med Gulating sitt øl, på Fossen bryggeripub, men når ikkje inn i kjedebutikkane. Tanken slo meg då eg vitja Nøgne Ø i Grimstad i 2011, og såg at Kiwibutikken like ved ikkje selte deira øl. Det har ikkje noko med interessa for deira øl å gjere, det er bestemt av kjedene sine bryggeriavtalar. Det er enkelt og greitt business! Skår ønskjer å bidra til å gjere godt øl tilgjengeleg for folket. – Om ein skal endre folk si oppfatning av øl, og gjere spennande øl tilgjengeleg for folk, trengs

Skal du ha kvalitetsøl, anten det kjem frå Florø eller Hawai, er Dale staden. Rolf Ivar Skår, som driv Gulating Bryggeri, har starta eige ølutsal på Dale Senter. Der tilbyr han rundt 100 ulike ølsortar.

50 her til lands, og om nokre år når det nok 100. Men vi skal ikkje berre føre norske øl, her finn du gode øl frå heile verda, seier han.

Fleire sortar gjev større opplevingar. Skår gjev si forklaring på comebacket kvalitetsøl har gjort siste åra. – Når folk smakar nye øl av høg kvalitet får dei òg nye, store smaksopplevingar. Som med vin og mat. Første gang du et ein type pizza er det ei smaksoppleving, men etterkvart ønskjer ein jo å prøve andre typar og smakar. Og då blir mat meir enn berre energi. Det gjev opplevingar. Slik er det også med øl. Variasjon gjev andre opplevingar, som gjer livet rikare. Når ein først skal kose seg med nokre øl har ein meir att for å prøve eit par nye kvalitetsøl, enn å drikke industripils for rus. Det handlar om kos og opplevingar. Skår håpar omlandet til Dale også kjem til å nytte seg av tilbodet. – Eg er sikker på at folk er villig til å reise litt for å kjøpe godt øl. Sjølv reiser eg ofte langt for å få tak i eit spennande øl. Alle er ikkje som meg, men vi er etter kvart mange ølentusiastar. Når det er sagt trur eg ikkje folk reiser frå Bergen og hit for å handle øl, men eg håpar jo at folk i Sunn-

fjord er villige til ĂĽ reise hit for ĂĽ fĂĽ tak i Ă¸l dei elles ikkje ville fĂĽtt. â&#x20AC;&#x201C; Kva forventingar har du til omsetnad? â&#x20AC;&#x201C; Det er ingen som har gjort dette fĂ¸r, eg trur ingen andre har opna eit slik Ă¸lutsal pĂĽ ein sĂĽ liten

stad her i Norge. Oftast er det gjerne eit butikkutsal i tilknyting til Bryggeri som Ă&#x2020;gir og Kinn for eksempel. Eg mĂĽ forhalde meg til rĂ¸ynda, slik den mĂĽtte bli. I starten tenkjer vi vanleg butikkopningstid onsdag til laurdag, og sĂĽ fĂĽr vi justere

DIN BUBIL-VERKSTAD I FĂ&#x2DC;RDE

5(9,6-21 5(.1(6.$3

s Service og reparasjonar s Periodisk kĂ¸yretykontroll (EU-kontr.) s Hjulstillingskontroll med 4-hjulsmĂĽling s Fabrikkoppdateringar og garantiarbeid pĂĽ chassis s Service/fylling pĂĽ AC-anlegg s Ettermontering av cruise control og ryggekamera

Â&#x2021; )5$07,'65(77$ OG ())(.7,97 OPPLEGG FOR REKNESKAPSRAPPORTERING Â&#x2021; Â&#x2018;.2120,67<5,1* Â&#x2021; Â&#x2018;.2120,6. 5c'*-(9,1* Â&#x2021; 3267#5 5 12 Â&#x2021; ::: 5 5 12 )Â&#x2018;5'( Â&#x2021; )/25Â&#x2018; Â&#x2021; (,' Â&#x2021; 0c/Â&#x2018;< Â&#x2021; 675<1

VISSTE DU AT s 2 av 3 bubilar er bygd pĂĽ Fiat Ducato? s Autoservice er Norges eldste Fiat-forhandlar, etablert i 1966, og Iveco-forhandlar frĂĽ 1974?

PĂĽ tide med service? ALLE BILMERKER OPPTIL 7,5 TONN. EU-KONTROLL VARE- OG BOBILVERKSTED HJULSTILLINGS-KONTROLL 3D AC/KLIMA-SERVICE FLUSH/RENS AUTOMAT-GEARKASSE ET ET TRYGT TRYGT V VALG ALG A AV V BI BILVERKSTED LVERKSTED VER V ME MECA C A Car C a r Service S e r v i c e er et trygt v al g av a v bilverksted. bil ve r ks t e d. Vi Vi stĂĽr st ĂĽ r for fo r riktig r i kt i g utu tt r ygt valg og prisgunstig Al t arbeid a r b e id utfĂ¸res u t fĂ¸ res med reservere s e r veffĂ¸rt Ă¸r t o gp r i sg u nst i g verkstedsarbeid. ve r ks t e d s a r b e i d. Alt deler gje ld er alle bilens bile ns garantier g a r a n t ie r d el er av a v originalkvalitet, o r i g i n al k v ali t et, og o g selvfĂ¸lgelig s el v fĂ¸l ge li g gjelder fortsatt nĂĽr bilen hos oss. os o s s. fo r ts a tt n ĂĽ r bil en har h a r vĂŚrt vĂŚr t h Ring R i ng oss o ss i dag d a g og o g bestill b est ill tid. t i d. TTlf.: l f.: 57 79 68 80

7$ .217$.7 )

7,/%2' 3c

5(.1(6.$36)Â&#x2018;

Kusslid, 6819 FĂ¸rde â&#x20AC;&#x201C; Tlf. 57 83 38 80 www.as-autoservice.no

etterkvart. Er interessa laber, stramar vi inn og omvendt. Det er i grunn eit eksperiment dette, ler han.

