Fylkesmagasinet nr.6 by Rein Design

NR. 6 APRIL 2012

FM fylkesmagasinet.no

- Ha det godt. Ser deg om to vekerâ&#x20AC;Ś

VOLVO V50

Tilbod!!

FRYDENBØ EDITION

3 år/60000 km service (full pris 12520,-) NO KR

6000,-

KAMPANJETILBOD Inneheld: Vinterhjul på alu. felg • Motor- og kupevarmar m/timer • Skinninteriør • Elektronisk klimaanlegg • Cruise Control • Bluetooth handsfree • Vassavst. sideruter framme • Skinn, alu og kromdetaljar • R-Design styling og utstyr • Sølv rails • Dual Xenon hovudlys • 17" alu. felgar • Rygge- og regnsensorar … og 10 andre tillegg

FRÅ

2012 MODELL

1 999,- /MND

VOLVO V50 FRYDENBØ EDITION Leasingtilbod til privat og næring. Månadspris inkl. mva. Forskot KR 299 900, - (DRIVe) kr 39 900,–. 3 år/45 000 km.

VOLVO V50. LES MEIR PÅ VOLVOCARS.NO

Rettl. pris inkl. frakt- og leveringskostnadar levert Sogn og Fjordane. Gj.sn. forbruk 3,8 – 9,0 l /100 km. CO 2-utslepp 99 – 211 g /km. Tilbodet gjeld alle nye 2012 modellar ut mars 2012 eller så langt behaldninga rekk. Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan avvike frå annonsert modell. Treff Volvo på facebook.com /volvocarsno og volvocars.no For meir info skann QR-koden til venstre eller send SMS ”VOLVO” til 2330.

LAST NED NORSK VOLVO APP

Tilbod!!

3 år/60000 km service (full pris 13480,-) NO KR

6000,-

VOLVO V70

FRYDENBØ EDITION KAMPANJETILBOD

Inneheld m.a.: Dieselvarmar m/tidsur • Skinnratt • Køyrekomputer • 2 sona klimaanlegg • Fjernstyrt sentrallås • IAQS -- Interior Air Quality System • Cruise control • Innsynsvern • Radio/CD m/fjernstyring i ratt • Oppvarma baksete • El. vindauge • Takrails • Vinterhjul m/alu.felgar

2012 MODELL

VOLVO V70 DRIVe KR

379 900, -

Tillegg for Momentum kr 10.000,Tillegg for Summum kr 20.000,Tillegg for R-Design kr 30.000,Kan også leverast m/automat.

VOLVO V70 Pris inkl. frakt- og leveringskostnadar levert Sogn og Fjordane. Gj.sn. forbruk 4,5 – 10,3 l/100 km. CO 2-utslepp 119 – 237 g /km. Tilbodet gjeld så langt lageret rekk, ved bestilling av ny 2012 modell. Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan ha ekstrautstyr. Treff Volvo på facebook.com/volvocarsno og volvocars.no. For meir info skann QR-koden til venstre eller send SMS ”VOLVO” til 2330.

LAST NED NORSK VOLVO APP

SANDANE: 57 86 84 00

SOGNDAL: 94 81 80 81

FØRDE: 57 83 72 00

MINDE: 55 59 97 00

ÅSANE: 55 53 68 00

BERGEN VEST: 55 50 15 42

www.frydenbo.no

I denne utgåva kan du lese om:

FYLKESMAGASINET

X-ord | Biltest: BMW 320d | E-prat med Svein Olav Myklebust

Fylkesmagasinet kjem ut til alle husstandane i Sogn og Fjordane

Demokratisk rett, eller nysgjerrigheit

Grunnlagt 2001 Øyrane 3, boks 353, 6802 Førde

Tlf. 95 93 99 99

Saknar du dei opne skattelistene?

REDAKTØR

ROY SUNDE

Det er liten tvil om at vi menneske av natur er nysgjerrige. Og så lenge ein hadde heilt fritt innsyn i skatten til venner, naboar, kollegaer og kjende, ja så fråtsa vi i det. I 2010 vart det registrert 14 millionar sidevisningar det første døgnet skattelistene låg tilgjengeleg på skattelister.no. I tillegg kjem søk via andre opne sider.

roy@fylkesmagasinet.no Tlf. dir. 95 93 99 90

– Vi er opptekne av å finne dei gode, positive tinga som skjer i vårt fantastiske fylke. Vi klarer ikkje å fange opp alt, så har du tips om saker som du meiner vi burde skrive om – ta kontakt med meg!

I 2011 var tilsvarande tal 300.000 sidevisningar dei første ni timane skattelistene låg tilgjengeleg på skatteetaten.no. Skilnaden er enkelt og greitt at Stortinget har strama inn tilgangen ved at ein må logge inn via MinID. Det har vist seg som eit effektivt filter mot rein nysgjerrigheit, samtidig som argumenta om tilgang av ulike demokratiske årsaker er oppretthaldne.

MARKNADSANSVARLEG

MAI-KRISTIN TIDEMANSEN mai.kristin@inform-media.no Tlf. dir. 95 93 99 97

Ønskjer du å nå alle husstandane i heile fylket med din bodskap – ta kontakt med meg!

Ansvarleg utgjevar og grafisk formgjeving Inform Media Trykk Mediatrykk Bergen Distribusjon Posten Opplag 42.000

Ein kan lett argumentere med at openheit er eit gode i eit samfunn, og at det bør vere mest mogleg av det. Samtidig er det vanskeleg å argumentere for at ein må yte minimal innsats for å få tilgang til informasjon. Og det er neppe fleire millionar rettmessige søk i skattelistene etter informasjon, dei aller fleste søk er motivert av rein nysgjerrigheit. Kikkarmentaliteten vår er nøye dokumentert i eit utal realityserier på fjernsyn. Den som har edlare hensikt enn å sjekke om naboen tener meir, ja han kan framleis hente ut den informasjonen han vil. Ein som har kjempa mot offentlege skattelister er Dagfinn Berg frå Lindås. Etter å ha selt dyreklinikken sin i 2009 vart han særs overraska over å ha hamna på tredjeplass på inntektstoppen i kommunen, med det han meinte var 1.45 millionar kroner for høg inntekt. Han gjekk til sak mot staten, og like etter påske slo Nordhordland tingrett fast at «offentliggjøring av elektroniske, søkbare skattelister på nett krenker privatlivet». Retten legg vekt på at skattelistene kan innehalde feil og underleggjast liten kontroll, og difor er ulovleg og i strid med menneskerettighetskonvensjonens artikkel 8. Siste ord er neppe sagt, men i mellomtida virkar det ikkje som nokon saknar dei lettvinte søka. Redaktør: Roy Sunde

Vårslepp!

Vi har et stort utvalg av syklar til heile familien!

FM 6•2012

3 Fra ca. 3 år

159,-

199,-

CE-godkjent. Hurtigjustering i nakken. Sort/rød. 27-0012

Stålkonstruksjon med 3 hjul, Maks. vekt: 20 kg. 45-618

Sykkelhjelm

2199,-

Sparkesykkel

299,-

Montert 2399,-

1499,Montert 1699,-

Citycross 28”

Growler 26”

Meget solid og sporty hybridsykkel med lett alu-ramme, dempegaﬀel med lockout, dobbelfelgbunn, kraftige mekaniske skivebremser og Shimano Alivio 24 gir. Rammehøyde: 50 cm. Utstyr: Ringeklokke, reﬂekser, skjermer, sykkelstotte. 27-1152

Med aluminiumsramme, dempegaﬀel, dobbel felgbunn og Shimano TX 21 gir. Rammehøyde: 49 cm. Brems: V-brems. Utstyr: Ringeklokke, reﬂekser. 27-1155

Skateboard

Av høy kvalitet,. Hjul Ø 54 mm med ABEC 5 kulelager. Størrelse: 31 x 7,25”. 37-137

FØRDE, Kronborgveien 5, 6800 Førde Man-fre 9-20, lør 9-18 815 32 815 - www.biltema.no

Alexander satsar på heimbyen Etter mange år med Naprapati-studie i Stockholm har Alexander Øen Ask flytta heim til Førde for å satse. Han skal starte sin eigen klinikk: Naprapatsenteret. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

– Eg har alltid drive med idrett, trening og sport. Kva menneskekroppen er i stand til med trening, og kva behandling, trening og korrekt medisin kan gjere med ein kropp fascinerer meg, fortel Alexander Øen Ask. Etter å ha slitt med skader og vond rygg måtte han sjølv til naprapat. Då bestemte han seg for å utdanne seg innan manuell medisin, som omfattar yrkesgrupper som manuellterapeut, kiropraktor og naprapat. Manuell medisin inneber at hender er verktøy for diagnostisering og behandling av ulike helseproblem knytt til rørsleorgana. – Ein naprapat er spesialisert på ledd, muskel, nervelidingar og klinisk idrettsmedisin. Sjølv er eg utdanna naprapat, og held på med spesialisering. Studiet er gjennomsyra av allmennmedisinske fag, med tyngde på ortopedi, nevrologi, og manuellmedisin, seier Ask, som etter mange år og tusenvis av studietimar i Stockholm, er tilbake i Førde for å starte eigen klinikk. – No er eg også i sluttfasen på validitetsstudiet på ultralyddiagnostikk på fotleddskader, der eg har gjort eit forskingsarbeid i samarbeid med Karolinska Institutt i Stockholm.

Smertebehandling – Naprapatklinikken skal drive med smertebehandling både på akutte og langvarige skader, forklarer Ask, som også siktar seg inn mot bedriftsmarknaden. – Arbeidsplassar som slit med belastningsskadar som følgje av einsformig arbeid. Ein naprapat jobbar ofte tett mot bedriftshelsetenesta, og tilbyr rådgjeving og behandling på arbeidsplass, og individuelle opplegg for tilsette. Her har bedrifter mykje å hente. Kvar sjukmelding kostar, og er ofte mogleg førebygge. I større byar er dette vanleg. Mange ser at ein naprapat kan bidra til auka trivsel og produktivitet på arbeidsplassen.

Idrett og livsstil

FM 6•2012

Med variert treningsbakgrunn samt trenarutdanning frå Athletes’ Performance i USA, har Ask tenkt å tilby livsstilsrådgjeving, mest for å gje folk eit best mogleg totaltilbod. – Eg vil samarbeide med t.d. legar, fysioterapeutar og psykologar, for å hjelpe dei som slit med langvarige plager. I utdanninga jobbar vi på elevklinikk med eigne pasientar frå første året, under rettleiar, samt pasientar i multidisiplinære team beståande av naprapat, lege, psykolog og liknande. Særs nyttig for dei med langvarige plager, der mange faktorar speler inn og ein treng brei innsats og kunnskap for å rydde opp i problemet. Idrettsmedisin er ei sterk nisje for meg, eg har jobba mykje med diagnostikk, prevensjon og rehabilitering av idrettsskade i studiet, og satsar også retta mot eliteutøvarar og mosjonistar. Eg har tett dialog og samarbeid med medisinsk koordinator i Sogndal fotball, naprapat Kim Are Jackobsen og erfaring frå idrettsmedisinsk arbeid mot allsvenskan AIK fotball og Djurgården Hockey, seier han og fortel han skal halde til i lokala til Spenst i Førde, som han også skal samarbeide med. – Det gjev den beste løysinga for meg, smiler Øen Ask.

Aluminiumsskyvedører Vi monterer nye, vedlikehaldsfrie skyvedører.

Halbrendsøyra 7 • 6800 Førde Tlf. 57 83 08 50 • www.holvikglas.no

Alexander Øen Ask gler seg til å ta i mot kundar i nye lokale i fjerde etasje i Spenst-bygget i Førde.

På opptur Ask er ein av berre 300 naprapatar i Norge, og naprapati er veslebror i Norge, om ein samanliknar med andre typar manuell medisin som for eksempel kiropraktikk. – Andre europeiske land ligg langt føre. I Norden er Naprapati det største yrket innan avansert manuell og sportsmedisin. Spesielt i Finland og Sverige, seier Øen Ask. – Naprapati er ei vidareutvikling av kiropraktikk, og naprapatar har vore autorisert helsepersonell i primærhelsetenesta i Finland og Sverige sidan starten av 90-talet. Det inneber at ein i diagnostiseringsarbeidet tek stilling til og avgjer om ein skal innleie behandling, eller sende vidare til spesialisthelsetenesta. I Norge er søknad om autorisasjon inne til vurdering. Det vart avslag i førre runde i 2002, men dei nordiske forbunda jobbar mot myndigheitene med informasjon.

5 LITER

99,-

inkl. terrassevasker Husvask, 5 liter .............................................

Et effektivt vaskemiddel for mur eller trehus. (V.nr. 122183)

Bil Båt Hjem Fritid www.mekk.no Førde - Førde senter tlf. 57 82 66 20 Florø - Leirvåggata 57 tlf. 57 75 00 20 Sogndal - Sogningen senter tlf. 57 67 20 30

5 LITER

Veil. 1999,-

99,-

1299,10,-

Søppelsekk

...............................................................

100 liter. Tåler inntil 25 kg. (V.nr. 171901)

Foma høytrykkspyler 450

Terrasserens 5 liter

............................................................................

......................................................

Makstrykk 100 bar. Leveres med terrassevasker. Med 5 meter ﬁberarmert høytrykkslange, terrassevasker, servopistol, vaskelanse med kombidyse, vannkobling og rensenål for dysen. Maks vannforbruk 380 l/t. (V.nr. 172269)

Til rengjøring av skitne og værslitte terrassegulv. Fjerner fett, sot og skitt. (V.nr. 135337)

bil , båt og hage

AKTIVITETER

10 STK

Turtle wax svamp 10pk

MEKKPRIS 49,-

...................................................................

Impregnert med shampo. (V.nr. 140342)

Veil. 399,-

Veil. 2999,-

199,Veil. 499,-

299,-

Hagebåre 62L

Betongblander 125 liter

..................................................................

Galvanisert stål. Kassestr: 81x61x21cm. Maks vekt: 130 kg. (V.nr. 151065)

Hendig betongblander for selvbyggeren. 550W. Leveres umontert. Vekt 59 kg. (V.nr. 151066)

Kompressorsett!

Hjulreol

Gebe 2HK

...........................................

Stål. For inntil 8 hjul med maks dim. 225. Plastføtter medfølger. Enkel montering. (V.nr. 152930)

Tid for klargjøring av båten. Mekk har produktene!

1999,-

................................................................

Veil. 2490,-

1499,-

Kompressorsett med 24 liters/2 HK kompressor, muttertrekker, piper, luftfyller med manometer, blåsepistol og luftslange. (V.nr. 111081)

UÊ ÕÌÌiÀÌÀi iÀÊ Inkludert UÊ* «iÀ i pakken: UÊ FÃi« ÃÌ UÊ ÕvÌÃ > }iÊ UÊ ÕvÌvÞ iÀÊ ÉÊ > iÌiÀÊ

FM 6•2012

5 Mekk fører produkter fra bla. Hempel, Jotun, Seajet og International.

169,-

Fra

Nøkkelsliping i alle Mekkbutikkene

www.mekk.no

Når livet går i rotasjon.

8 til 4 seier vi litt forakteleg

og fnys av å ha falle inn i folden og statistikken. Men det er slik vi vil ha det, i alle fall dei fleste? Enkelt og greitt, heim til middag og familien, kvar dag. Det er enkelt og problemfritt med begge foreldra heime, til å ta seg av små og store kriser og problem i kvardagen. Men, sjølv om den sjømannen som kom heim etter to månadar på sjøen stort sett er borte, og anleggsarbeidarane ikkje lenger overvintrar på anlegg, er det mange som framleis lever livet sitt i små syklusar der ein er vekke frå familien i periodar. Vi har snakka med tre familiar, som på kvar sitt vis løyser kvardagen med ein forelder borte på jobb. TEKST: Roy Sunde FOTO: Joachim Vie

FM 6•2012

Malene er utålmodig, og mer lysten på å komme ut i sola enn på å seie farvel til mamma Svanhild, som er på veg i Nordsjøen for to veker arbeid.

Ein familie, to liv Familien Ulltang i Førde lever to ulike liv, som dansar i rytmen av 2-4 rotasjon. Svanhild er prosessteknikar i Nordsjøen. I dei to jobbvekene er pappa Freddy «åleinefar». – Ungane har besteforeldre som bur i Førde, elles hadde det nok ikkje gått. Når eg høyrer om åleineforeldre i Oslo med to ungar, som kjem frå Førde og ikkje har nettverk der, forstår eg ikkje korleis dei får i hop kvardagen, seier pappa Freddy Ulltang. Det er onsdag før påske, tidleg føremiddag, på ein solrik og flott dag. Borna Eivind og Malene er fulle av energi, og lystne på å komme seg ut og leike. Mamma gjer seg klar for å gå på jobb, og pappa Freddy bur seg på to veker som åleinepappa. Det kan til tider vere ei utfordring, spesielt når det skal kombinerast med rolla som dagleg leiar i Entreprenørservice, med eit par og tjue tilsette som skal koordinerast. – I blant føler ein jo at ein lever to liv: Eit som åleinefar, og eit som familiefar, smiler Freddy. – Så eg er godt budd om eg skulle blitt skilt, ler han.

2-4 – Vi har veldig fokus på dette med at mamma ikkje reiser for godt, men kjem tilbake om litt, smiler Svanhild. – Eivind har eige opplegg med nedteljing. Han er veldig klar på at no skal mamma vere vekke i 14 dagar, og så er ho heime kvar dag i 28 dagar. Når vi snakkast på telefonen fortel han meg at no er det så og så mange dagar igjen. Når eg kjem heim veit han at mamma skal vere heime lenge. – Ungane veit at mora skal vekk, men det går stort sett greitt. Det er når det skjer noko, slik at dei treng kos og trøyst og synst noko er vanskeleg, då saknar dei henne ekstra. Den biten var lettare når dei var mindre. Spesielt Eivind er blitt så stor at han veit godt kva sakn er, og kjenner på det i blant.

FM 6•2012

Til tider utfordrande

Jobben som prosessteknikar har Svanhild hatt nesten like lenge som forholdet med Freddy. – Det er ellevte året mitt i Nordsjøen. Eg byrja året etter vi vart saman. Eg har ein jobb eg likar veldig godt, trivst særs godt på plattform og dette har vore normalen vår, heile vegen, seier ho. Men sjølv om 14 dagar går fort, og moderne teknologi gjer at ein sjeldan er langt borte, så har likevel kvardagen utfordringar.

Når livet går i rotasjon <<

– Verken Eivind eller Malene søv kvar natt. Eivind slit med nattskrekk og i periodar vaknar Malene mykje også, ho søv utruleg lett og lite til tider. Då er Freddy åleineforelder, med alt det inneber av nattevåk og jobb. Det er klart det er utfordrande. – Periodar med lite søvn er slitsamt, spesielt når ein skal på jobb og ikkje får sove litt om dagen også. Vi prøver å ikkje drive rovdrift på besteforeldra, men dei er flinke til å stille opp og avlaste når det trengs, fortel Freddy. – Vi har sjukedagar som andre, så blir ungane sjuke reiser eg heim. Førre tur ut var det vasskoppar, då kom eg heim etter ei veke. Og turen før var det influensa, då reiste eg heim nokre dagar før, smiler ho. – Men det er jo ikkje berre å hive seg i bilen, det krevst litt meir å komme seg heim frå arbeid her ute, så terskelen er litt høgare. Permisjonstida og den første perioden som småbarnsforeldre gjekk veldig fint. – Du får ikkje jobbe ute siste perioden av graviditeten, etter seks månadar blir du sendt i land. Etter at permisjonen med Malene var over, gjekk eg i 50 prosent i åtte månadar, og jobba ei veke på og fem veker av. Det var nesten for lite, du brukar nokre dagar på å komme deg i jobbmodus, bli kjent med plattforma igjen og komme i gang. Med berre ei veke er du knapt komen inn i det, og så skal du på land. Ein kan og jobbe to veker på og ti veker av. Det er betre.

Fordel

FM 6•2012

Begge to peikar på ein kjempestor fordel med å jobbe slik. – Ho har veldig mykje tid når ho er heime, seier Freddy. – Når eg er heime har eg heilt fri, og føler eg får mykje då. Ungane er i barnehage, men eg leverer seint og hentar tidleg. Og vi er veldig fleksible om vi har lyst å finne på noko. – På fine dagar reiser dei på tur eller kosar seg heime. Skal vi på hytta kan ho reise dagen før og ordne alt. – Når eg er heime tek eg nattevåk og slikt. Eg kan sove på dagen medan Freddy er på jobb. – Når ho er ute, er dei tidleg i barnehagen og et frukost der. Eg må vere effektiv, og vi har gode rutinar. Det er ikkje tid for diskusjonar om farge på sko og slikt. Heldigvis er Eivind veldig enkel og grei, han brukar først å vakne skikkeleg når han er i bilen, ler Freddy. – I det heile er det ein fordel å jobbe slik. Eg veit ikkje om vi hadde vore i lag enno om eg ikkje var vekke i 14 dagar i blant, ler Svanhild rått. – Det er faktisk godt med dei 14 dagane. Ein rekk akkurat å byrje å sakne kvarandre og så blir ein akkurat litt lei kvarandre igjen etter fire veker heime, kontrar Freddy. – Men det er veldig greitt å ha det slik, spesielt før vi fekk ungane. Då kunne eg jobbe døgnet rundt når ho var vekke, smiler den driftige entreprenøren. Akkurat no er det meir utfordrande, men eg blir veldig mykje meir fleksibel i dei periodane ho er heime, så det er kvar sin periode.

Meir organisering – Kva er den store skilnaden på kvardagen dykkar før og etter at de fikk born? – Før var eg ei sjel og ei skjorte. Ringte telefonen ringte med spørsmål om eg kunne ta ei vakt var det berre å hive bag’en på ryggen og reise.

No må alt planleggast og mykje skal gå i hop. – Føler du til tider at du går glipp av noko? – Augneblink i kvardagen og ulike tilstellingar. Men eg fekk med meg tida då begge ungane byrja å gå, og eg er veldig mykje til stades, så eg føler ikkje eg mister mykje, seier ho. – Rotasjonen hennar går uavhengig av høgtider og jul. No er ho ute i påska, og i fjor kolliderte feriane. Eg har tre veker fellesferie, og i fjor jobba ho halvannan veke av den.

Fantar seg – Saknar du dei veldig når du er på jobb? – Det er klart! Biletet av ungane er bakgrunn på PC’en, og ein får heimlengt iblant. Men vi har kontakt undervegs og ungane får tak i meg om det er noko dei vil. Og så handlar det jo om fokus. På jobb har eg ei oppgåve eg skal løyse, så fokus er der. Ein kan ikkje grave seg ned i sakn og tanken på dei – ein må gjere det ein skal på jobb, seier ho og held fram: – Eg lever to liv, som sjeldan møtest. Eg har venner og eit samfunn om bord som familien ikkje er del i, som eg ikkje møter andre stader enn der, og fyller ei anna rolle enn heime. Dagane går i eitt her ute, det er alltid noko som skal gjerast. Men når ein kjem åleine på lugaren på slutten av dagen, tenkjer ein jo at no hadde det vore flott å slengt seg på sofaen med ungane og kosa. Men eg veit jo at dei har det bra og kosar seg heime. – Vi finn på mykje fanteskap her heime når mor er ute, ler Freddy. Smilet til sonen bekreftar at det nok er sant. – Eg spør ikkje så mykje om kva dei driv med når eg ikkje er her, seier Svanhild.

Dei eldste er verst Sjølv i ei relativt likestilt verd hevar framleis enkelte augebryna når dei høyrer at mor jobbar rotasjon og er vekke i 14 dagar. – Venner og kjente reagerer ikkje, sjølv om nokre venninner seier dei ikkje trur dei hadde klart å gjere slik sjølv. For oss her ute er det heilt normalt, og eg har jobba slik så lenge eg har hatt born. Men det er jo dei som reagerer, og verst er damer på 50-60 år, som har vakse opp i ei anna tid. Dei kan komme med kommentarar som «korleis kan du reise frå ungane!» Då brukar eg spørje om dei ville reagert om det var pappaen som reiste i Nordsjøen? Då stilnar dei, smiler ho. – Vi damene her ute ler av det, ingen spør menn om slikt. Når eg er ute ringer mødrene våre og vennepar, og inviterer Freddy på middag. Det hadde ikkje skjedd omvendt, dei reknar med at eg lagar mat sjølv, seier ho med glimt i auget og sleng nordsjøbag’en på skuldra.

Den store avskjeden – Skal du komme og gje mamma hadekos? – Nei, svarar Malene, meir oppteken av å vinne kampen om å få på seg dei rosa skoa, som ikkje egnar seg for ein relativt kald dag, trass sola. – Viss mamma kjem bort då, er det betre? – Ja, smiler Malene, og gjev opp kampen om skoa! – Ha det bra då småtroll, ropar mamma og vinkar seg ut døra. – Skal ikkje pappa få kos då, spør Freddy og ler godt. Men kos får han til slutt. Så går han ut i sola, og gjer seg klar til sin 2-4 rotasjon, med ungane.

Over: Avskjedskos i vårsola. Malene i fanget på mamma Svanhild før ho skal jobbe heile påska i Nordsjøen. Til høgre: Nordsjøbag’en er på plass over skuldra, og resten av familien gjer seg klare til ei påske utan kone og mamma. Under: – Vi finn på mykje fanteskap når mor er på jobb, smiler Freddy, og Eivind stadfestar det. Under til høgre: – Eg lev på mange måtar to liv, som sjeldan møtast, seier Svanhild om livet i rotasjonsarbeid.

Ketil Moe seier livet som pilot i 330 skvadronen er hektisk for familien, men ein periode dei er innstilt på.

Ei veke heilt på Rett ved sidan av flyplassbygget i Florø ligg eit anonymt bygg, med utruleg viktig innhald. Berre eit lite skilt røpar at her bur 330 skvadronen – luftas reddande englar.

6•2012

Kvar dag, året rundt, sit seks personar klare på basen for å rykke ut til menneske i nød. Det betyr at dei lyt forlate familiane sine i ei vekes tid. – Det varierer kor mange vakter ein går. Dei fleste har ca ei veke med aktiv vakt, følgt av ni fridagar. Men det kjem an på. Dei som bur i nær basen ønskjer kanskje å gå kortare periodar på og av, medan dei som pendlar gjerne ønskjer å gjere unna lengre arbeidsperiodar i slengen. I og med at eg jobbar i leiinga har eg stabsteneste i tillegg, med ein del møter og plikter utanom. Så normalt er eg vekke frå familien ca to veker i månaden, smiler Ketil Moe som er flygar på Sea King’en og nestkommanderande (NK). – Kvar besetning blir utgjort av fartøysjef, andrepilot, systemoperatør, maskinist, redningsmann og anestesilege. Alle er militære, unnateke legen frå det lokale helseføretaket.

Når livet går i rotasjon << Fleksibel familie Ketil er sjølv «dobbelpendlar, med kone og to søner, på 8,5 år og 2,5 år, heime. – Eg bur i Son og jobbar på Rygge. Men når eg valde å vende tilbake til aktiv flying, og fekk stilling som NK, inneber det også at eg må vere ein del på Sola og ta vakter både i Florø og andre stader. Eg prøver å legge det arbeidet eg kan til Rygge, så eg kan reise heim etter jobb, seier Ketil, og fortel at kona er heime. – På grunn av at eg må vere fleksibel og jobbar mykje vekke var det enklast å få dagen til å gå opp på den måten. Som NK er det mykje organisering, og når det er sjukdom og uføresette ting må ein kaste seg rundt på kort varsel. – Yngste sonen skal byrje i barnehage til hausten, så får vi sjå korleis vi gjer det då, seier han og slår fast at kona har tyngste delen. – Eg som reiser vekk har det «lett». Byrden ligg heime, hos ho som må ta seg av alt når eg er vekke, seier han. – Då er ho åleine og må opp om ungane vaknar om natta, samtidig som ho må fungere om dagen, når ungane skal i barnehage, skule og på aktivitetar, hunden skal luftast, lekser sjekkast og slike ting. – Føler du at du må vere superpappa når du er heime? – Ein har lyst å vere mest mogleg med ungane, spesielt når dei er små. Eg prøver å ta meg av dei når eg heime, og tek mykje stell, får eldstesonen til skule, og er mykje i lag med dei.

Litt annleis i Florø

6•2012

Hektisk periode Ketil er 44 år, og har vore i 330 skvadronen sidan 1991. Fram til 2000 som aktiv flygar, så sette han seg bak kontorpulten nokre år, jobba som flyinstruktør i USA og var innom flytryggingsdirektoratet. Før han på nytt fekk blod på tann i 2009. – Å ha kontorjobb var ein heilt anna kvardag. Når eg bestemte meg for å vende tilbake til aktiv teneste, var det for å jobbe og fly det eg kan i den perioden, smiler han. – Det er vi veldig innstilt

- Det er ein utruleg givande jobb å hjelpe menneske i nød, fortel Ketil.

på, og det går fint. Når eg søkte og fekk jobben som NK hadde eg vore så lenge vekke frå Sea King helikopter og aktiv teneste i 330 Skvadronen, at eg måtte sjekkast ut på nytt. Det inneber blant anna at eg flaug som andrepilot eit år, for å bli kjent med maskina, tenesta og det nye som hadde skjedd der sidan sist, før eg tok over jobben som NK i august 2011. – Kva er det med jobben din som motiverer deg til lange vakter og mykje tid vekke frå familien? – Det er jo utruleg gøy å fly, smiler Ketil. – Det å jobbe i redningstenesta er utruleg takksamt. Du hjelper menneske i naud, anten det er på sjøen, i fjellet eller ein flyg ambulanseteneste. Ein gjer noko som er til nytte for samfunnet, og dei personane ein hjelper, seier han. – Det er jo ikkje eit ønske å vere borte frå familien, eg ønskjer jo å vere heime med dei og er veldig glad i tida med familien. Då eg jobba som instruktør i USA var dei med bort dit sjølvsagt. Men det å vere borte er ein del av jobben, som eg også likar utruleg godt. Vi er veldig innstilte på at dette er ein periode, som vi får til, og det har gått veldig bra, seier han, og slår fast at noko misser ein på den måten.

– Ein går glipp av litt av oppveksten til borna når ein jobbar slik. Det skjer noko nytt dagleg i fasen minste sonen er i no, og ein får jo ikkje vere med på alt.

Gode kollegaer i same båt Dei fleste i dei 23 laga som utgjer 330 Skvadronens aktive redningsarbeidarar har familie. – Vi er cirka 110 som utgjer den operative delen av skvadronen, og rundt 200 i alt. Vi snakkar mykje saman, og prøver hjelpe kvarandre om det er noko. Alle veit korleis det er med sjuke born eller partnerar, og korleis det er å vere borte når det skjer ting heime. Om nokon treng reise heim, prøver vi å ordne det og ta vakter for kvarandre, så ein får løyst situasjonen. Ein blir samansveisa i dette yrket. Vi jobbar tett på kvarandre, bur saman og omgåast. Ein blir meir enn kollegaer, vi bli gode venner. Ein må tolerere kvarandre og gå godt saman, for vi skal jobbe under sterk press og vanskelege forhold. Det er lite rom for feil på oppdrag.

330 skvadron er operatør av statens redningshelikopter og utfører søk- og redningsoppdrag, ambulanseflyging, katastrofehjelp og spesialoperasjonar. – 330 skvadron høyrer under 137 Luftving ved Rygge flystasjon, men leiinga er stasjonert på Sola. Skvadronen har fem avdelingar, plassert i Banak, Bodø, Ørland, Sola og Rygge, og eit detasjement i Florø. Det vil seie at basen har ikkje fast mannskap, men blir bemanna av andre avdelingar som deler vaktene, forklarar Ketil. – I Florø er vaktplanar og rutinar litt annleis. Vi prøvar å legge treningsflyging på heimebasen til crewet. Der er vi gjerne ute to turar for dagen og øver. I Florø blir det kanskje berre ein tur eller to i veka, for å bli kjent med området, i tillegg til eventuelle utrykkingar. Det blir ikkje så mykje flyging, og mykje av tida går med til å vere klar til utrykking. Og med krav om å vere i lufta innan 15 minutt frå alarm, må vi vere på basen heile tida, smiler han. – Normalt jobbar vi frå 07.30 til 15.30, så har ein fri. Men det flyt litt saman, sidan ein må å vere her likevel. Vi har og i blant nattflyting, møter etter arbeid osv. Elles trenar ein, slappar av, snakkar med dei heime og kollegaer. Det varierer veldig kor mykje ein har å gjere. Når noko skjer rykker vi ut, døgnet rundt. Skjer det ikkje noko, er det stille og roleg på fritida. Førre skift her hadde berre ein tur, slår han fast.

Skulle hatt ferie heile året…

Hobby 650 KFU Prestige

Kr 226.700,-* Ei av Hobby sine mest populære vogner med køyløysing • City Trykkvannskobling • «Slim Tower» kjøleskåp • TFT holder for flatskjerm • 12 volt med batteri, ladar og LCD-panel.

Hobby Exellent 560 CFe Med den nye modellserien PREMIUM lanserer Hobby ein ny generasjon campingvogner. Ikkje berre kvaliteten i designet og interiøret, men også produksjon og byggemåte vitnar om innovasjon og nytenkning. «Ei sann glede for auget – både i terrenget og på vegen». Slik omtalar dei første brukarane Hobby si nye storsatsing i modellserien Premium. Her vil mange finne sin favoritt. Hobby har vore ein norsk bestseljar i snart tretti år med

Kr 229.750,-* ein eventyrleg marknadsdel på stabilt over 40%. Sjå den nye PREMIUM-vogna hos oss! Hobby Excellent 560 CFe har m.a.: «Slim Tower» kjøleskåp, TFT halder for flatskjerm, 12 volt med batteri, ladar og LCD-panel, samt microbølgeomn.

Dethleffs Skandinavian Magic Edition T White 2,3 JTD 148hk Euro 5

Dethleffs EIGHTY II T 6700 2,3 JTD 148hk Euro 5 Jubileumsmodell

Kr 739.940,-*

Kr 785.000,-*

ris! Kampanjep

Magic Edition utstyrspakke • Cruice control • Hekkgarasje • Pilotseter med høgde- og hellningsjustering • Stort kjøleskap med separat fryseboks • Baldakinbelysning kjøkken • Flugenettingdør • Radio forbr. med lydsystempakke • Takluke • Flatskjermhaldar • Maxi chassis (4250kg) • Caratec ryggekamera med fargeskjerm • Rammevindu i budel

ris! Kampanjep

Automatisk klimaanlegg i førarhuset • Cruise controll • Kollisjonspute førar- og passasjerside • Førarhus lakkert i sølv metallic • Påbygg lakkert i titansølv med kvite striper • Alufelgar • 190L kjøleskap med separat frys • Kaffemaskin • Bumiljø «Eighty» i ekte skinn • Støttebein bak • Pilotsete med høgde/helningsjustering • Forteltslys • Heki 3 «luksus» med baldakin belysning • Elektrisk stigtrinn • Kjøkkenventilator • Rammevindu • Truma Combi 6 E • Markise 4,0m • Sykkelstativ for 3 syklar • Golv-varme elektrisk • Caratec ryggekamera med fargeskjerm

2012 Sunlight T64 Delintegrert, 2,3 130hk Euro 5

Kr 569.110,-* Innvendig senkeseng • Cruise control • Panorama-takluke • 3,5m markise + sykkelhaldar for 4 syklar • Heve/senkeseng for 2 personar • Truma Combi 6E Gas/230v • Stort kjøleskåp • Avtrekksvifte kjøkken • Kantsydd teppe • Isolert spillvannstank • Vindu over førerhus • Golvvarme elektrisk

2012 Sunlight T69 Delintegrert, 2,3 130hk Euro 5

Kr 575.280,-* 2,3 130hk Euro 5 • Midtplassert King size seng • Cruise control • Panorama-takluke • 3,5m markise + sykkelhaldar for 4 syklar • Takreeling for bagasje med stige • Kablar for ryggekamera • Truma Combi 6E Gas/230v • Stort kjøleskåp • Avtrekksvifte kjøkken • Kantsydd teppe • Isolert spillvannstank • Vindu over førerhus • Golvvarme elektrisk

*) Alle prisar er inkl. omk. levert Førde.

BMW - Mitsubishi – Bruktbilar • Hobby campingvogner og bubilar • Dethleffs bubilar og campingvogner • Fendt campingvogner • Sunlight bubilar

FM 6•2012

Når livet går i rotasjon

Turnusjobbing vart til ekstrempendling I eit yrke der ein jobbar lange periodar samanhengande, speler det mindre rolle kvar ein bur. Det har kranførar og dekksbas Roger Langenes, opphavleg frå Gloppen, men busett i Florø, teke full nytte av. Han og resten av familien flytta like godt til Gran Canaria. – Vi vurderte først å flytte til Malta eit år, etter å ha vore der på ferie fleire gonger, og likte plassen godt. Men der kan det vere ganske kjøleg om vinteren, og det går ingen direktefly frå Norge om vinteren. Vi var på ferie på Gran Canaria i jula 2010, og det var då vi begynte å vurdere å prøve et år her, slår Roger fast.

Betre med halvparten så lang tur ut Med jobben til Roger står han rimelig fritt til å flytte på seg. – Eg jobbar på båten Island Wellserver, eigd av Island Offshore i Ulsteinvik. Vi driv med brønnvedlikehald, og går på fast kontrakt for Statoil i Nordsjøen/Norskehavet, under flyteriggavtalen, så eg jobbar to veker og har fire veker fri. Det går fint å kombinere med å bu kvar som helst med god kommunikasjon til Norge og jobb, seier Roger, som har jobba turnus i 20 år, og på flyteriggavtale sidan 2007. – Før var eg ute fire veker i gangen. Så både Martine (11 år) og Gulliver (8 år) er vane med at eg reiser på jobb, det har eg gjort sidan dei var små. – Eg er vant med å ha ungane åleine i periodar,

Roger Langenes, saman med dottera Martine, sonen Gulliver og sambuar Monica Edith Valvik. – Vi har det godt her i Spania – ikkje minst på grunn av det behagelege klimaet, seier dei.

Roger jobba på sjøen då vi trefte kvarandre, men eg synst det er eit framskritt at han berre er ute halvparten så lenge. Sjølv om det kan bli vanskeleg av og til, synst eg generelt det er betre å vere åleine med dei her i Spania enn heime, spesielt på grunn av det flotte klimaet, smiler Monica Edith Valvik, som er frå kystbyen Florø. – Det beste med turnusarbeid er all fritida, men så har ein jo også den andre sida, at ein er mykje vekke frå familien i periodar, seier Roger.

Tørt og godt

6•2012

12 EIENDOMSMEGLING

Markedes laveste provisjon og kostnader.

OPPGJØRSOPPDRAG Selge bolig selv? Vi tar papir- og oppgjør for fast pris på kr. 7.500,-

Storehagen 7, 6800 Førde | Tlf. 57 72 01 00 ord@fjordadvokat.no | www.fjordadvokat.no Advokat Ole Rune Døskeland og Torbjørn Kolås

Så tenkt, så gjort. – Vi søkte ungane inn på den norske skulen. Svaret var positivt, så det var berre å ordne seg leilegheit, smiler han, og slår fast at det var eit lukkeleg val. – Vi har ikkje angra eit sekund på at vi reiste ned hit. Vi flytta til Gran Canaria i juli 2011, i utgangspunktet for eitt år, men vurderer sterkt eit år til. Og vi tima det også bra i høve veret. Samtidig som Vestlandet har hatt meir uvær og regn enn på mange år, har Gran Canaria hatt tørraste veret på over 50 år. Vi bur på sørkysten av Gran Canaria, der det er ekstremt lite nedbør. I nord er det et anna klima med meir skyer og regn. Om vi saknar regn er det berre å køyre dit og kjøle oss ned, smiler han. – Kva er det beste med å bu slik? – Klimaet og det fine prisnivået på det meste

her. Ein bil er under halve prisen av det den kostar i Norge. Det verste er å vere vekke frå slekta, men vi har jo hatt litt besøk av slekt og venner, seier Roger. – Eg trudde i utgangspunktet ikkje eg ville like meg så godt i Spania, men no synes eg det er berre eit stort pluss å bu her i høve til Florø. Klimaet er jo berre heilt utrulig her, med temperaturar over 20 grader kvar dag heile året. Så det beste med å bu slik er veret, det har berre regna to timar siste 11 månadene. Og det verste er avstanden heim til Florø, seier Monica. – Har de eit nettverk der nede? – Ein blir jo kjent med folk her, både nordmenn og spanjolar. Det er over 300 elevar på den norske skulen her, og nordmenn er ganske synlege i lokalmiljøet. Men det jo likevel mest spanjolar her i Arguineguin-området, seier ho. – Kva fyller du dagane med der nede då? – Eg er husmor, trimmar og heklar ein del, i tillegg til å kose meg i sola, avsluttar Monica med eit smil.

OPNAR NY BUTIKK 19. APRIL HOS OSS. VI GRATULERER!