Rutebilane Ru tebilane i B Bremanger remanger as Avd: ME Avd: MECA CA Terdal Terdal bilservice bilser vice Bremanger 6727 B remanger

5,1* 2* 5(9,6-21 www.meca.no

Betal nĂĽr det passer for deg! Opptil 24 mnd. rentefri nedbetalning.

UNGE MEININGAR

Breim skule

Fantasifull Korleis brukar vi fantasien? Kristoffer: NĂĽr vi brukar fantasien, sĂĽ berre finn vi pĂĽ noko. Isak: Ă&#x2026; bruke fantasien liknar pĂĽ ĂĽ drĂ¸yme, berre at vi tenker. Eg har ikkje fantasi. Olive: Ein sau med eit kyrahovud er eit eksempel pĂĽ ein fantasi.

Kva synest du er aller morosamst i livet? Oda: Ă&#x2026; hoppe pĂĽ trampoline! Olive: GĂĽ pĂĽ karusell! Isak: Skate! Kristoffer: Ă&#x2026; vere med pappa!

Kva ville du kjĂ¸pt viss du kunne kjĂ¸pe kva som helst i verda, og fikk kjĂ¸pe tre ting? Kristoffer: Motorsag, luftgevĂŚr og kikkertsikte.

Oda 6 ĂĽr, Olive 8 ĂĽr, Kristoffer 7 ĂĽr og Isak 8 ĂĽr.

Isak: X-box 360, eitt spel og ein bil. Oda: Badebasseng, sjokolade og ei seksti meter stor trampoline.

Kva ville du gjort viss du var aleine i eit rom og ville bli kjempeglad? Isak: GĂĽtt ut av rommet. Olive: Hoppa i senga!

ekstra pĂĽ meg, sĂĽ er dei nok forelska. Det fĂĽr vere hemmelig kven det er. Men han gĂĽr i klassen min. Meir vil eg ikkje seie. Isak: Har ikkje peiling! Eg berre ser det pĂĽ folk nĂĽr dei er forelska i meg. Og sĂĽ kan ein sende brev, der det stĂĽr om ein er sĂ¸t eller ikkje. Olive: Viss vi stirrar pĂĽ nokon dagen lang, sĂĽ er vi nok forelska.

Kristoffer: Hoppa ut glaset! Oda: Ringt til mamma.

Korleis veit ein at ein er forelska?

Korleis ville du ha bygd ei spĂ¸kelsesfelle om du skulle fange eit spĂ¸kelse?

Oda: Eg er ikkje forelska!! Men om nokon ser pĂĽ deg, og eg har faktisk merka at nokon har sett litt

Olive: Eg ville laga ei spĂ¸kelsejente ĂĽ lokke med,

UANSETT KVA SOM MĂ&#x2026; TIL, SĂ&#x2026; SKAL VI FĂ&#x2026; FRAM BODSKAPEN DIN!

Les meir om oss og arbeid vi har gjort pĂĽ reindesign.no

og nĂĽr spĂ¸kelset hadde blitt forelska i ho, sĂĽ hadde eg slĂĽtt til! Oda: Eg ville ha laga eit lite fengsel og lokka det inn i. NĂĽr det var inne, hadde eg lukka att dĂ¸ra. Isak: Eg hadde tatt nokre knivar og ein brĂ¸dristar. I staden for brĂ¸d i brĂ¸dristaren, puttar eg knivane oppi der. Etter at knivane er ferdig rista, sĂĽ sprett dei opp, og det er akkurat dĂĽ spĂ¸kelset gĂĽr forbi. Knivane treff spĂ¸kelset, og eg har det! Kristoffer: Eg hadde tatt det pĂĽ jakt.

Fjordane Bilutleige Avis tilbyr bilar til dei ďŹ&#x201A;este fĂ¸remĂĽl, stasjonert pĂĽ fylgjande stadar: s s s s

FLORĂ&#x2DC; FĂ&#x2DC;RDE LEIKANGER MĂ&#x2026;LĂ&#x2DC;Y

s SANDANE s SOGNDAL s STRYN

95 93 99 99 â&#x20AC;˘ kontakt@reindesign.no

Budget bilutleige er tilgjengeleg pĂĽ flyplassane: s FLORĂ&#x2DC; s FĂ&#x2DC;RDE

/reindesign2013

rein_design

s SANDANE s SOGNDAL

Kommunikasjonshuset

Pristilbod og reservasjon tlf: 57 72 50 80 og www AVIS NO s WWW BUDGET NO

Rein Design

Olive: Ein bil, ein karusell og eit badebasseng.

Nye C-Klasse.

Når berre det beste er godt nok.

Nye C-Klasse gjør som Mercedes-Benz har hatt for vane i 128 år; den setter en ny standard. Et design med komponenter og intelligente løsninger som sparer vekt, men samtidig opprettholder stivhet og sikkerhet, øker dynamikken og senker forbruket. En rekke nye assistentsystemer gjør ikke bare nye C-Klasse til en bedre kjøreopplevelse, men gjør også deg til en bedre sjåfør. Dette er også klassens råeste kombinasjon av avstressende komfort og engasjerende sportslighet. Nye C-Klasse fra 374.000,-. Pris er inkl. lev. Førde. Årsavgift kjem i tillegg. Forbruk blanda køyring: 0,40-0,53 liter/mil. CO2-utslepp: 103-123 g/km. Bilde kan avvike frå tilbod.

Bilhuset Førde, Øyrane 6, 6800 Førde, tlf. 57 72 41 00, www.bilhusetforde.no FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR

CANON vår- & påsketilbod Vi har gåvene til konfirmanten,

og utstyr til å forevige dei store hendingane!

CANON EOS 100D m/ dobbel zoom kit: EF-S 18-55 IS STM og EF 40 mm F. 2,8 STM

5499,Alternativ: EOS 100D kamerahus – kr 4.199,-. EOS 100D m/18-55 IS STM – kr 4.999,-.

100D Kjøp Canon EOS og få innan 30. april – nGorillapod og fjer 700,kontroll. Verdi kr

Alternativ: EOS 70D m/18-135 IS STM – kr 11.999-.