OPNINGSTILBOD Menu contour termokrus 2 pk Før 249,-

No 149,-

÷60%

Menu contour asjett 2 pk Før 299,-

No 199,-

Rosenthal rødvin og kvitvinsglass 2 pk. Før 249,-

No 99,-

Holmegaard lyslykt med hank Før 749,-

No 499,NYHEIT Rosenthal minivasar 229,-

Opningstider:10–20 (10-16) Matvarebutikkane har eigne opningstider Følg oss på

GÅÅVEEKORTT

Vårt elektroniske gåvekort kan nyttast i våre butikkar!

Reklamebyrået Inform Media

6•2012

Den kraftigaste og beste sjølvvasken?

Kvar 6. bilvask gratis

Prøv sjølv! Sjølvvask / maskinvask – Gratis bruk av støvsugar

Få 30 øre i rabatt frå første liter med Statoil-kortet. Statoilbutikk Førde tlf. 57 82 11 28 Statoilbutikk Jølstraholmen tlf. 57 72 69 69 Statoilbutikk Sogndal tlf. 57 67 39 00

DIN BUBIL-VERKSTAD I FØRDE • Service og reparasjonar • Periodisk køyretykontroll (EU-kontr.) • Hjulstillingskontroll med 4-hjulsmåling • Fabrikkoppdateringar og garantiarbeid på chassis • Service/fylling på AC-anlegg • Ettermontering av cruise control og ryggekamera

VISSTE DU AT • 2 av 3 bubilar er bygd på Fiat Ducato? • Autoservice er Norges eldste Fiat-forhandlar, etablert i 1966, og Iveco-forhandlar frå 1974?

Kusslid, 6800 Førde – Tlf. 57 83 38 80 www.as-autoservice.no

Alle bilmerke - opptil 7,5 tonn

- reparasjon - vedlikehald - service - EU-kontroll - hjulstillings-kontroll - aircondition-service Vi er med i verdas største og mest kunnskapsrike verkstadkjede. Hos oss får alle bilmerke profesjonell hjelp til hyggeleg pris.

Team Clutch Det heile starta ein sein kveld heime hos Andrè der gjengen var samla og sat å spelte Xbox. Såklart var det bilspel det gjekk i. TEKST OG FOTO: Vanja Birkelid og Irene Sæten, elevar ved Firda vgs, medium og kommunikasjon

– MED KVALITET OG SERVICE SOM VAREMERKE –

FM 6•2012

Sogn og Fjordane

Revisjon & Rådgjeving www.rg.no Økonomisenter www.r-r.no Ta kontakt eller gå inn på r-r.no om våre løysingar for begrensa revisjon og økonomitenester

Tlf: 57 82 40 90

Gutane har vore bilinteresserte heilt sidan dei var små, og dei fleste av dei har vore med på gatebil treff rundt 10 år på rad for å sjå på. – Mamma seier eg sladda med leikebilane mine når eg var liten, seier Ole Morten. Etter mange år med draumar og fantasiar bestemte dei seg for å starte sitt eige drifting team. Det blei mange useriøse forslag til namn, men til slutt kom dei fram til «Team Clutch Kickers». Namnet kom av at clutchen er ein stor del av driftinga. Dei fortel at namnet er meir eit image enn eit namn. Sporten dei driv med kallast drifting. Dette er ein motorsport som enkelt og greitt går ut på å få bakhjula til å miste grepet mot underlaget, slik at bilen spinn gjennom svingane, samtidig som sjåføren kontrollerer bevegelsen. Ein kan eigentleg seie at drifting er kontrollert sladding. Grunnen til at gutane ville ha eit eige team er hovudsakleg fordi alle har same interessa, og på denne måten kan dei ha det kjekt ilag og vere

sosiale. Dei støttar kvarandre fullt ut og har eit bra samhald. – Det blir liksom litt meir spesielt når vi har eit eige team. Det blir på ein måte som eit eige varemerke, seier Ole Morten. HEILE SOMMAREN GJENNOM deltar teamet på så mange Gatebil-treff så mogleg, og prøvar å få med seg det meste. Ved sesongslutt er ikkje bilane i like god stand etter all køyringa, og gutane jobbar då heile vinteren for å få dei på bane igjen. Planen er å få alle bilane klar til sommaren, og det er noko dei meiner ikkje blir eit problem. Men mange små faktorar kan spele inn om dei kjem seg på eit treff eller ikkje. Ein ventar med å gjere småting, og plutseleg har dei en heil haug å gjere rett før treffet. Det er mange nedturar og oppturar når ein fiksar på bilane. Alle i teamet tykkjer den psykiske delen er verst. Dei brukar utruleg mykje fritid på bilane, men psykisk meiner dei at dei brukar 100% av tida si. – Veka før treff er ein psykisk bølgjedal, seier Andrè. Dei andre nikkar seg einige. Det er veldig nervepirrande før treff, og ein «pushar» bilen litt meir enn normalt for å sjå om den held. Gutane i «Team Clutch Kickers» jobbar med bilane for å få dei klare til Gatebil Sommarfestival på Rudskogen 13.-15. juli. Når dei har fått klar bilane og dei kjem på bana, er det høg fart og spenning. Blårøyken er til stades, og adrenalinet er på topp. Festivalen er Nordens største bilfestival. Miljøet på eit slikt treff er heilt fantastisk. Alle

Foto: Privat

Dette er drifting. Breisladd, svidd gummi, mykje røyk og høgt adrenalinnivå på utøvarane. For ikkje å gløyme bilar med store motorar.

Foto: Privat

Heile gjengen i «Team Clutch Kickers» på verkstedet til Aven Auto.. F.v: Andrè Birkelid, John Andre Grimseth, Ole Morten Aase Øvrebø, Glenn Aven og Ørjan Grøneng.

Kickers som har møtt opp har same interesse, alle pratar og gir kvarandre tips. Før eit treff er det mykje som skal gjerast. I tillegg til å gjere klar bilane, må ein ordne frakt til bilen og ein stad å bu. Det er veldig dyrt å delta på treff, men alle i teamet meiner det er verdt det. DET ER EIN DRAUM som går i oppfyllelse. På Rudskogen har dei eigen stand, og personar som støttar dei. Mange i nærområdet blir med til Rudskogen berre for å sjå korleis det går med «Team Clutch Kickers». Konkurransen blir intern. Det skal hovudsakleg vere artig, men det blir automatisk konkurranse når dei kjem på bana. Ingen i teamet køyrer førebels for å vinne, men om dei blir betre og får mange sponsorar blir det nok konkurranse. Køyreferdighetene i drifting er høg her i Norge, og det er hardt å vere på topp. Teamet har ingen fullsponsorar, men har mange hjelpespelarar. Aven Auto er som ein hovudsponsor for dei, og er heilt suveren å ha, meiner gutane. Der er det ordna med rabattavtale for driftingkarane. GS Bildeler hjelper med ei dekkordning, noko som er viktig i denne sporten. Det blir mange slitne dekk etter kvart. «Team Clutch Kickers» er nye i gamet, og har eit håp om fleire sponsorar etter kvart. – Ting tar tid, og tida det tar er veldig artig, seier Andrè. Om bilen blir øydelagt på eit treff gjer ein alt for å få den fiksa igjen. Det er ein høgrisikosport, men det er morosamt uansett kva som skjer. Ein mistar gnisten akkurat då det skjer, men den

kjem fort tilbake med støttande menneske rundt. Teamet støttar kvarandre, og stiller opp om ein av dei treng hjelp. Det å køyre bil på denne måten har alltid vore ein stor draum, som no er verkelegheit. Alle i teamet har bilar, men nokre bilar er meir klar enn andre. Alle reiser uansett på treff, og om nokon er så uheldige å ikkje ha bilen klar er dei der som støtte for dei som har bil. TEAMET MEINER DRIFTING er misforstått. Dei seier det er like mykje sport som alt anna. Tilbodet i Sogn og Fjordane og vestlandet generelt er elendig, seier gutane. I Førde er det kun gokartbana i Kråknesmarka dei kan bruke. Litt av grunnen er vel gjerne at sporten er såpass misforstått, og at den ikkje er så farleg som mange trur. Populariteten stig, og det er ein av dei sportane som har auka raskast dei siste åra. Mange er skeptiske til drifting fordi dei meiner det er ein av dei mest risikofylte sportane, men i følgje gutane er dette heilt feil. Helsepersonell, brannvesen og politi står alltid klar på sida av bana, og det er strenge krav på sikkerheitsutstyr på deg sjølv og på bilen. Det er faktisk meir skade i for eksempel fotball og på ski enn i denne sporten, på grunn av sikkerheita. Dei er aldri redd for at det skal gå gale. Går det gale er det folk på plass med ein gong. Første gang på depot før ein får kome ut på bana er ei veldig rar kjensle. Det er då meir skremmande med at folk ser på, men etter kvart tenkjer dei ikkje på at der er publikum i det heile. Dei tenkjer på alt

når dei sit der. Det er veldig intenst, og dei lurer på kva som kan komme til å ryke først. – På ei bane er det ingen hemningar i forhold til det å køyre på ein vanleg veg, seier Ørjan. Alt fokus er på bana og dei andre bilane. Dei får skikkeleg adrenalin-kick av den høge farten, og alle er einige om at det rett og slett er rein glede. Andrè fortel at han var eit nervevrak første gongen, men etter ei halv runde følte han seg som heime. Alle var einige om at dei første sekunda var litt rolege for å bli vande med det heile, men etter få sekund var dei heilt «torpedo». – Smilet er så breitt at ein ikkje får av seg hjelmen. Ein veit ikkje kvar ein skal gjere av seg, og går berre og surrar etter å ha gått ut av bilen, seier Andrè med eit smil. Dei andre ler og kjenner igjen den kjensla. Ole legg til at kjensla på bana er betre enn sex. Karane har planar om å halde på så lenge dei har moglegheita. Når dagen kjem der dei eventuelt skal starte ein familie, er det mogleg dei gir seg med køyringa, men dei vil aldri gje opp interessa og hobbyen sin. – Då håpar eg på at ungen blir like interessert som meg, så eg kan følgje med heile vegen og komme med tips, seier Ole Morten. Dei håpar det aldri tek slutt, men slikt kan ikkje planleggast. Alle i teamet jobbar flittig no for å få ferdig bilane før treffet i juni, og gler seg langt over gjennomsnittet til sommaren.

FM 6•2012

BIL-INFO

5 på gata Ole Morten Aase Øvrebø BMW E30 1986 • Originalt 170 hk, oppgradert til 517 hk • Sett på turbo • Oppgradering av understell • Nye bremser • Større motor • På hjul 641 N (motoreffekt), originalt 230 N

Ørjan Grøneng TOYOTA SUPRA 1994 • Originalt 280 hk, oppgradert til 700 hk • Oppgradert understell • Satt i veltebur og sikkerhetsutstyr • Modifisert styring

1. Kva tykkjer du om motorsport? 2. Driv du, eller kjenner du nokon som driv med motorsport? 3. Kva tykkjer du om motorsport tilbodet i Sogn og Fjordane? Marianne Aase Sæle (29), Førde 1. Eg tykkjer motorsport er spennande, og veldig bra for dei som driv med det. Virkar som ein utfordrande sport. 2. Eg køyrer ikkje sjølv, men kjenner nokon som gjer det. 3. Tilbodet er vel ikkje kjempe bra, kunne kanskje vert meir.

Foto: Privat

Håvard Rusken (17), Førde

Foto: Privat

John Andre Grimseth OPEL ASCONA B 1981 (bastard edition) • Originalt 191 hk, oppgradert til ca 500 hk • Deler fra forskjellige bilmerke. SAAB motor, Opel karosseri, og diverse deler frå BMW, Volvo og Mazda. • Satt på turbo • Satt i veltebur • Avstiving • Meir rattutslag

Andrè Birkelid NISSAN 200 SX S14,5 • Originalt 200 hk, oppgradert til ca 400 hk • BMW girkasse • Halvvegs ombygd i England • Proffbygd for sporten, brukt av andre i Norge og England • Alt av sikkerheitsutstyr

1. Eg er ganske interessert i motorsport, ser ein del på Formel 1. Det er ein flott sport. 2. Eg kjenner ingen personleg som driv med motorsport. 3. Eg har ikkje så stor innsikt i det, det kunne vel vert meir synleg.

Jenny Jarning (17), Førde 1. Det er ganske teit, eg interesserer meg ikkje så veldig for det. 2. Kjenner ingen som driv med det. 3. Eg veit ingenting om tilbodet i Sogn og Fjordane, men eg trur det er ganske dårleg sidan eg ikkje har hørt så masse om det.

Markus Nygård Kalstad (17), Førde 1. Motorsport er kjekt, spennande og gir bra adrenalinkick. 2. Eg køyrer gokart. 3. Tykkjer tilbodet er litt dårleg.

FM 6•2012

16 Glenn Aven BMW E36 M3 1995 • Originalt 286 hk, skal oppgraderast til 600 hk • Totalt ombygd frå sportsbil til banebil • Bygd for formålet

Endre Erdal (17), Førde 1. Det ser spennande ut det. 2. Eg driv ikkje med motorsport sjølv, men kjenner nokon som driv med gokart og cross. 3. Det er vel kun gokartbana i Kråknesmarka?

Kronborg jubilerer og SPAR-KJØP fyller 5 år ORG KRONB

r å 5 2007–2

VÅRKUPP

På Kronborg ligg butikkane med tinga du gler deg til å komme heim med!

FESTDRAKTER FES STDRAKTER TIL L GUTT & PIKE Str. 86-128

K KUN

Vi på Kronborg gratulerer, og blir med på feiringa med desse tilboda: Dame eller mann, gift eller singel, handyman eller kløne, hobbykokk eller hageinteressert, stor eller liten

012

399.39 99 9.212 211-7

212 211-7

Sparkesykkel

MEDLEMSKUPP

Stålkonstruksjon med 3 hjul, noe som gjør den stabil for de yngste. Fra ca. 3 år.

Gassgrill Jersey Spar 3000,-

45-618

199,-

3990,FM 6•2012

MAARUD Salt, Salt og pepper. 100 gr. Pr. Stk. LÅG PRIS

10,Tilboda gjeld f.o.m. 19. april t.o.m. 26. april eller så langt lagera rekk.

MEDLEMSTILBUD!

1990 Pelargonia

Zonale i 12 cm potte.

Bli med i vår kundeklubb og motta masse tips, inspirasjon og eksklusive tilbud. Meld deg inn i våre butikker eller på www.plantasjen.no

www.plantasje n.no

Atterhald om trykkfeil og utselde varer

Kva er gale med ku På Kulturbloggen diskuterast lokal kunst: For lite interesse, for mange føringar og lite spenstig er tonen, mens nye Sogn og Fjordane kunstmuseum reiser seg i Førde: Ei ny æra for kunsten vår, så kva er «gale» med interessa for den? TEKST OG FOTO: Roy Sunde

– Er vi flinke kunstforbrukarar i Sogn og Fjordane? – Først vil eg presisere at vi ikkje skal vere forbrukarar av kunst, men brukarar. Og så må andre bedømme om kunsttilbodet lokalt har nok kvalitet og breidde, seier Anne-Marie Førde, direktør for Musea i Sogn og Fjordane. – Men vi er langt framme med eige hus til kunst i Førde. Vi er fylke i ei særstilling i høve etablering av kunstmuseum. Normalen er at private galleri eller samlingar blir omdanna til museum, medan Sogn og Fjordane gjennom fylkespolitiske vedtak, fekk etablert eige kunstmuseum. Det gjer oss unike, spesielt no med eige museumsbygg. Ofte overtar museum bygg som har hatt ein heilt anna funksjon, t.d. kunstmuseet KUBE i Møre og Romsdal, som overtok bygget til Norges Bank i Ålesund. Med finansiering frå stat, fylke og kommune klarte ein her i fylket å finansiere og bygge eit museumsbygg for kunsten.

Kunsten i sentrum

FM 6•2012

– Fortener Sogn og Fjordane eit praktbygg til 93 millionar til kunst? – I høgste grad, men det er ei utfording for begge partar. Museet må levere på innhald, og folk bør være nysgjerrige og komme. Bygget gjer oss i stand til å vise kunst betre og meir spektakulært og endrar premissane for formidling av kunst i fylket ved at kunsten bokstavleg talt er plassert i sentrum. Om lokala er utanfor sentrum må brukaren yte ein innsats., og det blir for spesielt interesserte, som alt har eit forhold til kunst. Å vere tilgjengeleg betyr meir enn vi er klar over for å fenge dei som ikkje har nær omgang med kunst, fortel ho og seier at musea i fylket hadde eit normalt besøk i fjor. – Besøket er på nivå med dei vi kan samanlikne oss med, men prega av at vi ikkje har eit kraftsentrum. Nye kunstarenaer legge til rette for at kunstnarar og kunstbrukarar får møteplassar. Håpet er at kunstinteressa veks som følgje av det, men ein lyt gje Sogn og Fjordane Kunstmuseum tid til å ta i bruk det nye museet og finne strukturen sin. Samtidskunst er utfordrande. Det er ei myte, men med sanning i: Den tradisjonelle museumsgjengarar er den som finn delar av seg sjølv i utstillinga, altså den som har kjennskap og eit tilhøve til kunst, heller enn den som møter det ukjente. Ein må lærast opp og bli kjent med kunsten. Jo meir du kan om ein ting, jo meir taler den til deg. I vid forstand er alle potensielle museumsbrukarar, men ulike grupper har ulike behov. Kulturskulen vart ein flott arena for å nå barn og unge når den kom, og som har fostra mange talent, spesielt innan musikk. Sogn og Fjordane Kunstmuseum blir ein stad der barn også kan skape kunst, med eige mottaksrom dei kan jobbe i, som ein ikkje hatt før.

Må vekse saman – Er dkunstformidlarane gode nok til å skape og prege debatten her i fylket? – Mediedebatt er ofte prega av kven som torer stikke fram hovudet og meine. Gjer ein det får ein også tole motbør, så det påverkar kven som meinar. Det er ikkje sikkert dei rette aktørane pregar debatten mest. Kunstnarar er oppteken med å skape, og museumsfolk er kanskje heller ikkje dei mest profilerte i mediadebatter. Kanskje må vi bli flinkare til å prege debatten. Vi vil gjerne i dialog

Dogg på rutene? Vi monterer straumsparande energiglas.

No er dei på tilbod!

Halbrendsøyra 7 • 6800 Førde Tlf. 57 83 08 50 • www.holvikglas.no

med brukarane våre på om vi er på feil kurs, eller gjer ein god jobb. Musea er offentlig finansiert, med oppdrag frå staten om å forvalte, forske og formidle. Samtidig skal vi ha ei samfunnrolle og vi blir oppmoda til også å vere aktive samfunnsaktørar. Det inneber m.a. at formidlinga må kunne vere kritisk og nyskapande både når det gjeld tematikk og virkemidlar. Vi skal også kunne meiner noko om kunst. Det har vi ikkje tradisjon for i Norge, vi er eit ungt museumsland og ligg etter til dømes Sverige og Danmark. Dei etablerte kunstinstitusjonar lenge før oss. Våre kulturhistoriske museum kom i nasjonsbygginga. Det pregar kunstforholdet vårt, seier Førde som ikkje trur det er manglande interesser for kva musea driv med. – Eg trur folk bryr seg, men det er utfordrande å drive museum i grisgrenda strok. Har du vitja museet ditt nokre gangar kjem du kanskje ikkje att før museet har noko nytt å tilby. Sogn og Fjordane har ikkje så mykje tilreisande som storbyar, og må fornye oftare for å

nsten? og musikk. Samtidskunst bryr vi oss lite om. Vi tek det igjen om 50-100 år, seier kulturforskar Georg Arnestad. – Vi vil ikkje vite av moderne samtidskunst. Skjønnar den ikkje. Likar den ikkje. Gidd ikkje møte den. Vi trur ikkje på den, og vil ikkje gjere noko for den. Moderne kunst er ikkje for oss på bygda, same kvar i landet. Kunsttilbodet er prega av mangel på arenaer som torer og utfordrar. Kulturhusa våre først og fremst arena for kose- og underhaldningskultur. Eg saknar dristigheit. Musea er ganske konvensjonelle, men eg har lete meg imponere av Opera Nordfjord. Ei «safe» kunstnarleg satsing, men økonomisk risikabel. Han fortel at debatten om kva som må til skal takast. – På konferansen «Kunst i bristepunktet mellom bygda og verda» i Førde 24.-25. april. Vi treng debatten. Vi er avhengige av opne, tolerante og nysgjerrige miljø, og individ med visjonskraft. Det er bra at Naustdal og Fjaler torer satse, og eg skulle gjerne hatt kunstdristige kapitalistar lokalt. Kulturelt sett er våre uhyre konvensjonelle. Eg er spent på om den nye sparebankstiftinga torer å bryte med det, etter kvart, spør han og gjev døme på kva som må til. – Kombinasjon av arenaer som torer, kunstnarklyngjer slik vi ser tendens til i Fjaler, lokalmedia som tek profesjonell kunst på alvor og kunstmesenar med pengar; då kjem vi eit stykke. Og museumsdirektørar som vågar. Eg tykkjer De Heibergske Samlinger-Sogn folkemuseum, som eg kjenner best, har vore utoverretta og synleg, med ei rekkje tilskipingar og utstillingar. Men det var dristigheita då.