Alternativ (inkl. tilleggspakke): EOS 5D Mark III m/EF 24-105 IS USM kr 32.999,-

2499,-

CANON EOS 700D m/ dobbel zoom kit:

CANON EOS 600D m/ dobbel zoom kit:

EF-S 18-55 IS STM og EF-S 55-250 IS STM

7999,-

EF-S 18-55 DC og EF 75-300III

Alternativ: EOS 700D kamerahus – kr 5.199,EOS 700D m/EF-S 18-55 IS STM – kr 5.999,EOS 700D m/EF-S 18-135 IS STM – kr 8.499,-.

4499,-

CANON PowerShot-modellar Canon PowerShot SX 700

3499,-

EOS 70D eller Canon Kjøp Canon EOS få gratis og – i ma 10. 6D innan kl. laurdag 10. mai 2-timars fotokurs rge. heim, Canon No Ask s Lar v/ 16 14-

Nytt «perfekt» reisekamera! 25-1500mm – 30x/60x (zoom pluss). På lager no!

Canon PowerShot S110HS Kr 2299,PowerShot S120HS Kr 3699,-

Canon PowerShot G1x Mark II

CANON EOS M speillaust m/EF-S 18-55 STM og blits 90EX

Alternativ: EOS M m/EF-S 18-55 STM, 22 mm STM, blits 90EX og EOS-adapter – kr 4.999,-

CANON EOS 5D Mark III – hus inkl. tilleggspakke verdi kr 2.000: Adobe Premiere Elements 11,0 og Lightroom 5,0

24999,-

CANON EOS 70D kamerahus m/ innebygd WiFi

8499,-

5D Mark III innan Kjøp Canon EOS -, på shBack, kr 1.650, 30. juni og få Ca kjøp innan ved tiv jek ob e 8 utvald anjer w.canon.no/kamp 30. sept. Sjå ww

7999,-

CANON EOS 6D – kamerahus

Bestill G1x Mark II alt no og bli blant dei første som får det levert i siste halvdel av april!

inkl. tilleggspakke verdi kr 2.000: Adobe Premiere Elements 11,0 og Lightroom 5,0

M innan Kjøp Canon EOS kr 250,- i 30. april – og få Cash-Back

13999,-

Alternativ (inkl. tilleggspakke): EOS 6D m/EF 24-105 F. 4,0L IS USM kr 21.999,EOS 6D m/EF 24-70 F. 40 L IS USM kr 24.499,-

God påske!

Personleg service og god pris. Vårt mål er at alle våre kundar skal få hjelp og rettleiing til å finne rett produkt og løysing som høver for kvar einskild. Sjå vår heimeside www.alfhelgheim.no eller kontakt oss på 57728311 / post@alfhelgheim.no for eventuelle prisendringar

Canon PowerShot G15 Kr 3499,PowerShot G16 Kr 4499,-

Alf Helgheim & Co AS 6843 Skei i Jølster • Tlf. 57 72 83 11 www.alfhelgheim.no • post@alfhelgheim.no Opningstider: Månd.-fred. kl 09-17. Laurdag kl 09-15.

FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR

SLIK TRENAR EG

Torbjørn Jarl Wiken

Klatreentusiasten Når Torbjørn Jarl Wiken skal styrke kropp og sjel, er klatring favoritten. Spesielt buldring. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

– Kva er buldring? – Buldring kjem frå det engelske ordet for stor stein, «boulder», og er klatring utan tau. Utandørs på store steinar og slikt, eller innandørs på spesialbygde veggar med tjukkas under. Ute brukar ein spesielle fallmatter. Eg driv både med buldring og tauklatring, fortel han.

Aktivitet ein likar. Torbjørn er fysioterapeut, og

oppteken av gleda ved fysisk aktivitet. – Både buldring og tauklatring gir meg glede. Det at ein driv med ein aktivitet ein likar er viktig, seier han. – I periodar trenar eg klatreferdigheiter meir systematisk for å klare ei bestemt klatrerute eller

for å prøve å kome meg på eit høgare nivå, då fordi eg tykkjer det er kjekt og motiverande. I andre periodar kan det vere vanskelegare å få tid til å trene. Då er det vesentleg at aktiviteten i seg sjølv gir glede, elles blir det heile meiningslaust. Klatring krev styrke i heile kroppen, smidigheit, balanse, samt uthald og er ein allsidig aktivitet.

Lett å tilpasse nivå. – Kva er det beste med denne forma for fysisk aktivitet? – Å klare ei klatrerute/buldreproblem gjev god meistringskjensle, og sporten utfordrar «psyken». Det flotte med klatring er at det er ein individuell aktivitet. Det er eit vidt spekter av vanskegrader ute, og inne kan ein skru klatre-/buldreruter tilpassa dei fleste nivå. Slik kan ein enkelt legge til rette for at utøvaren opplever meistringskjensle. Når ein buldrar inne kan 10 personar på ulike nivå heie kvarandre fram på kvar sine prosjekt i same buldrevegg. Er ikkje det flott? Klatring er sosialt òg! Det oppstår ofte gode og inkluderande miljø i klatreanlegg, seier han.

Jakta på lokale. Sjølv held han til i Våtedalen Tindeklubb. – Vi har ein buldrevegg i det gamle symjebassenget ved Naustdal barne- og ungdomsskule, og har i overkant av 30 medlemmar, både born og vaksne. Det relativt låge medlemstalet speglar nok først og fremst lokalitetane klubben har hatt dei seinare åra. Interessa trur eg er betydeleg høgare. Bassenget skal rivast i løpet av sommaren, så vi er desperate etter å finne ein ny tilhaldsstad. Vi håpar å finne eigna lokalitet i Førde, særleg med omsyn til å gjere tilbodet meir tilgjengeleg for barn og ungdom. Om nokre har lokale som kan leigast ut til høveleg pris til eit godt formål: Kontakt meg!

Mange flotte anlegg. – Kvar kan ein buldre i Sogn og Fjordane? – Det er innandørs klatreanlegg dei fleste andre større plassar enn Førde, og vi jobbar for å etablere eit innandørs tau- og buldreanlegg i Førde. Det vil generere stor aktivitet sidan det er så

Rein Design

- endeleg heime

Saudehornet

Skåla

Byggjeplanar? Vi tilpassar bustaden til ditt behov Hos VestlandsHus kan du velje mellom 43 hustypar – frå dei ultra moderne til dei praktfulle. Finn du ikkje noko for din smak, så skreddarsyr vi bustaden til dine ønske. Bestill GRATIS huskatalog på vår nettside www.vestlandshus.no eller ta direkte kontakt med næraste forhandlar for meir informasjon. Klatring er tingen for ein sprek kropp. Det meiner i alle fall Torbjørn Jarl Wiken. Det ser lett ut, og det er «medfødt» for dei fleste av oss, men buldring kan ein i same vegg gjere så utfordrande som ein vil, eller så lett ein vil.

Be st ill ka ta log mange, også utanom «klatrarar», som vil ha glede av eit slikt anlegg. Klatring vil vere eit nytt og spennande tilbod for dei som ikkje finn sin plass i den meir organiserte idretten, smiler han. – Vi har fleire hundre utandørs klatreruter i fylket. På Avsneset ved Vadheim er det eit flott klatrefelt ved sjøen. Elles er det felt i Stryn, Sogndal ( 300 ruter+), Leirvik, Flora og fleire. Og blant anna Briksdalen har mange buldremoglegheiter. Det er òg klatreruter i Førde og Naustdal. Førde har Storehesten som nabo, og det er ikkje langt til Jotunheimen for dei som trivest med den slags tindesport!

Passar dei fleste. – Kor mange klatrar er organisert i fylket? – Fleire hundre. Miljøet i Sogndal tok seg voldsamt opp etter at klatreveggen vart bygd, og det er fleire mindre miljø rundt om i fylket. – Kven høver klatring for? – Klatring høver dei aller fleste: Frå den forsiktige til den med høgt spenningsbehov, og kan tilpassast veldig mange funksjonsnivå. Det passar svært godt for barn, som forstår aktiviteten intuitivt. Førde treng eit realt klatreanlegg. Det ville vere eit verkeleg folkehelsetiltak. Og det kan du sitere meg på, som klatrande fysioterapeut, ler han.

Din lokale forhandlar:

VESTBYGG VESTBYGG GRYTØYRA GRYTØYRA Telefon Telefon 57 73 72 60 / pos post@vestbyggas.no t@vestbyggas.no

VESTLANDSHUS FL FLORØ ORØ Telefon Telefon 57 75 21 70 / vvestlandshus@ﬂora.online.no estlandshus@ﬂora.online.no

VESTLANDSHUS MÅLØY Telefon Telefon 95 72 22 52 / rroger@solvberg.as oger@solvberg.as

VESTLANDSHUS STRYN Telefon Telefon 57 87 62 00 / endr endre@solvberg.as e@sollvber v g.as

BTHUS AS FØRDE FØRDE Telefon Telefon 91 66 17 00 / rk@bthus.no

VESTLANDSHUS SOGN,KAUP SOGN,KAUPANGER, OGN,KAUP PANGER, A Telefon Telefon 57 67 33 88 / pos post@vestlandshus-sogn.no t@vestlandshus-sogn.no

Eg heiter Joachim Vie, eg er 33 år gammal, sambuar med Lena og far til Nomi og Alvin, tre og eitt år gamle. Det før så aktive friluftslivet med tid til både lange turar, impulsiva turar, klatring, toppturing, flogefiske med meir, blei straks meir utfordrande med barn. Denne spalta har sidan 2012 gjeve ein del svar på korleis ei rastlaus sjel kan kombinere barn og friluftsliv - men jakta på dei store turopplevingane i ein travel kvardag held fram.

Bandtvang Etter ein snøfattig vinter, bestemte vi oss for å kombinere familiebesøk med ein tur i alpinbakken. Nomi skulle for første gong spenne på seg slalåmskia!

– Det er litt slitsamt når du spør om eg er klar heile tida, seier Nomi frå baksetet. – Kva meiner du Nomi? spør eg litt overraska over den strenge stemmen. – Når mamma og eg snakkar saman blir det valdsamt når du spør om eg er klar. Du må vente til vi er ferdige å snakke, fortel ho. Eg byrjar forstå kvifor ho plutseleg gjev meg ein reprimande. Vi er i Gausdal, ikkje langt frå Lillehammer. Her er det snø og heile familien er på besøk til Lena si tante Randi og onkel Jostein. På veg ned måtte Nomi lære at når mamma og pappa snakkar saman, så må ho vente på tur. Eg hadde tydelegvis ikkje lært dette, og no meinte ho det var på tide med ei påminning. Ho venta i det

minste til vi var åleine før ho tok det opp med meg, det var omtenksamt. – Eg skal hugse på det Nomi. Er det greitt då? – Det er greitt pappa, seier ho idet vi stoppar ved sportsbutikken. Vi skal i slalåmbakken, for første gong. Kva treng eigentleg ein 3-åringen som skal på sin første tur? Overraskande mykje! Ho har ski, sko, skiklede og hjelm, men manglar skibriller. Og så hugsar eg å ha sett andre foreldre med borna i ein sele, slik at dei ikkje fyk av garde ned bakken. Det må vi vel ha. – Roooosa, ropar Nomi, og ansiktet lyser opp til eit par Scott skibriller i hennar storleik. Valet er lett og turen innom sportsbutikken effektiv.

Motivasjonsmusklar. – Det er litt stramt pappa, seier Nomi, når eg strammar inn slalåmskoa. Vind og snø piskar oss i ansiktet på parkeringa til skisenteret på Skeikampen. Det er kanskje ikkje beste dagen vi har valt for ein debut, men iveren er for stor. Eg slakkar opp, før vi tek skia på ryggen og går den lange vegen mot barnetrekket, som eigentleg er eit rulleband.