Kunsten må vere fri

trekke folk. Økonomi kan avgrense i høve til å fornying og «spenstige» utstillingar. Så at det er for lite spenstige utstillingar, er til ein viss grad riktig. Utstillingsarbeid er dessutan ein profesjon som krev kompetanse, og gode utstillingar er kostnadskrevjande å lage. Stadig fleire museum brukar vandreutstillingar, fordi dei har ikkje ressursane til å produsere sjølv. Ein må i tillegg ta val, som dessverre ofte kan gå ut over utstillingsbudsjettet. Avslutningsvis vil eg legge til at utstilling berre er ein av fleire virkemidlar for å nå ut til publikum med kunnskap og opplevingar.

Bryr oss lite med samtidskunst – På statistikkar flest, også bruk av kunst og kultur, liknar Sogn og Fjordane andre rurale utkantfylke. Så det er ikkje noko «gale» med kunstinteressa vår. Vi feirar i aukande grad våre store utflytte kunstnarar innan biletkunst, teater

– Det er ikkje noko «gale» med kunstinteressa. Konkurransen om merksemd er større enn nokon gong. Og det er bra, då må alle skjerpe seg. I dei store tettstadane i fylket er kulturhusa fylt kvar veke: Sogn og Fjordane Teater (Soft), Riksteatret, konsertar, frigrupper, revyar, utstillingar osb. Samtidig brukar vi meir tid føre fjernsyn og internettet enn før, så det er hard kamp om tida, seier Terje Lyngstad, teatersjef ved Soft. – Institusjonar som Soft og Sogn og Fjordane kunstmuseum får midlar over statsbudsjettet, med føringar og eit samfunnsoppdrag: Ikkje berre «underhalde» og «gi folk det dei vil ha», men vise teater av høg kvalitet og vere nyskapande. Offentlige midlar får vi fordi det vi driv med ikkje er kommersielt. Utfordringa i eit fylke med lite folk er at når 10 % går på teater i Oslo, reknast det som godt besøk. Går 20 % på teater her reagere ein på at det er få i salen. Vi skal pleie dei som kjem, og ikkje bruke mykje ressursar på å få dei som ikkje går i teater til å komme. Du kan ikkje tvinge folk som ikkje likar fotball på kamp heller. Kulturinteresserte her er ikkje mindre interesserte enn andre stader, eller færre relativt sett. Men vi er «unge» på å ta mot profesjo-

FM 6•2012

Kari Standal Pavelic: – Lokal forankring er ein suksessfaktor!

Terje Lyngstad: – Det er vanskelig å seie det lokale kulturtilbodet er dårlig, sjølv om det er annleis enn i Oslo.

Anne-Marie Førde: – Å ligge slik til at ein er tilgjengeleg for publikum er viktigare enn vi trur.

FM 6•2012

nelle kunstinntrykk. SoFt vart etablert i 1977. Til samanlikning er Den Nationale Scene i Bergen over 150 år. Tradisjon og «danning» betyr noko for interesse og kulturbruk, det er lite «vin i pausen» her. Men det er vanskeleg å bruke ordet dårleg om kunsttilbodet lokalt, sjølv om det er annleis enn Oslo, med færre opplevingar. Ein kan oppleve teater av høg kvalitet, gode utstillingar og god musikk, fortel han og deler tips til kva som gjer eit godt kunstfylke. – Det som skjer må bli godt marknadsført, og halde høgste kvalitet. Vilkåra må leggast til rette, og kunst og kultur bli gjort viktig av politikarar og presse, seier han og slår fast vi fortener eit nytt stormuseum. – Så klart! Spørsmålet er kva forventningar publikum, presse og politikarar har til besøk og innhald. Dei trur eg sprikar. Skal det bli eit levande museum må programmet vere interessant og prega av mangfald, som skaper nysgjerrigheit og provoserer, men også gjev plass til «våre» kunstnarar (Slettemark, Torsheim, Tunold, Astrup, Rumohr, Eikaas, Gundersen) Ein må opplevast som relevant. Gode kuratorar, som set saman utstillingar og skaper debatt, er viktig, og å ein må vere interessant og relevant: Vinne gjenklang i folks liv. Kontakt publikum-kunsttilbydar er viktig. Kunstinstitusjonen må vere aktiv i samfunnsdebatten.

Betre enn sitt rykte NRK sin kulturmeldar Hans Jakob Reite har godt utsyn over kulturfylket vårt. – Eit bygdefylke, tradisjonelt opptekne av det figurative som Astrup og Torsheim. Men biletet er meir nyansert, m.a. Slettemark og Ludvik Eikås dyrka andre retningar. Vevringutstillinga og kunstmiljøet i Dale er og døme på breidde. I eit fylke med 108.000 innbyggarar er det ikkje så gale? Vi må ikkje måle svartare enn det er grunnlag for, seier han og fortel kva som må til. – Kunstnarar og musea må gripe sjansane nye lokale i Lærdal og Førde gir. Publikum må tore å nærme seg kunstuttrykk ein treng tid på å fordøye. Vi må vere nysgjerrige på kunst og kultur vi må tygge. Gode opplevingar avheng av innsats. Alt kan ikkje vere «sukkervatn»! – Er vi lite kunstinteressert, eller er kunsttilbodet i Sogn og Fjordane for dårleg? – Kunstinteresse og tilbod er i samspel. Tilbodet i Sunnfjord og Sogn er skapeleg, der heng publikums interesse etter. I Nordfjord er tilbodet i tynnaste laget, seier han og slår fast vi fortener ny storstove. – Det er og gledeleg med

Hans Jakob Reite: – Vi må tore å nærme oss kunst som må «tyggast» og fordøyast!

nytt kunstsenter i Lærdal. Lokalpolitikarane er ikkje så sidrumpa som mange vil ha det til, og staten er feit nok, seier Reite og gjev innspel for levande kulturarenaen. – At Jølster satsar på meir enn Eikås og Astrup, at Torsheim får avgrensa plass i Førde, meir enn Gjesme i Lærdal og Svor i Hornindal. Samtidskunstnarar må få breie seg utan kunstig skilje mellom lokale, nasjonale og internasjonale uttrykk. Det er krevjande å vinne publikum i kulturell konkurranse, seier han og gjev døme på kva som må til. – Eg trur ikkje på sjølvpisking, og Stig Eikaas har fått nok plass til å prege uterommet i fylket. Vi må satse på utfordrande kvalitet og tore å vise mangfald. Repetisjon er kjedelege. Det er ingen enkle svar. Den som vil ha utsyn må tole motbakkar. Det skulle ikkje vere vanskeleg å forstå for vestlendingar?

Finkultur blir publikumssuksess Opera Nordfjord gjer suksess og butikk av finkultur. Lokal forankring, kvalitet og inkludering er stikkord for vellukka kultursatsing. – Opera på Eid var originalt og uventa, det var ein utløysande faktor i starten. Nytt og ukjent for dei fleste, samtidig som det er knytt til flott kunst og kultur. Viktigast trur eg er at opera femnar mange kunstformer, så ein trengte all slags dugnadsarbeid og klarte å engasjere ulike menneskjer. Det var rom for alle! Og eg er overtydd om at kravet til og ønsket om kvalitet i alle ledd var avgjerande. Folk likar å vere med å noko

DRØYMER DU OM EIT LIV UTAN LINSER OG BRILLER? Vi opererer langsynte, nærsynte, skeive hornhinner, alderslangsynte, grå stær og deg med dårleg mørkesyn. Smertefri, rask behandling for eit nytt liv! Rentefri delbetaling. Uforpliktande forundersøkelse! Ein av Europas dyktigaste synskirurgar TTa kontakt for meir informasjon og referansar! Synskirurgi er ei tillitssak

Grå Stær? Vi utfører privat grå stær kirurgi og har kort ventetid.

Tilknytta kirurgar: dr.Thilesen, dr.Plesner, dr. Meberg

Sogn og Fjordane Synskirurgi, Sørstrandsvegen 9, 6823 Sandane Tlf.57 86 74 00 • www.synskirurgen.no Georg Arnestad: – Vi vil ikkje vite av samtidskunsten på bygda!

av høg kvalitet – det ligg stor tilfredsstilling i å jobbe hardt og målmedvite mot noko ein er veit blir bra. Trivselsfaktoren er høg, det er alltid kjekt å jobbe med opera. Og sjølv om ein opplever motbakkar iblant blir det alltid bra til slutt, smiler operasjef Kari Standal Pavelich. – Lokalt eigarskap er ei stor suksessårsak. Kunstnarisk leiinga er lokalt ankra, ingen utanfrå har siste ordet i kunstnariske val, ein avgjerande og stor styrke for ON. Kari gjev gjerne råd til andre om kva som kan gje kultursuksess. – Gje god informasjon og «selje» saka. Det er viktig at ein torer å stikke hovudet fram og ta sjansen på kritikk. Og kjempeviktig å ikkje høyre på «gode råd», dei er som regel dårlege og stoppar ofte gode idear! Gode levekår for kunsten skapast ved å skape begeistring hos mange. Om mange nok vil noko sterkt nok og dreg lasset saman, er det lett å skape merksemd og begeistring. Usemje og sutring fører ikkje fram. Kunst kan vere så mykje, og er ikkje alltid morosam, kanskje, men for ON sin del har den menneskelege fellesskapen vore viktig og grunnleggande – her er det kjekt å vere. Kunsten må ut til alle og gjerast ålmenn og tilgjengeleg, utan at det tek frå kunsten kvalitetane sine, seier ho og slår fast at kulturinteressa i fylket er stor. – Mitt inntrykk er at mange menneske her er interessert i kultur. Då tenkjer eg kultur innan kunstomgrepet, ikkje idretten: Tenk på alt som skjer i kulturskulane, skulekorpsa, kora, 4 H, spelemannslaga og UKM. Dei mange galleria er viktig for bildande og utøvande kunstnarar, og stort sett er folk flest flinke til å stille opp når noko skjer i lokalmiljøet. Eg skulle ønskje at alle, meg sjølv også, var flinkare til å støtte andre arrangement enn dei vi sjølve er involvert i. Ofte er det halvtome kyrkjer og konsertlokal. Heimesitjarane må ut av godstolen og støtte det som skjer, til eige beste. Gode opplevingar gjer oss til betre menneske! – Utfordringa for arrangørane å gjere ein god nok jobb med marknadsføring, og det potensielt publikum må «gidde» å møte opp. Det hjelper ikkje å skulde andre for dårlig oppmøte, alle må ta ansvar. Om eldsjelene står på utan at nokon heier og held gnisten varm sloknar dei. Det bør vere ei nasjonal vervekampanje: Kvar av oss vervar minst ti publikummarar til eit arrangement i løpet av eit år – For ein god idé, at eg ikkje har tenkt det før, ler Kari. – Då har aksjonen starta! Tek du utfordringa?

LITT BRUNERE - mye vakrere Besøk Brun og blid Førde

Hafstadvegen 34

ÅPNINGSTIDER ER: Man-Fre: Lørdag: Søndag:

07:30 – 23:00 09:00 – 19:30 10:00 – 23:00

FM 6•2012

Nærmeste Brun og blid solsenter ﬁnner du ved å sende: BB HVOR til 1960 Besøk oss på facebook: www.facebook.com/Brunogblid Grønt nr: 800 34 033, www.brunogblid.no

Diagnose: Lyntog RETT PÅ Andrine Bruland FLEIRE AV MINE PASIENTAR uttrykker eit ønske om å etablere ein stoppknapp i livet sitt – ein evne til å stoppe seg sjølv, både i forhold til å begå overgrep, men også meir generelt. Dei fortel at dei nokre gongar føler at livet er eit lyntog som pløyer gjennom landskapet utan at dei klarar å henge med, og at dei heller kunne ha ønska seg ein trikketur i Skomakergata. Eg må seie at eg blir tatt litt på senga (for å bruke eit fullstendig upassande uttrykk med tanke på nettopp den avdelinga eg jobbar på i fengselet). Samfunnet i dag er verkeleg eit hurtigtog, kor det nærast er eit krav om at alt skal være i rask bevegelse til ei kvar tid. Før i tida byrja gjerne menn å jobbe med det faren jobba med, så tidleg dei var i stand til det, medan jentene lærte av mor og bestemor korleis dei skulle halde sølvserviset blankt, og unngå at byggrynspuddingen vart harsk. Ein skulle så finne ein av det motsette kjønn å gifte seg med, få ungar med (i den rekkefølgja) – og dett var dett! Då var du etablert og på topp, og resten av livet var eit slags vedlikehald, ein runddans av stabile, repeterande aktivitetar for å oppretthalde status quo. No derimot, skal ein oppover, vekse og gjere noko nytt og spennande absolutt heile tida. Spør du ein eller annan du ikkje har sett på lenge om korleis det går, og vedkommande svarer at han framleis bur der han budde, jobbar der han jobba, og er saman med den han var saman med sist, så vert ein overraska. Jøss – endå? Og kanskje ei aning skuffa, eller bekymra. Har han ikkje ambisjonar, han? Har han det ikkje så bra? Er han deprimert? Det vi ynskjer, eller forventar å høyre, er at han har vore eit halvt år i Argentina og jobba frivillig for gateborna, at han har fått ein unge med ei han trefte i Thailand, men at ho no har flytta i lag med ein arkitekt i Ålesund, og starta si eiga bedrift med heimelaga sylte frå eigen bærhage. Ja, for vi jentene skal i alle fall gjere alt mogleg på ein gong. Trene og sjå bra ut, ha ein kul jobb, gjere kreative aktivitetar med ungane, vere sosial og gå i klubb og på konsertar på fritida, bytte ut gardiner og puter og dukar og lys minimum seks gongar i året, og kunne noko kunstnarisk og tidkrevjande som er din eigen spesialitet utanom, som å bake pop-cakes eller lage bursdagskort i coupage. Det viktigaste er at det er tidkrevjande, og at vi latar som om det ikkje er tidkrevjande. Og ikkje minst, at det er det «siste nye». Dersom du endeleg har lært deg å scrapbooke heimelaga kort, eller bake cupcakes, så må du sjå til å komme deg på lyntoget att, for det er berre SÅ førre månad. Fordelen med dette nye samfunnet er at ein ikkje lengre blir dømt om ein ikkje er strømlinjeforma. Befruktningscruise til Danmark for lesber, heimestrikka klede, psykiske knekkar – det meste er i grunn akseptert. Unntatt å sitte på baken ein heil dag, tilbringe heile påska heime sjølv om ein ikkje

FM 6•2012

Kva gir du i gåve til nokon som berre ønskjer seg pengar?

Visa gåvekort! Kan brukast både i butikkar og på nett. //"ċ*+ƫđƫ)!%.!** *'ċ*+ ƫ ƫ

No derimot, skal ein oppover, vekse og gjere noko nytt og spennande absolutt heile tida.

skal jobbe eller pusse opp huset – ja, rett og slett, å ta trikken når «alle andre» tek lyntoget. Eg har forstått det slik at det er lov å kose seg, men då helst med veldig tidkrevjande og avansert mat, og fullt (nydekorert) hus, og helst etter å ha lag ut bilete på Facebook av den utruleg lange skituren ein hadde i forkant. Det verste er at når eg har stilt oppfølgingsspørsmål til alle pasientar, slektningar og vennar eg har snakka med, om denne uroa og dårlege samvittigheita dei kjenner på når dei gjer «ingenting», botnar i at «alle andre gjer noko». Til no har eg ikkje funne fram til noko anna medisin mot diagnosen lyntog enn å forsøke å hjelpe pasientane mine til å drite litt meir i kva andre tykkjer om dei lovlege aktivitetane dei driv med. Å tillate seg å jobbe i den same, lågt løna jobben som ein i grunn trivast i, ete pølse med brød til middag dersom det er favoritten, sjå «The Voice» om fredagen, og drikke seg full med bestevennen om laurdagen. Sett deg dine eigne mål, i staden for å prøve å gjere alt mogleg som du trur mamma, naboen eller sjefen din syns du bør gjere, for då vil du berre ende opp med å kortslutte og føle deg mislykka, seier eg. Og så går eg heim og kastar stein i glashuset mitt.

inform-media.no

Nyheit MOBILT BREIBAND

frå kr 49,- per månad Frå kr 687,- fyrste året

Ynskjer du å lese nettaviser, jobbe, eller berre vere tilgjengeleg på nett når du er på tur? - Vi gir deg moglegheita!

NORDKAPP 71• N

Surf der du er, når du vil

FM 6•2012

Din lokale breibandsleverandør i Sogn og Fjordane

57 00 91 00 | enivest.no

inform-media.no

Største kjøpesenter mellom Bergen og Ålesund • 550 gratis parkeringsplassar • 4 restaurantar/kaféar • Leikeland

÷15% på alt av Hurtta-dekken for hund.

Jeans 700,Skjorte 350,t-shirt 130,Belte 250,Sko 400,-

Handelshuset, Tlf. 57 82 22 42

Barebarn: Potte 499,-

HANDELSHUSET

Eurosko: Roots pumps svarte 799,nude 699,-

Naustdalvegen 4 • Førde • 57 83 21 00

Bjørklund: Klokke Casio 598,-

Sunkost: Betakaroten 201,-

Bonito: Haust-Collection bluse 999,-

1987-2012

Opningstider: Kvardagar: 10-20 (21) Laurdag: 10-16 (20)

Enkelte butikkar har andre opningstider.

Arkja: Lammeskinnsjakke 2299,topp 200,-

Største kjøpesenter Størst mellom Bergen og Ålesund

Nikolai har på seg kle frå Jack & Jones

SKO • dna • Euro Sko • Økonomisko

Dressjakke 1599,95 Dressbukse 799,95 Skjorte 399,95 Slips 199,95 Belte 299,95 Sko 599,95 Solbriller 149,95

MAT, DRIKKE OG KIOSK • Spar • Napoleon Conditori • Deli Vita • Narvesen • Peppes Pizza • Vinmonopolet • Bambus

Forbehold om trykkfeil, prisendringer og utsolgt vare

OPTIKK, UR OG GULL • Bjørklund • Mestergull • Brilleland KROPP OG HELSE • Nikita • Apotek1 • The Body Shop • Sunkost • Trendy frisør • Cosmetique Parfymeri & Spa • Ranels Parfymeri • VITA

! N E V A G VENNE TTIL TI ILL HA H HAN! AN! AN N! tøft stål s ål ål ssmy smykke sm myk mykk ykk ykke kkke kk kke e

HUS OG HEIM • Bellis Blomster • Nille • Handelshuset Libris • Kremmerhuset • Princess • Førde Glassmagasin • TilBords

348 348, 348,488 -

KLE • Bare Barn • Bonito Dameklær • KappAhl • VIC • Marcel • More Woman • b-Young • Blend • Arkja Dameklær • Hennes & Mauritz • Jack Jones & Vero Moda • Match • No Name

TTIL TI ILL H HENNE! HE EN NNE NN NE! E! lekkert smykkesett med cubic zirkonia pris for hele settet

496,-

SPORT OG FRITID • Ringo • Din sport • Førde Sport

Halssmykkee 198,-, Ør Ørepynt 298,Førde Tlf 40 43 22 70 www.bjorklund.no

SPESIALBUTIKKAR • Glitter • Zoo-senteret • Ti-Ti • Førde Lydsenter • Bagorama • Fotograf Helle • City Bag • CMYK accessories SERVICE • Sparebanken Vest • Posten

B-Young: Shorts 299,-

Marcel: l Culture shorts 599,-

Din Sport: Ferrino barnesekk 499,-

www.hhforde.no

...vi har det! HANDELSHUSET

Unge meiningar Kyrkjevegen Barnehage, Førde Tema: Bondegarden og det som skjer der Kva jobbar eigentleg ein bonde med? Mathias: Eg kjenner ein bonde. Til og med to. Han skal passe på dyr og gje mat til dei. Og så klipper han sauer. Eg har vore med på det. Eg har til og med klipt ein sau. Vi må ikkje klippe i skinnet. Då blør den. Den saksa er skarp. Astrid: Han melker kyr og gjev høy til hestane. Eirik: Han køyrer traktor og mater kyra si og sauene og så har han dyr. Kor bur dyra til bonden? Mathias: I fjøsen. Men veit du kva eg har gjort der campingvogna mi er? Kjørt traktor. Eirik: Mathias, du er veldig god på å snakke. Du bablar mykje. Mathias: Og du, kyrne dei bæsjar der dei vil, dei har ikkje do, og bonden skrapar det vekk. Og du, nokre jentekyr føder og det kjem blod ut av rumpa. Kaia: Æsj!!