– Du må vere med meg pappa, seier Nomi, med lett samantrykt ansikt av hjelm og skibriller. – Det er klart eg skal, dette blir kjempekjekt, Nomi, seier eg. Motivasjonsmuskelen byrjar å bli varm. Vi står saman inne i den dunkle tunnelen med rullebandet og blir leia mot ljoset i enden. Forventninga stig! – Sånn, seier eg når rullebandet skyv oss ut på toppen av den vesle barnebakken. – Hold meg, ropar Nomi med desperasjon i stemma, og ikkje spesielt høg i hatten. Eg forklarar at ho heng fast i meg med bandet, og at så snart ho ropar stopp, så stoppar ho. Skiselen vi nyttar er ei enkel rumpetaske med skrittband ho har på seg, festa til to lange stroppar som eg held. – Ok, framover, STOPP! Nomi testar meg, og det fungerar. Etterkvart stolar ho på at dette er trygt, og vi retter skia nedover. Vi startar med å skli ned i sakte fart. Så opp att, og ned att i sakte fart.

Bøylehest. Etterkvart vil ho at vi skal køyre gjennom nokre fargerike bøylar som er sett opp i bakken. – Då må vi svinge Nomi, trur du vi greier det?

1. Stolt og ivrig med nytt skiutstyr og rosa hjelm. 2. Nomi var veldig fascinert over «rulletrappa» i barnebakken. 3. Om det var på grunn av selen eller om det var ho som styrte det veit vi ikkje - men vi kom oss gjennom alle portane. 4. Det var ikkje alltid ho stolte på selen…

– Det klarar eg pappa, seier ho sjølvsikkert. Med stramt band sklir vi gjennom den eine bøyelen etter den andre. Det går overraskande bra! – Så flink du er Nomi! – Jess, vi klarte det pappa, vi er flinke, ropar ho entusiastisk. På toppen igjen kikkar ho lengtande bort på det store skitrekket. – Skal vi bort der etterpå, opp på fjælle, spør Nomi. – Det skal vi gjere neste gong, seier eg. Først må vi bli flinke i den vesle bakken. – Vi må øve meir, seier ho, og vi tek ein ny tur gjennom bøylane. Eg undrar på om det er carvingskia som gjer at ho svingar så lett, eller om eg styrer ho som ein hest med stroppane. Det går forbausande fint når ho justerar retning. Etter nokre turar skiftar humøret like raskt som været på fjellet kan snu. – Eg vil isje meir, eg fryse, ropar ho bestemt. Vi har bestemt at når vi prøver nye ting, så er ho sjefen. Vil ho ikkje meir, så skal vi gje oss med ein gong. – Du er sjefen Nomi, seier eg til stor begeist-

ring! Etter ein lang tur med bæring og trekking er vi attende i bilen. – Vi må ha premie når vi har vore så flinke på ski, seier eg, og stoppar for å handle smågodt. Dei kalde hendene vart raskt gløymt. Dagen etterpå blei mor og veslebror også med i bakken. Då var det ekstra motiverande å vise seg fram.

Ein månad seinare. Ambisjonar. Med turen til Gausdal friskt i minne reiste Nomi og eg til Blomlia, proppfull av sjølvtillit. Med bæremeis og gode klede trassa vi vêr og fryk, og tok storeheisen til topps. – Det her gjekk fort, seier Nomi frå beremeisen, medan vi står i heisen på veg opp. – Likar vaksne at det går fort, spør ho, og slik haglar spørsmåla før vi går av heisen. – Eg vil isje, det er bratt, seier Nomi allereie før ho har fått på seg skia. – Nomi, det er ikkje farlig, for du heng jo fast i tauet, seier eg, og innser at vi kan ha gjort ei tabbe. Traseen er dårleg preparert, snøen våt og tung, og Nomi er ikkje spesielt positivt innstilt.

– No skal vi køyre på skrå, og då går det ikkje fort, seier eg. – Okei, då fyk vi, seier ho litt meir entusiastisk. – Start – stopp – start – STOPP. Ho testar meg igjen. – Dette gjekk bra, gjorde det ikkje, spør eg. – Det er skummelt, pappa. Eg vil isje. Eg spør om ho vil vente her til snøen er vekke, så vi kan gå ned att. Det vil ho ikkje, så vi prøver på att. I dei slakke partia går det greitt, men kvar gong vi kjem til dei brattare delane av traseen, så startar protestane. Så er tålmodet slutt. Nomi hamnar i beremeisen att. Ikkje at det er så mykje betre, men vi kjem i alle fall ned att. Våt av sludd og sveitte sit vi i bilen og ho har fått ein eventyrsjokolade. – Det gjekk ikkje så bra i dag, seier eg. – Det va isje så kjekt. Du sa eg måtte skjerpe meg pappa, seier Nomi stille frå baksetet. Eit stikk av dårleg samvit snik seg fram. I dag var pappa overambisiøs, på begge sine vegne. Ho var redd og eg var lei. Neste gong skal det vere påskevêr, og vi skal ta ein piknik i bakken for å sjå på dei som køyrer.

Prøvekøyrd: Mercedes-Benz GLA 220 CDI 4MATIC

Til å bli gla’ i Mellomklasse-SUV’ar har brei appell blant bilkjøparar, i alle fall her til lands. Mercedes vil ikkje la denne kjøpargruppa stå utan eit tilbod, og har derfor lansert modellen GLA. TEKST: Tore Fossen FOTO: Roy Sunde

Og nettopp det er det du kan bli av denne bilen, nemleg GLA(d). Den er jo direkte vakker å sjå til. Den er strålande å køyre. Den går godt, og dersom du skulle bli utfordra av dårlege og glatte vegar, så har den firehjulstrekk som hjelper deg ut av ulike kniper. Vi har tidlegare køyrt både A-klassen og CLA, så køyreeigenskapane har vi gått god for tidlegare. I ein Mercedes GLA får du mykje den same opplevinga, men du sit nokre centimeter høgare enn i dei nemnde modellane. Og det er ikkje nødvendigvis noko negativt. I GLA har ein likevel greidd å bevare den sportslege kjensla, takka vere ein kvikk motor (170 dieselhestekrefter) og herlege seter som gjev fin støtte for rygg og lår. Designmessig landar terningen med seks prikkar opp. Pr dags dato er dette noko av det mest vellukka i denne klassen. Plassmessig står den også til godkjent, sjølv om bagasjerommet neppe stettar kravet til den som ønskjer å få med både barnevogna, akebrettet, koffertane og ei vekes proviant dersom påskeveka skal tilbringast på hytta. Men kanskje var ikkje bilen tiltenkt denne gruppa av befolkninga heller.

Mercedes GLA er nok tiltenkt det aktive paret som trivst like godt i byen som på fjellet. For den er ikkje for stor og klumpete i byen. Der er den lett å manøvrere, og ved parkering får du hjelp av både lyd og kamera. Når gjeremåla i byen er unnagjort, er det herleg å kunne legge ut på landevegen. Ein strålande 7-trinns automatkasse gjev deg nærast umerkelege girskift. Ein responsvillig motor sørgjer for akselerasjon og godt driv framover. Sjølv om dette er ein SUV, så merkar du lite til krenging i svingane. Bak rattet i ein GLA tenkjer du neppe på at du køyrer ein SUV. Den er nett som ein personbil.

GLA kan leverast med 2-hjulstrekk. Vår utgåve, ein 220 CDI 4MATIC har Mercedes Benz sitt firehjulstrekksystem. Der andre firehjulstrekkjarar har 30/70-fordeling eller 50/50fordeling på fram- og bakhjula, har GLA 100 prosent forhjulstrekk, og firehjulstrekket koplar berre inn dersom det er behov for det, anten ved spinn på hjula eller når hjula mister veggrep. Elektronikk styrer dette. Sjølvsagt har bilen offroad-eigenskapar med ulike program som kan hjelpe deg både opp og ned bratte bakkar. MB GLA er per i dag tilgjengeleg med 1,6 liters bensinmotor (156 hk) og 2-liters bensinmotor (211 hk). Sistnemnde får du med 4MATIC. Dersom dette blir for pinglete, er neste steg 45 AMG med 360 hk (!) Mange nordmenn likar framleis at det luktar diesel av nevane våre når vi har fylt drivstoff. For dei som framleis sver til dieselmotorane har MB gjeve oss to val: 2-liters motorar med høvesvis 136 og 170 hk, der begge er tilgjengelege med 4MATIC.

Motor: 2,0 diesel Maks effekt: 170 hk 0–100 km/t: 8,3 sek Toppfart: 215 km/t Lengde: 4417 mm Breidde: 1804 mm Høgde: 1494 mm Vekt: 1595 kg Oppgitt forbruk, blanda køyring: 0,51 Vårt forbruk: Ikkje målt (Gløymde da!) CO2-utslepp: 132 g/km Pris frå kr 389.000,- (GLA 200, 2WD) Pris testbil kr 629.699,Startpris GLA 220 CDI 4M: kr 469.000,Utlånt av: Bilhuset, Førde

Men ser ein vekk frå alt det tekniske, er det faktisk gleda av å køyre bilen som må trekkjast fram. Det er underhaldande å køyre MB GLA. Frå 0 til 100 km/t tek det 8,3 sekund. Med 170 innsatsvillige hestekrefter skal forbikøyringar kunne gjerast på ein grei måte. Og

UANSETT KVA SOM MĂ&#x2026; TIL, SĂ&#x2026; SKAL VI FĂ&#x2026; FRAM BODSKAPEN DIN!

Les meir om oss og arbeid vi har gjort pĂĽ reindesign.no

LPOUBLU!SFJOEFTJHO OP Ĺ&#x201D; /reindesign2013 Kommunikasjonshuset

rein_design Adresse: Ă&#x2DC;yrane 3 A, 6802 FĂ¸rde

VURDERER DU SYNSOPERASJON? vil du ha ein roleg og avstressande kĂ¸yretur, koplar du inn cruisecontrollen og set pĂĽ avstandshaldaren. DĂĽ held du bĂĽde fartsgrensa og rett avstand til bilane framfor deg.

VĂĽr GLA-versjon var ein velutstyrt modell til den nette sum av 629.699 kroner. Startprisen pĂĽ ein GLA 220 CDI 4Motion er 469.000. Det som fordyrar â&#x20AC;&#x201C; og gjer livet betre â&#x20AC;&#x201C; er mellom anna Sportspakke Night Edition, filhaldarpakke, farts- og avstandshaldar, blindsoneassistent, parkeringsvarmar, panorama soltak, DAB-radio, adaptive kĂ¸yrelys og AMG-styling. Synest du alt sĂĽnt er berre fjas, og firehjulstrekk er for pingler, og du ikkje har behov for litt ekstra krefter, kan du kneke bilen ned i 389.000 kroner. Kopl opp telefonen din til musikkanlegget, spel av favorittmusikken din, nyt turen â&#x20AC;&#x201C; og prĂ¸v ĂĽ glĂ¸ym at GLA er, med litt tilleggutstyr som du berre MĂ&#x2026; ha, litt dyrare enn det konkurrentane er. La heile verda komme til syne gjennom det store panoramasoltaket. KĂ¸yr pĂĽ svingete vegar med dĂĽrleg asfalt, og la deg begeistre over at sjĂ¸lv dĂĽrlege vegar er kjekke ĂĽ kĂ¸yre pĂĽ. GlĂ¸ym at det ein gong stod ein girspake i midtkonsollen. Den er skifta ut med ein liten hendel pĂĽ rattstammen. GlĂ¸ym at det er lang veg heim att, for det er moro ĂĽ kĂ¸yre denne bilen. Men ikkje glĂ¸ym at det du kĂ¸yrer er vakkert, og at det ikkje nĂ¸dvendigvis er deg folk snur seg etter nĂĽr du passerer dei langs fortauet.

Produsert av Fride H. Haugen / fride.haugen@gmail.com

Namn: Adresse: Postnr./Stad

E-post:

93 Kryssordet kan også lastast ned frå fylkesmagasinet.no

Løysinga sender du innan 26. april til: Fylkesmagasinet, Boks 353, 6802 Førde. Merk konvolutten «Fylkeskryss nr. 93». Vi trekkjer tre vinnarar med korrekt løysing som kvar får fem FLAX-lodd.