Eirik. Altså vi snakkar ikkje om jenter no. Kvifor snakkar du om jenter? Astrid: Eg trur dyra bur på ein stall. Dei har ikkje kjøkken, men får høy og mat i krybben. Mathias: Ja, huskar du den då babyen låg i krybba? Astrid: Ja, men no tenker vi ikkje på Jesus og det der. Eirik: Visste du at eg og Kaia er kjærestar? Kaia: Vi er jo det. Eirik: Har vore det sidan før påske. Astrid: Før så var det slik at vi var kjærestar då, Eirik. Kva gjer dyra på om dagane? Mathias: Nokre kyr søv, men vaknar når bonden kjem. Men eg anar ikkje kva dei driv med elles. Leikar? Driter? Eirik: Badar i grisebingen? Eller ahh… det her er veldig pinlig. Når bonden ikkje er der, då trur eg dei tar bomba i grisebingen. Eg lurer på: kvifor er grisane i ein binge og kvifor ligg dei i gjørme? Korfor likar dei det?? Mathias: Det berre er slik. Eirik: Har du hørt den songen: «bæ, bæ

lille lam, kunne ikkje svømme, berre ete rømme.» Astrid: Slutt å tull. Eg trur dyra søv når bonden ikkje er der. Kaia: Eg veit ikkje…. Astrid: Kaia er nok litt sjenert. Eirik: Ho er ikkje sjenert når eg kysser ho! Er det viktig at bonden er snill med dyra sine? Eirik: Ja, det er viktig, for dei svelt i hel

om han ikkje gjev dei mat. Og dei vil fryse i hel om han ikkje lukkar døra når han går. Astrid: Ja, han må vere snill. Klipper han dei i huda får sauen vondt og han får ikkje plaster. Mathias: Ja! I alle fall med katten! Viss ikkje klorer den han. Og, dette er litt flaut, viss bonden klipper kua eller oksen i huda når han skal klippe dei, så kan dei stange. Det gjer vondt!

ALLEGRO 100 CM MED SPEGEL

10.995,SPAR KR. 2.755,-

100 cm heilstøypt marmorservant og servantskåp med breie skuffer med fullt uttrekk. Spegel med avlange lysfelt. Inkl. viste grep. Ekskl. armatur.

20.995,SPAR KR. 6.370,-

Veil. pris kr. 13.750,FARGE Kvit høg-glans

15.495,SPAR KR. 4.300,FARGE Kvit matt Svart gummilakk Grå gummilakk

FM 6•2012

26 ALLEGRO 100 CM MED SPEGELSKÅP FARGE Kvit høg-glans

EL-PAKKE MED LED-LYS OG STIKKONTAKT I SKUFF

KANTATE 101 CM MED SPEILSKÅP

Veil. pris kr. 30.160,-

101 cm Kantate porselensservant og servantskåp med to skuffer. Spegelskåp med avlange lysfelt, stikkontakt og lysbryter. Inkl. integrerte grep og tilbehør. Ekskl. armatur. Veil. pris kr. 27.365,-

22.995,SPAR KR. 7.165,-

TLF. 57 72 55 90 - VAKTTLF. 992 13 790 BESØKSADR. FLOVEGEN 4, 6800 FØRDE www.comfort.no - ﬁrmapost@dale-ror.no

Frå venstre: Kaia 5 år, Eirik 5 år, Mathias 5 år og Astrid 5 år

Nye B-Klasse! “DEN NYE FOLKEMERC`EN” Terningkast 6 i VG - 7/2-2012

Kvifor sender bonden dyra til slakting? Astrid: Dei skal slakte dyra. Få ut all maten, reinse og sende det til butikken. Mathias: Faktisk så går dei gjennom ei maskin og blir til kjøtt og sånn. Eg har faktisk smakt eit villsvin. Eg likar å gnage kjøtt. Eirik: Eg trur det berre er grisar som blir sendt til slakting, for dei har kotelettar i ryggen Mathias: Vi kan ete tryne på grisen og! Eirik: Du det er bonden sin feil at han sender dei av garde, han kan ikkje bli lei seg når han gjer det på eiga hand. Astrid: Han blir ikkje lei seg. Eg trur kanskje han vil dei skal slaktast. Og så går han i butikken og kjøper det og et det. No er det snart vår og dyra skal ut på beite. Kva gjer bonden på då? Eirik: Eg trur han sit inne og et. Mathias: Han kan jo bygge noko? Eller slappe av? Eirik: Han finn mat til dyra. Han lagar det ikkje, men finn det ute. Får ikkje høy på butikken. Mathias: Graset finn han inni traktoregga. Astrid: Kanskje sit han inne og perler smykker han skal selje?

Kven tek seg av dyra når bonden reiser på ferie? Mathias: Då må han legge igjen masse mat til dei. Dei må vertfall ikkje ete sine eigne venner. Astrid: Bonden kan ringe ein annan bonde som ikkje har dyr, men lyst på, så kan han passe dei. Eirik: Bæsjen får bonden ta vekk når han kjem heim. Mathias: Eg skal bli bonde, eg. Men då kjem eg til å lukte forferdelig ekkelt.

Nye B-Klasse

Frå kr

323.560,-

inkl. lev.

Som første modell i segmentet blir nye B-Klasse levert med radarbasert kollisjonsvarsling som standard. Det gjev ekstra tryggleik for deg og din familie. Opplev det beste interiøret i klassen og bagasjeplass på inntil 666 l.

Velkommen til prøvekøyring! Pris inkl. lev. Førde. Forbruk blanda køyring: 0,44-0,80 l/mil. CO2-utslepp: 114-145 g/km. Bildet kan avvike fra tilbod. Importør: Bertel O. Steen AS.

Bilhuset Førde, Øyrane 6, 6800 Førde, Tlf. 57 72 41 00, www.bilhusetforde.no

LEDIG STILLING

DAGLEG LEIAR / MARKNADSSJEF Hovudoppgåver i stillinga er dagleg administrativt ansvar, sal og marknadsføring, økonomistyring og utviklingsarbeid knytt til utviding av skianlegget, nye hyttefelt og anlegg for aktivitetar heile året.

Vi søkjer person som: · · · · ·

er initiativrik og interessert er motivert for salsarbeid er ryddig, har god økonomiforståelse og har evne til å jobbe selvstendig har relevant utdanning og/eller erfaring har gode samarbeidsevner og leiareigenskaper

Vi kan tilby: · · · · ·

fast stilling, 100% fleksibel arbeidstid lønn etter avtale store påverknadsmoglegheiter på den vidare utviklinga av verksemdene spennande arbeidsmiljø og opparbeiding av bredt kontaktnett mot næringslivet i regionen

Skriftleg søknad sendast Harpefossen Skisenter AS, Harpefossen, 6770 Nordfjordeid, eller på e-post til stein@harpefossen.no. Nærare opplysningar om stillinga kan fåast ved henvending til styreleiar Stein Bjørhovde, tlf. 90 18 33 66 eller e-post stein@harpefossen.no. Søknadsfrist 1. mai. Tiltreding 1. september.

FM 6•2012

Ei reise tilbake til fortida Alder er inga hindring, om hovudet er sprekt og fylt av gode minner. 85 år gamle Anny Berge Alsaker frå Stryn kan sjå tilbake på ikkje berre ei eigenlaga bok, men to, fylt av minna sine. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

Første bok heiter «Men minnene har vi – forteljingar frå fortid og notid». Den gjorde den skriveføre dama unna i 2009, då ho berre var 82 år. Så gjekk det ei tid, før rydding på hytteloftet i Oppstryn starta det som skulle ende med bok nummer to, «Ei reise tilbake til fortida».

Skattefunn – Eg var heldig og fann nokre gamle notat etter onkelen min, Kristian Berge, førre sommar. Eg rydda litt på hytteloftet, og kom over nokre gamle aviser eg tok ned, og tenkte eg skulle kaste. Blant desse låg det ein gamal rosa perm med strikk rundt, fint pakka ned. Han var no alltid eit ordensmenneske, han onkel. Inne i heftet låg 15 maskinskrivne sider om ein studietur han tok i Europa, 33 år gammal, like etter første verdskrig i 1921. Der samla og beskreiv han inntrykka frå reisa. Å finne notata var så inspirerande at eg starta på bok nummer to. Eg byrja å skrive etterkvart som eg kom på historier, samla dei og sette det saman til ei bok, smiler Anny, og fortel at det her er snakk om minne frå barndommen i Oppstryn, utanlandsreiser, historier ho har høyrt og opplevd, og nedskrivingar etter onkelen.

Har PC, skriv for hand – Eg fekk meg datamaskin på mine gamle dagar, og har mykje glede av den. Men eg skriv for hand når eg skriv ned historiene og minna mine, slår ho fast. – Når alt er skrive ferdig, har eg fått hjelp til å skrive det inn på data, før manuskript blir sendt til dei som formgjev bøkene. Til den første boka var det Anita Elisabet Flo, lærar ved Stryn Ungdomsskule som gjorde det, og til den siste boka var det Andreas Nesdal, elev ved

6•2012

Møte i Førde - enklare enn du trur! Widerøe har kampanjetilbod på flyreise t/r Oslo – Førde/Florø for berre kr 1000,-* pr pers for grupper inntil 25 personar. Tilbodet gjeld ut 2012, men må bestillast innan 31. mai. Vi tilbyr konferansepakke med spa, rund-tur, underhaldning eller matopplevingar – alt etter kva du ønskjer. *) skattar og avgifter kjem i tillegg.

Ta kontakt med oss, tlf. 57 83 40 00 • www.rica.no

www.inform-media.no

Når Anny Berge Alsaker skriv skjer på det gamlemåten, med sirlig handskrift.

vi trengte. Eg følte meg trygg, hadde det godt, og hadde ein fantastisk lærar på skulen i Oppstryn, Amund Mork, som skreiv Nordfjordsongen. Der var det godt å gå i skule, seier Anny, som kjem frå garden Berge i Oppstryn. – Den er i drift enno, smiler ho. – Eg har vore mange stader, men det er noko spesielt med Oppstryn. Når Stryn Blandakor syng Nordfjordsongen, ja då blir eg rørt. Det er det største for meg, då kjem barne- og ungdomstida sterk og klår fram.

Vidfaren, men trivast i det nære Anny Berge Alsaker (85) frå Stryn debuterte som forfattar i ein alder av 82. No har ho nett gjeve ut si andre bok, «Ei reise tilbake til fortida». (Foto: Gullbrand Tonning)

Frå Oppstryn til Costa Blanka – Eg har skrive to hefte med historier og hendingar, og har mykje innlegg til Fjordingen om hendingar, slektshistorie, gamle minne og anna. Desse samla eg i første boka, blant anna eit intervju eg gjorde med dåverande statsminister Kjell Magne Bondevik. – Korleis kom det i stand då? – Eg vart så ille plaga av gikt, så eg kjøpte hus i Albir, nær Benidorm på Costa Blanca. Der er det så varmt og solrikt. Der var eg om vintrane i 15 år etter at eg gav meg som yrkesaktiv. Og det fall seg slik at Bondevik skulle feire 17. mai i det norske samfunnet der. Då Bondevik og konsul Jan Arild Nilsen kom ut av kyrkja var det kollossalt med folk rundt dei, men eg var så freidig å gå bort og spørje om eit intervju. Det fekk eg, og sende det til Fjordingen. – Korleis var Bondevik då? – Veldig hyggeleg og folkeleg, smiler Anny.

Men det er ikkje berre oppvekst og ungdom i Oppstryn som har gjeve rike minne. – Eg har alltid hatt sterk utferdstrong. Som vaksen flytta eg til blant anna Tjøme og Tønsberg, der eg budde lenge. Så flytta eg til Stryn att med familien i 1962, og tok hjelpepleiarskulen i Volda i vaksen alder. Eg jobba som hjelpepleiar på Stryn alders- og sjukeheim. 2. februar 1981 byrja eg som hjelpepleiar på gynekologisk avdeling ved Førde Sentralsjukehus. Det var opningsdagen for avdelinga. Der likte eg meg godt, og var ei tid verneombod for heile 6. etasjen. Eg vart verande lenge i Førde. Utdanna meg til fotsoneterapeut og opna Førde Soneterapiklinikk. Ei kjekk tid, og klinikken vart veldig populær. Folk kom frå både Førde og kommunane rundt for behandling. Eg rakk nesten ikkje å ta unna alt til tider, seier ho, og fortel at det er eit travelt liv som er årsaka til at ho først byrja skrive i høg alder. – Eg var husmor, hadde born og jobb, så tida strakk ikkje til. Men då eg flytta til Spania fekk eg meir tid til slikt. Eg var jo der i 15 år, og det er berre dei siste to-tre åra eg ikkje har vore ned, fortel ho.

Ligg i slekta – Eg har hatt eit så rikt liv, det strøymer på med minne og historier heile tida, som eg ønskjer å dele med andre. Eg har vel alltid vore oppteken av å ta vare på minne og historier. Sandvikslekta i Oppstryn er veldig stor, og har mykje slekt rundt om kring. Ein onkel som var slektsforskar, gav for litt sidan ut ei bok om slekta. Det er fleire som har hatt skriveinteresse i familien, så det er nok litt arveleg, seier ho. – Blir det fleire bøker frå di hand då? – Det kan hende, men den førre tok jo eit år, så det går noko tid med det. Eg har fleire historier eg har lyst å dele. Då eg sette punktum for bok nummer to tenkte eg at den og den historia skulle vore med. Men ein må jo setje punktum ein stad, seier ho. – Og så er det ei økonomisk side ved dette også. Ein skal jo helst få selt bøkene. Så salet, i tillegg til lysta å skrive, avgjer om det blir fleire bøker. Om ein hadde eit forlag som tok noko av kostnaden med det, var det no so, slår ho fast. – Men eg kunne no blant anna tenkt meg å gjere noko meir ut av bileta etter Kristian Berge. Eg har arva 14 album med over 3000 bilete etter han, frå Norge og Europa, og har brukt nokre av dei i bøkene mine før. Kristian tok utruleg mykje bilete på sine reiser og i arbeidslivet. Han var ingeniør i Statens Havnevesen i Oslo i over 40 år, og reiste rundt og målte opp hamner. Han var med på å stifte Oppstryn Idrettslag, som feira 100 år i 2011, og skreiv vedtektene deira, gav ei stor boksamling til Stryn kommune, samt møblar til ein lesesal. Kristian var også ein av forkjemparane for heilårsveg over Strynefjellet, så han fortener å bli hugsa, avsluttar den spreke 85-åringen.

Gode minner om tøffe tider – Korleis var det å vekse opp i Oppstryn i mellomkrigstida? – Utruleg kjekt. Eg hadde ein god barndom. Det takkar eg blant anna mor og bestefar min for, som eg set eg høgt når det gjeld barndomsminne. Bestefar levde eg med i ti gode år. Eg er fødd i 1927 og vaks opp i dei harde 30-åra. Det var ikkje alltid så enkelt, men vi hadde det

Utdrag frå boka: Garden Rygg i Oppstryn og livet på sætra

FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK Police armlenke

Til konfirmanten Anheng, kvitt gull med diamant, 0,08 carat

CANON EOS 1100D m/Canon 18-55DC obj. CANON IXUS 220 HS

1195,-

Tilbod: 1.899,Rettl. kr 2.699,-

2995,-

Kjede i kvitt gull til anheng 2.225,-

PJ23904BSB-01

kr 550,Ring i kvitt gull med diamant, 0,08 carat

Police anheng PJ23366PSS-01

kr 490,-

Tilbod: 1.999,Rettl. kr 2.999,-

Police ur PL12777JSBS-02M

1 stk CeWe fotobok (verdi kr 318,-) attpå ved kjøp av speilrefleks og/ CANON eller kompaktkamera Legria HF-R 26 hjå oss!

1995,HD videokamera

Sølv anheng Art. 971430

Tilbod: 799,Rettl. kr 1.299,-

Sølv slipsnål Art. 971432

Tilbod: 649,Rettl. kr 1.099,-

Sølv mansjettknappar Art. 971431 Også mange andre Canon-gode kameratilbod! Ta turen til Skei! Sjå www.alfhelgheim.no

Tilbod: 699,Rettl. kr 1199,-

Mango ur

kr 2090,-

Kom og sjå vårt store utval av tøffe smykke og ur!

KL641365-LI

kr 998,-

Alf Helgheim & Co AS Skei Sentrum, 6843 Skei i Jølster Tlf. 57 72 83 11 • Fax 57 72 83 29 www.alfhelgheim.no • post@alfhelgheim.no

FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK FOTO KIKKERTAR UR GULL SØLV MUSIKK

Stryn vidaregåande skule, som hjelpte meg. Veldig flinke ungdomar, som også er svært interesserte i historie, seier Anny. – Det tek litt tid å skrive bok, den siste boka tok vel eit år, men eg skriv i grunn ganske raskt når eg først byrjar. Eg har eit skrivebord bak i hjørnet, men likar i grunn best å sitje ved stovebordet når eg skriv, slår ho fast og seier at bøkene har ho finansiert sjølv. – Eg tykkjer det er så viktig å ta vare på dei gamle historiene og minna, så dei ikkje blir gløymde, så nedskrivinga og kostnaden har eg teke på meg. – Korleis går salet då? – Veldig bra. Boka blir jo berre seld i Stryn. Den kom i sal for nokre veker sidan, og det var faktisk eit poeng å bli ferdig i tide, før 85 års dagen min om nokre dagar, smiler forfattaren.

FM 6•2012

<< Utdrag frå boka «Ei reise tilbake til fortida»

Garden Rygg i Oppstryn og livet på sætra Midt i Erdalen, mellom Berge og Erdal, ligg dei to gardane Rygg, øvste og nedste. Den nedste ligg ved bygdevegen og skulehuset, og den øvste ligg eit stykke ovanfor, høgt og fritt og med ei flott utsikt over Erdalstunet og bygda; mange fotografi av Oppstryn er tekne her frå. I min barndom og ungdom hugsa eg godt dei som budde på øvste Rygg då. Det var ein søskenflokk på fem, som levde der på heimegarden; det var Andreas, Anne, Sigurd, Anton og Ole. Eg hugsar så vidt mor deira óg, Dorte. Andreas var ein kjend skyttar og medlem av Oppstryn skyttarlag. Sigurd var ei stund i Amerika. Desse søskena på Rygg var søskenbarn til Rasmus T. Greidung. Litt bortanfor husa, er ein stad som vert kalla Rygghogen, der var det ofte om søndagen ein møteplass, dit mange fann vegen for å sitje der og prate og sjå utover den storslagen utsikta. Og eg minnast at det ofte var mennene som gjekk dit på søndag føremiddag, medan konene laga middag. Og utpå ettermiddagen var det kvinnen som gjerne sat der og prata. Då eg var lita tok ofte mor meg med ein tur til Rygghogen. Då kom gjerne Anne òg ruslande bort dit, ho var slik ei roleg og fredsam kvinne. Eg hugsar spesielt ein gong ho bad oss med inn i huset. Det var ei lita, gammal røykstove, bygd av tømmer med torvtak. Inne var ein liten gang og kove (kammers), til høgre, og inne i stova var småruta glas og møne med ljore i taket. Med ei

Frå garden Rygg for omlag 80 år sidan. Frå venstre: Andreas, Anne, Sigurd, Anton, Dorte, Ole Rygg. Biletet er utlånt av Kjell Fagerstrand. (Bilete frå boka «Ei reise tilbake til fortida».

Vi har fått inn nye kjøkken – nye modellar og fargar

lang stang kunne ein løfte opp eller late att ljoren. Med ei lang stang kunne ein løfte opp eller late att ljoren. Den stanga var festa i ein bjelke som gjekk tvers over stova, frå den eine langveggen til den andre. Eg kan ikkje hugse om der var grue eller komfyr, kanskje begge delar. Og så tok ho oss med inn i nystova, det var eit hus dei brukte til oppbevaring av mat, ja det var nærast eit stabbur. Slike nystover var vanelege på mange gardar. Det var til dømes store stablar med flatbrød og lefse med ein kvit duk over. Der hang spekeskinker og fenalår på rekkje og rad, samt kveilar med røykte pølser og flakt røykt storsild, på golvet stod små tønner med salta kjøt og flesk. Det var så visst ikkje berre å gå i butikken om ein mangla noko den gong, slik som no. Langs eine langveggen stod rosemåla kister, og tvers over, under taket, var festa ei lang stang der det hang himevevde tepper av mange slag: ullteppe filleryer og åkle i mange fine

FAGMILJØ

– litt meir enn du trur – alt i varme og energi Inneklima

• Ventilasjonsanlegg 90% gjennvinning • Sentralstøvsugar • Varmepumpe luft-luft

Bioenergi

• Vedovnar • Peisar • Pelletsovnar

Vassboren varme

• Varmepumpe luft-vatn • Vedovn med vasskappe • Vedkjel

Rehabilitering eller ny pipe?

Vi har alt av piper: Stålpipe, element-pipe, varmepiper samt vi kan rehabilitere eksisterande piper. • Vi har eigne montørar, som leverar og monterar • Ansvarsrett

6•2012

Kvalitet til riktig pris Møblar og garderober. 600 kvadratmeter fordelt på to etasjar. Fagmiljø er ein levande og annleis butikk med varer til riktig pris.

MILJØ FM FAG Førde Varme og Interiør tlf. 57 72 10 60 www.fagmiljo.no

Opningstider: Man - fre 07.30 - 16.30

Opningstider: Mån–ons Torsdag Fredag Laurdag

10.00–16.30 10.00–18.00 10.00–16.30 10.00–14.00

Hafstadvegen 39 (ved Esso) | 6800 Førde | www.fagmiljo.no

fargar, det eine teppet hang over det andre. Slike teppesamlingar vart ofte vist fram; det var som eit symbol på velstand å ha mange slike teppe og kvitlar. Eg hugsar at golvet var kvitskura og at der lukta så reint og godt, og gluggen på endeveggen over glaset sørgde for lufting. Ved Bergefossane står tre kvernhus. Det eine høyrer Rygg til, det andre høyrer til Jobruket på Berge, og det tredje var det bestefar min, Jens Jenssson Berge, som bygde til sin gard, bruk nr. 3. Dette kvernhuset er i seinare tid blitt restaurert. Eg hugsar enno då dei mol korn der, og karane som bar tunge sekkar på ryggen gjennom tunet vårt. Det har vore noko tvil om det heiter Bergefossen, eller Bergefossane, i fleirtal. Det som er sikkert er at i min barndom sa dei alltid fossane. «Dei skulle ned fossane» sa dei. Denne garden hadde òg eit sel på sætra, Rygg-selet. I det selet hugsar eg at det var ei budeie som heitte Mari Skåre (Ola-Mari). Ho hadde ansvaret, og mjølka mange buskapar. I eit anna sel var Kristianna Grønfur (Veslekristianna), som og hadde mange buskapar i mange somrar. Elles var der mykje liv og røre på Erdalsætra, og spesielt under krigen, då både unge og eldre samlast på sætra i helgane. Eg gjekk «til sætra» for Haraldfolket på Berge ein sommar under krigen. Det var å gå opp om ettermiddagen, mjølke åtte kyr kveld og morgon, før ein gjekk ned att grytidleg morgon og bere morgonmjølka i eit hølkje på ryggen. Drengen Audun Dårflot henta heim kveldsmjølka. Dei hadde to «vårbere» kyr som hadde kalva om våren og gjekk på beite på heimebøen. Nabojenta Idun Berge og eg budde i lag i same selet. Vi var i alt fem jenter som gjekk «til sætra» den sommaren. Vi hadde det veldig triveleg, sjølv om det var hardt òg. Når eg kom heim på garden i 7 -tida, fekk eg frukost, og sov til kl 12. Då var det middag, også var eg med i slåttonna ute på bøen til kl 16. Etter nonsmaten var de å ta hølkjet på ryggen og gå på sætra igjen. Når vi var ferdige med mjølking, siling og oppvask, var det ofte at vi jentene samlast i sit av sela og kokte graut til kvelds i lag. Søndagane slapp vi å gå heim att, for då kom folket i dalen opp til oss, ja særleg på laurdagskveldane kom det mykje ungdom.

VÅRTILBOD HARVELLA T 10W-30 Traktor universalolje for motor, gir og hydraulikk på eldre traktorar, mineralolje. NO ÷30% RABATT Kr 799,- m/mva pr. 20

RIMULA R4L 15W-40 Motorolje av ypparste kvalitet til større dieselmotorar som båt, traktorar, lastebilar, anleggsmaskiner o.l. NO ÷30% RABATT Kr 872,50 m/mva pr. 20 L

KEMETYL AVFETTING MIX Vassbasert for dei ﬂeste typar reingjering som, bilvask, fjøsvask, o.l. Utblandast med vatn. NO ÷20% RABATT Kr 708 m/mva pr. 25 L kanne

Skår VVS er del av Varme & Bad-kjeda. Som fylkesdekkande rørleggarkjede for privat- og bedriftsmarknaden har vi montørar over heile fylket, som tek eit vidt spekter av kundar og oppdrag. Vi leverar:

Nibe - luft- vann og væske- vann varmepumper t .BSLOBEFOT I HBTUF $01 FOFSHJTQBSJOH

t .BSLOBEFOT NFTU CSVLBSWFOOMFHF TUZSJOH t .BSLOBEFOT NFTU TUJMMFHÌBOEF I forhold til oppvarming med strøm eller olje kan energikostnadene reduseras med inntil 80 % og utgifter til kjøling med over 90 %.

Tilboda varar t.o.m 30.04.2012

Vi leverer drivstoff til folk i fylket Vi støttar «utkantane» med kortautomatar og drivstoff i nærmiljøet.

KAMPANJE

7.95rd0e kr 1 va levert Fø +m

Væske- vann varmepumper Utnytter lagra solenergi ved å hente energi frå jord, sjø, berg eller grunnvann til oppvarming eller kjøling. Vi har løysningar for store og små industrianlegg og einebustadar.

6•2012

Veratank

Ta turen innom med dine hus teikningar, så kan vi berekne komplett varmeanlegg i din bustad.

Gjennom 40 år har vi opparbeidd stor kompetanse innan riktig val av smøreoljekvalitetar, hydraulikkoljer og smørefeitt.

E-PRAT

med SVEIN OLAV MYKLEBUST

Bustadkommune: Sogndal Alder: 51 år flyging, og hadde ei stor samling med fly frå 2. verdskrig, som eg kjøpte som byggesett, limte saman og malte. Det er ikkje tvil om at pilot sto på lista, men i løpet av gymnastida tok eg avgjerd om at eg ville bli politi. Starta med befalsutdanning, men vart svært skuffa då eg under opptak til politiskulen fekk vite at eg hadde for dårleg fargesyn.

Aktuelt: Seriestart i 3.divisjon, med spennande lokaloppgjer, og dyster mot hordalendingar. Kva ser du personleg mest fram til i årets 3. divisjon? Mai er ein flott fotballmånad for lokalfotballen, 12, 16 og 19.05 byr på fleire viktige oppgjer. Den store kampen er 16. mai mellom Florø og Førde. Ein verkeleg klassikar, og i år har klubbane svært gode lag. Begge laga har potensial til å vere med i tetstriden i årets 3. divisjon. Desse kampande huskar eg godt, både som spelar og trenar for Førde seint på 80- og 90-talet, og eg vonar det blir fint ver og god stemning. Kanskje blir det 1500 tilskodarar tilstades! Var overgangen til å dele fylkesdivisjonen med lag frå Hordaland ein suksess? - Ja, eg trur at klubbane får eit sportsleg løft og at kampane blir jamnare. Ein viktig føresetnad er at vi klarer å halde ca. sju lag i interkretsserien. I år er vi 8 lag, det er svært bra. Etter innføring av Firdaligaen i 2007 hadde vi eit godt konsept i lokal 3.divisjon. Påfølgande år fekk vi monaleg meir publikum. Årsaka var at arrangement og stadionfasilitetar vart betre. Dei lokale klubbane sakna arrangementskonkurransen i fjor, og kretsen prøver i år å få til nye utviklingstiltak for lokale klubbar, med det for auge å løfte interesse og publikumssnitt. Eg meinar gode arrangement, uansett nivå, er viktig for trivsel og publikumsoppmøte. Flinke klubbar får bra med publikum. Kva forhåpningar har kretsen til årets sesong i 3.divisjon? – Eg vonar vi står att med i alle fall 7 lag, og i tillegg ønskjer eg sterkt eit lag opp att i 2. div. Vi må byggje patriotisme, og det må vere lov å syne entusiasme. Lokalfotball er ikkje toppfotball, den ser vi i Sogndal og på TV. Lokalfotball er mykje meir, det handlar om klubben i bygda, våre lokale gutar og jenter og ikkje minst lokal stoltheit. Beskriv den ultimate frihelga? – Vi er ein svært aktiv familie med to idrettsinteresserte barn på 6 og 10 år.

FM 6•2012

Kva får deg skikkelig irritert? – Om ein styrer utom trivialitetar i kvardagen, irriterer eg meg over korrupsjon og inhabilitet i statsforvaltninga. Vi likar å tru at slikt skjer alle andre stader enn i Norge, i utvikling- og bistandsland, men Eva Joly påpeikte for fleire år sidan at ein ikkje trengde sjå ut for landegrensa. Avsløringar siste tida viser at ho har rett.

Vinteren handlar om flotte dagar i alpinbakken eller på renn, og ein maksimal sommarsøndag er miniputt-turnering avslutta med kamp på Fosshaugane. Personleg er eg også glad for frihelgar «heime» på Nordfjordeid. Kva har du liggande på nattbordet? – Eg er ofte litt seint i seng, og dersom eg i det heile orkar les eg gjerne litt nyhende på Ipad eller i ei avis. I rolegare periodar les eg gjerne krim eller historie. Kva musikk/musikarar lyttar du til? – Det blir for lite lytting i ein aktiv kvardag, men eg lastar ned litt musikk. Siste året har eg høyrt ein del på Melissa Horn, Pogues med Shane MacGowan og ein del irsk og svensk visesong. Eg heng att i 70-åra og høyrer gjerne Pink Floyd, Eagles, Queen, Deep Purple og seinare Guns and Roses. Smaken er allsidig, gjerne og klassisk/opera. Du har invitert fire vener til middag heime hos deg sjølv. Kva serverer du dei? – Lammesteik og heimelaga karamellpudding. Ein passande vin høyrer med. Kva drøymde du om å bli då du var liten? – Eg var ikkje glad i å sitt stille, og kunne ikkje forstå at far gadd å vere revisor, for det måtte vere kjedelig. Eg var fasinert av

Du får 50.000 kr du skal gje til eit lag eller ein organisasjon. Kven får dei og kvifor? – Det hadde eg delt på aktivitetar til ungane. Idrettsrørsla får lite midlar i høve det gode og oppofrande arbeidet dei gjere. Styrken i fylket vårt er at så mange flinke folk er med i frivillig arbeid. Viktig uløna arbeid, som gjev mykje energi tilbake. Arbeidet er med å gje gode oppveksttilhøve og er godt folkehelsearbeid. Eg ville delt pengane på alpingruppa, Sogndal fotball aldersfastlagd og turngruppa. Like fortent til alle. Kva hugsar du best frå barneskulen? – Fotball i friminutt, gode kameratar og kjekke lærarar på Eid barneskule. Eg var alltid tidleg på skulen, for å spele fotball eller følgje vaktmeisteren på runda. Kva ville du vist fram for ein turist som kom til heimstaden din? – Eg tek utgangspunkt i årstid, og turistens utgangspunkt, men i vårt fylke er det naturen som imponerer mest. Fjord til fjell byr på godteriopplevingar for folk, som kjem frå storbyar eller kontinentet. Vi har hatt besøk av slekt frå England nokre påsker, og dei tykte skigåing i flott vær, sittegrupper i snøen og grilling var ei kjempeoppleving. Sommartida er fantastisk enten ein tar folk med til fjells eller på badestranda. Eg tek alltid med folk i Sognahallen og viser den yrande aktviteten i hallen, for oss barneforeldre i Sogndal er dette ein fantastisk plass.

//////////////////////////

Det

største

//////////////////////////

og mest unike handletilbodet mellom Førde og Ålesund Kulturhovudstad Eit naturleg handelssenter i Nordfjord Handel med sjarm i Eidsgata Shoppingsenter

BANK DNB KAFE, RESTAURANT OG KIOSK Narvesen Didriks Kafe og Gaver Dolca Vita KJØKKEN Nordfjordkjøkkenet FRISØR Fin Frisør og Hudpleie Mona Frisør MOTE Frislid Herreekvipering Bergset

INTERIØR Primula Design Magasinet Kala Det Gylne Snitt Blomsteratelier Lappestua Eid Interﬂora Hildenes Gartneri as

BYGG Byggern, Eid bruk

GAVEBUTIKK Monrad Johnsen Eftf

BIL OG SERVICE Eid Motor Eid Servicesenter AS - ESSO Stårheim Bilverksted AS

GULLSMED Bergart Gullsmedverkstad AS HELSE Magnetmann.no APOTEK Vitusapotek

Og mykje, mykje meir…

besøk våre heimesider: nordfjordeid.no / operanordfjord.no

ELEKTRONIKK Euronics R. Hestenes Expert

HOTELL Nordfjord Hotell KUNSTGALLERI/ TURISTINFORMASJON Kulturhuset Gamlebanken

FM 6•2012

Jakta på storskreien

Årets verdsmeisterskap i skreifiske gjekk av stabelen i slutten av mars, og vart ein suksess, både for arrangørane og delvis for dei seks deltakarane i Team Førde som deltok. TEKST OG FOTO: Tore Fossen

FM 6•2012

Etter eit knapt år med førebuing til meisterskapet, var tida endeleg komen til å entre Hurtigruten og setje kurs nordover med Svolvær som mål. Å kalle det særleg planlegging er kanskje å dra det litt langt. Men allereie i slutten av mars i fjor bestemte vi oss for å delta, og var tidleg ute med å bestille plass på Hurtigruten, ordne flybillettar til returen, samt bestille overnatting i Svolvær under VM. Vil du delta, må du vere ute i god tid. Alt blir tidleg fullt.

17. mai-stemning Den eksotiske opplevinga har blitt arrangert sidan 1991, og set Svolvær by og Vågan kommune på hovudet for ei helg i året. Vi prøvde å gjere vårt beste for ikkje å dempe stemninga på arrangementet. I overkant av 650 deltakarar, fordelt på ulike klassar, og 80 båtar frå eit stort omland stod laurdag 24. mars klare til å tømme havet for skrei. Og deltakarane på Team Førde skulle prøve å gjere sitt beste for å reise heim med premie, anten i klassen for største skreien eller i klassen for flest kilo skrei pr deltakar. Men det skulle vise seg å bli ein tøff konkurranse. Vi mønstra på båten Ardiane frå Narvik kl 08.30, og stemninga var høg, sjølv om det var like tidleg

morgon som det vart sein avslutning på festen natta før. I alle fall for nokre av oss. På kaia stod det massevis av folk og ønskte oss lukke til med flagg, musikk og jubelrop frå lokalbefolkning og tilreisande, i tillegg til lukkeønskjer frå ordføraren. Det var eit imponerande syn å sjå dei rundt 80 båtane legge ut på det 22. verdsmeisterskapet. No kunne berre skreien kvi seg til vi kom ut på havet.

Fisk i fleire etasjar Ute på feltet ropa skipperen til oss at no kunne vi starte fiske. På ekkoloddet såg han at det var bra med torsk under oss. – Her får dåkke fæsk! Den står i fleirre ætasjar unnjer oss, melde han. Det starta bra for oss alle. Berre få minutt etter at vi fekk melding om å sleppe slukar og svenskepilkar i havet var dei første skreiane halt om bord i fiskeskøyta. Sjefsjuksar Ulltang var i godlune. Han har vore på skreifiske før, og hadde teknikken inne. Han nappa og rykte i snøret og landa den eine feite skreien etter den andre. Vi andre prøvde så godt vi kunne å halde følgje med han, men innsåg vel snart at juksefiske (fiske med harpe, pilk og makkar) faktisk er eit fag og ikkje berre ein hobby.

Ulik utvikling Entreprenør Åsen og bilforhandlar Kirkebø gliste under skinnhuene sine og let vel over både mengde og storleik på skreien. Bilvaskar Holvik låg framme i baugen på skøyta og drog skrei og prøvde å teie still om kor mykje han fekk, konkurransemenneske som han er. Oljeseljar Valaker fekk det verre. Langt verre. Med berre ein skrei halt om bord var det dessverre slutt for han. Om det var kvelden i førevegen, eller litt lite frukost – eller kanskje feil frukost – før

Bilete til høgre: Entreprenør Åsen gjer seg klar for å ta VM-tittelen heim, noko han ikkje greidde i år.

Litt tørre fakta Og så var det dette med å få største fisken då. Valaker sitt bidrag var på 4,6

Vel 650 personar deltok på årets VM i skrefiske, fordelt på ca 80 båtar i ulike storleikar og variantar. Her frå utror i Svolvær laurdags morgonen – med lågt skydekke og smale auge.

kilo. Det heldt ikkje. Mitt bidrag var på 7,1 kilo. Det heldt ikkje. Holvik sin største var ikkje noko å snakke om. Kirkebø fekk ikkje måling på sine største, men fisk på rundt 1213 kilo drog han no opp. Åsen kunne skilte med rundt 15 kilo som største rugg. Ikkje uventa var det ex-skreifiskar Ulltang som landa den største i Team Førde: 18,8 kilo. Likevel var det eit godt stykke fram til årets vinnarskrei på heile 25,88 kilo, fiska av ein kar frå Kvænangen. Når det gjaldt mest fisk pr deltakar i laget, var det sjølvsagt Ulltang som stakk av med sigeren internt. Heile 301,9 kilo lofottorsk greidde karen å slite om bord i Ardiane. Det heldt faktisk til ein 11. plass blant dei 225 deltakaranr i vår klasse under årets VM. Totalt vart det på Lofotmeisterskapet fredag og VM på laurdag fiska nesten 40 tonn skrei, som vart innlevert, registrert, vegd og sløygd. Dei som hadde den jobben fekk køyrt seg skikkeleg, så det var nok mange lange armar og stive ryggar søndagen. Til samanlikning vart det i fjor fiska i underkant av 10 tonn. Men om vi ikkje kom heim som vinnarar

FM 6•2012

avreise som var årsak, blir berre spekulasjonar. I alle fall vart han ståande bak på hekken og var dårleg i fire timar og tre kvarter. Og skribent Fossen? Jau, han greidde seg fint – ei stund. Fram til denne dag var vel det største han har drege opp av naturens eige matfat eit par torskar under minstemål under det uoffisielle prøve-VM’et i Førdefjorden eit par veker i førevegen. Godt nøgd med å få ut både pilk og makkar utan at dei sat fast i dei ubrukelege slalåmhanskane han hadde teke med, kom det ein og annan skrei om bord. Det vart fort klart at både han og eit par andre hadde stort behov for å lære litt om korleis ein løyser krokane frå skreien, korleis ein bløggar og korleis la vere å lage til megasvære vasar på harpa. For vasar vart det. Og når ein set seg ned, båten gyngar, sluddet står i trynet på ein, og prøver å konsentrere seg om å løyse flokane, ja då går det gale. Brått kjende Fossen at noko var i gjære – bokstaveleg talt. Og då var det jamt slutt for han også. Med sine 55,1 kilo og største fisk på 7,1 kilo, fekk skrei vere skrei. Kvalmen tok overhand, og så var det å stikke trynet over rekka, halde på den nyinnkjøpte pelslua, og servere årets Lofotskrei eit par skikkelege doser med restar av Mack-øl, fiskesuppe, kamskjell og Jägermeister. Ulltang, Åsen og Kirkebø – i lag med nokre friske damer og ein stangfiskar – heldt koken. Ulltang’en prata med skreien, både før han hadde rykt dei, medan han drog dei over ripa, når han låg overskrevs på ryggen på dei største og stakk kniven i dei. Ja, han prata til og med fiskane etter at han hadde lagt dei i fiskeposane.

OPPE TIL VENSTRE: Ein godt innpakka entreprenør Ulltang fekk bløgga nokre kilo skrei denne dagen. OPPE I MIDTEN: Oljeseljar Valaker med totalfangsten sin på 4,6 kilo. Det heldt til ein heiderleg 222. plass (av 225 i Turistklasse Herrar). OPPE TIL HØGRE: Team Førde + ein svolværing slappar av med litt god drikke etter at skreien var levert og registrert. STORT BILETE: Frå mottaket av årets fangst. Sløgjarane hadde meir enn nok å gjere, ettersom rundt 26,5 tonn skrei vart dregen opp av havet denne dagen.

og koffertane fulle av pokalar, så gjorde vi vårt beste for å vinne festane før, under og etter konkurransen. Her vart det sjølvsagt ikkje kåra nokon offisiell vinnar, men vi trur sjølv at vi kom høgt opp på den lista. Og like bra som premiar, er minna vi sit att med etter årets skreifiske-VM: Eit utruleg bra arrangement som fortener all ros til byens innbyggjarar, dei tilreisande deltakarane og dei mange frå omlandet rundt som kjem for å overvære stemninga, og ikkje minst dei frivillige som stiller opp og gjer VM i Svolvær til ein folkefest.