Løysing

VINNARAR AV KRYSSORD NR. 92 Marta Sofie Vange, Sogndal Sveinung Bentås, Lærdal Jakob Haugen, Nordfjordeid

No kr

Kryssordforfattaren tek no i mot bestilling på BURSDAGSKRYSSORD for spesielt interesserte - ta kontakt for meir informasjon: fride.haugen@gmail.com eller tlf 97503311.

0,5.9+ 0 mva

dieselpumper.

ADR-T Ta anka ankar Ta ankane skreddarsys et etter kundens behovv. Kan utstyrast me med: Pumper i mange variantar, ﬁltersystem for vatn og partiklar, nivåmålar, ekstra låsbare oppbevaringsrom, sertiﬁsert løftekjetting, løftebøyle for skogsmaskin m.m. 12. april: Palmedans m/ PK og Dansefolket, Steinar Engelbrektson Band og Contrazt. Fest i to etg. Bill. kr 350,/ 2-dagers kr 395,-.

19. april: Påsketapas og 80-tallsfest Glory Days og Dj Petter Lavern Bill. kr 200,-. Bill./middag. kr 495,-.

Dieseldyr eldyrr? Forebygg og bekjemp mp p «dieseldyr» ese . Prøv øv Bio-Protect 2. Spesielt pesielt viktig i båt-tankar nkar k .

Øyrane 6, 6800 Førde | Tlf. 578 21 688 www w.farsundnausthelle . err.no . For rombestilling – ta kontakt med hotellet TLF: 57 83 40 00

www.rica.no/sunnfjord Rica-Sunnfjord-Hotel-Spa

E-PRAT

med Egil Blaaflat Mundal

Bustadkommune: Lunnamyri, Sogndal, 400meter frå Fosshaugane Campus Alder: 34 (den 6. april)

– Kva er din beste eigenskap? – Eg håpar eg blir oppfatta som eit rettvist menneskje.

Aktuelt: Dagleg leiar i Sogndal Fotball. Serien er i gang, og for ein gangs skuld har ekspertane i media ikkje tippa Sogndal ned i divisjon.

– Du får makt til å realiserer eit vegsamband i Sogn og Fjordane. Kva for eit ville du bygd? – Er eg navleskodande ville både Sognefjelltunell og ei bru over Fodnes-Manheller vore hyggeleg. Men E39 er nok rettast no. Vurderingane om kvar den skal gå har eg ikkje føresetnadar å svare for.

– Korleis i all verden skal dette gå når ein ikkje lenger er tippa nord og ned? – Dette har vore tema i media før seriestart. Eg vel å sjå det som positivt at resultata våre i vinter tyder på at laget har utvikla seg. Me får noko meir fallhøgde enn å være nederlagsdømt på førehand, men det må me også takle om me skal ta nye steg i utviklinga av lag og klubb!

– Kven ser du opp til, og kvifor? – Nasjonalt synest eg Jens Stoltenberg er særs dyktig, og 22.juli forsterka dette hjå meg. På regionalt nivå er det strategiske arbeidet Rolf Navarsete har gjort for Sogndals-samfunnet uvurderleg. På lokalt nivå har eg ein storebror som alltid har levert. – Kva er din største epost-tabbe? – I tida før eg var smart nok til å bruke blindkopi feltet sendte eg ut ei røys med reklame for Lærdalsmat, med det resultatet at ein av serverane til ein av mottakarane byrja å hikke. Det medførte at det blei nokre 1000 mail til kvar mottakar, og det såg ut som eg teppebomba dei med vilje. Det var særs ubehageleg!

– Er det slutt på tida då Sogndal var ein underdog i norsk fotball? – Vår styreleiar uttalte presist at «me har ressursar som ikkje kan målast i kroner». Måler me etter infrastruktur og fagmiljø i tilknyting til klubben er me kanskje landets beste klubb. Måler me etter spelarløner er me framleis på nedrykksplass. Men med nedgangen i økonomien til fotballen siste åra, kombinert med at Sogndal har auka sin omsetnad 50% sidan 2007, så er avstandane «oppover» på tabellen mindre enn dei historisk har vore. Det er for vår del utelukkande positivt, fallhøgde eller ei! – Kva forventingar har de sjølv til årets sesong? – Den grunnleggande målsetninga for laget er å bli betre enn i fjor. På klubbsida har me ei todelt målsetning for Fosshaugane Campus dei næraste åra: a) Å gjere Fosshaugane Campus til ein nasjonal utviklingsarena for toppfotball. b) Å etablere Fosshaugane Campus som møteplass nr1 i Sogn & Fjordane. – Om du fekk vere ordførar i heimkommunen din

– Du vinn 25.000 kroner i lotto. Kva nyttar du pengane til? – Ferie i Thailand.

eit år, kva ville du satt fokus på? – I min heimkommune Lærdal er eg glad og stolt over den jobben Jan Geir Solheim har gjort. Han er ein langt betre ordførar enn eg har føresetnadar til! – Kor mykje tid nyttar du på sosiale media ein vanleg dag? – Ikkje veldig mykje. Men eg brukar telefonen min altfor mykje.

Sykkelsesongen er i gang! 599,-

– Om du skulle utdanna deg på nytt/valt eit nytt yrke, kva ville du gjort? – Leiarutdanning var for meg heilt naturleg, så eg er i den heldige situasjon at eg hadde valt det same. – Kva ser du mest fram til nett no? – Når april er komen synest eg livet er veldig bra. Lysare kveldar, tippeligaen er i gang, eg ser fram mot sommar og varme, og etter den kjem hjortejakta.