Bilforhandlar Kirkebø oppsummerte det heile under middagen laurdagskvelden med følgjande kommentar: – Karar, betre enn dette er det i grunn ikkje særleg vits å ha det. Deretter supplerte entreprenør og ex-skreifiskaren: – Visst nokon har det betre enn oss no, vil eg gjerne ha eit bilete som kan bevise det. Takk Svolvær, og arrangør Vågan Båt- og Sjøfiskeforening for dette unike arrangementet. Fullstendige resultatlister finn du på http://www.vmiskreifiske.info/

FM 6•2012

Smarte folk treng smarte løysingar! Kan du styre varmen dit du vil? Hugsar du å slå av lyset?

Registrert elektroentreprenør

Sandane tlf. 57 88 46 10 www.hendenelektro.no

Stryn tlf. 57 87 29 20 www.strynelektro.no

Sogndal tlf. 57 68 29 50 www.josvanger.no

Florø tlf. 57 75 22 11 www.vestelektro.no

Førde tlf. 478 36 160 www.sunnfjordelektro.no

Bremanger tlf. 57 79 13 57 Svelgen tlf. 57 79 51 90

Gå våren lystig i møte.

Alle bilar treng bilpleie Vi utfĂ¸rer: Utvendig vask, innvendig vask/reins, polering, frontruteskift, Ditec lakkbehandling og Tectyl understellsbehandling.

Slik sĂĽg dei ut, dei to stĂ¸rste skreiane. Den stĂ¸rste vog ikkje mindre enn 25,88 kilo.

inform-media.no

Kom innom oss og fĂĽ fast pris Bilpleie â&#x20AC;&#x201C; det kan vi! â&#x20AC;˘ HalbrendsĂ¸yra 6, 6800 FĂ¸rde â&#x20AC;˘ Tlf. 57 82 01 76 www.bilpleiehallen.no

BILPLEIEHALLEN

+@3= Ă 0TY\NKXO ,SV_^VOSQO

Haill e knaill Det var mykje snakk om ÂŤhaillÂť dĂĽ vi kom i snakk med nordlendingar fĂ¸r ĂĽrets fiske. No hadde vi vel hĂ¸yrt litt om dette fĂ¸r, men dette er visst sĂŚrs viktig for eit vellukka fiske. I fĂ¸lgje Wikipedia er ÂŤhaillÂť eit omgrep som vert nytta av fiskarar, spesielt i Nord-Noreg, og som tyder at ein har vore i halmen og Ă¸ksla ĂŚtta fĂ¸r ein legg ut pĂĽ fiske. Mange fiskarar meiner at det vert dĂĽrleg fangst om ein ikkje har ÂŤgodt haillÂť. PĂĽ bloggen trudesverden.blogspot.com stĂĽr ein meir utfyllande versjon av kvifor ÂŤhaillÂť er sĂĽ viktig og om opprinnelsen til uttrykket: Uttrykket ÂŤhaillÂť er et nord-norsk uttrykk som nok har sin opprinnelse i kvinnens utspeklurte sinn. I riktig gamle dager hadde mange sin jobb pĂĽ havet, som fisker. Gubben var ute pĂĽ havet i lange perioder. I mellomtiden slet kjĂŚrringa i heimen med ĂĽ stille sine ustyrlige lyster, samtidig som mistanken om at mannen var utro gnagde i bakhodet. Den slu og utspekulerte kjĂŚrringa passet derfor pĂĽ ĂĽ ÂŤfĂĽ segÂť fĂ¸r gubben dro pĂĽ havet. Hun overbeviste gubben om at han ikke kom til ĂĽ fĂĽ fisk, uten fĂ¸rst og ÂŤfĂĽtt seg haillÂť. Gubben forlot kaia med et smil om munnen, med kurs mot de store skrei-feltene. I det de vinket farvel til hverandre, ropte kjĂŚrringa til gubben: ÂŤHusk no pĂĽ at du ikkje fĂĽr sĂĽ mykje som en skreipinn om du har dĂŚ kveithaill!!!Âť. UnderforstĂĽtt betydde det at om han hadde seg ÂŤfremmedÂť (med et annet kvinnfolk...), sĂĽ skulle han ikke fĂĽ noe annet enn kveite! Eg overlet til lesarane sin fantasi ĂĽ sjĂ¸lv finne tydinga pĂĽ rĂ¸dhaill, brunhaill, handhaill og munnhaill.

KKvalitet du kan vere ttrygg pĂĽ www.vestlandshus.no Tua

Forhandlarar i Sogn og Fjordane â&#x20AC;˘ Vestbygg GrytĂ¸yra Tlf. 57 73 72 60 â&#x20AC;˘ VestlandsHus FlorĂ¸ Tlf. 57 75 21 70 â&#x20AC;˘ VestlandsHus MĂĽlĂ¸y Tlf. 95 72 22 52 â&#x20AC;˘ VestlandsHus Stryn Tlf. 57 87 62 00 â&#x20AC;˘ BTHUS AS FĂ¸rde Tlf. 916 61 700 â&#x20AC;˘ VestlandsHus Sogn, Kaupanger, Tlf. 57 67 33 88

UJMCZS CJMBS UJM EFJ Ă&#x161; FTUF GĂ?SFNÂ˝M TUBTKPOFSU QÂ˝ GZMHKBOEF TUBEBS p '-03Â° p 'Â°3%& p -&*,"/(&3 p .Â?-Â°:

p 4"/%"/& p 40(/%"p 453:/

:\S]^SVLYN YQ \O]O\`K]TYX

^VP$ ! ! " YQ aaa K`S] XY

Vi har utval av bruktbilar

stort

â&#x20AC;&#x201C; det kan lĂ¸ne seg ĂĽ ta turen innom oss! Ta kontakt og fortell oss kva du er ute etter.

FĂ¸rde HalbrendsĂ¸yra, 6800 FĂ¸rde Tlf. 57 82 99 00 www.opusas.no

Sogndal Granden 23, 6856 Sogndal Tlf. 57 62 57 57 www.opusas.no

FM 6â&#x20AC;˘2012

Til Svolvær på første Vi valte den mest komfortable måten å reise til Svolvær på, nemleg Hurtigruten. Ein tur som byr på naturopplevingar, utflukter, god mat og spennande reisefølgje. TEKST OG FOTO: Tore Fossen

Å komme seg til Svolvær er ikkje så frykteleg vanskeleg. Ein kan køyre bil. Frå Førde tek den 1401 kilometer lange strekninga i følgje NAF sin ruteplanleggar cirka 19 timar og fire minutt. Alternativt kan ein ta fly, men då blir det gjerne ei melkerutereise med flybyte og kjedelege flyplassopphald. Derfor fall valet på Hurtigruten og MS Polarlys som reisemåte til Svolvær for å delta på VM i skreifiske. Vi gjekk på båten i Florø kl 04.45 natt til tysdag, kjøpte oss kaffi og Farris og sette oss i salongen på sjuande dekk for å få med oss skipsleia nordover mot Måløy i nattemørket. Deretter runda vi Stad i lyset av ein ny dag. Neste stopp var Torvik, før vi kom til Ålesund kl 12.00, der det var tid for byvandring, supplering av fiskeutstyr og ein lett lunsj på ein av jugendbyen sine mange gode restaurantar. Kl 15.00 vart trossene løyste og turen gjekk vidare mot Trondheim. Vi har fantastisk natur langs norskekysten, og det å studere den gjennom vindauga eller frå dekk, er verd turen åleine. No var veret dessverre ikkje av det beste for postkortbilete. Sjølv om sjøen ikkje var ille, var det gråver og litt dårleg sikt.

Siste reis

FM 6•2012

Til Trondheim kom vi klokka 06.00 onsdag morgon. Etter ein behageleg frukost, var det tid for å setje beina på landjorda igjen. Eit par av oss kom ikkje lenger enn til kaia, for der låg nemleg den gamle hurtigruta MS Nordstjernen, som hadde si (førebels i alle fall) siste reis i teneste for selskapet. Vi gjekk om bord og fekk eit innblikk i korleis hurtigrutene har endra seg frå 1950-talet og fram til dagens skip. Ein gong i tida var det nok stas å reise på første klasse med desse båtane, men dåtidas luksus kan ikkje samanliknast med dei moderne skipa som no har teke over for dei gamle travarane. Om bord var det marsipankake og kaffi til gjestane, noko vi sjølvsagt avstod frå, sidan vi tenkjer på linjer og sixpack før komande badesesong. Til salutt, hornmusikk, vasskanonar og sirener vinka vi farvel til MS Nordstjernen på veg sørover mot sitt siste anløp i Bergen to dagar seinare.

Sjølv med litt dårleg ver er ein tur med hurtigruta ei oppleving som ein absolutt bør få med seg.

spring i frå deg på turen. Du er berre med som passasjer. Barar og restaurantar er opne heile døgnet, så det er ingen grunn til å gå rundt og vere tørst eller svolten. Ein kjem i prat med både norske og utanlandske turistar på ein heilt annan måte enn om ein køyrer bil. Smil og prat sit laust. Personalet på MS Polarlys må også få sitt: Alltid smilande og hjelpsame, med glimt i auga og service som fortener å bli nemnt. Om det var fordi vi var så utruleg kjekke karar, eller om det var fordi vi var gode kundar, er ikkje godt å seie, men vi fekk i alle fall tildelt offisersbordet to kveldar på rad når middagen skulle inntakas. Og maten var av ypparste klasse.

Roleg atmosfære Å vere om bord i, og reise med, ei av hurtigrutene gjev ei heilt spesiell ro. Ingen ting

Rib-tur til Salstraumen I Bodø var det landligge i to og ein halv time. Der nytta vi høvet til å ta ein

klasse Hurtigruteskipet MS Nordstjernen på si siste reis. Her ved kaia i Trondheim.

VM-deltakarar frå Team Førde ved kapteinens bord. F.v. Stein Kjetil Holvik, Leif Åsen, Frank Kirkebø og Freddy Ulltang. Kristian Valaker var ikkje til stades då biletet vart teke (han stod bak på dekk og var båtsjuk).

FM 6•2012 Deler av det hyggelege mannskapet om bord på MS Polarlys. Her representert ved Alexander Lerøy og Christian Grønli.

opplevingsrik tur til Saltstraumen med rib-båt. Skulle du ein gong finne på å ta hurtigruta, må du berre få med deg denne turen. Akkurat då vi var i Saltstraumen, var det midt mellom flo og fjære, slik at virvlane i sjøen ikkje var på det største, men vi fekk i alle fall ein indikasjon på kva krefter som er i rørsle når 370 millionar kubikkmeter sjø skal passere gjennom den 150 meter breie passasjen i løpet av seks timar. Farten på straumen kan bli opptil 22 knop, og då frådar det godt under brua som går over sundet. Returen gjekk gjennom Sundstraumen, som har verdas tettaste bestand av havørner. Å køyre med open båt og sjå dei mange havørnene ligge og sveve over oss var ei majestetisk oppleving. Etter denne forfriskande båtturen i 40 knop, var turen komen til siste etappe for oss; Svolvær. Med på turen no var det mange bodøværingar som også var

ute i same ærend som oss. Stemninga steig betrakteleg i dei mange restaurantområda på båten, ettersom vi nærma oss Svolvær. Det var tydeleg at mange hadde forventingar til ei hyggeleg helg i VM-byen. Vi avslutta vår hurtigrutetur med MS Polarlys kl 22.00 i Svolvær, etter nok ein middag ved offisersbordet, og gjorde oss klare for å delta i skreifiske-VM 2012. Tida får vise om vi ein gong i framtida kjem til å ta turen med hurtigruta heilt fram til Kirkenes. Det er framleis mykje natur og mange opplevingar som ikkje er utforska og unnagjort i Troms og Finnmark fylke for innfjordingane frå vestlandet. Det er i alle fall ikkje lysta det står på.

TREND OG MOTE

med Regine Engevik Førsund

Erkjenning frå ei handlegalen kvinne dukt – og ein frisørtime i ny og ne. Pengane flyg, og likevel er det mykje eg føler at eg ikkje har.

TRENG EG DETTE? Har eg råd til dette? Eg står i butikken med eit plagg i handa og vurderer om eg skal kjøpe det eller om eg skal leggje det i frå meg og gå – men plutseleg står eg i kassa. Eg dreg kortet og spaserer ut av butikken med høgt adrenalin. Eg er i ein herleg lykkerus – som varer i om lag fem minutt. Den gode følelsen av ein ny topp bleiknar i det eg kjem på at eg har ei straumrekning liggjande som ikkje er betalt, betaling av avdrag på lån som er like rundt hjørnet, handle inn mat for eit par veker framover og så var det den sparinga då. Eg burde jo brukt pengane på alt dette først, og så sett om eg kunne ta meg råd til ein ny topp. Men i det eg kjem inn døra riv eg av lappane på toppen, og då er det gjort. Eg kan ikkje levere den tilbake – den er min for evig og alltid. Gleda av ein ny topp er ikkje så stor når eg gruar meg til min kjære skal sjå at eg har kjøpt noko nytt atter ein gong når vi eigentleg ikkje har råd. Eg har absolutt kome meg, men eg er ikkje heilt der enno, slik at eg kan vere heilt nøgd med meg sjølv. Det er ikkje slik at eg ikkje betalar rekningar, det gjer eg jo – men litt lån har eg som alle andre. Eg prøver hardt, men eg sprekk innimellom. Som førre veke då eg kom heim med to nye jeans same dag! Til mitt forsvar blei det berre 399,- for begge to til saman, men det er jo pengar det òg!

Eg elskar kle og mote, og eg får aldri nok.

Når eg spør Øyvind om han har noko å tilføye, og eg seier at eg har tatt med at eg kjøpte to jeans, kan jo han minne meg på at eg kjøpte to undertøyssett dagen etter, og det er jo sant. Men undertøy er jo ein livsrett! Han veit ærleg talt ikkje heilt kvar han skal byrje når det kjem til meg og shopping, så eg trekk spørsmålet ganske fort attende i angst for at det skal bli ein ubehageleg og lei samtale. Han nemner at eg er flink å vinne, og det er jo også sant – eg har nettopp vunne eit årsforbruk i hårprodukt, og det kjem godt med. Før jul 2011 vant eg tur til London + pengar. Eg vann ein kul genser for eit par månader sidan, og eg vann eit gåvekort på ein nettbutikk så eg fikk handla litt likevel denne veka og klikka heim ein kjole, pjuh! (om eg ser vekk frå at eg kjøpte ansiktskrem, solpudder, primer, leppestift og neglelakk på onsdag). Eg elskar kle og mote, og eg får aldri nok. Eg er nøgd med masse av det eg har, men eg finn heile tida nye ting eg kunne tenkt meg. Sjølv om eg handlar mykje rimelege klede og sko, går jo pengane – men eg har ikkje kjøpt meg noko designarveske enno altså. Eg er fornuftig, men dum. Det er små summar, men

FM 6•2012

GASSPEIS

Trimline 120 tunnel

Kombinér det vakre og elegante, med det reine og miljøvennlege!

Tlf. 57 82 99 90 E-post: firmapost@gastech.no Firdav. 14 • 6801 Førde • www.gastech.no

www.inform.as

Det er ikkje lett å vere handlegal – det er noko nytt heile tida, og eg treng ikkje gå i butikken for å handle ein gong, det kan eg gjere via både mobil og internett. Eg får oppdateringar, tilbod og nyheiter om kva som er nytt i butikken på ein «app» på mobilen min. Eg får sms frå KappAhl om at det er 25% på valfri vare ut veka, eg får e-post om sal og tilbod, det er reklame på TV og i magasin, og eg les bloggar der eg får inspirasjon og ser sko, plagg og diverse ting eg umiddelbart berre føler at eg MÅ ha! I tillegg til kle, sko og tilbehøyr må eg jo ha påfyll av både hår-, hud- og sminkepro-

Og om det først er noko eg har sett meg ut som eg absolutt føler at eg berre MÅ, er det ingenting som kan stoppe meg. Som for ein månad sidan då eg såg eit par sko, ja det er faktisk dei eg har på meg på biletet. Det var kjærleik ved første blikk. Eg fann dei på eit bilete på internett, og eg måtte leite og google før eg til slutt fann dei på ein blogg og sjekka kva merke det var. Deretter leita eg fram nettbutikken, og der var dei, i min størrelse og alt ting – men så blei eg heilt knust då eg såg at dei ikkje sendte til Norge. Krise! Eg la ut annonse med bilete og tekst der eg skreiv at eg var villig til å betale meir enn ordinær pris, men det var ingen som hadde dei eller som ville selje dei til meg. Eg skreiv e-post til nettbutikken og skreiv at eg var desperat etter å få tak i dei skoa, og eg lurte på kvifor dei ikkje sendte til Norge. Eg fekk ei orsaking, og dei sa dei jobba med saka og at dei kanskje kunne tilby det om eit år, og at dei håpa eg fekk tak i skoa. Eg la ut post på bloggen min med bilete, og eg spurte om nokon budde i nærleiken av ein Monki-butikk og ville kjøpe dei for meg – og jaggu fekk eg svar etter nokre få minutt av ei kjempesnill jente som les bloggen min. Ho kjøpte dei, sende dei, og dagen etter hadde eg dei i hendene, ja eller på føtene! Eg var så lykkeleg. Nokre kjøp, som dette, det har vart lenge – eg er glad enno, og eg blir glad av å sjå på dei og ha dei på meg. Kjolen på biletet kjøpte eg i 2008, den har aldri vore i bruk før. Den er jo berre så søt, men totalt ubrukeleg – den er for kort og passar ikkje til nokon anledningar har eg funne ut, men den er fin å sjå på og den pyntar opp garderoben min der den heng på ein perlekleshengar. Då eg skulle ta bilete til denne spalta var det den eg tenkte på med ein gong. Den var perfekt til dei nye skoa mine - så eg fekk jo «bruk» for den til slutt likevel – bomkjøp var det jo slettens ikkje!

Foto: Peter Førsund

mange summar. Likevel har eg ofte følelsen av at eg ikkje har noko å gå i når eg skal kle meg, det er jo eit mysterium. Eg trur det berre må vere ein feil i hovudet til kvinner når det kjem til dette temaet. Eg er jo oppgitt over meg sjølv her eg sit og skriv, det er ikkje noko eg er stolt av – men eg er stolt over at eg har blitt betre, og betre skal det bli! Eg hadde ingen plan om kva spalta skulle handle om i dag, men det var dette som føltes riktig. Neste gong handlar det nok om kva du bør kjøpe til sommaren og kva som er moteriktig då. Det er jo litt ironisk, men det er slik det er – det er dette eg elskar og lever for. Dette er min lidenskap og store interesse – og eg lar meg rive heilt med når eg ser lekre plagg og sko, smykke og vesker! Eg er vel kanskje ikkje den beste til å tipse i denne saken, men tipset mitt er å handle med måte og passe på lommeboka. Verstingen er alle dei små summane: neglelakk til 59 kroner, strømpebukse til 79 kroner, ring til 29 kroner, og ein topp til 119 kroner. Det er ofte problemet mitt at eg ikkje heilt veit kor alle pengane er forsvunne. Vi jenter kjøper så myke nips og småting, ja i alle fall eg. Eg har byrja å ta ut pengar, eg kjenner at eg held litt meir fast i lappane og eg syns dei går litt vel raskt ut av lommeboka. Det fungerer faktisk på meg at eg ser at pengane forsvinn, i staden for å berre dra kortet utan å merke kor mykje eg faktisk har brukt på eit lite kafébesøk, noko nips og ein billig topp. Om du er som meg: Prøv det! Lykke til, og god handel?

Ta turen innom bloggen min regine.femelle.no dersom du vil lese meir om mote, mine antrekk og innkjøp.

FM 6•2012

KLIPP FARGE BRUD STUDENT RABATT DROP IN EXTENSIONS MAKE-UP OPPTIL

20%

SPENST OG

STUDENT

RABATT

Besøk vår facebookside Fresh Frisørsalong

Hafstadvegen 34 | 6800 Førde Timebestilling 47 70 73 80

Produsert av Fride H. Haugen / fride.haugen@gmail.com

FM 6•2012

Namn: Adresse: Postnr./Stad

62 Kryssordet kan også lastast ned frå fylkesmagasinet.no

Løysinga sender du innan 23. april til: Inform Media, Boks 353, 6802 Førde. Merk konvolutten «Fylkeskryss nr. 62». Vi trekkjer tre vinnarar med korrekt løysing som kvar får fem FLAX-lodd.

LĂ¸ysing

VINNARAR AV KRYSSORD NR. 61: Tor W. Eikemo, Kaupanger Ă&#x2026;ge Halbrend, Haukedalen Aksel Klokkernes, FlorĂ¸

7HPD &RH[LVWHQFH _ 6DPHNVLVWHQV

)HVWLYDORSSOHYLQJDU IRU KHLOH IDPLOLHQ 9L KDU PDQJH DUUDQJHPHQW VRP SDVVDU IRU ERUQ RJ IDPLOLDU +HU HU QRNUH DY GHL Â&#x2021; EDUQHNRQVHUW Sn +XQGVUDVWD L VDPDUEHLG PHG %DUQDV 7XUODJ Â&#x2021; NRQVHUW RJ PXVLNNYHUNVWDG PHG &HOLR GH &DUYDOKR Â&#x2021; NRQVHUW Sn WRSSHQ DY +DIVWDGIMHOOHW Â&#x2021; VSHNWDNXOÂ U IUDPV\QLQJ PHG DIUR LQGLVNH 6LGL *RPD 6Mn IXOOVWHQGLJ SURJUDP Sn IRUGHIHVWLYDO QR )(67,9$/3$66 9DNVHQ NU _ 8QJGRP 6WXGHQW nU VWXG NU _ %DUQ X nU NU )HVWLYDOSDVV JMHY IULWW WLOJMHQJH XQXPPHUHUWH SODVVDU WLO GHL VWRUH NRQVHUWDQH L ,GUHWWVKDOOHQ )ÂĄUGHKXVHW RJ XWHNRQVHUWHQ Sn )HVWSODVVHQ MXOL VDPW UDEDWW Sn DQGUH NRQVHUWDU RJ NXUV 9DQOHJ NRQVHUWELOOHWW IRU ERUQ NU

â&#x20AC;˘ Skadereparasjon â&#x20AC;˘ Glass, frontrute reparasjon/skift â&#x20AC;˘ Lakkering â&#x20AC;˘ Klimaanlegg reparasjon/pĂĽfyll â&#x20AC;˘ Solfilm Vi takserer skadar for private og forsikringselskap kvar dag! Er det ynskjeleg kan vi Ă˛g hjelpe med skademeldinga.

Opningstider: Mandag - fredag 730 - 1600

Riis Bilglass i Sogn og Fjordane: Bilskadesenteret AS, FĂ¸rde

)ÂĄUGHIHVWLYDOHQ Sn )DFHERRN

IRUGHIHVWLYDO QR

FM 6â&#x20AC;˘2012

BMW 320d Sedan Sportsaut.

Du ser den snart i spegel Det er ein ting som er litt skummelt med å køyre BMW, og det er at fartsgrensene er så låge i Norge. For eg får så inderleg lyst å berre drite i dei, spesielt når eg køyrer den nye 3-serien. TEKST OG FOTO: Tore Fossen

Den nye BMW 3-serien har arva mykje av linjene til storebror 5-serie, og spesielt vellukka er linjene over panseret, ribbegrillen og at baklyktene no er meir BMW enn på førre modellen.

Kraft

3-serien utstrålar power, og bilen vi lånte, ein nedtona 320d Sedan med 163 hestekrefter, stadfestar at det faktisk er kraft i vogna. Når du trakkar pedalen i golvet og bakhjula tek tak i sliten og støvete asfalt, tek det berre 8 sekund før du er 20 kilometer i timen over max lovleg hastigheit – i alle her på berget – og har du ballar og høveleg strekning gir den seg ikkje før nåla har passert 230. No får eg vel berre skunde meg å legge til at det har eg ikkje prøvd. Men det er altså mogeleg. Men sidan vi er norske, lovlydige borgarar, heldt vi oss sjølvsagt innafor dei nøye tilpassa fartsgrensene trafikkmyndigheitene har sett som høvelege for oss. Så vi drog på tur til Stryn. Og den nydelege åttestegs automatgirkassa fekk køyrt seg, alt ettersom vi veksla mellom 60, 70 og til tider 80 på E39 – sjølvaste blodåra for ferdsel på vestlandet. BMW 320d er det som – noko slite – kjem under nemninga køyremaskin. Den er så lettbeint og leiken, samstundes som ein får cruise-feeling når ein putlar av garde og ser på snødekte toppar og blå himmel. Ein får lyst å køyre langt. Gjerne mykje lengre enn målet i utgangspunktet var. Og innimellom får ein også lyst til å komme først fram. Skulle den lysta komme over deg, så greier du det sikkert også. Say no more!

Støy frå utsida er nærast fråverande, noko som berre aukar trivselen bak rattet – og kanskje passasjerane også.

Stor Ein har gjerne lett for å innbille seg at 3-serien er ein liten BMW. Spesielt sidan det finst 5-, 6- og 7-serie. Men den nye er faktisk 462 centimeter lang, nesten 10 centimeter lengre enn den førre. Det gjev betre plass for dei som skal tilbringe tid inni bilen. Eit aldri så lite innhopp i baksetet stadfestar mistanken om at det faktisk går an å tilbringe litt tid der også, sjølv om det er best å køyre sjølv. Bagasjeromvolumet er på 480 liter.

Motorar Som vanleg tilbyr BMW ei rekkje motorar i både diesel- og bensinvariantar, frå to- til tre-liters motorar «beskjedne» 116 hk til 306 hk. I 320d-varianten er det som nemnt 163 hk eller 184 hk som vert tilbydd. Sistnemnde er nesten 20.000 kroner dyrare enn «vår» utgåve, og då spørst det om ein skal bruke dei lappane på noko anna digg enn hestekrefter. Kanskje ein sydentur – med avreise frå Oslo? Då får du jo i pose og sekk.

Valet er ditt

6•2012

Kos Uansett fartsgrenser; vi kosa oss i BMW’en. Interiøret i bilen er rein nyting. Eit frekt sportsratt med raude saumar som heldt saman skinnet, herlege sportssete og ein girspak som manglar sin like, er meir enn nok til å få fram god-kjensla. Og skulle du til dømes finne ut at det er greitt å halde begge hendene på rattet når du rasar av stad i 70, kan du bruke girskifthendlane på rattet. Musikken frå telefonen min streama vi til anlegget. Og Jackie Leven likte seg så godt at han dukka opp heile tida (no skal han slettast for godt på telefonen). Skulle eg gå lei av min eigen musikk, tilbyr DAB-radioen meir enn nok kanalar til å steppe inn som reserve.

Motor: 4-sylindra 2,0 liter diesel Maks effekt: 163 hk 0–100 km/t: 8,1 sek Toppfart: 230 km/t Lengde: 4624 mm Breidde: 1811 mm Høgde: 1429 mm Vekt: 1500 kg Oppgitt forbruk, landevegskøyring: 0,36 l pr mil Vårt forbruk: mykje meir CO2-utslepp: 109 g/km Pris testbil: frå kr 583.070 Rimelegaste versjon: frå kr 332.200,- (316d man.) Utlånt av: Biltreff, Førde

Med Driving Experience Control får du fire val på oppsett. Likar du å sladde litt, brukar du Sport+ (som slår av antispinn). Vil du berre køyre sportsleg, set du knappen på Sport. Vil du ha mest mogleg komfort, ja så set du knappen på Comfort. Er du bekymra for miljøet og ønskjer å redusere utslepp av giftige gassar, set du knappen på Eco Pro. Då aukar samvitet proporsjonalt som gleda ved å dra på litt forsvinn. Men valet er ditt. Prisen på ein 320d med 163 hk startar på 405.100,-. Bilen vi prøvde hadde ein prislapp på 583.070,-, men den inneheldt diverse pakkar med mykje knæsj ekstra, som t.d. Dakota-skinn, Sport Line-pakke, parkeringsassistent, tilhengarfeste, navigasjon og mykje meir.

Jippi Eg nærmar meg 50. Likevel kan eg ikkje la vere å glede meg over det å bli sparka framover av bakhjulstrekk. Det til tross for at eg ikkje tok lappen før dei fleste bilprodusentane hadde gått over frå bak- til forhjulstrekk. Men BMW gjer noko med meg. Det er nok kombinasjonen av krefter, styring, veggrep, girutveksling, design og alt det herlege ekstrautstyret som er tilgjengeleg. 3-serien er berre nydeleg å køyre – og den er nydeleg å sjå på. Det er litt som med damer: Nokre berre fell ein for med ein gong. Og no fall eg – igjen.

+21'$+2: 52$' 6

len

HU YL 1RUJH 5XQGW )RU JDQJ NMยกU

) )5 ; &%) 9 ; & 1 ; 3UยกYHNMยกU 9)5 ) '&7 )5 9 &%5 )

Fredag 20. april kl 14.00-19.00

Fร RDE MOTORSPORT Storehagen 3 โ ข Tlf 41 53 42 45 www.fordemotorsport.no

Vรฅrslipp 2012

Hva skjer hos din MC forhandler? ZZZ HUOLQJ VDQGH QR 6SHVLDOSDNNH '/ $ 6SRUW

Norges mest solgte girmoped

สฎ 7RXULQJ YLQGVNMHUP สฎ 9DUPHKยงQGWDN สฎ +DQGJXDUG สฎ 0RWRUEHVN\WWHU 0& PRQWHUW NODUJMRUW UHJLVWUHUW

3ULV NU

)HUGLJ Sยง YHL

*6; 5 PRG +. 9HLO NU

1ย NU

Norges mest solgte scooter

2SSWLO WLOEXG Sยง DVV $OSLQHVWDUV PRGHOOHU

FM 6โ ข2012

Kampanjepriser pรฅ markedets rรฅeste MC Dekk

'HPR

9.990,-

3UยบYHNMยบULQJ

Priser fra kr.

Roadshow Torsdag 26. april kl 13.00-19.00

Fร RDE MOTORSPORT Storehagen 3 โ ข Tlf 41 53 42 45 www.fordemotorsport.no Alle priser er tilbudspris og gjelder sรฅ lenge vi har varer pรฅ lager.

SKIFANTOMET

Vår på Skåla – 1843 moh. Tid: 4-5 timer på oppstigninga. Høgdemeter: 1800 meter. Faremoment: Stygt stup med hengande skavl på toppen bak tårnet. Generelle faremoment: Vere merksam på terrengfelle som skavlar, stup, bekkedalar og punkt der det brått vert brattare. Anbefalt utstyr: tryggleiksutstyr (skredsøkjar, søkjestong, spade, førstehjelpsutstyr, ev. skredballongsekk, ev. ryggplate, hjelm), feller, slalåmbriller, kart, kompass, ullklede, dunjakke, skalklede, lue og vottar. Førebuing: Studere kart, orienter deg over terrenget, oppstiging og nedkøyringa. Sjekk nettsider som Meteorologisk institutt, skiinfo.no, yr.no, snøskredvarsel.no for kva dei skriv om rasfare. Lokal UTM sone / Euref89. Sonebelte: 33. Øst: 78147. Nord: 6885660

Skåla med sitt karakteristiske steintårn, Kloumannstårnet, omgitt av mektige fjell må opplevast. Har du ikkje vore der på ski før er våren rette tida. Turen byr på nydelig nedkøyring, i fin helling, med eit stort område å leike seg i.

Norges lengste samanhengande motbakke før ein er på toppen. For mange gjer dette Skåla til eit ekstra interessant fjell. Om våren må ein gjerne også gå eit godt stykke i grøn, frodig natur. Turen er lang og det stupbratte fjellet på kanten av topplatået krev god sikt. Anbefalast ikkje på dagar med nedbør eller tåke. Om våren er det normalt liten skredfare. FriFlyt seier i «Topptur i Norge» at Skåla kan bestigast heile vinteren utan stor skredfare, men krev god sikt og vurderingsevne. Kloumannstårnet på toppen, oppført i 1891, er i seg sjølv verdt eit besøk. 1,25 meter tjukke steinmura veggar gjer den til kanskje Norges mest spektakulære turisthytte. Det er mogeleg å overnatte, den sjølvbetente hytta har ca 20 sengeplassar, er utstyrt med gass, ved og mat, og er drifta av DNT og Bergen Turlag som overtok den i 1897.

På fine vårdagar er ofte fleire skientusiastar anten på veg opp eller i fin driv ned att frå Skåla. Skåla har panoramautsikt til det fantastiske fjell- og fjordlandskap i Nordfjord, Jostedalsbreen i søraust, og om vêret tillet Sunnmørsalpane i det fjerne. Skåla er mest kjend for arrangementet Skåla Opp, men er ein typisk vårskitur. Oppstigninga kan vere tøff: Skåla reknast for Norges høgaste fjelltopp med foten i fjorden, så du må opp

FM 6•2012

Flytte langt? Flytte heim? Flytte ut? Vi tar jobben. Uansett kvar du skal til eller frå.

Nedkjøringa Vanlegaste og tryggaste nedkøyringa er same veg du kom opp. For brattare nedkøyring må ein følgje toppegga lenger ut og køyre ned den sørvestvendte fjellsida. Det krev ekstra kunnskap og er ikkje egna for uerfarne skikøyrarar. Det ligg skisnutt frå Skåla på skifantomet.com

Opptur Start for turen er parkeringsplassen like ved Tju-

Det beste pristilbudet på 2012 modellene får du før 31.05.2012!

• • • • •

Flytting Lagring Pakking Forsikring Utleige av vare- og lastebilar

Tilbudet gjelder både traktor og MC registrerte ATV og SSV modeller.

VÅRKAMPANJE CAN-AM 2012

GAVEKORT PÅ UTSTYR

KR. 7.000,-

år

Over heile landet – eller ut av landet.

gen camping, ca 2 km frå Loen i retning Loenvatnet. Følg traktorvegen opp Fosdøla. Om våren må ein gå første del av turen utan ski. Etter kvart går traktorvegen over til sti. Følg stien til Fossdalen, kor du kryssar ei elv (ved ca 650 høgdemeter). Gå opp eit vedvarande brattheng til ein er ved Skålavatnet, som ein går forbi og inn botnen til ein liten, men bratt helling opp til eit flatt parti. Ta til venstre og følg fjellryggen til toppunktet, kor velfortent og fantastisk utsikt gjev løn for strevet.

sk as k

o i n kl

ve us i

brp.com

Pb. 122 | 6781 STRYN Telefon: 578 72 000 | Telefaks: 578 72 017 salg@lars-kveen.no | www.kveenmotor.no

NYE AVENSIS Kompromisslaus kvalitet Nye Avensis - Touch & Go Multimediaskjerm, ryggekamera og navigasjon utan tillegg i prisen.

Verdi 9 600,Gjeld Advance og Executive grad.

Avensis Advance 4D frå 304 400,-

RAV4 & URBAN CRUISER. Gode tilbod på firehjulstrekk.

RAV4 executive frå 410 500,-

Urban Cruiser AWD frå 279 200,-

Touch & Go utan tillegg i prisen. Verdi 9 600,-

Fritt val av utstyr for 10 000,- inkludert i prisen

I tillegg fritt val av utstyr for 15 000,- inkludert i prisen (Gjeld alle RAV4 variantar. )

AURIS HYBRID & PRIUS. Touch & Go utan tillegg i prisen.

Kampanjerente

Auris Hybrid frå 266 300,-

1,95%

Prius frå 284 300,-

PRIUS i ny, ve oppgradert utgå

Gjeld Auris og Prius

Gode tilbod på mange av våre modellar Avensis 2.0 D-4D stv. frå: 314 300,- Avensis 1.8 VVT-i aut. stv. frå: 344 400,- RAV4 frå: 380 500,- Urban Cruiser 2WD frå: 245 800,- Auris Hybrid frå: 266 300,- Prius frå: 284 300,- Inkl. frakt- lev og reg.omk. levert Sogn og Fjordane. Årsavgift kjem i tillegg. Forbruk blanda køyring, utslepp CO2 og NOx: Avensis 2.0 D-4D: frå 0,45 l/mil, frå 119 g/km, frå 164 mg/km. Avensis 1.6 VVT-i: fra 0,65 l/mil, frå 150 g/km, fra 9,7 mg/km. RAV4 2.2 D-4D: frå 0,60 l/mil, fra 159 g/km, frå 0,160 g/ km. RAV4 2.0 VVT-i: fra 0,77 l/mil, frå 178 g/km, frå 0,014 g/km. Urban Cruiser 1.4 D-4D: frå 0,45 l/mil, frå 118 g/km, frå 0,190 g/km. Urban Cruiser 1.33 VVT-i: frå 0,55 l/mil, frå 129 g/km, fra 0,020 g/km. Auris Hybrid: frå 0,38 l/mil, fra 89 g/km, frå 0,006 g/km. Prius: frå 0,39 l/mil, frå 89 g/km, frå 0,005 g/km. Avbilda modellar kan ha ekstrautstyr. Med atterhald om trykkfeil.

Toyota Nordfjord AS Toyota Førde AS Toyota Sogn AS 6718 Deknepollen. Tlf. 57 85 26 50

Steinavegen 10, 6800 Førde

Hegrevegen 16 - 6783 Stryn. Tlf. 57 87 60 00

Tlf. 57 72 10 00 www.toyota-forde.no

www.toyotanordfjord.no

Skarpeteigvegen 1, 6854 Kaupanger Tlf. 57 67 66 66 www.toyotasogn.no

8000 m2 med • DAGLEGVARE • BYGGVARE • GULLSMED • GÅVEARTIKLAR • KAFÉ

X LÅGE PRISAR! Prisane gjeld t.o.m. 28. april eller så lenge lageret rekk. Atterhald om skrivefeil og utselde varer.

Kva

miks

p har du lyst å i dag

LÅG PRIS

Coop skorne brød

Medlemskupp

÷30% Ikkje-medlem kr xx,-

LÅG PRIS

598

149

DRYGOLIN OLJEDEKKBEIS/MÅLING Høgkvalitets beis-/måling til utvendig bruk. 10 liter spann

NORSK VIMPEL 2,5 meter 3,0 meter. Kr 159,3,5 meter. Kr 179,-

LÅG PRIS

1890

HØGTRYKKSVASKAR OG TERRASSEVASKAR K3.150 M Plus og T250. 6 m slange og såpehaldar. 1,6 kW.

R EVASKA RRASS MED TE LITER/TIME 120 BAR 360

BEST I TEST*

mars 2012 av Vi i Villa, *Gjennomført

LÅG PRIS

MAARUD Salt, Salt og pepper. 100g. Pr. stk.

LÅG PRIS

COOP COOKIES Pr. pr.

LÅG PRIS

MAARUD POTETSKRUER Paprika. 100 g.

LÅG PRIS

2990 NAGOYA SOFAGRUPPE

LÅG PRIS

COOP GRØNNSÅPE 750 ml.

LÅG PRIS

1390 LEVEGG ESSEN MØRERØYAL Impregnert og innkokt med olje. Str. 180x180 cm.

COOP ISTE med fersken eller sitronsmak. 1L. Pr. stk.

COOP MARMELADE/SYLTE Appelsinmarmelade og aprikossylte. 500 g. Pr. stk.

cafe

2990

NENSET HAGEHELLE MED NATURSHINGEL Kan brukast til terrassar, hagegangar og uteplassar. Mål: L40x B40 c H4,5 cm. Pr stk.

21500

HYTTE SMARA 15M2 Ferdigspikra veggseksjonar. Str. B3600 x L4150 mm. Takhøgde 247/200 cm.

LITT AV VÅRT UTVAL

LÅG PRIS

TAR G AV ANDRE VARIAN SJÅ VÅR UTSTILLIN

LÅG PRIS

Sofagruppe i grå rotting. 2-setar sofa, 2 stolar og bord med svart herda glasplate. Ramme i lakkert aluminium. Alle skruer i rustfritt stål. Svart puter som er vaskbare. Mål: Sofa L126 x B68 x H75 cm. Stol L73 x B68 x H75 cm. Bord L81 x B48 x H42

Blir levert med underlagspapp for tak, tregolv, 1 vindauge, dør med hengslar og hasper, spiker og skruer. Umalt. Storleik på transportpakke: Del 1: 50 x 205 x 405 cm. Del 2: 68 x 110 x 480 cm. Vekt: 1625 kg

LÅG PRIS

Kvar dag: LÅG PRIS

8 900

INFRA MALESETT for utebruk. 1 pensel 75 mm, 1 pensel 120 mm + rørepinne

15M 2

LÅG PRIS

189

INFRA TERRASSEBEIS UV-beskyttande og inneheld middel mot svertesoff. 3 liter

LOKALPRODUSERTE MENY KJØTKAKER FRÅ FJORDA med poteter, ertestuing og

gulrot.

Torsdag og fredag: Raspeball

Sjå elles vårt utsende flygeblad eller på www.coop.no

Coop Extra-varehuset, Førde

9-21 (20)

cafe