Fra

1599,-

499,-

City Child 16” Stabil og sikker barnesykkel med fotbrems, felgbrems, støtte og bagasjebrett. Med feste for støttehjul. 27-1361. Montering: 100,-

799,18” Grinder BMX

Kraftig BMX-inspirert modell med brede dekk og sterk stålramme. Skjermer og kjedeskjerm inngår. 27-1361. Montering: 200,-

City Child 12” Stabil og sikker barnesykkel med fotbrems, felgbrems og støttehjul. Utstyr: Skjermer, støtte-hjul, ringeklokke. Rosa/hvit 27-1246. Montering: 100,-

X-dirt Dirt-inspirert mountainbike med brede dekk, regulerbar fordemper fra Suntour og Shimano-gir. 6 innkapslede gir og navbrems. Lettvektsramme av aluminium (7005). Klargjort for skjermer. Montering 200,20” Grønn 6 gir 27-1346 1599,2” Blå 21 gir 27-1340 1999,-

FØRDE, Kronborgveien 5, 6800 Førde SOGNDAL, Stedjevegen 38, 6856 Sogndal Man-fre 8-20, lør 9-18 815 32 815 - www.biltema.no

Inspirert av livet ditt

Nye Hyundai i10 økte med 18 % i fjor” Dagens Næringsliv 15.3.14

Nye Hyundai i10 Comfort

kr 990,Vinterhjul og metallic lakk inkl. i prisen

"... Hyundai i10 er blant de aller beste i sin klasse"

med alarm, nøkkelløst start-/stoppsystem, LED kjørelys og mye mer.

dagbladet.no

Kom innom for en hyggelig prat om privatleasing!

www.rikoforde.no Syv 䟓rs fabrikkgaranti: For vilk䟓r og betingelser, se www.hyundai.no. Veiledende pris levert Førde inkl. leveringsomkostninger. 䞹rsavgift kommer i tillegg. Vi tar forbehold om trykkfeil og endringer. Avbildet modell kan avvike fra tilbudt modell. Drivstofforbruk blandet kjøring i10 1,0 l 65 hk MT Eco-Entry: fra 0,43 l pr mil. CO2-utslipp: fra 98 g/km. NOx=14 mg/km.

EDITION-MODELL

FORESTER

EDITION-MODELL Kundefordel kr

20.950,-

XV Kundefordel kr

28.850,-

USTOPPELIG KJØREGLEDE J A PA N S K K VA L I T E T

Subaru leverer alltid sporty kjøreegenskaper, topp sikkerhet, god plass og legendarisk driftssikkerhet. Permanent symmetrisk ﬁrehjulsdrift og Subarus unike Boxermotor gir førsteklasses fremkommelighet og lavt forbruk. Subaru er det klare valget for de smarte.

SUBARU FORESTER FRA KR

SUBARU XV

393.900,-*

Forbruk: 0,57-0,70 og CO2 fra 150-162 g/km.

FRA KR

317.900,-*

Forbruk: 0,56-0,66 l/mil, CO2: 146-153 g/km

www.rikoforde.no * Gjelder levert Førde. Årsavgift kommer i tillegg. Det tas forbehold om trykkfeil og eventuelle endringer i spesiﬁ kasjoner fra fabrikk. Bildene kan avvike fra tilbudte modell.

FØLG OSS PÅ FACEBOOK

www.facebook.com/Subarunorge

BMW W 3-serie

www.bmw.no www www.bmw.no .bmw.no

Ren kjøreglede

3-SERIE. BMW W 3GJØR DEG KLAR FOR NYE E OPPD DAGELSER. OPPDAGELSER. Med en unik avv e estetikk og dynamikk, err B BMW MW 3 3-serie -serie T Touring ouring e en n ffullkommen ullkommen kkombinasjon ombinasjon a avv ssportslighet og harmoni. olkning a stetikk o gd ynamikk, e M ed e nu nik og og moderne moderne ttolkning portslighet o gh armoni. Bilen har klassens bagasjerom, men err ffortsatt alt du kan deg avv e en BMW kjøreegenskaper og en agasjerom, m lt d uk an vvente ente d eg a MW – k jøreegenskaper i ssærklasse B ilen h ar k lassens rromsligste omsligste b en e ortsatt a nB ærklasse o ge n rrekke ekke ttekniske ekniske nyvinninger. Som ekstrautstyr en Svært praktisk når man har armene ny vinninger. S om e kstrautstyr kan kan for for eksempel eksempel bakluken bakluken åpnes åpnes ved ved å bevege bevege foten foten under under e n ssensor. ensor. S vært p raktisk n år m an h ar a rmene ffulle. ulle. ulig u tstyr kan kan vi vi nevne nevne Head-Up Head-Up Display Display med med skiltgjenkjenning. Avv annet A annet m mulig utstyr skiltgjenkjenning. N Når år d du u sser er d den en e err p prøvekjøring røvekjøring e eneste neste n naturlige aturlige konsekvens. konsekvens. BMW 3-serie 3-serie fra fra kr kr 344.600,– 344.600,– BMW

Biltreff Biltreff AS 4 WHEEL WHEEL DRIVE DRIVE BY BY BMW BM W **Pris Pris e err iinkl. nkl. ffrakt rakt o og g llev.omkost. ev.omkost. llevert evert fforhandler. orhandler. Å Årsavgift rsavgift kkommer ommer i ttillegg. illegg. F Forbruk orbruk b bl.l. kkjøring jøring iinkl. nkl. aalle lle m modeller:0,41-0,81 odeller:0,41-0,81 ll/mil, /mil, C CO2-utslipp: O2-utslipp: 1 109-189 09-189 g g/km. / k m.

forde.biltreff.bmw.no forde.biltreff.bmw.no T: T: 57 72 56 60 Hafstadv. Hafstadv. 76, 6802 Førde Førde

Verdensnyhet! Mitsubishi Outlander Plug-in Hybrid EV

TEST 2009 TEST 2013

GARANTI

5 ÅR 100.000km

Endelig en hybrid for alle norske forhold. Mitsubishi Outlander Plug-in Hybrid EV er VERDENS FØRSTE LADBARE 4WD SUV. Den sofistikerte drivlinjen *. Utslipp av CO2 er på rekordlave 44 g/km*. Avansert 4WD sikrer meget godt veigrep selv under krevende forhold. Optimale løsninger er valgt slik at denne hybriden er særdeles romslig og komfortabel. Outlander Plug-in Hybrid EV fra kr

447.400.-

Pris er inkl. frakt og andre lev. omk. Utstyrsdetaljer kan avvike fra standard. *Forbruk: 1,9 l/100 km variert kjøring. CO2-utslipp: 44 g/km. Forbruk vil være avhengig av temperatur, topografi, utkjørt lengde, kjørestil og bruk av varmeapparat/klimaanlegg. Med forbehold om evt. trykkfeil.